Η άβολη αλήθεια ΠΕΝΤΕ ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Transcript

1 σελ.12 ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ εκέµβριος 2006 Αρ. φύλλου 01 ΕΚ ΟΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Η άβολη αλήθεια µια υπόθεση που µας αφορά άµεσα Η εφιαλτική υπερθέρµανση του πλανήτη δεν είναι η µοναδική υπόθεση που αφορά άµεσα σε παγκόσµια αλλά και τοπική κλίµακα. Καθηµερινά συνειδητοποιούµε ότι τρώ- µε διοξίνες και πίνουµε κοκτέιλ µε διάφορα δηλητήρια. Η ποσότητα και η ποιότητα του νερού ελλατώνεται και υποβαθµίζεται. Αναπνέουµε όλο και περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα και αιωρούµενα σωµατίδια. Ζούµε σε αντιαισθητικές πόλεις. Πνιγόµαστε στα σκουπίδια. Βλέπουµε τηλεσκουπίδια που µας αποπροσανατολίζουν από την πραγµατικότητα και µας υποβάλλουν σε παθητικούς δέκτες. Είναι καιρός ν αντισταθούµε ως ενεργοί και αυτόνοµοι πολίτες, µέσα από τα δίκτυα οικοπροστασίας και αλληλέγγυας οικονοµίας που αναπτύσσονται πλέον στη χώρα. Η αυτο-οργάνωση είναι η απάντηση του πολίτη, η συλλογική ευφυία έναντι της κατατευθυνόµενης αποπροσανατολιστικής επικοινωνίας, υπερκατανάλωσης και σπατάλης ενέργειας. Η αυτο-οργάνωση, η ενηµέρωση και η ενεργοποίηση του πολίτη µέσα από τα δίκτυα οικοπροστασίας και αλληλέγγυας οικονο- µίας είναι και η απάντηση του πολίτη στα κυκλώµατα διαφθοράς εξουσίας και µιντιοκρατίας. Οι εκθέσεις συµµετοχικής οικολογίας στους ήµους που ξεκινούν από το Σύνταγµα Ιανουαρίου, σ όλη τη χώρα είναι ένα ελπιδοφόρο ξεκίνηµα. ΙΑΒΑΣΤΕ: - Θεµελιώδεις σηµασίες για την κοινωνία των πολιτών ΠΕΝΤΕ ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΠΡΑΣΙΝΑ ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ ΔΑΣΗ ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΗΠΙΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Ανακύκλωση Το τελευταίο διάστηµα η «ανακύκλωση» γίνεται, όλο και περισσότερο µέρος της καθηµερινής ζωής. Πρωτοβουλίες δήµων αλλά και ιδιωτών, αφιερώµατα σε εφηµερ δες, εκκλήσεις επιστηµόνων υπογραµµίζουν καθηµερινά ότι «τα σκουπίδια δεν είναι για πέταµα», αλλά µπορούν να ανακτηθούν, να ανακυκλωθούν και να ξαναχρησιµοποιηθούν ως πρώτες ύλες για νέα προϊόντα. Ανακύκλωση είναι «η διαδικασία της συστηµατικής διαλογής και επαναφοράς χρήσιµων υλικών στο φυσικό οικονοµικό κύκλο» (Τσοµπανίδης και Λώλος, 1992, σ.1). Είναι κυρίως η µείωση της φόρτισης του περιβάλλοντος και η εξοικονόµηση ενέργειας και χρήσιµων πρώτων υλών. Η λέξη «απορρίµµατα» σύµφωνα µε το βιβλίο «Recyling Metal», «χαρακτηρίζει τα περιττά, τα άχρηστα, αυτά που αποβάλλονται ως κατάλοιπα µετά από κάποια συγκεκριµένη χρήση Τα µέταλλα είναι η µία από τις τέσσερις βασικές οικογένειες συστατικών των οικιακών απορριµ- µάτων οι άλλες τρεις είναι το γυαλί, τα οργανικά (π.χ. αποφάγια) και το χαρτί». Η ανακύκλωση χρήσιµων υλικών από τα απορρίµµατα δεν αποτελεί µόνον ένα σωστό βήµα για µία ορθολογική διαχείριση των απορριµ- µάτων αλλά επιτακτική ανάγκη για τη χώρα µας Βέβαια το πρόβλη- µα δεν θα λυθεί µόνο µε τεχνολογικές λύσεις αλλά απαιτείται σωστό σύστηµα οργάνωσης, µια σειρά οικονοµικών και νοµοθετικών ρυθ- µίσεων, πληροφόρησης και ενηµέρωσης του κοινού και συµφωνιών µε τις παραγωγικές τάξεις. Για το λόγο αυτό είναι ανάγκη η συνεργασία Πολιτείας, Παραγωγικών τάξεων και Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Τα Βιοκλιµατικά Κτίρια, η Κοινοτική Οδηγία 2002/91 Με τη νέα Κοινοτική Οδηγία 2002/91, που έχει τεθεί σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου του 2006, συνοπτικά επιβάλλονται: πρώτον η ενεργειακή Πιστοποίηση όλων των νέων κτιρίων (εφόσον ξεπερνούν τα 100µ2), δεύτερον η εφαρµογή ελάχιστων ενεργειακών απαιτήσεων και τρίτον η τακτική επιθεώρηση (κτιρίων, αλλά και λεβήτων). Αφορά τις πλευρές της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων ώστε να διαµορφωθεί µία πραγµατικά ολοκληρωµένη προσέγγιση. Η οδηγία αφορά στον τοµέα της κατοικίας και στον τριτογενή το- µέα, δηλαδή τους επαγγελµατικούς χώρους, τα δηµόσια κτίρια κ.α. µε εξαίρεση κτίρια όπως τα ιστορικά και τα βιοµηχανικά. Η ενοχλητική αλήθεια των αριθµών για το παρόν και το µέλλον Το 50% των εκποµπών του διοξειδίου του άνθρακα στην Ευρώπη * οφείλεται στην ενέργεια που καταναλώνουν τα κτίρια. Το 40% της ενέργεια που καταναλώνεται στα κτίρια, σχετίζεται µε τις εκποµπές του διοξειδίου του άνθρακα 50% αύξηση της ενέργειας που καταναλώνεται στα κτίρια, προβλέπεται ως και το 2020 για την Κίνα. 25% αύξηση της ενέργειας που καταναλώνεται στα κτίρια, προβλέπεται ως και το 2020 στις ΗΠΑ. Το 29% εξοικονόµηση ενέργειας που καταναλώνεται από τα κτίρια είναι εφικτή σε λιγότερο από 10 χρόνια, µε την υπάρχουσα τεχνολογία. Πηγή : Ε&T ενηµερωτική έκδοση ΥΠΑΝ

2 2 εκέµβριος 2006 Έκδοση: Περιφεριακό Δίκτυο Οικοπροστασίας Υπεύθυνος: Βασίλης Τακτικός Σε αυτό το τεύχος συνεργάστηκαν: Γιάννος Παπαϊωάννου Ελένη Σουπιώνη Ελένη Χορέβα Δημιουργικό: Αρετή Αλεξάκη ΓΡΑΦΕΙΟ: 3η Σεπτεμβρίου 69, , Αθήνα. Τηλ./Fax: mail : anadrash@otenet.gr Μια οµάδα ερευνητών µε επικεφαλής τον Klemends Andrew στην χώρα µας δηµιούργησε µια πρότυπη τεχνολογία για τις πράσινες ταράτσες µε ειδικά φυτά που θέλουν ελάχιστο πότισµα. Τα πλεονεκτήµατα από την εφαρµογή της τεχνολογίας αυτής είναι: 1) Ìåßùóç ôïõ êüóôïõò èýñìáíóçò êáé øýîçò ôïõ êôéñßïõ Ýùò 50%!!! - Ç èåñìïêñáóßá óôçí åðéöüíåéá ìéáò ôáñüôóáò ìðïñåß íá öèüóåé ôïõò 80 C Ç èåñìï ùñçôéêüôçôá ôùí äïìéêþí õëéêþí áõîüíåé ôçí åíýñãåéá ðïõ áðáéôåßôáé ãéá ôçí øýîç ôïõ êôéñßïõ.ôá öõôü óå Ýíá öõôåìýíï äþìá áðïññïöïýí ôç æýóôç ãéá ôéò áíüãêåò ôïõ ìåôáâïëéóìïý ôïõò. ÁðïôÝëåóìá - Ìåßùóç ôçò åðéöáíåéáêþò èåñìïêñáóßáò ôçò ôáñüôóáò Ýùò 45 C óå ó Ýóç ìå Ýíá óõìâáôéêü äþìá!!! (ÅðéöáíåéáêÞ èåñìïêñáóßá < 35 C!!!) Ìåßùóç ôçò åóùôåñéêþò èåñìïêñáóßáò ôïõ êôéñßïõ Ýùò 10 C.Ìåßùóç ôïõ êüóôïõò èýñìáíóçò Ýùò êáé 50%. Áðüóâåóç êüóôïõò ôïðïèýôçóçò åíüò ðñáóßíïõ äþìáôïò ìýóá óå ôñßá ìå ôýóóåñá ñüíéá ìå ôéò õðüñ ïõóåò ôéìýò ðåôñåëáßïõ. 2) Ðñïóôáóßá áðü ôçí ÇëåêôñïìáãíçôéêÞ Áêôéíïâïëßá!!! - ñåõíá ðïõ Ýãéíå óôï Ìüíá ï êáé óôçí ðüëç ÊÜóóåë Ýäåéîå üôé ç äéåßóäõóç çëåêôñïìáãíçôéêþò áêôéíïâïëßáò êáé ìéêñïêõìüôùí óå êôßñéï ôïõ ïðïßïõ öõôåýôçêå ôï äþìá ìåéþèçêå 99,4%!! (Herman, 2003) 3) Ï Ðñïóäùêüìåíïò ñüíïò ÆùÞò ôïõ Äþìáôïò (ôáñüôóáò) ÄéðëáóéÜæåôáé!!! - Ôï ðñüóéíï ðñïóôáôåýåé ôçí åðéöüíåéá ôïõ äþìáôïò êáé ôçò óôåãáíùôéêþò óôñþóçò áðü:âñï üðôùóç, éüíé, áëüæé, Áêôéíïâïëßá UV, Ìç áíéêýò êáôáðïíþóåéò. ÁðïôÝëåóìá - Äéðëáóéáóìüò ôïõ ñüíïõ æùþò ôïõ äþìáôïò êáé ôçò óôåãáíùôéêþò óôñþóçò áðü 30 Ýôç óå ðüíù áðü 60 Ýôç êåñäßæïíôáò ñþìáôá ãéá ôïí éäéïêôþôç áðü ôï êüóôïò åðáíáóôåãáíïðïßçóçò áëëü êáé ôçí åðéóêåõþ ôïõ óêõñïäýìáôïò ñá óçìáíôéêþ ìåßùóç êüóôïõò óôç óõíôþñçóç ôïõ êôéñßïõ. 4) Ðõñïðñïóôáóßá!!! - Ôá ðñüóéíá äþìáôá ðñïóôáôåýïõí ôá êôßñéá áðü ôç öùôéü. ñåõíá ðïõ äéåîþ èç óôï Âåñïëßíï ãéá ôçí áíôßóôáóç åíüò ðñüóéíïõ äþìáôïò óôç öùôéü âñýèçêå üôé ôá öõôåìýíá äþìáôá åìðïäßæïõí ôç öùôéü ðåñéóóüôåñï áðü äþìáôá ìå áëßêé, óôçí åîüðëùóþ ôçò. Áõôü óõìâáßíåé áðü ôç óõãêñüôçóç íåñïý ìýóá óôá ðá ýöõôá ðïõ ñçóéìïðïéïýíôáé Πράσινες Στέγες Óηµαντικά Οφέλη ãéá ôç öýôåõóç. (Kohler,2004) ÌÜëéóôá óôï «êáôáöýãéï ôáéíéþí» óôï UFA Studios óôï Babelsberg ôçò Ãåñìáíßáò ðïõ ñçóéìïðïéþèçêáí óôç äåêáåôßá ôïõ 30 ãéá ôçí áðïèþêåõóç óçìáíôéêþí Ýñãùí (üðùò ôáéíßåò ôçò ÌÜñëåí Íôßíôñé ), ãéá ðõñáóöüëåéá ñçóéìïðïßçóáí åêôüò áðü ïíôñïýò ôïß ïõò ãéá ôï äéá ùñéóìü ôùí äùìáôßùí, öõôåìýíï äþìá ãéá óßãïõñç ðõñáóöüëåéá. (Kohler, 2003). 5) Áýîçóç ôçò åðåíäõôéêþò áîßáò ôïõ êôéñßïõ!!! - Âåëôßùóç ôçò áéóèçôéêþò ôïõ êôéñßïõ. Äçìéïõñãßá þñùí áíáøõ Þò-üìïñöï roof top garden/ þñïé óõãêýíôñùóçò Áýîçóç ôçò åìðïñéêþò áîßáò ôùí êôéñéáêþí åãêáôáóôüóåùí (åñãïóôüóéá, áðïèþêåò, ãñáöåßá êëð) áëëü êáé ôçò áíôéêåéìåíéêþò ôïõò áîßáò ëüãù ôçò õøçëþò âáèìïíüìçóþò ôïõò óôçí åíåñãåéáêþ ôáõôüôçôá ôïõ êôéñßïõ. ÁéóèçôéêÞ áíáâüèìéóç ôçò ðüëçò êáé ôçò ãåéôïíéüò, ìýóá áðü ôçí êüëõøç ôùí äùìüôùí áðü ôï ðñüóéíï. 6) Ç ïìüíùóç!!! - ÐáãéäåõìÝíïò óôï õðüóôñùìá êáé óôá öõôü, áýñáò êáé ç ðïëõó éäþò åðéöüíåéá ôùí öõôþí Ý åé ç ïìïíùôéêþ äñüóç, ìåéþíïíôáò ôïõëü éóôïí êáôü 10 Decibel ðåñéóóüôåñï áðü ìßá óõìâáôéêþ ìüíùóç ôïí åîùôåñéêü èüñõâï.ùò áðïôýëåóìá áðïôåëåß éäáíéêþ ëýóç ãéá êôßñéá ðïõ âñßóêïíôáé êïíôü óå éó õñýò ðçãýò èïñýâïõ (ëåùöüñïõò, åñãïóôüóéá, áåñïäñüìéá êëð). 7) ÁíôéðëçììõñéêÞ Ðñïóôáóßá!!! - ÐÜíù áðü ôï 75% ôùí ïìâñßùí åíüò Üóôåùò êáôáëþãåé Üìåóá óôá öñåüôéá. Áõôü äçìéïõñãåß ðëçììýñåò (óå éó õñþ êáôáéãßäá( ìå ðïëý ìåãüëï êüóôïò ãéá ôïõò ÄÞìïõò. ÐáñÜëëçëá ìåôáöýñåôáé êáé üëç ç ìüëõíóç ôçò áôìüóöáéñáò êáé ôùí åðéêáèçìýíùí âáñýùí óùìáôéäßùí óôç èüëáóóá áëëü áêüìç êáé ìýóá óôï ðüóéìï íåñü. íá öõôåìýíï äþìá êáôáêñáôü êáé öéëôñüñåé ôá üìâñéá (75% ôçò ðïóüôçôüò ôïõò) ðáñý ïíôáò áíôéðëçììõñéêþ ðñïóôáóßá óôçí ðüëç áëëü êáé ðñïóôáôåýïíôáò áðü ôç ìüëõíóç ôï íåñü. 8) Ëýóç óôï ðñüâëçìá ôùí èåñìéêþí íçóßäùí!!! - Ôï öáéíüìåíï ôùí èåñìéêþí íçóßäùí ìåôáâüëåé ôï ìéêñïêëßìá ìéáò ðüëçò.

3 Ιανουάριος Ôï äïìçìýíï áóôéêü ôïðßï áðïññïöü ôçí çëéáêþ èåñìéêþ áêôéíïâïëßá êáé ëåéôïõñãåß ïõóéáóôéêü óáí öïýñíïò.óõã ñüíùò ôá ï Þìáôá êáé ôá êëéìáôéóôéêü ìç áíþìáôá åðéâáñýíïõí ìå ôçí ëåéôïõñãßá ôïõò ôç èåñìïêñáóßá ôçò ðüëçò. ¼ëá áõôü Ý ïõí ùò áðïôýëåóìá íá äçìéïõñãåßôáé ìéá èåñìïêñáóéáêþ äéáöïñü 6-10 C áíüìåóá óôï ðõêíïäïìçìýíï áóôéêü þñï êáé ôá ðñïüóôåéü ôïõ. Ôá ðñüóéíá äþìáôá èåñìïìïíþíïõí êáé óêéüæïõí ôá êôßñéá âïçèþíôáò óôï äñïóéóìü ôïõò êáé êáô åðýêôáóç ôçò ðüëçò, óõìâüëëïíôáò óçìáíôéêü óôçí åðßëõóç ôïõ öáéíïìýíïõ ôùí èåñìéêþí íçóßäùí. 9) Âåëôßùóç óôçí ðïéüôçôá ôïõ áýñá!!! - Ôá öõôü ìåéþíïõí ôï äéïîåßäéï ôïõ Üíèñáêá óôçí áôìüóöáéñá êáé ðáñüãïõí ïîõãüíï. Ôá ðñüóéíá äþìáôá ìåéþíïõí ôï öáéíüìåíï ôùí èåñìéêþí íçóßäùí ðïõ åßíáé ìßá ðçãþ ãéá ôç äçìéïõñãßá ôïõ üæïíôïò ðïõ åðéâáñýíåé ôçí ðüëç.ôá öõôåìýíá äþìáôá êáôáêñáôïýí ôá âáñýá ìýôáëëá áðü ôçí áôìüóöáéñá êáèþò ôá öõôü ôñýöïíôáé áðü áõôü.ìå ôïí ôñüðï áõôü ôá âáñýá áõôü ìýôáëëá äåí åéóýñ ïíôáé óôïí êýêëï ôïõ íåñïý êáé áðü åêåß óôï íåñü ðïõ ðßíïõìå. 10) Âåëôßùóç ÅôáéñéêÞ ÐåñéâáëëïíôéêÞ Ðñïößë!!! - Óôïí éäéùôéêü êáé äçìüóéï ôïìýá ïé ïñãáíéóìïß ñçóéìïðïéïýí ôá öõôåìýíá äþìáôá ãéá ôç âåëôßùóç ôïõ öéëïðåñéâáëëïíôéêïý ôïõò ðñïößë. ÄÞìïé, ÔñÜðåæåò, AóöáëéóôéêÝò åôáéñåßåò êáé ìåãüëåò âéïìç aíßåò öõôåýïõí ôá äþìáôá ôùí êôéñßùí ôïõò ôüóï óôç Åõñþðç üóï êáé óôéò ÇÐÁ êáé Éáðùíßá ìå áõîáíüìåíïõò óå ôá ýôçôá ñõèìïýò 11) Âåëôßùóç ÅôáéñéêÞ ÐåñéâáëëïíôéêÞ Ðñïößë!!! - Óôïí éäéùôéêü êáé äçìüóéï ôïìýá ïé ïñãáíéóìïß ñçóéìïðïéïýí ôá öõôåìýíá äþìáôá ãéá ôç âåëôßùóç ôïõ öéëïðåñéâáëëïíôéêïý ôïõò ðñïößë. ÄÞìïé, ÔñÜðåæåò, AóöáëéóôéêÝò åôáéñåßåò êáé ìåãüëåò âéïìç aíßåò öõôåýïõí ôá äþìáôá ôùí êôéñßùí ôïõò ôüóï óôç Åõñþðç üóï êáé óôéò ÇÐÁ êáé Éáðùíßá ìå áõîáíüìåíïõò óå ôá ýôçôá ñõèìïýò 12) ÈåñáðåõôéêÞ áîßá - ÓïâáñÝò Ýñåõíåò Ýäåéîáí üôé ôá æùíôáíü öõôü óôéò ôáñüôóåò ìå ôï êáèáñü ïîõãüíï ðïõ áðïâüëëïõí óôïí ðåñéâüëëïíôá þñï êáé ôç äñïóéü ðïõ äçìéïõñãïýí Ý ïõí åõåñãåôéêýò éäéüôçôåò ãéá ôçí õãåßá ôùí áíèñþðùí ðïõ åñãüæïíôáé Þ äéáìýíïõí óôá ðñüóéíá êôßñéá. ÁðïôåëÝóìáôá Åðéóôçìïíéêþí Μåëåôþí Ïéêïíïìßá ÅíÝñãåéáò 1. ñåõíá ðïõ Ýãéíå áðü ôï National Research Council (NRC) ôïõ ÊáíáäÜ, Ýäåéîå üôé ôçí Üíïéîç êáé ôï åéìþíá ôïõ 2001, óå Ýíá óõãêåêñéìýíï öõôåìýíï äþìá, ç óõíïëéêþ èåñìéêþ åíýñãåéá ðïõ åéó þñçóå óôï êôßñéï áðü ôï äþìá, Þôáí êáôü 85% ìåéùìýíç êáé ç èåñìéêþ åíýñãåéá ðïõ äéýöõãå áðü ôï êôßñéï ôï âñüäõ Þôáí ðåñßðïõ 70% ëéãüôåñç. (Liu, 2002). 2. Ç ßäéá Ýñåõíá Ýäåéîå üôé óå ìßá ìýñá êáýóùíá ôï êáëïêáßñé ôïõ 2001, üôáí ç èåñìïêñáóßá Ýöôáóå óôïõò 35 C, ç åðéöüíåéá ôïõ äþìáôïò ùñßò ðñüóéíï, Ýöôáóå ôïõ ò 70 C åíþ óôçí åðéöüíåéá ôïõ öõôåìýíïõ äþìáôïò ç èåñìïêñáóßá êõìüíèçêå áðü C. Áõôü óõíýâç åðåéäþ ôá öõôü Ýñé íáí ôç óêéü ôïõò êáé ðáñåß áí èåñìïìüíùóç óôï êôßñéï.ôï êáèçìåñéíü åýñïò äéáêýìáíóçò ôçò èåñìïêñáóßáò, ìåéþèçêå áðü 46 C óôï ìç öõôåìýíï äþìá, óå 6 C ìüëéò!!! Áõôü Ý åé óõíýðåéåò ãéá ôç æùþ ôïõ êôéñßïõ êáèþò ìåéþíåé óçìáíôéêü ôéò êáôáðïíþóåéò áðü ôéò èåñìéêýò óõóôïëýò êáé äéáóôïëýò. (Liu, 2002). 3. Ï Dusty Gedge óõíéäñõôþò ôïõ livingroofs.org, äþëùóå óå Ýíá ðñüóöáôï óõíýäñéï üôé ôï Äçìáñ åßï ôïõ ÓéêÜãï ðëýïí äå ñçóéìïðïéåß êëéìáôéóôéêü ìç áíþìáôá ëüãù ôçò öýôåõóçò ôïõ äþìáôüò ôïõ. Óôç óõíý åéá ôçò ïìéëßáò ôïõ áíýöåñå ðùò åôáéñåßåò ðïõ Ý ïõí ôïðïèåôþóåé ðñüóéíá äþìáôá, äçëþíïõí üôé Ý ïõí ìåßùóç ôçò êáôáíüëùóçò åíýñãåéáò óôï þñï ôïõò ðïõ âñßóêåôáé êüôù áðü ôï öõôåìýíï äþìá, ìåãáëýôåñç áðü 25% 4. Óå ó åôéêþ Ýñåõíá ðïõ äéåíþñãçóå ç åðéóôçìïíéêþ ïìüäá ôïõ êáèçãçôþ êïõ Óáíôáìïýñç óå íçðéáãùãåßï ìå öõôåìýíï äþìá óôçí ÁèÞíá, âñýèçêå üôé ç ìåßùóç óôçí êáôáíüëùóç åíýñãåéáò (çëåêôñéêü ñåýìá êáé ðåôñýëáéï) ãéá ïëüêëçñï ë ôï êôßñéï êõìüíèçêå áðü 6-49% êáé ãéá ôïí üñïöï êüôù áðü ôï äþìá êõìüíèçêå áðü 12-87%! 5. Áðü ìßá Ýñåõíá ðïõ Ýãéíå áðü ôçí ïìüäá ôïõ êáèçãçôþ êïõ ÓðÜëá ôïõ Ðáí/ìßïõ ôùí Éùáííßíùí, âñýèçêå ìåßùóç êáôü 40% ôïõ êüóôïõò øýîçò óå êôßñéï ãñáöåßùí óôçí ÁèÞíá, áðü ôçí ìåôáôñïðþ ôïõ óõìâáôéêïý äþìáôïò óå öõôåìýíï. FAQ-ÁðáíôÞóåéò óå åñùôþìáôá ãýñù áðü ôá ðñüóéíá äþìáôá ÅÑ: Åßíáé õøçëü ôï êüóôïò êáôáóêåõþò ôïðïèýôçóçò; ÁÐ: Ïé ôéìýò åßíáé ðáñüìïéåò ìå ìßá óõìâáôéêþ ìüíùóç ÅÑ: åé õøçëü êüóôïò óõíôþñçóçò: ÁÐ: åé åëü éóôï êüóôïò êáèþò äåí èýëåé óõíôþñçóç ÅÑ: ÌÞðùò êáôáíáëþíåé ðïëý íåñü: ÁÐ: Êáôáíáëþíåé åëü éóôï íåñü ( ñåéüæåôáé ðåñßðïõ ðïôßóìáôá ôï ñüíï) êáé ìüíï ìý ñé íá ïëïêëçñùèåß ç åäáöïêüëõøç (ðåñßðïõ ôñåéò ìþíåò) ñåéüæåôáé ëßãï ðáñáðüíù. ÅÑ: åé ìåãüëï âüñïò; ÁÐ: Ôï âüñïò åíüò ôýôïéïõ äþìáôïò ìåôü áðü âñï Þ äåí õðåñâáßíåé ôá 50 êéëü áíü ôåôñáãùíéêü ìýôñï! ÅÑ: ÕðÜñ åé êßíäõíïò áðü ôçí õãñáóßá; ÁÐ: Áíôßèåôá áðü áõôü ðïõ íïìßæåé êüðïéïò, ïé óôåãáíùôéêýò óôñþóåéò êáôáðïíïýíôáé åëü éóôá áðü íåñü êáé ðáñüëëçëá ðñïóôáôåýïíôáé áðü ôéò óõóôïëéêýò êáé äéáóôïëéêýò êéíþóåéò ðïõ äçìéïõñãïýí ïé èåñìïêñáóéáêýò äéáöïñýò. ÅÑ: Ôáñáôóüêçðïò êáé ðñüóéíç óôýãç åßíáé ôï ßäéï ðñüãìá; ÁÐ: Ï âáóéêüò ëüãïò ðïõ äçìéïõñãïýìå Ýíá êþðï óôçí ôáñüôóá ìáò åßíáé ãéá áéóèçôéêïýò ëüãïõò üìùò êáôáíáëþíåé ìåãüëç ðïóüôçôá íåñïý êáé Ý åé õøçëü êüóôïò ôïðïèýôçóçò êáé óõíôþñçóçò êáé ðáñáêïëïýèçóçò. ÁíôéèÝôùò ìßá ðñüóéíç ôáñüôóá Ý åé üëá ôá ðëåïíåêôþìáôá ðïõ ðñïáíáöýñáìå êáé êáíýíá ìåéïíýêôçìá.

4 4 εκέµβριος 2006 Κοινό γνώρισµα όλων των εκδηλώσεων της κοινωνίας των πολιτών και υποστηρίζουν. είναι ο εθελοντικός µη κρατικός και µη κερδοσκοπικός χαρακτήρας των οργανώσεών της. Εµπνέεται από µετα-υλικές ανθρωπιστικές αξίες την οικολογική και κοινοτική δράση Και συγκροτεί «θεσµούς αλληλεγγύης»και εθελοντικής προσφοράς. Με την προσφορά υπηρεσιών των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών διαµορφώνεται, συγκεντρώνεται και αναπτύσσεται το λεγόµενο κοινωνικό κεφάλαιο που είναι και η βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξη της κοινωνικής οικονοµίας. Από τον πατριωτικό φιλανθρωπικό και τοπικό εθελοντισµό που κυριαρχούσε στις παλαιότερες γενιές έχουµε περάσει σε ένα πολυδιάστατοοικουµενικό, ανθρωπιστικό και οικολογικό εθελοντισµό µε αυτονοµία δράσης από τις εξουσίες. Η κοινωνία των πολιτών παρέχοντας αγαθά και υπηρεσίες, καταλαµβάνει ολοένα και πιο αυξανόµενο ρόλο στην κοινωνία. Συνυπάρχει, εξελίσσεται και αναπτύσσεται ως τρίτος πόλος ανάµεσα στις κυρίαρχες δοµές της οικονοµίας του κράτους και της αγοράς δηµιουργώντας έτσι απασχόληση και εισοδήµατα. Ποια είναι η ακριβής έννοια της κοινωνίας των πολιτών; Η κοινωνία των πολιτών αναφέρεται συνήθως στις οµάδες ή οργανισµούς που λειτουργούν εκτός των επίσηµων δοµών και θεσµών µιας χώρας. Περιλαµβάνουν τους κοινωνικούς εταίρους, δηλαδή τις συλλογικότητες τις συντεχνίες και τους συνδέσµους εργοδοτών. Πέραν τούτου, περιλαµβάνουν τις ΜΚΟ που φέρνουν τους ανθρώπους κοντά για ένα κοινό σκοπό, όπως είναι οι περιβαλλοντικές οργανώσεις, οι οµάδες προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωµάτων, οι σύνδεσµοι καταναλωτών, οι φιλανθρωπικές οργανώσεις, οι εκπαιδευτικοί οργανισµοί, οι οργανισµοί µε βάση την κοινότητα, οι οργανισµοί νεολαίας, οι οικογενειακοί οργανισµοί, οι θρησκευτικές κοινότητες και όλοι οι οργανισµοί στους οποίους συµµετέχουν οι πολίτες σε τοπικό επίπεδο και σε επίπεδο δήµου. Η ιδέα της κοινωνίας των πολιτών, γίνεται όλο και πιο σηµαντική στην ΕΕ και θεωρείται ότι είναι ένας τρόπος µε τον οποίο η ΕΕ µπορεί να επανασυνδεθεί µε τους πολίτες. εθελοντική δραστηριότητα Η παρουσία εθελοντικής δραστηριότητας είναι κοινό χαρακτηριστικό γνώρισµα όλων των µη κυβερνητικών οργανώσεων. Ωστόσο, στο πλαίσιο του ευρύτερου τοµέα των µη κυβερνητικών οργανώσεων µπορεί να γίνει διάκριση ανάµεσα σε οργανώσεις που παρέχουν στα µέλη τους (οµάδες αλληλοβοήθειας) ή σε τρίτους, κοινωνικές υπηρεσίες ή άλλα είδη υποστήριξης, αξιοποιώντας κατά κύριο λόγο την εθελοντική εργασία των µελών ή των υποστηρικτών τους, και σε οργανώσεις που προβάλλουν και υποστηρίζουν ένα σκοπό ή µια κοινωνική οµάδα (π.χ. µετανάστες) µε στόχο την άσκηση πίεσης για τη µεταβολή των υφιστάµενων δηµοσίων πολιτικών και τον επηρεασµό της κοινής γνώµης. εθελοντικές µη κυβερνητικές οργανώσεις» O γενικός όρος «µη κυβερνητικές οργανώσεις» περιλαµβάνει τόσο τις «εθελοντικές οργανώσεις» όσο και τις άλλες µη κυβερνητικές οργανώσεις που ασκούν κυρίως µια «δηµηγορική λειτουργία» υπέρ της προστασίας των δικαιωµάτων ή των συλλογικών συµφερόντων που προβάλλουν O όρος «εθελοντικές οργανώσεις» ή «εθελοντικές µη κυβερνητικές οργανώσεις» αναφέρεται ειδικότερα στην πρώτη κατηγορία µη κυβερνητικών οργανώσεων, που ασκούν µια «διαχειριστική λειτουργία» στον τοµέα της παροχής κοινωνικών υπηρεσιών και βασίζονται προεχόντως στην παρουσία εθελοντών και στην προσφορά εθελοντικής εργασίας για την υλοποίηση των δραστηριοτήτων τους. αυτο-οργάνωση Η τάση µείωσης συµµετοχής των πολιτών σε κοµµατικές οργανώσεις, καθώς και η µεγαλύτερη ικανότητα αυτο-οργάνωσης κοινωνικών συµφερόντων και ενδιαφερόντων, είχαν ως αποτέλεσµα την αισθητή ενδυνά- µωση της Κοινωνίας των Πολιτών. Αρκετοί τοµείς σηµείωσαν αξιόλογη ανάπτυξη και δραστηριότητα κατά την διάρκεια της τελευταίας δεκαπενταετίας. Oι περισσότερες πραγµατικά νέες ιδέες, θεµατικές και πρακτικές της τελευταίας εικοσαετίας προέρχονται από τον χώρο των ΜΚO. Κατά ένα περίεργο τρόπο οι τροµοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτέµβρη προσθέτουν λόγους για την επικαιρότητα του µηνύµατος της κοινωνίας πολιτών. Η ανάγκη της επανεφεύρεσης της πολιτικής επιστρέφει αλλά µε έναν εντελώς καινούργιο τρόπο. αγαθά και υπηρεσίες, Η Κοινωνία των Πολιτών δεν παρέχει µόνον αγαθά και υπηρεσίες, αλλά αποτελεί σηµαντικό παράγοντα κοινωνικού και πολιτικού συντονισµού. Συνυπάρχει, εξελίσσεται και αναπτύσσεται στις εκάστοτε κοινωνικές και οικονοµικές δοµές. εν αρκεί λοιπόν να προσδιοριστεί µόνον η µεγάλη ή η µικρή κλίµακα ανάπτυξης της Κοινωνίας των Πολιτών, αλλά και ο ρόλος της στις κυρίαρχες κοινωνικές δοµές, καθώς και η στάση του κράτους ως προς τον µη κερδοσκοπικό τοµέα. Θεµελιώδεις αξίες. Η ατοµική ανάγκη ή το συναίσθηµα έκφρασης ενεργούς αλληλεγγύης και παροχής βοήθειας. Αλτρουισµός, θρησκεία, φιλοσοφία. Κατανόηση. Η διάθεση κατανόησης και η γνώση ως αυτοσκοπός. Επάγγελµα. Η απόκτηση δεξιοτήτων, εµπειρίας και ευκαιριών για εύρεση µισθωτής εργασίας. Αυτοπεποίθηση. Το συναίσθηµα που απορρέει από την ικανοποίηση να νιώθει κάποιος χρήσιµος και σηµαντικός για τις δραστηριότητές του. Προστατευτισµός. Η απόδραση από προσωπικά αδιέξοδα µε την παροχή υπηρεσιών ή την διάθεση ενεργητικότητας σε τρίτους. Κοινωνικότητα. Η συνεργασία και η προσφορά σε εθελοντική βάση διευκολύνει την κοινωνικοποίηση για απόκτηση νέων γνωριµιών, φίλων και ενός προτύπου σωστής συµπεριφοράς. Έρευνες καταδεικνύουν ότι η συµµετοχή των πολιτών σε φορείς της Κοινωνίας των Πολιτών προκαλεί αισθήµατα διασκέδασης- ευχαρίστησης και ικανοποίησης για την επίτευξη των στόχων τους. Επίσης, οι πολίτες θεωρούν την εθελοντική προσφορά τους στο κοινωνικό σύνολο σηµαντική, λόγω έλλειψης κρατικής µέριµνας Τέλος, η «παραδοσιακή» άποψη ότι ο εθελοντισµός αποτελεί αµιγώς αλτρουιστική υπηρεσία τείνει να ξεπεραστεί. Oφέλη αποκοµίζουν όλοι οι εµπλεκόµενοι, µε την έννοια της ανταποδοτικότητας Μια άλλη ιδιαιτερότητα είναι ότι όλες οι ΜΚΟ σε αυτό τον τρίτο χώρο, τον παγκόσµιο κοινωνικό χώρο, χαρακτηρίζονται από µετα-υλιστικές αξίες, βασίζονται σε ένα κοσµοπολιτικό ουµανισµό. Έναν ουµανισµό

5 εκέµβριος που προσπαθεί να ξεπεράσει τα εθνικά όρια και να νοιαστεί για τον πλανήτη και τον πληθυσµό του γενικά. Παγκόσµια Κοινωνία Πολιτών Παγκόσµια Κοινωνία Πολιτών µπορεί να θεωρηθεί ως ένας τρίτος χώρος µεταξύ της παγκόσµιας οικονοµίας (πολυεθνικές) και του παγκόσµιου πολιτικού συστήµατος, όπου επικρατούν τα κράτη-έθνη. Παρόλο που έχουµε παγκόσµια κοινωνία πολιτών και στην προηγούµενη παγκοσµιοποίηση, όπως ο Ερυθρός Σταυρός, έχουµε κι εδώ µια µοναδικότητα: οι ΜΚΟ έχουν πολλαπλασιαστεί γεωµετρικά, και παρότι πολλές από αυτές δεν έχουν πολλά µέλη, παίζουν ένα βασικό ρόλο σε παγκόσµιο επίπεδο. Bridging NGOs: γεφυροποιητικές οργανώσεις που προσπαθούν να σπάσουν τα τείχη και να δηµιουργήσουν γέφυρες προς τον έξω κόσµο. Κοινωνικό κεφάλαιο Στη διεθνή συζήτηση η σύνδεση των µη κυβερνητικών οργανώσεων µε την έννοια της «κοινωνίας των πολιτών» γίνεται µε αναφορά κυρίως στο Τοκβιλιανό παράδειγµα, σύµφωνα µε το οποίο η «κοινωνία των πολιτών» είναι ένας χώρος όπου οι οργανωµένοι πολίτες αξιοποιούν την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι ως θεσµικό αντίβαρο στον κρατικό αυταρχισµό, ως δύναµη εκδηµοκρατισµού «από τα κάτω», ως «σχολείο δηµοκρατίας», ως µέθοδο παραγωγής «κοινωνικού κεφαλαίου» και ακόµη ως όχηµα για κοινωνικές δράσεις που συµβάλλουν στο «κοινό καλό». Στον ευρωπαϊκό χώρο ο όρος µη κυβερνητικές οργανώσεις τείνει πλέον να καλύψει το σύνολο των µη κρατικών οργανώσεων που δεν έχουν κερδοσκοπικό χαρακτήρα και επιδιώκουν κοινωνικά ή συλλογικά ωφέλιµους σκοπούς, ιδίως δε σκοπούς που σχετίζονται µε την προάσπιση και προώθηση τ ω ν θεµελιωδών δικαιωµάτων, παλαιών και νέων. Κοινωνική Οικονοµία Οι πρωτοβουλίες της κοινωνικής οικονοµίας µπορεί να µοιάζουν µε κοινωφελείς οργανώσεις αλλά η διαφορά τους είναι ότι δεν στηρίζονται στις παραδοσιακές µεθόδους άντλησης πόρων από δωρεές, επιδοτήσεις κλπ. παρόλο που και αυτές οι πηγές είναι παρούσες στο χρηµατοδοτικό µείγµα. Το κοινό γνώρισµά τους είναι ότι επιζητούν το κέρδος µε σκοπό να προσφέρουν υπηρεσίες σε αντίθεση µε τις παραδοσιακές επιχειρήσεις που προσφέρουν υπηρεσίες µε σκοπό να βγάλουν κέρδος. Συχνά οι οργανώσεις της Κοινωνικής Οικονοµίας παίρνουν την µορφή συνεργασιών µεταξύ του δηµόσιου τοµέα, τοπικών επιχειρήσεων και ΜΚΟ για να αντιµετωπίσουν τα σύγχρονα κοινωνικά προβλήµατα όπως τον κοινωνικό αποκλεισµό, την φτώχεια, την εγκληµατικότητα, τις µειονότητες, τα ναρκωτικά. Η την µορφή της πράσινης επιχειρηµατικότητας Οι φορείς που δραστηριοποιούνται στην Κοινωνική Οικονοµία είναι διαφόρων ειδών: α. Επιχειρήσεις συνεταιριστικού τύπου (co-operatives). Πανευρωπαικά έχουν παρουσία κυρίως στον αγροτικό και τραπεζικό τοµέα, στην παραγωγή, στη λιανική πώληση και στις υπηρεσίες β. Τα διάφορα ταµεία αλληλοβοήθειας (Mutual Societies) µε ιδιαίτερη παρουσία στην ασφάλεια υγείας και ζωής, στον τοµέα των στεγαστικών δανείων κ. α. γ. Ενώσεις και Εθελοντικά Σωµατεία δ. Ιδρύµατα που χρηµατοδοτούν έρευνα, τοπικά, εθνικά ή διεθνή έργα, την εθελοντική εργασία και την φροντίδα ασθενών και ηλικιωµένων. ε. Κοινωνικές Επιχειρήσεις (Social Enterprises). Παίρνουν διάφορες µορφές και δραστηριοποιούνται κυρίως στους τοµείς της κοινωνικής επανένταξης (π.χ.εκπαίδευση ανέργων) στις προσωπικές υπηρεσίες και στην τοπική ανάπτυξη µειονεκτικών περιοχών. (EKE) κοινωνική εταιρική ευθύνη Την ίδια ώρα που οι επιχειρήσεις αποτελούν τη µεγαλύτερη µεµονωµένη απειλή για το φυσικό κόσµο, µπορούν επίσης να αποτελέσουν το µεγαλύτερο σύµµαχό στην αποστολή µας να τον προστατεύσουµε». Αυτή η αµοιβαία προσαρµογή αντιλήψεων τµήµατος του επιχειρηµατικού κόσµου αλλά και των Μ.Κ.Ο., οδήγησε στην ανάπτυξη της Ε.Κ.Ε. και στον εµπλουτισµό των έως τα τώρα µονοσήµαντα τριγωνικών σχέσεων ανάµεσα στο Κράτος, την Αγορά και την Κοινωνία Πολιτών. Αποτελεί περισσότερο µια συµπληρωµατική λειτουργία που σταδιακά κατοχυρώνει την παρουσία της στην αντζέντα των µεγάλων εταιριών και η ανάπτυξή της προέρχεται περισσότερο από την αναγκαστική προσαρ- µογή στις απαιτήσεις της κοινής γνώµης και των Μ.Κ.Ο. παρά σε µια εθελοντική και ενδογενή διαδικασία. Ακόµα και ως δευτερεύουσα, συµπληρωµατική λειτουργία όµως ανοίγει ένα νέο ελπιδοφόρο πεδίο κοινωνικά επωφελούς δράσης που σταδιακά θα προκαλέσει ευρύτερη αλλαγή στην επιχειρησιακή λειτουργία και φιλοσοφία µε θετικές επιπτώσεις στην καθηµερινή ζωή εκατοµµυρίων εργαζοµένων αλλά και στην προστασία του περιβάλλοντος σε διεθνές και εθνικό επίπεδο υτό και µόνο το γεγονός καθιστά την Ε.Κ.Ε. ένα σηµαντικό ζήτηµα ενασχόλησης της Κοινωνίας Πολιτών και κάτω από ορισµένες προϋποθέσεις ανεξαρτησίας, λογοδοσίας, ισότιµης συµµετοχής, µπορεί να προσφέρει καινοτοµικές µορφές Συµπράξεων σε δεκάδες τοµείς. Συµπράξεις Ιδιωτικού Τοµέα µε ΜΚΟ. Η καινοτοµία των Συµπράξεων βρίσκεται στο ότι εµπλουτίζουν τα εργαλεία διεκπεραίωσης του κοινωφελούς έργου προσφέροντας ευελιξία και πόρους στις ΜΚΟ αποδεσµεύοντας εν µέρει τις τελευταίες από την αποκλειστική εξάρτηση από κρατικά ή δι- ακυβερνητικά κονδύλια για την προώθηση µεγάλων κοινωνικών προγραµµάτων. Έχει αποδειχθεί ότι η απευθείας χρηµατοδότηση από τους πολίτες προς τις ΜΚΟ µπορεί να καλύψει µέρος µόνο του κόστους ανθρωπιστικών ή κοινωνικών προγραµµάτων και αυτό µόνον σε εξαιρετικές περιπτώσεις ( Τσουνάµι ΝΑ Ασία). πράσινη επιχειρηµατικότητα Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα απόχρωση αυτών των Συµπράξεων µε θετικές επιπτώσεις στην απασχόληση αλλά και την µετεξέλιξη των ευρωπαϊκών κοινωνιών προς το µοντέλο των σύγχρονων κοινωνιών της Γνώσης αποτελεί η προώθηση της πράσινης επιχειρηµατικότητας (νέες επιχειρήσεις ανανεώσιµων πηγών ενέργειας, αγροτουρισµός κα) διαµέσου ειδικών χρηµατοδοτικών εργαλείων (venture capital) και στα πλαίσια της ΕΚΕ επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σε διαφορετικούς τοµείς. Επίσης η στήριξη της κοινωνικής επιχειρηµατικότητας (βλέπε Πλαίσιο «Κοινωνική Οικονοµία») από κοινού µε δηµόσιους φορείς και ΜΚΟ Η ΕΚΕ βρίσκεται σήµερα στην Ελλάδα σε ένα σταυροδρόµι. εν είναι τυχαίο ότι τα αποτελέσµατα δύο πρόσφατων ερευνών καταδεικνύουν την έλλειψη εµπιστοσύνης του κοινού προς τον ιδιωτικό τοµέα. Έρευνα της Tradelink δίνει ποσοστό µόλις 4% σ αυτούς που εµπιστεύονται την πληροφόρηση που προέρχεται από τις εταιρίες εν αντιθέσει µε το 44% αυτών που εµπιστεύονται τις ΜΚΟ. Εξάλλου, σε έρευνα της MEDA της ίδιας περιόδου έξι στους δέκα πολίτες δηλώνουν ότι δεν γνωρίζουν το κοινωνικό έργο των επιχειρήσεων. Ο ρόλος του τύπου αλλά και των ΜΚΟ µπορεί να είναι καθοριστικός στην δηµιουργική προώθηση της ΕΚΕ µέσα από µια έντιµη και ειλικρινή συνεργασία µε τους επιχειρηµατικούς συλλογικούς φορείς που ενδιαφέρονται για την αξιόπιστη εφαρ- µογή της.

6 6 «Η Βουλή της Κοινωνίας των Πολιτών» Προσχέδιο εκέµβριος 2006 Είµαστε εµείς οι «αφανείς» ενεργοί πολίτες που δηµιουργήσαµε µη κυβερνητικές µη κερδοσκοπικές οργανώσεις γιατί αποφασίσαµε ότι δικαιούµαστε µία καλύτερη ζωή από αυτή που µας προσφέρουν, που στηρίζουµε καθηµερινά τα όνειρα ζωής των λιγότερο ευνοηµένων, που δηµιουργούµε πολιτισµό για να µην εί- µαστε αναγκασµένοι να τον καταναλώνου- µε µαζικά, που υπερασπιζόµαστε το περιβάλλον στο οποίο θα ζήσουµε εµείς και τα παιδιά µας, που θέλουµε να ξαναθυµίσουµε τον ανθρωπιστικό χαρακτήρα της παιδείας και της επιστήµης που θέλουµε να ζήσουµε µαζί µε τους συνανθρώπους µας και όχι εις βάρος τους που σκοπεύουµε να ξαναδώσουµε νόηµα και προορισµό στη ζωή µας, και όχι απλά να επιβιώσουµε. Κι όµως. όλοι µας έχουµε αντιληφθεί ότι η Κοινωνία των Πολιτών στην Ελλάδα, στην πιο τρυφερή εποχή της ανάπτυξής της, «διαπλάθεται» ώστε να αφοµοιωθεί στη σαθρή πολιτικο-οικονοµική δοµή της χώρας. Κρατικοί οργανισµοί που έχουν στόχο να την ποδηγετήσουν µε το πρόσχηµα να την ενισχύσουν Εξωκρατικοί µηχανισµοί και πρόσωπα που προσπαθούν να την αντιπροσωπεύσουν και να την ελέγξουν. ηµόσιοι λειτουργοί που µας εξωθούν να αναπτύξουµε πελατειακές σχέσεις για να επιτρέψουν στις οργανώσεις µας να επιβιώσουν οικονοµικά ενώ γνωρίζουµε καλά ότι υπάρχουν αρκετές Μ.Κ.Ο. που στήθηκαν µε µοναδικό σκοπό να λεηλατήσουν κρατικούς και κοινοτικούς πόρους. Όλα αυτά προσβάλλουν βαθύτατα όλους εµάς που αγωνιζόµαστε για κάτι καλύτερο, που ελπίζουµε σε κάτι καινούριο. Η Κοινωνία των Πολιτών ανήκει σ όλους, αλλά σε κανέναν χωριστά. και σίγουρα δεν ανήκει στο κράτος, ούτε υπάγεται στις λογικές της αγοράς. Η βούλησή της µόνο συλλογικά µπορεί να εκφραστεί και όχι από αυτόκλητους αντιπροσώπους. Ας δηµιουργήσουµε όλοι µαζί τη «Βουλή της Κοινωνίας των Πολιτών» Αυτοοργάνωση των Μ.Κ.Ο., µε διαδικασίες άµεσης δηµοκρατίας Ίση συµµετοχή όλων των Μ.Κ.Ο. στις αποφάσεις, στις διεκδικήσεις, στη ψηφίσµατα. ύναµη σε όλες τις πραγµατικές Μ.Κ.Ο., «εξουσία» σε καµία. Αυτορύθµιση- δηµιουργία πλαισίου αρχών από τις ίδιες τις Μ.Κ.Ο. ηµιουργία γόνιµου περιβάλλοντος για την ανάπτυξή µας Ανεξαρτησία από το κράτος και την αγορά Αξιοκρατία και υγιής συναγωνισµός ανά- µεσά µας για να γίνουµε καλύτεροι και πιο αποτελεσµατικοί στους σκοπούς µας Συνεργασία σε εθελοντική βάση για µεγαλύτερα επιτεύγµατα και νέες κατακτήσεις για µία καλύτερη κοινωνία χωρίς αποκλεισµούς Σ αυτή την πρωτοβουλία δεν θα ζητήσου- µε την άδεια κανενός για να προχωρήσου- µε. Σ αυτή την προσπάθεια χρειαζόµαστε την βοήθεια και τη στήριξη όλων των ενεργών πολιτών που µπορούν ακόµα να ονειρεύονται... Η δηµιουργία ενός νέου θεσµού που µπορεί να συµβάλλει πολυδιάστατα στην κοινωνική, πολιτική και οικονοµική ανάπτυξη της ελληνικής κοινωνίας Οι Μη Κερδοσκοπικές - Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (Μ.Κ.Ο.) που αποσκοπούν στο δηµόσιο όφελος είναι επίσηµα αναγνωρισµένες ενώσεις προσώπων της Κοινωνίας των Πολιτών (αποτελούν Νοµικά Πρόσωπα ιδιωτικού ικαίου Μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα) που από τη φύση τους έχουν ή οφείλουν να έχουν µία διπλή υπόσταση: - Η δράση τους ωφελεί άµεσα ή έµµεσα τρίτα πρόσωπα (όχι αποκλειστικά τα µέλη τους) ή την κοινωνία γενικότερα. - Έχουν διεκδικητικό χαρακτήρα, παρεµβαίνοντας στην κοινωνία για τη διαµόρφωση και τη βελτίωση των όρων και των συνθηκών που διευκολύνουν την επίτευξη των στόχων τους. Η Βουλή της Κοινωνίας των Πολιτών είναι ένας νέος θεσµός συλλογικής έκφρασης και παρέµβασης των Μ.Κ.Ο. στη δηµόσια σφαίρα της ελληνικής κοινωνίας. Συνθέτει µία νέα διάσταση στον κοινωνικό χώρο όπου οι Μ.Κ.Ο. επικοινωνούν, συνδιαλέγονται, συµφωνούν ή διαφωνούν, εκφράζοντας τα αιτήµατα και τις προσδοκίες µεγαλύτερων ή µικρότερων κοινωνικών οµάδων και κατηγοριών του πληθυσµού. Ωστόσο, µέσα από τη διαφορετικότητα και την ποικιλοµορφία τους, προκύπτουν στις περισσότερες περιπτώσεις κοινές αντιλήψεις και αιτήµατα, τα οποία µέσα από συναίνεση και σύνθεση θέσεων µπορούν να οδηγήσουν σε κοινές διεκδικήσεις. H Βουλή της Κοινωνίας των Πολιτών δεν έχει σκοπό να υπονοµεύσει ή να υποκαταστήσει οποιονδήποτε άλλο θεσµό, αλλά να λειτουργήσει ευεργετικά προς όφελος της ολόκληρης της ελληνικής κοινωνίας. παρακινώντας και εµπνέοντας τους παραδοσιακούς θεσµούς µε στόχο την ποιοτική αναβάθµιση τους για να εκπληρώσουν τον κοινωνικό τους ρόλο. αναπληρώνοντας τα κενά και τις ανεπάρκειες της δηµοκρατικής έκφρασης και καλύπτοντας τα ελλείµµατα στη διεκδίκηση των δικαιωµάτων των πολιτών, ασκώντας αδέσµευτη κριτική, καταγγέλλοντας οπουδήποτε διαπιστώνει απραξία και ανευθυνότητα των «υπευθύνων», αλλά και συνδράµοντας και υποβοηθώντας τις πρωτοβουλίες που ωφελούν την κοινωνία από ό,που και αν προέρχονται. δηµιουργώντας διαύλους επικοινωνίας και συνεργασίας ανάµεσα σε φορείς και θεσµούς µε σκοπό την πολυδιάστατη ανάπτυξη της ελληνικής κοινωνίας και την ευη- µερία όλων των πολιτών ευαισθητοποιώντας και ενεργοποιώντας ταυτόχρονα κάθε πολίτη, καλώντας τον να συνδιαµορφώσει ισότιµα το κοινό µας µέλλον. Ποιες Μ.Κ.Ο. µπορούν να συµµετέχουν; Όλα τα Νοµικά Πρόσωπα Ιδιωτικού ικαίου Μη Κερδοσκοπικού χαρακτήρα που παρέχουν προϊόντα ή και υπηρεσίες προς όφελος τρίτων (όχι αποκλειστικά των µελών τους), της τοπικής ή της ευρύτερης κοινωνίας. Νοµικές Μορφές: Ιδρύµατα, αστικές εταιρίες µη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, σωµατεία µη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Οι Μ.Κ.Ο. πρέπει να είναι ενεργές, αποδεικνύοντας της δράση τους. Η δραστηριότητά τους να αφορά τουλάχιστον σ ένα από τα παρακάτω πεδία: Κοινωνική φροντίδα Υγεία Πολιτισµός Ανάπτυξη επιστηµών και παιδείας Οργανώσεις για την υπεράσπιση των ανθρώπινων δικαιωµάτων Οικολογία- προστασία του περιβάλλοντος Κοινωνική ανάπτυξη και βελτίωση της ποιότητας ζωής

7 εκέµβριος Ο οικοτουριστικός σχεδιασµός και η ανάπτυξοικοτουριστικού προϊόντος Ο οικοτουρισµός αποτελεί µια σύγχρονη και ανερχόµενη τάση στον διεθνή τουρισµό, που συνδυάζεται στρατηγικά τόσο µε το ίδιο το προσφερόµενο τουριστικό προϊόν, όσο και µε τις παραµέτρους της περιφερειακής ανάπτυξης, της διατήρησης του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος και της αναβάθµισης της ποιότητας ζωής. Στην Ευρώπη και τη µεσόγειο ο οικοτουρισµός αντιµετωπίζεται τόσο ως συµπληρωµατικό προϊόν, για την ενίσχυση του προσφερό- µενου τουριστικού προϊόντος σε ορισµένες χώρες και περιφέρειες, όσο και ως ξεχωριστό τουριστικό προϊόν, που αναπτύσσεται αυτόνοµα σε περιοχές µε στρατηγικό πλεονέκτη- µα. Ένα από τα χαρακτηριστικά του οικοτουριστικού σχεδιασµού είναι ότι µπορεί να αµβλύνει την πίεση σε περιοχές υψηλής επισκεψιµότητας και να µειώσει την ευπάθεια και την εποχικότητα του τουριστικού κλάδου, γενικότερα. Ταυτόχρονα, µπορεί να προσελκύσει το ενδιαφέρον των κατοίκων των πόλεων, προσφέροντας ένα εναλλακτικό πρότυπο διακοπών, διαφορετικό από αυτό του ήλιου και της θάλασσας. Επίσης, µπορεί να προσφέρει µοναδικές ευκαιρίες για την ανάπτυξη µειονεκτικών περιοχών σε αποµακρυσµένες φτωχές αγροτικές περιφέρειες, παρεµβαίνοντας µε τρόπο που εξασφαλίζει τις τοπικές παραγωγικές ιδιαιτερότητες, προστατεύει και αναδεικνύει το οικοσύστηµα και την πολιτιστική κληρονοµιά και χρησιµοποιεί κατάλληλες πηγές ενέργειας. Ο οικοτουρισµός περιλαµβάνει δράσεις όπως σχεδιασµό δικτύου διαδροµών και µονοπατιών, προστασία και συντήρηση αρχαιοτήτων και παραδοσιακά χτισµένων οικηµάτων, δια- µορφωτικές ενέργειες για την εκµετάλλευση παραδοσιακών οικηµάτων σε ξενώνες κ.τ.λ. Η ανάπτυξή του αποτελεί το σηµείο κλειδί για την αξιοποίηση των φυσικών και πολιτιστικών διαθεσίµων κάθε τόπου καθώς και για την αναζωογόνηση και επανακατοίκηση της υπαίθρου. Ωστόσο, ακριβώς επειδή ο οικοτουρισµός θεωρείται ως ολιστικό σύστηµα παρέµβασης και ενεργοποιεί σηµεία ζωτικής σηµασίας για τις τοπικές κοινωνίες, θα πρέπει να απολαµβάνει την κοινωνική συναίνεση και να στηρίζεται ως στρατηγική επιλογή από όλους τους εµπλεκόµενους. Επίσης, επειδή συχνά αποτελεί τον κύριο κορµό του τουρισµού σε ορεινές περιοχές, θα πρέπει να αναπτύσσεται πολύ ευσυνείδητα, λόγω της ευαισθησίας των πόρων πάνω στους οποίους στηρίζεται. Για το λόγο αυτό, ακόµη και η διακρατική - διασυνοριακή συ- νεργασία είναι απαραίτητη, προκειµένου να εξασφαλιστεί η προστασία των περιβαλλοντικών πόρων αλλά και για ανταλλαγή εµπειριών. Η διαχείριση και οι ρυθµίσεις στον οικοτουρισµό Η περιφέρεια της Μεσογείου, σχετικά µε άλλες περιοχές του κόσµου, παρουσιάζει µικρή οικοτουριστική ανάπτυξη, καθώς ο µαζικός τουρισµός αποτελεί το κυρίαρχο µοντέλο και την κύρια πηγή εισοδήµατος για πολλές χώρες. Μολαταύτα, σε ορεινές περιοχές µε λίγο πληθυσµό, ο οικοτουρισµός φαίνεται να είναι µια βιώσιµη εναλλακτική επιλογή για σταθερή οικονοµική ανάπτυξη. Παρά τις διαφορετικές προσεγγίσεις που υπάρχουν από τους υποστηρικτές του οικοτουρισµού, υπάρχει οµοφωνία σχετικά µε ορισµένες κοινές παραµέτρους, που είναι ση- µαντικές σαν εργαλεία για την εκτίµηση του επιπέδου των οικοτουριστικών προϊόντων και βοηθούν στην εξαγωγή συµπερασµάτων. Αυτές είναι: Χρειάζεται αξιολόγηση µε συγκεκριµένα κριτήρια για την εκτίµηση της επιτυχίας ή µη των οικοτουριστικών σχεδίων ανάπτυξης. Ορισµένα από αυτά είναι οι θετικές αλλαγές στο επίπεδο της επαγρύπνησης και της προστασίας του περιβάλλοντος, καθώς και η θετική επίδραση στην τοπική οικονοµία, που επιτυγχάνονται στις περιφέρειες όπου ο εφαρµόζεται ο οικοτουρισµός. Ο οικοτουρισµός, όταν λειτουργεί συνδυαστικά και συµπληρωµατικά µε άλλες µορφές τουρισµού, µπορεί να έχει θετικά αποτελέσµατα για µια τοπική οικονοµία. Τα σήµατα ποιότητας συντελούν στη διασφάλιση της ανάπτυξης και της σωστής διαχείρισης του οικοτουρισµού σε περιφέρειες µε προστατευόµενα περιβαλλοντικά συστή- µατα. Η συµµετοχή όσο το δυνατό περισσοτέρων από τους εµπλεκοµένους στον οικοτουρισµό, όπως είναι επιχειρήσεις, τοπικές κοινότητες και επισκέπτες, είναι η καλύτερη εγγύηση για σωστό σχεδιασµό σε πολιτικό και κεντρικό επίπεδο. Ο ρόλος των µη κυβερνητικών οργανώσεων τείνει να γίνεται απαραίτητος στην αξιολόγη- ση της προόδου και στη διασφάλιση των εισροών από την ανάπτυξη του οικοτουρισµού. Το µάρκετινγκ και η προβολή του οικοτουριµού: Φθάνοντας τους διαρκείς πελάτες Τα πιο σηµαντικά πορίσµατα που απορρέουν από τις συζητήσεις σχετικά µε το µάρκετινγκ και την προβολή του οικοτουρσµού συνοψίζονται στα εξής: Ο οικοτουρισµός σε Μεσογειακές χώρες µπορεί να υποστηρίξει την εικόνα και να διαφοροποιήσει το τουριστικό προϊόν σε ευρύτερες περιοχές από αυτές του µαζικού τουρισµού. Οι προστατευόµενες περιοχές µπορούν να διασφαλίσουν την οικονοµική βάση της περιοχής παράλληλα µε τη διατήρηση της φυσικής και περιβαλλοντικής κληρονοµιάς, και να συνεισφέρουν σε ένα υψηλότερο επίπεδο ζωής και ποιότητας για τον τοπικό πληθυσµό. Λόγω της παγκοσµιοποιηµένης αγοράς του τουρισµού, µόνο οι περιοχές οι οποίες έχουν να επιδείξουν κάτι το ιδιαίτερο θα έχουν επιτυχία παγκοσµίως. Μια ισχυρή σύνδεση µεταξύ οικολογικά ενεργών φορέων είναι αναγκαία, προκειµένου να επιτευχθεί οικονοµική και περιβαλλοντική ισόρροπη τουριστι- κή ανάπτυξη. Το κόστος και τα οφέλη του οικοτουρισµού: Μια βιώσιµη κατανοµή µεταξύ όλων των εµπλεκοµένων φορέων Τα κυριότερα σηµεία στα οποία χρειάζεται να δοθεί έµφαση για τη βιώσιµη και ορθολογική ανάπτυξη του οικοτουρισµού, είναι τα ακόλουθα: Υπάρχει ανάγκη για ευρείες πηγές χρηµατοδότησης, από τον ιδιωτικό και το δηµόσιο τοµέα. Οι εθνικοί οργανισµοί τουρισµού µπορούν να παίξουν κυρίαρχο ρόλο στην ανάπτυξη του οικοτουρισµού, ως ένα αναπτυξιακό εργαλείο σε πολλά επίπεδα. Οι επενδύσεις σε διαφορετικού είδους υποδοµές στον οικοτουρισµό είναι χρήσιµες και σηµαντικές. Θα πρέπει να υπάρξει ένας αριθµός οργάνων χρηµατοδότησης οικοτουριστικών δράσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, προκειµένου να χρηµατοδοτηθούν υποδοµές στον οικοτουρισµό. Οι µη κυβερνητικοί οργανισµοί µπορούν να εµπλακούν ενεργά στις οικοτουριστικές δράσεις και την κοινωνικο - οικονοµική εξέλιξη της τοπικής κοινωνίας, συµβάλλοντας ουσιαστικά στη διανοµή των ωφελειών από τον οικοτουρισµό στην τοπική κοινωνία. Έτσι, θα εξελιχθούν από ανασταλτικούς παράγοντες σε καταλυτικούς παράγοντες της τοπικής περιφερειακής ανάπτυξης.

8 8 εκέµβριος 2006 σελ.12 ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΠΡΑΣΙΝΑ ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ ΔΑΣΗ ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΗΠΙΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Eίναι γεγονός αναµφισβήτητο πως το νερό λεί το υπέρτατο αγαθό της φύσης για τον άνθρωπο. Σήµερα τα µηνύµατα που µας έρχονται από αποτε- άκρη σε άκρη του πλανήτη δεν είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά για αυτό το στοιχείο του φυσικού µας περιβάλλοντος που µας διατηρεί στη ζωή. Οι επιστήµονες θεωρούν την έλλειψη νερού ως ένα από τα πλέον ανησυχητικά προβλήµατα της νέας χιλιετίας. Τα αποθέµατα νερού ανά τον κόσµο δεν είναι αρκετά για να καλύψουν τις ανάγκες της ανθρωπότητας στον 21ο αιώνα. Ο κύκλος του νερού. Το νερό ακολουθεί έναν ορισµένο κύκλο στη φύση, εισρέει µε τα κατακρηµνίσµατα στο έδαφος και από εκεί ένα µέρος εξατµίζεται, ένα χρησιµοποιείτε από τα φυτά, ένα τµήµα συγκρατείται ως υγρασία στο έδαφος. µέρος από το νερό των κατακρηµνισµάτων ρέει επιφανειακά χωρίς να εισχωρήσει στο έδαφος µε κατεύθυνση προς τη θάλασσα. Τα νερά που διηθούνται στο έδαφος είτε εµπλουτίζουν τα υπόγεια στρώµατα είτε ξαναβγαίνουν στην επιφάνεια µε τη µορφή πηγών και τροφοδοτούν µε νερό τα ρέµατα ΡΥΠΑΝΣΗ ΝΕΡΟΥ Κάθε ουσία που εµποδίζει την κανονική χρήση του ύδατος θεωρείται ότι το ρυπαίνει. Εδώ παρατηρούνται αντιφάσεις διότι µια ουσία που το εµποδίζει από µια χρήση µπορεί να είναι απαραίτητη από µια άλλη χρήση.σαν παράδειγµα αναφέρεται το χλωριούχο νάτριο. Το νερό υπάρχει παντού γύρω µας στη θάλασσα, στην ατµόσφαιρα υπό µορφή υδρατµών στο έδαφος στις λίµνες στα ποτάµια κλ.π. Οι τεχνητές λίµνες είναι η σπουδαιότερη κατηγορία τεχνητών υγροτόπων της Ελλάδος τόσο από την άποψη της έκτασης που καλύπτουν όσο και από την άποψη του αριθµού και των αξιών που έχουν αποκτήσει. Ονοµάζονται και τεχνητοί ταµιευτήρες. Η λέξη ταµιευτήρας δείχνει και τους περιορισµένους αρχικά σκοπούς που είχαν τεθεί κατά τον σχεδιασµό και τη διαχείρισή τους. Οι σκοποί αυτοί ήταν να αποταµιεύσουν νερό ποταµών, ρυακιών ή και χειµάρρων ώστε να αποκτήσουν οι ταµιευτήρες αξία αντιπληµµυρική, υδρευτική, αρδευτική, υδροηλεκτρική ή, συνηθέστερα, συνδυασµό αυτών των αξιών. Το γεγονός ότι οι περισσότερες τεχνητές λίµνες στηρίζουν λιγότερο ή περισσότερο πολύτιµα υγροτοπικά οικοσυστή- µατα και έχουν αποκτήσει µε την πάροδο του χρόνου και άλλες αξίες, π.χ. βιολογική, αλιευτική, αναψυχής, δεν ήταν απόρροια ηθεληµένου σχεδιασµού αλλά «παρέµβασης» της φύσης. Η κατασκευή τεχνητών λιµνών µε φράγµατα σε ποταµούς είχε ως αποτέλεσµα να προστεθούν οικοσυστήµατα στο ελληνικό υγροτοπικό κεφάλαιο αλλά και να υποστούν αλλοιώσεις κατάντη οικοσυστήµατα (ποτάµια, παραποτάµια, εκβολικά κλπ.). Οι τεχνητές λίµνες είναι εφοδιασµένες µε κατασκευές (θυρίδες, αναχώµατα), µέσω των οποίων ρυθµίζεται η στάθµη του νερού τους για να εξυπηρετούνται οι ανάγκες για τις οποίες έχουν κατασκευαστεί. Σήµερα στις ανάγκες αυτές περιλαµβάνεται και η ανάγκη να διατηρούνται τα υγροτοπικά οικοσυστήµατα που οι τεχνητές λίµνες συντηρούν. Προφανώς, όπως δείχνει το παράδειγµα της Τεχνητής Λίµνης Κερκίνης, η πλήρης ικανοποίηση όλων των αναγκών των ανθρώπων και της φύσης είναι αδύνατη. Μια ισορροπηµένη ικανοποίηση αυτών των αναγκών µπορεί να επιτύχει ο αρµόδιος φορέας διαχείρισης. Η επιτυχία είναι θέµα αρµονικής συνεργασίας όλων των χρηστών και επίλυσης του σοβαρού προβλήµατος της αυξανόµενης εναπόθεσης φερτών υλικών στον πυθµένα. ΑΞΙΕΣ ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ Οι υγρότοποι έχουν πολλαπλές αξίες για τον άνθρωπο, διότι: η µεγάλη τους βιολογική ποικιλότητα είναι απαραίτητη για τη βελτίωση καλλιεργούµενων φυτών, αγροτικών ζώων και µικροοργανισµών, για ένα µέρος της επιστηµονικής προόδου, ιδιαίτερα στην ιατρική, για πολλές τεχνολογικές καινοτοµίες και για την οµαλή λειτουργία πολλών οικονοµικών δραστηριοτήτων στις οποίες χρησιµοποιούνται ζωντανοί οργανισµοί, δίνουν νερό για ύδρευση και άρδευση, εµπλουτίζουν τους υπόγειους υδροφορείς, προστατεύουν από πληµµύρες, ενεργούν ως φίλτρα καθαρισµού ρύπων, µειώνουν τις ζηµίες από παγετούς και καύσωνες, παράγουν αλιεύµατα, συντηρούν θηράµατα, δίνουν πλούσια τροφή σε αγροτικά ζώα, παρέχουν ευκαιρίες για αναψυχή, άθληση, οικολογικό τουρισµό, εκπαίδευση και έρευνα, είναι συνδεδεµένοι µε την ιστορία, τη µυθολογία και την πολιτιστική παράδοση. Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζεται στην ελληνική κοινωνία η τάση για αναγνώριση της τεράστιας σηµασίας των υγροτοπικών πόρων της χώρας. Ωστόσο, η τάση αυτή δεν είναι ακόµη αρκετά ισχυρή ώστε να ανακόψει την υποβάθ- µιση που προκαλούν οι ασύνετες πρακτικές που ασκούνται στους υγροτόπους και τις λεκάνες απορροής τους. Η πορεία προς την αειφορική διαχείριση των υγροτοπικών και χερσαίων οικοσυστηµάτων θα είναι συνεπώς µακρά και δύσκολη. ικαιούµαστε όµως να αισιοδοξούµε, εφόσον διεξάγονται συντονισµένες προσπάθειες διατήρησης και οι κοινότητες γύρω από τις φυσικές περιοχές εµπλέκονται ενεργά στη διατήρηση και διαχείρισή τους. ΟΙ ΥΓΡΟΤΟΠΟΙ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΑΣ Η Ελλάδα έχει σήµερα περισσότερους από 400 µικρούς και µεγάλους υγροτόπους συνολικού εµβαδού πάνω από 2 εκατοµµύρια στρέµµατα. Πολλοί από αυτούς είναι σύνθετοι και σχηµατίζουν µωσαϊκό υγροτόπων ή υγροτοπικά συµπλέγµατα. Πριν από δύο γενεές η Ελλάδα είχε τριπλάσια έκταση υγροτόπων. Ο αριθµός και το συνολικό εµβαδόν των υγροτόπων στην Ελλάδα, µε βάση την προηγούµενη κατηγοριοποίηση, παρουσιάζεται στον πίνακα 1 σύµφωνα µε την απογραφή που διενήργησε το ΕΚΒΥ το Είναι βέβαιο ότι υπάρχουν τουλάχιστον άλλοι 15 υγρότοποι που δεν είχαν περιληφθεί σε εκείνη την απογραφή. Αρκετοί από τους υγροτόπους του πίνακα αποτελούν συµπλέγµατα περισσότερων υγροτόπων, που, αν προσµετρούνταν ως ξεχωριστές εγγραφές, ο συνολικός αριθµός, µαζί µε εκείνους που εντοπίστηκαν µεταγενέστερα, θα έφθανε τους 415 περίπου. Οι πιο πλούσιες σε υγροτόπους περιοχές της χώρας είναι οι βόρειες και οι δυτικές (Πίνακας 2), γι αυτό και πάνω από αυτές παρατηρούνται οι σπουδαιότερες οδοί πτήσης των µεταναστευτικών πουλιών. Τα νησιά του Αιγαίου φιλοξενούν λίγους και µικρούς υγροτόπους, οι οποίοι όµως έχουν ιδιαίτερα αξιόλογη οικολογική σηµασία.