Π Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης

Transcript

1 Π Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης Νεοελληνική Γλώσσα ΣΤ Δημοτικού Τίτλος: «Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ» Συγγραφή: ΓΟΥΡΝΙΚΗ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ Εφαρμογή: ΠΕΤΡΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ Θεσσαλονίκη 2013

2 ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ ΠΡΑΞΗ: «Δημιουργία πρωτότυπης μεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισμένων σε ΤΠΕ και δημιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα μαθήματα της Ελληνικής Γλώσσας στην Α/βάθμια και Β/βάθμια εκπαίδευση» MIS (κωδ ), - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΠΡΑΞΗ, στους άξονες προτεραιότητας του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», η οποία συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και εθνικούς πόρους. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Ι. Ν. ΚΑΖΑΖΗΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Π Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης. ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ Υπεύθυνοι υπο-ομάδας εργασίας γλώσσας πρωτοβάθμιας: Κώστας Ντίνας & Σωφρόνης Χατζησαββίδης ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ: Καραμαούνα 1 Πλατεία Σκρα Τ.Κ Καλαμαριά, Θεσσαλονίκη Τηλ.: , Φαξ: , centre@komvos.edu.gr Σελίδα 2 από 57

3 Α. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ Τίτλος Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ Εφαρμογή σεναρίου Πέτρου Κωνσταντίνος Δημιουργία σεναρίου Γουρνίκη Μαργαρίτα Διδακτικό αντικείμενο Νεοελληνική Γλώσσα Τάξη Στ Δημοτικού Σχολική μονάδα 20ό Δημοτικό Σχολείο Λάρισας Χρονολογία Από έως Διδακτική/θεματική ενότητα Γλώσσα Στ Δημοτικού, τεύχος γ, ενότητα 17: «Πόλεμος και Ειρήνη», υποενότητα: «Σκέψεις ενός παιδιού για τον πόλεμο». Διαθεματικό Ναι Εμπλεκόμενα γνωστικά αντικείμενα Σελίδα 3 από 57

4 Ι. Φιλολογικής ζώνης Νεοελληνική γλώσσα ΙΙ. Άλλα γνωστικά αντικείμενα Αγγλικά Αισθητική Αγωγή: Μουσική Ιστορία Χρονική διάρκεια Για την εφαρμογή του σεναρίου απαιτήθηκαν 13 ώρες Χώρος Ι. Φυσικός χώρος Εντός σχολείου: αίθουσα διδασκαλίας, εργαστήριο Πληροφορικής, σχολική βιβλιοθήκη Προϋποθέσεις υλοποίησης για δάσκαλο και μαθητή Οι μαθητές θα πρέπει να γνωρίζουν να ανοίγουν και να κλείνουν αρχεία επεξεργασίας κειμένου, να αντιγράφουν και να επικολλούν επιλεγμένα κείμενα και εικόνες, να δημιουργούν διαφάνειες στο πρόγραμμα κατασκευής και παρουσίασης διαφανειών και να γνωρίζουν τη βασική χρήση μιας ή περισσοτέρων μηχανών αναζήτησης στο διαδίκτυο. Ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να είναι εξοικειωμένος με τη χρήση όλων των παραπάνω, με τη χρήση του διαδικτύου και με τη βασική λειτουργία των λογισμικών που προτείνονται στο σενάριο. Για τη χρήση του ψηφιακού προσωπικού ημερολογίου, θα πρέπει ο εκπαιδευτικός να έχει κάνει εγγραφή στην αντίστοιχη ιστοσελίδα. Το σχολείο θα πρέπει να διαθέτει είτε οργανωμένο εργαστήριο Σελίδα 4 από 57

5 Πληροφορικής είτε ένα φορητό υπολογιστή για κάθε ομάδα, πρόσβαση στο διαδίκτυο και διαδραστικό πίνακα ή μηχάνημα προβολής. Εφαρμογή στην τάξη Το συγκεκριμένο σενάριο εφαρμόστηκε στην τάξη. Το σενάριο στηρίζεται Μαργαρίτα Γουρνίκη, Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ, Στ Δημοτικού, Νεοελληνική Γλώσσα, Θεσσαλονίκη Από το αρχικό σενάριο δεν άλλαξε κάτι ουσιαστικό στην εφαρμογή, παρά μόνο έγιναν κάποιες αλλαγές στη σειρά και στον τρόπο υλοποίησης των δραστηριοτήτων. Περισσότερες λεπτομέρειες γι αυτές τις διαφοροποιήσεις, περιγράφονται στην λεπτομερή αναφορά της διδακτικής πορείας (βλ. «Διδακτική πορεία/στάδια/φάσεις»). Το σενάριο αντλεί --- Β. ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ/ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στο σενάριο οι μαθητές μαθαίνουν τι σημαίνει προσωπικό ημερολόγιο, τα ιδιαίτερα γνωρίσματα της ημερολογιακής γραφής και πληροφορίες για το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ. Διαβάζουν αποσπάσματα από το Ημερολόγιο της Ά. Φρανκ και μελετούν τόσο το ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο γράφτηκαν όσο και γενικότερα στοιχεία και πληροφορίες γύρω από το Ολοκαύτωμα των Εβραίων. Μελετούν το φάκελο «φασισμός» του ΕΚΕΒΙ, βλέπουν βίντεο για τα ανθρώπινα δικαιώματα, ακούν μουσική από το «Μαουτχάουζεν» του Ι. Καμπανέλλη, γνωρίζουν τον πίνακα του Πικάσο «Γκουέρνικα» και κατασκευάζουν το παζλ της ειρήνης. Σελίδα 5 από 57

6 Γ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σύλληψη και θεωρητικό πλαίσιο Το ημερολόγιο είναι ένα κείμενο με προσωπικό χαρακτήρα (Λεξικό Λογοτεχνικών Όρων 2007). Ένα άτομο καταγράφει γεγονότα, σκέψεις και συναισθήματα της προσωπικής του ζωής για προσωπική χρήση χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν γίνεται αναφορά σε γενικότερα προβλήματα της εποχής. Κύρια γνωρίσματά του είναι ο προσωπικός, εξομολογητικός του χαρακτήρας, η ελλειπτική και συχνά συναισθηματική γραφή και το οικείο ύφος. Ο συγγραφέας απευθύνεται συχνά στον εαυτό του ή στους άγνωστους μελλοντικούς αναγνώστες του και επιδιώκει να διατηρήσει στη μνήμη σημαντικά γεγονότα της ζωής του. Εξαιτίας του προσωπικού και οικείου ύφους του το ημερολόγιο μπορεί να αποτελέσει προσιτό τρόπο γραφής για παιδιά που έχουν μαθησιακές δυσκολίες. Επομένως, δραστηριότητες τέτοιου είδους εμπλέκουν τους μαθητές όλων των επιπέδων στη μαθησιακή διαδικασία της συγγραφής προσωπικών σκέψεων και συναισθημάτων με ευχάριστο και παιγνιώδη τρόπο. Παράλληλα, η μελέτη ιστορικών γεγονότων που συγκλόνισαν την ανθρωπότητα είναι μια καλή αφορμή για να ξεδιπλώσουν οι μαθητές τους προβληματισμούς τους και να γίνουν κριτικοί αναγνώστες και, γιατί όχι, ενεργοί πολίτες στο μέλλον. Το σενάριο επιδιώκει να συνδυάσει την ιστορική γνώση και τους σύγχρονους προβληματισμούς με ακαδημαϊκές γνώσεις για τη γλώσσα, τον κόσμο και τις δυνατότητες των νέων τεχνολογιών. Δ. ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ Γνώσεις για τον κόσμο, αξίες, πεποιθήσεις, πρότυπα, στάσεις ζωής Οι μαθητές/-τριες επιδιώκεται: Σελίδα 6 από 57

7 να μάθουν ποια είναι η Άννα Φρανκ και τις συνθήκες μέσα στις οποίες γράφτηκε το ημερολόγιό της να νιώσουν ενσυναίσθηση για ιστορικά ή λογοτεχνικά πρόσωπα να μάθουν για το Ολοκαύτωμα των Εβραίων να πάρουν πληροφορίες για τις πληθυσμιακές ομάδες που υπήρξαν θύματα των Ναζί να γνωρίσουν τα πιο σημαντικά ημερολόγια που εκδόθηκαν στην Ελλάδα να γνωρίσουν σημαντικούς έλληνες καλλιτέχνες που δημιούργησαν το έργο τους με αφορμή την εξόντωση των Εβραίων ή τις ναζιστικές θηριωδίες γενικότερα να μάθουν για τα ανθρώπινα δικαιώματα άλλοτε και τώρα να προβληματιστούν για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην εποχή μας να εξοικειωθούν με την κοινωνική διάσταση της γνώσης. Γνώσεις για τη γλώσσα Οι μαθητές/-τριες επιδιώκεται : να μάθουν τι σημαίνει προσωπικό ημερολόγιο ως κειμενικό είδος να μάθουν τη διαφορά ανάμεσα στο προσωπικό ημερολόγιο και τη βιογραφία ως κειμενικά είδη να γνωρίσουν τα ιδιαίτερα γνωρίσματα της ημερολογιακής γραφής να συντάξουν σελίδες προσωπικού ημερολογίου να μάθουν τη χρήση των ρητορικών ερωτήσεων να μάθουν να αντλούν συγκεκριμένες πληροφορίες από ένα κείμενο να μάθουν να μελετούν το περιεχόμενο ενός κειμένου να μάθουν να ξεκλειδώνουν το κείμενο να μάθουν να συνδέουν τις πληροφορίες ενός κειμένου με το ιστορικό πλαίσιο της συγγραφής του Σελίδα 7 από 57

8 να αποκτήσουν νέο λεξιλόγιο να μάθουν να αξιολογούν τα θετικά και αρνητικά στοιχεία ενός κειμένου. Γραμματισμοί Οι μαθητές/τριες επιδιώκεται: να επεκτείνουν τις γνώσεις τους σχετικά με τη χρήση του προγράμματος παρουσιάσεων διαφανειών να επεκτείνουν τις γνώσεις τους σχετικά με τη χρήση του προγράμματος επεξεργασίας κειμένου να επεκτείνουν τις γνώσεις τους σχετικά με τη χρήση εντολών όπως η αντιγραφή, επικόλληση, εκτύπωση να εξοικειωθούν με την πρόσβαση σε συγκεκριμένους ιστότοπους να εξοικειωθούν με τη χρήση χαρτών εννοιολογικής χαρτογράφησης να εξοικειωθούν με τη χρήση συγκεκριμένου λογισμικού κατασκευής παζλ να εξοικειωθούν με τη χρήση συγκεκριμένου λογισμικού γραφής ημερολογίου. Διδακτικές πρακτικές Διερευνητική Ανακαλυπτική μάθηση και Ομαδοσυνεργατική διδασκαλία Ε. ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ Αφετηρία Η αφορμή για τη δημιουργία του σεναρίου προήλθε μέσα από τα ενδιαφέροντα των μαθητών: τα ανθρώπινα δικαιώματα στην εποχή μας, τα δικαιώματα συγκεκριμένων πληθυσμιακών ομάδων, η δημοκρατία, ο φασισμός κ.ά. καθώς και από τις Σελίδα 8 από 57

9 δυνατότητες που προσφέρει η ενότητα του βιβλίου της Γλώσσας «Πόλεμος και Ειρήνη». Σύνδεση με τα ισχύοντα στο σχολείο Το σενάριο συνδέεται άμεσα με το κείμενο «Σκέψεις ενός παιδιού για τον πόλεμο» από το «Ημερολόγιο της Άννας Φρανκ», το οποίο βρίσκεται στη Γλώσσα Στ Δημοτικού, τεύχος γ, ενότητα 17: «Πόλεμος και Ειρήνη». Αξιοποίηση των ΤΠΕ Στο σενάριο οι μαθητές αξιοποιούν τις δυνατότητες των νέων τεχνολογιών ως εξής: συμπληρώνουν χάρτες εννοιολογικής χαρτογράφησης χρησιμοποιούν συγκεκριμένες σελίδες στο διαδίκτυο για την άντληση και επεξεργασία πληροφοριών χρησιμοποιούν τον επεξεργαστή κειμένου και το πρόγραμμα παρουσιάσεων και διαφανειών χρησιμοποιούν λογισμικό για τη δημιουργία ψηφιακού προσωπικού ημερολογίου χρησιμοποιούν λογισμικό για τη δημιουργία παζλ χρησιμοποιούν διαδικτυακούς τόπους για να αναπαράγουν ψηφιακές ταινίες. Κείμενα Λογοτεχνικά κείμενα Απόσπασμα από το Ημερολόγιο της Ά. Φρανκ, ψηφιακό σχολείο Β Γυμνασίου «Σκέψεις ενός παιδιού για τον πόλεμο», ψηφιακό σχολείο ΣΤ Δημοτικού Κείμενα «Πόλεμος και τέχνη: η Γκουέρνικα του Πικάσο» του Μ. Σκορδούλη Ψηφιακό σχολείο, βιβλίο ιστορίας, ΣΤ Δημοτικού Εθνικό Κέντρο Βιβλίου, φάκελος «φασισμός» Σελίδα 9 από 57

10 Ελεύθερη Εγκυκλοπαίδεια Wikipedia, στρατόπεδο συγκέντρωσης Μάουτχαουζεν Ελεύθερη Εγκυκλοπαίδεια Wikipedia, ο κύκλος τραγουδιών του Μ. Θεοδωράκη «Μαουτχάουζεν» Ελεύθερη Εγκυκλοπαίδεια Wikipedia, «Γκουέρνικα» Ιστοσελίδες: Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα, Λεξικό της κοινής νεοελληνικής Ψηφιακό σχολείο, Λεξικό λογοτεχνικών όρων Ψηφιακό σχολείο, Γραμματική της Νεοελληνικής Γλώσσας Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα, ρητορικές ερωτήσεις ηλεκτρονικό προσωπικό ημερολόγιο stixoi.info, στίχοι του τραγουδιού «Άσμα ασμάτων» κατασκευή ψηφιακού παζλ Βίντεο: Ψηφιακό αρχείο της ΕΡΤ, «Χρονικό της Εθνικής Αντίστασης» (εδώ παρατίθεται απόσπασμα βίντεο από το YouTube) βιογραφία της Ά. Φρανκ, βίντεο από το YouTube Τ. Τσάπλιν «Ο μεγάλος δικτάτορας», βίντεο από το YouTube «Education for death» (1943), βίντεο κινουμένων σχεδίων του W. Disney από το YouTube «Άννα Φρανκ», με τη Δήμητρα Γαλάνη σε στίχους και μουσική Νάσου Νανόπουλου από το YouTube Ιστορία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, βίντεο από τον διεθνή οργανισμό «Ενωμένοι για τα ανθρώπινα δικαιώματα» «Άσμα ασμάτων» των Ι. Καμπανέλλη και Μ. Θεοδωράκη, μουσικό βίντεο από το YouTube Σελίδα 10 από 57

11 Διδακτική πορεία/στάδια/φάσεις 1η & 2η διδακτική ώρα 1 η ημέρα Η εφαρμογή του σεναρίου ξεκίνησε την Τετάρτη 9/10/2013 με την ανάγνωση του αποσπάσματος από το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ που βρίσκεται στο Ψηφιακό Σχολείο της Β Γυμνασίου. Οι μαθητές είχαν πάρει από την προηγούμενη ημέρα το κείμενο σε φωτοτυπία για να το διαβάσουν στο σπίτι τους (αυτό έγινε για να κεντρίσω περισσότερο το ενδιαφέρον τους και για να προετοιμαστούν καλύτερα για τη συνέχεια). Μετά την ανάγνωση του κειμένου ακολούθησε στην αίθουσα διδασκαλίας συζήτηση για το περιεχόμενο του ημερολογίου. Οι μαθητές συμμετέχοντας στην συζήτηση, αναφέρθηκαν στη χρήση του ημερολογίου από τους ανθρώπους και μερικοί προσπάθησαν να εστιάσουν περισσότερο στην Άννα Φρανκ, για την οποία είχαν από την προηγούμενη ημέρα αναζητήσει πληροφορίες στο διαδίκτυο, τις οποίες «κρέμασαν» στο Wiki της τάξης μας. Στη συνέχεια οι μαθητές οδηγήθηκαν στο εργαστήρι της Πληροφορικής όπου χωρισμένοι σε 5 ομάδες (άσπροι, κόκκινοι, κίτρινοι, ροζ, πορτοκαλί), άνοιξαν από τον κοινόχρηστο φάκελο το 1 ο φύλλο εργασίας. Κατόπιν η κάθε ομάδα αποθήκευσε το δικό της φύλλο εργασίας προσθέτοντας στο όνομα αρχείου το όνομα της ομάδας. Έτσι προέκυψαν πέντε διαφορετικά «1 ο φύλλο εργασίας». Τονίστηκε ιδιαίτερα στους μαθητές ότι το ίδιο θα κάνουν σε κάθε νέο φύλλο εργασίας που στη συνέχεια θα ανοίξουν (Τεκμήριο 1). Τεκμήριο 1 Σελίδα 11 από 57

12 Σύμφωνα λοιπόν με την 1 η Δραστηριότητα οι μαθητές αναζήτησαν πρώτα στο Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής που βρίσκεται στην «Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα» και μετά στο Λεξικό Λογοτεχνικών Όρων (σσ ) πληροφορίες για την έννοια ημερολόγιο και απάντησαν στις σχετικές με αυτό ερωτήσεις (Τεκμήριο 2). Τεκμήριο 2 Σε αυτό το σημείο αξίζει να αναφερθεί το γεγονός της διαφορετικής υπερσύνδεσης για το Λεξικό των Λογοτεχνικών Όρων, επειδή δε λειτουργούσε η αρχική (λόγω αναβάθμισης προφανώς του Ψηφιακού Σχολείου) αλλά και γιατί στο περιβάλλον που είδαν το Λεξικό (Slideshare) δεν μπορεί κανείς να αντιγράψει κείμενο και να το επικολλήσει. Έτσι δόθηκε η ευκαιρία να πληκτρολογήσουν οι μαθητές από μόνοι τους αυτά που έπρεπε να γράψουν. Αμέσως μετά, οι μαθητές συνέχισαν με την επίσκεψη στην Γραμματική της Νεοελληνικής Γλώσσας των Σ. Χατζησαββίδη και Α. Χατζησαββίδου (σσ. 177 και 181), όπου διάβασαν για τα γλωσσικά στοιχεία των γραπτών και προφορικών κειμένων (Τεκμήριο 3), αλλά και για τα είδη του ύφους που υπάρχουν στον γραπτό Τεκμήριο 3 Σελίδα 12 από 57

13 λόγο (Τεκμήριο 4), έτσι ώστε οι απαντήσεις που θα δοθούν στα ερωτήματα του 1 ου φύλλου εργασίας να φανερώνουν ότι οι μαθητές κατανόησαν αυτό το είδος του γραπτού λόγου. Τεκμήριο 4 Από τη συμπλήρωση των απαντήσεων πιθανότατα θα συμπέραινε κανείς ότι μάλλον τα κατάφεραν. Κατόπιν, οι μαθητές επισκέφθηκαν την «Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα», για να διαβάσουν για τις ρητορικές ερωτήσεις με αφορμή την πρώτη ερώτηση της Άννας Φρανκ (Τεκμήριο 5) και στόχο τη συμπλήρωση στην κατάλληλη θέση των απαντήσεων του 1 ου φύλλου εργασίας (Τεκμήριο 6). Τεκμήριο 5 Σελίδα 13 από 57

14 Τεκμήριο 6 Σε αυτό το σημείο και καθώς προσπαθούσαν οι μαθητές να αποθηκεύσουν τα αρχεία τους στον κοινόχρηστο φάκελο προέκυψε πρόβλημα με το δίκτυο (Τεκμήριο 7). Γι αυτόν τον λόγο συμφωνήσαμε να συνεχίσουμε το διάβασμα του αποσπάσματος του βιβλίου μας από το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ με τίτλο «Σκέψεις ενός παιδιού για τον πόλεμο» στην αίθουσα διδασκαλίας και να απαντήσουν οι μαθητές για τις τρεις ρητορικές προτάσεις γραπτώς (Τεκμήριο 8), και την επόμενη ημέρα να περαστούν στο 1 ο φύλλο εργασίας, το οποίο η κάθε ομάδα αποθήκευσε στον υπολογιστή της προσωρινά, έως ότου λυθεί το πρόβλημα με το δίκτυο. Τεκμήριο 7 Σελίδα 14 από 57

15 Τεκμήριο 8 Εξαιτίας, μάλιστα, της σημαντικής καθυστέρησης που υπήρξε λόγω του συγκεκριμένου προβλήματος, δεν υπήρχε χρόνος για τη χρήση πλαγιότιτλων, όπως προβλέπεται στο αρχικό σενάριο, στο κείμενο. Αντί αυτού προτιμήθηκε να γίνει συζήτηση για τη χρήση των ρητορικών ερωτήσεων στην καθημερινή μας ζωή. Οι μαθητές ανέφεραν αλλά και άκουσαν ενδιαφέρουσες ερωτήσεις του τύπου: «γιατί υπάρχουν πλούσιοι και φτωχοί;», «υπάρχουν και άλλοι σαν κι εμάς εκεί έξω;» κ.λπ. Η επόμενη συνάντηση συμφωνήθηκε για την επόμενη ημέρα εκτός απροόπτου. Σε αυτή τη φάση οι μαθητές αντιλήφθηκαν και κατανόησαν το ημερολόγιο ως κειμενικό είδος, ήρθαν σε επαφή με το οικείο ύφος με το οποίο συμπληρώνει κανείς ημερολόγιο και γενικότερα γνώρισαν τα ιδιαίτερα γνωρίσματα της ημερολογιακής γραφής. Επίσης έμαθαν τι είναι οι ρητορικές ερωτήσεις και πώς εντοπίζονται σε ένα κείμενο αλλά και για τα γλωσσικά χαρακτηριστικά τόσο του γραπτού όσο και του προφορικού λόγου. 3η & 4η διδακτική ώρα 2 η ημέρα Σελίδα 15 από 57

16 Την επόμενη ημέρα (Πέμπτη 10/10/2013) η δεύτερη της εφαρμογής οι μαθητές ξεκίνησαν στην αίθουσα της Πληροφορικής την «αποκατάσταση» του προβλήματος που προέκυψε με την αποθήκευση των αρχείων μέσω δικτύου. Έτσι με βάση τα γραπτά τους (τεκμήριο 9) συμπλήρωσαν στο 1 ο φύλλο εργασίας τις τρεις ρητορικές ερωτήσεις που εντόπισε η κάθε ομάδα στο κείμενο και το αποθήκευσαν στον κοινόχρηστο φάκελο (βλ. φάκελο «1o Fyllo_Ergasias»). Τεκμήριο 9 Αμέσως μετά οι μαθητές άνοιξαν το 2 ο φύλλο εργασίας και αφού το αποθήκευσαν όπως το 1 ο φύλλο εργασίας ξεκίνησαν να υλοποιούν τις δραστηριότητες που προβλέπονταν (Τεκμήριο 10). Τεκμήριο 10 Έτσι, πατώντας στη φωτογραφία της Άννας Φρανκ οι μαθητές οδηγήθηκαν στη Βικιπαίδεια, όπου τους δόθηκε η ευκαιρία να διαβάσουν βασικά βιογραφικά στοιχεία καθώς και πληροφορίες για τη ζωή της (Τεκμήριο 11). Σελίδα 16 από 57

17 Τεκμήριο 11 Κατόπιν οι μαθητές επιλέγοντας τον υπερσύνδεσμο «Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ», οδηγήθηκαν πάλι στη Βικιπαίδεια για να διαβάσουν πληροφορίες για το περίφημο ημερολόγιο (Τεκμήριο 12). Τεκμήριο 12 Οι ιστοσελίδες που χρησιμοποιήθηκαν μάλλον ήταν αρκετές, έτσι ώστε να συμπληρωθεί σωστά το 2 ο φύλλο εργασίας από την κάθε ομάδα (βλ. φάκελο: «2o Fyllo_Ergasias» Τεκμήριο 13). Σελίδα 17 από 57

18 Τεκμήριο 13 Μερικοί μαθητές κρατούσαν σημειώσεις τις οποίες πέρασαν κατόπιν στο 2 ο φύλλο εργασίας (Τεκμήριο 14). Στη συνέχεια οι μαθητές επισκέφθηκαν τον διαδικτυακό Τεκμήριο 14 τόπο timetoast, για να δουν τη χρονολογική εξέλιξη της ζωής της Άννας Φρανκ και να τη συγκρίνουν με αυτήν που «ανακάλυψαν» και έμαθαν κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης των πληροφοριών στη Βικιπαίδεια (Τεκμήριο 15). Σελίδα 18 από 57

19 Τεκμήριο 15 Μια ακόμη ευκαιρία να δουν πληροφορίες για τη ζωή της Άννας Φρανκ είχαν οι μαθητές, παρακολουθώντας σε ένα animated video τη βιογραφία της Άννας Φρανκ. Το πρόβλημα της αγγλικής γλώσσας του βίντεο λύθηκε με τη βοήθεια του ελληνοκαναδού μαθητή που διαθέτει η τάξη μας. Έτσι, «εκμεταλλευόμενος» την «ιδιαιτερότητά» του, καθώς προβαλλόταν το βίντεο, γίνονταν οι απαραίτητες παύσεις ώστε να μεταφράζει ο μαθητής και εγώ μαζί. Για ερασιτέχνες καλά τα καταφέραμε! Κατόπιν οι μαθητές επισκεπτόμενοι την ιστοσελίδα όπου υπάρχει το βιβλίο Ιστορίας της Στ Δημοτικού, διάβασαν το κείμενο με τίτλο «Το ολοκαύτωμα των Εβραίων» στη σελίδα 210 και παρατήρησαν τις εικόνες που το συνοδεύουν (Τεκμήριο 16). Τεκμήριο 16 Αυτό, σε συνδυασμό με την ταυτόχρονη προβολή του βίντεο «Χρονικό της Εθνικής Αντίστασης», από το ψηφιακό αρχείο της ΕΡΤ (Τεκμήριο 17) όπου οι μαθητές Σελίδα 19 από 57

20 έμαθαν για τους διωγμούς των ελλήνων Εβραίων της Θεσσαλονίκης, αποτέλεσε τη βάση της συζήτησης που ακολούθησε για το Ολοκαύτωμα. Οι μαθητές, όπως ήταν αναμενόμενο, αναρωτήθηκαν γιατί τέτοιο μίσος εναντίον των εβραίων από τους ναζιστές, αφού ούτε μαύροι ήταν, ούτε μετανάστες, και σίγουρα δεν έβλαπταν τη γερμανική κοινωνία; Τεκμήριο 17 Με κάποιες εξηγήσεις που δόθηκαν αναφέρθηκε στους μαθητές ότι δεν ήταν μόνο οι εβραίοι που διώχθηκαν από τον Χίτλερ, αλλά και άλλες φυλετικές ή κοινωνικές ομάδες, δίνοντας έτσι το έναυσμα για τη συνέχεια της εφαρμογής την επόμενη ημέρα. Σημειώνεται ότι δε δημιουργήθηκε όπως προβλεπόταν αρχείο παρουσίασης, κάτι που προσανατολιζόμαστε να γίνει στο τέλος της εφαρμογής του σεναρίου, για εξοικονόμηση χρόνου. Η συμπλήρωση από τους μαθητές του 2 ου φύλλου εργασίας με τις πληροφορίες που προέβλεπε αποτελεί, μέχρις ενός βαθμού, την αξιολογική βάση της προσπάθειας που αυτοί κατέβαλαν. Το κομβικό όμως σημείο της αξιολόγησης των μαθητών βρίσκεται στο γεγονός της ενεργής εμπλοκής τους, σε ένα ζήτημα από αυτά που δε συνηθίζεται να ασχολούνται οι μαθητές της Στ Τάξης του Δημοτικού, ιδιαίτερα σε συνθήκες παραγωγής προφορικού, αλλά και (λιγότερο) γραπτού λόγου. Σελίδα 20 από 57

21 5η & 6η διδακτική ώρα 3 η ημέρα Η 3 η ημέρα εφαρμογής ήταν η Παρασκευή 11/10/2013, η οποία ξεκίνησε στην αίθουσα Πληροφορικής, με τους μαθητές να ανοίγουν και να αποθηκεύουν το 3 ο φύλλο εργασίας -η κάθε ομάδα με το όνομά της στον κοινόχρηστο φάκελο (τεκμήριο Τεκμήριο 18 18). Κατόπιν οι μαθητές ξεκίνησαν να συμπληρώνουν τις απαντήσεις που εντόπισαν με την επίσκεψή τους στον ιστότοπο του ΕΚΕΒΙ (Τεκμήριο 19). Έτσι η κάθε ομάδα Τεκμήριο 19 Σελίδα 21 από 57

22 συγκέντρωσε πληροφορίες για την εξόντωση των εβραίων (τεκμήριο 20), τη λειτουργία των στρατοπέδων συγκέντρωσης και συγκεκριμένα για αυτό του Μαουτχάουζεν (Τεκμήριο 21). Να σημειωθεί σε αυτό το σημείο ότι στην αναζήτηση των πληροφοριών συμμετείχαν και οι πέντε ομάδες, δηλαδή ενώ η δημιουργός προέβλεπε η κάθε ομάδα να ασχοληθεί με ένα μόνο θέμα, προτιμήθηκε να δουν οι ομάδες όλα τα θέματα, ώστε να μην είναι «ξεκομμένες» και σκόρπιες οι πληροφορίες, να υπάρχει μια συνέχεια σε αυτά που μαθητές αναζητούν, εντοπίζουν, Τεκμήριο 20 τεκμήριο 21 επεξεργάζονται και καταγράφουν. Επίσης, για να μπορούν οι μαθητές να (ξανα-) επισκεφθούν τις ιστοσελίδες που θα συναντήσουν σε άλλο χρόνο και τόπο, αποφασίστηκε να δημιουργηθεί σελίδα στο Wiki της τάξης μας και να αναρτηθούν εκεί οι υπερσύνδεσμοι (Τεκμήριο 22). Σελίδα 22 από 57

23 Τεκμήριο 22 Τεκμήριο 23 Στον ιστότοπο του ΕΚΕΒΙ επίσης, επιλέγοντας τον ανάλογο σύνδεσμο, οι μαθητές διάβασαν για τα εγκλήματα των Ναζί στην Κρήτη και στη Σοβιετική Ένωση (Τεκμήριο 23), αλλά και τα εγκλήματα κατά διάφορων κοινωνικών ομάδων, όπως προβλεπόταν από το Δ μέρος του 3 ου φύλλου εργασίας. Μάλιστα μερικοί αποθήκευσαν και τις φωτογραφίες που περιείχε η ιστοσελίδα, εντυπωσιασμένοι αρνητικά από τη θηριωδία που αντίκρισαν (Τεκμήριο 24). Τεκμήριο 24 Σελίδα 23 από 57

24 Στη συνέχεια το σενάριο προέβλεπε την προβολή του βίντεο κινουμένων σχεδίων του Walt Disney «Education for death» (1943), που περιγράφει την πλύση εγκεφάλου και την εκπαίδευση των μικρών Γερμανών από το ναζιστικό καθεστώς με σκοπό τη μετατροπή τους σε φασίστες. Όμως κυρίως λόγω έλλειψης χρόνου, αλλά και επειδή οι πληροφορίες που περιέχει το βίντεο και η γρήγορη αφήγησή του ήταν στα αγγλικά, δόθηκε η αφορμή για να αναζητηθεί το ίδιο βίντεο με ελληνικούς υπότιτλους, κάτι το οποίο επιτεύχθηκε, και προγραμματίστηκε η προβολή για την επόμενη ημέρα. Μετά οι μαθητές είδαν το απόσπασμα από τον «Μεγάλο Δικτάτορα» δείχνοντας μεγάλη ωριμότητα και προσοχή στα λόγια του Τσάρλι Τσάπλιν (Τεκμήριο 25). Αρκετοί Τεκμήριο 25 μπερδεύτηκαν, αφού βλέποντας στην οθόνη τη φιγούρα του Χίτλερ, περίμεναν να ακούσουν εντελώς διαφορετικά πράγματα από αυτά που άκουσαν. Ένας από τους βασικούς στόχους του σεναρίου επιτεύχθηκε: να συνειδητοποιήσουν οι μαθητές και να καταγράψουν στη μνήμη τους τις θηριωδίες και τα εγκλήματα των Ναζί και να τα συνδέσουν με τον εμπνευστή τους, τον Αδόλφο Χίτλερ. Κλείνοντας αυτό το διδακτικό δίωρο και «κλέβοντας» πέντε λεπτά από το διάλειμμα, οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να ακούσουν από τη Δήμητρα Γαλάνη το τραγούδι «Άννα Φρανκ», σε στίχους και μουσική του Νάσου Νανόπουλου (Τεκμήριο 26). Όπως ήταν φυσικό, δε γνώριζε κανένας το τραγούδι και τους φάνηκε περίεργο που γράφονται τέτοια τραγούδια. Στο σημείο αυτό αναφέρθηκε η ύπαρξη και άλλων τέτοιων σχετικών με Σελίδα 24 από 57

25 πρόσωπα- τραγουδιών, όπως τα σχετικά με τον Τσε, τον Λόρκα κ.λπ. Η επιλογή για την ακρόαση του τραγουδιού έγινε με γνώμονα το περιεχόμενό του, αλλά και με το Τεκμήριο 26 σκεπτικό ότι οι μαθητές αφού είδαν animated video, απόσπασμα ταινίας, εικόνες, φωτογραφίες, χρήσιμο θα ήταν να ακούσουν και ένα σχετικό τραγούδι για συμπλήρωμα, εφόσον δεν προέβλεπε κάτι τέτοιο το αρχικό σενάριο. Αν κρίνουμε από τη συμπλήρωση των 3 ων φύλλων εργασίας (βλ. φάκελο: «3oFyllo_ergasias») μπορούμε να αξιολογήσουνε ως θετική τη συνεισφορά των δραστηριοτήτων στην κατανόηση από την πλευρά των μαθητών της ναζιστικής θηριωδίας. Επίσης, αυτό που χρήζει θετικής αξιολόγησης είναι η συμμετοχή των μαθητών στις συζητήσεις που γίνονταν, όποτε υπήρχε απορία ή προβληματισμός. 7η 9η διδακτική ώρα 4η ημέρα Η 4 η ημέρα εφαρμογής ήταν η Δευτέρα 14/10/2013, η οποία ξεκίνησε με την προβολή των κινούμενων σχεδίων «Education for death», με ελληνικούς υπότιτλους (Τεκμήριο 27). Οι μαθητές είχαν την ευκαιρία -με διασκεδαστικό τρόπο- να δουν τη διαδικασία «μετατροπής» και «εξέλιξης» ενός γερμανόπουλου σε ναζιστή. Ένας Σελίδα 25 από 57

26 μαθητής θυμήθηκε τους γενίτσαρους, άλλος μίλησε για τσιγγάνους, γενικά πάντως αντιλήφθηκαν τι εστί γαλουχισμός και «δηλητηρίαση» της ψυχής ενός ανθρώπου. Κατόπιν οι μαθητές άνοιξαν το 4 ο φύλλο εργασίας και ακολούθησαν την ίδια διαδικασία όπως με τα άλλα τρία (τεκμήριο 28). Στα πλαίσια της 1 ης δραστηριότητας Τεκμήριο 27 Τεκμήριο 28 διαβάστηκε το κείμενο-απόσπασμα από την ομιλία του Τσάρλι Τσάπλιν. Οι μαθητές εντόπισαν τις λέξεις που δεν γνώριζαν καθόλου ή δεν ήξεραν την ακριβή σημασία τους, τις κατέγραψαν στον πίνακα, και στη συνέχεια με την επίσκεψή τους στο Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής, βρήκαν τη σημασία τους και ένα μικρό παράδειγμα, υλοποιώντας με αυτόν τον τρόπο τη 2 η δραστηριότητα (Τεκμήριο 29). Στην ερώτηση γιατί δεν ξεκίνησαν από την 1 η, η απάντηση ήταν ότι τους βόλευε Σελίδα 26 από 57

27 πρώτα να βρουν τις λέξεις και μετά να συμπληρώσουν με αυτές τους εννοιολογικούς χάρτες. Συνεχίσαμε επειδή δεν υπήρχε αντίρρηση, ούτε δημιουργούνταν κάποιο πρόβλημα. Μετά ακολούθησε συζήτηση για τις λέξεις που τους έκαναν τη μεγαλύτερη εντύπωση. Στην Τεκμήριο 29 κουβέντα αναφέρθηκε η «μηχανοποίηση», το ρήμα «εξαρτοποιεί», η «αλληλεγγύη» κ.ά. Αμέσως μετά οι μαθητές άνοιξαν το αρχείο με τον εννοιολογικό χάρτη αρνητικών εννοιών (Τεκμήριο 30), συμπλήρωσαν τις έννοιες και το αποθήκευσαν στον κοινόχρηστο φάκελο (Τεκμήριο 31). Τεκμήριο 30 Σελίδα 27 από 57

28 Τεκμήριο 31 Το ίδιο έκαναν και με αυτόν που θα περιείχε τις θετικές έννοιες (βλ. φακέλους: «Xarths_thetikon_ennoion» και «Xarths_arnhtikon ennoion»). Στη συνέχεια οι μαθητές άνοιξαν το 5 ο φύλλο εργασίας (Τεκμήριο 32) που ήταν κοινό για όλες τις ομάδες, σύμφωνα με το οποίο οι μαθητές καλούνται να γράψουν στο ημερολόγιο Τεκμήριο 32 τις σκέψεις τους για τα ανθρώπινα δικαιώματα, εξαιτίας ενός διαγωνισμού στον οποίο θα συμμετάσχουν. Πριν όμως από αυτό οι μαθητές (η κάθε ομάδα ξεχωριστά) συμπληρώνουν τον εννοιολογικό χάρτη που έχει ως κεντρική έννοια τα ανθρώπινα δικαιώματα (Τεκμήριο 33) και αποθηκεύουν με το όνομά της στο αρχείο η κάθε ομάδα στον κοινόχρηστο φάκελο (βλ. φάκελος: «Anthropina_dikaiomata»). Μετά παρακολουθήσαμε το (καταπληκτικό) βίντεο Σελίδα 28 από 57

29 Τεκμήριο 33 «Ενωμένοι για τα ανθρώπινα δικαιώματα» (Τεκμήριο 34), το οποίο καθήλωσε τους μαθητές και τους προβλημάτισε, γιατί ενώ υπάρχουν όλα αυτά τα δικαιώματα, γνωρίζουν ότι πολλά από αυτά δε γίνονται σεβαστά από όλους. Κατόπιν οι μαθητές Τεκμήριο 34 παρακολουθώντας «κατά μόνας» τα 30 βιντεάκια που υπάρχουν στον ίδιο ιστότοπο, αλλά διαβάζοντας και την Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (Τεκμήριο 35), προσπάθησαν να εμπλουτίσουν με περισσότερες έννοιες τον εννοιολογικό χάρτη, προσπάθεια που στέφθηκε με επιτυχία. Σελίδα 29 από 57

30 Τεκμήριο 35 Αφού οι μαθητές αποθήκευσαν εκ νέου τους συμπληρωμένους -με περισσότερες έννοιες- εννοιολογικούς χάρτες επισκέφθηκαν το περιβάλλον στο οποίο μπορεί κάποιος διαδικτυακά να κρατά σημειώσεις με τη μορφή ημερολογίου. Δείχνοντας με ένα παράδειγμα πώς λειτουργεί το ημερολόγιο (Τεκμήριο 36) ανακοινώθηκε στους μαθητές ότι πρέπει να γίνεται καθημερινή καταγραφή των Τεκμήριο 36 σκέψεών τους στο ημερολόγιο. Πράγματι οι μαθητές ξεκίνησαν ναν ενημερώνουν το ημερολόγιό τους (Τεκμήριο 37) το οποίο μπορούσαν να επισκεφθούν και μέσω τουwiki μας, αφού εκεί μπορούσαν να θυμηθούν τους κωδικούς που ήταν απαραίτητοι για να γράψει κάποιος στο ημερολόγιο. Σελίδα 30 από 57

31 Τεκμήριο 37 Η επόμενη ημέρα εφαρμογής συμφωνήθηκε να είναι η επόμενη, αν και υπήρχε η διάθεση (και η υποψία) να πραγματοποιηθεί εκδρομή. Αν κάποιος δει τους εννοιολογικούς χάρτες, θα παρατηρήσει ότι οι μαθητές εξάντλησαν όλα τα πιθανά δικαιώματα που θα μπορούσαν να καταγραφούν. Αυτό προέκυψε κυρίως από τη φοβερή προσήλωση των μαθητών στα βίντεο αλλά και από τις πραγματικά ουσιαστικές και εποικοδομητικές συζητήσεις που ακολούθησαν κάθε δραστηριότητα και παρακολούθηση ενός βίντεο. 10η & 11η διδακτική ώρα 5 η ημέρα Όπως ήταν αναμενόμενο (κοινό μυστικό) την Τρίτη το σχολείο εκμεταλλεύτηκε την ηλιόλουστη ημέρα και πήγε εκδρομή. Έτσι η 5 η ημέρα εφαρμογής του σεναρίου ήταν η Τετάρτη 16/10/2013, η οποία ξεκίνησε με την καταγραφή στο ημερολόγιο (Τεκμήριο 38). Μετά οι μαθητές άκουσαν το «Άσμα Ασμάτων» και ταυτόχρονα Σελίδα 31 από 57

32 Τεκμήριο 38 παρακολουθούσαν εικόνες από το Μαουτχάουζεν και τη μετάφραση των στίχων του Ιάκωβου Καμπανέλλη (Τεκμήριο 39). Η συγκίνηση ήταν αναμενόμενη αλλά το τραγούδι των παιδιών απρόβλεπτο. Πριν από τρία χρόνια οι μαθήτριες συμμετέχοντας στη χορωδία, είχαν μάθει και τραγουδήσει το συγκεκριμένο τραγούδι. Αυτό που Τεκμήριο 39 βοήθησε βέβαια αρκετά ήταν και η ταυτόχρονη προβολή των στίχων στην οθόνη (Τεκμήριο 40). Αυτό που έμενε να μάθουν οι μαθητές ήταν ότι το «Άσμα Ασμάτων» Σελίδα 32 από 57

33 Τεκμήριο 40 ανήκει στη συλλογή έξι ποιημάτων με τίτλο «Η μπαλάντα του Μαουτχάουζεν» και ότι η μελοποίησή τους είναι «έργο Θεοδωράκη». Έτσι οι μαθητές επισκεπτόμενοι τη Βικιπαίδεια μαθαίνουν περισσότερα γι αυτό το μουσικό έργο (Τεκμήριο 41). Στο σημείο εκείνο έδειξα στους μαθητές τον δίσκο βινυλίου και τους διάβασα τα λόγια του Ιάκωβου Καμπανέλλη, στο πίσω μέρος του δίσκου, όπου με ιδιαίτερο τρόπο περιγράφει τη σχέση μεταξύ των δύο φύλων στο στρατόπεδο. Οι μαθητές έκπληκτοι αφού ελάχιστες φορές στο παρελθόν έχουν προσεγγίσει με αυτόν τον τρόπο ένα, μουσικό έργο, συνέχισαν να αναρωτιούνται γιατί να συμβαίνουν όλα αυτά. Στην Τεκμήριο 41 Σελίδα 33 από 57

34 ερώτησή τους αν αυτές οι καταστάσεις ήταν οι μόνες που γνώρισε ο άνθρωπος κατά τη διάρκεια του Β παγκοσμίου πολέμου, τους δόθηκε η ευκαιρία να μάθουν ότι όχι, δεν ήταν οι μόνες φρικαλεότητες που προξένησαν οι ναζιστές, αλλά υπήρξαν και πολλές άλλες, τις οποίες αρκετοί καλλιτέχνες απεικόνισαν στα έργα τους. Μια από αυτές είναι η «Γκουέρνικα» του Πάμπλο Πικάσο, για την οποία οι μαθητές βρήκαν πληροφορίες επισκεπτόμενοι τη Βικιπαίδεια. Έμαθαν λοιπόν αρκετά πράγματα γι αυτό το έργο τέχνης και ορισμένα για τον δημιουργό του (επειδή ήταν αναμενόμενο να ρωτήσουν οι μαθητές για τον Πικάσο αλλά πολύ περισσότερο για τα άλλα έργα του, προβλέφθηκε να επισκεφθούν ιστοσελίδα όπου υπάρχουν λίγα βιογραφικά στοιχεία του καλλιτέχνη και αρκετοί πίνακές του). Στη συνέχεια προβλήθηκε ο πίνακας στην οθόνη (Τεκμήριο 42) και άρχισε ο σχολιασμός και η Τεκμήριο 42 παρατήρηση από τους μαθητές των επιμέρους στοιχείων και των λεπτομερειών του πίνακα. Επειδή είχαν διαβάσει από πριν τις πληροφορίες, δε δυσκολεύτηκαν να επινοήσουν ορισμένα βασικά στοιχεία που τονίζονται στον πίνακα. Αφού κατέθεσαν τις απόψεις τους οι μαθητές επισκέφτηκαν στη συνέχεια ιστοσελίδα στην οποία διάβασαν το άρθρο «Πόλεμος και τέχνη: η Γκουέρνικα του Πικάσο», του Μιχάλη Σκορδούλη. Εκεί τους δόθηκε η ευκαιρία να διαβάσουν αρκετά για τον πίνακα «Γκουέρνικα» και να τα συγκρίνουν με αυτά που ανέφεραν οι ίδιοι λίγο πριν. Σελίδα 34 από 57

35 Κατόπιν ακολούθησε συζήτηση για όλα αυτά τα θέματα που αναφέρει η δημιουργός στο πρωτότυπο, όπως τα χρώματα, η καλλιτεχνική έκφραση της βίας κ.ά., τα οποία οι μαθητές έβλεπαν καθ όλη τη διάρκεια της συζήτησης στην οθόνη (τεκμήριο 43) σε έγγραφο επεξεργαστή κειμένου (βλ. αρχείο: «Syndeseis_Shmera»). Η συζήτηση κορυφώθηκε και απέκτησε περισσότερο Τεκμήριο 43 Τεκμήριο 44 ενδιαφέρον όταν οι μαθητές είδαν την «Γκουέρνικα» σε «τρισδιάστατη» απεικόνιση, αφού υπήρξε η ευκαιρία παρατηρώντας την εξέλιξη του βίντεο να κατατεθούν αρκετές και ενδιαφέρουσες απόψεις από τους μαθητές (Τεκμήριο 44). Με την ολοκλήρωση της συζήτησης οι μαθητές άνοιξαν το 6 ο φύλλο εργασίας (Τεκμήριο 45), Σελίδα 35 από 57

36 Τεκμήριο 45 σύμφωνα με το οποίο επισκέπτονται διαδικτυακό περιβάλλον δημιουργίας παζλ, το και διάβασαν σε αυτό βασικές οδηγίες χρήσης του λογισμικού. Στη συνέχεια οι μαθητές αναζήτησαν στο διαδίκτυο φωτογραφίες και εικόνες σχετικές με την ειρήνη, τις οποίες «ανέβασαν» στο ψηφιακό περιβάλλον για να τις μετατρέψουν σε παζλ (τεκμήριο 46) και αμέσως μετά προσπάθησαν να τα Τεκμήριο 46 συνθέσουν. Ως επιστέγασμα όλων αυτών που προηγήθηκαν τις προηγούμενες ημέρες οι μαθητές ζήτησαν και πέτυχαν να είναι ο «Αντώνης»: οι μαθήτριες τραγούδησαν το τραγούδι βλέποντας τους στίχους στην οθόνη (Τεκμήριο 47), προετοιμάζοντας με αυτόν τον τρόπο τη συμμετοχή τους στη σχολική εορτή της 28 ης Οκτωβρίου, την οποία έχει αναλάβει η τάξη μας. Σελίδα 36 από 57

37 Τεκμήριο 47 Σε αυτήν τη φάση ως κριτήριο αξιολόγησης θα μπορούσε να τεθεί η κατανόηση από τους μαθητές της συμβολής της Τέχνης στην καταδίκη του πολέμου. Τα αισθήματα που ένιωσαν οι μαθητές, οι συνδέσεις που έγιναν μεταξύ των γεγονότων και η καλλιτεχνική τους απόδοση και έκφραση αποτελούν τα θετικά αποτελέσματα αυτής της εφαρμογής. 12η & 13η διδακτική ώρα 6 η ημέρα Η ημέρα αυτή προστέθηκε στην υλοποίηση του σεναρίου μετά από καθολική και έντονη απαίτηση των μαθητών. Πόσο μάλιστα, όταν στο αρχικό σενάριο παρουσιάζεται ως «άλλη εκδοχή». Έτσι προβλήθηκε ολόκληρη και με ελληνικούς υπότιτλους η ταινία «Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ» (Τεκμήριο 48). Λόγω της μεγάλης διάρκειάς της μας στέρησε το διάλειμμα, γεγονός που δε στενοχώρησε καθόλου τους μαθητές, κυρίως τα κορίτσια, τα οποία με δάκρυα στα μάτια δεν Σελίδα 37 από 57

38 Τεκμήριο 48 παρέλειπαν να με ευχαριστούν που πήρα την απόφαση να τους προβάλω την ταινία. Κατά τη διάρκεια της προβολής της ταινίας, πολλές φορές έγινε σχολιασμός σε αυτά που έβλεπαν και που οι μαθητές δε γνώριζαν ή δεν μπορούσαν να καταλάβουν. Για παράδειγμα οι μαθητές δεν μπορούσαν να αντιληφθούν ούτε είναι σε θέση να ξέρουν και να καταλάβουν ότι αυτοί οι οκτώ κρυμμένοι άνθρωποι έπρεπε να τρώνε, άρα κάποιος έπρεπε -διακριτικά- να φροντίζει γι αυτό. Βέβαια, τελειώνοντας η ταινία οι μαθητές «δυσαρεστήθηκαν», γιατί ήθελαν να δουν την ιστορία να τελειώνει και να μη μείνει σε αυτό το σημείο, της σύλληψης των οκτώ από τους ναζί. Αυτό που μπόρεσα απλώς να κάνω για να λυθεί η απορία τους ήταν να αναρτηθεί στο Wiki της τάξης μας σύνδεσμος που οδηγεί στην ταινία «Anne Frank: The Whole Story», την οποία τους προτείνεται να δουν από το σημείο 2:20:00 και μετά, χωρίς υπότιτλους (Τεκμήριο 49). Στο Wiki μπορεί κανείς να δει επίσης και να αξιολογήσει κατά πόσο «άγγιξε» τους μαθητές η εφαρμογή του σεναρίου, μελετώντας τις αναρτήσεις των μαθητών. Αφού υπενθυμίστηκε στους μαθητές, η «επίσκεψή» τους στο ημερολόγιό μας για να καταγράψουν ερωτήσεις σχετικές με τα ανθρώπινα δικαιώματα, συμφωνήθηκε ότι η τάξη μας θα συμμετείχε στην σχολική εορτή, αναπαριστώντας εκείνη την εποχή, με κεντρικό πρόσωπο την Άννα Φρανκ. Σελίδα 38 από 57

39 Τεκμήριο 49 7 η ημέρα Έτσι, την Παρασκευή 25/10/2013 στο πλαίσιο της σχολικής εορτής για την επέτειο της 28 ης Οκτωβρίου 1940, η τάξη μας παρουσίασε το απόσπασμα από το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ που υπάρχει στο σχολικό βιβλίο. Τα κορίτσια, ως μικρή χορωδία ολοκλήρωσαν το μικρό αυτό δρώμενο, τραγουδώντας τον «Αντώνη» από το Μαουτχάουζεν. Το αξιοσημείωτο σε όλη τη διαδικασία που προηγήθηκε στις πρόβες, όπως απλά συνηθίζεται στις σχολικές τάξεις να αποκαλούνται οι προετοιμασίες για τη συμμετοχή σε σχολική γιορτή ήταν η καθολική συμμετοχή των μαθητών. Ζούσαν δηλαδή κάθε στιγμή, συγκινήθηκαν αρκετά, τα αγόρια δεν ενόχλησαν, και όλοι γενικά, ο καθένας με τον τρόπο του, βοήθησαν να δημιουργηθεί το κατάλληλο κλίμα, ώστε να εκφραστεί το συναίσθημα που ήταν κυρίαρχο σε όλη τη διάρκεια της εφαρμογής. Σελίδα 39 από 57

40 Αν και η λήψη της σκηνής δεν ήταν η καλύτερη και αδικούσε εν μέρει την προσπάθεια των μαθητών, μπορεί κάποιος να την αξιολογήσει βλέποντας το βίντεο της συγκεκριμένης σκηνής με μία Άννα Φρανκ να συγκινεί. Ένα άλλο σημείο αξιολόγησης, γενικότερα για το σενάριο μπορεί να είναι η καταγραφή με τη χρήση ρητορικών ερωτήσεων στο ημερολόγιο που δημιουργήθηκε στη φάση που οι μαθητές «ανακάλυψαν» τα δικαιώματα που έχει ο κάθε άνθρωπος. Τεκμήριο 50 Σελίδα 40 από 57

41 ΣΤ. ΦΥΛΛΟ/Α ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1 ο φύλλο εργασιών Μεταβείτε στο Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής που βρίσκεται στην «Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα» καθώς και στο Λεξικό Λογοτεχνικών Όρων (σσ ) και αναζητήστε πληροφορίες για το «ημερολόγιο». Μελετήστε τις πληροφορίες και απαντήστε γραπτώς (στο τετράδιο ή στον υπολογιστή) στα παρακάτω: 1.Τι εννοούμε με τον όρο «ημερολόγιο»; 2.Σε τι διαφέρει το ημερολόγιο από την αυτοβιογραφία; 3.Τι γνωρίζετε για τα ημερολόγια του ποιητή Γ. Σεφέρη; Μεταβείτε στη Γραμματική της Νεοελληνικής Γλώσσας των Σ. Χατζησαββίδη και Α. Χατζησαββίδου (σσ. 177 και 181) που θα βρείτε στο ψηφιακό σχολείο, καθώς και στη σελίδα της «Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα» που αφορά στις ρητορικές ερωτήσεις και απαντήστε γραπτώς (στο τετράδιο ή στον υπολογιστή) στα παρακάτω: Σελίδα 41 από 57

42 1.Ποια είναι τα γλωσσικά στοιχεία που περιέχουν τα προφορικά κείμενα; Γράψτε ένα παράδειγμα προφορικού λόγου από το ημερολόγιο της Ά. Φρανκ. 2.Ποια είναι τα γλωσσικά στοιχεία που περιέχουν τα γραπτά κείμενα; Γράψτε ένα παράδειγμα γραπτού λόγου από το ημερολόγιο της Ά. Φρανκ. 3.Μελετήστε τα τρία είδη ύφους της Νεοελληνικής Γραμματικής (σ. 181) και σκεφτείτε σε ποιο είδος ανήκει το απόσπασμα από το ημερολόγιο της Ά. Φρανκ και γιατί. 4.Στο ημερολόγιο της Ά. Φρανκ παρατηρήστε την ημερομηνία, την αρχική προσφώνηση και το κλείσιμο του κειμένου. Σε ποιο άλλο είδος γραφής χρησιμοποιούμε παρόμοια δομικά στοιχεία; Σε ποιο πρόσωπο απευθύνεται το κείμενο της Ά. Φρανκ και γιατί; 5.Στην πρώτη παράγραφο η Ά. Φρανκ κάνει μια ερώτηση. Υπογραμμίστε την και Σελίδα 42 από 57

43 σκεφτείτε σε ποιον απευθύνεται. Στη συνέχεια διαβάστε πληροφορίες για τις ρητορικές ερωτήσεις στην Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα και εξετάστε εάν η ερώτηση της Ά. Φρανκ ανήκει στην κατηγορία αυτή. 6.Διαβάστε ένα άλλο απόσπασμα από το ημερολόγιο της Ά. Φρανκ που βρίσκεται στο ψηφιακό βιβλίο γλώσσας της ΣΤ Δημοτικού και εντοπίστε και καταγράψτε δυο τρεις ρητορικές ερωτήσεις. επιστροφή Σελίδα 43 από 57

44 2 ο φύλλο εργασιών Το επόμενο τεύχος του ηλεκτρονικού περιοδικού του σχολείου σας θα κάνει ένα εκτενές αφιέρωμα στο Ολοκαύτωμα των Εβραίων από τους ναζί. Η τάξη σας επέλεξε να παρουσιάσει την προσωπικότητα της Άννας Φρανκ, η οποία στη διάρκεια του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου έγραψε τις σκέψεις της για τον πόλεμο στο ημερολόγιό της, ενώ κρυβόταν από τους Γερμανούς κατακτητές. Κάντε κλικ στη διπλανή φωτογραφία για να διαβάσετε περισσότερα για τη ζωή της Ά. Φρανκ και στη συνέχεια μεταβείτε στη σελίδα Το ημερολόγιο της Ά. Φρανκ για να πάρετε πληροφορίες για το ημερολόγιό της. Όταν ολοκληρώσετε τη μελέτη σας, συμπληρώστε τον παρακάτω πίνακα και χρησιμοποιήστε το υλικό σας για να κάνετε μια παρουσίαση στο αρχείο παρουσιάσεων με κείμενο και εικόνες: Πότε και πού γεννήθηκε; Πότε και πού πέθανε; Ποια ήταν η εθνικότητα και Σελίδα 44 από 57

45 το θρήσκευμά της; Σε ποια πόλη έγραψε το ημερολόγιό της; Γιατί αναγκάστηκε η οικογένειά της να κρυφτεί; Πού κρυβόταν; Πόσο καιρό; Μετά τη σύλληψη της οικογένειας από τη Γκεστάπο, πού βρέθηκε η Ά. Φρανκ; Τι περιγράφει το ημερολόγιο της Άννας Φ.; Αφού συμπληρώσετε τον πίνακα, μεταβείτε στη σελίδα timetoast, όπου μπορείτε να δείτε πώς αποτυπώθηκε (από κάποιον χρήστη της σελίδας) η ακολουθία των παραπάνω γεγονότων στη γραμμή του χρόνου. επιστροφή Σελίδα 45 από 57

46 3 ο φύλλο εργασιών Α. Μεταβείτε στον φάκελο «φασισμός» του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ) και επιλέξτε, από την ενότητα Β, το άρθρο «Από τον αντισημιτισμό και την αντιεβραϊκή πολιτική στη μαζική εξόντωση και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης». Διαβάστε την ενότητα «Γενοκτονία στην Ευρώπη» και απαντήστε προσεκτικά στα παρακάτω ερωτήματα: Πόσοι Εβραίοι έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια του Β Παγκοσμίου πολέμου; Πότε ξεκίνησαν οι διώξεις των Εβραίων και γιατί ο μισός εβραϊκός πληθυσμός της Γερμανίας μετανάστευσε; Γιατί οι ναζί έστειλαν αποσπάσματα θανάτου (Ες-Ες) να δολοφονήσουν κομμουνιστές και εβραίους στην Ουκρανία και σε άλλες χώρες της Βαλτικής; Τι γνωρίζετε για το πρόγραμμα συστηματικής εξόντωσης των Εβραίων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης; Β. Μεταβείτε στον φάκελο «φασισμός» του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ) και επιλέξτε, από την ενότητα Β, το άρθρο «Στρατόπεδα συγκέντρωσης». Παρατηρήστε Σελίδα 46 από 57

47 προσεκτικά τις φωτογραφίες και, στη συνέχεια, μεταβείτε στη Wikipedia για να βρείτε πληροφορίες για το στρατόπεδο συγκέντρωσης Μάουτχαουζεν. Γράψτε ένα μικρό κείμενο με τις πιο σημαντικές πληροφορίες που θα διαβάσετε. Γ. Μεταβείτε στον φάκελο «φασισμός» του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ) και επιλέξτε, από την ενότητα Β, το άρθρο «Εγκλήματα των Γερμανών και των συνεργατών τους στις χώρες που κατέκτησαν». Διαβάστε για τα εγκλήματα των ναζί στη Σοβιετική Ένωση και την Κρήτη και παρατήστε προσεκτικά τις φωτογραφίες που αποτυπώνουν τις θηριωδίες των γερμανών ναζί. Στη συνέχεια περιγράψτε με λίγα λόγια τα συναισθήματα που σας προκαλεί η θέαση αυτών των φωτογραφιών. Δ. Μεταβείτε στον φάκελο «φασισμός» του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ) και επιλέξτε, από την ενότητα Β, το άρθρο «Εξόντωση των Τσιγγάνων και άλλων πληθυσμιακών ομάδων». Μελετήστε το κείμενο και απαντήστε προσεκτικά στα παρακάτω ερωτήματα: Ποιες πληθυσμιακές ομάδες έπεσαν θύματα της ναζιστικής θηριωδίας; Ποιες θηριωδίες έγιναν εναντίον των Σελίδα 47 από 57

48 αναπήρων; Ποιες θηριωδίες έγιναν εναντίον των τσιγγάνων Σίντι και Ρομά; επιστροφή Σελίδα 48 από 57

49 1. Διαβάστε το παρακάτω απόσπασμα από το «Μεγάλο δικτάτορα» και εντοπίστε τις λέξεις (ουσιαστικά, επίθετα και ρήματα) ή φράσεις που εκφράζουν θετικά ή αρνητικά συναισθήματα και ιδέες. Στη συνέχεια συμπληρώστε τους αντίστοιχους εννοιολογικούς χάρτες που θα βρείτε στην επιφάνεια εργασία σας. Δε θέλω να βασιλεύσω, ούτε να κατακτήσω κανέναν. Θέλω να βοηθήσω όλο τον κόσμο. Εβραίους, χριστιανούς, μαύρους, λευκούς. Όλοι επιθυμούμε την αλληλεγγύη. Ζώντας με την ευτυχία των άλλων, κι όχι τη δυστυχία τους. Δεν θέλουμε ούτε να μισούμε ούτε να περιφρονούμε. Έχει χώρο για τον καθένα. Η γη είναι πλούσια και μπορεί να θρέψει όλο τον κόσμο. Η ζωή μπορεί να είναι ελεύθερη κι ωραία, αλλά χάσαμε αυτό το μονοπάτι. Η πλεονεξία δηλητηρίασε τις ψυχές, ανύψωσε τους φραγμούς του μίσους, μας καταδίκασε στη δυστυχία και στο σκοτωμό. Ορίζουμε την ταχύτητα αλλά κλεινόμαστε στον εαυτό μας. Η μηχανοποίηση μας εξαρτοποιεί. Η επιστήμη μας, μας έκανε κυνικούς και άξεστους. Σκεφτόμαστε πολύ, αισθανόμαστε πολύ λίγο. Πιο πολύ κι από τις μηχανές, μας λείπει η ανθρωπιά. Πιο πολύ από την επιδεξιότητα, η καλοσύνη. Χωρίς αυτές τις αρετές, η βία θα κυριαρχήσει στη ζωή. Το αεροπλάνο και το ραδιόφωνο μας έφεραν κοντά. Η φύση αυτών των εφευρέσεων αξιώνει την καλοσύνη και την παγκόσμια αδερφοσύνη. 2. Μεταβείτε στο Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής και βρείτε τον ορισμό για όσες από τις παραπάνω λέξεις δεν γνωρίζετε τη σημασία τους. Για κάθε λέξη γράψτε ένα μικρό κείμενο και ένα παράδειγμα. Σελίδα 49 από 57

50 λέξη ορισμός παράδειγμα επιστροφή Σελίδα 50 από 57

51 5 ο φύλλο εργασιών Η τάξη σας αποφάσισε να λάβει μέρος σε έναν πανευρωπαϊκό διαγωνισμό της Ύπατης Αρμοστείας των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ με θέμα «Εφαρμόζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα στην εποχή μας;». Κάθε ομάδα ανέλαβε να γράψει τις σκέψεις της γύρω από τα ανθρώπινα δικαιώματα με τη μορφή προσωπικού ημερολογίου. Κάθε μέρα και για διάστημα μιας εβδομάδας ένα μέλος της ομάδας θα γράφει τις σκέψεις του, τα ερωτήματά του, τους προβληματισμούς του γύρω από ένα (διαφορετικό κάθε φορά) ανθρώπινο δικαίωμα. Όταν στο τέλος της εβδομάδας όλα τα μέλη της ομάδας θα έχουν γράψει τις σκέψεις τους, θα εκτυπώσετε το ημερολόγιο για να σταλεί στο διαγωνισμό. Για την επιτυχία του έργου σας θα έχετε βοηθούς: όσα μάθατε για την ημερολογιακή γραφή και τη μορφή του ημερολογίου σε προηγούμενα μαθήματα τα αποσπάσματα από τα ημερολόγια της Ά. Φρανκ όσα μάθατε για τις ρητορικές ερωτήσεις το βίντεο για την ιστορία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τα 30 βιντεάκια ενός λεπτού για τα ανθρώπινα δικαιώματα από την ιστοσελίδα «Ενωμένοι για τα ανθρώπινα δικαιώματα» και την Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Για να μελετήσετε το περιβάλλον στο οποίο θα εργαστείτε, μεταβείτε στο ψηφιακό ημερολόγιο της σελίδας Πατώντας το σύμβολο αυτό θα ανοίξει η γραμμή μορφοποίησης του κειμένου, όπως φαίνεται στην επόμενη εικόνα. Σελίδα 51 από 57

52 Από τη γραμμή μορφοποίησης μπορείτε να επιλέξετε το στυλ, το μέγεθος και το χρώμα της γραμματοσειράς που σας αρέσει. Αφού κάνετε τη μορφοποίηση, είστε έτοιμοι να γράψετε το κείμενό σας. Κάθε μέρα ο μαθητής που θα γράφει το δικό του ημερολόγιο σκέψεων θα πρέπει να γράφει μια νέα ημερομηνία και να προσφωνεί και πάλι τον φανταστικό αναγνώστη του. Μην ξεχάσετε να σώζετε το κείμενό σας κάθε μέρα και να το εκτυπώσετε όταν ολοκληρώσετε τις καταγραφές. επιστροφή Σελίδα 52 από 57

53 6 ο φύλλο εργασιών Βρείτε από το Google μια εικόνα, στην οποία να απεικονίζεται η ειρήνη έτσι όπως την φαντάζεστε, και κατεβάστε την στον υπολογιστή σας. Μεταβείτε στη σελίδα και χρησιμοποιήστε την εικόνα σας για να φτιάξετε ένα ψηφιακό παζλ. Στην πρώτη σελίδα πατήστε το κουμπί create και επιλέξτε το αρχείο με την εικόνα σας. Κατόπιν επιλέξτε τον αριθμό των κομματιών του παζλ που θα φτιάξετε και τέλος πατήστε το κουμπί create στο τέλος της σελίδας. Θα εμφανιστεί η σελίδα με τα κομμάτια της εικόνα σας. Πατήστε επάνω και προσπαθήστε να τα μετακινήσετε. Σελίδα 53 από 57

54 Εάν τα καταφέρετε, η εικόνα που θα εμφανιστεί θα είναι κάπως έτσι: επιστροφή Καλή επιτυχία! Σελίδα 54 από 57

55 Ζ. ΑΛΛΕΣ ΕΚΔΟΧΕΣ Οι προτεινόμενες επεκτάσεις από τη δημιουργό αξιοποιήθηκαν κατά το ήμισυ. Έτσι οι μαθητές παρακολούθησαν την ταινία «The Diary of Anna Frank», αλλά δεν επεκτάθηκε το σενάριο με το «Ημερολόγιο της Ζλάτα». Συμπληρωματικά, και λαμβάνοντας υπόψιν την εξέλιξη της εφαρμογής και ιδιαίτερα τη συναισθηματική φόρτιση των μαθητών θα μπορούσαμε να προεκτείνουμε το σενάριο. Καταρχήν με την εξ ολοκλήρου παρακολούθηση της ταινίας «Ο Δικτάτορας» με τον Τσάρλι Τσάπλιν, ώστε να αντιληφθούν καλύτερα οι μαθητές το κλίμα εκείνης της εποχής και το παράλογο του πολέμου και των διώξεων από τους ναζί. Κατά δεύτερον θα ήταν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να αφυπνιστούν οι μαθητές και να δουν τη σκληρή πραγματικότητα εκείνων των χρόνων παρακολουθώντας αποσπάσματα από ταινίες όπως: «Η ζωή είναι ωραία» του Ρομπέρτο Μπενίνι, «Η λίστα του Σίντλερ» του Στήβεν Σπήλμπεργκ κ.ά. Δεν αναφέρεται εδώ η συνέχεια της ιστορίας της οικογένειας Φρανκ μετά τη σύλληψή τους, που μπορεί κάποιος να δει, βλέποντας την τηλεταινία «Anna Frank: The Whole Story», γεγονός που θεωρείται ότι σχεδόν έγινε, αφού αναρτήθηκε σύνδεσμος για το YouTube στο Wiki της τάξης μας, άρα οι μαθητές είχαν τη δυνατότητα να λύσουν τις απορίες τους και να ικανοποιήσουν την περιέργειά τους. Επιπρόσθετα, οι μαθητές θα μπορούσαν να παίξουν ένα διαφορετικό θεατρικό από αυτό που παίχτηκε, με περισσότερους ήρωες, σχετικό βέβαια με το θέμα, ή να αναλύσουμε περισσότερο το μουσικό έργο «Η μπαλάντα του Μαουτχάουζεν» του Μίκη Θεοδωράκη και γιατί όχι, να ακουστεί ολόκληρο. Τέλος, αν επιθυμούσαμε να δοθεί περισσότερη έμφαση και να επικεντρωθεί το ενδιαφέρον στην άνοδο του φασισμού στη Γερμανία, θα μπορούσαμε να Σελίδα 55 από 57

56 παραθέσουμε πληθώρα πληροφοριών και πηγών, τις οποίες οι μαθητές θα αξιοποιούσαν κατάλληλα, ώστε να δουν κριτικά και ιστορικά, τους λόγους που οδήγησαν τον Χίτλερ στην καγκελαρία της Γερμανίας. Η. ΚΡΙΤΙΚΗ Η εφαρμογή του σεναρίου ξεκίνησε με τους καλύτερους οιωνούς, αφού και πρωτότυπο είναι και επίκαιρο ήταν. Οι μαθητές εντυπωσιάστηκαν από τις πληροφορίες που διάβασαν, τους άρεσε αρκετά η συνολική εξέλιξη του σεναρίου και βέβαια το σπουδαιότερο, είναι η συναισθηματική φόρτιση που τους πρόσφερε. Από την άλλη, όσον αφορά τη γλωσσική διάσταση, οι μαθητές έμαθαν και ήρθαν σε επαφή με ιδιαίτερα γλωσσικά χαρακτηριστικά του γραπτού και προφορικού λόγου αλλά και με διαφορετικά κειμενικά είδη απ ό,τι συνήθως. Τις τρεις εβδομάδες που διήρκεσε η εφαρμογή του σεναρίου οι μαθητές αντιλήφθηκαν τα διαστάσεις του φασισμού και τα ολέθρια αποτελέσματα της ιδεολογίας του. Γνώρισαν τα δικαιώματά τους, είδαν εξαιρετικά βίντεο και άκουσαν σπουδαία τραγούδια. Γενικά θα έλεγε κανείς ότι η εφαρμογή του συγκεκριμένου σεναρίου, έδωσε τη δυνατότητα στους μαθητές να θέσουν «εαυτούς εκτός συστήματος», να συγκινηθούν και να βιώσουν την επέτειο της 28 ης Οκτωβρίου 1940 με έναν διαφορετικό τρόπο, απ ό,τι έως τώρα. Αυτή ήταν η «φάκα». Το «τυράκι» ήταν το ημερολόγιο της μικρής εβραιοπούλας. Θ. BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Σελίδα 56 από 57

57 Κουτσογιάννης, Δ Πρακτικές ψηφιακού γραμματισμού νέων εφηβικής ηλικίας και (γλωσσική) εκπαίδευση. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας. [ ] Kress, G. & T. Van Leeuwen Multimodal Discourse. Λονδίνο: Arnold. Kress, G Σχεδιασμός του γλωσσικού προγράμματος σπουδών με βάση το μέλλον. Γλωσσικός Υπολογιστής 2, Παρίσης, Ι. & Ν. Παρίσης Λεξικό Λογοτεχνικών Όρων. Αθήνα: ΟΕΔΒ. [ ]. Πρόγραμμα Σπουδών για τη διδασκαλία της Νεοελληνικής Γλώσσας στην υποχρεωτική εκπαίδευση. Οδηγός για τον εκπαιδευτικό, Αθήνα [ ]. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Σελίδα 57 από 57