Τίτλος Μαθήματος: ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ

Transcript

1 Τίτλος Μαθήματος: ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ Κωδικός μαθήματος: Τύπος μαθήματος i : ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚO Επίπεδο μαθήματος (Μεταπτυχιακό): ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ Έτος σπουδών: 1ο Εξάμηνο σπουδών: ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ Αριθμός πιστωτικών μονάδων (ECTS): 6 Αριθμός διδακτικών μονάδων: - Όνομα διδάσκοντος /διδασκόντων : ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ: Καθηγητής ΔΡΟΣΟΣ ΚΟΥΤΣΟΥΜΠΑΣ, Αναπλ. Καθηγητής ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΑΤΣΑΝΕΒΑΚΗΣ, Καθηγητής ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΣΙΡΤΣΗΣ, Καθηγητής ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΡΥΔΗΣ, Δρ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ; ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ: Δ/ντής Ερευνών Δρ ΚΩΣΤΑΣ ΝΤΟΥΝΑΣ, Κύριος Ερευνητής Δρ Χ. ΑΡΒΑΝΙΤΙΔΗΣ; ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΑΛΙΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ: Κύριος Ερευνητής Δρ Σ. ΟΡΦΑΝΙΔΗΣ Περιεχόμενο μαθήματος ii ( λέξεις): Το μάθημα πραγματεύεται μια σειρά διαφορετικών θεματικών ενοτήτων που αφορούν την οικολογία των παράκτιων οικοσυστημάτων ως μια απαραίτητη βασική συνιστώσα γνώσης για θέματα που αφορούν την Ολοκληρωμένη Διαχείριση της Παράκτιας Ζώνης. Παρά το γεγονός ότι οι μεταπτυχιακοί φοιτητές προέρχονται κατά κύριο λόγο από Σχολές Θετικών Επιστημών το υπόβαθρό τους είναι ανομοιογενές όσον αφορά στις βιολογικές τους γνώσεις και στην εξοικείωσή τους σε θέματα οικολογίας και διαχείρισης με έμφαση στο παράκτιο θαλάσσιο περιβάλλον. Γι αυτό το λόγο ο 1 ος Κύκλος Διαλέξεων του μαθήματος στοχεύει στο να εξομοιώσει κατά το δυνατόν το επίπεδο γνώσεων των φοιτητών σε θέματα οικολογίας και βιοποικιλότητας στα παράκτια οικοσυστήματα, ενώ στον 2 ο Κύκλο Διαλέξεων του μαθήματος έχουν επιλεχθεί περισσότερο εξειδικευμένα θέματα, τα οποία καλύπτουν και άλλες εκπαιδευτικές και ερευνητικές ανάγκες των μεταπτυχιακών φοιτητών, όπως τις επιπτώσεις ανθρωπογενών δραστηριοτήτων στο παράκτιο περιβάλλον, την εκτίμηση της οικολογικής κατάστασης στα παράκτια οικοσυστήματα, την ποιότητα των υδάτων κολύμβησης και τέλος την πολιτική της ανάπτυξης Θαλάσσιων Προστατευόμενων Περιοχών ως εργαλείων προστασίας της βιοποικιλότητας και των απειλούμενων ειδών αλλά και της βιώσιμης ανάπτυξης με έμφαση στη Μεσόγειο. Οι εργαστηριακές/φροντιστηριακές ασκήσεις και οι ασκήσεις πεδίου που συνοδεύουν το μάθημα εισάγουν και εξασκούν τους μεταπτυχιακούς φοιτητές: (α) σε τεχνικές λήψης βιολογικών δειγμάτων στο πεδίο με την χρήση του Εκπαιδευτικού Σκάφους ΑΜΦΙΤΡΙΤΗ του Τμήματος, (β) σε εργαστηριακές τεχνικές επεξεργασίας βιολογικού υλικού και (γ) σε σύγχρονες τεχνικές ανάλυσης οικολογικών δεδομένων με ειδικό λογισμικό (PRIMER, BRODGAR, ESTIMATES, AMBI). Αναλυτικά οι διαλέξεις του Μαθήματος ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ, που υλοποιούνται σε περιβάλλον μικτής διαδικασίας μάθησης με πρότυπες συνδυαστικές μορφές εκπαίδευσης, περιλαμβάνουν τις παρακάτω θεματικές ενότητες σε 3 κύκλους Μαθημάτων Θεωρητικών Διαλέξεων/Εισηγήσεων καθώς και Εργαστηριακών/Φροντιστηριακών Ασκήσεων:

2 ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ 3 Ώρες/διάλεξη 1 ος Κύκλος Θεματικών Διαλέξεων 12-22/10/2015 (Τ.Ε.Θ., Αίθουσα Π.Μ.Σ. BIODIV ) Θεματική Ενότητα Διάλεξης Εισηγητής Διάλεξης Χρονοδιάγραμμα ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ: Οργάνωση Κοινοτήτων και Οικοσυστήματα: ορισμοί και μεταβλητές κατάστασης. Παραγωγικότητα, Αποικοδόμηση, Οικολογικός θώκος. Ροή Ύλης και Ενέργειας. Τρόποι αλληλεπίδρασης ειδών. Βιολογική Ζώνωση Θαλάσσιου Περιβάλλοντος. Κοινότητες Φωτόφιλων Φυκών και Θαλάσσιων Φανερογάμων στη Διαπαλιρροιακή Ζώνη και στην Ηπειρωτκή Υφαλοκρηπίδα. Θαλάσσια Ασπόνδυλα. Κοινότητες σκληρών και κινητών υποστρωμάτων και Αβιοτικές παράμετροι. Θαλάσσια Σπονδυλωτά Θαλάσσια Ψάρια. Κοινότητες Νηρητικής Ζώνης Πελαγικής Ενότητας & Αβιοτικές Παράμετροι. Προσαρμογές οργανισμών πρότυπα κατανομής. 13/10/ η Διάλεξη ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ ΣΤΟ ΠΑΡΑΚΤΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ: Έννοια και τύποι (επίπεδα) βιοποικιλότητας. Ο ρόλος της κλίμακας του χώρου - α, β και γ ποικιλότητα. Οι πολλαπλές αξίες της βιοποικιλότητας. Είδη κοινά, σπάνια, ενδημικά. Κατηγορίες κατάταξης των ειδών ανάλογα με το βαθμό απειλής τους. Γεωγραφική κατανομή και διαβάθμιση του πλούτου των ειδών. 14/10/ η Διάλεξη ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ: Τύποι Μεταβατικών Οικοσυστημάτων (Εκβολές, Λιμνοθάλασσες, Αλυκές). Βιοκοινότητες και Πρότυπα Χωρο-χρονικής Κατανομής τους, Μηχανισμοί λειτουργίας. ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΕ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ: Διατάραξη Βενθικών Βιοκοινοτήτων από φυσική πίεση (natural stress) και ανθρωπογενείς δραστηριότητες και Μέθοδοι Εκτίμησης (μονο- και πολυμεταβλητές αναλύσεις, Δείκτες Ποικιλότητας, Καμπύλες Αφθονίας/Βιομάζας, Γεωμετρικές Κλάσεις Αφθονίας και Μεγεθών) σε Μεσογειακά Μεταβατικά Οικοσυστήματα. 15/10/ η Διάλεξη ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ & ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΙΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΑ ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ: Ανθρωπογενείς δραστηριότητες και επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα. Υδατοκαλλιέργειες και Θαλάσσιο Περιβάλλον. Μέθοδοι Εκτίμησης διατάραξης σε Μεσογειακά Παράκτια Οικοσυστήματα (Δείκτες Ταξινομικής Διακριτότητας, Χωνιά Κατανομής, Ποικιλότητα Κοινοτήτων, Λειτουργική ποικιλότητα τροφικοί τύποι, Μακρο-οικολογική ποικιλότητα βιογεωγραφικές κατηγορίες) 16/10/ η Διάλεξη Καθηγητής Γ. ΤΣΙΡΤΣΗΣ Τμ. Επιστημών της Θάλασσας Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ: ΑΠΟ ΤΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΣΤΙΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ: Δυναμικά συστήματα, Στατιστική ανάλυση έναντι Μοντέλων προσομοίωσης, Βασικά χαρακτηριστικά μοντέλων, Το λογισμικό VISSIM, Εκθετική μεταβολή, Λογιστική αύξηση, Ανταγωνισμός ειδών: Μοντέλο Lotka- Volterra, Μοντέλα πληθυσμού-πόρου, Η εξίσωση Monod και ο νόμος του ελαχίστου, Φαινόμενο εισβολής, Ντετερμινιστικά και Στοχαστικά μοντέλα. 20/10/ η Διάλεξη Αναπλ. Καθηγητής Σ. ΚΑΤΣΑΝΕΒΑΚΗΣ Τμ. Επιστημών της Θάλασσας ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΕΣΒΟΛΕΙΣ ΣΤΟ ΠΑΡΑΚΤΙΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ: Βιολογία και Οικολογία Αλλόχθονων ειδών στα θαλάσσια οικοσυστήματα. Διαχείριση Βιολογικών Εισβολέων σε διαφορετικές περιπτώσεις μελετών στο Μεσογειακό και Ευρωπαϊκό Περιβάλλον. 21/10/ η Διάλεξη

3 2 ος Κύκλος Θεματικών Διαλέξεων (29/10/ /12/2015) (Τ.Ε.Θ., Αίθουσα Τηλεκπαίδευσης) Θεματική ενότητα διάλεξης Εισηγητής διάλεξης Χρονοδιάγραμμα ΕΙΔΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΤΟΠΟΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΣΤΟ ΠΑΡΑΚΤΙΟ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ: Θαλάσσιοι Οικότοποι και Προστατευόμενα Είδη με βάση την Οδηγία Προστασίας Οικοτόπων και Ειδών 92/43 ΕΟΚ. Θαλάσσια βιοποικιλότητα στις Ελληνικές Θάλασσες. ΟΔΗΓΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΝΕΡΑ (Water Framework Directive 2000/60 ΕΕ) & ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ: Τύποι Υδατικών Σωμάτων, Τυπολογικά Χαρακτηριστικά, Τύποι Ενδιαιτημάτων (EUNIS), Συνθήκες Αναφοράς, Βιολογικοί Περιγραφείς, Οικολογική Κατάσταση και Λόγος Οικολογικής Ποιότητας Ενδιαιτημάτων & Οικοτόπων, Δείκτες εκτίμησης Οικολογικής Κατάστασης (Shannon Wiener, Bentix, AMBI, M-AMBI, EEI) Παράκτιων και Μεταβατικών οικοσυστημάτων. 29/10/ η Διάλεξη 05/11/ η Διάλεξη Καθηγητής Μ. ΚΑΡΥΔΗΣ Τμ. Επιστημών της Θάλασσας ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΠΛΑΓΚΤΟΝΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΣΤΑ ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΥΔΑΤΙΚΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ: Δομή και Δυναμική Πλαγκτονικών Κοινοτήτων. Πρωτογενής και Δευτερογενής Παραγωγή. ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΕ ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ: Διατάραξη Πλαγκτονικών Βιοκοινοτήτων - Ευτροφισμός και Μέθοδοι εκτίμησης. 12/11/ η Διάλεξη Καθηγητής Γ. ΤΣΙΡΤΣΗΣ Τμ. Επιστημών της Θάλασσας Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ: ΑΠΟ ΤΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΣΤΙΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ: Κατανομές ειδών αφθονίας, Κατανομές σειράς αφθονίας, Λογιστική και Λογαριθμοκανονική κατανομή, Μοντέλα διανομής θώκου, Μοντέλο Zipf-Mandelbrot, Εφαρμογές σε συναθροίσεις φυτοπλαγκτού και μακροφυκών, Προσομοιωμένες βιοκοινότητες και εφαρμογές αυτών. 19/11/ η Διάλεξη ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΖΩΝΗΣ: Ποικιλότητα ειδών, Προστασία απειλούμενων ειδών, Θαλάσσιες Προστατευμένες Περιοχές, Ελληνικές Θάλασσες και Μεσόγειος 26/11/ η Διάλεξη Αναπλ. Καθηγητής Σ. ΚΑΤΣΑΝΕΒΑΚΗΣ Τμ. Επιστημών της Θάλασσας ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΣΤΟ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ (Marine Strategy Framework Directive - MSFD 2008) & ΘΑΛΑΣΣΙΟΣ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ (Marine Spatial Planning) Κύριος Ερευνητής Σ. ΟΡΦΑΝΙΔΗΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΑΛΙΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ (ΙΝ.ΑΛ.Ε., Νέα Πέραμος Καβάλας) ΤΑ ΒΕΝΘΙΚΑ ΜΑΚΡΟΦΥΤΑ ΩΣ ΒΙΟΔΕΙΚΤΕΣ ΣΤΟ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟ ΠΑΡΑΚΤΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ (Water Framework Directive - WFD 2000/60, HABITAT Directive - 92/43, Marine Strategy Framework Directive - MSFD 2008). Θεωρία και πράξη για Βιοδείκτες, Βιοσημαντές, Βιοτικούς δείκτες; Η έρευνα, η ανάπτυξη και οι εφαρμογές των βιοτικών δεικτών ΕΕΙ, Cymoskew. MATECS, ως διαχειριστικά εργαλεία στις ακτές της Μεσογείου. 03/12/ η Διάλεξη 10/12/ η Διάλεξη Δ/ντής Ερευνών K. NTOYNAΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ (ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.) ΠΡΟΤΥΠΑ ΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΤΟΥ ΒΕΝΘΟ-ΠΕΛΑΓΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΤΟ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟ ΠΑΡΑΚΤΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ή Κύριος Ερευνητής Χ. ΑΡΒΑΝΙΤΙΔΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ (ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.) LIFEWATCH: ΕΝΑ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΑΠΟΤΥΠΩΣΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟ ΠΑΡΑΚΤΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 17/12/ η Διάλεξη *: Ειδικά στον 2 ο Κύκλο Θεματικών Διαλέξεων προσκαλούνται συστηματικά συνάδελφοι από άλλα ΑΕΙ ή Ερευνητικά Κέντρα με αναγνωρισμένη επιστημονική δράση στο συγκεκριμένο αντικείμενο για να παρουσιάσουν τις εργασίες τους ή να συνεισφέρουν στην ανάπτυξη του θέματος. Μέχρι τώρα εκτός των προαναφερομένων συναδέλφων έχουν συμμετάσχει στη διδασκαλία του Μαθήματος οι: Καθηγητής Α. ΤΣΕΛΕΠΙΔΗΣ (Παν/μιο Πειραιά), Διευθύντρια Ερευνών Α. ΖΕΝΕΤΟΥ (Ινστιτούτο

4 Θαλάσσιων Βιολογικών Πόρων ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.), Διευθύντρια Ερευνών Ν. ΣΥΜΠΟΥΡΑ (Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.) και Λ. ΣΟΥΡΜΠΕΣ (Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου), Καθηγήτρια Α. ΝΙΚΟΛΑΙΔΟΥ (Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών). 3 ος Κύκλος Εντατικών Θεματικών Διαλέξεων 25/01/ /01/2016 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ (Εργαστήριο Η/Υ Μεταπτυχιακού Προγράμματος Τ.Ε.Θ.) Αντικείμενο άσκησης - Εισηγητής διάλεξης (Δρ. Α. Ευαγγελόπουλος) ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ PRIMER ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΟΜΟΙΟΤΗΤΑΣ Εισαγωγή και πρακτική εξάσκηση (α) σε βασικές τεχνικές εισαγωγής δεδομένων και πρώτης επεξεργασίας τους με το λογισμικό PRIMER και (β) στους συντελεστές ομοιότητας. TEXNIKEΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ ΜΕ ΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ PRIMER & ESTIMATES Εισαγωγή και πρακτική εξάσκηση σε βασικές τεχνικές μέτρησης της βιολογικής ποικιλότητας (π.χ. δείκτες ποικιλότητας, καμπύλες αραιοποίησης, εκτιμητές πλούτου ειδών), με το λογισμικό PRIMER & ESTIMATES. ΠΟΛΥΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΗΣ ΔΟΜΗΣ ΒΙΟΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΜΕ ΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ PRIMER: ΟΜΑΔΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΤΑΞΙΘΕΤΗΣΗ & ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗΣ Εισαγωγή και πρακτική εξάσκηση σε τεχνικές ομαδοποίησης (CLUSTER), ταξιθέτησης (NMDS) και πολυμεταβλητή τεχνική στατιστικού ελέγχου (ANOSIM) με το λογισμικό PRIMER. ΠΟΛΥΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΗΣ ΔΟΜΗΣ ΒΙΟΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΜΕ ΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ PRIMER: RELATE, 2 nd STAGE MDS & ΚΑΜΠΥΛΕΣ ABC Εισαγωγή και πρακτική εξάσκηση στις τεχνικές (α) RELATE, (β) 2 nd STAGE NMDS και (γ) καμπύλες ABC, με το λογισμικό PRIMER. ΠΟΛΥΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΗΣ ΔΟΜΗΣ ΒΙΟΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΜΕ ΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ BRODGAR: ΤΑΞΙΘΕΤΗΣΗ CCA Εισαγωγή και πρακτική εξάσκηση στην τεχνική ταξιθέτησης CCA με το λογισμικό BRODGAR. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΜΕ ΒΙΟΤΙΚΟΥΣ ΔΕΙΚΤΕΣ Εκτίμηση της οικολογικής κατάστασης οικοσυστημάτων σύμφωνα με την WFD με εφαρμογή των βιοτικών δεικτών ΒΕΝΤΙΧ και ΑΜΒΙ σε δεδομένα μακροπανίδας με χρήση ειδικού λογισμικού. Χρονοδιάγραμμα 25/01/2016, 2 Ώρες 25/01/2016, 2 Ώρες 26/01/2016, 2 Ώρες 26/01/2016, 2 Ώρες 27/01/2016, 2 Ώρες 27/01/2016, 2 Ώρες Επιδιωκόμενα μαθησιακά αποτελέσματα iii ( λέξεις): Βασικός στόχος του Μαθήματος (θεωρητικές διαλέξεις) είναι η δυνατότητα που παρέχει στους φοιτητές να κατανοήσουν βαθύτερα τους μηχανισμούς λειτουργίας των οικοσυστημάτων και την ποικιλότητα των θαλάσσιων οργανισμών, έτσι ώστε αυτοί να είναι σε θέση να αντιληφθούν τα φαινόμενα μεγάλης χωρικής και χρονικής κλίμακας που επιδρούν στη ποικιλότητα των θαλάσσιων οργανισμών. Οι φοιτητές εξοικειώνονται σε μεθοδολογίες και τεχνικές εκτίμησης της θαλάσσιας βιοποικιλότητας ενώ εμβαθύνουν τις γνώσεις τους στα μεγάλα Περιβαλλοντικά Ζητήματα που αφορούν το παράκτιο θαλάσσιο περιβάλλον και επηρεάζουν την βιοποικιλότητα (π.χ. επιπτώσεις από ανθρωπογενείς δραστηριότητες, κλιματική αλλαγή και αλλόχθονα είδη βιολογικοί εισβολείς, απειλούμενα είδη και οικότοποι προτεραιότητας) καθώς και τις πολιτικές και πρακτικές σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο (Θαλάσσιες Προστατευόμενες Περιοχές) που έχουν αναπτυχθεί για την προστασία και διατήρηση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων. Στόχος των εργαστηριακών ασκήσεων και φροντιστηρίων του μαθήματος είναι να προσφέρουν στον μελλοντικό επιστήμονα με ειδίκευση στη διαχείριση παράκτιων περιοχών χρήσιμα εργαλεία για τη σταδιοδρομία του σε αντικείμενα όπως η θαλάσσια βιοποικιλότητα, η εκτίμηση της οικολογικής κατάστασης σε παράκτια οικοσυστήματα και η συνεχής περιβαλλοντική παρακολούθηση και έλεγχος (monitoring) του παράκτιου θαλάσσιου περιβάλλοντος. Προαπαιτούμενα (έως 50 λέξεις):

5 Τυπικώς, δεν υπάρχουν προαπαιτούμενα για την παρακολούθηση του μαθήματος, η επιλογή των μεταπτυχιακών φοιτητών θεωρείται ότι εξασφαλίζει τη δυνατότητα παρακολούθησης και κατανόησης του αντικειμένου του μαθήματος. Συνιστώμενη βιβλιογραφία προς μελέτη: α) Εγχειρίδια του μαθήματος (έως 3 συγγράμματα): 1) ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑΚΤΙΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ (Σημειώσεις - KOYTΣOYMΠAΣ Δ., 2009, 110 Σελ., Διδακτικό Εγχειρίδιο για τους Φοιτητές του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών του Τμήματος Επιστημών της Θάλασσας). 2) ΠΛΑΓΚΤΟΝΙΚΕΣ ΒΙΟΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ-ΕΥΤΡΟΦΙΣΜΟΣ (Σημειώσεις - KΑΡΥΔΗΣ Μ., 2006, 40 Σελ., Διδακτικό Εγχειρίδιο για τους Φοιτητές του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών του Τμήματος Επιστημών της Θάλασσας). β) Συμπληρωματική βιβλιογραφία (έως 10 συγγράμματα): Προτείνονται για αναζήτηση πληροφοριών σχετικών με το Μάθημα τα παρακάτω συγγράμματα (η πλειοψηφία τους είναι διαθέσιμη στον Server του Τμήματος αλλά και στο Σύστημα e-class του Πανεπιστημίου Αιγαίου) 1) ΚΟΥΤΣΟΥΜΠΑΣ Δ., Θαλάσσια Βιοποικιλότητα και Βιώσιμη Ανάπτυξη στη Μεσόγειο ως άξονες για Περιβαλλοντική Εκπαίδευση. Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, Ερευνητικά Δεδομένα και Εκπαιδευτικός Σχεδιασμός, Καϊλα Μ., Θεοδωροπούλου Ε., Δημητρίου Α., Ξανθάκου Γ. & Ν. Αναστασάτος (επιμ. Έκδοσης), Εκδόσεις ΑΤΡΑΠΟΣ, 2005, Κεφ. 8.3., Σελ ) CHINTIROGLOU CH., ANTONIADOU CH. VAFIDIS D. & D. KOUTSOUBAS, Biota of the Sea Bed: Zoobenthos: Hard Substrate Communities. In: SoHelME, State of the Hellenic Marine Environment, Papathanasiou V. & A. Zenetos (eds), H.C.M.R. Publications, 360 pp, Chapter VI, VI.5, pp ) KOYTΣOYMΠAΣ Δ., Θαλάσσια Βιοποικιλότητα στη Μεσόγειο: Χωρο-χρονικές Μεταβολές και Αλληλεπιδράσεις με Ανθρωπογενείς Δραστηριότητες, 16 Σελ. Εκπαιδευτικές Σημειώσεις για τους συμμετέχοντες εκπαιδευόμενους του Θερινού Σχολείου «ΔΥΝΑΜΙΚΗ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟΥ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ» Πρόγραμμα - Ανάδειξη ΤΕΙ Ιονίων Νήσων ως Διεθνούς Πόλου Εκπαίδευσης & Καινοτομίας. 4) ΣΟΥΡΜΠΕΣ Λ. & Δ. KOYTΣOYMΠAΣ, Θαλάσσιες Προστατευόμενες Περιοχές ως εργαλείο προστασίας οικοσυστημάτων και βιώσιμης ανάπτυξης στη Μεσόγειο, 16 Σελ. Εκπαιδευτικές Σημειώσεις για τους συμμετέχοντες εκπαιδευόμενους του Θερινού Σχολείου «ΔΥΝΑΜΙΚΗ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟΥ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ» Πρόγραμμα - Ανάδειξη ΤΕΙ Ιονίων Νήσων ως Διεθνούς Πόλου Εκπαίδευσης & Καινοτομίας. 5) ΚΑΤΣΕΛΙΔΗΣ Κ. & Δ. KOYTΣOYMΠAΣ, Οικότοποι Προτεραιότητας και Απειλούμενα Είδη της Μεσογείου, 16 Σελ. Εκπαιδευτικές Σημειώσεις για τους συμμετέχοντες εκπαιδευόμενους του Θερινού Σχολείου «ΔΥΝΑΜΙΚΗ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟΥ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ» Πρόγραμμα - Ανάδειξη ΤΕΙ Ιονίων Νήσων ως Διεθνούς Πόλου Εκπαίδευσης & Καινοτομίας. 6) THESSALOU-LEGAKI M. & A. LEGAKIS, Conservation of the Hellenic Marine Biodiversity. In: SoHelME, State of the Hellenic Marine Environment, Papathanasiou V. & A. Zenetos (eds), H.C.M.R. Publications, 360 pp, Chapter VI, VI.5, pp ) SIMPOURA N., ORFANIDIS S. & A. ZENETOS, Ecological Status and Trends. In: SoHelME, State of the Hellenic Marine Environment, Papathanasiou V. & A. Zenetos (eds), H.C.M.R. Publications, 360 pp, Chapter VI, VI.5, pp ) HEIP C. et al., Marine Biodiversity and Ecosystem Functioning. Printbase, Dublin, Ireland, ISSN , 92 pp. 9) ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ: Μία Εισαγωγή (Gaston & Spicer, Επιμ. Έκδοσης στα Ελληνικά: Χιντήρογλου & Βαφείδης, 2008, Έκδ. Οίκος UNIVERSITY STUDIO PRESS, Θεσσαλονίκη, 242 Σελ.) Διδακτικές και μαθησιακές μέθοδοι (έως 100 λέξεις): Η διδασκαλία γίνεται μέσω θεωρητικών διαλέξεων, εργαστηριακών και φροντιστηριακών ασκήσεων σε περιβάλλον μικτής διαδικασίας μάθησης με πρότυπες συνδυαστικές μορφές

6 εκπαίδευσης. Η παρακολούθηση των διαλέξεων και η ενεργή συμμετοχή φοιτητών κατά την διάρκεια τους καθώς και η επικοινωνία με τον διδάσκοντα αποτελούν βασικούς άξονες για την μελέτη του Μαθήματος. Η υποχρεωτική εκπόνηση Εργασίας σε θέμα που άπτεται του γνωστικού αντικειμένου του μαθήματος και η δημόσια παρουσίασή της στην αίθουσα διδασκαλίας βοηθά στην εμβάθυνση των γνώσεων του μαθήματος, στην εξάσκηση αναζήτησης αξιόπιστων πηγών πληροφορίας καθώς και στην απόκτηση εμπειρίας στην παρουσίαση επιστημονικών εργασιών στο κοινό. Ο διδάσκων συμβουλεύει και κατευθύνει τον φοιτητή στην επιλογή θέματος και κατάλληλων πηγών πληροφορίας αλλά επίσης παρέχει οδηγίες απαραίτητες στην αξιολόγηση, ανάλυση, συνδυασμό και αξιοποίηση αυτών των πληροφοριών. καθώς και στην συγγραφή της εργασίας. Όλες οι πληροφορίες και το υλικό του μαθήματος είναι διαθέσιμες στον Server του Τμήματος αλλά και στο Σύστημα e-class του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Μέθοδοι αξιολόγησης / βαθμολόγησης (έως 100 λέξεις): Στο τέλος του κύκλου των Μαθημάτων οι φοιτητές εξετάζονται γραπτά στην Θεωρία και βαθμολογούνται για την Εργασία που παρουσιάζουν. Η τελική βαθμολογία διαμορφώνεται από: α) την τελική γραπτή εξέταση στην Θεωρία (70% του βαθμού) και β) την γραπτή Εργασία που βασίζεται στην κριτική ανασκόπηση επιστημονικών εργασιών σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά με κριτές (SCI) και την διαμόρφωση συνθετικής εργασίας - που παραδίδουν οι φοιτητές στον διδάσκοντα (30% του βαθμού). Γλώσσα διδασκαλίας: Ελληνικά Τρόπος παράδοσης μαθήματος (με φυσική παρουσία, εξ αποστάσεως): Ο τρόπος παράδοσης του μαθήματος γίνεται σε περιβάλλον μικτής διαδικασίας μάθησης τόσο με φυσική παρουσία στις διαλέξεις (1 ος και 3 ος Κύκλος Θεματικών Ενοτήτων του Μαθήματος), όσο και με πρότυπες συνδυαστικές μορφές τηλε-εκπαίδευση όσο και με πλήρη χρήση του συστήματος ασύγχρονης (E-class) και σύγχρονης (BBB) διδασκαλίας που εξασφαλίζει στους εγγεγραμμένους φοιτητές την πρόσβαση στις σημειώσεις και βοηθητικό υλικό από την αρχή του μαθήματος καθώς και πρόσβαση στις διαφάνειες των διαλέξεων σε εβδομαδιαία βάση. i Υποχρεωτικό, επιλογής, κλπ, ανάλογα με τις κατηγορίες μαθημάτων που διαθέτει το κάθε τμήμα. ii Περιγραφή του περιεχομένου του μαθήματος και προαιρετικά της εβδομαδιαίας κατανομής της ύλης (επιγραμματικά). iii Μαθησιακά αποτελέσματα: οι διατυπώσεις όλων αυτών που ο εκπαιδευόμενος γνωρίζει, κατανοεί και μπορεί να κάνει μετά την ολοκλήρωση μιας μαθησιακής διαδικασίας και οι σχετικοί ορισμοί αφορούν τις γνώσεις, τις δεξιότητες και τις ικανότητες. Σε αυτά περιλαμβάνονται: Γνώσεις, Δεξιότητες, Ικανότητες. Βλέπε αναλυτικά: