Τρίτη, Τετάρτη, Πέμπτη Ιουνίου 2011 (9:30 μ.μ.)

Transcript

1 Ciné Μεσόγειος Δήμος Βόλου Εξωραϊστική (5 η χρονιά*****) Τρίτη, Τετάρτη, Πέμπτη Ιουνίου 2011 (9:30 μ.μ.) Τα Οπωροφόρα της Αθήνας Ελλάδα (2010) Σκηνοθεσία-Σενάριο: Νίκος Παναγιωτόπουλος (από το ομώνυμο βιβλίο του Σωτήρη Δημητρίου) Ηθοποιοί: Λευτέρης Βογιατζής, Νίκος Κουρής, Αλεξία Καλτσίκη, Γιώργος Φρέντζος Μουσική: Σταμάτης Κραουνάκης (94 ) Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος παρουσιάζει μια κινηματογραφική ξενάγηση στην πόλη, έτσι όπως δεν την είδαμε ποτέ. Η νέα ταινία του σκηνοθέτη της Αθήνας, είναι ένας μαγευτικός περίπατος στην πρωτεύουσα, αλλά και στη χαρούμενη, αισιόδοξη πλευρά της ζωής. Κλείνοντας την άτυπη τριλογία του για την αγαπημένη του πόλη, μετά τα «Πεθαίνοντας στην Αθήνα» και «Αθήνα- Κωνσταντινούπολη», ο Νίκος Παναγιωτόπουλος υπογράφει την πιο feelgood ταινία του, βασισμένος για το σενάριο στο ομώνυμο best-seller του Σωτήρη Δημητρίου. Με ένα δυνατό πρωταγωνιστικό καστ που απαρτίζεται από τους Νίκο Κουρή, Λευτέρη Βογιατζή, Αλεξία Καλτσίκη και μια σειρά από γοητευτικούς τύπους, η ταινία μας προσκαλεί να ανακαλύψουμε τα πιο αρωματικά και γευστικά μυστικά της πόλης. Ακολουθούμε τον κεντρικό ήρωα στις περιπλανήσεις του, δοσμένες με χιούμορ και φαντασία, ζώντας μαζί του μικρές απολαύσεις στα πιο ανυποψίαστα σημεία, κυριολεκτικά τόσο κοντά, αλλά και τόσο μακριά από την καθημερινότητά μας, καθώς οι περισσότεροι τα προσπερνάμε χωρίς δεύτερη ματιά. Συκιές στο Κολωνάκι και στη Νεάπολη, χαρουπιές στο Ζάππειο, στο Μετς, στο Παγκράτι, στον Ευαγγελισμό, βερικοκιές και ροδιές στο Φάληρο, τζιτζιφιές κοντά στο παλιό Ροντέο στην παραλία, φραγκόσυκα στο Λυκαβηττό (πάνω

2 από το σταθμό του τελεφερίκ), νεραντζιές παντού το χειμώνα, αλλά και μουριές που δεσπόζουν σε όλη την Αθήνα. Αναζητήσεις οδών που δεν υπάρχουν, μπάνιο σε σιντριβάνια, βόλτες με λεωφορεία στη Συγγρού της Βουδαπέστης, στάση στην πλατεία, ένα γρήγορο πέρασμα από μια λαϊκή αγορά και τέλος η συνάντηση δύο κόσμων (του συγγραφέα αλλά και του ήρωά του) στον ηλεκτρικό σταθμό του Θησείου. Ο Ν. Παναγιωτόπουλος έχει τιμηθεί με πολλά διεθνή βραβεία, όπως τη «Χρυσή Λεοπάρδαλη» στο Φεστιβάλ του Λοκάρνο, με τον «Αργυρό Ουγκώ» στο Φεστιβάλ του Σικάγο. Πολυβραβευμένος στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, ενώ τιμητικά αφιερώματα στο σύνολο του έργου του έχουν γίνει σε Νέα Υόρκη, Λονδίνο, Μόσχα, Λα Ροσέλ και Καλκούτα. Έχει τιμηθεί με τον «Χρυσό Αλέξανδρο» για το σύνολο του έργου του. Στη φιλμογραφία του ξεχωρίζουν οι ταινίες: «Τα Χρώματα της Ίριδας», «Τεμπέληδες της εύφορης κοιλάδας», «Αυτή η νύχτα μένει», «Ονειρεύομαι τους Φίλους Μου», «Delivery» κ.α. Λίγα λόγια για την ταινία Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος κλείνει την τριλογία του για την Αθήνα, μετά τα «Πεθαίνοντας στην Αθήνα» και «Αθήνα Κωνσταντινούπολη» με ένα σπαρταριστό οδοιπορικό στην πόλη, αισιόδοξο και χαρούμενο. «Το χιούμορ είναι η μόνη αξιοπρεπής αντίδραση σ' έναν κόσμο απροσπέλαστο, που μας ξεπερνάει» δηλώνει. Ο ίδιος υπογράφει και το σενάριο, βασισμένος στο ομώνυμο best-seller του Σωτήρη Δημητρίου που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη. Ο Σωτήρης Δημητρίου στήριξε όλες τις επιλογές του σκηνοθέτη, δίνοντάς του carte blanche κατά τη συγγραφή του σεναρίου, ενώ πραγματοποιεί και ο ίδιος μια cameo εμφάνιση στην ταινία! Εύρημα του σκηνοθέτη είναι ο ρόλος έκπληξη της Αλεξίας Καλτσίκη που πλαισιώνει τον συγγραφέα (Λευτέρης Βογιατζής) και τον αφελή Καρπουζοκέφαλο (Νίκος Κουρής). Την πρώτη τους εμφάνιση στην ταινία πραγματοποιούν και αρκετές cult φιγούρες, χαρακτηριστικοί τύποι της πόλης, δίνοντας έναν ιδιαίτερο τόνο στην ταινία, «περιπλέκοντας» φυσικά τη διαδικασία της παραγωγής. Ένα από τα πιο σπαρταριστά και πολυπρόσωπα επεισόδια της ταινίας, διάρκειας μόλις μερικών λεπτών, χρειάστηκε 8 ολόκληρες ώρες γύρισμα! Νίκος Παναγιωτόπουλος: O σκηνοθέτης της Αθήνας, δημιουργεί ένα δικό του, ιδιαίτερο και παράξενο σύμπαν από εικόνες. Οι ταινίες του έχουν προβληθεί σε πολλά Φεστιβάλ και έχει τιμηθεί με πολλά διεθνή βραβεία, όπως τη Χρυσή Λεοπάρδαλη στο Φεστιβάλ του Λοκάρνο, με τον Αργυρό Ουγκώ στο Φεστιβάλ του Σικάγο. Πολυβραβευμένος στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, ενώ τιμητικά αφιερώματα στο σύνολο του έργου του έχουν γίνει σε Νέα Υόρκη, Λονδίνο, Μόσχα, Λα Ροσέλ και Καλκούτα. Έχει τιμηθεί με τον Χρυσό Αλέξανδρο για το σύνολο του έργου του. Στη φιλμογραφία του ξεχωρίζουν οι ταινίες: «Τα Χρώματα της Ίριδας», «Τεμπέληδες της εύφορης κοιλάδας», «Αυτή η νύχτα μένει», «Ονειρεύομαι τους Φίλους Μου», «Delivery» κ.α. Το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Νίκου Παναγιωτόπουλου, «Από το Καλάθι των Αχρήστων» κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη. Λευτέρης Βογιατζής: Γεννήθηκε στην Αθήνα (1945). Σπούδασε αγγλική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, παρακολούθησε για δύο χρόνια το Ράινχαρτ Σεμινάρ στη Βιέννη και τελείωσε τη Σχολή Κ. Μιχαηλίδη στην Αθήνα. Στο θέατρο εμφανίστηκε για πρώτη φορά το Ακολούθησαν συνεργασίες με τον Σπύρο Ευαγγελάτο, και αργότερα με την Ελεύθερη Σκηνή και την Έλλη Λαμπέτη. Τα χρόνια αυτά, έπαιξε πολλούς ρόλους του κλασικού κυρίως ρεπερτορίου. Το 1981 ίδρυσε την Εταιρία Θεάτρου Η ΣΚΗΝΗ και το 1988 τη νέα ΣΚΗΝΗ. Σκηνοθέτησε και έπαιξε σε πολλές παραστάσεις, ενώ το 1989, ιδρύει το Εργαστήριο Αρχαίου Δράματος, στην απαρχή της ενασχόλησής του με το αρχαίο ελληνικό δράμα, σκηνοθετώντας την «Αντιγόνη»

3 του Σοφοκλή. Ακολουθούν επιτυχημένες παραστάσεις, όπως τα «Με δύναμη από την Κηφισιά», ο «Μισάνθρωπος», «Ελένη», «Η νύχτα της κουκουβάγιας», οι «Πέρσες», «Τέφρα και Σκιά», «Καθαροί Πια» και άλλες μεγάλες θεατρικές επιτυχίες. Στον κινηματογράφο πρωταγωνιστεί σχεδόν αποκλειστικά στις ταινίες του Νίκου Παναγιωτόπουλου, με τον οποίο τον συνδέει μια μεγάλη φιλία. Νίκος Κουρής: Γεννήθηκε στην Αθήνα. Φοίτησε στην Ανώτερη Σχολή Δραματικής Τέχνης του θεατρικού οργανισμού Μορφές (θέατρο Εμπρός). Με τη Νέα Σκηνή και τον Λευτέρη Βογιατζή συνεργάστηκε στις παραστάσεις: «Καθαροί πια», «Σε σας που με ακούτε», «Το σχολείο των γυναικών», «Αντιγόνη». Με το θέατρο Εμπρός: Γυάλινος Κόσμος. Με το θέατρο του Νότου (Αμόρε): «Τορκουάτο Τάσσο», «Τουρκαρέ», «Βερενίκη», «Σάρα Σάμσον». Με το Εθνικό Θέατρο: «Ορέστεια», «Ο πρίγκιπας του Χόμπουργκ», «Ιστορίες από το δάσος της Βιέννης», «Ο κλήρος του μεσημεριού», «Πέρσες». Με το Κ.Θ.Β.Ε.: «Η φυγή» και το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Πάτρας: «Ιφιγένεια εν Αυλίδι». Στον κινηματογράφο έχει πρωταγωνιστήσει στις ταινίες των Νίκου Παναγιωτόπουλου: «Αυτή η νύχτα μένει», «Beautiful people», Πάνου Κούτρα : «Αληθινή ζωή», Θάνου Αναστόπουλου: «Όλο το βάρος του κόσμου», Σύλλα Τσουμέρκα: «Βροχή», ενώ στην τηλεόραση έχει στο ενεργητικό του τα: «Γη και Ουρανός», «Ίχνη», «Αληθινές ιστορίες», «Ιστορίες του Αστυνόμου Μπέκα», «4». Αλεξία Καλτσίκη: Γεννήθηκε στην Αθήνα και το 1998 αποφοίτησε ως αριστούχος από τη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου. Συμμετείχε, ανάμεσα σε άλλες, στις θεατρικές παραστάσεις «Καθαροί, πια» της Σάρα Κέιν και «Αντιγόνη» του Σοφοκλή (Λ. Βογιατζής), «Το σπίτι των Κοιμισμένων Κοριτσιών» του Γιασουνάρι Καβαμπάτα (Γ. Χουβαρδάς). Στον κινηματογράφο έπαιξε στις ταινίες του Ν. Παναγιωτόπουλου «Αθήνα-Κωνσταντινούπολη» και «Delivery» - Επίσημη Συμμετοχή στο 61ο Φεστιβάλ Βενετίας, ενώ την ίδια χρονιά βραβεύθηκε ως Shooting Star of the Year στο Φεστιβάλ Βερολίνου. Έχει πρωταγωνιστήσει ακόμη στην ταινία «Είναι ο Θεός Μάγειρας;» του Σ. Νιζήρη και σε βραβευμένες μικρού μήκους ταινίες, ενώ στην τηλεόραση ξεχωρίζει η εμφάνισή της στο «Δυο Μέρες Μόνο» σε σκηνοθεσία Χ. Παπακαλιάτη, Π. Δημητρακοπούλου και Χ. Δήμα. Χρήστος Μήτσης (α): Παιχνιδιάρικη, αν και κινηματογραφικά άνιση αθηναϊκή περιήγηση, από ένα δημιουργό που λατρεύει, σαρκάζει και παρατηρεί με οξυδέρκεια τον παραλογισμό της ελληνικής πρωτεύουσας, πατώντας σε αφήγημα του Σωτήρη Δημητρίου, ο Π έχει κέφια και γεννά ιδέες, ενώ ο Κουρής είναι διασκεδαστικότατος σε ένα σχεδόν καρικατουρίστικο ρόλο. Θανάσης Γετίμης: Τι σχέση έχει η Βουδαπέστη με τη Λεωφόρο Συγγρού και τα ολόγλυκα σύκα με το Κολωνάκι και τη Νεάπολη; Το Φάληρο είναι ο ευλογημένος τόπος της πόλης, με ρόδια, τζίτζιφα και μανταρίνια. Στην παραλιακή βρίσκεις φραγκόσυκα και σε όλη την Αθήνα διάσπαρτες μουριές. Ο καλύτερος τρόπος να γνωρίσεις την πόλη είναι να την περπατήσεις, όπως ο ήρωας μας (Νίκος Κουρής). Σε κάθε του βήμα ανακαλύπτει τους ήχους, τα αρώματα και τις γεύσεις της Αθήνας, δοκιμάζει όλα τα φρούτα της και συναντά στις περιπλανήσεις του τους πιο απίθανους χαρακτήρες. Οδηγός του στις διαδρομές αυτές, ο συγγραφέας της ιστορίας (Λευτέρης Βογιατζής) που συντροφεύει τον ήρωα του σε κάθε του βήμα. Η νέα ταινία του «σκηνοθέτη της Αθήνας» Π, είναι ένας μαγικός περίπατος στη χαρούμενη και αισιόδοξη πλευρά της ζωής. Βασισμένη στο ομώνυμο best-seller του Σωτήρη Δημητρίου, η ταινία μας προσκαλεί να ανακαλύψουμε τα μυστικά της πόλης κλείνοντας την τριλογία του Π για την Αθήνα (μετά τα «Πεθαίνοντας στην Αθήνα» και «Αθήνα - Κωνσταντινούπολη»). Νίκος Νικολαΐδης (myfilm.gr) Ένας συγγραφέας εξομολογείται στην οικιακή βοηθό του τις μύχιες σκέψεις του για το νέο του λογοτεχνικό ήρωα ο οποίος παίρνει σάρκα και οστά σε ένα νοσταλγικό οδοιπορικό του στην Αθήνα κατά μήκος των διαδρομών που μπορείς να συναντήσεις οπωροφόρα δέντρα. Ο πιο παραγωγικός (επτά ταινίες τη τελευταία δεκαετία) και μοναχικός δημιουργός της γενιάς του ολοκληρώνει την άτυπη τριλογία του για την πρωτεύουσα με τη σεναριακή προσαρμογή του ομώνυμου βιβλίου του Σωτήρη Δημητρίου και συνεργαζόμενος με τρεις

4 τακτικούς του πρωταγωνιστές. Ο Λευτέρης Βογιατζής προφανές alter ego του συγγραφέα, πιθανόν και του σκηνοθέτη με την ιδιότητα του σεναριογράφου, φαντάζεται, μορφοποιεί και μεταφορικά διδάσκεται από τον ήρωα του. Ακροάτρια των ιδεών του είναι η αλλοδαπή καθαρίστρια που υποδύεται η Αλεξία Καλτσίκη μια γυναίκα που δεν κατανοεί τη γλώσσα στοιχείο που ωθεί τη ροή των συλλογισμών και απελευθερώνει τον συγγραφικό λόγο. Κεντρικό πρόσωπο της ιστορίας του ο αθώος και ρομαντικός Καρπουζοκέφαλος που υποδύεται ο Νίκος Κουρής, μια φιγούρα που χαίρεται τους καρπούς της αθηναϊκής φύσης, επικοινωνεί με τους συμπολίτες του με έναν προσωπικά ιδιαίτερο τρόπο και τους θυμίζει λεπτομέρειες της ανθρωπιάς που απωλέσανε. Η Αθήνα που αναμφίβολα ο Έλληνας δημιουργός αγαπά βαθμιαία χάνεται όπως δυστυχώς εξαφανίζονται τα οπωροφόρα της και ο φακός διαπιστώνει αυτή την αυτονόητη έκλειψη πέρα από τις χιουμοριστικές νύξεις με απογοήτευση. Ο Π. χειρίζεται με άνεση όσο λίγοι τη κινηματογραφική γλώσσα όμως πέρα από μερικές εξαιρέσεις στη φιλμογραφία του, το ύφος των ταινιών του γίνεται καλύτερα αντιληπτό σε όσους τυγχάνουν εξοικειωμένοι με το προηγούμενο έργο του. Εδώ ο δοκιμιακός λόγος και ο στοχασμός για τους σκοπούς της συγγραφής έρχεται σε κοντράστ με τον παρορμητικό και αθώο περιπατητή και τα ανεκδοτολογικού τύπου επεισόδια στα οποία εμπλέκεται. Ο σοβαρός τόνος εναλλάσσεται μονότονα και προβλέψιμα με τον κομψά ειρωνικό στέλνοντας περίπατο την όποια ομοιογένεια. Όπως συμπεραίνει ο πρωταγωνιστής για τη λογοτεχνία «οι λέξεις ισορροπούν στη κόψη του ξυραφιού» και την ίδια αίσθηση αντίστοιχα σου αφήνουν με κινηματογραφικά πρότυπα οι εικόνες του Π. Γιώργος Παπαδημητρίου (myfilm.gr) Ο Π. διασκευάζει το ομότιτλο μυθιστόρημα του Σωτήρη Δημητρίου και ολοκληρώνει την «αθηναϊκή» του τριλογία, η οποία άνοιξε με το «Πεθαίνοντας στην Αθήνα» και συνεχίστηκε με το «Αθήνα - Κωνσταντινούπολη». Σε αυτό τον τρυφερό και αγχολυτικό επίλογο, μας προ(σ)καλεί να περιπλανηθούμε, να πάρουμε τους δρόμους, να γευτούμε καρπούς και οσμές, να εστιάσουμε στο άνθος που πεισματικά ξεπροβάλλει στην τσιμεντένια πλάκα, να αιχμαλωτίσουμε εκείνη την αόρατη ουσία των πραγμάτων που ολοένα και συχνότερα μας διαφεύγει. Με εντονότατη νοσταλγική διάθεση και τόνο γλυκόπικρο, ο Π. αναπολεί μία εποχή που φαντάζει μακρινή και αλλοτινή, αναζητεί με ανθεκτικό πείσμα τις καταβολές του, τις θύμησες και τις εμπνεύσεις του, ανατρέχει στο σινεμά που τον γαλούχησε, προσφέρει μία αφθονία κινηματογραφικών αναφορών. Κοινότυπα και χιλιοπερπατημένα δρομολόγια αποκτούν μία χροιά σχεδόν παραμυθένια, κωμικά ενσταντανέ χρωματίζουν ένα κάδρο που προοριζόταν για μουντό και γκρίζο. Σε παράλληλο φόντο, ο Π. εξερευνεί τη μυστηριακή φύση της σχέσης μεταξύ δημιουργού και δημιουργήματος, με το δεύτερο να αποκτά ζώσα ταυτότητα και να συμπαρασύρει τον πρώτο στη διαδικασία της δημιουργίας. Σε ένα φαινομενικά αταίριαστο δίδυμο ο μελαγχολικός, μειλίχιος, ευπρεπώς θλιμμένος συγγραφέας συμπορεύεται με τον απροσάρμοστο, αλλοπρόσαλλο, σχεδόν από άλλο πλανήτη πεζοπόρο ήρωα του, ωσότου διασταυρωθούν οι δρόμοι τους και πέσουν οι τίτλοι τέλους. Ο δοκιμιακός λόγος και τα υπαρξιακά - καλλιτεχνικά πορίσματα αντιπαραβάλλονται με τα απλοϊκά ευφυολογήματα και τους λαϊκούς αστεϊσμούς, το μελάνι της σελίδας με την εικόνα των γραφομένων. Σε μία ευφυή και πρωτότυπη σύλληψη, η προσωποποιημένη Μούσα δεν μπορεί να αρθρώσει ούτε λέξη και προσφέρει την έμπνευση μέσα από την ευεργετική της βουβαμάρα, αποδεικνύοντας ταυτόχρονα πως όταν «μιλάμε στον εαυτό μας» μάλλον περισσότερο «ακούμε τον εαυτό μας». Η ιστορία λοιπόν εξυφαίνεται μέσα στην ιστορία και ομοίως το σινεμά θρέφεται μέσα στο σινεμά, με το έξοχο εύρημα του παραθύρου να λειτουργεί ως οθόνη εντός της οθόνης. Η μοναδική παραφωνία ή μάλλον ατονία εντοπίζεται δυστυχώς στην καίρια αυτή μετάβαση από τη μία διάσταση στην άλλη, από το εμβρυακό υγρό της συγγραφής και του επί χάρτου μυθοπλαστικού σχεδιασμού στον παλμό και σφυγμό των εικονοποιημένων διαστάσεων της έμπνευσης. Η κρίσιμη στιγμή του περάσματος στην αντίπερα όχθη, πλην ελάχιστων εξαιρέσεων, χαρακτηρίζεται από μία στατικότητα, από μία δραματουργική επαναληψιμότητα, από μία αδυναμία εύρεσης διόδων πιο υποδόριων και απολαυστικών από την αμεσότητα του λόγου. Κάθε ράθυμος και ενδοσκοπικός περίπατος δίχως προορισμό είναι απολαυστικός αλλά εύλογα σε κάποια στιγμή ξεφουσκώνει και αν δεν υπάρξει κάποια αφορμή επανεκκίνησης θα λήξει δίχως καλά καλά να το αντιληφθούμε.

5 Η σκανδαλώδης βέβαια ευχέρεια χρήσης της κινηματογραφικής γλώσσας από τον Π. απορροφά τους κραδασμούς την ώρα της μεταπήδησης, εγγυάται την ομοιογένεια και τον σταθερό υγιή ρυθμό και αποτρέπει (μερικώς) τον κίνδυνο της αποσπασματικότητας. Όπως και να έχει, τα όποια ανοιχτά ζητήματα προσανατολισμού και σκοποθεσίας δεν μπορούν να μας στερήσουν αυτή τη βόλτα γευσιγνωσίας και αναμόχλευσης. Ο σκηνοθέτης Π. μιλάει για την ταινία: «Τα Οπωροφόρα της Αθήνας» είναι μια ταινία που την γύρισα σαββατοκύριακα. Ξεκινήσαμε τα γυρίσματα τον Φεβρουάριο του 2009 και τελειώσαμε τον Αύγουστο, ακολουθώντας την καρποφορία των οπωροφόρων, νεράντζια, μούσμουλα, βερίκοκα, μούρα, σύκα Το βιβλίο του Δημητρίου στην αρχή μου φαινόταν βουνό, γιατί συνδύαζε τον δοκιμιακό λόγο ενός συγγραφέα που μιλάει για την τέχνη του και την απόλυτη χαζομάρα του ήρωα του που περιφέρεται άσκοπα, ανάμεσα στα «φρούτα» της Αθήνας. Όταν η ταινία τελείωσε, διαπίστωσα ότι η συγκατοίκηση της εξυπνάδας με την χαζομάρα είναι το πιο φυσικό πράγμα του κόσμου και άδικα έσπαγα το κεφάλι μου να λύσω προβλήματα που η Ζωή τα έχει λύσει μόνη της. Τελικά είναι, ευτυχώς, αδύνατο και ίσως και απάνθρωπο να είναι κανείς έξυπνος 24 ώρες/24 ωρο. Τα οπωροφόρα της Αθήνας (Συγγραφέας: Κωνσταντίνος Μπλάθρας Περιοδικό Άρδην φύλλο 67): Το να γράψει κανείς μόνο πεντακόσιες λέξεις για την καινούργια ταινία του Π. δεν είναι εύκολη υπόθεση. Με Τα οπωροφόρα της Αθήνας, που είδαμε πριν λίγες ημέρες στις Νύχτες Πρεμιέρας, συμπληρώνεται ένα ακόμα κομμάτι από τις αθηναϊκές εικόνες στο σινεμά του Π. Μάλιστα η ταινία του αυτή μοιάζει να είναι η πιο αθηναϊκή απ όλες, αφού εδώ η Αθήνα γίνεται η ίδια πρωταγωνίστρια, μαζί με τον συγγραφέα και τον ήρωά του. Η ταινία ξετυλίγεται σε σκηνές σαν ένας διάλογος ανάμεσα στον σκηνοθέτη και τον συγγραφέα αφενός και στον ήρωα του βιβλίου και της ταινίας και την Αθήνα, ή μάλλον τα οπωροφόρα της, αφετέρου. Πρόκειται για τη μεταφορά στον κινηματογράφο του ομώνυμου βιβλίου του Σωτήρη Δημητρίου, μια κωμωδία «με τη μορφή δοκιμίου ή ένα δοκίμιο με τη μορφή κωμωδίας», όπως λέει ο ίδιος ο αειθαλής Π, στους τίτλους της αρχής. Ο Π είναι ίσως από τους λίγους Έλληνες σκηνοθέτες που μπορούν σήμερα να φτιάχνουν κινηματογραφικά δοκίμια και η ταινία του αυτή αποδεικνύει ότι μπορεί να κάνει εξίσου πετυχημένα και κωμωδία. Η ταινία παραμένει, παρ όλους τους προσδιορισμούς της, ανάλαφρη, και αλαφρώνει την καρδιά του θεατή, σαν εκείνον που πουλάει μπαλόνια και κινδυνεύει να απογειωθεί, στο τέλος, μαζί με τα μπαλόνια του. Ακριβώς εκεί ο συγγραφέας συναντιέται με τον ήρωά του για να τον κρατήσουν πάνω στη γη. «Ο κινηματογράφος δεν είναι τόσο σοβαρό πράγμα», είπε ο ίδιος ο σκηνοθέτης, προλογίζοντας την ταινία του, αυτός ο κινηματογράφος ωστόσο γίνεται απαραίτητος από τη στιγμή που κρατά τους αλαφροΐσκιωτους κοντά μας. Ο πρωταγωνιστής της ταινίας, ο συγγραφέας, στον ρόλο ο Λευτέρης Βογιατζής, κάθεται στο γραφείο του μπροστά σε ένα παράθυρο με θέα μια κατηφορική ράμπα, που μοιάζει με πιλοτή ή με είσοδο πάρκινγκ, αν και ποτέ δεν βλέπουμε κάποιο αυτοκίνητο να κατεβαίνει, ή που μπορεί να μοιάζει και με έξοδο προς τα πάνω. Εκεί γράφει το καινούργιο του βιβλίο και ταυτόχρονα σκέφτεται φωναχτά για την τέχνη του μπροστά στην οικιακή βοηθό (Αλεξία Καλτσίκη). Αυτή είναι μια σχεδόν βουβή Ρωσίδα, που δεν μιλάει ελληνικά και αντικαθιστά την ημέρα εκείνη την κανονική. Ο ήρωας του βιβλίου, που τον ζωντανεύει ο Νίκος Κουρής, είναι ένας αλαφροΐσκιωτος, λοιπόν, ο οποίος πάσχει από ακαθισία και τριγυρνάει στους δρόμους της Αθήνας τρεφόμενος από τους καρπούς των οπωροφόρων της. Οι σουρεαλιστικές καταστάσεις, αγαπημένες του Π, πανταχού παρούσες, πασπαλισμένες με την ιδιαίτερη γοητεία του ρεαλισμού του. Η ταινία σκιτσάρει με ζωντάνια τους περιφερόμενους αργόσχολους, που στην Αθήνα δεν είναι μυθιστορηματικοί τύποι, αλλά αληθινές φιγούρες, που τους βλέπεις σχεδόν σε κάθε γωνία, όπως και τα οπωροφόρα της, εάν είσαι λιγάκι προσεκτικός. Τα στοιχεία της σάτιρας είναι κι αυτά έντονα, με κορυφαία τη σκηνή στο λεωφορείο, όπου γνωστά πρόσωπα του ελληνικού κινηματογράφου, μιας κάποιας ηλικίας σήμερα, σκηνοθέτες, παραγωγοί, κριτικοί, τέως πρόεδροι και υπεύθυνοι του Κέντρου Κινηματογράφου, της ΕΡΤ κ.ά., τραγουδούν όλοι μαζί ένα αντάρτικο τραγούδι για τη νεολαία. Ο Π έχει χιούμορ και όσοι διαθέτουν χιούμορ διαθέτουν λεπτό γούστο και παρατηρητικότητα. Και ο κινηματογράφος του είναι ένας κινηματογράφος καλοζυγισμένος και με ευστροφία ντεκουπαρισμένος, έτσι ώστε να μπορεί ο θεατής να αποκωδικοποιήσει όχι μόνο τις κωμικές καταστάσεις, αλλά και την

6 υπόσταση, την αληθινή όψη των ηρώων. Γυρισμένη σε φυσικούς εξωτερικούς χώρους, η ταινία είναι και ένας φόρος τιμής στην Αθήνα, που ο Π σπάνια εγκαταλείπει και έχει με την κάμερά του και από ταινία σε ταινία καταγράψει σχεδόν όλες τις γωνιές της, κυρίως το κέντρο. Εάν ο συγγραφέας παλεύει με τις λέξεις, με την κυριολεξία, αλλά και με τα αισθήματα που προκαλούν, ο σκηνοθέτης περιστέλλει τη φλυαρία των πλάνων, που σαν λίπος επικάθεται σήμερα στις εικόνες που συνεχώς βλέπουμε, για να φτάσει στην κυριολεξία μιας κινηματογράφησης χωρίς σκηνοθετικές επιδείξεις. Επιμένει στα πλάνα που αφηγούνται από μόνα τους την ιστορία και στο τράβελινγκ που πλησιάζει αλαφροπατώντας τον πρωταγωνιστή. Έτσι καταφέρνει να κρύβεται πίσω από τους ήρωές του και να κάνει αισθητή την παρουσία του εξαιρετικά μόνο στο τέλος, με ένα πλάνο γερανού, ένα υποκειμενικό θα λεγες κάποιου που θέλει να πετάξει. Ο Νίκος Κουρής, μια κωμική αποκάλυψη, αυθόρμητος, παίζει με κέφι τον αλαφροΐσκιωτο, η Καλτσίκη, η δροσερή νότα της ταινίας, μεταμορφωμένη πλήρως σε μια ξένη που ακούει μα δεν καταλαβαίνει, και ο Βογιατζής κινηματογραφικός όσο ποτέ άλλοτε, σε έναν ρόλο που θα μπορούσε να τον ξεγελάσει σε θεατρικές σοβαροφάνειες. Και οι τρεις υπηρετούν το ανάλαφρο ύφος της ταινίας, που αποκαλύπτει ένα αλλιώτικο πρόσωπο της Αθήνας από εκείνο που μας αφήνει να δούμε στο καθημερινό γκρίζο τρεχαλητό μας. Αλήθεια, γιατί ο δήμος δεν φυτεύει στους δρόμους λεμονιές, αντί για τις πικρές νεραντζιές;