Μειέηε Φπζηθψλ Καηαζηξνθψλ ζην Ν.Α. Άθξν ηνπ Διιεληθνχ Ζθαηζηεηαθνχ Σφμνπ Νήζνο Νίζπξνο κε ηελ ρξήζε πζηήκαηνο Γεσγξαθηθψλ Πιεξνθνξηψλ (ΓΠ)

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Μειέηε Φπζηθψλ Καηαζηξνθψλ ζην Ν.Α. Άθξν ηνπ Διιεληθνχ Ζθαηζηεηαθνχ Σφμνπ Νήζνο Νίζπξνο κε ηελ ρξήζε πζηήκαηνο Γεσγξαθηθψλ Πιεξνθνξηψλ (ΓΠ)"

Transcript

1 Παλεπηζηήκην Παηξώλ Πολσηετνική Στολή Σκήκα Μεραληθώλ Η/Τ & Πιεξνθνξηθήο Μειέηε Φπζηθψλ Καηαζηξνθψλ ζην Ν.Α. Άθξν ηνπ Διιεληθνχ Ζθαηζηεηαθνχ Σφμνπ Νήζνο Νίζπξνο κε ηελ ρξήζε πζηήκαηνο Γεσγξαθηθψλ Πιεξνθνξηψλ (ΓΠ) Τπφ Καιιηφπε Λέθθα (Α.Μ. 3330) Δπηβιέπσλ: Καζεγεηήο Γ. Υξηζηνδνπιάθεο Πάηξα 2010

2 Δπραξηζηίεο Θα ήζεια λα εθθξάζσ ηηο επραξηζηίεο κνπ πξνο ηνλ θαζεγεηή θ. Γ. Υξηζηνδνπιάθε γηα ηελ αλάζεζε ηεο εξγαζίαο ηηο θαηεπζχλζεηο ζε επηζηεκνληθά δεηήκαηα πνπ κνπ παξείρε θαηά ηελ εθπφλεζε ηεο θαη ηελ ακέξηζηε ππνζηήξημε θαη ππνκνλή ηνπ. Δπίζεο ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηελ Γξ. ππξηδνχια Βαζηινπνχινπ γηα ηηο ζπκβνπιέο ηεο ζε ζέκαηα Γεσινγίαο, ηνλ Γξ. Μηράιε Φνπκέιε ζε ζέκαηα ΓΠ, θαζψο θαη ηνλ ζχδπγν κνπ γηα ηελ εζηθή ηνπ ζπκπαξάζηαζε. 2

3 Περιεχόμενα ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 ν Καηνιηζζήζεηο Πεξηνρή κειέηεο - Νήζνο Νίζπξνο ηφρνο ηεο Γηαηξηβήο Γηάξζξσζε ηεο Μειέηεο... 9 ΚΔΦΑΛΑΗΟ Σν Ζθαίζηεην Νηζχξνπ σο Σκήκα ηνπ Διιεληθνχ Ζθαηζηεηαθνχ Σφμνπ Ζ Σεθηνληθή ηεο Νηζχξνπ ΚΔΦΑΛΑΗΟ Δηζαγσγή ζηα.γ.π Γπλαηφηεηεο ησλ.γ.π Γεδνκέλα ηάδηα Δπεμεξγαζίαο Γεδνκέλσλ Δθαξκνγέο πζηεκάησλ Γεσγξαθηθψλ Πιεξνθνξηψλ ζηελ Γεσινγία Υξεζηκφηεηα ησλ ραξηνγξαθηθψλ απεηθνλίζεσλ Γεληθέο έλλνηεο ΚΔΦΑΛΑΗΟ Δηζαγσγή - Φεθηαθφ Μνληέιν Αλαγιχθνπ Φεθηαθφ κνληέιν αλαγιχθνπ (D.E.M.) Νήζνπ Νηζχξνπ Γεληθέο αξρέο ησλ D.E.M Δπηινγή Μεζφδνπ γηα ηελ παξαγσγή ηνπ D.E.M Γεκηνπξγία Φεθηαθνχ Μνληέινπ Αλαγιχθνπ Παξαγσγή ζεκαηηθψλ επηπέδσλ Παξαγσγή ηνπ D.E.M - παξάκεηξνη

4 4.4. Πξνζδηνξηζκφο θιίζεσλ κε ηελ ρξήζε Φεθηαθνχ Μνληέινπ Αλαγιχθνπ Αδηκνχζην Πξαλψλ (Aspect) Γεσινγηθφο Υάξηεο Νηζχξνπ Κεθάιαην Ζ ρξήζε ηνπ ΓΠ ζηελ κειέηε Καηνιηζζήζεσλ Μέζνδνο πξνζδηνξηζκνχ θηλδχλνπ θαηνιηζζήζεσλ Δπηινγή Βαξψλ παξακεηξηθψλ ραξηψλ Δπεμεξγαζία δεδνκέλσλ χλζεζε Υάξηε επηθηλδπλφηεηαο Καηνιηζζήζεσλ Κιίζε Πξαλψλ (SLOPE) Πξνζαλαηνιηζκφο ησλ Πξαλψλ Γεσινγηθή χζηαζε Σαμηλφκεζε Γεδνκέλσλ εθαξκνγή ζε πεξηβάιινλ Arc-Map Κεθάιαην Πξφζζεζε παξακεηξηθψλ ραξηψλ Γεκηνπξγία ράξηε βαζκνχ θηλδχλνπ θαηνιηζζήζεσλ πκπεξάζκαηα - Πξνηάζεηο Βηβιηνγξαθία

5 5

6 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1 ν Δηζαγωγή Γεληθά ηνηρεία 1.1. Καηνιηζζήζεηο Έρεη ππνινγηζηεί πσο νη δηάθνξεο θπζηθέο θαηαζηξνθέο θνζηίδνπλ ζηελ παγθφζκηα νηθνλνκία παξαπάλσ απφ εθαηνκκχξηα επξψ εηεζίσο. Σα δχν ηξίηα απφ απηφ ην πνζφ αλαθέξεηαη ζην θφζηνο ηεο πξφβιεςεο, πξφιεςεο θαη κεηξίαζεο ησλ δεκηψλ πνπ πξνθαινχληαη. Χο θπζηθή επηθηλδπλφηεηα (natural hazard) έρεη θαζνξηζηεί απφ ηελ UNESCO ε πηζαλφηεηα εκθάληζεο ελφο θαηαζηξνθηθνχ θπζηθνχ θαηλνκέλνπ εληφο κηαο θαζνξηζκέλεο ρξνληθήο πεξηφδνπ ζε δεδνκέλε πεξηνρή. Παξφια απηά νη γεσινγηθέο θαηαζηξνθέο δελ είλαη απαξαίηεηα πξντφληα θπζηθήο δηεξγαζίαο αιιά πνιιέο απφ απηέο επεξεάδνληαη ή πξνθαινχληαη απφ ηελ αλζξψπηλε δξαζηεξηφηεηα. Ζ ζπρλφηεηα ησλ θαηνιηζζήζεσλ θαίλεηαη λα βξίζθεηαη ζε άλνδν. Οη θχξηνη ιφγνη γηα ηελ παξαηεξνχκελε αχμεζε ησλ θαηαζηξνθψλ απφ θαηνιηζζήζεηο είλαη ε αχμεζε ηεο επαηζζεζίαο ηεο επηθάλεηαο ηνπ εδάθνπο σο πξνο ηελ επζηάζεηα, απνηέιεζκα ηεο ππεξεθκεηάιιεπζεο ησλ θπζηθψλ πφξσλ θαη ηεο απνδάζσζεο, αιιά θαη ηεο κεγαιχηεξεο εππάζεηαο ηνπ εθηεζεηκέλνπ πιεζπζκνχ σο απνηέιεζκα ηεο αλάπηπμεο ηεο αζηηθνπνίεζεο θαη ηεο αλεμέιεγθηεο ρξήζεο γεο. Δπηπιένλ, νη παξαδνζηαθά αθαηνίθεηεο πεξηνρέο φπσο ηα βνπλά ρξεζηκνπνηνχληαη φιν θαη πεξηζζφηεξν γηα ιφγνπο ςπραγσγηθνχο θαη κεηαθνξψλ, επηηείλνληαο ην πξφβιεκα. Ζ αιιαγή θιίκαηνο θαη ε δπλαηφηεηα γηα πεξηζζφηεξεο αθξαίεο θαηξηθέο ζπλζήθεο κπνξνχλ επίζεο λα είλαη έλαο ζπκβάιινληαο παξάγνληαο. Σα άκεζα απνηειέζκαηα ησλ θαηνιηζζήζεσλ είλαη ε θαηαζηξνθή πεξηνπζηψλ ή αθφκε θαη απψιεηα αλζξψπηλσλ δσψλ θαη ηα έκκεζα ε απφθξαμε ξεκάησλ πνηακψλ, ε πιήξσζε ιεθαλψλ ηακηεπηήξσλ, αιινίσζε πνηακψλ κε θνξήκαηα θαη ιάζπεο, θαηαζηξνθή αγξνηηθήο γεο θηι. Απφ ηελ άιιε ίζσο είλαη εηξσληθφ ην γεγνλφο (Κeller, 1988) πσο πνιιέο απφ ηηο θπζηθέο δηεξγαζίεο, κηα απφ απηέο νη θαηνιηζζήζεηο, πέξαλ ηνπ θαηαζηξεπηηθνχ ηνπο ραξαθηήξα ππεξεηνχλ ζεκαληηθέο ιεηηνπξγίεο ζπληήξεζεο ηνπ πεξηβάιινληνο. Οη θαηνιηζζήζεηο ζπκβάιινπλ ζηε δεκηνπξγία ιηκλψλ ζηηο νξεηλέο πεξηνρέο πνπ απνηεινχλ ρξήζηκνπο 6

7 ηακηεπηήξεο λεξνχ θαη πξνζδίδνπλ θπζηθή νκνξθηά (πεξίπησζε Μηθξνχ Υσξηνχ, Δπξπηαλία π.ρ.) Αλ θαη νη θαηνιηζζήζεηο εκθαλίδνληαη ζπρλφηεξα ζε ζρέζε κε άιιεο ζεκαληηθέο θπζηθέο θαηαζηξνθέο, ηαμηλνκνχληαη κάιινλ ρακειά απφ ηελ άπνςε ηνπ αξηζκνχ κνηξαίσλ πεξηζηαηηθψλ απφ δηαθνξεηηθνχο θίλδπλνπο, φπσο θαίλεηαη θαη ζηνλ παξαθάησ πίλαθα. Τπάξρεη εληνχηνηο ιφγνο λα ζεσξείηαη φηη ν αξηζκφο ησλ ζπκάησλ ιφγσ εδαθηθψλ θηλήζεσλ ππνηηκάηαη ζπλνιηθά. Καη απηφ γηαηί ζηηο δηεζλείο βάζεηο δεδνκέλσλ θπζηθψλ θαηαζηξνθψλ ν αξηζκφο ησλ ζπκάησλ ζπζρεηίδεηαη κε ην πξσηαξρηθφ παξάγνληα πνπ πξνθάιεζε ηελ θαηαζηξνθή θαη φρη κε ηνλ παξάγνληα πνπ ήηαλ ε αηηία ηεο κνηξαίαο θαηάιεμεο. Υαξαθηεξηζηηθφ είλαη ην παξάδεηγκα ηεο θαηαζηξνθήο πνπ ζπλέβε ην 1999 ζηε Βελεδνπέια φπνπ πάλσ απφ άλζξσπνη έραζαλ ηε δσή ηνπο. Ζ απψιεηα απηή απνδφζεθε ζηηο πιεκκχξεο πνπ έπιεμαλ ηελ πεξηνρή ε πξαγκαηηθφηεηα φκσο είλαη πσο νη πεξηζζφηεξνη απφ απηνχο ηνπο ζαλάηνπο νθείινληαλ ζηηο κεγάιεο θαηνιηζζήζεηο πνπ ζπλέβεζαλ ζηελ πεξηνρή σο απνηέιεζκα ηεο έληνλεο βξνρφπησζεο. ηελ Διιάδα ην πξφβιεκα ησλ θαηνιηζζήζεσλ είλαη αξθεηά έληνλν, ζπρλά φκσο δελ αλαδεηθλχεηαη σο ηδηαίηεξνο θπζηθφο θίλδπλνο δεδνκέλνπ φηη θαιχπηεηαη πνιιέο θνξέο φζνλ αθνξά ζηηο δπζκελείο επηπηψζεηο ηνπ απφ άιινπο θπζηθνχο θηλδχλνπο (π.ρ. ζεηζκνχο, πιεκκχξεο, δηαβξψζεηο) ή εληάζζεηαη ζην πιαίζην κειέηεο, θαηαζθεπήο θαη ιεηηνπξγίαο ησλ δηάθνξσλ ηερληθψλ έξγσλ ή άιισλ ζρεδηαζκψλ. Tα αίηηα ησλ θαηνιηζζήζεσλ είλαη πνιιά θαη αιιεινεμαξηψκελα φπσο ηνπνγξαθία, ιηζνινγία, βιάζηεζε, θιίζε πξαλψλ, θιηκαηηθέο ζπλζήθεο θηι. Οη πεξηζζφηεξεο θαη κεγαιχηεξεο θαηνιηζζήζεηο πνπ έρνπλ γίλεη ζηνλ Διιαδηθφ ρψξν απνηεινχλ θπξίσο δψλεο παιαηφηεξεο ελεξγνπνίεζεο θαη νθείινληαη ζηηο γεσινγηθέο θαη θιηκαηηθέο δηεξγαζίεο πνπ έιαβαλ ρψξα ζην παξειζφλ, ελψ νη πξφζθαηεο θαηνιηζζεηηθέο θηλήζεηο, νη νπνίεο εθδειψλνληαη πεξηζζφηεξν κε ηελ κνξθή αζηνρηψλ ζηα πιαίζηα ηερληθψλ έξγσλ παξά κε ηελ κνξθή εληππσζηαθψλ κεηαθηλήζεσλ, πξνθαινχληαη θπξίσο απφ αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηεο, απφ ηα έληνλα θαηξηθά θαηλφκελα πνπ παξαηεξνχληαη θαηά θαηξνχο (πςειέο θαη απφηνκεο βξνρνπηψζεηο, έληνλεο ρηνλνπηψζεηο, κεγάιε δηάξθεηα παγεηνχ) αιιά θαη εμαηηίαο ηεο έληνλεο ζεηζκηθήο δξάζεο. Ζ γλψζε ζρεηηθά κε ηα αίηηα πνπ πξνθαινχλ ηηο θαηνιηζζήζεηο θαη ηηο κεηαμχ ηνπο ζρέζεηο είλαη πξσηαξρηθήο ζεκαζίαο θαη απνηειεί ηε βάζε γηα πεξαηηέξσ αλάιπζε θαη πιεξέζηεξε θαηαλφεζε ηνπ πξνβιήκαηνο. Απαξαίηεηε φκσο είλαη θαη ε γλψζε ηνπ θηλδχλνπ πξνο θαηνιίζζεζε πνπ ππάξρεη ζε κηα πεξηνρή σο ζπλέπεηα ησλ παξαπάλσ αηηίσλ θαη ε απεηθφληζε ηνπ ζε ράξηε. 7

8 Ζ δσλνπνίεζε ηεο επηθηλδπλφηεηαο θαηά ηε γεληθή ηεο έλλνηα ζεκαίλεη ηην οπιοθέηηζη ενόρ ημήμαηορ ηηρ γήινηρ επιθάνειαρ και ηην ηαξινόμηζη ηος ζύμθυνα με ηο βαθμό ηος ςπαπκηού ή δςνηηικού κινδύνος από καηολιζθήζειρ, συπίρ η ηαξινόμηζη αςηή να ζςνεπάγεηαι αναγκαία κάποιοςρ πεπιοπιζμούρ (Varnes, 1984) Ζ αλάγθε ζρεδίαζεο ραξηψλ θαηνιηζζήζεσλ θάλεθε πξηλ απφ πνιιά ρξφληα, ππάξρνπλ δείγκαηα απφ ην 18 ν αηψλα (Cotecchia, 1978) αιιά ην ελδηαθέξνλ ησλ εξεπλεηψλ ζηξάθεθε πξνο ηελ θαηεχζπλζε απηή θπξίσο ηα ηειεπηαία ηξηάληα ρξφληα. Πιένλ ραξαθηεξηζηηθέο είλαη νη πεξηπηψζεηο ζηηο νπνίεο δφζεθε έκθαζε ζηε δηάγλσζε ηνπ βαζκνχ επηθηλδπλφηεηαο θαη απεηθφληζεο ηνπ ζε ράξηεο κε ηε κνξθή δσλψλ. Ζ εξεχλα ζεσξείηαη φηη βξίζθεηαη αθφκε ζην ζηάδην ηεο απφθηεζεο εκπεηξηψλ θαη αληαιιαγήο απφςεσλ κε ζθνπφ ηελ εχξεζε ελφο κνληέινπ δσλνπνίεζεο επξέσο απνδεθηνχ θαη νηθνλνκηθνχ. ηα πιαίζηα απηήο ηεο εξγαζίαο επηρεηξήζεθε ν εληνπηζκφο εθείλσλ ησλ πεξηνρψλ ζηελ Νήζν Νίζπξν πνπ εκθαλίδνπλ απμεκέλν θίλδπλν εκθάληζεο θαηνιηζζήζεσλ ζηα θπζηθά πξαλή εζηηάδνληαο ζηα πνηνηηθά θξηηήξηα πνπ ηηο επεξεάδνπλ (γεσινγία, θιίζε, θακππιφηεηα θαη πξνζαλαηνιηζκφ πξαλνχο, πςφκεηξν) θαη ε δεκηνπξγία δσλψλ βαζκνχ θηλδχλνπ εκθάληζεο θαηνιηζζήζεσλ γηα ην ζχλνιν ηεο πεξηνρήο. Ζ κειέηε ζηεξίρζεθε ζηελ ππέξζεζε ραξηψλ πνπ πεξηγξάθνπλ ηνπο παξαπάλσ παξάγνληεο, ρξεζηκνπνηψληαο ηαπηφρξνλα ηα θαηάιιεια βάξε σο πξνο ηελ επηξξνή ηνπο ζην θαηλφκελν ησλ θαηνιηζζήζεσλ. Ζ επεμεξγαζία ησλ δεδνκέλσλ θαη ε εθαξκνγή ηεο κεζνδνινγίαο έγηλε ζε πεξηβάιινλ Arc Map 1.2. Πεξηνρή κειέηεο - Νήζνο Νίζπξνο Ζ Νήζνο Νίζπξνο επξίζθεηαη ζην αλαηνιηθφ άθξν ηνπ Διιεληθνχ Ζθαηζηεηαθνχ Σφμνπ ηνπ Ννηίνπ Αηγαίνπ. Μαδί κε ηελ αληνξίλε, απνηεινχλ ηα πιένλ ελεξγά εθαίζηεηα γηα ηνλ Διιεληθφ Υψξν. Δπξίζθεηαη ζην Αξρηπέιαγνο ησλ Γσδεδαλήζσλ, 10 κίιηα λφηηα απφ ηελ Κσ θαη ε νλνκαζία ηεο είλαη αξραηφηαηε θαζψο αλαθέξεηαη απφ ηνλ Όκεξν. Ζ Νίζπξνο παξνπζηάδεη εμαηξεηηθφ γεσζεξκηθφ ελδηαθέξνλ θαη καδί κε ηελ Κσ απνηειεί πεξηνρή απμεκέλνπ ελδηαθέξνληνο γηα ηελ γεσηεθηνληθή εμέιημε ηνπ Αηγαίνπ. Απνηειεί πφιν έιμεο αθαδεκατθψλ θαη εθαξκνζκέλσλ εξεπλψλ. εκαληηθφ ελδηαθέξνλ έδεημε ε Γεκφζηα Δπηρείξεζε Ζιεθηξηζκνχ (ΓΔΖ), ζηνρεχνληαο ηελ εγθαηάζηαζε εθεί ζηαζκνχ παξαγσγήο ελέξγεηαο. Ζ έληνλε κνξθνινγία ηνπ εδάθνπο, κε κεγάιεο θιίζεηο, αζηαζή πεηξψκαηα ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ ελεξγή ηεθηνληθή θαη εθαηζηεηαθή δξαζηεξηφηεηα 8

9 θαζηζηνχλ ηε Νίζπξν έλα λεζί πςειήο επηθηλδπλφηεηαο θαζψο ζε πεξίπησζε έληνλεο εθαηζηεηαθήο ή ηεθηνληθήο δξάζεο νη επηπηψζεηο ζηελ ηνπηθή θνηλσλία ζα είλαη ζεκαληηθφηαηεο ηόρνο ηεο Γηαηξηβήο Ο ζηφρνο ηεο παξνχζαο δηαηξηβήο είλαη ε κειέηε ηεο Νήζνπ Νηζχξνπ βάζε ηεο επηθηλδπλφηεηαο ιφγσ θαηνιηζζεηηθψλ θαηλνκέλσλ. Σνπνγξαθηθά θαη Γεσινγηθά δεδνκέλα αμηνπνηήζεθαλ ψζηε λα πξνθχςεη ράξηεο επηθηλδπλφηεηαο ηεο πεξηνρήο κειέηεο. H δηαρείξηζε ησλ δεδνκέλσλ έγηλε κε ρξήζε πζηήκαηνο Γεσγξαθηθψλ Πιεξνθνξηψλ (.Γ.Π. / G.I.S.) θαη ζπγθεθξηκέλα κε ην ArcGIS 9.3. Χο απνηέιεζκα ήηαλ ε θαηαζθεπή ησλ ζεκαηηθψλ επηπέδσλ ηνπ Φεθηαθνχ Μνληέινπ Αλαγιχθνπ (ΦΜΑ), ηεο θαηαλνκήο ησλ ηνπνγξαθηθψλ θιίζεσλ, ηνπ πξνζαλαηνιηζκνχ ησλ ηνπνγξαθηθψλ θιίζεσλ θαη ηέινο ησλ Γεσινγηθψλ ζρεκαηηζκψλ ηεο πεξηνρήο. Ζ ζπλδπαζηηθή ρξήζε απηψλ ησλ ζεκαηηθψλ επηπέδσλ είρε σο ζθνπφ ηελ θαηαζθεπή Υάξηε Δπηθηλδπλφηεηαο ιφγσ Καηνιηζζεηηθψλ Φαηλνκέλσλ. ε κηα πεξηνρή κε έληνλε ζεηζκηθή θαη εθαηζηεηαθή δξαζηεξηφηεηα ε παξαρζείζα πιεξνθνξία κπνξεί λα ζπκβάιεη νπζηαζηηθά ζηελ πξνεηνηκαζία θαη νξγάλσζε ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο θαη ζηελ ιήςε κέηξσλ πξφιεςεο θαηαζηξνθψλ ιφγσ θαηνιηζζήζεσλ ζε πεξίπησζε εθαηζηεηαθήο δξαζηεξηφηεηαο Γηάξζξωζε ηεο Μειέηεο Ζ παξνχζα κειέηε πεξηιακβάλεη έμη θεθάιαηα. Δηδηθφηεξα: ην Κεθάιαην 1 δφζεθαλ νη βαζηθέο αξρέο ησλ θαηνιηζζήζεσλ θαη θαζνξίζζεθαλ νη ζηφρνη ηεο κειέηεο. ην Κεθάιαην 2 δίδεηαη ε γεσγξαθηθή ηνπνζέηεζε ηεο Νηζχξνπ, κηα γεληθή πεξηγξαθή ησλ γεσινγηθψλ ζρεκαηηζκψλ πνπ απαληψληαη ζηελ λήζν θαη πεξηγξάθεηαη ε Γεσινγηθή Ηζηνξία ηεο Νηζχξνπ, θαζψο θαη ε γεσθπζηθή έξεπλα πνπ έρεη δηεμαρζεί έσο ζήκεξα. ην Κεθάιαην 3 πεξηγξάθνληαη ηα πζηήκαηα Γεσγξαθηθψλ Πιεξνθνξηψλ θαη νη εθαξκνγέο ηνπο. 9

10 ην Κεθάιαην 4 πεξηγξάθεηαη ε ζπιινγή θαη επεμεξγαζία ησλ δεδνκέλσλ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ ζηελ παξνχζα κειέηε. ην Κεθάιαην 5 δίλεηαη ε αλάιπζε ησλ ζηνηρείσλ, πεξηγξάθνληαη ηα απνηειέζκαηα ηεο θαηαζθεπήο ησλ ζεκαηηθψλ επηπέδσλ θαη ε δεκηνπξγία ησλ απαξαίηεησλ ραξηψλ επεμεξγαζίαο δεδνκέλσλ ην Κεθάιαην 6 δίδεηαη ν ηειηθφο ράξηεο θηλδχλνπ θαηνιηζζήζεσλ ζηελ Νήζν Νίζπξν, ε εξκελεία ηνπ θαη ηα ζπκπεξάζκαηα ηεο παξνχζαο κειέηεο. 10

11 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2 Ηθαίζηεην Νηζύξνπ 2.1. Σν Ηθαίζηεην Νηζύξνπ ωο Σκήκα ηνπ Διιεληθνύ Ηθαηζηεηαθνύ Σόμνπ Ζ Νίζπξνο είλαη έλα ελεξγφ εθαίζηεην ζην αλαηνιηθφ άθξν ηνπ Διιεληθνχ Hθαηζηεηαθνχ Tφμνπ ηνπ Ννηίνπ Αηγαίνπ (Δηθ. 2.1). Μαδί κε ηηο Νήζνπο Γπαιί, Κψ, αληνξίλε, Μήιν, Πφξν θαη Αίγηλα απνηεινχλ ην ζπγθεθξηκέλν Ζθαηζηεηαθφ Σφμν, ην νπνίν είλαη απνηέιεζκα ηεο θαηαβχζηζεο ηεο Αθξηθαληθήο πιάθαο θάησ απφ ηελ κηθξνπιάθα ηνπ Αηγαίνπ. Ζ Νίζπξνο απνηειεί ην κεγαιχηεξν θαη λεφηεξν εθαηζηεηαθφ νηθνδφκεκα ηεο Αλαηνιηθήο Μεζνγείνπ. Δηθόλα 2.1: Ζθαηζηεηαθφ Σφμν ηνπ Αηγαίνπ (Παπαληθνιάνπ θ.ά., 1998). Ζ Νίζπξνο είλαη έλα ζηξσκαηνεθαίζηεην ηεηαξηνγελνχο ειηθίαο θαη απνηειείηαη απνθιεηζηηθά απφ εθαηζηεηαθά πεηξψκαηα (ιάβεο θαη ππξνθιαζηηθά) απνηηζεκέλα πάλσ 11

12 ζε έλα ππφβαζξν κεζνδσηθψλ αζβεζηνιίζσλ θαη λενγελψλ ηδεκάησλ. Άξρηζε λα δεκηνπξγείηαη πξηλ απφ πεξίπνπ έηε. Σν ζρήκα ηνπ είλαη πεξίπνπ θπθιηθφ κε έθηαζε 42 Km 2. Σν ηνπνγξαθηθφ αλάγιπθν ηνπ εθαηζηείνπ πξνζεγγίδεη ην ζρήκα ελφο θψινπξνπ θψλνπ κε δηάκεηξν πεξίπνπ 7 Km, χςνο 698 m θαη θεληξηθφ θαιδεξηθφ βχζηζκα δηακέηξνπ πεξίπνπ 3 Km. Ζ θαιδέξα ζήκεξα επξίζθεηαη ζε χςνο 100 m απφ ηελ επηθάλεηα ηεο ζάιαζζαο θαη πεξηβάιιεηαη απφ ηνίρνπο χςνπο 150 m έσο 400 m. Ζ κηζή ηεο επηθάλεηα θαιχπηεηαη απφ έμη δφκνπο κε κεγαιχηεξν απηφλ ηνπ Πξνθήηε Ζιία (χςνο 698 m) ειηθίαο κεξηθψλ ρηιηάδσλ εηψλ. Απφ ηελ επνρή πνπ ζηακαηάεη ε εθξεθηηθή δξάζε ηνπ εθαηζηείνπ, αξρίδεη ε θαιδεξηθή. Ζ δξάζε απηή δελ είλαη άιιν απφ πδξνζεξκηθέο εθξήμεηο κέζα ζηελ θαιδέξα. Όπσο έρνπλ απνδείμεη γεσηξήζεηο πνπ έγηλαλ γηα γεσζεξκηθή έξεπλα, ζε βάζνο πάλσ απφ 1500 m νη ζεξκνθξαζίεο θπκαίλνληαη κεηαμχ 400 C θαη 500 C (Βνπγηνπθαιάθεο, 1998). Οη αηκνί πνπ δεκηνπξγνχληαη ζηα βάζε απηά απφ δηείζδπζε ηνπ λεξνχ ηεο ζάιαζζαο ή ηεο βξνρήο αλεβαίλνπλ πξνο ηα επάλσ θαη εθηηλάζζνληαη απφ ηνλ ππζκέλα ηεο θαιδέξαο δεκηνπξγψληαο θπθιηθνχο θξαηήξεο πνπ κνηάδνπλ κε ηεξάζηηεο ρχηξεο. Γεκηνπξγνχληαη, επίζεο, πιήζνο απφ αηκίδεο απφ λεξά πνπ βξάδνπλ ζε ζεξκνθξαζίεο απφ C. Ζ ζεκεξηλή θαιδέξα είλαη πνιχ ζεακαηηθή ιφγσ ηνπ χςνπο θαη ησλ πνιιψλ θξαηήξσλ πνπ ππάξρνπλ. Μεηαμχ απηψλ ν Κξαηήξαο ηέθαλνο είλαη ν θαιχηεξα δηαηεξεκέλνο απφ ηνπο πδξνζεξκηθνχο θξαηήξεο ζε φιν ηνλ θφζκν. Γεκηνπξγήζεθε απφ κηα θξεαηηθή έθξεμε πνπ έγηλε θαηά ηελ δηάξθεηα ησλ ηειεπηαίσλ εθξήμεσλ, νη νπνίεο έιαβαλ ρψξα ην 1873 θαη απνηειεί κηα θπθιηθή θνηιφηεηα ηνπ εδάθνπο 25 m βάζνπο θαη 300 m δηάκεηξν (Limburg, 1991). Δκθαλίδεη πδξνζεξκηθνχο θαπλνχο, ζεηνχρεο απνζέζεηο θαη ζεξκέο πεγέο. ηελ Δηθφλα 2.2 θαίλεηαη ν Κξαηήξαο ηέθαλνο απφ ηελ ΝΑ πιεπξά ηεο Νηζχξνπ. Ζ Νίζπξνο ραξαθηεξίδεηαη απφ πιήζνο ζεξκψλ πεγψλ θαηά κήθνο ησλ αθηψλ. Οη πεγέο απηέο, φπσο νη αηκίδεο θαη νη θξαηήξεο ησλ πδξνζεξκηθψλ εθξήμεσλ, νθείινληαη ζηα κεγάια θαη βαζηά ξήγκαηα πνπ δηαζρίδνπλ αθηηλσηά ηελ λήζν Η Σεθηνληθή ηεο Νηζύξνπ Ζ πιένλ πξφζθαηε κειέηε λενηεθηνληθνχ ραξαθηήξα είλαη απηή ησλ Παπαληθνιάνπ θ.ά. (1991). χκθσλα κε απηήλ ηελ κειέηε, εληνπίδνληαη ηξεηο πεξίνδνη έληνλεο ηεθηνληθήο δξαζηεξηφηεηαο: πξν-, ζπλ- θαη κεηα θαιδεξηθφο ηεθηνληζκφο. Χο απνηέιεζκα ησλ παξαπάλσ έληνλσλ ηεθηνληθψλ δηεξγαζηψλ, εληνπίδνληαη ηέζζεξηο θχξηεο Ρεμηγελείο Εψλεο (Δηθ. 2.3): 12

13 Δηθόλα 2.2: Κξαηήξαο ηέθαλνο φπσο θαίλεηαη απφ ηελ ΝΑ πιεπξά ηεο Νηζχξνπ. Οη θχξηεο Ρεμηγελείο Εψλεο πξέπεη λα έπαημαλ ζεκαληηθφ ξφιν ζηνλ ζρεκαηηζκφ ηνπ γεσζεξκηθνχ πεδίνπ ηεο Νηζχξνπ θαη ζπλδένληαη άκεζα κε ηηο θηλήζεηο ησλ γεσζεξκηθψλ ξεπζηψλ. Ηδηαίηεξα ζηνλ ρψξν ηεο θαιδέξαο, παξαηεξνχληαη εληνλφηαηεο πδξνζεξκηθέο εμαιινηψζεηο θαη έμνδνη ζεξκψλ αεξίσλ, ελψ ζηελ ηνκή ησλ δπν Ρεμηγελψλ Εσλψλ F2 θαη F4 επξίζθεηαη ν κεγαιχηεξνο απφ ηνπο θξαηήξεο, ν Κξαηήξαο ηέθαλνο. ηελ Δηθφλα 2.3 παξνπζηάδεηαη ηνπνγξαθηθφο ράξηεο ηεο Νηζχξνπ κε ηηο ηέζζεξηο θχξηεο Ρεμηγελείο Εψλεο F1, F2, F3 θαη F4. ηελ Δηθφλα 2.4 παξνπζηάδεηαη ε δνξπθνξηθή Δηθφλα IKONOS 2 ηεο Νηζχξνπ κε ηα πζηήκαηα ησλ Ρεγκάησλ (Lagios et al., 2001). Ζ Δηθφλα θαηαζθεπάζηεθε ζην πιαίζην ηνπ Δπξσπατθνχ Δξεπλεηηθνχ Πξνγξάκκαηνο GEOWARN (2003). 13

14 Δηθόλα 2.3: Σνπνγξαθηθφο ράξηεο ηεο Νηζχξνπ κε ηηο θχξηεο Ρεμηγελείο Εψλεο (Παπαληθνιάνπ θαη Λέθθαο, 1989). Δηθόλα 2.4: Οξζν-δηνξζσκέλε δνξπθνξηθή Δηθφλα IKONOS 2 ηεο Νηζχξνπ θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά πζηήκαηα Ρεγκάησλ (Lagios et al., 2001). 14

15 Ζ γεσινγηθή δνκή ηεο Νηζχξνπ δίδεηαη ζηνλ γεσινγηθφ ράξηε ηεο Δηθφλαο 2.5 πνπ θαηαζθεπάζηεθε ζηo πιαίζηo ηνπ Δπξσπατθνχ Δξεπλεηηθνχ Πξνγξάκκαηνο GΔΟWARN (2003). Δηθόλα 2.5: Γεσινγηθφο ράξηεο ηεο Νηζχξνπ (Geowarn 2003). 15

16 ηελ Νίζπξν έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί αξθεηέο γεσθπζηθέο έξεπλεο απφ ηελ δεθαεηία ηνπ 80, κε ζθνπφ θπξίσο ηελ κειέηε ηνπ γεσζεξκηθνχ πεδίνπ, αιιά θαη ηελ επηθηλδπλφηεηα ηνπ εθαηζηείνπ. Έρνπλ αζρνιεζεί θαη ζπλεξγαζηεί δηάθνξνη θνξείο, φπσο ην Η.Γ.Μ.Δ., ην Παλεπηζηήκην Αζελψλ, μέλα Παλεπηζηήκηα θ.ά. Απφ ηνλ ηνκέα Γεσθπζηθήο Γεσζεξκίαο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Αζελψλ έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί βαξπηηθέο, ειεθηξηθέο (SP) θαη ειεθηξνκαγλεηηθέο (MT, VLF) έξεπλεο πνπ αθνξνχζαλ ην γεσζεξκηθφ πεδίν (Lagios and Apostolopoulos 1993). Μεηά ηελ ζεηζκηθή θξίζε ηνπ , φπνπ εθδειψζεθαλ ζεηζκνί κεγέζνπο Μ = 4 5 βαζκψλ ηεο θιίκαθαο Richter, πξαγκαηνπνηήζεθε κηα πνιπθιαδηθή κειέηε ηνπ Hθαηζηείνπ ηεο Νηζχξνπ ζηo πιαίζηo ηνπ ηξηεηνχο δηάξθεηαο Δπξσπατθνχ Δξεπλεηηθνχ Πξνγξάκκαηνο GEOWARN (IST 12310). ην πξφγξακκα ζπκκεηείραλ νθηψ εξεπλεηηθά Ηλζηηηνχηα θαη Ηδξχκαηα ηεο Διιάδνο (Παλεπηζηήκην Αζελψλ, Γεσδπλακηθφ Ηλζηηηνχην θαη Δζληθφ Κέληξν Θαιαζζίσλ Δξεπλψλ) θαη ηνπ εμσηεξηθνχ (Πνιπηερλείνπ Επξίρεο, Παξαηεξεηήξην Βεδνχβηνπ, Παλεπηζηήκην Ακβνχξγνπ, Παλεπηζηήκην Λσδάλεο). Γηαθφξνπ είδνπο δεδνκέλα ζρεηηθά κε Γεσινγία, Γεσθπζηθή, Γεσζεξκία, εηζκνινγία, Γεσρεκεία, Γεσδαηηηθέο DGPS κεηξήζεηο θαη δνξπθνξηθέο εηθφλεο (ζεξκηθέο, ξαληάξ) ζπλδπάζηεθαλ, κε ζθνπφ ηελ παξαθνινχζεζε ηνπ Ζθαηζηείνπ ηεο Νηζχξνπ γηα ηελ έγθαηξε εθηίκεζε θαη πξνεηδνπνίεζε ζε πεξίπησζε εθαηζηεηαθνχ θηλδχλνπ. Απφ ηελ ζπγθεθξηκέλε κειέηε εμήρζεζαλ ηα εμήο: Tν Hθαίζηεην ηεο Νηζχξνπ θαηαηάζζεηαη ζηελ ηξίηε «θίηξηλε βαζκίδα» επηθηλδπλφηεηαο ζρεηηθά κε ηελ πεληαβάζκηα θιίκαθα ζηελ νπνία θαηαηάζζνληαη ηα εθαίζηεηα. ηελ ηξίηε «θίηξηλε βαζκίδα» δηεμάγεηαη κηα δηαξθήο παξαθνινχζεζε ηνπ εθαηζηείνπ κέζσ επίγεησλ θαη δνξπθνξηθψλ παξαηεξήζεσλ, επηθνηλσλία κεηαμχ ησλ δηαθφξσλ επηζηεκνληθψλ νκάδσλ, θαζψο θαη ησλ ηνπηθψλ θξαηηθψλ ππεξεζηψλ. Ζ πεξηνρή ραξαθηεξίδεηαη απφ κηα γεσδπλακηθή αλεζπρία φπσο: εθρχζεηο αεξίσλ θαη αηκψλ. ζεηζκνί κεγέζνπο πεξί ηνπ 5 ηεο θιίκαθαο Richter. αχμεζε ηεο εθπνκπήο ξαδνλίνπ (Rn) θαη δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα (CO 2 ). κεηαηνπίζεηο ηεο επηθαλείαο, παξαηεξνχκελεο κε ηελ ρξήζε DGPS δεθηψλ (Παγθφζκην χζηεκα Δληνπηζκνχ ζέζεο) θαη ζπκβνινκεηξίαο (Ραληάξ). 16

17 Σν Ννέκβξην ηνπ 2001 παξαηεξήζεθε δηάλνημε ηνπ εδάθνπο ξσγκή (Δηθ. 2.6), κήθνπο 240 m, βφξεηα ηνπ Κξαηήξα ηέθαλνο. Ζ ξσγκή ζηα ηέιε ηνπ 2002 επεθηάζεθε ζε κήθνο (πεξίπνπ ζην δηπιάζην), πιάηνο θαη βάζνο. Ζ ηδηαηηεξφηεηα ηνπ Hθαηζηείνπ ηεο Νηζχξνπ έγθεηηαη ζην φηη αλ ζπκβεί θάηη ζην κέιινλ ζα έρεη λα θάλεη πηζαλψο κε έθξεμε αεξίσλ θαη φρη κε έθρπζε ιάβαο, θαζψο θαη ζεηζκηθή δξαζηεξηφηεηα ε νπνία ελδέρεηαη λα πξνθαιέζεη θαηνιηζζεηηθά θαηλφκελα ζηηο παξπθέο ησλ εθαηζηεηαθψλ θψλσλ. Δηθόλα 2.6: Γηάλνημε ηνπ εδάθνπο Ρσγκή πνπ ζρεκαηίζηεθε ηνλ Ννέκβξην ηνπ 2001 βφξεηα ηνπ Κξαηήξα ηέθαλνο. 17

18 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 3 πζηήκαηα Γεωγξαθηθώλ Πιεξνθνξηώλ.Γ.Π Δηζαγωγή ζηα.γ.π. ηνλ ρψξν ησλ γεσεπηζηεκφλσλ, έλα ζεκαληηθφ ηκήκα ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηνπο αθνξά ηε ζπιινγή, αλάιπζε θαη παξνπζίαζε ππφ κνξθή ζεκαηηθψλ ραξηψλ, ρσξηθψλ δεδνκέλσλ πνπ αθνξνχλ ηα ραξαθηεξηζηηθά, ηηο ηδηφηεηεο θαη ηηο θαηαζθεπέο ησλ αληηθεηκέλσλ ηεο επηθάλεηαο ηεο Γεο. Ζ αικαηψδεο αλάπηπμε ησλ ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ νδήγεζε ζηελ απηνκαηνπνηεκέλε ραξηνγξαθία, ε νπνία επηηξέπεη ηελ θαηαζθεπή ραξηψλ ζε ζχληνκν ρξνληθφ δηάζηεκα θαη κε κηθξφηεξν θφζηνο, θαζψο θαη ζηε γξήγνξε ελεκέξσζε ηνπο. Ζ δεκηνπξγία ζρέζεσλ θαη ζπζρεηίζεσλ κεηαμχ ησλ πνηνηηθψλ θαη πνζνηηθψλ δεδνκέλσλ ησλ ραξηψλ, ηα νπνία παξνπζηάδνληαη κε δηάθνξεο κνξθέο θαη ηξφπνπο θαη ε ζπιινγή πιεξνθνξηψλ, θαζψο θαη ε εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ κε ηηο θιαζηθέο κεζφδνπο, είλαη δηαδηθαζία ηδηαίηεξα ζχλζεηε, θνπηαζηηθή, ρξνλνβφξα (ηδηαίηεξα ζηηο πεξηπηψζεηο ζπρλψλ κεηαβνιψλ ηνπ ππφ κειέηε ζέκαηνο, φπσο ησλ κεηεσξνινγηθψλ, ησλ αιιαγψλ ρξήζεσλ, θάιπςεο γεο θ.ά.) θαη ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο αδχλαηε. Γηα ηελ ππέξβαζε απηψλ ησλ πξνβιεκάησλ θαηαζθεπάζηεθαλ απφ εηδηθνχο επηζηήκνλεο θαη εξεπλεηέο πξνγξάκκαηα, ηέηνηα ψζηε κέζσ ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ λα είλαη πην εχθνιε ε παξαγσγή ραξηψλ θαη γεληθφηεξα ε πξφζβαζε θαη δηαρείξηζε ηεο πιεξνθνξίαο. Αλαπηχρζεθαλ ηα πζηήκαηα Γεσγξαθηθψλ Πιεξνθνξηψλ.Γ.Π. (Geografical Information Systems - GIS), ηα νπνία επηηπγράλνπλ κε ηε βνήζεηα ησλ ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ ηελ αλάπηπμε θαη ην ρεηξηζκφ κηαο βάζεο δεδνκέλσλ ζηελ νπνία ηα δεδνκέλα είλαη γεσγξαθηθά. Καηά θαηξνχο έρνπλ δνζεί δηάθνξνη νξηζκνί γηα ηα πζηήκαηα Γεσγξαθηθψλ Πιεξνθνξηψλ. χκθσλα κε έλαλ νξηζκφ ηνπ Goodchild (1985), «.Γ.Π. είλαη έλα νινθιεξσκέλν ζχζηεκα ζπιινγήο, απνζήθεπζεο, δηαρείξηζεο, αλάιπζεο θαη απεηθφληζεο πιεξνθνξηψλ ζρεηηθψλ κε δεηήκαηα γεσγξαθηθήο θχζεο». Ο Parker (1987), δηαηππψλεη ηελ άπνςε φηη έλα.γ.π. θαίλεηαη πφζν ζεκαληηθφ είλαη κφλν φηαλ ην δεη θαλείο απφ ηελ άπνςε ηεο ηερλνινγίαο θαη φρη κφλν σο έλα απιφ ζχζηεκα. χκθσλα κε ηνλ Arronoff (1989), έλα.γ.π. απνηειεί κία ζεηξά απφ δηαδηθαζίεο κε ρξήζε ή κε ππνινγηζηή, κε ζθνπφ ηελ απνζήθεπζε θαη δηαρείξηζε γεσγξαθηθψλ δεδνκέλσλ. Οπζηαζηηθά, έλα χζηεκα Γεσγξαθηθψλ Πιεξνθνξηψλ δηαρεηξίδεηαη κία ζεηξά πιεξνθνξηαθψλ επηπέδσλ, ηα νπνία αθνξνχλ πεξηγξάθνπλ ηελ ίδηα γεσγξαθηθή 18

19 πεξηνρή. ηελ Δηθφλα 3.1, παξνπζηάδεηαη παξάδεηγκα κε ζεκαηηθά επίπεδα πνπ πεξηγξάθνπλ ηελ ίδηα πεξηνρή θαζψο θαη ε ζχλζεζε ησλ επηπέδσλ ζ έλα.γ.π. Δηθόλα 3.1: Γξαθηθή παξνπζίαζε ελφο πζηήκαηνο Γεσγξαθηθψλ Πιεξνθνξηψλ ( Σν θαζέλα απφ ηα επίπεδα απηά πεξηιακβάλεη δεδνκέλα θαη ζεκαηηθέο πιεξνθνξίεο. Σα.Γ.Π. είλαη ζρεδηαζκέλα έηζη ψζηε λα κπνξνχλ λα δέρνληαη, λα νξγαλψλνπλ, λα αλαιχνπλ, λα ζπζρεηίδνπλ θαη γεληθά λα επεμεξγάδνληαη ηνπο δηάθνξνπο ηχπνπο δεδνκέλσλ θαη πιεξνθνξηψλ κε ζθνπφ, εθηφο απφ ηελ ζχληαμε θαη παξνπζίαζε ελφο ράξηε, λα κπνξνχλ λα παξνπζηάζνπλ ζπκπεξάζκαηα, απαληήζεηο, ιχζεηο θαη απνθάζεηο ζε ζπγθεθξηκέλα θάζε θνξά εξσηήκαηα θαη πξνβιήκαηα (Βαζηινπνχινπ, 1999). Σα.Γ.Π. έρνπλ ηελ δπλαηφηεηα λα δεκηνπξγήζνπλ, λα νξγαλψζνπλ θαη λα δηαρεηξηζηνχλ βάζεηο δεδνκέλσλ κέζσ ησλ ζπζηεκάησλ δηαρείξηζεο βάζεο δεδνκέλσλ θαη ζπγθεθξηκέλα κέζσ ζρεζηαθψλ ζπζηεκάησλ. χκθσλα κε ηνπο Καξηέξε θαη Μειηάδε (1991, 1992), βάζε δεδνκέλσλ (Data Base) είλαη έλα νξγαλσκέλν ζχλνιν δεδνκέλσλ πνπ έρνπλ άκεζε ζρέζε κεηαμχ ηνπο θαη ε νπνία νξίδεηαη θαη ρεηξίδεηαη κε ην ζχζηεκα δηαρείξηζεο ηεο βάζεσο δεδνκέλσλ. Δίλαη νξγαλσκέλε κε ηε κνξθή δηθηχσλ ή δέλδξνπ, ρξεζηκνπνηείηαη απφ πνιινχο ρξήζηεο θαη ε πξφζβαζε ζηηο εγγξαθέο ηεο γίλεηαη κε νπνηαδήπνηε ζεηξά. Έλα ζχζηεκα δηαρείξηζεο ηεο βάζεσο δεδνκέλσλ (Data Base Management System) πεξηέρεη έλα ζχλνιν πξνγξακκάησλ γηα ειεθηξνληθνχο ππνινγηζηέο, ηα νπνία είλαη ππεχζπλα γηα ηελ είζνδν, απνζήθεπζε, επαλάθηεζε, ζπζρέηηζε θαη έιεγρν ησλ δεδνκέλσλ. Δλψ έλα ζρεζηαθφ ζχζηεκα δηαρείξηζεο ηεο βάζεσο δεδνκέλσλ (RDBMS) απνηειεί έλα ζχζηεκα δηαρείξηζεο βάζεσο δεδνκέλσλ, ην νπνίν επηηξέπεη ηελ εηζαγσγή δεδνκέλσλ ζε νξγαλσκέλα αξρεία 19

20 ππφ κνξθή πίλαθα θαη ηνλ ζπλδπαζκφ θαη ζπζρέηηζε κεηαμχ ηνπο κε έλα θνηλφ αξρείν. Δπίζεο, έλα ζρεζηαθφ ζχζηεκα δηαρείξηζεο ηεο βάζεσο δεδνκέλσλ έρεη ηελ δπλαηφηεηα λα αλαζπλδπάζεη απφ δηάθνξα αξρεία ραξαθηεξηζηηθά θαη ηδηφηεηεο ησλ δεδνκέλσλ Γπλαηόηεηεο ηωλ.γ.π. Tα.Γ.Π. πξνζθέξνπλ ηηο εμήο δπλαηφηεηεο: Σελ εηζαγσγή δηαθφξσλ εηδψλ δεδνκέλσλ κέζσ Ζ/Τ, φπσο : αλαινγηθψλ (ζεκαηηθνί ράξηεο ζε αλαινγηθή κνξθή), ςεθηαθψλ (ράξηεο ζε ςεθηαθή κνξθή απφ άιιεο πεγέο, δνξπθνξηθέο εηθφλεο θ.ά) αξρείσλ ascii, θαζψο θαη επίζεζε θαη ηαμηλφκεζε - θσδηθνπνίεζε απηψλ. Σελ απνζήθεπζε θαη ππνζηήξημε φισλ ησλ δεδνκέλσλ κε ηηο απαξαίηεηεο ρσξηθέο ζρέζεηο. Σελ πξνζαξκνγή - έληαμε φισλ ησλ δεδνκέλσλ ζε έλα θνηλφ ραξηνγξαθηθφ ζχζηεκα ζπληεηαγκέλσλ. Σε δηαρείξηζε ησλ δεδνκέλσλ (φπσο έξεπλα θαη αλάθηεζε πιεξνθνξηψλ, ππνινγηζκνχο θαη ζπζρεηηζκνχο κέζσ καζεκαηηθψλ πξάμεσλ θ.ι.π.). Σελ εθκάζεζε - ρξήζε πξνγξακκαηηζκνχ, γηα ηελ αλάπηπμε εηδηθψλ πξνγξακκάησλ ή θαη κνληέισλ απαξαίηεησλ γηα ηηο αλάγθεο κειεηψλ θαη γεληθφηεξα ηελ αιιειεπίδξαζε κε ηνλ ρξήζηε. Σελ παξνπζίαζε απνηειεζκάησλ, γηα νιφθιεξε ηελ πεξηνρή κειέηεο ή θαη γηα επηκέξνπο ηκήκαηα απηήο, ζπγθεθξηκέλσλ ραξαθηεξηζηηθψλ θαη ζε νπνηαδήπνηε θιίκαθα, κε κηα κεγάιε πνηθηιία δηαθνξεηηθψλ ηξφπσλ (έληππεο ή ειεθηξνληθήο κνξθήο), φπσο : ράξηεο, πίλαθεο, παξνπζίαζε ζε video, ζε δηζθέηεο ή CD θ.ά. Έρνπλ αξζξσηή δνκή, ψζηε λα είλαη κηθξά ζρεηηθά ζε φγθν θαη εχρξεζηα. Καη θπζηθά, ην θπξηφηεξν φισλ ηελ ηθαλφηεηα ιήςεο απνθάζεσλ, ζε ζπγθεθξηκέλα εξσηήκαηα, φπσο έρεη πξναλαθεξζεί. Απφ φια ηα παξαπάλσ θαίλεηαη πσο πξνθεηκέλνπ λα ιεηηνπξγήζεη έλα ζηαζκφο.γ.π., απαξαίηεην είλαη λα ππνζηεξίδεηαη απφ έλαλ ή πεξηζζφηεξνπο εμειηγκέλνπο, πςειψλ πξνδηαγξαθψλ Ζ/Τ, έλα ηζρπξφ παθέην επεμεξγαζίαο θαη έλα επέιηθην θαη πιήξεο ζχζηεκα πεξηθεξεηαθψλ εηζαγσγήο θαη εμαγσγήο δεδνκέλσλ θαη θπζηθά απφ πξνζσπηθφ θαηάιιεια εθπαηδεπκέλν. Σα.Γ.Π. παξέρνπλ πνιιέο δπλαηφηεηεο θαη ινγηθφ είλαη λα παξνπζηάδνπλ πιενλεθηήκαηα. Σα πιενλεθηήκαηα ησλ.γ.π. ζε γεληθέο γξακκέο είλαη ηα εμήο, (ΒΑΨΟΠΟΤΛΟ, 1997): 20

21 Βειηηψλνπλ ηελ ηθαλφηεηα επεμεξγαζίαο θαη αλάιπζεο πνηνηηθψλ θαη πνζνηηθψλ δεδνκέλσλ. Παξέρνπλ ηε δπλαηφηεηα απφδνζεο ησλ απνηειεζκάησλ ζε δηαγξάκκαηα, ράξηεο θ.ι.π., κε κεγάιε επθνιία αιιά θαη ηθαλνπνηεηηθή αθξίβεηα. Γηεπθνιχλνπλ ην ρξήζηε ζηελ αλάπηπμε λέσλ ηερληθψλ θαη ηδεψλ, αθνχ ηνλ απαιάζζνπλ απφ αληαξέο θαη ρξνλνβφξεο δηαδηθαζίεο πνπ εθηεινχληαη πηα πνιχ γξήγνξα θαη αμηφπηζηα απφ ηνλ Ζ/Τ. Δπηηξέπνπλ ηνλ ηαρχ έιεγρν ελαιιαθηηθψλ ιχζεσλ. Γεκηνπξγνχλ έλα θνηλφ πιαίζην δξαζηεξηνηήησλ θαη έλαλ θνηλφ ηξφπν επηθνηλσλίαο κεηαμχ ησλ ρξεζηψλ θαη ησλ επηζηεκφλσλ πνπ αζρνινχληαη κε ηα.γ.π. Παξέρνπλ ςεθηαθή κνξθή δεδνκέλσλ, ζπκβαηή κε πνιιά ζπζηήκαηα. Σν ππάξρνλ hardware (πιηθφ) θαη software (ινγηζκηθφ) επηηξέπνπλ πνηθίιεο κνξθέο θαη πνιιαπινχο ηξφπνπο επεμεξγαζίαο. Έρνπλ ηε δπλαηφηεηα εχθνιεο ελεκέξσζεο ηεο βάζεο δεδνκέλσλ θαη ηεο ελζσκάησζεο θαη ρξήζεο λεψηεξσλ κεζνδνινγηψλ επεμεξγαζίαο (δπλακηθά ζπζηήκαηα). Έρνπλ ζρεηηθά κηθξφ θφζηνο γηα ηηο ζχλζεηεο κνξθέο αλάιπζεο πνπ πξνζθέξνπλ (π.ρ. ζπλδπαζκφο ζεκαηηθψλ ραξηψλ). Παξέρνπλ έλαλ αληηθεηκεληθφ θαη θνηλφ ηξφπν αλαιχζεσλ θαη παξνπζίαζεο απνηειεζκάησλ. Σα.Γ.Π. φκσο παξνπζηάδνπλ θαη θάπνηα κεηνλεθηήκαηα, ηα νπνία ζχκθσλα κε ηνλ ΒΑΨΟΠΟΤΛΟ, 1997, ζπλνςίδνληαη ζηα : Σν κεγάιν αξρηθφ θφζηνο απφθηεζεο ηνπ.γ.π., φινπ ηνπ αληίζηνηρνπ εμνπιηζκνχ, ηεο ηερληθήο ππνζηήξημεο θαη ηεο ζπληήξεζεο. Ζ απαίηεζε πνιχ θαιήο εθπαίδεπζεο ησλ ρξεζηψλ. Ζ δπζθνιία ηεο κεηαηξνπήο ησλ ππαξρφλησλ δεδνκέλσλ ζε ςεθηαθή κνξθή Γεδνκέλα ε έλα.γ.π. θαηαρσξνχληαη πνιιά είδε δεδνκέλσλ γηα ηα αληηθείκελα, θαηλφκελα ή κεγέζε πνπ ελδηαθέξνπλ ην ζχζηεκα. Σα δεδνκέλα απηά κπνξνχλ λα δηαθξηζνχλ ζε δχν βαζηθέο θαηεγνξίεο: ) Υσξηθά Γεδνκέλα (Spatial Data) ) Πεξηγξαθηθά ή Πνηνηηθά Γεδνκέλα (Descriptive Data) 21

22 Αλαιπηηθά: ) Σα ρσξηθά δεδνκέλα ραξαθηεξίδνληαη απφ ηελ ζέζε, ην ζρήκα, ηελ κνξθή θαη ηηο ζρέζεηο κεηαμχ γεσγξαθηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ θαη απνζεθεχνληαη ζπλήζσο σο ζπληεηαγκέλεο (Καξηέξε θαη Μειηάδε, 1991, 1992). Σν.Γ.Π. επεμεξγάδεηαη ςεθηαθά δεδνκέλα νπφηε ηα ρσξηθά δεδνκέλα πξέπεη λα βξίζθνληαη ζε ςεθηαθή κνξθή. Γηα λα πξαγκαηνπνηεζεί απηφ ρξεζηκνπνηείηαη ςεθηνπνηεηήο (digitizer) κε ηνλ νπνίν γίλεηαη απ επζείαο ςεθηνπνίεζε ηνπ ράξηε. Δπίζεο, κε ηνλ ζαξσηή (scanner) επηηπγράλεηαη ε ςεθηνπνίεζε κέζα απφ ην.γ.π. κεηά ηελ ζάξσζε. Απφ ηελ πιεπξά ησλ δηαζηαζεψλ ηνπο ζηνλ ρψξν ηα ςεθηαθά δεδνκέλα δηαθξίλνληαη ζε ηέζζεξηο θαηεγνξίεο: 1) εκεηαθά δεδνκέλα: Αλαθέξνληαη ζε ζεκεία, δειαδή απνηεινχλ δεχγνο ζπληεηαγκέλσλ θαη δελ εμαξηψληαη απφ ηελ θιίκαθα. Παξαδείγκαηα: Θέζεηο γεσηξήζεσλ, δηαθφξνπ είδνπο κεηξήζεσλ, επίθεληξα ζεηζκψλ, πςνκεηξηθά ζεκεία, νλφκαηα πεξηνρψλ, ζεκεία αξρήο θαη ηέινπο γξακκηθψλ δεδνκέλσλ θ.ά. 2) Γξακκηθά δεδνκέλα: Έρνπλ κήθνο, φρη φκσο έθηαζε. Απνηεινχλ δηαδνρηθά ζεκεηαθά δεδνκέλα (δειαδή δηαδνρηθά δεχγε ζπληεηαγκέλσλ) κε ζεκεία αξρήο θαη ηέινπο. Παξαδείγκαηα: Ρήγκαηα, άμνλεο πηπρψλ, επσζήζεηο, εθηππεχζεηο, κνξθνινγηθέο αζπλέρεηεο, κεηαθηλήζεηο, φξηα γεσινγηθψλ ζρεκαηηζκψλ, ιηζνινγηθά φξηα, πδξνγξαθηθφ δίθηπν, πδξνθξίηεο, νδηθφ δίθηπν, φξηα εθηάζεσλ, γξακκέο ειεθηξνδφηεζεο θ.ά. 3) Δπηθαλεηαθά δεδνκέλα: Απνηεινχλ εθηάζεηο (πνιχγσλα) κε πεξίκεηξν. Οξίδνληαη απφ γξακκηθά δεδνκέλα θαη έρνπλ ζπγθεθξηκέλν ζεκείν αξρήο θαη ηέινπο. Δπεξεάδνληαη απφ ηελ θιίκαθα ηνπ ράξηε. Παξαδείγκαηα: Πνιχγσλα γεσινγηθψλ ζρεκαηηζκψλ, ξεμηηεκαρψλ, επηθαλεηψλ επηπέδσζεο, ιηκλψλ, δαζηθψλ πεξηνρψλ θ.ά. 4) Γεδνκέλα αλαγιχθνπ ή ηξηζδηάζηαηα: Έρνπλ ηξεηο δηαζηάζεηο, δειαδή απνηεινχλ επηθάλεηεο πνπ πεξηέρνπλ θαη ηελ δηάζηαζε ηνπ χςνπο (θαηαθφξπθεο ζπληεηαγκέλεο), κε απνηέιεζκα λα αλαπηχζζνληαη θαη ζηνλ ρψξν. Παξαδείγκαηα: Ζ ηξηζδηάζηαηε εκθάληζε ηνπ αλαγιχθνπ, ράξηεο θιίζεσλ. Σα ςεθηαθά δεδνκέλα δνκνχληαη ζε: I. κνξθή Γηαλχζκαηνο (Vector format) ή II. κνξθή Καλλάβνπ Φεθίδαο (Grid ή Raster format) 22

23 ηελ Δηθφλα 3.2 παξνπζηάδεηαη παξάδεηγκα κε ηελ ίδηα επηθάλεηα ζε κνξθή δηαλχζκαηνο θαη ζε κνξθή θαλλάβνπ. Δηθόλα 3.2: Παξνπζίαζε ηεο ίδηαο επηθάλεηαο κε κνξθή δηαλχζκαηνο (Α) θαη κε κνξθή θαλλάβνπ (Β) (ESRI, 2001). Αλαιπηηθά έρνπκε: i) ηε κνξθή δηαλχζκαηνο (vector), ηα ρσξηθά δεδνκέλα εκθαλίδνληαη κε ηηο ηξεηο δηαζηάζεηο, φπνπ νη δχν δηαζηάζεηο απεηθνλίδνπλ ηελ ζέζε θαη ην ζρήκα ζηελ επηθάλεηα ηνπ εδάθνπο θαη ε ηξίηε δηάζηαζε δίλεη ηελ πιεξνθνξία. Σα ζεκεηαθά δεδνκέλα πνπ παξηζηάλνπλ απιά ζεκεία νξίδνληαη απφ απιά ςεθηαθά δεπγάξηα ζπληεηαγκέλσλ. Σα γξακκηθά δεδνκέλα εθθξάδνληαη απφ ηηο ζπληεηαγκέλεο ησλ ζεκείσλ αξρήο θαη ηέινπο ηνπο. Σα επηθαλεηαθά δεδνκέλα, ηα νπνία θαηαιακβάλνπλ κηα πεξηνρή ηνπ εδάθνπο, έλα πνιχγσλν, νξίδνληαη απφ ηηο ζπληεηαγκέλεο ησλ θνξπθψλ ηνπ πνιπγψλνπ θαζψο απηφ νξίδεηαη απφ δηαδνρηθά επζχγξακκα ηκήκαηα. χκθσλα κε ηα παξαπάλσ, ε εηζαγσγή ησλ ρσξηθψλ δεδνκέλσλ κε ηε κνξθή vector ζ έλα.γ.π. κπνξεί λα γίλεη είηε απ επζείαο κε ηνλ ςεθηνπνηεηή ή ρεηξσλαθηηθά, αθνχ πξψηα αλαγλσξηζηνχλ νη ζπληεηαγκέλεο ησλ ζεκείσλ. Όπσο αλαθέξζεθε, ηα επηθαλεηαθά δεδνκέλα (εθηάζεηο, πεξηνρέο) κεηαθέξνληαη ζαλ πνιχγσλα ζην.γ.π. Ζ ηξίηε δηάζηαζε εηζάγεηαη απφ ηνλ ρξήζηε σο θάπνην ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ δεδνκέλνπ φπσο γηα παξάδεηγκα ε ηηκή ηνπ ή ν ζεκαηηθφο θψδηθαο ηνπ. ii) Ζ κνξθή θαλλάβνπ δηαθξίλεηαη ζε δχν κνξθέο, ζηε κνξθή grid θαη ζηε κνξθή raster. Ζ κνξθή raster δηαθέξεη απφ ηε κνξθή grid κφλν ζηνλ ηξφπν εηζαγσγήο ησλ δεδνκέλσλ. 23

24 Ζ κνξθή grid (πιέγκαηνο) απεηθνλίδεη ηα γεσγξαθηθά ραξαθηεξηζηηθά ρσξίδνληαο, δηαηξψληαο ηνλ ράξηε ζε δηαθξηηηθά, θαλνληθά πνιχγσλα νλνκαδφκελα θειηά (cells) (Δηθφλα 3.3). Σα θειηά έρνπλ νκνηφκνξθν ζρήκα θαη κέγεζνο θαη κπνξεί λα είλαη ηεηξάγσλα, ηξίγσλα, εμάγσλα θιπ. πλήζσο είλαη ηεηξάγσλα, δειαδή απνηεινχλ έλα πιέγκα ηζαπέρνλησλ γξακκψλ. Δηθόλα 3.3: Κειί (cell) εληφο πιέγκαηνο ηζαπέρνλησλ γξακκψλ. Ζ είζνδνο ησλ δεδνκέλσλ ζην.γ.π. βαζίδεηαη ζε έλαλ νδεγφ πνπ κεηαθηλείηαη απηφκαηα ζε φιν ηνλ ράξηε, βήκα πξνο βήκα, ζηε κέζε θάζε θειηνχ. Απφ ηνλ ρξήζηε δίδεηαη ν θσδηθφο ή ε παξεκβαιιφκελε ηηκή ησλ δεδνκέλσλ. Σα δεδνκέλα κε κνξθή grid ή raster είλαη πεξηζζφηεξν απιά ζηε ρξήζε απ φηη εθείλα κε κνξθή vector. Όκσο, ε κνξθή grid γεληθά δελ θαηαγξάθεη κε κεγάιε αθξίβεηα γξακκέο ή πεξηνρέο. Ζ κνξθή raster είλαη ε πην ζπκβαηή κνξθή δεδνκέλσλ ζηνπο ειεθηξνληθνχο ππνινγηζηέο απφ νπνηαδήπνηε άιιε θαη απνηειεί ηελ θαιχηεξε κνξθή παξνπζίαζεο ησλ ρσξηθψλ δεδνκέλσλ. Όπσο αλαθέξζεθε, δηαθέξεη απφ ηε κνξθή grid κφλν ζην ηξφπν εηζαγσγήο ησλ δεδνκέλσλ θαζψο ηα ρσξηθά δεδνκέλα κε κνξθή raster κπνξνχλ λα εηζαρζνχλ απηφκαηα κε ζάξσζε (scanning). Σα αληηθείκελα ηνπ ράξηε ή κηαο Δηθφλαο γεληθφηεξα κπνξνχλ λα αλαπαξαζηαζνχλ ζην.γ.π. αλάινγα κε ηελ ηηκή ηνπ pixel (cell θειί), ε νπνία θαζνξίδεηαη ή απηφκαηα ή απφ ηνλ ρξήζηε. Σν κέγεζνο ησλ pixels πξέπεη λα είλαη ηφζν, ψζηε λα επηηπγράλεηαη ιεπηνκεξήο αλάιπζε (ησλ δεδνκέλσλ θαη ηεο πεξηνρήο πνπ κειεηάηαη). Σν κέγεζνο ηνπ pixel πξέπεη λα είλαη ηφζν κηθξφ, ψζηε λα ιακβάλεηαη ε επηζπκεηή (απαξαίηεηε) ιεπηνκέξεηα θαη ηφζν κεγάιν, ψζηε ε κλήκε ηνπ ππνινγηζηή θαη ε αλάιπζε λα παξνπζηάδνληαη απνηειεζκαηηθά. Οη πεξηζζφηεξνη raster ςεθηνπνηεηέο παξάγνπλ pixels ζε έλα εχξνο απφ 10 m έσο 100 m. ηελ Δηθφλα 3.4, παξνπζηάδνληαη ζεκεηαθά, γξακκηθά θαη επηθαλεηαθά δεδνκέλα κε ηηο αληίζηνηρεο Raster κνξθέο ηνπο. 24

25 εκεηαθά δεδνκέλα Raster κνξθή ζεκεηαθώλ δεδνκέλωλ Γξακκηθά δεδνκέλα Raster κνξθή γξακκηθώλ δεδνκέλωλ Δπηθαλεηαθά δεδνκέλα Raster κνξθή επηθαλεηαθώλ δεδνκέλωλ Δηθόλα 3.4: εκεηαθά, γξακκηθά θαη επηθαλεηαθά δεδνκέλα κε ηηο αληίζηνηρεο Raster κνξθέο ηνπο (ESRI, 2001). Παξαθάησ, ζηελ Δηθφλα 3.5 παξνπζηάδεηαη παξάδεηγκα ελφο ράξηε ζε Raster κνξθή ζην χζηεκα Γεσγξαθηθψλ Πιεξνθνξηψλ ArcView. 25

26 Δηθόλα 3.5: Υάξηεο ζε κνξθή Raster ζην.γ.π. ArcView (ESRI, 2001). ) Σα πεξηγξαθηθά ή πνηνηηθά δεδνκέλα δίλνπλ πιεξνθνξίεο, πεξηγξάθνπλ θαη ραξαθηεξίδνπλ ηα γεσγξαθηθά ρσξηθά δεδνκέλα θαη δίδνληαη ζε κνξθή πηλάθσλ ή θεηκέλνπ (Καξηέξε θαη Μειηάδε, 1991, 1992). Σα πεξηγξαθηθά δεδνκέλα κπνξεί λα είλαη πνηνηηθά, δειαδή λα δίλνπλ πιεξνθνξίεο γηα ηα ραξαθηεξηζηηθά θαη ηηο ηδηφηεηεο ησλ ρσξηθψλ δεδνκέλσλ ή πνζνηηθά, δειαδή λα δίλνπλ αξηζκεηηθά θαη ζηαηηζηηθά δεδνκέλα. Μεξηθά παξαδείγκαηα είλαη: Σν φλνκα, ε ειηθία θαη ην πάρνο ελφο γεσινγηθνχ ζρεκαηηζκνχ, ην κέγεζνο, ην εζηηαθφ βάζνο, ε έληαζε ελφο ζεηζκνχ, ην κήθνο, ε δηεχζπλζε θαη ε θιίζε ελφο ξήγκαηνο, απνηειέζκαηα γεσθπζηθψλ κεηξήζεσλ θ.ά ηάδηα Δπεμεξγαζίαο Γεδνκέλωλ Γηα λα κπνξεί λα αλαπηπρζεί κηα νπνηαδήπνηε κειέηε κε ηελ ρξήζε ελφο.γ.π. ζα πξέπεη λα αθνινπζεζνχλ θάπνηα ζπγθεθξηκέλα βήκαηα ζηάδηα επεμεξγαζίαο ησλ δεδνκέλσλ, πνπ μεθηλάεη απφ ηελ ζπγθέληξσζε ησλ δεδνκέλσλ σο ηελ εμαγσγή ησλ απνηειεζκάησλ θαη ζπκπεξαζκάησλ πνπ είλαη ην δεηνχκελν. Σα ζηάδηα πνπ γεληθά αθνινπζνχληαη γηα ηελ επεμεξγαζία ησλ δεδνκέλσλ είλαη (Βαζηινπνχινπ, 1999): 26

27 ) πιινγή θαη Δηζαγσγή Γεδνκέλσλ: πιιέγνληαη πξψηα ηα δηάθνξα γεσγξαθηθά δεδνκέλα. πγθεληξψλνληαη, νξγαλψλνληαη θαη πξνεηνηκάδνληαη γηα ηελ εηζαγσγή ηνπο ζην.γ.π. Σα δεδνκέλα κπνξεί λα είλαη δηαθφξσλ εηδψλ ράξηεο πνπ επξίζθνληαη ζε αλαινγηθή κνξθή, φπσο γεσινγηθνί, ηεθηνληθνί, ζεηζκνινγηθνί θ.ά. Μπνξεί λα είλαη πίλαθεο, ζηαηηζηηθά αξρεία, δνξπθνξηθέο εηθφλεο θ.ά. Γηα λα εηζαρζνχλ ζην ζχζηεκα πθίζηαληαη ςεθηνπνίεζε ή ζάξσζε. Αθνχ εηζαρζνχλ ζην ζχζηεκα ηαμηλνκνχληαη ζε γεσγξαθηθέο ελφηεηεο ζηνηρείσλ, ηα ιεγφκελα ζεκαηηθά επίπεδα επηθαιχςεηο (coverages). Κάζε ζηνηρείν κέζα ζ απηέο ηηο ελφηεηεο πεξηιακβάλεη ηελ ρσξηθή πιεξνθνξία ηνπ (ηελ γεσγξαθηθή ζέζε ηνπ) θαη ηελ πεξηγξαθηθή πιεξνθνξία ηνπ (ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ). Σξεηο είλαη νη θαηεγνξίεο ησλ γεσγξαθηθψλ ελνηήησλ: - Δλφηεηεο εκεηαθψλ ραξηνγξαθηθψλ ζηνηρείσλ (points) - Δλφηεηεο Γξακκηθψλ ραξηνγξαθηθψλ ζηνηρείσλ (arcs) - Δλφηεηεο Δπηθαλεηαθψλ ραξηνγξαθηθψλ ζηνηρείσλ (polygons) Οη ελφηεηεο απηέο ζηελ ζπλέρεηα ρσξίδνληαη ζε ππνελφηεηεο, αλάινγα κε ηνλ ζηφρν ηεο κειέηεο θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά πνπ πεξηέρνπλ, φπσο γηα παξάδεηγκα: ησλ ζέζεσλ κεηξήζεσλ, ησλ ζεηζκηθψλ επηθέληξσλ, ησλ γεσινγηθψλ ζρεκαηηζκψλ, ησλ ξεγκάησλ, ησλ ηάθξσλ θ.ά. Μεηά ηελ κεηαηξνπή ησλ δηάθνξσλ ελνηήησλ ζε ςεθηαθή κνξθή, αθνινπζνχλ νη απαξαίηεηεο δηνξζψζεηο ιαζψλ πνπ ηπρφλ παξνπζηάζηεθαλ. ) Αλαγσγή πληεηαγκέλσλ ζε πγθεθξηκέλε Υαξηνγξαθηθή Πξνβνιή: Γηα λα πξαγκαηνπνηεζεί ε κειέηε είλαη απαξαίηεην ηα δεδνκέλα λα είλαη πξνζαξκνζκέλα ζην ίδην ζχζηεκα ζπληεηαγκέλσλ. Σα δεδνκέλα κέζα απφ θάπνηνπο κεηαζρεκαηηζκνχο ιακβάλνληαη κε ηηο λέεο ζπληεηαγκέλεο ηεο επηζπκεηήο ραξηνγξαθηθήο πξνβνιήο. Ζ δηαδηθαζία απηή νλνκάδεηαη Γεσ-θσδηθνπνίεζε (Georeference) ησλ δεδνκέλσλ. ) Αλάιπζε Γεδνκέλσλ Γεκηνπξγία Βάζεσο Γεδνκέλσλ: ην ζηάδην απηφ αλαπηχζζεηαη ε βάζε δεδνκέλσλ. Μεηά ηελ ςεθηνπνίεζε νη γεσγξαθηθέο ελφηεηεο πεξηέρνπλ κφλν ρσξηθή πιεξνθνξία θαη ζ απηφ ην ζηάδην δνκείηαη ε ηνπνινγία θαη δεκηνπξγνχληαη νη ρσξηθέο ζρέζεηο κεηαμχ ησλ γεσγξαθηθψλ ζηνηρείσλ. Δπίζεο, πξνζηίζεηαη ε πεξηγξαθηθή πιεξνθνξία ησλ ρσξηθψλ δεδνκέλσλ, είηε απ επζείαο κέζα ζην ζχζηεκα, είηε απφ έηνηκα αξρεία (πίλαθεο). Σα δεδνκέλα ρσξίδνληαη ζε θαηεγνξίεο κε θνηλά ραξαθηεξηζηηθά (Sabins, 1997), νη νπνίεο κπνξνχλ λα ρσξηζηνχλ ζε πεξαηηέξσ ππνθαηεγνξίεο. ηα φκνηα ζηνηρεία δίδνληαη θάπνηνη θνηλνί θσδηθνί, φπσο γηα παξάδεηγκα: 27

28 ζηελ ππνελφηεηα ησλ ζεηζκψλ κε κέγεζνο ζεηζκνχ > 7Μ κπνξνχλ λα έρνπλ θνηλφ θσδηθφ θαη λα απνηεινχλ ζπγθεθξηκέλε θαηεγνξία νκάδα, δηαθνξεηηθή απφ εθείλε ησλ ζεηζκψλ κε κέγεζνο ζεηζκνχ < 7Μ. Βιέπνπκε, ινηπφλ, φηη ζ απηφ ην ζηάδην πξνζηίζεηαη φιε ε πιεξνθνξία γηα ηα δεδνκέλα, ε νπνία ηαμηλνκείηαη, δνκείηαη θαη ε βάζε δεδνκέλσλ είλαη έηνηκε πξνο αλάιπζε. V) Γεσγξαθηθή Αλάιπζε Βάζεσο: απηφ ην ζηάδην ην ζρεζηαθφ ζχζηεκα δηαρείξηζεο ηεο βάζεσο δεδνκέλσλ (RDBMS) αλαιχεη ηελ βάζε κε ζθνπφ λα δνζνχλ νη απαληήζεηο ζηα εξσηήκαηα πνπ ηέζεθαλ απφ ηελ αξρή, ην νπνίν είλαη θαη ν ζηφρνο ηεο κειέηεο. Βέβαηα, νπνηαδήπνηε ζηηγκή κπνξνχλ λα πξνζηεζνχλ λέα ζηνηρεία θαη δεδνκέλα ζηελ βάζε ή λα δηνξζσζνχλ αλάινγα κε ηηο αλάγθεο, ηηο εμειίμεηο θαη ηνπο ζηφρνπο πνπ πξνθχπηνπλ θάζε θνξά. V) Παξνπζίαζε Απνηειεζκάησλ: Αθνχ νινθιεξσζνχλ ηα πξνεγνχκελα ζηάδηα θαηαιήγνπκε ζην ηειηθφ πξντφλ ελφο.γ.π., πνπ είλαη ε ζχλζεζε θαη ε παξνπζίαζε ελφο ή πεξηζζνηέξσλ ραξηψλ κε ηα επηζπκεηά επίπεδα πιεξνθνξίαο, φπνπ θάζε νκάδα φκνησλ δεδνκέλσλ παξνπζηάδεηαη κε ζπγθεθξηκέλα ρξψκαηα ή ζχκβνια Δθαξκνγέο πζηεκάηωλ Γεωγξαθηθώλ Πιεξνθνξηώλ ζηελ Γεωινγία Σα.Γ.Π. έρνπλ ζεκαληηθέο θαη ρξήζηκεο εθαξκνγέο ζηελ Γεσινγία. Σα εμειηγκέλα πξνγξάκκαηα κέζσ ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ, ε νινέλα αλάπηπμε ηεο ηερλνινγίαο δίλνπλ ηελ δπλαηφηεηα ζηνπο γεσεπηζηήκνλεο θαη εξεπλεηέο λα νινθιεξψλνπλ κηα ζπγθεθξηκέλε κειέηε ζρεηηθά γξήγνξα κε ηθαλνπνηεηηθά απνηειέζκαηα. Καζψο νη απαηηήζεηο νινέλα απμάλνληαη, δίδεηαη ε δπλαηφηεηα ζηνπο εξεπλεηέο λα πξνζαξκνζηνχλ θαη λα δίλνπλ ιχζεηο ζε ζπγθεθξηκέλα θάζε θνξά πξνβιήκαηα. Σα.Γ.Π. ηα ηειεπηαία ρξφληα ρξεζηκνπνηνχληαη επξέσο ζηνλ δεκφζην θαη ηδησηηθφ ηνκέα ζε δηάθνξεο ππεξεζίεο, εηαηξίεο, ζε ηλζηηηνχηα, παλεπηζηήκηα. Όζνλ αθνξά ηελ Γεσινγία θαη ηελ επξχηεξε Γεσθπζηθή έξεπλα ρξεζηκνπνηνχληαη: α) Γηα ηελ θαηαζθεπή δηαθφξσλ ζεκαηηθψλ θαη ζπλζεηηθψλ ραξηψλ (ρεξζαίσλ θαη ππνζαιάζζησλ). Γεληθά παξάγνληαη ράξηεο: Γεσινγηθνί, ηεθηνληθνί, λενηεθηνληθνί, ηνπνγξαθηθνί, γεσκνξθνινγηθνί, θνηηαζκαηνινγηθνί, νξπθηνινγηθνί, γεσρεκηθνί, ζέζεηο εθκεηάιιεπζεο νξπθηνχ πινχηνπ, φπσο είλαη ην πεηξέιαην θαη ην θπζηθφ αέξην, γεσπεξηβαιινληηθνί, γεσηερληθνί, πδξνγεσινγηθνί, 28

29 ζεηζκνινγηθνί, ζεηζκνηεθηνληθνί, απεηθφληζεο γεσθπζηθψλ δεδνκέλσλ, ςεθηαθά κνληέια αλαγιχθνπ θαη ράξηεο αλάιπζεο αλαγιχθνπ θ.ά. β) Κπξίσο γηα ηελ δεκηνπξγία ςεθηαθήο βάζεο δεδνκέλσλ θαη ζπζηεκάησλ ιήςεο απνθάζεσλ ζε ηνπηθή ή εζληθή θιίκαθα. πλεπψο, κπνξνχλ λα ιεθζνχλ απνθάζεηο θαη λα δνζνχλ απαληήζεηο ζε δηάθνξα εξσηήκαηα, φπσο είλαη: Ζ εχξεζε θαηάιιεισλ ζέζεσλ γηα γεσηξήζεηο, κε ζθνπφ ηελ άληιεζε λεξνχ κε ζπγθεθξηκέλεο ηδηφηεηεο (πνηφηεηα, πνζφηεηα). Ο εληνπηζκφο ζέζεσλ κε ζπγθεθξηκέλν γεσινγηθφ ζρεκαηηζκφ ή θνίηαζκα, πνζνζηφ εκθάληζεο κε ζθνπφ π.ρ. ηελ νηθνλνκηθή εθκεηάιιεπζε. Ο εληνπηζκφο ελεξγψλ ξεγκάησλ ή ελεξγψλ ξεμηγελψλ ή ζεηζκηθψλ δσλψλ κε ζθνπφ ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηεο επηθηλδπλφηεηαο πεξηνρψλ (αληηζεηζκηθφο ζρεδηαζκφο). Ζ εχξεζε θαηάιιειεο ηνπνζεζίαο γηα δηάθνξα ηερληθά έξγα ππνδνκήο, φπσο θαηαζθεπή δξφκσλ, ζεξάγγσλ, γεθπξψλ, θξαγκάησλ, νηθνδνκψλ. Ζ γεσδπλακηθή κειέηε κηαο πεξηνρήο. Ζ δηαρείξηζε θπζηθψλ θαηαζηξνθψλ (θαηνιηζζήζεηο, εθαίζηεηα θ.ά.) 3.5. Υξεζηκόηεηα ηωλ ραξηνγξαθηθώλ απεηθνλίζεωλ Όπσο έρεη αλαθεξζεί άλσζελ, ζηα ζηάδηα επεμεξγαζίαο ησλ δεδνκέλσλ, γηα λα πξαγκαηνπνηεζεί κηα κειέηε ζε.γ.π. πξέπεη φια ηα δεδνκέλα λα πξνζαξκνζζνχλ ζε θνηλφ ραξηνγξαθηθφ ζχζηεκα ζπληεηαγκέλσλ, δειαδή ζε κηα θνηλή ραξηνγξαθηθή πξνβνιή. Ζ πξνζαξκνγή ησλ δεδνκέλσλ ζε θνηλφ πξνβνιηθφ ζχζηεκα επηηπγράλεηαη κέζσ θάπνησλ κεηαζρεκαηηζκψλ ζην.γ.π.. Δίλαη απαξαίηεηε ε γλψζε ηεο πξνβνιήο ή ησλ πξνβνιψλ ησλ επηκέξνπο ζεκαηηθψλ επηπέδσλ ψζηε λα πξνθχςεη ν κεηαζρεκαηηζκφο ζην δεηνχκελν. Ζ αλάιπζε ησλ ραξηνγξαθηθψλ απεηθνλίζεσλ ή ραξηνγξαθηθψλ πξνβνιψλ ή πξνβνιηθψλ ζπζηεκάησλ δελ απνηειεί ζηφρν ηεο παξνχζαο κειέηεο. Γηα απηφ ην ιφγν ζα δνζνχλ αλαιπζνχλ νη απαξαίηεηνη κφλν φξνη ζρεηηθνί κε ηηο ραξηνγξαθηθέο απεηθνλίζεηο, φπσο αλαθέξνληαη ζηε δηεζλή βηβιηνγξαθία (Διιεληθή θαη Ξέλε), ψζηε λα θαηαλνεζεί φρη κνλν ε ρξεζηκφηεηα ησλ ραξηνγξαθηθψλ απεηθνλίζεσλ ζηελ αλάπηπμε.γ.π. θαη ζηελ Σειεαλίρλεπζε. 29

30 Γεληθέο έλλνηεο Λφγσ ηεο κεηαβνιήο ηεο Φπζηθήο Γήηλεο Δπηθάλεηαο απφ ζέζε ζε ζέζε, δεκηνπξγήζεθε ε αλάγθε θαζνξηζκνχ κηαο λνεηήο επηθάλεηαο πνπ ηελ πιεζηάδεη πεξηζζφηεξν, νξίδεηαη απφ ηε Μέζε ηάζκε ηεο Θάιαζζαο θαη ηεο λνεηήο πξνέθηαζήο ηεο θάησ απφ ηεο επείξνπο θαη θαιείηαη Γεσεηδέο. Έρεη δε ηελ ηδηφηεηα λα είλαη παληνχ θάζεηε ζηε δηεχζπλζε ηεο θαηαθνξχθνπ (δηεχζπλζε ηνπ δηαλχζκαηνο ηεο βαξχηεηαο), δελ κπνξεί φκσο λα εθθξαζηεί κε απιέο καζεκαηηθέο ζρέζεηο. Έηζη πξνθεηκέλνπ λα νξηζηεί κηα καζεκαηηθή ιεία επηθάλεηα πνπ λα πξνζεγγίδεη ην Γεσεηδέο, νξίδεηαη ην Διιεηςνεηδέο εθ Πεξηζηξνθήο (ΔΔΠ). Ζ επηθάλεηα ηνπ ειιεηςνεηδνχο παξηζηάλεη ηελ καζεκαηηθή κνξθή ηεο Γεο, ζηελ νπνία αλαθέξνληαη νη ζέζεηο ησλ ηξηγσλνκεηξηθψλ ζεκείσλ είηε ζην ζχζηεκα ησλ νξζνγψλησλ ειιεηςνεηδψλ ζπληεηαγκέλσλ ηνπ, είηε ζην ζχζηεκα ησλ νξζνγψλησλ θαξηεζηαλψλ ηνπ ζπληεηαγκέλσλ. Ζ επηπιάηπλζε ηνπ ειιεηςνεηδνχο ζηνπο πφινπο είλαη ζρεηηθά κηθξή ψζηε ην ειιεηςνεηδέο ηείλεη ζε ζθαίξα θαη γη απηφ νλνκάδεηαη θαη ζθαηξνεηδέρ. Έλα ζεκείν ζηελ επηθάλεηα ηεο Γεο, φπσο είλαη γλσζηφ, νξίδεηαη κε ηξεηο παξακέηξνπο: ην πςφκεηξφ ηνπ (h), θαη ηηο ειιεηςνεηδείο ζπληεηαγκέλεο ηνπ (ή ζθαηξηθέο απφ ηε Γεσκεηξία, φηαλ πξφθεηηαη γηα ζθαίξα) πνπ νξίδνληαη απφ ηηο γσλίεο (θ) (γεσγξαθηθφ πιάηνο - latidude) θαη (ι) (γεσγξαθηθφ κήθνο - longitude) θαη κεηξνχληαη ζε κνίξεο ή αθηίληα, ζε ζθαηξηθφ ζχζηεκα ζπληεηαγκέλσλ (Δηθφλα 3.5) Μνινλφηη ε Γε γεληθφηεξα ζεσξείηαη ζαλ ζθαηξνεηδέο, πνιιέο θνξέο ιακβάλεηαη σο ζθαίξα πξνθεηκέλνπ λα γίλνπλ επθνιφηεξα νη καζεκαηηθνί ππνινγηζκνί, αλάινγα βέβαηα κε ηελ θιίκαθα κειέηεο θαη ηελ αθξίβεηα πνπ απαηηείηαη. Όηαλ κάιηζηα πξφθεηηαη γηα πεξηνξηζκέλεο εθηάζεηο ε επηθάλεηα αλαθνξάο ζεσξείηαη θαη ζαλ έλα νξηδφληην επίπεδν. Οη απνζηάζεηο θαη ηα εκβαδά κπνξνχλ λα κεηξεζνχλ επθνιφηεξα ζε κηα επίπεδε επηθάλεηα, ρξεζηκνπνηψληαο ην Καξηεζηαλφ ζχζηεκα ζπληεηαγκέλσλ, φπνπ ρξεζηκνπνηεί γξακκηθέο κνλάδεο φπσο ην κέηξν θ.ά., παξά ζην ζθαηξνεηδέο, ή ζηε ζθαίξα, νπφηε ζπλδπάδεηαη ην ηξηζνξζνγψλην ζχζηεκα ζπληεηαγκέλσλ (Ο, Υ, Y, Ε) κε ην ζθαηξνεηδέο. 30

31 Δηθόλα 3.5. Γεσγξαθηθφ κήθνο (longitude) θαη γεσγξαθηθφ πιάηνο (latitude) Οη δηαζηάζεηο ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ θάζε θνξά ζθαηξνεηδνχο καδί κε ηηο παξακέηξνπο πνπ πξνζδηνξίδνπλ ηε ζέζε ηνπ σο πξνο ην Γεσεηδέο νξίδνπλ ην αληίζηνηρν Γεσδαηηηθφ ζχζηεκα αλαθνξάο, δηεζλψο θαινχκελν Datum. Αλ είλαη γλσζηή ε ζέζε (παξάκεηξνη) ελφο ζεκείνπ ηεο γήηλεο επηθάλεηαο ζε θάπνην Datum, είλαη εχθνιε ε κεηαθνξά ηνπ ζε θάπνην άιιν. Παγθφζκηα Datums φπσο ηα WGS72 θαη WGS84 νξίδνληαη ρξεζηκνπνηψληαο γεσθεληξηθά ειιεηςνεηδή, ελψ ηα ηνπηθά φπσο ην ΔΓΑ, NAD27 θ.ά., νξίδνληαη ρξεζηκνπνηψληαο ηνπηθά ειιεηςνεηδή (Δηθφλα 3.6.). Σν γήτλν ή γεσθεληξηθφ ή γεσγξαθηθφ ειιεηςνεηδέο (ΓΔΔΠ) ρξεζηκνπνηείηαη ζαλ καζεκαηηθή πξνζέγγηζε φιεο ηεο επηθάλεηαο ηεο θπζηθήο Γεο (γεσεηδνχο) θαη ρξεζηκνπνηείηαη γηα δηαθξαηηθέο ή δηεπεηξσηηθέο εξγαζίεο. Σν γεσδαηηηθφ ειιεηςνεηδέο (γδδπ) ρξεζηκνπνηείηαη ζαλ καζεκαηηθή πξνζέγγηζε ζπγθεθξηκέλνπ ηκήκαηνο θάζε θνξά ηεο επηθάλεηαο ηεο θπζηθήο Γεο, δειαδή ηνπηθά. Γεληθά ην γδδπ ζεσξείηαη φηη έρεη ππνζηεί κηα παξάιιειε κεηαηφπηζε θαηά Υ, Φ, Ε σο πξνο ην ΓΔΔΠ ελψ ε ζηξνθή ηνπ σο πξνο απηφ ζεσξείηαη ακειεηέα. Υξεζηκνπνηείηαη γηα εξγαζίεο πνπ αθνξνχλ κεκνλσκέλα θξάηε ή θαη γηα κηα νιφθιεξε ήπεηξν, φπνπ κπνξεί λα πξνζαξκφδεηαη ζε θάπνην ζεκείν ηνπ Γεσεηδνχο ζηελ πεξηνρή. ρεηηθά κε ηηο παξακέηξνπο πνπ πξνζδηνξίδνπλ έλα ζεκείν, ζεκεηψλεηαη φηη ην πςφκεηξν (h) κεηξηέηαη ζρεηηθά κε ηε Μέζε ζηάζκε ηεο Θάιαζζαο θαη δελ εμαξηάηαη απφ ην ζθαηξνεηδέο, ελψ ην γεσγξαθηθφ πιάηνο (θ) θαη ην γεσγξαθηθφ κήθνο (ι) ζρεηίδνληαη κε ην ζθαηξνεηδέο πνπ θάζε θνξά επηιέγεηαη θαη δελ είλαη απφιπηα νξηζκέλα. Αιιαγή ηνπ ζθαηξνεηδνχο επηθέξεη θάπνηα κεηαηφπηζε ζηα (θ) θαη (ι). 31

32 Σα ηειεπηαία ρξφληα κε ηα δνξπθνξηθά δεδνκέλα, ζθαηξνεηδή νξίδνληαη θαη πξνζαξκφδνληαη ζε φιε ηε Γε θαζψο επίζεο ην θέληξν ηνπο ζπκπίπηεη κε ην θέληξν ηεο Γεο. Σέηνηα ζθαηξνεηδή ζεσξνχληαη γεσθεληξηθά θαη είλαη ηα GRS80, WGS72 θαη WGS84. Αλάινγα κε ηε κειέηε, θιίκαθα, πεξηνρή θ.ι.π. ρξεζηκνπνηνχληαη ζπγθεθξηκέλα ζθαηξνεηδή θαη αληίζηνηρα Datums. ηελ Διιάδα παιαηφηεξα νη Πνιηηηθέο Τπεξεζίεο ρξεζηκνπνηνχζαλ ην Διιεληθφ Datum, πνπ νξίδεηαη κε ην ζθαηξνεηδέο ηνπ Bessel πξνζαξκνζκέλν ζην θεληξηθφ βάζξν ηνπ Αζηεξνζθνπείνπ Αζελψλ. ήκεξα ρξεζηκνπνηείηαη ην Διιεληθφ Datum Δ.Γ..Α 87, πνπ νξίδεηαη κε ην ζθαηξνεηδέο GRS80 (Geodetic Reference System 1980), πξνζαξκνζκέλν ζην βάζξν ηνπ Κέληξνπ Γνξπθφξσλ Γηνλχζνπ (Κ.Γ.Γ.) ηνπ Δζληθνχ Μεηζφβηνπ Πνιπηερλείνπ. Ζ Γεσγξαθηθή Τπεξεζία ηξαηνχ (ΓΤ) γηα ζηξαηησηηθνχο ζθνπνχο ρξεζηκνπνηεί ην Δπξσπατθφ Datum ηνπ 1950 (ED50) πνπ νξίδεηαη κε ην Γηεζλέο ζθαηξνεηδέο ηνπ Hayford πξνζαξκνζκέλν ζηνλ Πχξγν Helmet ηνπ Potsdam ηεο Γεξκαλίαο. Με ηελ αικαηψδε εμέιημε ηεο Δπηζηήκεο θαη ηεο Σερλνινγίαο ρξεζηκνπνηνχληαη πιένλ εδψ θαη αξθεηά ρξφληα Σερλεηνί Γνξπθφξνη γηα Γεσδαηηηθνχο ζθνπνχο. Σα ζπζηήκαηα Γεσδαηζίαο Γνξπθφξσλ επηηξέπνπλ ηε δεκηνπξγία πνιχ κεγάισλ ζην κέγεζνο ηξηζδηάζηαησλ Γεσδαηηηθψλ Γηθηχσλ ζην ρψξν, πνπ νη ζέζεηο ησλ θνξπθψλ ηνπο πξνζδηνξίδνληαη κε πνιχ κεγάιε αθξίβεηα ζ έλα ζχζηεκα νξζνγψλησλ Καξηεζηαλψλ ζπληεηαγκέλσλ. Ζ δεκηνπξγία ησλ πνιχ κεγάισλ ηξηζδηάζηαησλ Γεσδαηηηθψλ Γηθηχσλ ζπληειεί απνθαζηζηηθά ζηελ θαιχηεξε έλσζε θαη έιεγρν Γηαθξαηηθψλ θαη Γηαεπεηξσηηθψλ Γηθηχσλ θαζψο θαη ζε πξνζδηνξηζκνχο ηεθηνληθψλ κηθξνκεηαθηλήζεσλ. Οη παξαηεξήζεηο ζε Γεσδαηηηθνχο Σερλεηνχο Γνξπθφξνπο επηηξέπνπλ ζπγρξφλσο θαη ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηνπ πεδίνπ βαξχηεηαο ηεο Γεο. Δπηθάλεηα ηεο Γεο Γεσθεληξηθφ Datum (WGS84) Σνπηθφ Datum (NAD27) Δηθόλα 3.6. Γεσθεληξηθά θαη ηνπηθά Datums 32

33 Δπεμεξγαζία δεδνκέλωλ ζε ύζηεκα Γεωγξαθηθώλ Πιεξνθνξηώλ ΚΔΦΑΛΑΙΟ Δηζαγωγή - Φεθηαθό Μνληέιν Αλαγιύθνπ Ζ επηθάλεηα ηνπ εδάθνπο παξνπζηάδεη πνιιά δηαθνξεηηθά ζρήκαηα θαη κνξθέο, φπσο βνπλά, ιφθνπο, πεδηάδεο, έληνλεο ραξάδξεο θ.ι.π., ηα νπνία δηαθέξνπλ απφ πεξηνρή ζε πεξηνρή θαη εθθξάδνπλ ζην ζχλνιφ ηνπο ην αλάγιπθν. Σν αλάγιπθν φπσο θαίλεηαη αλαπαξίζηαηαη απφ ηξεηο δηαζηάζεηο θαη γη απηφ ε απφδνζή ηνπ ζε ραξηί δχν δηαζηάζεσλ ζπλαληά δπζθνιίεο. Απαξαίηεηε φκσο είλαη ε απφδνζε θαη ε κειέηε ηνπ αλάγιπθνπ ζε πάξα πνιιέο εθαξκνγέο θαη θπξίσο γεσπεξηβαιινληηθέο. Έλαο απφ ηνπο πην βαζηθνχο παξάγνληεο δηακφξθσζεο ηνπ αλάγιπθνπ είλαη νη δηάθνξεο ηεθηνληθέο δηεξγαζίεο πνπ ζπκβαίλνπλ θαη πνπ φζν πην πξφζθαηεο είλαη ζην γεσινγηθφ ρξφλν, ηφζν πην αλαιινίσηεο κέλνπλ, απφ άιιεο δηεξγαζίεο φπσο δηάβξσζε - απφζεζε θ.ι.π. Μειεηψληαο ινηπφλ ην αλάγιπθν, κπνξνχλ λα βγνπλ ζπκπεξάζκαηα γηα ηελ Σεθηνληθή - Νενηεθηνληθή - Γεσδπλακηθή ηεο πεξηνρήο ζε ζπλδπαζκφ πάληα θπζηθά θαη κε άιια δεδνκέλα (γεσινγηθά, ηεθηνληθά, ζεηζκνινγηθά θ.ά.) πνπ ήδε ππάξρνπλ είηε απφ βηβιηνγξαθηθέο αλαθνξέο είηε απφ παξαηεξήζεηο πεδίνπ ή αθφκε θαη απφ δνξπθνξηθέο εηθφλεο, αεξνθσηνγξαθίεο θ.ι.π. Γηα φινπο ηνπο παξαπάλσ ιφγνπο ην αλάγιπθν θαηαιακβάλεη κηα ζεκαληηθή ζέζε ζηα ζπζηήκαηα γεσπιεξνθφξεζεο. Έλαο ηξφπνο αλαπαξάζηαζεο ηνπ αλάγιπθνπ ζε ςεθηαθή κνξθή κέζα απφ ηα.γ.π. είλαη κε ηε δεκηνπξγία Φεθηαθνχ Μνληέινπ Αλάγιπθνπ, ην νπνίν κπνξεί λα ζεσξεζεί ζαλ ε κνληέξλα κνξθή ελφο ηνπνγξαθηθνχ ράξηε. Έλα Φεθηαθφ Μνληέιν Αλάγιπθνπ (Digital Terrain Model - DTM) ή Φεθηαθφ Τςνκεηξηθφ Μνληέιν (Digital Elevation Model - DEM / εηδηθφηεξα γηα ην πςφκεηξν) απνηειεί κηα ςεθηαθή αλαπαξάζηαζε ηνπ γήηλνπ αλάγιπθνπ, ζε κνξθή θάλλαβνπ, ε νπνία πεξηγξάθεη ηε γεσκεηξία ηεο γήηλεο επηθάλεηαο. Κάζε θπςειίδα ηνπ θάλλαβνπ δίλεη ηηο πςνκεηξηθέο κεηαβνιέο ηεο επηθάλεηαο, φπνπ κπνξνχλ λα πεξηγξαθνχλ καζεκαηηθά ζαλ πςφκεηξν (z) ζε ζπλάξηεζε κε ηε ζέζε ηνπ. Ζ ζέζε ηνπ κπνξεί λα νξηζηεί ηφζν κε γεσγξαθηθέο ζπληεηαγκέλεο (θ, ι) φζν θαη κε νξζνγψληεο ζπληεηαγκέλεο (x,y) ζε κηα ραξηνγξαθηθή πξνβνιή (π.ρ. UTM). Σν DEM νπζηαζηηθά είλαη κηα καπξφαζπξε Δηθφλα, ζηελ νπνία ηα pixels κε πνιχ ρακειφ ςεθηαθφ αξηζκφ (καχξα pixels) αληηζηνηρνχλ ζε πεξηνρέο κε ρακειφ αλάγιπθν, ελψ απηά 33

34 κε πςειφ ςεθηαθφ αξηζκφ (ιεπθά pixels) πεξηνρέο κε πςειφ αλάγιπθν. Δίλαη δπλαηφλ λα δνζνχλ ρξψκαηα (ζε αληηζηνηρία κε ηα πςφκεηξα) γηα θαιχηεξα νπηηθά απνηειέζκαηα. Σα ςεθηαθά κνληέια απνηεινχλ ηνλ βαζηθφ ππξήλα ζε έλα πνιχ κεγάιν αξηζκφ εθαξκνγψλ. Μεξηθέο απφ ηηο εθαξκνγέο ζρεηηθέο κε ηε Γεσινγία (International Institute for Aerospace Survey and Earth Sciences-1991) είλαη: - Ζ ραξηνγξάθεζε πςνκέηξσλ, θιίζεσλ, πξνζαλαηνιηζκνχ ησλ θιίζεσλ - Ο ςεθηαθφο ζπζρεηηζκφο θαη πξφβιεςε ησλ αξρηθψλ ηηκψλ γηα δεχηεξε δεκηνπξγία ςεθηαθψλ κνληέισλ εδάθνπο - Ζ ηαμηλφκεζε θαη γέλεζε εδαθηθψλ κνξθψλ - Ζ κειέηε δηάβξσζεο (κε κειέηε θιίζεσλ, πεξηγξαθή γεσκνξθνινγηθψλ κνλάδσλ θ.ι.π.) - Ζ κειέηε επηθαλεηαθήο απνξξνήο πδάησλ θαη γεληθά ε αλάιπζε πδξνγξαθηθνχ δηθηχνπ θαη πδξνθξηηψλ - Ο ςεθηαθφο έιεγρνο νξζνθσηνγξαθηψλ - Ζ παξαγσγή ζηεξενζθνπηθψλ πξντφλησλ (πςνκεηξηθά πξνθίι) - Ζ θαιχηεξε επεμεξγαζία ζεηζκηθψλ - βαξπηηθψλ θαη καγλεηηθψλ κεηξήζεσλ - Ζ γεσκεηξηθή δηφξζσζε εηθφλσλ radar θ.ά, ηελ πξφιεςε πιεκκπξψλ - Ζ πεξηβαιινληηθή δηαρείξηζε θαη ν έιεγρνο θπζηθψλ θαηαζηξνθψλ, γεληθφηεξα - Ζ θαηαζθεπή κεγάισλ ηερληθψλ έξγσλ φπσο : ζρεδηαζκφο (θαηαζθεπή θαη ζπληήξεζε) δξφκσλ, αεξνδξνκίσλ, απηνθηλεηνδξφκσλ, ιηκαληψλ, δησξχγσλ, δεμακελψλ λεξνχ, θαηαζθεπή βηνκεραληθψλ πεξηνρψλ, ζηαζκψλ παξνρήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο, πεηξειαηαγσγψλ, θ.ά. Γεληθά, νη εθαξκνγέο κε ηε ρξήζε ησλ ςεθηαθψλ κνληέισλ αλάγιπθνπ, απμάλνληαη θαζεκεξηλά φπσο ηζρχεη γεληθφηεξα κε ηα.γ.π. Μέρξη ζηηγκήο δελ έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ κειέηε ηεο Σεθηνληθήο Μνξθνηεθηνληθήο Γεσδπλακηθήο κηαο πεξηνρήο. Παξαθάησ ζα αλαιπζνχλ ζπγθεθξηκέλα ρσξηθά κνληέια θαη δηάθνξνη άιινη ράξηεο παξάγσγνη ηνπ DEM, απαξαίηεηνη γηα ηνπο ζθνπνχο ηεο κειέηεο θαη θπζηθά ζα δνζεί ε δηάζηαζε ηεο αλαγθαηφηεηαο θαζψο θαη ηεο παξερφκελεο βνήζεηαο απφ ηε ρξήζε ηνπο φζνλ αθνξά ηελ κειέηε θαηνιηζζήζεσλ. 34

35 4.2. Φεθηαθό κνληέιν αλαγιύθνπ (D.E.M.) Νήζνπ Νηζύξνπ Ζ αλάπηπμε.γ.π. γηα ηελ πεξηνρή ηεο Νηζχξνπ έρεη λα θάλεη κε ηελ εηζαγσγή - δηαρείξηζε δεδνκέλσλ ζρεηηθψλ κε ηελ αλάιπζε αλάγιπθνπ, κε ζθνπφ ηελ παξαγσγή θαη ηνλ αιιεινζπζρεηηζκφ ζπγθεθξηκέλσλ ζεκαηηθψλ επηπέδσλ κεηαμχ ηνπο. Ζ πνηνηηθή θαη πνζνηηθή αλάιπζε ηνπ αλάγιπθνπ ζα νδεγήζεη ζηελ αμηνιφγεζε ησλ θαηνιηζζεηηθψλ θαηλνκέλσλ ηεο πεξηνρήο φπσο έρεη πξναλαθεξζεί Γεληθέο αξρέο ηωλ D.E.M εκαληηθφ γηα ηελ αλάιπζε αλάγιπθνπ κέζσ.γ.π. είλαη ε φζν ην δπλαηφλ θαιχηεξε απφδνζε πςνκέηξσλ ηνπ αλάγιπθνπ δειαδή ε φζν ην δπλαηφλ θαιχηεξε πξνζέγγηζε ηνπ αλάγιπθνπ κέζα απφ ην ςεθηαθφ κνληέιν αλάγιπθνπ (D.E.M.). Γηα λα δεκηνπξγεζεί έλα ςεθηαθφ κνληέιν αλάγιπθνπ είλαη απαξαίηεηε ε εηζαγσγή θαηάιιεισλ δεδνκέλσλ ζην.γ.π. Τπάξρνπλ ηξεηο βαζηθέο πεγέο γηα δεδνκέλα αλάγιπθνπ: α) Σα δεδνκέλα ππαίζξνπ, κε απ επζείαο εδαθηθέο κεηξήζεηο πνπ επηηξέπνπλ ηελ άκεζε θαηαγξαθή ησλ δεδνκέλσλ θαη κεηαθνξά ηνπο ζ έλα Ζ/Τ. β) Ζ θσηνγξακκεηξία θαη ε ηειεαλίρλεπζε πνπ ρξεζηκνπνηνχλ δνξπθνξηθέο εηθφλεο ή αεξνθσηνγξαθίεο ζαλ πεγή δεδνκέλσλ. γ) Οη ηνπνγξαθηθνί ράξηεο, νη νπνίνη πξέπεη λα κεηαηξαπνχλ ζε ςεθηαθή κνξθή ρξεζηκνπνηψληαο ηελ κέζνδν ηεο ραξηνγξαθηθήο ςεθηνπνίεζεο. Ζ εηζαγσγή ησλ δεδνκέλσλ γίλεηαη κε ηελ βνήζεηα ηνπ ςεθηνπνηεηή. Δπίζεο είλαη δπλαηή ε εηζαγσγή κέζσ ζαξσηή θαη ζηε ζπλέρεηα ε κεηαηξνπή ηνπο απφ raster ζε vector κνξθή, κέζα απφ ην.γ.π. Ζ επηινγή ηεο ηζνδηάζηαζεο ησλ ηζνυςψλ γίλεηαη απφ ηνλ ρξήζηε αλάινγα κε ηελ θιίκαθα ηνπ ράξηε, ηελ θιίζε ηνπ εδάθνπο θαη ηνλ ζθνπφ ηεο κειέηεο. Σα είδε ησλ ςεθηαθψλ κνληέισλ αλάγιπθνπ είλαη πνιιά θαη εμαξηψληαη απφ ηελ δνκή απνζήθεπζεο θαη ηνλ ηξφπν δηαρείξηζεο ησλ δεδνκέλσλ. Γχν δνκέο ρξεζηκνπνηνχληαη ζπλήζσο θαη είλαη : ηα ζεκεηαθά κνληέια ή κνληέια θάλλαβνπ (GRID) : ην αλάγιπθν αλαπαξίζηαηαη ζαλ έλαο θάλλαβνο ζεκείσλ πνπ ηζαπέρνπλ κεηαμχ ηνπο. ε θάζε ζεκείν (φπνπ έρεη ζπγθεθξηκέλεο ζπληεηαγκέλεο Υ,Τ) απνζεθεχεηαη κηα ηηκή πςνκέηξνπ (Ε). θαη ηα ηξηγσληθά δίθηπα (TIN) : ην αλάγιπθν αλαπαξίζηαηαη απφ έλα ζχλνιν ηξηγψλσλ. ηελ θνξπθή θάζε ηξηγψλνπ (φπνπ έρεη ζπγθεθξηκέλεο ζπληεηαγκέλεο Υ,Τ), απνζεθεχεηαη ζπγθεθξηκέλε ηηκή πςνκέηξνπ (Ε). 35

36 Οη ηηκέο ησλ πςνκέηξσλ ζε θάζε ζεκείν ηνπ θάλλαβνπ ή ηνπ ηξηγσληθνχ δηθηχνπ δίλνληαη κε θάπνηεο κεζφδνπο παξεκβνιήο. Σα πςνκεηξηθά ζεκεία πνπ εηζάγνληαη γηα ηελ παξαγσγή ηνπ DEM, κπνξεί λα πξνέξρνληαη απφ : ηζνυςείο (ε ηζνδηάζηαζε εμαξηάηαη απφ ηελ θιίκαθα ηνπ ράξηε θαη ηελ επηζπκεηή αθξίβεηα), αθαλφληζηα ζε δηάηαμε ηξηγσλνκεηξηθά ζεκεία, αζπλέρεηεο ηνπ αλάγιπθνπ (ξήγκαηα, πδξνθξίηεο, πνηάκηα θ.ι.π.), ιίκλεο (ζαλ επηθάλεηεο ίδηνπ πςνκέηξνπ) θ.ά. Ζ αθξίβεηα ησλ απνηειεζκάησλ θπζηθά, εμαξηάηαη απφ ηελ αμηνπηζηία ησλ δεδνκέλσλ πνπ εηζήρζεθαλ ζην ζχζηεκα, ηελ ππθλφηεηα απηψλ, αιιά θαη απφ ηνλ ηξφπν πνπ εηζήρζεθαλ, ηε κεζνδνινγία πνπ αθνινπζήζεθε θαη ηηο παξακέηξνπο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ, γηα ηελ παξαγσγή ηνπ DEM. Σν DEM νπζηαζηηθά είλαη κηα καπξφαζπξε Δηθφλα, ζηελ νπνία ηα pixels κε πνιχ ρακειφ ςεθηαθφ αξηζκφ (καχξα pixels) αληηζηνηρνχλ ζε πεξηνρέο κε ρακειφ αλάγιπθν, ελψ απηά κε πςειφ ςεθηαθφ αξηζκφ (ιεπθά pixels) πεξηνρέο κε πςειφ αλάγιπθν. Δίλαη δπλαηφλ λα δνζνχλ ρξψκαηα (ζε αληηζηνηρία κε ηα πςφκεηξα) γηα θαιχηεξα νπηηθά απνηειέζκαηα. Απφ ην DEM κπνξνχλ λα πξνθχςνπλ ηα Υσξηθά Μνληέια Αλάγιπθνπ (Spatial Models), κε θαηάιιεινπο αιγνξίζκνπο φπσο : α) ην ζθηαζκέλν αλάγιπθν (shaded relief) πξνθχπηεη άκεζα απφ ην DEM θαη είλαη νπζηαζηηθά κηα ηερληθή θηιηξαξίζκαηνο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζηελ βειηίσζε ησλ αζπλερεηψλ πνπ παξνπζηάδνληαη ζε έλα ςεθηαθφ κνληέιν αλαγιχθνπ. Ζ δεκηνπξγία ηνπ βαζίδεηαη ζηελ θαηλνκεληθή θσηεηλφηεηα θάζε αληηθεηκέλνπ πνπ παξαηεξείηαη ζηελ γήηλε επηθάλεηα θαη ε νπνία εμαξηάηαη απφ ηνλ πξνζαλαηνιηζκφ ηνπ ζε ζρέζε κε ηελ πεγή θσηφο θαη ηνλ παξαηεξεηή. Σν θίιηξν είλαη έλαο καζεκαηηθφο πίλαθαο λ * λ (φπνπ λ πεξηηηφο αξηζκφο) κε ζπγθεθξηκέλεο αξηζκεηηθέο ηηκέο. Αιιάδνληαο θαηνπηξηθά ηηο ηηκέο απηέο, ζηελ νπζία, αιιάδνπκε ηελ θαηεχζπλζε θσηηζκνχ ηνπ DEM νχησο ψζηε λα απνθηεζεί ε κέζε πιεξνθφξεζε. Σν ηειηθφ απνηέιεζκα εμαξηάηαη απφ ηξεηο παξάγνληεο: ηε θχζε ηεο θσηεηλήο πεγήο ηε ζέζε (πςφκεηξν, αδηκνχζην) ηεο θσηεηλήο πεγήο ην ζεκείν (ζέζε, πςφκεηξν) απ ην νπνίν παξαηεξείηαη β) ην ράξηε θιίζεσλ (slope map) πνπ πξνθχπηεη κε εηδηθφ αιγφξηζκν απφ ην DEM θαη πεξηγξάθεη ηελ θιίζε θάζε ζεκείνπ ζην ράξηε είηε επί ηεο εθαηφ είηε ζε κνίξεο. γ) ην ράξηε πξνζαλαηνιηζκνχ ησλ θιίζεσλ (aspect map) πνπ πξνέξρεηαη απ ην ζπλδπαζκφ ελφο νξηδφληηνπ θαη ελφο θαηαθφξπθνπ θίιηξνπ πνπ εθαξκφδνληαη απ' επζείαο ζην DEM. 36

37 Δπίζεο απφ ηα DEM κπνξνχλ λα παξαρζνχλ : ηνπνγξαθηθέο ηνκέο - πξνθίι ηνπ αλάγιπθνπ ζε νπνηαδήπνηε δηεχζπλζε ηζνυςείο κε ηελ επηζπκεηή θάζε θνξά ηζνδηάζηαζε ράξηεο πδξνγξαθηθνχ δηθηχνπ ηεο πεξηνρήο ράξηεο ιεθαλψλ απνξξνήο ππνινγηζκφο φγθσλ, εκβαδψλ, θαζνξηζκφο ζπλζεθψλ νξαηφηεηαο απφ έλα ή πεξηζζφηεξα ζεκεία θ.ι.π Δπηινγή Μεζόδνπ γηα ηελ παξαγωγή ηνπ D.E.M. Ζ επηινγή ηεο κεζφδνπ πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ D.E.M., νπφηε πξνθχπηεη θαη ε αληίζηνηρε δνκή (Tin ή Lattice ή Grid), εμαξηάηαη απφ ην δεηνχκελν ζε θάζε κειέηε, ελψ ε αθξίβεηα ησλ κνληέισλ εμαξηάηαη εθηφο απφ ηε κέζνδν θαη απφ ηηο παξακέηξνπο πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ηελ παξεκβνιή. ηε ζπγθεθξηκέλε κειέηε απαηηείηαη ε φζν ην δπλαηφλ θαιχηεξε πξνζέγγηζε ηνπ αλαγιχθνπ κέζσ ηνπ D.E.M. θαη ησλ παξαγψγσλ απηνχ ρσξηθψλ κνληέισλ ή ραξηψλ, φπσο: θηαζκέλν αλάγιπθν Υάξηεο κνξθνινγηθψλ θιίζεσλ Υάξηεο Πξνζαλαηνιηζκνχ ησλ θιίζεσλ θ.ά., θαζψο θαη κνληέια ή ράξηεο (ζεκαηηθνί ή ζπλζεηηθνί) παξάγσγνη απηψλ. Γεληθφηεξα απηνχ ηνπ είδνπο ηα κνληέια απνθαινχληαη ζηε γιψζζα ησλ.γ.π. «πδξνινγηθά κνληέια», εθφζνλ έρνπλ λα θάλνπλ κε ηελ κειέηε ηνπ αλαγιχθνπ θαη ηε ξνή ηνπ λεξνχ. 4.3 Γεκηνπξγία Φεθηαθνύ Μνληέινπ Αλαγιύθνπ Ζ θιίκαθα παξνπζίαζεο, ε νπνία ζα είλαη 1/ αιιά θαη ε κνξθνινγία ηεο πεξηνρήο απνηεινχλ θξηηήξηα σο πξνο ηελ επηινγή ηνπ ηχπνπ ησλ δεδνκέλσλ, ηελ ππθλφηεηα απηψλ, θαζψο θαη ηηο ππφινηπεο παξακέηξνπο (κέγεζνο pixel, παξάκεηξνη πνπ ειέγρνπλ ηελ παξεκβνιή θ.ά). Ζ πεξηνρή ηνπ Ζθαηζηείνπ ηεο Νηζχξνπ παξνπζηάδεη ζεκαληηθφ ελδηαθέξνλ φρη κφλν απφ γεσινγηθή άπνςε φπσο είλαη γλσζηφ αιιά θαη απφ κνξθνινγηθή, εθφζνλ παξνπζηάδνληαη έληνλεο αιιαγέο ζηε κνξθνινγία φπσο θαίλεηαη κε κηα πξψηε καηηά θαη κπνξνχλ λα ρσξηζηνχλ αξθεηέο ππνπεξηνρέο κνξθνινγηθέο ελφηεηεο ψζηε λα κειεηεζνχλ ρσξηζηά αιιά θαη ζπλνιηθά. Ζ κεζνδνινγία ινηπφλ πξέπεη λα είλαη αθξηβήο γηα λα κπνξνχλ λα θαλνχλ θαη λα κειεηεζνχλ νη ηδηαηηεξφηεηεο ηεο πεξηνρήο ηφζν πνηνηηθά φζν θαη πνζνηηθά. 37

38 Σα δεδνκέλα γηα ηελ δεκηνπξγία ηνπ DEM ηεο Νηζχξνπ ειήθζεζαλ απφ ην ηνπνγξαθηθφ θχιιν «Ν. Νηζπξνο» (Δηθφλα 4.1) θιίκαθαο 1/ ηεο Γ.Τ.. θαη είλαη: Ηζνυςείο αλά 20m Δπηιεγκέλα πςνκεηξηθά ζεκεία ζρεηηθά κε ηελ ηνπνγξαθία θαη ηηο αλάγθεο ηεο κειέηεο (π.ρ. ζε πεδηάδεο φπνπ νη ηζνυςείο δελ έρνπλ ηελ απαηηνχκελε ππθλφηεηα αιιά θαη ζε πεξηνρέο φπνπ ην αλάγιπθν είλαη έληνλν, ψζηε λα απνδνζεί θαιχηεξα θαηά ηελ κνληεινπνίεζε θ.ά.) Δηθόλα 4.1 Σνπνγξαθηθφο Υάξηεο Ν. Νηζχξνπ (1:50000) Γ.Τ.. 38

39 Κάζε θαηεγνξία δεδνκέλσλ εηζήρζεθε ρσξηζηά ζην ζχζηεκα ψζηε λα απνηειέζεη μερσξηζηφ ζεκαηηθφ επίπεδν. Ζ εηζαγσγή ησλ δεδνκέλσλ έγηλε σο εμήο: Δθφζνλ εηζήρζε κέζσ ηνπ ζαξσηή, ςεθηνπνηήζεθαλ κέζσ ηεο εθαξκνγήο ηνπ Arcmap απφ ηελ νζφλε ηνπ ππνινγηζηή θαη ζπγρξφλσο δφζεθε ην ζπγθεθξηκέλν πςφκεηξν ζηηο ηζνυςείο, ζηα ηξηγσλνκεηξηθά θαη πςνκεηξηθά ζεκεία. Ο Σνπνγξαθηθφο ράξηεο ν νπνίνο ρξεζηκνπνηήζεθε γηα ηελ ςεθηνπνίεζε ησλ ηζνυςψλ είρε DATUM Δπξσπαηθφ χζηεκα 1950 (ΔD 1950) θαη ην ζθαηξνεηδέο ήηαλ ην Γηεζλέο χζηεκα Γηα ηελ ζπγθεθξηκέλε κειέηε ην ζχζηεκα πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε είλαη ην Διιεληθφ Γεσδαηηηθφ χζηεκα Αλαθνξάο (ΔΓΑ) Χο εθ ηνχηνπ έγηλε κεηαηξνπή ηνπ αξρηθνχ ζπζηήκαηνο ηνπ Σνπνγξαθηθνχ ράξηε ζε ΔΓΑ 87. Σν απνηέιεζκα ήηαλ ε δεκηνπξγία ηνπ Υάξηε Ηζνυςψλ 20 κέηξσλ ηεο Νήζνπ Νηζχξνπ (Δηθφλα 4.2). Δηθόλα 4.2. Υάξηεο Ηζνπςψλ (20 κέηξα) ηεο Νήζνπ Νηζχξνπ απφ ηελ ςεθηνπνίεζε ηνπ Σνπνγαξαθηθνχ θχινπ Ν. Νίζπξνο ηεο Γ.Τ.. 39

40 Παξαγωγή ζεκαηηθώλ επηπέδωλ Σα ζεκαηηθά επίπεδα πνπ πξνέθπςαλ είλαη ηo γξακκηθφ: Nis1 θαη ηα πνιπγσληθά: NisP1 θαη NisP2, ζηα νπνία αληηζηνηρίδνληαη ηα παξαθάησ δεδνκέλα: Nis1 NisP1 NisP2 πεξηιακβάλεη ηηο ηζνυςείο πεξηιακβάλεη ηα ηξηγσλνκεηξηθά ζεκεία πεξηιακβάλεη ηα επηιεγκέλα πςνκεηξηθά ζεκεία Πξνθεηκέλνπ λα παξαρζεί ην κνληέιν, απαξαίηεηε είλαη ε νξηνζέηεζε ηεο πεξηνρήο. Έηζη δίλεηαη ην πνιπγσληθφ ζεκαηηθφ επίπεδν NisLimit, πνπ νξηνζεηεί ηελ πεξηνρή κειέηεο καο (εηθ. 4.3) Δηθόλα 4.3. Φεθηαθφ κνληέιν αλαγιχθνπ ρσξίο νξηνζέηεζε. Ζ θφθθηλε γξακκή νξηνζεηεί ηα πξαγκαηηθά φξηα ηνπ DEM πνπ ηαπηίδνληαη κε ηελ αθηνγξακκή. 40

41 4.3.2 Παξαγωγή ηνπ D.E.M - παξάκεηξνη Μεηά ηελ ςεθηνπνίεζε θαη ηελ δηφξζσζε ησλ ιαζψλ αθνινπζεί ν κεηαζρεκαηηζκφο ησλ επηπέδσλ ζε πξαγκαηηθέο ζπληεηαγκέλεο (ΔΓΑ 87) νπφηε πξνθχπηνπλ λέα ζεκαηηθά επίπεδα. Γηα ηελ παξαγσγή ηνπ D.E.M. ηεο Νήζνπ Νηζχξνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ ηα ζεκαηηθά επίπεδα πνπ πξναλαθέξζεθαλ θαη νξίζηεθε κέγεζνο pixel = 20m. (φζε ε ηζνδηάζηαζε ησλ ςεθηνπνηεκέλσλ ηζνυςψλ), εθφζνλ ηα δεδνκέλα είλαη αξθεηά θαιά, νπφηε είλαη δπλαηή ε κεγάιε αθξίβεηα πνπ απαηηείηαη. Οξίδνληαη επίζεο νη παξάκεηξνη πνπ έρνπλ λα θάλνπλ κε ηελ αθξίβεηα θαη ηελ ππθλφηεηα ησλ ζεκείσλ πςνκέηξνπ αιιά θαη κε ηα δεκηνπξγνχκελα ιαλζαζκέλα πςφκεηξα ζε θάπνηα pixels, ζεκαληηθά ρακειά ζε ζρέζε κε ηα γεηηνληθά θαη άξα δεκηνπξγνχλ ζθάικαηα θαηά ηελ παξαγσγή ηνπ D.E.M. Οη παξάκεηξνη απηνί εμαξηψληαη απφ ηελ θιίκαθα θαη ηελ ηζνδηάζηαζε ησλ ηζνυςψλ. Παξάγνληαη επίζεο θαη θάπνηα αξρεία θαη ζεκαηηθά επίπεδα ζρεηηθά κε ηηο παξακέηξνπο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ θαζψο θαη κε ηα εζθαικέλα. Απηά κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ απφ ηνλ ρξήζηε γηα δηνξζψζεηο ηνπ D.E.M. θαη λέα παξαγσγή ηνπ απφ ηελ αξρή. Δπίζεο, παξάγεηαη ρξεζηκνπνηήζεθαλ. αξρείν πνπ πεξηέρεη φιεο ηηο παξακέηξνπο θαη ηα επίπεδα πνπ Πξνθεηκέλνπ λα δηνξζσζνχλ ζθάικαηα πνπ αθνξνχλ ζηα παξαγφκελα ιαλζαζκέλα πςφκεηξα (είηε ρακειά (sinks) είηε πςειά (peaks) ρξεζηκνπνηείηαη θίιηξν ρακειήο δηάβαζεο θαη πξνθχπηεη ην ηελικό DEM ηεο πεξηνρήο (εηθ. 4.4). Επαλήθεσζη πιζηοποίηζη ορθόηηηας ηοσ D.E.M. Πξνθεηκέλνπ λα ειεγρζεί ε νξζφηεηα ηνπ DEM, ψζηε λα παξαρζνχλ ζηε ζπλέρεηα ηα ππφινηπα ρσξηθά κνληέια, εμάγνληαη ηζνυςείο απφ ην ηελικό DEM. Σν επίπεδν ησλ παξαγφκελσλ ηζνυςψλ πνπ πξνθχπηεη θαιείηαη Nis_Cont_synth. Οη ηζνυςείο ηνπ Nis_Cont_synth ηαπηίδνληαη απφιπηα κε ηηο ςεθηνπνηεκέλεο ηζνυςείο ηνπ απσικού μονηέλος, γεγνλφο πνπ δείρλεη φηη ην DEM. είλαη πνιχ θαιφ δίλεη δειαδή πνιχ θαιή αλαπαξάζηαζε ηνπ αλαγιχθνπ ηεο πεξηνρήο, νπφηε κπνξνχλ λα μεθηλήζνπλ νη δηαδηθαζίεο γηα ηελ παξαγσγή ησλ ππνινίπσλ ρσξηθψλ κνληέισλ θαη ραξηψλ. ε πεξίπησζε πνπ ην απνηέιεζκα δελ ήηαλ ην επηζπκεηφ, ειέγρνληαη ηα δεδνκέλα, ην είδνο θαη ε ππθλφηεηά ηνπο, νη δηάθνξεο παξάκεηξνη, γίλνληαη παξεκβάζεηο δηνξζψζεηο 41

42 ζπκπιεξψζεηο φπνπ απαηηείηαη θαη μαλαγίλνληαη νη δηαδηθαζίεο απφ ηελ αξρή ψζηε λα πξνθχςεη λέν DEM. Δηθόλα 4.4. Σειηθφ Φεθηαθφ Μνληέιν Αλαγιχθνπ ηεο Νήζνπ Νηζχξνπ Τριζδιάζηαηα Mονηέλα (3-D) - Μονηέλα Σκιαζμένοσ Αναγλύθοσ Όπσο έρεη πξναλαθεξζεί απφ ην DEM. κπνξνχλ λα πξνθχςνπλ πνιιψλ εηδψλ ρσξηθά κνληέια θαζψο θαη δηαθφξσλ εηδψλ ζεκαηηθνί ράξηεο. H θαηαζθεπή ησλ 3-D κνληέισλ, φπσο π.ρ. ηεηξαγσληθνχ πιέγκαηνο, δηαγψλησλ ηνκψλ, κνληέια ζθίαζεο αλάγιπθνπ θ.ά. πξνθχπηνπλ απφ ην D.E.M. Σα κνληέια ζθηαζκέλνπ αλαγιχθνπ θάλνπλ πην εχθνιε ηελ παξαηήξεζε κηαο πεξηνρήο, ιφγσ ηεο νπηηθήο Δηθφλαο πνπ παξνπζηάδνπλ. Παξάκεηξνη πνπ ππεηζέξρνληαη γηα ηε δεκηνπξγία απηψλ είλαη: ε ζέζε ηνπ παξαηεξεηή ε ζέζε ηνπ ζηφρνπ παξαηήξεζεο 42

43 ε ζέζε ηεο θσηεηλήο πεγήο, ε νπνία νξίδεηαη απφ ην αδηκνχζην (azimuth) θαη ην χςνο (altitude) ζε ζρέζε κε ηνλ νξίδνληα. Αιιαγή ζηελ ηηκή ησλ παξαπάλσ γσληψλ δεκηνπξγεί δηαθνξεηηθή ζθίαζε ζην αλάγιπθν, δειαδή ζπγθεθξηκέλεο πεξηνρέο θσηίδνληαη ελψ ζε άιιεο δεκηνπξγνχληαη ζθηέο. Δπίζεο θαζνξίδεηαη θαη αλ ζα είλαη έληνλε ή φρη ε ζθίαζε. Δπηιέγνληαη γσλίεο πνπ ζα δψζνπλ ηελ επηζπκεηή ζθίαζε, αλάινγα κε ηελ πεξηνρή κειέηεο θαη ηνπο ζηφρνπο. Έηζη είλαη δπλαηή ε παξαγσγή πιήζνπο κνληέισλ. Αλάινγα κε ηελ πεξηνρή κειέηεο επηιέγνληαη νη ζέζεηο ηεο θσηεηλήο πεγήο λα είλαη θάζεηεο ζηηο θχξηεο δνκέο πνπ επηζπκνχκε λα κειεηήζνπκε (ξήγκαηα, πξαλή θ.α) θαη θπζηθά αληηδηακεηξηθέο, ψζηε νη ζθηέο θαη ηα θσηίζκαηα λα βνεζήζνπλ ζηε κειέηε. Γηα ηελ θαιχηεξε νπηηθή Δηθφλα ησλ κνληέισλ ζθίαζεο αιιά θαη γεληθφηεξα ησλ 3-D κνληέισλ, κπνξεί λα απμεζεί ε θιίκαθα χςνπο ηφζν - φζν είλαη επηζπκεηφ θάζε θνξά, νπφηε θαίλεηαη πην έληνλν ην αλάγιπθν, θαη δηαθξίλνληαη θαιχηεξα θάπνηεο δνκέο. Σα κνληέια κπνξνχλ λα απνδνζνχλ ζε πνιιά ρξψκαηα θαη απνρξψζεηο, ή ζε απνρξψζεηο ελφο κφλν ρξψκαηνο, ηα νπνία είηε ππάξρνπλ ζε έηνηκεο παιέηεο είηε δεκηνπξγνχληαη απφ ηνλ ρξήζηε. ηελ νπζία κέζσ ησλ ρξσκάησλ θαη απνρξψζεσλ απνδίδνληαη ζπγθεθξηκέλεο δψλεο (πεξηνρέο) πςνκέηξσλ. ηα κνληέια ζθηαζκέλνπ αλαγιχθνπ κπνξνχλ λα πξνβιεζνχλ θαη λα θαίλνληαη ηξηζδηάζηαηα, ζεκαηηθά επίπεδα θαη ζπλδπαζκνί ηνπο κε θάζε είδνπο πιεξνθνξία, φπσο: πδξνγξαθηθφ δίθηπν, πδξνθξίηεο, ξήγκαηα, γεσινγηθνί ζρεκαηηζκνί θ.ά., αιιά θαη δνξπθνξηθέο εηθφλεο ηεο ζπγθεθξηκέλεο πεξηνρήο. Παξαζέηνληαη θάπνηα απφ ηα κνληέια ζθηαζκέλνπ αλάγιπθνπ ηεο πεξηνρήο κειέηεο ζε ηξηζδηάζηαηε φςε (Δηθφλεο 4.5 α & β). 43

44 (α) (β) Δηθόλα 4.5. (α) Σξηζδηάζηαην Φεθηαθφ Μνληέιν Αλαγιχθνπ ηεο Νηζχξνπ (β) 3-D DEM κε νπηηθή γσλία Νφηνο Βνξξάο θαη γσλία πςνκέηξνπ παξαηεξεηή 35 ν σο πξνο ηνλ νξίδνληα (ε Δηθφλα παξήρζε απφ ηελ εθαξκνγή ArcScene). 44

45 4.4. Πξνζδηνξηζκόο θιίζεωλ κε ηελ ρξήζε Φεθηαθνύ Μνληέινπ Αλαγιύθνπ Ο ράξηεο απεηθφληζεο ησλ θιίζεσλ ηνπ εδάθνπο δεκηνπξγήζεθε κε δεδνκέλν ην πξναλαθεξζέλ ςεθηαθφ κνληέιν αλαγιχθνπ θαη κε ηε ρξήζε ηνπ εξγαιείνπ SLOPE ηνπ ArcMap Ο ηξφπνο πνπ ην πξφγξακκα ππνινγίδεη ηελ θιίζε ηνπ εδάθνπο αλαθέξεηαη ζπλνπηηθά παξαθάησ : Γηα θάζε pixel ε εληνιή SLOPE ππνινγίδεη ην κέγηζην πνζνζηφ αιιαγήο ζηελ ηηκή ηνπ πςνκέηξνπ ζε ζρέζε κε ηελ ηηκή ησλ γεηηνληθψλ (pixel) θαη ηελ απφζηαζε ηνπο απφ απηφ. Πην ζπγθεθξηκέλα ε κέγηζηε κεηαβνιή ζην χςνο ζηελ απφζηαζε κεηαμχ απηνχ ηνπ pixel θαη ησλ νρηψ γεηηνληθψλ ηνπ πξνζδηνξίδεη ην πην απφηνκν πξαλέο απφ ην pixel. Δλλνηνινγηθά ε ιεηηνπξγία slope εθαξκφδεη έλα επίπεδν ζηηο ηηκέο ηνπ πςνκέηξνπ ηνπ εθάζηνηε pixel θαη ησλ νρηψ γεηηνληθψλ ηνπ. Ζ δηεχζπλζε ηνπ πξνζαξκνζκέλνπ επηπέδνπ είλαη θαη ν πξνζαλαηνιηζκφο ηνπ pixel γηα ην νπνίν ππνινγίδεηαη ε θιίζε. Ζ ηηκή ηεο θιίζεο γη απηφ ην επίπεδν ππνινγίδεηαη φπσο θαίλεηαη παξαθάησ. O ξπζκφο κεηαβνιήο ηνπ πςνκέηξνπ θαηά ηελ νξηδφληηα (δz/δx) θαη θάζεηε (δz/δy) δηεχζπλζε απφ ην θέληξν ηνπ pixel θαζνξίδεη ηελ θιίζε (slope). O βαζηθφο αιγφξηζκνο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηνπ απνδίδεηαη ζηελ ζρέζε: Slope( ) = atan( ([δz/δx] + [δz/δy])) * (1) Ζ ηηκή ηνπ θεληξηθνχ pixel θαη ησλ νρηψ γεηηνληθψλ ηνπ, θαζνξίδεη ηα δz θαη δx. ην παξαθάησ παξάδεηγκα ζπκβνιίδεηαη κε e ην pixel γηα ην νπνίν ζα ππνινγηζηεί ν ιφγνο δz/δx θαζψο θαη ν δz/δy θαη κε a,b,c...h,i ηα νρηψ γεηηνληθά ηνπ. [δz/δx] = ((c + 2f + i) - (a + 2d + g) / (8 * x_cell_size) (2) [δz/δy] = ((g + 2h + i) - (a + 2b + c)) / (8 * y_cell_size) (3) Ο αιγφξηζκνο απηφο εθαξκφδεηαη γηα θάζε pixel ηνπ ςεθηαθνχ κνληέινπ αλαγιχθνπ. Όζν κηθξφηεξε είλαη ε ηηκή ηεο θιίζεο ηφζν πην νκαιή είλαη ε επηθάλεηα. Όζν κεγαιχηεξε ηφζν πην αλψκαιε. (Burrough, P. A. & McDonell, R.A., 1998 ). Ζ αλάιπζε θιίζεσλ ηεο πεξηνρήο ηεο Νηζχξνπ παξνπζηάδεηαη ζηελ Δηθφλα 4.6 α & β. Όπσο είλαη εκθαλέο ε λήζνο ραξαθηεξίδεηαη απφ έληνλεο θιίζεηο (>50 %) ελψ νη θιίζεηο 45

46 ζηα πξαλή ησλ εθαηζηεηαθψλ θψλσλ πιεζηάδνπλ ην 80%. Γίλεηαη θαηαλνεηφ φηη ζεηζκηθή ή εθαηζηεηαθή δξάζε θαζηζηά ηηο ζπγθεθξηκέλεο πεξηνρέο ηδηαίηεξα επηξξεπείο ζε θαηνιεζζεηηθά θαηλφκελα. (α) Αξηζκφο Pixel Κιίζε (%) Δηθόλα 4.6 (α) Υάξηεο θιίζεσλ % πεξηνρήο Νηζχξνπ (β) Γηάγξακκα θιίζεσλ πεξηνρήο Νηζχξνπ (β) 46

47 Στόλια για ηον αλγόριθμο σπολογιζμού κλίζης εδάθοσς (SLOPE) ζε περιβάλλον Arc Map Αλ παξαηεξήζεη θαλείο ηνλ αιγφξηζκν πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηεο θιίζεο ζα δηαπηζηψζεη πσο ε θιίζε γηα κηα πεξηνρή ππνινγίδεηαη ζε ζρέζε κε ηηο γεηηνληθέο ηεο. Χο εθ ηνχηνπ εθηφο απφ εθείλεο ηηο πεξηνρέο πνπ παξνπζηάδνπλ πνιχ έληνλε αιιαγή ζην αλάγιπθν (π.ρ. βνπλνθνξθή) ε ηηκή ηεο θιίζεο πνπ ζα επηζηξέςεη ν αιγφξηζκνο ζα είλαη αξθεηά κηθξφηεξε απ φηη είλαη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα. Δπίζεο ην κέγεζνο ηνπ pixel είλαη αληηζηξφθσο αλάινγν ηνπ ξπζκνχ κεηαβνιήο πςνκέηξνπ θαηά ηνπο άμνλεο x, y πνπ ππνινγίδεηαη φπσο γίλεηαη θαηαλνεηφ θαη απφ ηηο ζρέζεηο ( 1 έσο 3 ) Γειαδή φζν κεγαιχηεξν ην κέγεζνο ηνπ pixel (άξα κηθξφηεξε ε αλάιπζε ηνπ ςεθηαθνχ κνληέινπ εδάθνπο) ηφζν κηθξφηεξα είλαη ηα δz/δx, δz/δy θαη θαηά ζπλέπεηα θαη ε θιίζε πνπ ππνινγίδεηαη. Γίλεηαη ινηπφλ θαηαλνεηφ πσο είλαη δπλαηφλ λα έρνπκε ππνεθηηκεκέλεο ηηκέο ηεο θιίζεο, θάηη πνπ γίλεηαη αληηιεπηφ θαη απφ ην γεγνλφο πσο ε κέγηζηε θιίζε πνπ ππνινγίζηεθε ζηελ Νίζπξν είλαη πεξίπνπ 50 ν ελψ νη θιίζεηο πνπ παξαηεξνχληαη ζηελ θνξπθή ηνπ θεληξηθνχ εθαηζηεηαθνχ θψλνπ πιεζηάδνπλ ηηο 80 ν Ζ αθξίβεηα ηεο εμαγσγήο πιεξνθνξίαο θιίζεσλ εδάθνπο απφ ςεθηαθφ κνληέιν αλαγιχθνπ απνηειεί αληηθείκελν κειέηεο ζηε δηεζλή επηζηεκνληθή θνηλφηεηα. Ζ γεληθή δηαπίζησζε είλαη πσο ε αθξίβεηα ηεο κεζφδνπ δε ζπκβαδίδεη κε ηε δεκνθηιία ηεο θαη πσο ζρεηίδεηαη άκεζα κε ηελ αλάιπζε ηνπ DEM θαη ηνπ αιγνξίζκνπ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη αιιά θαη ηεο κνξθήο ηνπ αλάγιπθνπ ηεο ππφ εμέηαζε πεξηνρήο. 4.5 Αδηκνύζην Πξαλώλ (Aspect) Ο πξνζαλαηνιηζκφο (ή αιιηψο αδηκνχζην) ησλ πξαλψλ παίδεη θαζνξηζηηθφ ξφιν ζην είδνο ηεο βιάζηεζεο πνπ αλαπηχζζεηαη ζ απηά κηαο θαη απφ απηφλ επεξεάδεηαη ζε κεγάιν βαζκφ ε πνζφηεηα ειηαθήο ελέξγεηαο πνπ δέρνληαη. Έηζη ηα πξαλή κε λνηηνδπηηθφ πξνζαλαηνιηζκφ (ζην Β. εκηζθαίξην) είλαη απηά πνπ επλννχληαη απφ ηελ ειηαθή ελέξγεηα, ζε ζρέζε κε ηα βφξεηνπ πξνζαλαηνιηζκνχ, φζνλ αθνξά ζηελ αλάπηπμε ηεο βιάζηεζεο θαη ηεο θαιιηέξγεηαο. Έρεη δηαπηζησζεί πσο ζηηο Άιπεηο ηα πξαλή κε βφξεην πξνζαλαηνιηζκφ είλαη θπξίσο θαιπκκέλα κε δάζε ελψ απηά κε λφηην ρξεζηκνπνηνχληαη θπξίσο γηα βφζθεζε θαη αγξνθαιιηέξγεηεο, Βohnam Carter (1994). Γεδνκέλνπ πσο ην είδνο ηεο βιάζηεζεο ελφο 47

48 πξαλνχο επεξεάδεη ην θαηλφκελν ηεο θαηνιίζζεζεο (κεηαμχ άιισλ) είλαη θαλεξφ πσο ε απεηθφληζε ηνπ αδηκνχζηνπ είλαη απαξαίηεηε. Ο ράξηεο πνπ απνδίδεη ηνλ πξνζαλαηνιηζκφ ησλ πξαλψλ ζηελ πεξηνρή κειέηεο δεκηνπξγήζεθε κε ηε βνήζεηα ηνπ εξγαιείνπ aspect ηνπ arcmap. Ζ ιεηηνπξγία aspect νπζηαζηηθά ππνινγίδεη ηελ δηεχζπλζε ηεο θιίζεο. Οη ηηκέο ηνπ αξρείνπ πνπ πξνθχπηεη κε ηελ εθαξκνγή ηνπ είλαη ν πξνζαλαηνιηζκφο ηεο θεθιηκέλεο επηθάλεηαο εθθξαζκέλνο ζε κνίξεο. Δλλνηνινγηθά ε ιεηηνπξγία aspect εθαξκφδεη έλα επίπεδν ζηηο ηηκέο ηνπ πςνκέηξνπ ηνπ εθάζηνηε pixel θαη ησλ νρηψ γεηηνληθψλ ηνπ. Ζ δηεχζπλζε ηνπ πξνζαξκνζκέλνπ επηπέδνπ είλαη θαη ν πξνζαλαηνιηζκφο ηνπ pixel. Γηα ηηο επίπεδεο πεξηνρέο ηνπ ςεθηαθνχ κνληέινπ εδάθνπο (θιίζε = 0 ν ) φπνπ θαη πξνζαλαηνιηζκφο δελ νξίδεηαη ην aspect παίξλεη ηελ ηηκή 1 Ο αιγφξηζκνο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηνπ αδηκνχζηνπ θαίλεηαη παξαθάησ. Έλα κινούμενο 3x3 παξάζπξν επιζκέπηεηαι θάζε pixel ηνπ ςεθηδσηνχ αξρείνπ θαη γηα θάζε pixel πνπ βξίζθεηαη ζην θέληξν ηνπ παξάζπξνπ ππνινγίδεηαη κηα ηηκή αδηκνχζηνπ ρξεζηκνπνηψληαο έλα αιγφξηζκν πνπ ελζσκαηψλεη ηηο ηηκέο ησλ νρηψ γεηηνληθψλ ηνπ pixel. ην παξαθάησ ζρήκα ην θεληξηθφ pixel, ηνπ νπνίνπ ν πξνζαλαηνιηζκφο, ζα ππνινγηζηεί είλαη ηo e θαη ηα γεηηνληθά ηνπ ζπκβνιίδνληαη κε ηα γξάκκαηα ab..hi To κέγεζνο ηεο κεηαβνιήο ηνπ πςνκέηξνπ ζηελ νξηδφληηα δηεχζπλζε ππνινγίδεηαη βάζεη ηνπ αιγφξηζκνπ : [δz/δx] = ((c + 2f + i) - (a + 2d + g)) / 8 (4) To κέγεζνο ηεο κεηαβνιήο ηνπ πςνκέηξνπ ζηελ θάζεηε δηεχζπλζε ππνινγίδεηαη βάζεη ηνπ αιγφξηζκνπ : [δz/δy] = ((g + 2h + i) - (a + 2b + c)) / 8 (5) Λακβάλνληαο ππ φςηλ ηα παξαπάλσ ε ηηκή ηνπ aspect δίλεηαη απφ ηε ζρέζε aspect = * atan2 ([δz/δy],-[δz/δρ]) (6) 48

49 ηε ζπλέρεηα ε ηηκή ηνπ αδηκνπζίνπ κεηαηξέπεηαη ζε ηηκέο δηεχζπλζεο θιίζεο (0-360 ν ) ζχκθσλα κε ηνλ παξαθάησ θαλφλα : if aspect < 0 cell = aspect else if aspect > 90.0 cell = aspect else cell = 90.0 aspect (7) Burrough, P. A. and McDonell, R.A., Ο πξνζαλαηνιηζκφο ησλ πξαλψλ θαίλεηαη ζηελ Δηθφλα 4.7. Δηθόλα 4.7. Υάξηεο Πξνζαλαηνιηζκνχ θιίζεσλ Νήζνπ Νηζχξνπ. 49

50 4.6 Γεωινγηθόο Υάξηεο Νηζύξνπ Οη γεσινγηθέο ζπλζήθεο κηαο πεξηνρήο, νη κεηαβνιέο ζηελ θιίζε ησλ πξαλψλ θπξίσο ιφγσ δηάβξσζεο ή εζθαθψλ, ε επηθφξηεζε ησλ θιηηχσλ κε επηρψκαηα θαη νη θαηαζθεπέο ηερληθψλ έξγσλ, ε ζεηζκηθή δξαζηεξηφηεηα, ηα αηκνζθαηξηθά θαηαθξεκλίζκαηα θαζψο θαη νη ρξήζεηο γεο θαη ην είδνο ηεο βιάζηεζεο ζηηο θαηά ηφπνπο πεξηνρέο είλαη νη θχξηνη ελδνγελείο θαη εμσγελείο παξάγνληεο πεξηβάιινληνο πνπ επεξεάδνπλ ην θαηλφκελν ησλ θαηνιηζζήζεσλ. Οη γεσινγηθέο ηεθηνληθέο δνκέο ζηνλ ειιεληθφ ρψξν πνπ θαηά θχξην ιφγν επλννχλ ηελ εθδήισζε θαηνιηζζήζεσλ είλαη νη εμήο (Κνχθεο 1980, Κνχθεο Ρφδνο 1982): Μάδεο πεηξσκάησλ κεγαιχηεξεο αληνρήο πνπ θαιχπηνπλ ζρεκαηηζκνχο κε κηθξφηεξε αληνρή. ηξψκαηα κε δηαθνξεηηθέο θπζηθέο κεραληθέο ηδηφηεηεο ζε ελαιιαγέο Εψλεο πνπ ραξαθηεξίδνληαη γηα ηελ έληνλε λενηεθηνληθή δξαζηεξηφηεηα. ην ρψξν Νηζχξνπ επηθξαηνχλ εθαηζηεηνγελή πεηξψκαηα. Σα πεηξψκαηα δηαθξίλνληαη ζε φμηλα, βαζηθά, ππεξβαζηθά, εθαηζηεηαθά θαη εθαηζηεηαθά ηφθθνπο. Ζ γεσκεραληθή ζπκπεξηθνξά ησλ πεηξσκάησλ απηψλ είλαη πνιχ ηθαλνπνηεηηθή ελψ νη αληνρέο ηνπο είλαη αλάινγεο θαη ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο θαιχηεξεο ησλ κεηακνξθσκέλσλ. ε πεξηπηψζεηο πνπ ζπλδπάδνληαη κε έληνλν κνξθνινγηθφ αλάγιπθν θαη παξνπζηάδνπλ ηζρπξφ βαζκφ θεξκαηηζκνχ, είλαη δπλαηφλ λα εκθαλίδνπλ πξνβιήκαηα απνθνιιήζεσλ θαηαπηψζεσλ βξαρσδψλ καδψλ κε δπζκελείο επηπηψζεηο ζηηο θαηαζθεπέο. Ο Γεσινγηθφο ράξηεο ηεο πεξηνρήο πξνέξρεηαη απφ ην Δπξσπατθφ πξφγξακκα GEOWARN Ζ ςεθηνπνίεζε έγηλε ζε πεξηβάιινλ GIS (arcmap) έηζη ψζηε λα δεκηνπξγεζεί έλα αξρείν vector πνιπγσληθφ. Ο Γεσινγηθφο ράξηεο ηεο Νήζνπ Νηζχξνπ εκθαλίδεηαη ζηελ Δηθφλα

51 Δηθόλα 4.8. Φεθηνπνηεκέλνο Γεσινγηθφο Υάξηεο Νηζχξνπ 51

52 Κεθάιαην 5 Αλάιπζε Γεδνκέλωλ 5.1. Η ρξήζε ηνπ ΓΠ ζηελ κειέηε Καηνιηζζήζεωλ Όπσο αλαθέξζεθε θαη ζηελ εηζαγσγή, ζηφρνο ηεο ζπγθεθξηκέλεο εξγαζίαο ήηαλ ν πξνζδηνξηζκφο πεξηνρψλ πςειήο επηθηλδπλφηεηαο θαηνιηζζήζεσλ ζηελ πεξηνρή ηεο Νήζνπ Νηζχξνπ κε ηελ ζπλδπαζηηθή αμηνπνίεζε δηαθφξσλ ζεκαηηθψλ επηπέδσλ πιεξνθνξίαο, φπσο απηά πεξηγξάθηεθαλ ζηνλ Κεθάιαην 4. Έλα.Γ.Π. γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηνπ θηλδχλνπ θαηνιηζζήζεσλ ζπλδπάδεη ηηο δηαδηθαζίεο ελφο ζπκβαηηθνχ.γ.π κε ηηο ηθαλφηεηεο επεμεξγαζίαο Δηθφλαο θαη κηα ζρεηηθή βάζε δεδνκέλσλ. Σν ζχζηεκα πξέπεη λα κπνξεί λα εθηειεί ρσξηθή αλάιπζε ζε πνιιαπινχο ράξηεο θαη πίλαθεο πεξηγξαθηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ησλ δεδνκέλσλ. Αλαγθαίεο ιεηηνπξγίεο ηνπ είλαη ε ππέξζεζε ραξηψλ, ε αλαθαηάηαμε θαη κηα πνηθηιία απφ άιιεο ρσξηθέο ιεηηνπξγίεο πνπ πεξηιακβάλνπλ ινγηθνχο, αξηζκεηηθνχο θαη εμαξηψκελνπο ρεηξηζκνχο. Σα πιενλεθηήκαηα ησλ.γ.π. γηα ηελ εθηίκεζε ηνπ θηλδχλνπ θαηνιηζζήζεσλ πεξηιακβάλνπλ ηα εμήο : Γίλεηαη εθηθηή κηα κεγαιχηεξε πνηθηιία απφ ηερληθέο αλάιπζεο ηνπ θηλδχλνπ. Δμ αηηίαο ηεο κεγάιεο ηαρχηεηαο ησλ ππνινγηζκψλ νη ζχλζεηεο ηερληθέο πνπ απαηηνχλ έλα κεγάιν αξηζκφ απφ ππεξζέζεηο ραξηψλ θαη ππνινγηζκψλ πηλάθσλ γίλνληαη πνιχ εχθνια. Δίλαη δπλαηή ε βειηίσζε ησλ κνληέισλ απφ ηελ εθηίκεζε ησλ απνηειεζκάησλ ηνπο θαη πξνζαξκφδνληαο ηηο κεηαβιεηέο εηζαγσγήο. Οη ρξήζηεο κπνξνχλ λα απνθηήζνπλ ην επηζπκεηφ απνηέιεζκα κε δηάθνξεο δνθηκέο θαη αθνχ ηξέμνπλ ηα κνληέια πνιιέο θνξέο. ηελ πνξεία εθηίκεζεο ηνπ θηλδχλνπ θαηνιηζζήζεσλ είλαη πνιχ εχθνιν λα ελεκεξσζνχλ κε λέα ζηνηρεία νη αξρηθνί ράξηεο πνπ πξνήξζαλ απφ παξαηεξήζεηο πεδίνπ. Δπίζεο κεηά ηελ νινθιήξσζε ηεο κειέηεο νη βάζεηο δεδνκέλσλ πνπ δεκηνπξγήζεθαλ κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ απφ άιινπο κειεηεηέο θαη ελδερνκέλσο γηα άιινπο ζθνπνχο. Σα κεηνλεθηήκαηα ησλ.γ.π. γηα ηελ εθηίκεζε ηνπ θηλδχλνπ θαηνιηζζήζεσλ πεξηιακβάλνπλ ηα εμήο: 52

53 Απαηηείηαη κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα γηα ηελ εηζαγσγή δεδνκέλσλ. Δηδηθά φπνπ απαηηείηαη ρεηξνθίλεηε ςεθηνπνίεζε ε δηαδηθαζία είλαη ηδηαίηεξα ρξνλνβφξα. Θεσξεηηθά είλαη δπλαηή ε ρξήζε ελφο κεγάινπ αξηζκνχ δηαθνξεηηθψλ ηερληθψλ αλάιπζεο, αιιά ζπρλά ηα απαξαίηεηα δεδνκέλα ιείπνπλ Μέζνδνο πξνζδηνξηζκνύ θηλδύλνπ θαηνιηζζήζεωλ Ζ κεζνδνινγία πνπ επηιέρζεθε γηα ηνλ ζπλδπαζκφ ησλ πιεξνθνξηψλ πνπ ζπγθεληξψζεθαλ ήηαλ απηή ηεο ςπέπθεζηρ παπαμεηπικών σαπηών με ηη σπήζη καηάλληλυν βαπών (map index overlay) Ζ ινγηθή ηεο είλαη πσο θάζε έλα απφ ηα δεδνκέλα (ράξηεο) ζεσξείηαη ζαλ απνδεηθηηθφ ζηνηρείν ηεο πιεξνθνξίαο πνπ ζέινπκε λα εμάγνπκε απφ απηά. Ο δε ζπλδπαζκφο ηνπο κε ηε ρξεζηκνπνίεζε θαηάιιεισλ βαξψλ ηα νπνία ζρεηίδνληαη κε ην βαζκφ επίδξαζεο ηνπο ζην ππφ κειέηε θαηλφκελν δίλεη ην δεηνχκελν απνηέιεζκα. H πιεξνθνξία ηνπ θάζε ράξηε νξγαλψλεηαη ζε θαηεγνξίεο. Κάζε κία απφ απηέο ηηο θαηεγνξίεο βαθμολογείηαι δηαθνξεηηθά βάζεη κηαο θιίκαθαο ζηελ νπνία ν κεγαιχηεξνο βαζκφο αληηζηνηρεί ζ εθείλε ηελ θαηεγνξία ηεο πιεξνθνξίαο πνπ επεξεάδεη πεξηζζφηεξν ην ππφ κειέηε θαηλφκελν. Ο θάζε ράξηεο ζπλνδεχεηαη απφ έλαλ πίλαθα κεηαβιεηψλ φπνπ θαη απνζεθεχνληαη ε θαηεγνξηνπνίεζε ηεο πιεξνθνξίαο θαη ε βαζκνινγία ηεο θάζε θιάζεο. Κάζε ράξηεο ζπλνδεχεηαη απφ έλα ζπληειεζηή βαξχηεηαο (βάξνο) πνπ αληηζηνηρεί ζηελ επηξξνή ηνπ ζην ππφ κειέηε θαηλφκελν. Ζ ζηαζκηζκέλε ηηκή γηα θάζε ζηνηρεηψδεο ηκήκα ηνπ ράξηε (pixel) πνπ πξνθχπηεη απφ ηελ ππέξζεζε ησλ ραξηψλ (δεδνκέλσλ) i έσο n δίλεηαη απφ ηε ζρέζε: φπνπ Wi είλαη ην βάξνο γηα ηνλ i- νζηφ εηζεξρφκελν ράξηε θαη Sij είλαη ε βαζκνινγία ηεο j- νζηήο θιάζεο ηνπ i-νζηνπ ράξηε. Ζ ηηκή ηνπ j εμαξηάηαη απφ ηελ θιάζε πνπ ππάξρεη ζηελ ηξέρνπζα ζέζε. Ο αξηζκφο ησλ θιάζεσλ θαη ε βαζκνινγία ηνπο δελ είλαη θνηλά γηα φινπο ηνπο εηζεξρφκελνπο ράξηεο θαη δελ απαηηείηαη θαλνληθνπνίεζε ησλ ηηκψλ απηψλ γηα ηελ εθαξκνγή ηεο παξαπάλσ κεζνδνινγίαο. Γεδνκέλσλ απηψλ, είλαη πνιχ ζεκαληηθφ λα ηνληζηεί πσο ν αξηζκφο ησλ θιάζεσλ θαη νη βαζκνινγίεο απηψλ πνπ ζα επηιεγνχλ πξέπεη λα είλαη παξφκνηεο γηα θάζε ράξηε. Γειαδή δελ γίλεηαη ζ έλαλ ράξηε ε βαζκνινγία ησλ 53

54 θιάζεσλ λα θπκαίλεηαη απφ ην 0 (κηθξφηεξε επηξξνή) 1 (κεγαιχηεξε επηξξνή) θαη ζε έλαλ άιιν απφ ην Οη βαζκνινγίεο κπνξεί λα είλαη ζεηηθνί αθέξαηνη ή πξαγκαηηθνί αξηζκνί, ρσξίο πεξηνξηζκφ εχξνπο ηηκψλ. Δπίζεο ηα βάξε κπνξεί λα είλαη αθέξαηνη ή πξαγκαηηθνί αξηζκνί. Ζ παξαπάλσ κέζνδνο απνηειεί έλαλ εχρξεζην ηξφπν ζπλδπαζκφ ραξηψλ. Οη πίλαθεο θιάζεσλ θαη νη βαζκνινγίεο ηνπο κπνξνχλ εχθνια λα ηξνπνπνηεζνχλ θαη λα επαλαιεθζεί ε εθαξκνγή ηεο κεζνδνινγίαο έηζη ψζηε λα επηηεπρζεί ην θαιχηεξν δπλαηφ απνηέιεζκα. Ζ κεγαιχηεξε αδπλακία ηνπ είλαη ε γξακκηθή θχζε ηεο πξνζέγγηζεο ηνπ πξνβιήκαηνο Δπηινγή Βαξώλ παξακεηξηθώλ ραξηώλ Σν θαηλφκελν ησλ θαηνιηζζήζεσλ πξνθαιείηαη απφ ηελ ζπλδπαζκέλε δξάζε πνιιψλ θαη δηαθνξεηηθψλ κεηαμχ ηνπο παξαγφλησλ. Μεξηθνί απφ ηνπο παξάγνληεο επηδξνχλ γηα κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα, ελψ άιινη επηδξνχλ πεξηνδηθά θαη απνηεινχλ ην έλαπζκα γηα ηελ εθδήισζε ηνπ θαηλνκέλνπ. ηνλ παξαθάησ Πίλαθα Η θαίλνληαη ζπλνπηηθά νη παξάγνληεο πνπ θπξίσο επεξεάδνπλ ηηο θαηνιηζζήζεηο. ΠΙΝΑΚΑ Ι ΚΑΣΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΗ Παξάγνληεο νη νπνίνη πξνέξρνληαη απφ ην ςεθηαθφ κνληέιν εδάθνπο. ΠΑΡΑΓΟΝΣΑ Κιίζε πξαλψλ Δλδνγελείο θαη εμσγελείο παξάγνληεο πεξηβάιινληνο Τςφκεηξν Πξνζαλαηνιηζκφο ησλ πξαλψλ Κακππιφηεηα επηθάλεηαο πξαλψλ θαηά ηελ δηεχζπλζε θιίζεο Κακππιφηεηα ηεο επηθάλεηαο πξαλψλ θάζεηα ζηελ θιίζε Ληζνινγία Μέζν εηήζην χςνο βξνρήο Υξήζεηο Γεο Μέγηζηε ζεηζκηθή επηηάρπλζε Γηα ηελ πινπνίεζε ηεο ππέξζεζεο ησλ ραξηψλ νη νπνίνη δεκηνπξγήζεθαλ ζηελ παξνχζα κειέηε θαη ηε δεκηνπξγία ηνπ ηειηθνχ ράξηε δσλψλ βαζκνχ θηλδχλνπ θαηνιηζζήζεσλ ήηαλ απαξαίηεηε ε επηινγή ησλ βαξψλ πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ηνλ θάζε έλαλ απφ ηνπο παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ηηο θαηνιηζζήζεηο θαη νη νπνίνη ρξεζηκνπνηήζεθαλ ζηελ 54

55 κειέηε καο. Σα βάξε πξνζδηνξίζηεθαλ βάζε δηεζλνχο βηβιηνγξαθίαο θαη πξνέξρνληαη απφ ηε δηεξεχλεζε πνζνηηθψλ θαη πνηνηηθψλ παξαγφλησλ πνπ επηδξνχλ ζην θαηλφκελν ησλ θαηνιηζζήζεσλ θαη ε κεηαμχ ηνπο αιιειεπίδξαζε κε ηε ρξήζε ηερλεηψλ λεπξσληθψλ δηθηχσλ. Υαξαθηεξηζηηθά αλαθέξνληαη νη εξγαζίεο ησλ: Φεξεληίλνο (2004), Lee (2004), Pavel (2007), Melchiorre (2008). ηα πιαίζηα ηεο παξνχζαο εξγαζίαο θαη γηα ηε δηεξεχλεζε ηεο επίδξαζεο ηεο κνξθνινγίαο ησλ πξαλψλ ζην θαηλφκελν ησλ θαηνιηζζήζεσλ νη παξάγνληεο πνπ εμεηάζηεθαλ θαη ηα βάξε πνπ ηνπο απνδφζεθαλ παξνπζηάδνληαη ζηνλ Πίλαθα ΗΗ. Πίλαθαο ΙΙ Παξάγνληαο Βάξνο Δπίδξαζεο Κιίζε Πξαλψλ 0,5 Αδηκνχζην πξαλψλ 0,2 Γεσινγία Δδάθνπο 0, Δπεμεξγαζία δεδνκέλωλ ύλζεζε Υάξηε επηθηλδπλόηεηαο Καηνιηζζήζεωλ Πξνθεηκέλνπ λα γίλεη δπλαηφο ν ζπλδπαζκφο ηεο πιεξνθνξίαο ησλ ραξηψλ πνπ παξήρζεζαλ ήηαλ απαξαίηεηε ε νκαδνπνίεζε ησλ δεδνκέλσλ θάζε ράξηε ζε θαηάιιειεο θαηεγνξίεο θαζψο θαη ε ηεξάξρεζε απηψλ (θαηεγνξηψλ) σο πξνο ηελ επίδξαζή ηνπο ζην θαηλφκελν ησλ θαηνιηζζήζεσλ. Καηά ηελ ηεξάξρεζε απηή νη κηθξφηεξεο ηηκέο ηεο θιίκαθαο θάζε παξάγνληα δφζεθαλ πξνο ηελ θαηεχζπλζε φπνπ επλννχληαη νη θαηνιηζζήζεηο, είηε απηή εθθξάδεηαη κε κεγαιχηεξε ζπρλφηεηα θαηνιηζζήζεσλ βάζεη ζηαηηζηηθψλ ζηνηρείσλ (πνζνηηθά θξηηήξηα) είηε πξνθχπηεη απφ παξαηήξεζε θαη βηβιηνγξαθηθέο αλαθνξέο (πνηνηηθά θξηηήξηα) γηα ηηο κε κεηξήζηκεο κεηαβιεηέο ή γη απηέο πνπ δελ ππήξραλ ζηαηηζηηθά ζηνηρεία. Δίλαη ζεκαληηθφ λα αλαθεξζεί πσο ν αξηζκφο ησλ θιάζεσλ θάζε ράξηε δελ νξίζηεθε επζχο εμαξρήο αιιά απνθαζίζηεθε θαηφπηλ δνθηκψλ ππέξζεζεο ραξηψλ. Παξαηεξήζεθε δε πσο ην πην ινγηθφ απνηέιεζκα επηηπγράλεηαη κε ηνλ ρσξηζκφ ζε πεξηζζφηεξεο θιάζεηο ησλ δχν εθείλσλ παξαγφλησλ πνπ επηδξνχλ θαη πεξηζζφηεξν ζην θαηλφκελν ησλ θαηνιηζζήζεσλ, απηφ ηεο θιίζεο ησλ πξαλψλ θαη ηεο γεσινγηθήο ζχζηαζεο ησλ εδαθψλ. 55

56 Κιίζε Πξαλώλ (SLOPE) χκθσλα κε ζηνηρεία ε πςειφηεξε ηηκή ζρεηηθήο ζπρλφηεηαο θαηνιηζζήζεσλ απαληάηε ζε εχξνο θιίζεσλ απφ 30 ν έσο 50 ν. Τπάξρεη φκσο θαη έλα κηθξφηεξν πνζνζηφ ην νπνίν απαληά ζε εχξε θιίζεσλ απφ 10 ν έσο 15 ν θαη 35 ν έσο 45 ν θαη κεγαιχηεξεο ησλ 65 ν. Με βάζε ηα παξαπάλσ, κε δεδνκέλν πσο ζηνλ ράξηε θιίζεσλ πνπ δεκηνπξγήζεθε ζην arc map ην εχξνο ησλ θιίζεσλ είλαη απφ 0-70 ν θαη θαηφπηλ δνθηκψλ ε πιεξνθνξία ηνπ νκαδνπνηήζεθε ζε 5 θαηεγνξίεο θαη ε θσδηθνπνίεζή ηνπο είλαη ε αθφινπζε. Πηλάθαο ΙΙΙ Κσδηθνπνίεζε θιίζεσλ Πξαλψλ Κιίζε Κωδηθνπνίεζε ( ν ) >65 1 Ο ράξηεο θαηεγνξηνπνίεζεο ησλ θιίζεσλ παξνπζηάδεηαη ζηελ Δηθφλα

57 Δηθόλα 5.1. Κσδηθνπνηεκέλνο ράξηεο θιίζεσλ. Χο πςειφηεξνπ θηλδχλνπ ζεσξνχληαη νη πεξηνρέο κε θσδηθφ Πξνζαλαηνιηζκόο ηωλ Πξαλώλ χκθσλα κε ζηνηρεία ην πςειφηεξν πνζνζηφ θαηνιηζζήζεσλ εθδειψζεθε ζε πεξηνρέο φπνπ ε δηεχζπλζε θιίζεο είλαη Βφξεηα, Βνξεηναλαηνιηθή θαη Βνξεηνδπηηθή, ελψ ζε λφηηεο δηεπζχλζεηο νη θαηνιηζζήζεηο είλαη πην ζπάληεο. Βάζεη ησλ παξαπάλσ ε πιεξνθνξία ηνπ ράξηε πνπ αθνξά ζηνλ πξνζαλαηνιηζκφ ησλ πξαλψλ νκαδνπνηήζεθε ζε 9 θαηεγνξίεο θαη ε θσδηθνπνίεζή έγηλε ζε πεληαβάζκηα θιίκαθα (1-5) κε 1 λα πεξηγξάθνληαη νη πεξηνρέο κε πςειφ θίλδπλν θαηνιηζζήζεσλ. Ζ θσδηθνπνίεζε ηνπο θαίλεηαη ζηνλ παξαθάησ Πίλαθα ΗV, ελψ ν αληίζηνηρνο ράξηεο πνπ πξνέθπςε εκθαλίδεηαη ζηελ Δηθφλα

58 Πηλάθαο ΙV Κσδηθνπνίεζε πξνζαλαηνιηζκνχ θιίζεσλ Πξαλψλ Αδηκνύζην (aspect) Κωδηθνπνίεζε ( ν ) Δηθόλα 5.2. Κσδηθνπνίεζε πξνζαλαηνιηζκνχ θιίζεσλ πξαλψλ. (1: πςειφο θίλδπλνο, 5: ρακειφο) 58

59 Γεωινγηθή ύζηαζε ε Ζθαηζηεηαθφ πεξηβάιινλ ε γεσινγηθή ηαπηφηεηα ησλ πεηξσκάησλ είλαη παξεκθεξή θαη εηδηθφηεξα ζηελ πεξηνρή ηεο Νηζχξνπ φπνπ νη πεξηζζφηεξνη ζρεκαηηζκνί είλαη αλάινγεο ζχζηαζεο. Χο εθ ηνχηνπ ε θαηεγνξηνπνίεζε θαη ε θσδηθνπνίεζε ησλ γεσινγηθψλ ζρεκαηηζκψλ είλαη απιψο ελδεηθηηθή θαη πξαγκαηνπνηήζεθε απιά γηα λα πεξηγξάςεη απηήλ ηε ζπληζηψζα πνπ επεξεάδεη ηηο θαηνιηζζήζεηο. Πεξεηαίξσ έξεπλα πνπ λα πεξηγξάθεη ηελ εμάξηεζε ησλ γεσινγηθψλ ιηζνινγηθψλ ζρεκαηηζκψλ κε ηελ ζπρλφηεηα εκθάληζεο θαηνιηζζήζεσλ ζε εθαηζηεηαθφ πεξηβάιινλ απαηηείηαη. Καηά ζπλέπεηα ε ελδεηθηηθή θσδηθνπνίεζε γηα ηα δεδνκέλα ηνπ Γεσινγηθνχ ράξηε παξνπζηάδεηαη ζηελ αθφινπζε εηθφλα (Δηθ. 5.3.) θαη ν αληίζηνηρνο ράξηεο ζηελ Δηθφλα 5.4. Δηθόλα 5.4. Δλδεηθηηθή θαηεγνξηνπνίεζε γεσινγηθψλ ζρεκαηηζκψλ 59

60 Δηθόλα 5.5. Πνηνηηθή ελδεηθηηθή θσδηθνπνίεζε γεσινγηθψλ ζρεκαηηζκψλ. Πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ζηνηρεία Αηκνζθαηξηθψλ Καηαθξεκληζκάησλ (κέζν εηήζην χςνο βξνρήο) θαη εηζκηθή Γξαζηεξηφηεηα είλαη απαξαίηεηα γηα ηνλ νξζφηεξν πξνζδηνξηζκφ δσλψλ πςεινχ θαηνιηζζεηηθνχ θηλδχλνπ. Ζ παξνχζα εξγαζία δελ εκπεξηέρεη απηνχο ηνπο δχν παξάγνληεο θαη νη δχν απηνί παξάγνληεο κπνξεί πξνζεγγηζηηθά λα ζεσξεζεί φηη επεξεάδνπλ νκνηφκνξθα φιε ηελ λήζν ιφγσ ηεο κηθξήο έθηαζεο ηεο Νηζχξνπ (κφιηο 8 km δηάκεηξνο) Σαμηλόκεζε Γεδνκέλωλ εθαξκνγή ζε πεξηβάιινλ Arc-Map Ζ ηαμηλφκεζε ησλ δεδνκέλσλ θάζε ράξηε έγηλαλ κε ηε βνήζεηα ην εξγαιείνπ reclassify, κέξνο ηεο νκάδαο ιεηηνπξγίαο ρσξηθήο αλάιπζεο (spatial analyst) ηνπ Arc Map. To εξγαιείν απηφ δηαβάδεη ηελ πιεξνθνξία ησλ ηηκψλ απφ θαηάιιειν πεδίν ηνπ ςεθηδσηνχ αξρείνπ εηζφδνπ θαη επηηξέπεη ην δηαρσξηζκφ ηνπο ζε θιάζεηο (κε ηελ επηινγή classify, φπνπ απηέο θαζνξίδνληαη) θαζψο θαη ηελ ηεξάξρεζή ηνπο. Σν λέν ςεθηδσηφ αξρείν πνπ πξνθχπηεη είλαη πάληα κνξθήο integer. 60

61 Κεθάιαην 6 Πξνζδηνξηζκφο θηλδχλνπ θαηνιηζζήζεσλ ζηελ Νήζν Νίζπξν 6.1 Πξόζζεζε παξακεηξηθώλ ραξηώλ Οη ράξηεο ςεθηδσηήο κνξθήο είλαη νπζηαζηηθά αιγεβξηθνί πίλαθεο, κε ρσξηθή αλαθνξά βεβαίσο, θαη νη πξάμεηο κεηαμχ ηνπο δηέπνληαη απφ ηνπο θαλφλεο ηεο Άιγεβξαο πηλάθσλ. Γηα ηελ ππέξζεζε ησλ παξακεηξηθψλ ραξηψλ ρξεζηκνπνηήζεθε ε ιεηηνπξγία weighted sum ηνπ Arc Map. Με ηε βνήζεηα απηήο αζξνίδνληαη ηα αξρεία ςεθηδσηήο κνξθήο αθνχ πξψηα έρνπλ πνιιαπιαζηαζηεί κε ην βάξνο πνπ ηνπο αληηζηνηρεί θαη πξνθχπηεη έλα λέν αξρείν ςεθηδσηήο κνξθήο πνπ ε ηηκή ηνπ ηπραίνπ θαηλίνπ ηνπ Αij δίλεηαη απφ ηε ζρέζε φπνπ Wi είλαη ην βάξνο γηα ηνλ i- νζηφ εηζεξρφκελν ράξηε Sij είλαη ε βαζκνινγία ηεο j- νζηήο θιάζεο ηνπ i-νζηνπ ράξηε, θαη n ην πιήζνο ησλ εηζεξρφκελσλ ραξηψλ. Σα παξαπάλσ απνδίδνληαη παξαζηαηηθά κε ην παξάδεηγκα πνπ αθνινπζεί. Παπάδειγμα weighted sum τηθιδυηών απσείυν 61

62 6.2. Γεκηνπξγία ράξηε βαζκνύ θηλδύλνπ θαηνιηζζήζεωλ To αξρείν πνπ πξνθχπηεη απφ ηελ εθαξκνγή ηεο weighted sum ζα πξέπεη λα δηαηξεζεί κε ην άζξνηζκα ησλ βαξψλ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ηε δεκηνπξγία ηνπ. Όιεο νη πξάμεηο πνπ απαηηεί ε κέζνδνο κπνξνχλε λα γίλνπλε κέζσ ηνπ εξγαιείνπ Raster Calculator (Δηθ. 6.1). H εθαξκνγή απηή επηιέρζεθε ιφγσ επθνιίαο ρξήζεο. Δηθόλα 6.1. Σν εξγαιείν Raster Calculator ηε ζπλέρεηα κε ηε βνήζεηα ηνπ εξγαιείνπ Reclassify ε πιεξνθνξία ησλ ραξηψλ πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ ππέξζεζε ηνπο κε ηε ρξήζε θαηάιιεισλ βαξψλ ρσξίδεηαη ζε θαηεγνξίεο πνπ απνηεινχλ θαη ηηο δψλεο βαζκνχ επηθηλδπλφηεηαο εκθάληζεο θαηνιηζζήζεσλ. χκθσλα κε ηε δηεζλή βηβιηνγξαθία ν βαζκφο θηλδχλνπ ρσξίδεηαη ζπλήζσο ζε πέληε θαηεγνξίεο. Πνιχ ρακειφο: 5 Υακειφο: 4 Μέηξηνο: 3 Τςειφο: 2 Πνιχ πςειφο: 1 62

Διατείριση Φσσικών Καταστρουών: ACTIVE LANDSLIDE INVENTORY MAPPING AND SUSCEPTIBILITY ZONING

Διατείριση Φσσικών Καταστρουών: ACTIVE LANDSLIDE INVENTORY MAPPING AND SUSCEPTIBILITY ZONING Διατείριση Φσσικών Καταστρουών: ACTIVE LANDSLIDE INVENTORY MAPPING AND SUSCEPTIBILITY ZONING Ναηαιία Σπαλνύ, spanou@igme.gr & natspanou@gmail.com Τερληθόο Γεσιόγνο (M.Sc.) Πεξηγξαθή Χάξηεο ρσξηθήο θαηαλνκήο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ηότοι εργαζηηρίοσ ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηνύλ βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ησλ Windows XP πνπ ζρεηίδνληαη

Διαβάστε περισσότερα

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Θέματα. Έζησ όηη ζε δείγκα 35 θαηνηθηώλ πνπ ελνηθηάδνληαη ζε θνηηεηέο ζηελ Κνδάλε βξέζεθε ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζηα 5 επξώ, ελώ ζην Ζξάθιεην ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζε

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2 ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ Τν Σρήκα 1 δείρλεη ηελ αιιαγή ηεο ζηάζκεο ηεο Λίκλεο Τζαλη, ζηε Σαράξα ηεο Βόξεηαο Αθξηθήο. Η Λίκλε Τζαλη εμαθαλίζηεθε ηειείσο γύξσ ζην 20.000 π.χ., θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ηειεπηαίαο επνρήο ησλ

Διαβάστε περισσότερα

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger Κεθάλαιο 1 Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ 2 ΠΛΑΝΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Κεθάιαην 1: Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Σπγγξαθείο: Δξ. Andrea Grimm, Δξ.

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ

ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ 1 Σ. Δ. Ι. ΓΤ Σ Ι Κ Η Μ Α Κ Δ Γ Ο Ν Ι Α ΥΟΛΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΦΑΡΜΟΓΩΝ Σ Μ Η Μ Α Μ Η Υ Α Ν ΟΛΟ Γ Ι Α Δξγαζηήξην Μεραλνπξγηθώλ Καηεξγαζηώλ & CAD ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ ΜΑΘΗΜΑ 2: Πνηόηεηα Δπηθάλεηαο Γξ. Βαξύηεο

Διαβάστε περισσότερα

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots)

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) 1.1 Σςνοπτική Πεπιγπαυή Hot Spots Σα ζεκεία αζύξκαηεο πξόζβαζεο πνπ επηιέρζεθαλ αλαθέξνληαη ζηνλ επόκελν πίλαθα θαη παξνπζηάδνληαη αλαιπηηθά ζηηο επόκελεο παξαγξάθνπο.

Διαβάστε περισσότερα

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress.

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress. Αιγόξηζκνη 2.2.7.3 Γνκή επηινγήο Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ 1 Πνιιαπιή Δληνιή Δπηινγήο Αν ζπλζήθε_1 ηόηε εληνιέο_1 αλλιώς_αν ζπλζήθε_2 ηόηε εληνιέο_2...

Διαβάστε περισσότερα

Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server

Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server Δηαθνκηζηήο (Server) Πξνζθέξεη ππεξεζίεο ζηνπο Πειάηεο (Client) Μεγάινη ππνινγηζηέο γηα ηηο ππεξεζίεο Internet (π.ρ. WWW, FTP) Λακβάλεη εξσηήζεηο θαη δίδεη απαληήζεηο Πειάηεο

Διαβάστε περισσότερα

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 .1.10 ζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 Ερωηήζεις Καηανόηζης 1. ύν δηαθνξεηηθέο επζείεο κπνξεί λα έρνπλ θαλέλα θνηλό ζεκείν Έλα θνηλό ζεκείν i ύν θνηλά ζεκεία iλ) Άπεηξα θνηλά ζεκεία ηηηνινγήζηε ηελ απάληεζε

Διαβάστε περισσότερα

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2 ΣΡΙΓΩΝΟΜΔΣΡΙΚΔ EΞΙΩΔΙ Πνηα παξαδείγκαηα εμηζώζεσλ ή θαη πξνβιεκάησλ πηζηεύεηαη όηη είλαη θαηάιιεια γηα ηελ επίιπζε ηνπο θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο δηδαθηηθήο δηαδηθαζίαο κέζα ζηελ ηάμε; 1 ε ΓΙΓΑΚΣΙΚΗ ΩΡΑ Α.

Διαβάστε περισσότερα

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Πώς πρέπει να τιμολογεί ένα μονοπώλιο; Μέρξη ζηηγκήο ην κνλνπώιην έρεη ζεσξεζεί ζαλ κηα επηρείξεζε ε νπνία πσιεί ην πξντόλ ηεο ζε θάζε πειάηε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03 Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Ζιίαο Χαηδεζενδσξίδεο Οθηώβξηνο / Ννέκβξηνο 2004 Τη είλαη ην δίθηπν Wulf Δπίπεδν ζην νπνίν κπνξνύκε λα αλαπαξαζηήζνπκε ηξηζδηάζηαηα ζρήκαηα,

Διαβάστε περισσότερα

A. Αιιάδνληαο ηε θνξά ηνπ ξεύκαηνο πνπ δηαξξέεη ηνλ αγωγό.

A. Αιιάδνληαο ηε θνξά ηνπ ξεύκαηνο πνπ δηαξξέεη ηνλ αγωγό. ΤΠΟΤΡΓΔΙΟ ΠΑΙΓΔΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΣΙΜΟΤ ΛΔΤΚΩΙΑ ΦΤΛΛΟ ΔΡΓΑΙΑ Μειέηε ηωλ παξαγόληωλ από ηνπο νπνίνπο εμαξηάηαη ε ειεθηξνκαγλεηηθή δύλακε. Τιηθά - πζθεπέο: Ηιεθηξνληθή δπγαξηά, ηξνθνδνηηθό ηάζεο, ξννζηάηεο, ακπεξόκεηξν,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΠΙΣΡΟΠΗ ΓΙΑΓΩΝΙΜΩΝ 74 ος ΠΑΝΔΛΛΗΝΙΟ ΜΑΘΗΣΙΚΟ ΓΙΑΓΩΝΙΜΟ ΣΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ Ο ΘΑΛΗ 19 Οκηωβρίοσ Δνδεικηικές λύζεις

ΔΠΙΣΡΟΠΗ ΓΙΑΓΩΝΙΜΩΝ 74 ος ΠΑΝΔΛΛΗΝΙΟ ΜΑΘΗΣΙΚΟ ΓΙΑΓΩΝΙΜΟ ΣΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ Ο ΘΑΛΗ 19 Οκηωβρίοσ Δνδεικηικές λύζεις ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ Παλεπηζηεκίνπ (Διεπζεξίνπ Βεληδέινπ) 34 06 79 ΑΘΖΝΑ Τει. 36653-367784 - Fax: 36405 e-mail : info@hms.gr www.hms.gr GREEK MATHEMATICAL SOCIETY 34, Panepistimiou (Δleftheriou

Διαβάστε περισσότερα

Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC

Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC Εθνικό Συνέδριο «Γεωθερμική Ηλεκτροπαραγωγή» Ξενοδοχείο Divani Caravel Αθήνα 20 Νοεμβρίου 2013 Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC Α.Μπένου, Ι. Χωροπανίτης Τμήμα Γεωθερμικής Ενέργειας

Διαβάστε περισσότερα

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ Φξεζηκόηεηα καζεκαηηθώλ Αξρή θαηακέηξεζεο Όζα έδσζαλ νη Έιιελεο... Τξίγσλνη αξηζκνί Τεηξάγσλνη αξηζκνί Δπηκήθεηο αξηζκνί Πξώηνη αξηζκνί Αξηζκνί κε μερσξηζηέο ηδηόηεηεο Γίδπκνη πξώηνη

Διαβάστε περισσότερα

x-1 x (x-1) x 5x 2. Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα, έηζη ώζηε λα κελ ππάξρνπλ ξηδηθά ζηνπο 22, 55, 15, 42, 93, 10 5, 12

x-1 x (x-1) x 5x 2. Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα, έηζη ώζηε λα κελ ππάξρνπλ ξηδηθά ζηνπο 22, 55, 15, 42, 93, 10 5, 12 ΑΚΖΔΗ ΤΜΝΑΗΟΤ - ΚΤΚΛΟ ΠΡΩΣΟ - - ηα πνηεο ηηκέο ηνπ ηα παξαθάησ θιάζκαηα δελ νξίδνληαη ; (Τπόδεημε : έλα θιάζκα νξίδεηαη αλ ν παξνλνκαζηήο είλαη δηάθνξνο ηνπ κεδελόο) - (-) - (-) - Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα

Διαβάστε περισσότερα

Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων

Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων Οη παξνπζηάζεηο κε βνήζεηα ηνπ ππνινγηζηή γίλνληαη κε πξνγξάκκαηα παξνπζηάζεσλ, όπσο ην OpenOffice.org Impress [1] θαη ην Microsoft Office PowerPoint [2]. Απηά ηα πξνγξάκκαηα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ 1. ρεδίαζε πλδπαζηηθνύ Κπθιώκαηνο Έλα ζπλδπαζηηθό θύθισκα (Κ) έρεη ηξεηο εηζόδνπο A, B θαη C θαη κία έμνδν Y Y=A B+AC Να θαηαζθεπάζεηε ην ράξηε Karnaugh. B 0

Διαβάστε περισσότερα

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο :

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο : ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ Ον/μο:.. Γ Λσκείοσ Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη. 11-1-11 Εήηημα 1 ο : Α. Γηα ηελ ζπλάξηεζε f, λα βξείηε ην δηάζηεκα ζην νπνίν είλαη παξαγσγίζηκε θαζώο θαη

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση 1 - Μοπυοποίηση Κειμένου

Άσκηση 1 - Μοπυοποίηση Κειμένου Άσκηση 1 - Μοπυοποίηση Κειμένου Σηηο παξαθάησ γξακκέο εθαξκόζηε ηε κνξθνπνίεζε πνπ πεξηγξάθνπλ Γξακκή κε έληνλε γξαθή Γξακκή κε πιάγηα γξαθή Γξακκή κε ππνγξακκηζκέλε γξαθή Γξακκή κε Arial Font κεγέζνπο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ ΚΕΦ..3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ Οπιζμόρ απόλςηηρ ηιμήρ: Σηνλ άμνλα ησλ πξαγκαηηθώλ αξηζκώλ ζεσξνύκε έλαλ αξηζκό α πνπ ζπκβνιίδεηαη κε ην ζεκείν Α. Η απόζηαζε ηνπ ζεκείνπ Α από ηελ αξρή Ο, δειαδή

Διαβάστε περισσότερα

Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ

Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ Αιγόξηζκνη 2.2.7.4 Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ Εηζαγσγή ζηηο Αξρέο ηεο Επηζηήκεο ησλ Η/Υ 1 Άζθεζε 34 ζει 53 Έλα ςεθηαθό θσηνγξαθηθό άικπνπκ έρεη απνζεθεπηηθό ρώξν N Mbytes. Να αλαπηύμεηε

Διαβάστε περισσότερα

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ.

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ. Απαντήσεις θέματος 2 Απηά πνπ έπξεπε λα γξάςεηε (δελ ρξεηαδόηαλ δηθαηνιόγεζε εθηόο από ην Γ) Α return a*b; Β 0:acegf2, 1: acegf23, 2: acegf234, 3:acegf2345, 4:acegf23456, 5:acegf234567, 6:acegf2345678,

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο 1 ε Δξαζηεξηόηεηα Αλνίμηε ην αξρείν «Μεηαηόπηζε παξαβνιήο.ggb». Με ηε καύξε γξακκή παξηζηάλεηαη ε γξαθηθή παξάζηαζε ηεο f(x)=αx 2 πνπ ζα ηελ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σ β. Σ γ. Λ δ. Λ ε. Λ ζη. Σ Α2. Γ Α3. 1. γ 2. ε 3. δ 4. α Β1. ΘΔΜΑ Β Οη ηειηθνί ππνινγηζηέο παίξλνπλ απνθάζεηο δξνκνιόγεζεο κόλν γηα ηα δηθά ηνπο απηνδύλακα

Διαβάστε περισσότερα

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ηότοι εργαζηηρίοσ ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηεί ε δηαδηθαζία ηωλ ξπζκίζεωλ δηθηύνπ ζε ιεηηνπξγηθό ζύζηεκα Windows XP. Η δηαδηθαζία ζε γεληθέο γξακκέο

Διαβάστε περισσότερα

Γηαηάμεηο Αλίρλεπζεο Γηαξξνώλ (λεξνύ θαπζίκωλ ρεκηθώλ )

Γηαηάμεηο Αλίρλεπζεο Γηαξξνώλ (λεξνύ θαπζίκωλ ρεκηθώλ ) Γηαηάμεηο Αλίρλεπζεο Γηαξξνώλ (λεξνύ θαπζίκωλ ρεκηθώλ ) Τν πξόβιεκα - Γηαξξνή λεξνύ Αθόκε θαη κηα κηθξή δηαξξνή λεξνύ κπνξεί λα πξνθαιέζεη θαηαζηξνθή αλ δελ αληρλεπζεί εγθαίξσο Δηαξξνή κπνξεί λα πξνέιζεη

Διαβάστε περισσότερα

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Οη Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα εθαξκόδνληαη γηα ηελ απνξξνθνύκελε ελέξγεηα από Αηνιηθά Πάξθα πνπ είλαη ζπλδεδεκέλα ζην

Διαβάστε περισσότερα

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12 Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 11-12 Project 6: Ταμίδη κε ηε Μεραλή ηνπ Φξόλνπ Υπεύζπλνη Καζεγεηέο: Ε. Μπηιαλάθε Φ. Αλησλάηνο Δρώηηζη 3: Πνηα από ηα παξαθάησ ΜΜΕ ηεξαξρείηε από πιεπξάο ζεκαζίαο;

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου ΠΡΟΒΛΗΜΑ Σε έλα ηνπξλνπά βόιετ δήισζαλ ζπκκεηνρή νκάδεο Γπκλαζίσλ ηεο Κύπξνπ.

Διαβάστε περισσότερα

Σύνθεζη ηαλανηώζεων. Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο:

Σύνθεζη ηαλανηώζεων. Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο: Σύνθεζη ηαλανηώζεων Α. Σύλζεζε δύν α.α.η ηεο ίδιας ζστνόηηηας Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο: Η απνκάθξπλζε

Διαβάστε περισσότερα

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 Βάσεις Δεδομέμωμ Εξγαζηήξην V Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 2 Σκοπός του 5 ου εργαστηρίου Σθνπόο απηνύ ηνπ εξγαζηεξίνπ είλαη: ε κειέηε ζύλζεησλ εξσηεκάησλ ζύλδεζεο ζε δύν ή πεξηζζόηεξεο ζρέζεηο ε κειέηε

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/2014

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/2014 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 204-205 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/204 A ΟΜΑΓΑ Οδηγία: Να γράυεηε ζηο ηεηράδιο ζας ηον αριθμό κάθε μιας από ηις παρακάηφ ερφηήζεις Α.-Α.8 και

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ.

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ. ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΟΑIΤΜΘΔΘ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ 11V11 ΗΚΘΙΘΑ 6-10 ΤΠΞΜΩΜ ΛΕΘΞΜΕΙΗΛΑΑ ΞΣ ΟΑΘΤΜΘΔΘΞΣ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ ΓΘΑ ΟΑΘΙΕΡ ΗΚΘΙΘΑΡ 6-10 ΕΩΜ Η ΔΘΑΔΠΞΛΗ ΑΟΞ Η ΛΘΑ ΕΡΘΑ ΡΗΜ ΑΚΚΗ ΕΘΜΑΘ ΛΕΓΑΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ

ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ ΦΤΛΛΟ ΕΡΓΑΙΑ (Θεοδώρα Γιώηη, Νικόλας Καραηάζιος- Τπεύθσνη εκ/κος Λ. Παπαηζίμπα) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΤΜΗΜΑ:.., ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:.// Σε ακαμίδην πνπ κπνξεί λα θηλείηαη ρσξίο ηξηβέο πάλσ

Διαβάστε περισσότερα

iii. iv. γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ: f (1) 2 θαη

iii. iv. γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ: f (1) 2 θαη ΔΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΑ ΘΔΜΑΣΑ ΣΟ ΓΙΑΦΟΡΙΚΟ ΛΟΓΙΜΟ Μάρτιος 0 ΘΔΜΑ Να ππνινγίζεηε ηα όξηα: i ii lim 0 0 lim iii iv lim e 0 lim e 0 ΘΔΜΑ Γίλεηαη ε άξηηα ζπλάξηεζε '( ) ( ) γηα θάζε 0 * : R R γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ:

Διαβάστε περισσότερα

ΓΔΧΜΔΣΡΙΑ ΓΙΑ ΟΛΤΜΠΙΑΓΔ

ΓΔΧΜΔΣΡΙΑ ΓΙΑ ΟΛΤΜΠΙΑΓΔ ΒΑΓΓΔΛΗ ΦΤΥΑ 2009 ελίδα 2 από 9 ΔΤΘΔΙΔ SIMSON 1 ΒΑΙΚΔ ΠΡΟΣΑΔΙ 1.1 ΔΤΘΔΙΑ SIMSON Γίλεηαη ηξίγσλν AB θαη ηπρόλ ζεκείν ηνπ πεξηγεγξακκέλνπ θύθινπ ηνπ. Αλ 1, 1 θαη 1 είλαη νη πξνβνιέο ηνπ ζηηο επζείεο πνπ

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ ηαηηθή ηωλ ξεπζηώλ (Τδξνζηαηηθή) Ση είλαη ηα ξεπζηά - Γεληθά Ππθλόηεηα Πίεζε Μεηαβνιή ηεο πίεζεο ζπλαξηήζεη ηνπ βάζνπο Αξρή ηνπ Pascal Τδξνζηαηηθή πίεζε Αηκνζθαηξηθή πίεζε Απόιπηε &

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά:

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά: ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ Η Μηκή θαη ν Νηίλνο αλαξσηήζεθαλ πνην αληειηαθό πξντόλ παξέρεη ηελ θαιύηεξε πξνζηαζία ζην δέξκα ηνπο. Τα αληειηαθά πξντόληα έρνπλ έλα δείθηε αληειηαθήο πξνζηαζίαο (SPF), ν νπνίνο δείρλεη πόζν

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΛΟΓΙΚΕ ΚΑΙ ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΕ ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ ΣΗ ΝΗΟ ΠΑΡΟ ΜΕ ΣΗ ΧΡΗΙΜΟΠΟΙΗΗ ΜΕΘΟΔΩΝ ΦΩΣΟΕΡΜΗΝΕΙΑ ΚΑΙ GIS

ΓΕΩΛΟΓΙΚΕ ΚΑΙ ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΕ ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ ΣΗ ΝΗΟ ΠΑΡΟ ΜΕ ΣΗ ΧΡΗΙΜΟΠΟΙΗΗ ΜΕΘΟΔΩΝ ΦΩΣΟΕΡΜΗΝΕΙΑ ΚΑΙ GIS ΔΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΓΙΣΡΙΑΚΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΩΝ ΠΟΤΓΩΝ ΣΟΤ ΣΜΗΜΑΣΟ ΓΔΩΛΟΓΙΑ ΔΙΓΙΚΔΤΗ: ΓΔΩΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΠΔΡΙΒΑΛΛΟΝ ΓΕΩΛΟΓΙΚΕ ΚΑΙ ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΕ ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ ΣΗ ΝΗΟ ΠΑΡΟ ΜΕ ΣΗ ΧΡΗΙΜΟΠΟΙΗΗ ΜΕΘΟΔΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

5 η Δργαζηηριακή Άζκηζη Κσκλώμαηα Γσαδικού Αθροιζηή/Αθαιρέηη

5 η Δργαζηηριακή Άζκηζη Κσκλώμαηα Γσαδικού Αθροιζηή/Αθαιρέηη 5 η Δργαζηηριακή Άζκηζη Κσκλώμαηα Γσαδικού Αθροιζηή/Αθαιρέηη Σηα πιαίζηα ηεο πέκπηεο εξγαζηεξηαθήο άζθεζεο ζα ρξεζηκνπνηεζεί απνθιεηζηηθά ην πεξηβάιινλ αλάπηπμεο νινθιεξσκέλσλ θπθισκάησλ IDL-800 Digital

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΤΟΛΕΣ WINDOWS ΚΑΙ UNIX

ΕΝΤΟΛΕΣ WINDOWS ΚΑΙ UNIX ΕΝΤΟΛΕΣ WINDOWS ΚΑΙ UNIX Σηότοι εργαζηηρίοσ Σην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ, νη θνηηεηέο ζα εμνηθεησζνύλ κε βαζηθέο εληνιέο δηθηπαθώλ πξσηνθόιισλ νη νπνίεο βξίζθνπλ εθαξκνγή ζε πεξηβάιινληα Windows

Διαβάστε περισσότερα

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ.

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Μονοψϊνιο Ολιγοψώνιο Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Οπιακή αξία Δπηπξόζζεηα νθέιε από ηελ ρξήζε/θαηαλάισζε κηαο επηπξόζζεηε

Διαβάστε περισσότερα

7. ΚΑΤΑΧΩΡΗΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ. 3. Έλαο θαηαρσξεηήο SISO ησλ 4 bits έρεη: α) Μία είζνδν, β) Δύν εηζόδνπο, γ) Σέζζεξεηο εηζόδνπο.

7. ΚΑΤΑΧΩΡΗΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ. 3. Έλαο θαηαρσξεηήο SISO ησλ 4 bits έρεη: α) Μία είζνδν, β) Δύν εηζόδνπο, γ) Σέζζεξεηο εηζόδνπο. 7. ΚΑΤΑΧΩΡΗΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Ση είλαη έλαο θαηαρσξεηήο; O θαηαρσξεηήο είλαη κηα νκάδα από flip-flop πνπ κπνξεί λα απνζεθεύζεη πξνζσξηλά ςεθηαθή πιεξνθνξία. Μπνξεί λα δηαηεξήζεη ηα δεδνκέλα ηνπ

Διαβάστε περισσότερα

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε.

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε. ΑΝΟΙΓΜΑ ΝΔΑ ΥΡΗΗ 1. Γεκηνπξγείηε ηε λέα ρξήζε από ηελ επηινγή «Παξάκεηξνη/Παξάκεηξνη Δηαηξίαο/Γηαρείξηζε Δηαηξηώλ». Πιεθηξνινγείηε ηνλ θσδηθό ηεο εηαηξίαο ζαο θαη παηάηε Enter. Σηελ έλδεημε «Υξήζεηο» παηάηε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ

ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ Σν ζύγρξνλν πξόηππν αληηκεηώπηζεο ηεο ηεξεδόλαο ελειίθσλ δελ εζηηάδεηαη κόλν ζηελ απνθαηάζηαζε ησλ ηεξεδνληθώλ βιαβώλ πνπ έρνπλ εθδεισζεί, αιιά έρεη

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στοςρ κβαντικούρ ςπολογιστέρ και αλγόπιθμοςρ. Γηδάζθωλ : Φνπληνπιάθεο Αληώληνο

Εισαγωγή στοςρ κβαντικούρ ςπολογιστέρ και αλγόπιθμοςρ. Γηδάζθωλ : Φνπληνπιάθεο Αληώληνο Εισαγωγή στοςρ κβαντικούρ ςπολογιστέρ και αλγόπιθμοςρ. Γηδάζθωλ : Φνπληνπιάθεο Αληώληνο Θεματικές Ενότητες 1. Απιέο έλλνηεο θβαληηθήο κεραληθήο θαη ην ζύζηεκα δύν θβαληηθώλ θαηαζηάζεωλ. 2. Qubit θαη θβαληηθόο

Διαβάστε περισσότερα

Α Ο Κ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η ( S E A R C H )

Α Ο Κ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η ( S E A R C H ) Ξ G O O G L E S C H O L A R Α Ο Ξ Ε Κ Ε Θ Λ Θ Α Λ Η Τ Α Μ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η Ρ Οξαγκαηνπνηώληαο αλαδήηεζε ζην GoogleScholar (http://scholar.google.com/) ν ρξήζηεο κπνξεί λα εληνπίζεη πιηθό αθαδεκαϊθνύ θαη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ (Δλδεηθηηθέο Απαληήζεηο) ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σωζηό β. Λάζνο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΛΟΠΟΙΗΗ ΛΟΓΙΚΩΝ ΤΝΑΡΣΗΕΩΝ ΜΕ ΠΙΝΑΚΕ KARNAUGH

ΑΠΛΟΠΟΙΗΗ ΛΟΓΙΚΩΝ ΤΝΑΡΣΗΕΩΝ ΜΕ ΠΙΝΑΚΕ KARNAUGH ΑΠΛΟΠΟΙΗΗ ΛΟΓΙΚΩΝ ΤΝΑΡΣΗΕΩΝ ΜΕ ΠΙΝΑΚΕ KRNUGH Γηα λα θάλνπκε απινπνίεζε κηαο ινγηθήο ζπλάξηεζεο κε πίλαθα (ή ράξηε) Karnaugh αθνινπζνύκε ηα παξαθάησ βήκαηα:. Η ινγηθή ζπλάξηεζε ζα πξέπεη λα είλαη ζε πιήξε

Διαβάστε περισσότερα

ΔΦΑΡΜΟΜΔΝΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ ΣΗ ΧΗΜΔΙΑ Ι ΘΔΜΑΣΑ Α επηέκβξηνο 2009. 1. Να ππνινγηζηνύλ νη κεξηθέο παξάγσγνη πξώηεο ηάμεο ηεο ζπλάξηεζεο f(x,y) =

ΔΦΑΡΜΟΜΔΝΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ ΣΗ ΧΗΜΔΙΑ Ι ΘΔΜΑΣΑ Α επηέκβξηνο 2009. 1. Να ππνινγηζηνύλ νη κεξηθέο παξάγσγνη πξώηεο ηάμεο ηεο ζπλάξηεζεο f(x,y) = ΘΔΜΑΣΑ Α επηέκβξηνο 9. Να ππνινγηζηνύλ νη κεξηθέο παξάγσγνη πξώηεο ηάμεο ηεο ζπλάξηεζεο f(,y) = y.. Να ππνινγηζηνύλ ηα νινθιεξώκαηα: a) ln b) a) 3cos b) e sin 4. Να ππνινγηζηεί ην νινθιήξσκα: S ( y) 3

Διαβάστε περισσότερα

Γιάθεζη ορθοεικόνφν LSO ζηο διαδίκησο με ελεύθερο λογιζμικό. Διεπζέξηνο Σνπξλάο Γξ. Σνπνγξάθνο Μεραληθφο ΔΜΠ ltournas@gmail.com

Γιάθεζη ορθοεικόνφν LSO ζηο διαδίκησο με ελεύθερο λογιζμικό. Διεπζέξηνο Σνπξλάο Γξ. Σνπνγξάθνο Μεραληθφο ΔΜΠ ltournas@gmail.com Γιάθεζη ορθοεικόνφν LSO ζηο διαδίκησο με ελεύθερο λογιζμικό Διεπζέξηνο Σνπξλάο Γξ. Σνπνγξάθνο Μεραληθφο ΔΜΠ ltournas@gmail.com Περίληυη Η δηάζεζε ςεθηαθψλ νξζνεηθφλσλ κεγάιεο θιίκαθαο ζην δηαδίθηπν βαζίδεηαη

Διαβάστε περισσότερα

20η Πανελλαδικήσ υνϊντηςησ Χρηςτών ArcGIS ArcInfo ArcView ArcGIS Server. Ληνζάηνπ Παξαζθεπή

20η Πανελλαδικήσ υνϊντηςησ Χρηςτών ArcGIS ArcInfo ArcView ArcGIS Server. Ληνζάηνπ Παξαζθεπή 20η Πανελλαδικήσ υνϊντηςησ Χρηςτών ArcGIS ArcInfo ArcView ArcGIS Server Ληνζάηνπ Παξαζθεπή Αζήλα Ννέκβξηνο 2010 είλαη ε γεσκνξθνινγηθή θαη πδξνγξαθηθή κειέηε ηνπ πνηακνύ Γξεβεληώηηθνπ, πνπ βξίζθεηαη ζην

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ Είμαζηε ηυχεροί που είμαζηε δάζκαλοι Ον/μο:.. A Λσκείοσ Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη 8-11-2015 Θέμα 1 ο : 1. Η εμίζωζε θίλεζεο ελόο θηλεηνύ πνπ θηλείηαη επζύγξακκα είλαη ε x = 5t. Πνηα

Διαβάστε περισσότερα

Η απνξξόθεζε ηνπ νξαηνύ θσηόο γίλεηαη κέζσ ρξσζηηθώλ νπζηώλ πνπ νλνκάδνληαη τλωροθύλλες.

Η απνξξόθεζε ηνπ νξαηνύ θσηόο γίλεηαη κέζσ ρξσζηηθώλ νπζηώλ πνπ νλνκάδνληαη τλωροθύλλες. ΦΩΣΟΤΝΘΔΗ Δλαιιαθηηθή δηεξγαζία παξαγσγήο ελέξγεηαο Υξεζηκνπνηείηαη από ηνπο νλνκαδόκελνπο θσηνζπλζεηηθνύο νξγαληζκνύο Οπζηαζηηθά ε αληίζηξνθε δηεξγαζία ηεο αλαπλνήο πλίζηαηαη ζηελ δέζκεπζε ειηαθήο ελέξγεηαο

Διαβάστε περισσότερα

ΦΤΛΛΟ ΔΡΓΑΙΑ 1 Βαζηθέο Έλλνηεο & Καηεγνξίεο Γηθηύσλ Τπνινγηζηώλ

ΦΤΛΛΟ ΔΡΓΑΙΑ 1 Βαζηθέο Έλλνηεο & Καηεγνξίεο Γηθηύσλ Τπνινγηζηώλ ΦΤΛΛΟ ΔΡΓΑΙΑ 1 Βαζηθέο Έλλνηεο & Καηεγνξίεο Γηθηύσλ Τπνινγηζηώλ Γξαζηεξηόηεηα 1ε αο δίλεηαη ν ελλνηνινγηθφο ράξηεο "Γίθηπα Τπνινγηζηψλ - Βαζηθέο Έλλνηεο" πνπ αθνξά ζηελ θεληξηθή έλλνηα "Γίθηπα Τπνινγηζηψλ".

Διαβάστε περισσότερα

x x x x tan(2 x) x 2 2x x 1

x x x x tan(2 x) x 2 2x x 1 ΘΕΡΙΝΟ ΣΜΗΜΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ Ι ΕΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΕ ΑΚΗΕΙ ΜΕΡΟ Ι 1. Να γίλνπλ νη γξαθηθέο παξαζηάζεηο ησλ παξαθάησ ζπλαξηήζεσλ. t ( i) e ( ii) ln( ) ( iii). Να βξεζεί ην Π.Ο., ν ηύπνο ηεο αλίζηξνθεο θαη ην Π.Τ. ησλ

Διαβάστε περισσότερα

Constructors and Destructors in C++

Constructors and Destructors in C++ Constructors and Destructors in C++ Σύνθεζη Πνιύ ζπρλά ζηε C++ κία θιάζε κπνξεί λα πεξηέρεη ζαλ κέιεδεδνκέλα αληηθείκελα άιισλ θιάζεσλ. Πνηα είλαη ε ζεηξά κε ηελ νπνία δεκηνπξγνύληαη θαη θαηαζηξέθνληαη

Διαβάστε περισσότερα

Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ. Καξθηά 3 θηιά πεξίπνπ κε κήθνο ηξηπιάζην από ην πάρνο ηνπ μύινπ θπξί κεγάιν θαη ππνκνλή

Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ. Καξθηά 3 θηιά πεξίπνπ κε κήθνο ηξηπιάζην από ην πάρνο ηνπ μύινπ θπξί κεγάιν θαη ππνκνλή Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΔΝΟΣΗΣΑ 10 ε : ΜΗΥΑΝΙΚΗ ΜΔΡΟ Β ΠΙΔΗ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Καξέθια θαθίξε Όξγαλα Τιηθά Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ.

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Α ΛΤΚΕΙΟΤ ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ Σχολικό έτος: 2011-2012 Καθηγήτριες: Κεφαλληνού Λουκία- Καλλία Αθηνά ΙΙ. ΟΙ ΑΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΠΟ ΣΟΤ ΠΡΟΙΣΟΡΙΚΟΤ ΥΡΟΝΟΤ ΕΩ ΚΑΙ ΣΟ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ 1. ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Α Ρ Η Σ Ο Σ Δ Λ Δ Η Ο Π Α Ν Δ Π Η Σ Ζ Μ Η Ο Θ Δ Α Λ Ο Ν Η Κ Ζ

Α Ρ Η Σ Ο Σ Δ Λ Δ Η Ο Π Α Ν Δ Π Η Σ Ζ Μ Η Ο Θ Δ Α Λ Ο Ν Η Κ Ζ Α Ρ Η Σ Ο Σ Δ Λ Δ Η Ο Π Α Ν Δ Π Η Σ Ζ Μ Η Ο Θ Δ Α Λ Ο Ν Η Κ Ζ ΣΜΖΜΑ ΓΔΩΛΟΓΗΑ ΔΡΓΑΣΖΡΗΟ ΣΔΥΝΗΚΖ ΓΔΩΛΟΓΗΑ ΜΑΘΖΜΑ: ΤΕΧΝΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΓΗΓΑΚΟΝΣΔ: Β. ΥΡΖΣΑΡΑ, Καθ. ΔΞΑΜΖΝΟ: 7 ο Β. ΜΑΡΗΝΟ, Δπ.Καθ. Φεβροσάριος

Διαβάστε περισσότερα

Διαδικαζία μεηαθοράς δεδομένων Εκκαθαριζηικής για ηο Eιδικό ζημείωμα περαίωζης Φ.Π.Α

Διαδικαζία μεηαθοράς δεδομένων Εκκαθαριζηικής για ηο Eιδικό ζημείωμα περαίωζης Φ.Π.Α Διαδικαζία μεηαθοράς δεδομένων Εκκαθαριζηικής για ηο Eιδικό ζημείωμα περαίωζης Φ.Π.Α Σει.1 Σο ζςγκεκπιμένο εγσειπίδιο δημιοςπγήθηκε για να βοηθήζει ηην καηανόηζη ηηρ διαδικαζίαρ μεηαθοπάρ δεδομένων ηηρ

Διαβάστε περισσότερα

ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ

ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ. Μία αθηίλα θωηόο πξνζπίπηεη κε κία γωλία ζ ζηε επάλω επηθάλεηα ελόο θύβνπ από πνιπεζηέξα ν νπνίνο έρεη δείθηε δηάζιαζεο ε =,49 (ζρήκα ). Βξείηε πνηα ζα είλαη ε κέγηζηε γωλία

Διαβάστε περισσότερα

Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα!

Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα! Cpyright 2013 Λόγος & Επικοινωνία // All rights Reserved Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα! Αυηό ηο παιχνίδι έχει ζηόχους: 1. ηελ εθγύκλαζε ηεο αθνπζηηθήο κλήκεο ησλ παηδηώλ 2. ηελ εμάζθεζε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ Α ΛΤΚΔΙΟΤ Ζμεπομηνία: 18/12/10 Ώπα εξέτασηρ: 09:30-12:30 ΠΡΟΣΕΙΝΟΜΕΝΕ ΛΤ ΕΙ 1. Δίλεηαη ην πνιπώλπκν Αλ θαη., λα βξείηε ην ηειεπηαίν ςεθίν ηνπ αξηζκνύ έρνπκε:

Διαβάστε περισσότερα

ΔΓΤ Μεηαπηπρηαθφ Πξφγξακκα «Γηνίθεζε Τπεξεζηψλ Τγείαο» - 177 --

ΔΓΤ Μεηαπηπρηαθφ Πξφγξακκα «Γηνίθεζε Τπεξεζηψλ Τγείαο» - 177 -- ΔΓΤ Μεηαπηπρηαθφ Πξφγξακκα «Γηνίθεζε Τπεξεζηψλ Τγείαο» - 177 -- 5. Σίηινο καζήκαηνο Δηζαγσγή ζηα παθέηα Λνγηζκηθνχ 6. Τπεχζπλνο καζήκαηνο Ησάλλεο Απνζηνιάθεο 7. θνπφο θνπφο ηνπ καζήκαηνο είλαη ε εμνηθείσζε

Διαβάστε περισσότερα

Case Study. Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report.

Case Study. Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report. Case Study Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report. Βήκα 1 ο : Login ζηο Turnitin. Κάλεηε είζνδν ζην Turnitin κε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΤ ΜΑΡΙΑ ΣΖΑΜΟΤΡΑΝΗ ΕΛΕΝΗ ΟΤΣΖΙΟΤ ΑΤΓΕΡΙΝΗ ΧΑΙΔΕΜΕΝΑΚΗ ΝΑΣΑΛΙΑ

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΤ ΜΑΡΙΑ ΣΖΑΜΟΤΡΑΝΗ ΕΛΕΝΗ ΟΤΣΖΙΟΤ ΑΤΓΕΡΙΝΗ ΧΑΙΔΕΜΕΝΑΚΗ ΝΑΣΑΛΙΑ 1 ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΤ ΜΑΡΙΑ ΣΖΑΜΟΤΡΑΝΗ ΕΛΕΝΗ ΟΤΣΖΙΟΤ ΑΤΓΕΡΙΝΗ ΧΑΙΔΕΜΕΝΑΚΗ ΝΑΣΑΛΙΑ ΝΟΗΠΚΝΠ 2 Τν πεηξέιαην, πνπ κεξηθέο θνξέο ζηελ θαζεκεξηλή γιώζζα απνθαιείηαη θαη μαύπορ σπςσόρ ή τσάι τος Ρέξαρ, είλαη

Διαβάστε περισσότερα

Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος. Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο

Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος. Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο Επιμέλεια: Αγκανάκηρ Α. Παναγιώηηρ Επωηήζειρ Σωζηό- Λάθορ Να χαπακηηπίζεηε ηιρ παπακάηω πποηάζειρ ωρ ζωζηέρ ή λάθορ: 1. Η ηαιάλησζε είλαη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0 ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0 Γενικά Η έθδνζε 8.0.0 ηνπ ελόηεηεο: Business ERP, πεξηιακβάλεη λέεο ιεηηνπξγίεο πνπ αλαιύνληαη ζηηο παξαθάησ Γεληθόηεξε ιεηηνπξγία ηεο εθαξκνγήο Εκπνξηθή Δηαρείξηζε 7/2/2013 SingularLogic

Διαβάστε περισσότερα

Να ζρεδηάζεηο ηξόπνπο ζύλδεζεο κηαο κπαηαξίαο θαη ελόο ιακπηήξα ώζηε ν ιακπηήξαο λα θσηνβνιεί.

Να ζρεδηάζεηο ηξόπνπο ζύλδεζεο κηαο κπαηαξίαο θαη ελόο ιακπηήξα ώζηε ν ιακπηήξαο λα θσηνβνιεί. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Απλό ηλεκτπικό κύκλυμα Η δηδαζθαιία ηνπ απινύ ειεθηξηθνύ θπθιώκαηνο ππάξρεη ζην κάζεκα «Φπζηθά» ηεο Ε ηάμεο ηνπ δεκνηηθνύ θαη επαλαιακβάλεηαη ζην κάζεκα ηεο Φπζηθήο ζηε Γ ηάμε ηνπ Γπκλαζίνπ.

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΟ 13. Ποσοτικές Μέθοδοι. θαη λα ππνινγίζεηε ην θόζηνο γηα 10000 παξαγόκελα πξντόληα. Να ζρεδηαζηεί γηα εύξνο πξντόλησλ έσο 30000.

ΔΕΟ 13. Ποσοτικές Μέθοδοι. θαη λα ππνινγίζεηε ην θόζηνο γηα 10000 παξαγόκελα πξντόληα. Να ζρεδηαζηεί γηα εύξνο πξντόλησλ έσο 30000. ΔΕΟ 13 Ποσοτικές Μέθοδοι Σσνάρηηζη Κόζηοσς C(), μέζο κόζηος C()/. Παράδειγμα 1 Μηα εηαηξεία δαπαλά γηα θάζε πξντόλ Α πνπ παξάγεη 0.0 λ.κ. Τα πάγηα έμνδα ηεο εηαηξείαο είλαη 800 λ.κ. Ζεηείηαη 1) Να πεξηγξάςεηε

Διαβάστε περισσότερα

Μορθές Κακόβοσλοσ Κώδικα (Malicious Code)

Μορθές Κακόβοσλοσ Κώδικα (Malicious Code) Μορθές Κακόβοσλοσ Κώδικα (Malicious Code) Page 1 Υποπλοίαρτος Ν. Πεηράκος ΠΝ Αηδένηα Γνύξεηνη Ίππνη (Trojan Horses) Ινί (Viruses) Worms Root-kit Page 2 Γνύξεηνο Ίππνο (Trojan Horse) Οξηζκόο: Πξόγξακκα

Διαβάστε περισσότερα

Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο κόζηος ανά μονάδα παραγωγής. Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο ζηαθερό κόζηος ανά μονάδα παραγωγής

Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο κόζηος ανά μονάδα παραγωγής. Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο ζηαθερό κόζηος ανά μονάδα παραγωγής ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΟΜΟ Α Mάθημα 5: To παραγωγής σναρηήζεις κόζηοσς Η ζπλάξηεζε ζπλνιηθνύ θόζηνπο C FC VC Όπνπ FC= ην ζηαζεξό θόζηνο (ην θόζηνο γηα ηνλ ζηαζεξό παξαγσγηθό ζπληειεζηή) θαη VC= ην κεηαβιεηό

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Σ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ. ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα.

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Σ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ. ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα. Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα Γηαθξάγκαηα Δξγαιεία Καηαζθεπέο 2 Η θαηαζθεπή πεξηγξάθεηαη ζηελ αληίζηνηρε ελόηεηα

Διαβάστε περισσότερα

(Ενδεικηικές Απανηήζεις) ΘΔΜΑ Α. Α1. Βιέπε απόδεημε Σει. 262, ζρνιηθνύ βηβιίνπ. Α2. Βιέπε νξηζκό Σει. 141, ζρνιηθνύ βηβιίνπ

(Ενδεικηικές Απανηήζεις) ΘΔΜΑ Α. Α1. Βιέπε απόδεημε Σει. 262, ζρνιηθνύ βηβιίνπ. Α2. Βιέπε νξηζκό Σει. 141, ζρνιηθνύ βηβιίνπ ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ (ΟΜΑΓΑ Β ) ΣΔΣΑΡΣΖ 18 ΜΑΪΟΤ 16 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΜΑΘΖΜΑΣΗΚΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ (ΝΔΟ ΤΣΖΜΑ) ΚΑΣΔΤΘΤΝΖ (ΠΑΛΑΗΟ ΤΣΖΜΑ) (Ενδεικηικές Απανηήζεις) ΘΔΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ 1.Απηόο πνπ ζα αλαγλσξηζηεί απνπζηάδεη γηα πνιύ θαηξό. 2.Δπηζηξέθεη κε πιαζηή ηαπηόηεηα ή κεηακνξθσκέλνο. 3.Απνκνλώλνληαη ηα δύν πξόζσπα 4.Άξζε κεηακόξθσζεο 5.Απνθάιπςε 6.Ακθηβνιίεο-απνδεηθηηθά

Διαβάστε περισσότερα

Τηλζφωνο: 99543321 Ε-mail: savvas_email@yahoo.com Ώρες διδασκαλίας: 16:00 19:15 μμ

Τηλζφωνο: 99543321 Ε-mail: savvas_email@yahoo.com Ώρες διδασκαλίας: 16:00 19:15 μμ ΠΑΙΓΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΙΣΟΤΣΟ ΚΤΠΡΟΤ Πξόγξακκα Δπηκόξθσζεο Τπνςεθίσλ Καζεγεηώλ Σερλνινγίαο Γελάξεο 2011 ΗΛΔΚΣΡΟΝΙΚΑ Ι (Ύιε Γπκλαζίνπ) Διδάσκων: Σαββίδης Σάββας Τηλζφωνο: 99543321 Ε-mail: savvas_email@yahoo.com

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΔΡΟΜΟ ΠΡΟ ΣΟ «ΑΕΙΦΟΡΟ ΧΟΛΕΙΟ» ένα φωτογπαφικό ταξίδι

Ο ΔΡΟΜΟ ΠΡΟ ΣΟ «ΑΕΙΦΟΡΟ ΧΟΛΕΙΟ» ένα φωτογπαφικό ταξίδι Ο ΔΡΟΜΟ ΠΡΟ ΣΟ «ΑΕΙΦΟΡΟ ΧΟΛΕΙΟ» ένα φωτογπαφικό ταξίδι ηα Δθπαηδεπηήξηα Πάλνπ ππνζηεξίδνπκε ηελ άπνςε όηη ην «αεηθόξν ζρνιείν» είλαη έλα όξακα εθηθηό. Η εθπαίδεπζε γηα ηελ αεηθνξία δελ είλαη κάζεκα, αιιά

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/319. Τροπολογία

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/319. Τροπολογία 8.3.2016 A8-0046/319 319 Άρθρο 34 παράγραθος 1 ζηοιχείο δ (δ) 14 έηε γηα θηεληαηξηθά θάξκαθα πνπ πξννξίδνληαη γηα άιια είδε δώωλ από απηά πνπ αλαθέξνληαη ζηελ παξάγξαθν 1 ζηνηρεία α) θαη γ). (δ) 10 έηε

Διαβάστε περισσότερα

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική Δίζηε μησανικόρ διοίκηζηρ μεγάληρ καηαζκεςαζηικήρ εηαιπείαρ και καλείζηε να ςλοποιήζεηε ηο έπγο πος πεπιγπάθεηαι από ηον Πίνακα 1. Κωδ.

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΤΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ ΚΑΤΑ ΤΑ ICDAS II ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΜΔ ΒΑΣΗ ΤΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΞΔΤΑΣΗ

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΤΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ ΚΑΤΑ ΤΑ ICDAS II ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΜΔ ΒΑΣΗ ΤΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΞΔΤΑΣΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΤΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ ΚΑΤΑ ΤΑ ICDAS II ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΜΔ ΒΑΣΗ ΤΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΞΔΤΑΣΗ Κιηληθή ηαμηλόκεζε ηνπ βαζκνύ ηεξεδνληθήο βιάβεο ηωλ νπώλ θαη ζρηζκώλ καζεηηθώλ επηθαλεηώλ θαηά ICDAS 1 νο Βαζκόο

Διαβάστε περισσότερα

Γξαθηθά Τπνινγηζηώλ θαη ε ζπκβνιή ηνπο ζηελ Ιαηξηθή

Γξαθηθά Τπνινγηζηώλ θαη ε ζπκβνιή ηνπο ζηελ Ιαηξηθή Γξαθηθά Τπνινγηζηώλ θαη ε ζπκβνιή ηνπο ζηελ Ιαηξηθή Δέζπνηλα Μηραήι Τπ. Δξ. Πιεξνθνξηθήο Εξεπλεηηθό Εξγαζηήξην: Γξαθηθώλ Τπνινγηζηώλ & Εηθνληθήο Πξαγκαηηθόηεηαο Σκήκα Πιεξνθνξηθήο - Παλεπηζηήκην Κύπξνπ

Διαβάστε περισσότερα

ΧΩΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ

ΧΩΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Δημήτρης Χασάπης ΧΩΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΗΝ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗΕΚΠΑΙΔΕΤΗ Οη γεσκεηξηθέο ζρέζεηο κεηξηθή ζεώξεζε ηνπ ρώξνπ - Απόζηαζε αλάκεζα ζε δύν ζεκεία / κήθνο - Επηθάλεηα / επίπεδα ζρήκαηα /

Διαβάστε περισσότερα

f '(x)g(x)h(x) g'(x)f (x)h(x) h'(x) f (x)g(x)

f '(x)g(x)h(x) g'(x)f (x)h(x) h'(x) f (x)g(x) ΓΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ 54 Υλη: Παράγωγοι Γ Λσκείοσ Ον/μο:.. 6--4 Θεη-Τετν. ΘΔΜΑ Α.. Αλ f, g, h ηξεηο παξαγωγίζηκεο ζπλαξηήζεηο ζην λα απνδείμεηε όηη : f () g() h() ' f '()g()h() g'()f ()h() h'() f ()g()

Διαβάστε περισσότερα

ΟΣΑ Επηρεηξεζηαθή Ννεκνζύλε. Ελόηεηα: Ad1.2.2 «Ση θξύβεηαη» πίζω από κηα Επηρεηξεζηαθή Αλαθνξά (report): XML & XSD γηα αξράξηνπο

ΟΣΑ Επηρεηξεζηαθή Ννεκνζύλε. Ελόηεηα: Ad1.2.2 «Ση θξύβεηαη» πίζω από κηα Επηρεηξεζηαθή Αλαθνξά (report): XML & XSD γηα αξράξηνπο ΟΣΑ Επηρεηξεζηαθή Ννεκνζύλε Ελόηεηα: Ad1.2.2 «Ση θξύβεηαη» πίζω από κηα Επηρεηξεζηαθή Αλαθνξά (report): XML & XSD γηα αξράξηνπο Πξαθηηθή Άζθεζε (επίπεδν 2): ηόρνο ηεο άζθεζεο είλαη ε πεξαηηέξω εμνηθείωζε

Διαβάστε περισσότερα

Ασκήσεις Οπτική και Κύματα

Ασκήσεις Οπτική και Κύματα Παλεπηζηήκην Κξήηεο Τκήκα Επηζηήκεο θαη Τερλνινγίαο Υιηθώλ Ασκήσεις Οπτική και Κύματα Δηδάζθσλ: Δεκήηξεο Παπάδνγινπ Email: dpapa@materials.uc.gr Άλυτες Ασκήσεις: 1. Να πξνζδηνξίζεηε αλ νη αθόινπζεο ζπλαξηήζεηο

Διαβάστε περισσότερα

ΥΡΙΣΟΤΓΔΝΝΙΑΣΙΚΔ ΚΑΣΑΚΔΤΔ

ΥΡΙΣΟΤΓΔΝΝΙΑΣΙΚΔ ΚΑΣΑΚΔΤΔ ΥΡΙΣΟΤΓΔΝΝΙΑΣΙΚΔ ΚΑΣΑΚΔΤΔ 1) Υξηζηνπγελληάηηθα ειαηάθηα θάξηα ή θαδξάθη θάξηα ή θαδξάθη Τιηθά πνπ ζα ρξεηαζηνύκε: Υαξηί θάλζνλ καύξν γηα ην θόλην, πξάζηλν γηα ηα ειαηάθηα, θόθθηλν γηα ηα αζηεξάθηα Απιό

Διαβάστε περισσότερα

B-Δέλδξα. Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν.

B-Δέλδξα. Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν. B-Δέλδξα Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν. Δέλδξα AVL n = 2 30 = 10 9 (πεξίπνπ). 30

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΘΔΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΔΦΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ Β ΛΥΚΔΙΟΥ ΤΔΣΤ(1) ΣΤΑ ΓΙΑΝΥΣΜΑΤΑ

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΘΔΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΔΦΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ Β ΛΥΚΔΙΟΥ ΤΔΣΤ(1) ΣΤΑ ΓΙΑΝΥΣΜΑΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΘΔΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΔΦΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ Β ΛΥΚΔΙΟΥ ΤΔΣΤ() ΣΤΑ ΓΙΑΝΥΣΜΑΤΑ ΘΔΜΑ : Αλ ηζρύεη 3 3, λα δείμεηε όηη ηα ζεκεία Μ, Ν ηαπηίδνληαη. ΘΔΜΑ : Α Β Μ Γ Σην παξαπάλσ ζρήκα είλαη 3. α) Γείμηε όηη

Διαβάστε περισσότερα

α) ηε κεηαηόπηζε x όηαλ ην ζώκα έρεη κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ζέζεο δ) ην κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ηεο ηαρύηεηαο

α) ηε κεηαηόπηζε x όηαλ ην ζώκα έρεη κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ζέζεο δ) ην κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ηεο ηαρύηεηαο Έξγν ελέξγεηα 3 (Λύζε) Σώκα κάδαο m = 4Kg εξεκεί ζηε βάζε θεθιηκέλνπ επηπέδνπ γσλίαο θιίζεο ζ κε εκζ = 0,6 θαη ζπλζ = 0,8. Τν ζώκα αξρίδεη λα δέρεηαη νξηδόληηα δύλακε θαη μεθηλά λα αλεβαίλεη ζην θεθιηκέλν

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ Γευηέρα 11 Ηουνίου 2018 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΜΑΘΖΜΑΣΗΚΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ. (Ενδεικηικές Απανηήζεις)

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ Γευηέρα 11 Ηουνίου 2018 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΜΑΘΖΜΑΣΗΚΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ. (Ενδεικηικές Απανηήζεις) ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ Γευηέρα Ηουνίου 08 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΜΑΘΖΜΑΣΗΚΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ (Ενδεικηικές Απανηήζεις) ΘΔΜΑ Α Α. Απόδεημε ζεωξήκαηνο ζει. 99 ζρνιηθνύ βηβιίνπ. Α. α.

Διαβάστε περισσότερα

Η. Απζίλνο Αλ. Καζεγεηήο Αζιεηηθή δηνίθεζε. ΟΓΗΓΟ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ζηελ Αζιεηηθή δηοίθεζε. Θέκα πηστηαθής (κε ηε κνξθή εξωηήκαηνο):...

Η. Απζίλνο Αλ. Καζεγεηήο Αζιεηηθή δηνίθεζε. ΟΓΗΓΟ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ζηελ Αζιεηηθή δηοίθεζε. Θέκα πηστηαθής (κε ηε κνξθή εξωηήκαηνο):... ΟΓΗΓΟ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ζηελ Αζιεηηθή δηοίθεζε Δπώλσκο :.. Όλοκα :.. ΑΜ:. Ηκεροκελία θαηάζεζες ζηε δηαδηθαζία: Γλωζηηθό αληηθείκελο:.../../ 201.. Θέκα πηστηαθής (κε ηε κνξθή εξωηήκαηνο):..... Έγθρηζε Σοκέα:..

Διαβάστε περισσότερα

3 ΑΠΙΔ ΑΘΖΔΗ ΘΟΚΟΙΟΓΗΑ ΠΟΤ ΑΛΣΗΚΔΣΩΠΗΕΟΛΣΑΗ ΚΔ ΦΤΗΘΖ ΘΑΗ ΚΑΘΖΚΑΣΗΘΑ ΙΤΘΔΗΟΤ

3 ΑΠΙΔ ΑΘΖΔΗ ΘΟΚΟΙΟΓΗΑ ΠΟΤ ΑΛΣΗΚΔΣΩΠΗΕΟΛΣΑΗ ΚΔ ΦΤΗΘΖ ΘΑΗ ΚΑΘΖΚΑΣΗΘΑ ΙΤΘΔΗΟΤ 3 ΑΠΙΔ ΑΘΖΔΗ ΘΟΚΟΙΟΓΗΑ ΠΟΤ ΑΛΣΗΚΔΣΩΠΗΕΟΛΣΑΗ ΚΔ ΦΤΗΘΖ ΘΑΗ ΚΑΘΖΚΑΣΗΘΑ ΙΤΘΔΗΟΤ ΘΔΩΡΖΣΗΘΟ ΤΠΟΒΑΘΡΟ: Γηα ηελ ιύζε ηωλ αζθζεωλ πνπ αθνινπζνύλ ζα ρξεηαζζνύκε: 1. Σελ (δηάζεκε) εμίζωζε ηνπ ΔΗΛΣΔΗΛ: E c. Σνλ λόκν

Διαβάστε περισσότερα

Κβαντικοί Υπολογισμοί. Πέκπηε Γηάιεμε

Κβαντικοί Υπολογισμοί. Πέκπηε Γηάιεμε Κβαντικοί Υπολογισμοί Πέκπηε Γηάιεμε Kπθισκαηηθό Mνληέιν Έλαο θιαζηθόο ππνινγηζηήο απνηειείηαη από αγσγνύο θαη ινγηθέο πύιεο πνπ απνηεινύλ ηνπο επεμεξγαζηέο. Σηνπο θβαληηθνύο ε πιεξνθνξία βξίζθεηαη κέζα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ. Δρώτηση 1

ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ. Δρώτηση 1 ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ Πνιινί άλζξσπνη πηζηεύνπλ όηη ν άλεκνο ζα έπξεπε λα αληηθαηαζηήζεη ην πεηξέιαην θαη ην θάξβνπλν σο πεγή ελέξγεηαο γηα ηελ παξαγσγή ειεθηξηζκνύ. Οη θαηαζθεπέο πνπ θαίλνληαη ζηελ εηθόλα είλαη

Διαβάστε περισσότερα

Γραφεύα Επικοινωνύασ & Ενημϋρωςησ ϋρρεσ, Τψηλϊντου 4 3οσ Όροφοσ ΣΗΛ 2321023640 ΥΑΦ 2321051861

Γραφεύα Επικοινωνύασ & Ενημϋρωςησ ϋρρεσ, Τψηλϊντου 4 3οσ Όροφοσ ΣΗΛ 2321023640 ΥΑΦ 2321051861 Οπγάνωζη και διοίκηζη ηοςπιζηικών επισειπήζεων (ξενοδοσεία, ηοςπιζηικά γπαθεία ) Α) ΑΔΙ ΣΔΙ και Β) ΑΠΟΦΟΙΣΟΙ ΤΠΟΥΡΔΩΣΙΚΗ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΙΑ και ΜΔΣΑΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ Ρν πξόγξακκα απηό ζρεδηάζηεθε γηα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΙΟΘΕΑΣΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ

ΑΞΙΟΘΕΑΣΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ ΑΞΙΟΘΕΑΣΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ α. Η ΕΚΚΛΗΙΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ β. ΣΟ ΠΝΕΤΜΑΣΙΚΟ ΜΑ ΚΕΝΣΡΟ γ. Η ΠΑΝΟΡΑΜΙΚΗ ΘΕΗ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ α. Η ΕΚΚΛΗΙΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ. Η Εθθιεζία ηνπ ρσξηνύ καο, ε Αγία Άλλα, είλαη θηηζκέλε πξηλ πνιιά

Διαβάστε περισσότερα