ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΣΤΟΝ Υ ΡΟΛΟΓΙΚΟ ΚΥΚΛΟ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΑ ΤΟΥ ΠΟΛΥΦΥΤΟΥ ΣΤΟΝ ΑΛΙΑΚΜΟΝΑ

Transcript

1 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΣΤΟΝ Υ ΡΟΛΟΓΙΚΟ ΚΥΚΛΟ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΑ ΤΟΥ ΠΟΛΥΦΥΤΟΥ ΣΤΟΝ ΑΛΙΑΚΜΟΝΑ Φωτόπουλος Φ, Μιµίκου Μ, Μπαλτάς Ε και Βαράνου Αικ. Ηρώων Πολυτεχνείου 5, Ζωγράφου, Αθήνα. Τηλ , Fax: ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στην εργασία αυτή, ποσοτικοποιούνται οι επιπτώσεις της κλιµατικής αλλαγής, όπως αυτή προσδιορίστηκε από τα δυο πειράµατα κλιµατικής αλλαγής UKHI και HadCM2, τόσο στον υδρολογικό κύκλο όσο και στο σχεδιασµό της λειτουργίας του ταµιευτήρα του Πολυφύτου στη λεκάνη του Ιλαρίωνα στον ποταµό Αλιάκµονα. Επιλέχτηκε η περίοδος και καταστρώθηκαν εντοπικά µοντέλα προσοµοίωσης του υδρολογικού κύκλου και της λειτουργίας του ταµιευτήρα του Πολυφύτου τα οποία εφαρµόστηκαν για το σενάριο αναφοράς και για τα δυο πειράµατα κλιµατικής αλλαγής. Η σύγκριση των αποτελεσµάτων για τις τρεις αυτές περιπτώσεις δίδει το µέγεθος των επιπτώσεων της κλιµατικής αλλαγής. IMPACTS OF CLIMATE CHANGE IN THE HYDROLOGICAL CYCLE AND POLYFYTO RESERVOIR AT ALIAKMON RIVER Fotopoulos F, Mimikou M, Baltas E and Varanou E. 5, Iroon Polytechniou, Zografou, Athens. Tel , Fax: ABSTRACT The objective of this project is to quantify the impacts of the climate change, as it was estimated by the application of two climate change scenarios, UKHI and HadCM2, in both the hydrological cycle and the design of the operation of Polyfyto reservoir, located at the Ilarion basin of the Aliakmon river. Two regional models were constructed, one for the simulation of the hydrological cycle and another for the operation of the Polyfyto reservoir, for the selected period ( ). These models were applied for the base run scenario and the two climate change scenarios. The effects of the climate change impact were assessed by comparing the results of the three runs.

2 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παρούσα εργασία επικεντρώνεται στην πρόβλεψη των κλιµατικών αλλαγών και στη µελέτη των επιπτώσεών τους στον υδρολογικό κύκλο καθώς και στο σχεδιασµό της λειτουργίας έργων διαχείρισης υδατικών πόρων. Ως περιοχή µελέτης επιλέχθηκε η λεκάνη του Ιλαρίωνα στον ποταµό Αλιάκµονα που βρίσκεται στη δυτική Μακεδονία και ως έργο διαχείρισης υδατικών πόρων, ο ταµιευτήρας του Πολυφύτου. Όλοι οι υπολογισµοί έγιναν µε χρονικό ορίζοντα το έτος Για την εκτίµηση των κλιµατικών αλλαγών έγινε χρήση των αποτελεσµάτων από δυο πειράµατα κλιµατικής αλλαγής, από το πείραµα εξισορρόπισης UKHI και από το πείραµα µεταβατικών κλιµατικών αλλαγών HadCM2. Ο υδρολογικός κύκλος της λεκάνης απορροής προσοµοιώθηκε τόσο µε βάση το σενάριο αναφοράς όσο και µε τα αποτελέσµατα των πειραµάτων κλιµατικής αλλαγής UKHI και HadCM2. Κατόπιν µελετήθηκαν οι επιπτώσεις της κλιµατικής αλλαγής στη λειτουργία του ταµιευτήρα του Πολυφύτου. Καταστρώθηκε ένα µοντέλο προσοµοίωσης της λειτουργίας του ταµιευτήρα, µε τη βοήθεια του οποίου έγινε ανάλυση ευαισθησίας της διακινδύνευσης των ετήσιων επιπέδων παροχής υδροηλεκτρικής ενέργειας µε τις δεδοµένες εισροές υπολογισµένες από το σενάριο αναφοράς και από τα δυο πειράµατα κλιµατικής αλλαγής. 2. Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Η περιοχή µελέτης είναι η λεκάνη απορροής του Ιλαρίωνα στον ποταµό Αλιάκµονα, η οποία βρίσκεται στη υτική Μακεδονία µεταξύ των παραλλήλων Νότια έως Βόρεια και υτικά έως 22 Ανατολικά. Η λεκάνη αυτή φαίνεται στο σχήµα 1. Γεωµορφολογικά, η λεκάνη του Ιλαρίωνα είναι ήπια, χωρίς απότοµες κλίσεις και µε µεγάλα πεδινά τµήµατα. Σχήµα 1. Η λεκάνη του Ιλαρίωνα.

3 Πίνακας 1. Χαρακτηριστικά της λεκάνης του Ιλαρίωνα. Μεταβλητή Τιµή Έκταση, µέσο υψόµετρο 5005 km², 901m Μέση ετήσια ιστορική θερµοκρασία 11.0 C Μέση ετήσια ιστορική βροχόπτωση mm Μέση ετήσια ιστορική απορροή 49.0 m 3 /sec Μέση ετήσια ειδική απορροή m 3 /sec/km 2 Μήκος ποταµού υπολεκάνης km 3. ΚΛΙΜΑΤΙΚΑ ΣΕΝΑΡΙΑ 3.1 Το πείραµα κλιµατικής αλλαγής UKHI Το συγκεκριµένο πείραµα είναι αρκετά αντιπροσωπευτικό σχετικά µε τη µοντελοποίηση της κλιµατικής αλλαγής για την αρχή της δεκαετίας του 90 και γενικά είναι ανώτερο των αντιστοίχων πειραµάτων (χαµηλής ανάλυσης) που πραγµατοποιήθηκαν στα τέλη της δεκαετίας του 80. Για το πείραµα αυτό χρησιµοποιήθηκε το 11-στρωµο ατµοσφαιρικό µοντέλο γενικής κυκλοφορίας (GCM) υψηλής ανάλυσης του Hadley Centre της Αγγλίας [10]. Η οριζόντια επιφανειακή ανάλυση του µοντέλου ήταν 2.5 γεωγραφικό πλάτος (Latitude) και 3.75 γεωγραφικό µήκος (Longitude) όπως φαίνεται και στο σχήµα 2. Στην ελεγχόµενη ολοκλήρωση, το µοντέλο εφαρµόστηκε σε µια συγκέντρωση CO 2 της τάξεως των 323 ppmv µέχρι να επιτευχθεί µια εξισορρόπηση του κλίµατος. [9] Αυτή η συγκέντρωση αµέσως µετά, διπλασιάστηκε στα 664 ppmv και το µοντέλο εφαρµόστηκε ξανά µέχρι να επιτευχθεί µια νέα εξισορρόπηση του κλίµατος. Σχήµα 2. Η ανάλυση του µοντέλου GCM για το πείραµα UKHI [2]. Η κλιµατική αλλαγή υπολογίστηκε ως η µέση διαφορά της µέσης δεκαετούς κατάστασης του διαταραγµένου (2xCO 2 ) κλίµατος µείον τη δεκαετή µέση κατάσταση του ελεγχόµενου (1xCO 2 ) κλίµατος. Από τα µεγέθη του µοντέλου, η µέση µηνιαία µέγιστη και ελάχιστη επιφανειακή θερµοκρασία αέρα και η µέση µηνιαία συνολική επιφανειακή βροχόπτωση χρησιµοποιήθηκαν για την παραγωγή των κλιµατικών σεναρίων. Τα αποτελέσµατα του πειράµατος για την περιοχή µελέτης φαίνονται στον πίνακα 2.

4 Πίνακας 2: Τα αποτελέσµατα του πειράµατος κλιµατικής αλλαγής UKHI για τη µέση µηνιαία µέγιστη και ελάχιστη επιφανειακή θερµοκρασία αέρα και για τη µέση µηνιαία συνολική επιφανειακή βροχόπτωση (Πηγή: Mike Hulme et al., 1994). Μήνας Οκτ Νοε εκ Ιαν Φεβ Μαρ Απρ Μαι Ιουν Ιουλ Αυγ Σεπτ Τ ( C) P (%) Το πείραµα κλιµατικής αλλαγής HadCM2 Η πλέον σηµαντική έκδοση του Ενοποιηµένου Μοντέλου [1] για τη µελέτη της επίδρασης των κλιµατικών αλλαγών µέχρι και το 1998 είναι το πείραµα HadCM2 (Hadley centre Coupled Model version 2). Το HadCM2 έχει οριζόντια επιφανειακή ανάλυση 2.5 x 3.75 (γεωγραφικό πλάτος επί γεωγραφικό µήκος) και αυτή η απεικόνιση παράγει ένα κάνναβο µε ανάλυση 96x73 κελιά. Το HadCM2 έχει χρησιµοποιηθεί για τη διεξαγωγή µιας σειράς πειραµάτων κλιµατικών αλλαγών λαµβάνοντας υπόψη διαταραχές τόσο από τις διαφοροποιήσεις των συγκεντρώσεων των αερίων που προκαλούν το φαινόµενο του θερµοκηπίου όσο και από το συνδυασµό τους µε ενώσεις που περιέχουν θείο. Τα πειράµατα αυτά αποτέλεσαν ένα µεγάλο άλµα στον τρόπο που προσοµοιώνεται το κλιµατικό σύστηµα, αφού υπερνικήθηκαν κάποια από τα µεγάλα προβλήµατα που αντιµετώπισαν οι προηγούµενες γενιές οµοιωµάτων ισορροπίας και µεταβολών κλιµατικών αλλαγών. Τα αποτελέσµατα για την περιοχή µελέτης του πειράµατος HadCM2 φαίνονται στον πίνακα 3. Πίνακας 3: Τα αποτελέσµατα του πειράµατος κλιµατικής αλλαγής HadCM2 για τη µέση µηνιαία µέγιστη και ελάχιστη επιφανειακή θερµοκρασία αέρα και για τη µέση µηνιαία συνολική επιφανειακή βροχόπτωση (Πηγή: Hadley Centre, 1998). Μήνας Οκτ Νοε εκ Ιαν Φεβ Μαρ Απρ Μαι Ιουν Ιουλ Αυγ Σεπτ Τ ( C) P (%) ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Υ ΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ Υ ΑΤΙΚΟΥ ΙΣΟΖΥΓΙΟΥ Οι µεταβλητές εισόδου του µοντέλου Water Budget [3] είναι η κατακρήµνιση, η µέση µηνιαία θερµοκρασία στο µέσο υψόµετρο της λεκάνης, η σχετική υγρασία, η ταχύτητα του ανέµου, η σχετική ηλιοφάνεια και το ποσοστό των ωρών ηλιοφάνειας της ηµέρας. Οι µεταβλητές αυτές δίδονται µε τη µορφή µέσων µηνιαίων τιµών από το υδρολογικό έτος 1962 µέχρι το υδρολογικό έτος Για κάθε µήνα, το µοντέλο υπολογίζει την απορροή, τη δυναµική εξατµισοδιαπνοή µε τη µέθοδο Blaney-Criddle [8], µοιράζει παραµετρικά την κατακρήµνιση σε βροχή και χιόνι ανάλογα µε τη θερµοκρασία και τις παραµέτρους που έχουν εισαχθεί και υπολογίζει το ποσό του νερού της βροχής που απορρέει αµέσως. Το υπόλοιπο νερό της βροχής προστίθεται µε το νερό που παράγεται από ενδεχόµενο λιώσιµο χιονιού και αποτελεί την τελική ποσότητα του νερού από την οποία θα ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις του µοντέλου πρώτα σε εξατµισοδιαπνοή και µετά σε κορεσµό της εδαφικής υγρασίας.

5 Αν η ποσότητα αυτή δεν είναι επαρκής για την ικανοποίηση της ανάγκης δυναµικής εξατµισοδιαπνοής, τότε υπάρχει προσφορά νερού από την εδαφική υγρασία του προηγούµενου µήνα. Στην αντίθετη περίπτωση (της επάρκειας) και µετά τον κορεσµό του εδάφους, το νερό που θα περισσέψει, θα µοιραστεί σε ποσότητα απορροής και σε εµπλουτισµό του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα. Ο υπόγειος υδροφόρος ορίζοντας θα συνεισφέρει και αυτός σε απορροή µε ορισµένη υστέρηση, έτσι ώστε το τελικό ποσό της απορροής να είναι το άθροισµα της άµεσης απορροής, µέρους της ποσότητας του περισσεύµατος του νερού, καθώς και της συνεισφοράς του υπογείου νερού. 5. Υ ΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ Από την εφαρµογή του µοντέλου σε συνδυασµό µε τα σενάρια κλιµατικής αλλαγής προέκυψαν τα παρακάτω αποτελέσµατα: Στο σχήµα 3, απεικονίζεται η µεταβολή της µέσης µηνιαίας απορροής κατά το έτος 2050, ενώ για το ίδιο έτος στο σχήµα 4 απεικονίζεται η µεταβολή της µέσης µηνιαίας πραγµατικής εξατµισοδιαπνοής Base Run UKHI HadCM Οκτώβριος Νοέµβριος εκέµβριος Ιανουάριος Φεβρουάριος Μάρτιος Απρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Απορροή (mm) Αύγουστος Σεπτέµβριος Σχήµα 3. Η µέση µηνιαία απορροή κατά το έτος Εξατµισοδιαπνοή (mm) Base Run UKHI HadCM2 Οκτώβριος Νοέµβριος εκέµβριος Ιανουάριος Φεβρουάριος Μάρτιος Απρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέµβριος Σχήµα 4. Η µέση µηνιαία πραγµατική εξατµισοδιαπνοή το έτος.

6 6. ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΟΥ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΑ Ο ταµιευτήρας του Πολυφύτου βρίσκεται στη δυτική Μακεδονία στα ανατολικά της λεκάνης του Ιλαρίωνα. Πρόκειται για έναν ταµιευτήρα πολλαπλής σκοπιµότητας που κυρίως χρησιµοποιείται για παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας, αλλά και για αρδευτικούς σκοπούς (πεδιάδες δυτικής Μακεδονίας), για τροφοδότηση του θερµοηλεκτρικού εργοστασίου της Πτολεµαϊδας και ενδεχοµένως να χρησιµοποιηθεί µελλοντικά για την ύδρευση της Θεσσαλονίκης. Επειδή ακριβώς ο ταµιευτήρας αυτός είναι πολλαπλής σκοπιµότητας, είναι ευνόητο πως τα επίπεδα που κυµαίνεται η διακινδύνευση λαµβάνοντας ή όχι τις επιδράσεις από τις κλιµατικές αλλαγές, πρέπει να βρίσκονται σε ανεκτά επίπεδα. Με τον όρο ανεκτά θεωρούνται τα τρέχοντα επίπεδα (χωρίς κλιµατικές αλλαγές). Η λειτουργία του ταµιευτήρα του Πολυφύτου περιγράφεται από την εξίσωση του υδατικού ισοζυγίου υπό τους διάφορους περιορισµούς που αφορούν τον αποθηκευόµενο όγκο, την εκροή από τον ταµιευτήρα και την παραγωγή ενέργειας. Η εξίσωση υδατικού ισοζυγίου που χρησιµοποιήθηκε σε µηνιαία βάση έχει την παρακάτω µορφή: Vt+1 = Vt + I t + Pt Rt atw qt N t όπου V t ο όγκος που είναι αποθηκευµένος στην αρχή του µήνα t (m 3 ) V t+1 ο όγκος που είναι αποθηκευµένος στο τέλος του µήνα t (m 3 ) Ι t η µηνιαία εισροή στον ταµιευτήρα (m 3 ) P t η µηνιαία κατακρήµνιση πάνω στην επιφάνεια του ταµιευτήρα (m 3 ) R t η µηνιαία εξάτµιση από την επιφάνεια του ταµιευτήρα (m 3 ) W η ετήσια ποσότητα ύδατος που παρέχεται στις τουρµπίνες (m 3 ) α t ο µηνιαίος συντελεστής κατανοµής του W q t οι διαφυγές από τον αγωγό υπερχείλισης κατά τη διάρκεια του µήνα t (m 3 ) N t οι µη ελεγχόµενες απώλειες κατά τη διάρκεια του µήνα t (m 3 ) Στην προσέγγιση που έγινε, χρησιµοποιήθηκε µια τροποποιηµένη µορφή της παραπάνω εξίσωσης. Σύµφωνα µε εδαφικές έρευνες, οι απώλειες N t έχουν µικρή συµµετοχή και κατά συνέπεια µπορούν να αµεληθούν. Ταυτόχρονα τα δεδοµένα δείχνουν πως οι κατακρηµνίσεις P t και η εξάτµιση R t αλληλοαναιρούνται. Τέλος δεν επιτρέπονται διαφυγές από τον αγωγό υπερχείλισης και ολόκληρη η ποσότητα του αποθηκευµένου όγκου ύδατος διέρχεται από τις τουρµπίνες. Γενικά, όλες αυτές οι απλοποιήσεις δεν επηρεάζουν τη συγκεκριµένη ανάλυση ευαισθησίας που ακολουθήθηκε. 7. ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΣΤΟ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΑ ΤΟΥ ΠΟΛΥΦΥΤΟΥ ιαπιστώθηκε ότι η παραγωγή ενέργειας στον ταµιευτήρα του Πολυφύτου, κατά το σχεδιασµό της λειτουργίας του ταµιευτήρα υπό τις τρέχουσες κλιµατικές συνθήκες, επηρεάζεται από τα εξεταζόµενα σενάρια κλιµατικών αλλαγών. Παρατηρούνται αυξήσεις της διακινδύνευσης σε συνάρτηση µε τις ετήσιες ποσότητες παραγόµενης ενέργειας, ιδιαίτερα µε το σενάριο HadCM2. Παρόµοια συµπεράσµατα για άλλους ταµιευτήρες έχουν εξαχθεί και από άλλες συναφείς έρευνες [4], [5] σχετικά µε την επίπτωση των κλιµατικών αλλαγών που αντιπροσωπεύονται από ένα σύνολο

7 αληθοφανών υποθετικών σεναρίων για ένα σύστηµα ταµιευτήρων στην κεντρική Ελλάδα. Ο καθαρός αποθηκευµένος όγκος αποτελεί µια πολύ σηµαντική παράµετρο για την παραγωγή ενέργειας και συνεπώς για το σχεδιασµό ενός ταµιευτήρα [6], [7]. Μέσα στο πολύπλοκο σύστηµα των αλληλοσυσχετισµένων παραµέτρων που επιδρούν στην αξιοπιστία του ταµιευτήρα για την ικανοποίηση των αναγκών σε παραγωγή ενέργειας και παροχή νερού, ο ρόλος του καθαρού αποθηκευµένου όγκου είναι πολύ σηµαντικός. Τα υψηλά επίπεδα διακινδύνευσης µπορούν να µειωθούν κατά το σχεδιασµό, αυξάνοντας τον καθαρό όγκο αποθήκευσης [7]. Εποµένως το πρόβληµα έγκειται στο πόσο πρέπει να αυξηθεί ο όγκος αυτός στον ταµιευτήρα µε σκοπό τη διατήρηση ανεκτών επιπέδων διακινδύνευσης για την υπάρχουσα παραγωγή ενέργειας υπό τις αλλαγµένες κλιµατικές συνθήκες. Πίνακας 4. Συγκεντρωτικά αποτελέσµατα ανάλυσης διακινδύνευσης. Παράµετρος Αναφοράς UKHI HadCM2 ιακύµανση διακινδύνευσης της πρωτεύουσας ενέργειας ιακινδύνευση ελάχιστης ετήσιας εγγυηµένης ενέργειας ιακινδύνευση µέσης ετήσιας εγγυηµένης ενέργειας % 2.00% Expon. (Base Run) Expon. (HadCM2) Expon. (UKHI) ιακινδύνευση (%) 1.50% 1.00% 0.50% 0.00% Σχήµα 5. Η µεταβολή της ετήσιας πρωτεύουσας ενέργειας Ε (GWh) σε συνάρτηση µε τη διακινδύνευση (%) για το σενάριο αναφοράς, το UKHI και το HadCM2. 8. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Ετήσια πρωτεύουσα ενέργεια (GWh)

8 Η µέση µηνιαία απορροή παρουσιάζει έντονες τάσεις µείωσης καθ όλη τη διάρκεια του έτους, λιγότερο όµως κατά τους φθινοπωρινούς µήνες (σχήµα 3). Η αύξηση της µέσης µηνιαίας θερµοκρασίας, έχει ως αποτέλεσµα την αύξηση της µέσης µηνιαίας πραγµατικής εξατµισοδιαπνοής που παίρνει τις µέγιστες (σε ποσοστά) τιµές κατά τους χειµερινούς µήνες (σχήµα 4). Συγκρίνοντας τα δυο σενάρια UKHI και HadCM2 µεταξύ τους, διαφαίνεται ότι αυτά δίνουν αποτελέσµατα που δεν αποκλίνουν, τουλάχιστον στη µηνιαία βάση που χρησιµοποιήθηκαν. Όσον αφορά τη µέση µηνιαία πραγµατική εξατµισοδιαπνοή, τα αποτελέσµατα των δυο παραπάνω σεναρίων έχουν αρκετά καλή συµφωνία. Το σενάριο UKHI πάντως βρίσκεται πλησιέστερα στα αποτελέσµατα του σεναρίου αναφοράς για όλους τους υδρολογικούς δείκτες. Για τη λειτουργία του ταµιευτήρα, τα δυο σενάρια κλιµατικής αλλαγής δίνουν αυξηµένα επίπεδα διακινδύνευσης της παραγωγής τόσο της ελάχιστης όσο και της µέσης ετήσιας εγγυηµένης ποσότητας ενέργειας. Το σενάριο HadCM2 είναι µάλιστα κατάτι δυσµενέστερο του UKHI. Όσον αφορά τη µεταβολή του καθαρού αποθηκευµένου όγκου του ταµιευτήρα η οποία θα οδηγήσει στα επίπεδα διακινδύνευσης χωρίς τις κλιµατικές αλλαγές, για το σενάριο UKHI, προκύπτει αύξηση του καθαρού αποθηκευµένου όγκου 12% για την ελάχιστη και 31% για τη µέση ετήσια εγγυηµένη παραγωγή ενέργειας. Για το δε σενάριο HadCM2, οι αυξήσεις είναι της τάξης του 13% και 33% αντίστοιχα, κάτι που είναι αναµενόµενο, αφού το σενάριο αυτό είναι δυσµενέστερο κατάτι του UKHI (σχήµα 5). ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Hulme M, Conway D., Brown O., Barrow E A baseline climatology and future change scenarios for Great Britain and Europe Part III. Climatic Research Unit of East England, Norwich, NR4 7TJ, Great Britain. 2. Internet link: Hadley Centre's Climate Change Experiments, Μιµίκου κ.α Ανάλυση ευαισθησίας υδατικών πόρων και έργων αξιοποίησής τους σε µελλοντικά υδρολογικά σενάρια µε συνεκτίµηση της κλιµατικής αλλαγής, ΕΜΠ, Ελλάδα. (1-45) 4. Mimikou et al Impact of climate change on water resources in Northern Greece, NTUA, Greece. (3-22) 5. Mimikou et al Hydrological effects of climate change in Northern Greece, NTUA, Greece. 6. Klemes, Vit Effects of Hypothetical Climate Change on Reliability of Water Supply from Reservoirs. Geneva, Switzerland, WMO. 7. Μιµίκου Μ, Τεχνολογία Συστηµάτων Υδατικών Πόρων, β έκδοση, Αθήνα. 8. Blaney H.F. and Criddle W.D. (1950) Determining water requirements in irrigated areas from climatological and irrigated data. SCS TP-96, USDA. 9. Hansen et al. (1981) Climatic impact of increasing atmospheric carbon dioxide. Science. 10. Internet link: Hadley Centre's Climate Change Experiments, 2000.