Μαγίδου Αναστασία. Κύπρου

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Μαγίδου Αναστασία. Κύπρου"

Transcript

1 Η επίδραση του κοινωνικού προγράμματος αυτοπαρακολούθησης στην ενοχλητική και εργατική συμπεριφορά μαθητών σε κίνδυνο ανάπτυξης προβλημάτων συμπεριφοράς Κουρέα Λευκή Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου Μαγίδου Αναστασία Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου Μιχαηλίδης Μιχάλης Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου Περίληψη Η διδασκαλία κοινωνικών δεξιοτήτων (Δ.Κ.Δ.) και το σύστημα αυτοπαρακολούθησης (Σ.Α.) έχουν αποδειχθεί μέσα από πειραματικές έρευνες ως αποτελεσματικό παρεμβατικό πρόγραμμα για μαθητές με προβλήματα συμπεριφοράς. Πάραυτα, περιορισμένες είναι οι πειραματικές έρευνες που έχουν στηριχτεί σε μια δομημένη αξιολόγηση της προβληματικής συμπεριφοράς για τον καταρτισμό αποτελεσματικού παρεμβατικού προγράμματος διαχείρισής της. Η παρούσα έρευνα στηρίχτηκε στην Αξιολόγηση της Λειτουργικής Ανάλυσης Συμπεριφοράς (Α.Λ.Α.Σ.) και εξέτασε την επίδραση του κοινωνικού παρεμβατικού προγράμματος αυτοπαρακολούθησης στη συμπεριφορά και μαθησιακή επίδοση τεσσάρων μαθητών δευτέρας δημοτικού της γενικής τάξης που βρίσκονταν σε κίνδυνο ανάπτυξης προβλημάτων συμπεριφοράς. Με την εφαρμογή του ατομικού πειραματικού σχεδιασμού πολλαπλών βασικών επιπέδων κατά πειραματοπρόσωπα, συλλέχθηκαν δεδομένα στα κύρια μαθήματα για τρεις πειραματικές φάσεις: διδασκαλία τάξης (βασικό επίπεδο), κοινωνικό πρόγραμμα αυτο-παρακολούθησης (παρέμβαση) και διατήρηση της συμπεριφοράς. Δεδομένα συλλέχτηκαν επίσης και σε μαθήματα γενίκευσης όπου τα παιδιά δεν δέχθηκαν καμία παρέμβαση. Οι εξαρτημένες μεταβλητές ήταν η προβληματική και η εργατική συμπεριφορά των συμμετεχόντων, και η μαθησιακή τους επίδοση. Τα αποτελέσματα έδειξαν λειτουργική σχέση μεταξύ του παρεμβατικού προγράμματος και των εξαρτημένων μεταβλητών καθώς και σημαντικά μεγέθη επίδρασης της κοινωνικής παρέμβασης. Το παρών άρθρο ολοκληρώνεται με συζήτηση βασικών συμπερασμάτων και προτάσεις για εκπαιδευτικές εφαρμογές. Εισαγωγή Τα προβλήματα συμπεριφοράς απασχολούν εδώ και δεκαετίες εκπαιδευτικούς, γονείς, νομοθέτες, μέσα μαζικής ενημέρωσης και την ευρύτερη κοινωνία σε όλες τις αναπτυγμένες χώρες (Kinch, Lewis-Palmer, Hagan-Burke & Sugai, 2001 Metzler, Biglan, Rusby & Sprague 2001 Walker κ.α., 1996 Καπαρδής, 2008). Στην Κύπρο, η ραγδαία αύξηση προβληματικών συμπεριφορών στα σχολεία ώθησε τo Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού (ΥΠΠ) στη σύσταση επιτροπής ειδικών επιστημόνων για τη σχολική βία και παραβατικότητα (Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, 2008). Κατά τη σχολική χρονιά , παραπέμφθηκαν 617 (13.2%) παιδιά για αξιολόγηση και διάγνωση για προβλήματα συμπεριφοράς από όλο το μαθητικό πληθυσμό ενώ μαθητές που είχαν ήδη πάρει διάγνωση για συναισθηματικά και συμπεριφορικά προβλήματα σε προηγούμενες σχολικές χρονιές ανέρχονταν στα 3046 τόσο για την πρωτοβάθμια όσο και για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση (Ministry of Education and Culture, 2011). Η συνεχής ραγδαία αύξηση των προβλημάτων συμπεριφοράς έχει οδηγήσει σωρεία ερευνητών στην εκτενή μελέτη και διερεύνηση του φαινομένου. Κατά την Πολυχρονοπούλου (2003), η προβληματική συμπεριφορά ενός παιδιού ορίζεται ως η 288

2 δυσκολία του να προσαρμοστεί στο περιβάλλον και να συμπεριφερθεί με τέτοιο τρόπο που να είναι αποδεκτός από τον κοινωνικό του περίγυρο. Στο σχολικό περιβάλλον, η προβληματική συμπεριφορά συνήθως ξεκινά ως ήπια μορφή, δηλαδή απομάκρυνση από την αναμενόμενη εργασία. Τέτοιες προβληματικές συμπεριφορές παρουσιάζουν ποικίλες τοπογραφίες κατά τη διάρκεια του μαθήματος όπως π.χ., ο μαθητής να χτυπά το μολύβι στο θρανίο, να κοιμάται, να σηκώνεται, να μιλά με συμμαθητές του, να στέλνει σημειώσεις σε άλλα παιδιά κ.ά. (O Neil κ.ά., 1997). Το αντίκτυπο των προβληματικών συμπεριφορών είναι η διατάραξη του θετικού κλίματος της τάξης, ο μειωμένος ρυθμός διδασκαλίας, και η δημιουργία συναισθηματικών εντάσεων στον εκπαιδευτικό, στα υπόλοιπα παιδιά της τάξης αλλά και στον ίδιο το μαθητή (Καπαρδής κ.ά., 2008). Οι μαθητές που παρουσιάζουν έντονες και συχνές προβληματικές συμπεριφορές διαβαίνουν συνήθως ένα συγκεκριμένο μονοπάτι σχολικής αποτυχίας. Κατά τους Walker και Sprague (1999), ένα παιδί μέσα από μια σειρά προβληματικών γεγονότων που σχετίζονται με τη συμπεριφορά του, μπορεί σταδιακά, εξελικτικά και μακροπρόθεσμα να οδηγηθεί σε χιονοστιβάδα αρνητικών καταστάσεων καταλήγοντας σύντομα σε σχολική αποτυχία και εγκατάλειψη. Συγκεκριμένα, η έκθεση του παιδιού - πριν την είσοδό του στο σχολείο - σε παράγοντες όπως φτώχεια, γονεϊκή σωματική ή/και ψυχολογική κακοποίηση, χαμηλό κοινωνικό και γλωσσικό υπόβαθρο της οικογένειας και γονεϊκή αμέλεια θέτουν άμεσα το παιδί σε κίνδυνο ανάπτυξης προβληματικής συμπεριφοράς, με συνέπεια την κατάκτηση μειωμένων δεξιοτήτων σχολικής (δηλαδή μαθησιακής και κοινωνικής) ετοιμότητας. Κατά την είσοδο του παιδιού στο σχολείο, η προβληματική του συμπεριφορά σε συνδυασμό με τις περιορισμένες μαθησιακές του δεξιότητες μεταφράζεται σε αδυναμία να αντεπεξέλθει στις σχολικές υποχρεώσεις και σε εμφάνιση επιθετικότητας προς τους συνομηλίκους του. Η συγκεκριμένη αδυναμία του μαθητή με προβλήματα συμπεριφοράς μεγιστοποιείται όταν κατά τη φοίτησή του στο σχολείο λαμβάνει αναποτελεσματική διδασκαλία, δέχεται συνεχώς αρνητικές συνέπειες και τιμωρητικές μεθόδους με ασαφείς και γενικούς κανόνες συμπεριφοράς και δεν του παρέχεται συστηματική, εντατική και στοχοθετημένη στήριξη. Οι βραχυπρόθεσμες αρνητικές συνέπειες της σχολικής φοίτησης του μαθητή περιλαμβάνουν τη φυγή του από το σχολείο, την κοινωνική απόρριψη από συμμαθητές και εκπαιδευτικούς, τον κοινωνικό αποκλεισμό, ενώ ταυτόχρονα παρουσιάζει χαμηλή μαθησιακή επίδοση. Αφού έχει παρουσιάσει συνεχόμενη αποτυχία στην κατάκτηση των στόχων του γενικού εκπαιδευτικού συστήματος, ο μαθητής είτε παραπέμπεται στην Ειδική Εκπαίδευση είτε παραμένει στη Γενική Εκπαίδευση έως ότου οδηγηθεί στην πλήρη σχολική αποτυχία. Με άλλα λόγια, φτάνοντας στο τελευταίο στάδιο της αλυσίδας ο μαθητής καταλήγει στην παραβατικότητα ή/και στην πρόωρη σχολική εγκατάλειψη. Τα παιδιά που παρουσιάζουν προβλήματα σχολικής επίδοσης ή/και προβλήματα συμπεριφοράς έχουν ως αποτέλεσμα και δυσκολίες στις διαπροσωπικές τους σχέσεις. Συνεπώς, η βελτίωση της κοινωνικής τους συμπεριφοράς αυξάνει τις πιθανότητες να γίνουν αποδεκτοί από το σύνολο των υπόλοιπων παιδιών (Spence, 2003 Whitted, 2011). Κατά τη Chen (2006), η καλλιέργεια των κοινωνικών δεξιοτήτων θεωρείται ένα πολύ σημαντικό στοιχείο της κοινωνικο-συναισθηματικής ανάπτυξης, για όλα τα παιδιά. Η ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων ανάμεσα στα παιδιά οδηγεί στη θετική αλληλεπίδραση μεταξύ τους καθώς και με τον υπόλοιπο κοινωνικό περίγυρο. Οι κοινωνικές δεξιότητες εμπλουτίζουν τη ζωή των μαθητών με θετικές εμπειρίες και 289

3 προωθούν πνεύμα ενσυναίσθησης, ομαδικότητας καθώς και αποδοχής της διαφορετικότητας στη σχολική ζωή. Μαθητές, που από μικρή ηλικία είναι σε επικινδυνότητα για ανάπτυξη προβλημάτων συμπεριφοράς, μπορούν να αποφύγουν το μονοπάτι της σχολικής αποτυχίας αν τους δοθεί από πολύ νωρίς έγκυρη, έγκαιρη και αποτελεσματική παρέμβαση κοινωνικών δεξιοτήτων. Οι Gresham, Sugai και Horner (2001) τονίζουν πως η καταλληλότερη στρατηγική για αντιμετώπιση παιδιών με συχνά προβλήματα συμπεριφοράς είναι η άμεση, εντατική και συστηματική διδασκαλία κοινωνικών δεξιοτήτων, η οποία ενδέχεται να βελτιώσει τις συμπεριφορές τους. Τα βασικά στάδια της άμεσης διδασκαλίας κοινωνικών δεξιοτήτων (Δ.Κ.Δ.) είναι η παρουσίαση της λογικής και των βημάτων της κοινωνικής δεξιότητας, η μοντελοποίηση της δεξιότητας από τον εκπαιδευτικό, η καθοδηγημένη εξάσκηση μέσα από παιχνίδι ρόλων με άμεση και θετική ανατροφοδότηση, και η ανεξάρτητη εξάσκηση από το μαθητή (Αγγελή & Βλάχου, 2005 Michelson, Sugai & Kazdin, 1983 Spence, 2003 Gresham κ.ά., 2001 Musti-Rao, 2010 Cartledge & Milburn, 1996). Το τελευταίο μέρος της άμεσης Δ.Κ.Δ. είναι η αξιολόγηση του προγράμματος μέσω συστηματικής παρατήρησης. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι το σύστημα αυτο-παρακολούθησης (Σ.Α.) που υιοθετήθηκε στην παρούσα έρευνα (δες μεθοδολογία). Μια Δ.Κ.Δ. παρουσιάζει μεγαλύτερη πιθανότητα να είναι αποτελεσματική όταν το περιεχόμενο και η δομή της στηρίζονται σε ατομικούς παραμέτρους και λειτουργίες της προβληματικής συμπεριφοράς του μαθητή. Αυτά τα στοιχεία μπορούν να συλλεχθούν μέσω της Αξιολόγησης της Λειτουργικής Ανάλυσης Συμπεριφοράς (Α.Λ.Α.Σ.), η οποία αποτελεί μια οικοσυστημική προσέγγιση αντιμετώπισης των προβλημάτων συμπεριφοράς. Η Α.Λ.Α.Σ. χρησιμοποιεί άμεσες και έμμεσες μεθόδους αξιολόγησης για τον εντοπισμό των αιτιών μιας ακατάλληλης συμπεριφοράς (Umbreit, Ferro, & Liaupsin, 2007). Τα αποτελέσματα της οικοσυστημικής αξιολόγησης καθοδηγούν τον ερευνητή ή/και τον εκπαιδευτικό στο να εντοπίσει την ακριβή λειτουργία της προβληματικής συμπεριφοράς στο συγκεκριμένο περιβάλλον και στο να σχεδιάσει ατομικό παρεμβατικό πρόγραμμα διαχείρισης συμπεριφοράς. Σε ένα τέτοιο παρεμβατικό πρόγραμμα, ο μαθητής διδάσκεται ένα εναλλακτικό κοινωνικά αποδεκτό τρόπο συμπεριφοράς. Προηγούμενες έρευνες, που υιοθέτησαν την Α.Λ.Α.Σ. για σχεδιασμό κοινωνικής παρέμβασης στο σχολικό περιβάλλον, έδειξαν τα θετικά αποτελέσματα στη σχολική ζωή των εκπαιδευτικών και των μαθητών με και χωρίς αναπηρία (Lo & Cartledge, 2006; Stahr κ.ά., 2006). Εντούτοις, μέσα από τη βιβλιογραφική ανασκόπηση παρατηρήθηκε σχετική απουσία ερευνών που υιοθετούν ταυτόχρονα την Α.Λ.Α.Σ. και πρόγραμμα αυτο-παρακολούθησης για την αντιμετώπιση της λειτουργίας της προβληματικής συμπεριφοράς (Todd, Horner, & Sugai, 1999). Η ανάγκη διερεύνησης της Α.Λ.Α.Σ. και κοινωνικών παρεμβάσεων καθώς και η ανάγκη γενίκευσης της αποτελεσματικότητας τους είναι απαραίτητες για τον έλεγχο της αξιοπιστίας της συγκεκριμένης εκπαιδευτικής στρατηγικής. Η παρούσα πειραματική έρευνα εξέτασε την επίδραση του κοινωνικού προγράμματος αυτο-παρακολούθησης σε τέσσερις μαθητές με προβλήματα συμπεριφοράς της δευτέρας τάξης δημοτικού ως προς την προβληματική και εργατική συμπεριφορά καθώς και τη μαθησιακή επίδοσή τους. Η συλλογή δεδομένων έγινε τόσο κατά τη διάρκεια των κύριων μαθημάτων διδασκαλίας (όπου εφαρμόστηκε το παρεμβατικό πρόγραμμα) όσο και κατά τα δευτερεύοντα μαθήματα γενίκευσης (όπου δεν εφαρμόστηκε το παρεμβατικό πρόγραμμα). 290

4 Μεθοδολογία Συμμετέχοντες και χώρος διεξαγωγής Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν τέσσερα αγόρια. Τα κριτήρια για την επιλογή τους ήταν τα εξής: (α) εμφάνιση μη-εργατικής συμπεριφοράς με βάση αναφορές/δηλώσεις της εκπαιδευτικού της τάξης και συστηματικές παρατηρήσεις από την ερευνήτρια, (β) συγκατάθεση από τους κηδεμόνες των μαθητών για συμμετοχή στην έρευνα, και (γ) αυξημένη συχνότητα εξωστρεφούς προβληματικής συμπεριφοράς που οδηγούσε στη διακοπή του μαθήματος (20.3% %). Συνεπώς, οι μαθητές που επιλέγηκαν ήταν οι Μν., Π., Γ. και Μ. Ο χώρος διεξαγωγής της έρευνας ήταν η δευτέρα τάξη ενός δημόσιου δημοτικού σχολείου στα νότια παράλια της Κύπρου. Έγκριση για πρόσβαση στο σχολείο δόθηκε αρχικά από το διευθυντή του σχολείου. Άδεια διεξαγωγής της έρευνας στο συγκεκριμένο σχολείο δόθηκε από το Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας και Αξιολόγησης του Υ.Π.Π. μέσω της υποβολής αναλυτικού σχεδίου δράσης. Ορισμός και μέτρηση των εξαρτημένων μεταβλητών Προβληματική συμπεριφορά ορίστηκε ως το ποσοστό των χρονικών διαστημάτων των 10 δευτερολέπτων, στο οποίο παρατηρήθηκε συγκεκριμένη λεκτική ή/και μηλεκτική ανταπόκριση ή κατηγορία ανταποκρίσεων του μαθητή κατά τη διάρκεια της μετωπικής διδασκαλίας (δηλαδή όταν η εκπαιδευτικός διδάσκει νέα έννοια ή όταν γίνεται εμπεδωτική εργασία σε όλη την τάξη) ή κατά τη διάρκεια της ατομικής και ανεξάρτητης σχολικής εργασίας. Για να καταγραφεί η συμπεριφορά του μαθητή ως προβληματική έπρεπε ο μαθητής να εμφανίσει μια ή και περισσότερες από τις πιο κάτω συμπεριφορές σε ένα διάστημα 10 δευτερολέπτων: (α) ενασχόληση με αντικείμενα που δεν σχετίζονται με την εργασία του (π.χ., άγγιγμα και παιχνίδι με μολύβια, ρίγες, σβηστήρια), (β) φωναχτές απαντήσεις χωρίς να δίνεται άδεια από τον εκπαιδευτικό (π.χ., φωνάζοντας την απάντηση ή τη λέξη «κυρία - κυρία» ή φωνάζει την απάντηση χωρίς χέρι), (γ) απομάκρυνση του βλέμματος ή του σώματος από την αναμενόμενη εργασία (π.χ., σκύβει το σώμα κάτω από το θρανίο, έχει τα χέρια κάτω από το θρανίο, σηκώνεται από την καρέκλα του ή κουνιέται με την καρέκλα έχοντας την στα δύο πόδια) και (δ) γκριμάτσες, ήχοι (π.χ., σφύριγμα, να μιλά στον εαυτό του φωναχτά, να σιγομουρμουρίζει, να μιμείται ήχους ζώων, αυτοκινήτων). Εργατική συμπεριφορά ορίστηκε ως το ποσοστό των χρονικών διαστημάτων των 10 δευτερολέπτων, στο οποίο παρατηρήθηκε λεκτική ή/και μη λεκτική ανταπόκριση ή κατηγορία ανταποκρίσεων του μαθητή κατά τη διάρκεια της μετωπικής διδασκαλίας (δηλαδή όταν η εκπαιδευτικός δίδασκε νέα έννοια ή όταν γινόταν επαναληπτική εργασία σε όλη την τάξη) ή κατά τη διάρκεια της ατομικής και ανεξάρτητης σχολικής εργασίας. Ο Πίνακας 1 πιο κάτω παρουσιάζει αναλυτικά τα βήματα της εργατικής συμπεριφοράς. Για να καταγραφεί η συμπεριφορά ως εργατική έπρεπε το χρονικό διάστημα των 10 δευτερολέπτων να ήταν απαλλαγμένο από μια ή περισσότερες προβληματικές συμπεριφορές. Όταν δεν είχε παρατηρηθεί η εργατική ή ενοχλητική συμπεριφορά στο χρονικό διάστημα των 10 δευτερολέπτων τότε η ερευνήτρια κατέγραφε τη συμπεριφορά ως ουδέτερη, αφήνοντας το συγκεκριμένο σημείο του φύλλου καταγραφής δεδομένων κενό για το συγκεκριμένο μαθητή. 291

5 Πίνακας 1. Βήματα της εργατικής συμπεριφοράς Βήματα Εργαζόμαστε όλοι μαζί Εργάζομαι μόνος μου (α) Κάθομαι σωστά στην καρέκλα μου Κάθομαι σωστά στην καρέκλα μου (δηλ. δύο πόδια στο πάτωμα, χέρια στο θρανίο, και η λεκάνη να ακουμπά την καρέκλα). (β) Κοιτάζω αυτόν που μιλά Κρατώ το μολύβι μου (γ) Ακούω αυτόν που μιλά Κοιτάζω την εργασία μου. (δ) Τα χέρια μου είναι άδεια. Αν έχω απορία σηκώνω το χέρι μου για πέντε δευτερόλεπτα. (ε) Έχω σοβαρό ύφος και κλειστό στόμα Αν δεν έρθει κοντά μου η δασκάλα, τότε κατεβάζω το χέρι μου και γυρίζω την κάρτα ώστε να φαίνεται το μήνυμα χρειάζομαι βοήθεια. (στ) Παίρνω άδεια για να μιλήσω Συνεχίζω να εργάζομαι με αυτά που ξέρω μέχρι να έρθει η δασκάλα (ζ) Όταν η δασκάλα έρθει κοντά μου, κάνω την απορία μου. Μαθησιακή επίδοση αφορούσε την ορθότητα και την ολοκλήρωση εργασιών που είχαν ανατεθεί από την εκπαιδευτικό κατά τη διάρκεια μαθημάτων γενίκευσης και διδασκαλίας. Η ορθότητα ορίστηκε ως ο αριθμός των σωστών απαντήσεων που έδωσε προφορικά ή γραπτά ο μαθητής κατά τη συνολική χρονική διάρκεια παρατήρησης των 30 λεπτών. Η ολοκλήρωση ορίστηκε ως η ποσότητα της σχολικής εργασίας που ολοκλήρωσε ο μαθητής μέσα στο χρονικό πλαίσιο παρατήρησης. Οι σχολικές εργασίες κατά τα μαθήματα διδασκαλίας αφορούσαν συμπλήρωση εργασίας στο τετράδιο/βιβλίο και ερωτήσεις από την εκπαιδευτικό ενώ οι σχολικές εργασίες κατά τα μαθήματα γενίκευσης επικεντρώνονταν κυρίως στο να χρωματίσουν, να κόψουν με το ψαλίδι και να κολλήσουν με τη γόμα. Η μαθησιακή επίδοση (ορθότητα & ολοκλήρωση) καταγραφόταν με βάση το σύστημα αξιολόγησης που υιοθετούσε η εκπαιδευτικός της τάξης. Το σύστημα αξιολόγησης στηριζόταν σε πενταβάθμια κλίμακα (Α, Β, Γ, Δ, Ε). Η εκπαιδευτικός έδινε «Α» όταν ο μαθητής ήταν άριστος και ολοκλήρωνε ορθά την αναμενόμενη εργασία, «Β» όταν ήταν πολύ καλός, «Γ» όταν είχε μέτρια επίδοση, «Δ» όταν δεν ήταν πολύ καλός και «Ε» όταν αδυνατούσε να ανταποκριθεί στις ανάγκες του μαθήματος. Αξιοπιστία αποτελεσμάτων μέσω της συμφωνίας ερευνητών για τις εξαρτημένες μεταβλητές Η αξιοπιστία των εξαρτημένων μεταβλητών εξασφαλίστηκε με: (α) τον ακριβή, ξεκάθαρο και λειτουργικό ορισμό των εξαρτημένων μεταβλητών, (β) την εντατική και περιεκτική εκπαίδευση των παρατηρητών στην παρατήρηση και καταγραφή των υπο-διερεύνηση μεταβλητών και (γ) την ανεξάρτητη αλλά ταυτόχρονη καταγραφή των μεταβλητών από ερευνήτρια και παρατηρήτρια στο πρωτόκολλο συμφωνίας κατά τις συναντήσεις κάθε πειραματικής συνθήκης. Η αξιοπιστία των δεδομένων 292

6 ελέγχθηκε για τουλάχιστον το 38% των συναντήσεων ανά πειραματική συνθήκη και συμμετέχοντα (Cooper κ.ά., 2007). Στην παρούσα έρευνα, ο δείκτης συμφωνίας μεταξύ ερευνητών για κάθε εξαρτημένη μεταβλητή ήταν μεγαλύτερος από 99% στην πρώτη πειραματική φάση, μεγαλύτερος από 98.6 % στη β φάση και τουλάχιστον 98% κατά την τελευταία φάση για όλους τους συμμετέχοντες στα μαθήματα διδασκαλίας και στα μαθήματα γενίκευσης. Αξιολόγηση της ακεραιότητας της ανεξάρτητης μεταβλητής Η ανεξάρτητη μεταβλητή ήταν η ανάπτυξη του συστήματος διαχείρισης επιθυμητών και ανεπιθύμητων συμπεριφορών. Τα βήματα εφαρμογής του συστήματος καταγράφηκαν στο πρωτόκολλο αξιολόγησης της ακεραιότητας της παρέμβασης και ελέγχθηκε η παρουσία τους από δεύτερο παρατηρητή, ο οποίος βρισκόταν τουλάχιστον κατά το 40% των συναντήσεων. Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης της ακεραιότητας της παρέμβασης έδειξαν ότι τα βήματα του προγράμματος ακολουθούνταν από την ερευνήτρια τουλάχιστον κατά το 99%. Ένα βήμα δεν μπορούσε να πραγματοποιηθεί με ένα μαθητή εξαιτίας της υποχρεωτικής εργασίας που ζήτησε η εκπαιδευτικός της τάξης για εκείνη τη συγκεκριμένη συνάντηση. Ερευνητικός ατομικός πειραματικός σχεδιασμός Στην παρούσα έρευνα εφαρμόστηκε ο ατομικός πειραματικός σχεδιασμός πολλαπλών βασικών επιπέδων κατά πειραματοπρόσωπα (Baer κ.ά., 1968). Θετικό στοιχείο του συγκεκριμένου πειραματικού σχεδιασμού είναι ότι η παρέμβαση δεν χρειάζεται να αποσυρθεί για να αποδειχτεί η επίδρασή της στην υπο-μελέτη συμπεριφορά κάτι που γίνεται σε άλλους πειραματικούς σχεδιασμούς (π.χ., ανάστροφο πειραματικό σχεδιασμό - ΑΒΑΒ). Στον πειραματικό σχεδιασμό της συγκεκριμένης μελέτης υπήρχαν τρεις πειραματικές φάσεις: η διδασκαλία τάξης, το κοινωνικό παρεμβατικό πρόγραμμα και η διατήρηση της συμπεριφοράς. Για να κατοχυρωθεί ο πειραματικός έλεγχος ανάμεσα στους τέσσερις συμμετέχοντες, η ερευνήτρια εισήγαγε την παρέμβαση σταδιακά και σε διαφορετική χρονική περίοδο ανά συμμετέχοντα ώστε να κατοχυρώσει το τρίπτυχο: πρόβλεψη επιβεβαίωση - και επανάληψη. Διαδικασίες έρευνας Το πρώτο βήμα της έρευνας ήταν η διεξαγωγή της Α.Λ.Α.Σ. ώστε να εξακριβωθεί η λειτουργία της προβληματικής συμπεριφοράς για κάθε συμμετέχοντα. Για το σκοπό αυτό, εφαρμόστηκε ένα εύρος άμεσων και έμμεσων αξιολογήσεων. Οι έμμεσες αξιολογήσεις συμπεριλάμβαναν συνέντευξη και ερωτηματολόγια εκπαιδευτικού και μαθητών, έλεγχος σχολικών αρχείων και ερωτηματολόγιο για αξιολόγηση ενδιαφερόντων/προτιμήσεων του μαθητή. Οι άμεσες αξιολογήσεις συμπεριλάμβαναν πέντε ώρες παρακολούθηση μέσω της συμπλήρωσης δομημένου εντύπου πριν την έναρξη της πρώτης πειραματικής φάσης και συμπλήρωση διαγράμματος διασποράς. Με βάση τα στοιχεία που μαζεύτηκαν κατά την Α.Λ.Α.Σ., η ερευνήτρια κατέγραψε με ξεκάθαρο, παρατηρήσιμο και μετρήσιμο τρόπο την προβληματική συμπεριφορά. Στη συνέχεια προχώρησε στη διατύπωση υποθέσεων για τη λειτουργία της προβληματικής συμπεριφοράς. Συγκεκριμένα, οι υποθέσεις αυτές επισήμαναν τη σχέση μεταξύ της προβληματικής συμπεριφοράς και περιβαλλοντικών μεταβλητών. Για παράδειγμα, όταν η εκπαιδευτικός βάζει γραπτή άσκηση (προγενόμενο ερέθισμα) στον Π., είναι πιο πιθανόν αυτός να ξεκινήσει να παίζει με τα αντικείμενα του (συμπεριφορά) για να διαφύγει (λειτουργία). Η συμπεριφορά του χειροτερεύει όταν οι υπόλοιποι συμμαθητές του ακολουθούν την οδηγία της εκπαιδευτικού (περιβαλλοντική κατάσταση). 293

7 Το δεύτερο βήμα της έρευνας ήταν η δομημένη παρατήρηση και καταγραφή μέσω του συστήματος μερικών χρονικών διαστημάτων των εξαρτημένων μεταβλητών κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας της τάξης και των μαθημάτων γενίκευσης. Στην τάξη η εκπαιδευτικός εφάρμοζε συγκεκριμένο σύστημα ενίσχυσης με βαθμούς. Το τρίτο βήμα της έρευνας ήταν η εφαρμογή της κοινωνικής παρέμβασης, που αποτελούνταν από δύο στάδια: τη διδασκαλία κοινωνικών δεξιοτήτων (Δ.Κ.Δ.) και την εφαρμογή της στρατηγικής της αυτο-παρακολούθησης. Η Δ.Κ.Δ. περιελάμβανε τέσσερις συναντήσεις και στηρίχτηκε στο ερευνητικό μοντέλο της άμεσης διδασκαλίας κοινωνικών δεξιοτήτων (Cartledge & Milburn, 1995). Τα αναλυτικά βήματα της Δ.Κ.Δ. περιγράφονται στον Πίνακα 2 πιο κάτω. Πίνακας 2. Βήματα της διδασκαλίας κοινωνικών δεξιοτήτων Α/Α Βήματα (1) Αναγνώριση και περιγραφή αναμενόμενης δεξιότητας (Εισαγωγή). (2) Εξήγηση της σημασίας και των συνεπειών της δεξιότητας (Εισαγωγή). (3) Ορισμός των βημάτων της δεξιότητας με παραδείγματα και αντιπαραδείγματα (Μοντελοποίηση κοινωνικής δεξιότητας). (4) Παρουσίαση του προτύπου της δεξιότητας και δραματοποίηση με σενάρια (Μοντελοποίηση κοινωνικής δεξιότητας). (5) Ευκαιρίες για εξάσκηση στο μαθητή και ανατροφοδότηση (Καθοδηγημένη εξάσκηση). (6) Επανάληψη της δεξιότητας (Καθοδηγημένη εξάσκηση). (7) Ενίσχυση (8) Υποστηρικτική εξάσκηση (όπου χρειάζεται). (9) Αξιολόγηση (Ανεξάρτητη εξάσκηση). Το σύστημα αυτο-παρακολούθησης εισήχθηκε κατά την τελευταία Δ.Κ.Δ., όπου ο μαθητής εκπαιδεύτηκε να χειρίζεται την κάρτα αυτο-παρακολούθησης με τα αναμενόμενα βήματα της εργατικής συμπεριφοράς και να καταγράφει τη συμπεριφορά του σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Το σύστημα εφαρμόστηκε κατά τη διδασκαλία κύριων μαθημάτων στην τάξη. Η λήξη του χρόνου εκδηλωνόταν μέσω αθόρυβης δόνησης ενός ατομικού χρονόμετρου, τοποθετημένο στη ζώνη του μαθητή. Η διάρκεια της αυτο-παρακολούθησης ήταν 30 λεπτά. Στο τέλος των 30 λεπτών, η ερευνήτρια έλεγχε την ορθότητα της καταγραφής του μαθητή συγκρίνοντάς την με την καρτέλα της παρατηρήτριας. Ο έλεγχος της ορθότητας ακολουθούσε συγκεκριμένο σύστημα βαθμολόγησης, το οποίο οδηγούσε σε κριτήριο επίτευξης. Το κριτήριο επίτευξης ήταν διαφοροποιημένο για κάθε μαθητή. Αν ο μαθητής έφτανε το αναμενόμενο κριτήριο τότε ο μαθητής ενισχυόταν μέσω ενισχυτών τοποθετημένων σε «Spinner» σε συνδυασμό με κοινωνικούς ενισχυτές (π.χ., έπαινο, χαμόγελο) από την ερευνήτρια. Το τελευταίο βήμα της έρευνας αφορούσε την εφαρμογή της τρίτης πειραματικής φάσης δηλαδή της διατήρησης της συμπεριφοράς. Σκοπός σε αυτή τη φάση ήταν να εξακριβωθεί κατά πόσο η συμπεριφορά συνεχίζεται μόνη της κατόπιν ενίσχυσης από το περιβάλλον (Umbreit κ.ά., 2007). Στη συνθήκη αυτή είχε αποσυρθεί το χρονόμετρο και για τις δύο συνθήκες. 294

8 Αποτελέσματα-Συζήτηση Προβληματική Συμπεριφορά Δεδομένα μαζεύτηκαν για την προβληματική συμπεριφορά των τεσσάρων συμμετεχόντων σε μαθήματα διδασκαλίας και σε μαθήματα γενίκευσης. Στα μαθήματα διδασκαλίας, όπου εφαρμόστηκε το παρεμβατικό πρόγραμμα, τα δεδομένα παρουσιάζουν λειτουργική σχέση μεταξύ της προβληματικής συμπεριφοράς και της κοινωνικής παρέμβασης. Με άλλα λόγια, φαίνεται ότι το παρεμβατικό πρόγραμμα είχε θετικά αποτελέσματα στη μείωση της προβληματικής συμπεριφοράς για τους τέσσερις συμμετέχοντες. Μεγαλύτερη μείωση παρατηρήθηκε στο Μν. με 68.55%, ακολουθώντας οι Γ. με 60.84%, Μ. με 56.48% και Π. με 53.11%. Στα μαθήματα γενίκευσης, όπου δεν εφαρμόστηκε το κοινωνικό παρεμβατικό πρόγραμμα, τα δεδομένα δεν υποστηρίζουν παρόμοια λειτουργική σχέση όπως πιο πάνω. Αντιθέτως, η ποσοστιαία μείωση της προβληματικής συμπεριφοράς των μαθητών ήταν πολύ μικρότερη από αυτή που παρουσίασαν στα μαθήματα διδασκαλίας, ίσως επειδή η διδασκαλία κοινωνικών δεξιοτήτων ήταν στηριγμένη στο περιβάλλον των μαθημάτων διδασκαλίας και όχι σε αυτό της γενίκευσης. Αναλύοντας τα αποτελέσματα της γενίκευσης, μεγαλύτερη μείωση σημείωσε ο Π. (28.12%) και με τους Μν. και Π. να ακολουθούν με 14.66%, και 7.34%, αντιστοίχως. Ο μαθητής με την ελάχιστη ποσοστιαία μείωση της προβληματικής συμπεριφοράς σε σχέση με το βασικό επίπεδο ήταν ο Γ. με 5.8%. Εργατική Συμπεριφορά Σύμφωνα με τα δεδομένα κατά τη διάρκεια των μαθημάτων διδασκαλίας, το κοινωνικό παρεμβατικό πρόγραμμα αύξησε σημαντικά την εργατική συμπεριφορά και των τεσσάρων συμμετεχόντων με μεγέθη επίδρασης άνω του 2.7. Η αύξηση της συχνότητας εμφάνισης της εργατικής συμπεριφοράς στους μαθητές κατά τη διάρκεια της παρέμβασης φαίνεται να οφείλεται στο δομημένο πρόγραμμα κοινωνικών δεξιοτήτων. Μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση της εργατικής συμπεριφοράς σημείωσε ο Μν. (65.27%) και μικρότερη ο Μ. (55.41%).. Η λειτουργική σχέση μεταξύ της εργατικής συμπεριφοράς και του κοινωνικού προγράμματος αυτο-παρακολούθησης, όπως αποδείχτηκε στην παρούσα έρευνα, επιβεβαιώνει ευρήματα προηγούμενων πειραματικών ερευνών (Lo & Cartledge, 2006 Shumate & Wills, 2010 Stahr κ.ά., 2006). Στα μαθήματα γενίκευσης, τα δεδομένα δείχνουν μικρή αύξηση της εργατικής συμπεριφοράς και στους τέσσερις μαθητές. Μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση σημείωσε ο Π. (35%), με το Μν. να ακολουθεί με 18.13%, το Μ. με 12.83% ενώ τη μικρότερη αύξηση σημείωσε ο Μ. (5.1%). Συγκριτικά με την αύξηση της εργατικής συμπεριφοράς που σημείωσαν οι μαθητές στα κύρια μαθήματα, στην περίπτωση αυτή (γενίκευση), η αύξηση ήταν σημαντικά μικρότερη. Αυτό δείχνει τη δυσκολία που αντιμετώπισαν οι μαθητές να εφαρμόσουν σε διαφορετικό περιβάλλον τις κοινωνικές δεξιότητες που είχαν διδαχθεί (Lo & Cartledge, 2006) καθώς και την αναγκαιότητα προγραμματισμού της γενίκευσης μιας επιθυμητής συμπεριφοράς κατά το σχεδιασμό και την εφαρμογή της παρέμβασης (Αlberto & Troutman, 2009). Μαθησιακή Επίδοση Συγκρίνοντας τη μαθησιακή επίδοση των παιδιών πριν και μετά την παρέμβαση, κατά τη διάρκεια των μαθημάτων διδασκαλίας, συμπεραίνεται ότι υπήρξε ιδιαίτερα σημαντική βελτίωση στην ορθότητα και την ολοκλήρωση των εργασιών τους. Πιο 295

9 συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια του βασικού επιπέδου το εύρος των βαθμών από την εκπαιδευτικό κυμαινόταν από «Α» μέχρι «Ε» ενώ κατά την έναρξη της παρέμβασης και μετέπειτα οι βαθμοί των συμμετεχόντων κυμαίνονταν μεταξύ «Α» και «Β». Το μεγάλο εύρος βαθμολογίας των μαθητών κατά το βασικό επίπεδο εξηγεί τη δυσκολία των μαθητών στο να ολοκληρώσουν τις ασκήσεις τους. Αντιθέτως, η μείωση του εύρους των βαθμών και οι πρωτίστως ψηλές βαθμολογίες κατά την εφαρμογή της κοινωνικής παρέμβασης της αυτοπαρακολούθησης φαίνεται πως σχετίζεται με τη μείωση της προβληματικής συμπεριφοράς και την αύξηση της εργατικής. Με άλλα λόγια, κατά τη διάρκεια του συστήματος αυτο-παρακολούθησης, οι μαθητές παρουσίαζαν ενεργό συμμετοχή (είτε σηκώνοντας το χέρι είτε συμπληρώνοντας τις εργασίες τους), παρατηρούσαν και κατέγραφαν την εργατική συμπεριφορά τους μέσω του δομημένου συστήματος αυτοπαρακολούθησης. Η εμπλοκή τους σε αυτές τις θετικές συμπεριφορές συνέτεινε ώστε οι μαθητές να μην εμπλέκονταν σε προβληματικές συμπεριφορές και να βοήθησε στην αύξηση της παραγωγικότητάς τους και κατ επέκταση στην απόκτηση ψηλών βαθμολογιών από την εκπαιδευτικό. Αυτό το συμπέρασμα επιβεβαιώνεται από τους Joseph και Εveleigh (2011) οι οποίοι σε βιβλιογραφική ανασκόπηση 16 ερευνών βρήκαν ότι οι μαθητές είχαν περισσότερες πιθανότητες να παράγουν περισσότερη δουλειά όταν παρατηρούσαν και κατέγραφαν μόνοι τους την επίδοσή τους. Σύμφωνα με τα δεδομένα των μαθημάτων γενίκευσης, δεν παρατηρήθηκε λειτουργική σχέση μεταξύ της μαθησιακής επίδοσης και του παρεμβατικού προγράμματος αυτο-παρακολούθησης των μαθητών στα μαθήματα γενίκευσης. Συγκεκριμένα, οι βαθμολογίες των συμμετεχόντων ως προς την ορθότητα και την ολοκλήρωση των εργασιών τους κυμαίνονταν από «Α» μέχρι «Ε» στο βασικό επίπεδο ενώ στην παρέμβαση από «Α» μέχρι «Δ». Αυτό αποδίδεται στο γεγονός ότι οι μαθητές συνέχιζαν και στην πειραματική φάση της παρέμβασης να εμπλέκονται σε ακατάλληλες συμπεριφορές, κάτι το οποίο συνέτεινε στη μείωση της παραγωγικότητάς τους και κατ επέκταση στην απόκτηση χαμηλών βαθμολογιών από την εκπαιδευτικό (Joseph & Εveleigh, 2011). Συμπεράσματα Τα δεδομένα της παρούσας έρευνας υποστηρίζουν πως το κοινωνικό παρεμβατικό πρόγραμμα αυτο-παρακολούθησης μείωσε την προβληματική συμπεριφορά των παιδιών και αύξησε την εργατική τους συμπεριφορά στα μαθήματα διδασκαλίας. Ταυτόχρονα, αύξησε την ορθότητα και ολοκλήρωση των σχολικών τους εργασιών αφού οι μαθητές δεν αφιέρωναν πια χρόνο στην τάξη για προβληματικές συμπεριφορές. Με την εφαρμογή του προγράμματος παρατηρήθηκε επίσης ότι η εκπαιδευτικός δεν έδινε προσοχή στη συμπεριφορά των μαθητών αλλά επέμενε στις μαθησιακές δεξιότητες. Επιπρόσθετα, η επίδραση της παρέμβασης ήταν περιορισμένη κατά τη γενίκευση. Εκπαιδευτικές Εφαρμογές Η συγκεκριμένη πειραματική έρευνα παρουσιάζει σημαντικές εκπαιδευτικές εφαρμογές για την αντιμετώπιση προβλημάτων συμπεριφοράς τόσο στο επίπεδο χάραξης πολιτικής όσο και στο επίπεδο πρακτικής του κυπριακού εκπαιδευτικού συστήματος. Στο επίπεδο πολιτικής του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου, η ανάγκη διοχέτευσης ειδικών σε θέματα διαχείρισης συμπεριφοράς σε κάθε σχολική μονάδα τονίστηκε στην επίσημη έκθεση της επιστημονικής επιτροπής που συστάθηκε για τη σχολική βία στα σχολεία της Κύπρου (Υπουργείο Παιδείας και 296

10 Πολιτισμού, 2008). Παράδειγμα ενός τέτοιου ειδικού θα ήταν και ο Σύμβουλος Αναλυτής Συμπεριφοράς, που είναι άτομο καταρτισμένο σε τεχνικές αξιολόγησης και σχεδιασμού παρεμβατικών προγραμμάτων που αποσκοπούν στη διαχείριση της προβληματικής συμπεριφοράς (Behavior Analyst Certification Board, 2010). Το άτομο αυτό θα μπορεί να εκπαιδεύει και να συνεργάζεται με εκπαιδευτικούς της σχολικής μονάδας σε τεχνικές αξιολόγησης της προβληματικής συμπεριφοράς (π.χ., Α.Λ.Α.Σ.) καθώς επίσης και στο σχεδιασμό, την εφαρμογή και αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του παρεμβατικού προγράμματος. Προηγούμενες έρευνες στο διεθνή χώρο έχουν επικεντρωθεί στην εκπαίδευση των εκπαιδευτικών της Γενικής και Ειδικής Εκπαίδευσης στη χρήση της Α.Λ.Α.Σ. και στο σχεδιασμό και εφαρμογή ατομικών προγραμμάτων διαχείρισης συμπεριφοράς (Todd, Horner, & Sugai, 1999). Στο επίπεδο πρακτικής του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου, η παρούσα έρευνα σχεδίασε και απέδειξε την αποτελεσματικότητα ενός κοινωνικού προγράμματος αυτο-παρακολούθησης, το οποίο θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε διάφορα εκπαιδευτικά περιβάλλοντα όπως αυτά της γενικής και της ειδικής τάξης. Δεύτερη εφαρμογή της παρούσας παρέμβασης αφορά τη γενίκευση και επέκτασή της σε μαθήματα του Αναλυτικού Προγράμματος της Κύπρου. Αυτό μπορεί να γίνει στα πλαίσια του μαθήματος Αγωγή Υγείας, το οποίο έχει εισαχθεί με τα νέα αναλυτικά προγράμματα και αποσκοπεί στην πρόληψη και αντιμετώπιση προβλημάτων που αφορούν τις διαπροσωπικές σχέσεις των παιδιών, την αντικοινωνική συμπεριφορά και παραβατικότητα, τον ρατσισμό κ.α. (ΥΠΠ, 2011). Αναφορές Ελληνόφωνες Αγγελή, Κ., & Βλάχου, Μ. (2005). Τεχνικές και μέθοδοι αντιμετώπισης προβλημάτων στην τάξη. Στο Α. Καλαντζή-Αζίζι και Μ. Ζαφειροπούλου (επιμ.) Προσαρμογή στο σχολείο: πρόληψη και αντιμετώπιση δυσκολιών (σσ ). Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Πολυχρονοπούλου, Σ. (2003). Παιδιά και Έφηβοι με Ειδικές Ανάγκες και Δυνατότητες: Σύγχρονες Τάσεις Εκπαίδευσης και Ειδικής Υποστήριξης, Τόμος Α, Αθήνα: ΑΤΡΑΠΟΣ. Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Κύπρου. (2008). Σύσταση επιτροπής ειδικών για την αντιμετώπιση της αντικοινωνικής συμπεριφοράς στα σχολεία. Ανακοίνωση τύπου ανακτήθηκε από Λευκωσία: ΥΠΠ. Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού (2011). Δημιουργία Επιτροπής Αγωγής Υγείας και Πρόληψης της Παραβατικότητας σε όλες τις σχολικές μονάδες (Αρ. Εγκ ). Λευκωσία: Κυπριακή Δημοκρατία. Αγγλόφωνες Baer, D. M., Wolf, M. M & Risley, T. R (1968). Some current dimensions of applied behavior analysis. Journal of applied behavior analysis, 1, Behavior Analyst Certification Board. (2010). Guidelines for responsible conduct for behavior analysts (4 th ed.). Retrieved from: 297

11 Cartledge, G., & Milburn, J. F. (1995). Teaching social skills to children and youth: Innovative approaches (3rd ed.). Boston: Allyn and Bacon. Gresham, F.M., Sugai, G., & Horner, R.H., (2001). Interpreting Outcomes of Social Skills Training for Students with High-Incidence Disabilities. Exceptional Children, 67(3) Joseph, L. M., & Eveleigh, E. L. (2011). A Review of the Effects of Self-Monitoring on Reading Performance of Students With Disabilities. The Journal of Special Education, 45(1), Kinch, C., Lewis-Palmer, T., Hagan-Burke, S. & Sugai, G. (2001). A comparison of teacher and student functional behavior assessment interview information from lowrisk and high-risk classrooms. Education and treatment of children, 24(4), Lo, Y. Y., & Cartledge, G.. (2006). FBA and BIP: Increasing the behavior adjustment of African American boys in schools. Journal of Behavioral Disorders, 31 (1), Ministry of Education and Culture. (2011). Annual report Nicosia, Cyprus:Republic of Cyprus. Musti-Rao, S. (2010). Social Skills Instruction: A handbook for teachers. Singapore: Cobee Publishing House. Spence, S. H. (2003). Social Skills training with children and young people: Theory, Evidence and Practice. Journal of child and adolescent mental health, 8(2), Stahr, B., Cushing, D. Lane, K. & Fox, J. (2006). Efficasy of a function-based intervention in Decreasing off-task behavior exhibited by a student with ADHD. Journal of positive behavior interventions, 8(4), Todd, A. W., Horner, R. H., & Sugai, G. (1999). Self-monitoring and self-recruited Praise: Effects on Problem Behavior, Academic Engagement, and Work Completion in a Typical Classroom. Journal of Positive Behavior Interventions, 1(2), Umbreit, J., Ferro, J. B., Liaupsin, C. J. (2007). Functional Behavioral Assessment and Function-Based Intervention: An effective, Practical Approach. Ohio: Pearson. Walker, H. M., & Sprague, J. R. (1999). The path to school failure, delinquency, and violence: Causal factors and some potential solutions. Intervention in School and Clinic, 35(2), Walker, H. M., Horner, R. H., Sugai, G., Bullis, M., Sprague, J. R., Bricker, D., & Caufman, M. J. (1996). Integrated Approaches to preventing Antisocial Behavior Patterns Among School-age Children and Youth. Journal of emotional and behavioral disorders, 4(4),

ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ 1

ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ 1 ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ 1 ΠΡΟΣΔΟΚΙΑ: Σεβασμός Κοινωνική δεξιότητα: Ακούω τον ομιλητή στο μάθημα Στόχοι μαθήματος: Ο μαθητής να: 1. Ονομάζει τα βασικά βήματα της κοινωνικής

Διαβάστε περισσότερα

Σύστημα Προώθησης Θετικής Συμπεριφοράς: Πώς Μετατρέπουμε τα Σχολεία μας σε Ασφαλή, Θετικά και Προβλέψιμα Περιβάλλοντα;

Σύστημα Προώθησης Θετικής Συμπεριφοράς: Πώς Μετατρέπουμε τα Σχολεία μας σε Ασφαλή, Θετικά και Προβλέψιμα Περιβάλλοντα; 12/12/17 Σύστημα Προώθησης Θετικής Συμπεριφοράς: Πώς Μετατρέπουμε τα Σχολεία μας σε Ασφαλή, Θετικά και Προβλέψιμα Περιβάλλοντα; Λευκή Κουρέα, PhD Πανεπιστήμιο Λευκωσίας Ευχαριστίες Εκπαιδευτικοί και μαθητές

Διαβάστε περισσότερα

Τι αναμένουμε να πάρουμε;

Τι αναμένουμε να πάρουμε; Φωνάζει, διακόπτει, παίζει στο μάθημα Εφαρμόζοντας τη στρατηγική Eλέγχω και Aποχωρώ σε παιδιά με ήπια και συχνά προβλήματα συμπεριφοράς στην τάξη A Λευκή Κουρέα, Πανεπιστήμιο Κύπρου Έλενα Αγαπίου, Εκπαιδευτικός

Διαβάστε περισσότερα

Στόχοι Συνάντησης. Λευκή Κουρέα & Έλενα Αγαπίου Πανεπιστήμιο Κύπρου Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού 10/23/16

Στόχοι Συνάντησης. Λευκή Κουρέα & Έλενα Αγαπίου Πανεπιστήμιο Κύπρου Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού 10/23/16 Στηρίζοντας Ομάδες Μαθητών μέσω Δευτερογενούς Πρόληψης: Η Εφαρμογή της Στρατηγικής «Ελέγχω Αποχωρώ» στο Σύστημα ΠροΘεΣυ μέσα από Μελέτη Περίπτωσης Λευκή Κουρέα & Έλενα Αγαπίου Πανεπιστήμιο Κύπρου Υπουργείο

Διαβάστε περισσότερα

Στόχοι Συνάντησης. Λευκή Κουρέα,Ph.D. Πανεπιστήμιο Κύπρου. Ανασχεδιασμός σχολικών μονάδων προς την ποικιλομορφία του μαθητικού πληθυσμού

Στόχοι Συνάντησης. Λευκή Κουρέα,Ph.D. Πανεπιστήμιο Κύπρου. Ανασχεδιασμός σχολικών μονάδων προς την ποικιλομορφία του μαθητικού πληθυσμού Επένδυση στην Κοινωνική Συμπεριφορά των Παιδιών για Αύξηση Μαθησιακών Αποτελεσμάτων: Το Σχολικό Σύστημα Προώθησης Θετικής Συμπεριφοράς (ΠροΘΕΣυ) Λευκή Κουρέα,Ph.D. Πανεπιστήμιο Κύπρου Στόχοι Συνάντησης

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Προγράμματος Στήριξης Δημοτικών Σχολείων με μεγάλο αριθμό/ποσοστό παιδιών με αυξημένες πιθανότητες για λειτουργικό αναλφαβητισμό

Αξιολόγηση του Προγράμματος Στήριξης Δημοτικών Σχολείων με μεγάλο αριθμό/ποσοστό παιδιών με αυξημένες πιθανότητες για λειτουργικό αναλφαβητισμό Αξιολόγηση του Προγράμματος Στήριξης Δημοτικών Σχολείων με μεγάλο αριθμό/ποσοστό παιδιών με αυξημένες πιθανότητες για λειτουργικό αναλφαβητισμό 1. Ταυτότητα της έρευνας Κατά τη σχολική χρονιά 2016-2017,

Διαβάστε περισσότερα

Σύστημα Προώθησης Θετική Συμπεριφοράς: Η Στρατηγική «Ελέγχω και Αποχωρώ» στη δευτερογενή πρόληψη

Σύστημα Προώθησης Θετική Συμπεριφοράς: Η Στρατηγική «Ελέγχω και Αποχωρώ» στη δευτερογενή πρόληψη Σύστημα Προώθησης Θετική Συμπεριφοράς: Η Στρατηγική «Ελέγχω και Αποχωρώ» στη δευτερογενή πρόληψη Η στρατηγική Ελέγχω και Αποχωρώ επικεντρώνεται στην ανάπτυξη αυτοελέγχου σε μαθητές με δυσκολίες συμπεριφοράς.

Διαβάστε περισσότερα

Τι αναμένουμε να πάρουμε; Διδάσκουμε κοινωνικές συμπεριφορές, ρουτίνες και διαδικασίες σε όλα τα παιδιά. Λευκή Κουρέα, Ph.D.

Τι αναμένουμε να πάρουμε; Διδάσκουμε κοινωνικές συμπεριφορές, ρουτίνες και διαδικασίες σε όλα τα παιδιά. Λευκή Κουρέα, Ph.D. Διδάσκουμε κοινωνικές συμπεριφορές, ρουτίνες και διαδικασίες σε όλα τα παιδιά Λευκή Κουρέα, Ph.D. Τι αναμένουμε να πάρουμε; Στο χαρτάκι που έχετε πάρει καταγράψτε σύντομα ένα πράγμα που θα θέλατε να αποκομίσετε

Διαβάστε περισσότερα

Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ. Λεωνίδας Κυριακίδης Τμήμα Επιστημών της Αγωγής, Πανεπιστήμιο Κύπρου

Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ. Λεωνίδας Κυριακίδης Τμήμα Επιστημών της Αγωγής, Πανεπιστήμιο Κύπρου Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Λεωνίδας Κυριακίδης Τμήμα Επιστημών της Αγωγής, Πανεπιστήμιο Κύπρου ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το Δυναμικό Μοντέλο Εκπαιδευτικής Αποτελεσματικότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΑΥΤΙΣΤΙΚΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣ: Βασικε ς πληροφορι ες

ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΑΥΤΙΣΤΙΚΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣ: Βασικε ς πληροφορι ες ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΑΥΤΙΣΤΙΚΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣ: Βασικες πληροφοριες Πέτρος Γαλάνης Δρ. ΕΚΠΑ, Δάσκαλος Ε.Α. (ΚΕ.Δ.Δ.Υ. Δ Αθήνας) Τι είναι η Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ); Ο όρος «Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος» (ΔΑΦ)

Διαβάστε περισσότερα

Στόχος της ψυχολογικής έρευνας:

Στόχος της ψυχολογικής έρευνας: Στόχος της ψυχολογικής έρευνας: Συστηματική περιγραφή και κατανόηση των ψυχολογικών φαινομένων. Η ψυχολογική έρευνα χρησιμοποιεί μεθόδους συστηματικής διερεύνησης για τη συλλογή, την ανάλυση και την ερμηνεία

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Πρωινού και Απογευματινού Προγράμματος Αλφαβητισμού. στο Γυμνάσιο

Αξιολόγηση του Πρωινού και Απογευματινού Προγράμματος Αλφαβητισμού. στο Γυμνάσιο Αξιολόγηση του Πρωινού και Απογευματινού Προγράμματος Αλφαβητισμού στο Γυμνάσιο 1. Ταυτότητα Έρευνας Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού (Υ.Π.Π.), στο πλαίσιο της προσπάθειάς του για αντιμετώπιση της

Διαβάστε περισσότερα

International Conference Quality and Equity in Education: Theories, Applications and Potentials

International Conference Quality and Equity in Education: Theories, Applications and Potentials International Conference Quality and Equity in Education: Theories, Applications and Potentials Εργαστήρι 3 Ο συμβουλευτικός ρόλος της ομάδας στήριξης σχολείων που εφαρμόζουν τη δυναμική προσέγγιση σχολικής

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση Προγράμματος Αλφαβητισμού στο Γυμνάσιο Πρώτο Έτος Αξιολόγησης (Ιούλιος 2009)

Αξιολόγηση Προγράμματος Αλφαβητισμού στο Γυμνάσιο Πρώτο Έτος Αξιολόγησης (Ιούλιος 2009) Αξιολόγηση Προγράμματος Αλφαβητισμού στο Γυμνάσιο Πρώτο Έτος Αξιολόγησης (Ιούλιος 2009) 1. Ταυτότητα της Έρευνας Το πρόβλημα του λειτουργικού αναλφαβητισμού στην Κύπρο στις ηλικίες των 12 με 15 χρόνων

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Προγράμματος Στήριξης Δημοτικών Σχολείων με Μεγάλο Αριθμό/Ποσοστό Παιδιών με Αυξημένες Πιθανότητες για Λειτουργικό Αναλφαβητισμό

Αξιολόγηση του Προγράμματος Στήριξης Δημοτικών Σχολείων με Μεγάλο Αριθμό/Ποσοστό Παιδιών με Αυξημένες Πιθανότητες για Λειτουργικό Αναλφαβητισμό Αξιολόγηση του Προγράμματος Στήριξης Δημοτικών Σχολείων με Μεγάλο Αριθμό/Ποσοστό Παιδιών με Αυξημένες Πιθανότητες για Λειτουργικό Αναλφαβητισμό 1. Ταυτότητα της έρευνας (Σεπτέμβριος 2018) Η αξιολόγηση

Διαβάστε περισσότερα

(Nοέμβριος 2015) 1. Ταυτότητα της έρευνας

(Nοέμβριος 2015) 1. Ταυτότητα της έρευνας Ανατροφοδότηση από Διευθυντές/Διευθύντριες και εκπαιδευτικούς, σχετικά με τις ενέργειες για στήριξη των παιδιών με αυξημένες πιθανότητες για λειτουργικό αναλφαβητισμό (Nοέμβριος 2015) 1. Ταυτότητα της

Διαβάστε περισσότερα

10/23/16. Στόχος Συνάντησης. Βήματα Υλοποίησης της Πρωτογενούς Πρόληψης

10/23/16. Στόχος Συνάντησης. Βήματα Υλοποίησης της Πρωτογενούς Πρόληψης Στόχος Συνάντησης Βήματα Σχεδιασμού και Εφαρμογής της Πρωτογενούς Πρόληψης του Συστήματος ΠροΘΕΣυ σε Κυπριακά Σχολεία Να απαντήσει στα ερωτήματα: Τι είναι η πρωτογενής πρόληψη στο σύστημα ΠροΘεΣυ; Γιατί

Διαβάστε περισσότερα

Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας και Αξιολόγησης

Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας και Αξιολόγησης Ερευνητικό Πρόγραμμα «Αξιολόγηση Προγράμματος Ταχύρρυθμης Εκμάθησης της Ελληνικής ως δεύτερης/ξένης γλώσσας στα δημόσια σχολεία Μέσης Εκπαίδευσης της Κύπρου» 1. Ταυτότητα της Έρευνας Με απόφαση του Υπουργικού

Διαβάστε περισσότερα

Ανάπτυξη Προγραμμάτων Επιμόρφωσης των Εκπαιδευτικών που Στηρίζονται στην Έρευνα για την Εκπαιδευτική Αποτελεσματικότητα: Η Δυναμική Προσέγγιση

Ανάπτυξη Προγραμμάτων Επιμόρφωσης των Εκπαιδευτικών που Στηρίζονται στην Έρευνα για την Εκπαιδευτική Αποτελεσματικότητα: Η Δυναμική Προσέγγιση Εκπαιδευτική Ημερίδα «Αποτελεσματική Διδασκαλία: Προβληματισμοί Προτάσεις Πρακτικές Εφαρμογές» Ανάπτυξη Προγραμμάτων Επιμόρφωσης των Εκπαιδευτικών που Στηρίζονται στην Έρευνα για την Εκπαιδευτική Αποτελεσματικότητα:

Διαβάστε περισσότερα

Οι Διαστάσεις του Λειτουργικού Αναλφαβητισμού στην Κύπρο [Σχολική χρονιά ]

Οι Διαστάσεις του Λειτουργικού Αναλφαβητισμού στην Κύπρο [Σχολική χρονιά ] Οι Διαστάσεις του Λειτουργικού Αναλφαβητισμού στην Κύπρο [Σχολική χρονιά 2010-2011] 1. Ταυτότητα της Έρευνας Η έρευνα «Οι Διαστάσεις του Λειτουργικού Αναλφαβητισμού στην Κύπρο» διεξήχθη από το ΚΕΕΑ για

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΦΟΡΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ (STATE OF THE ART) ΤΟΥ ENTELIS ΕΚΔΟΣΗ EΥΚΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ

ΑΝΑΦΟΡΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ (STATE OF THE ART) ΤΟΥ ENTELIS ΕΚΔΟΣΗ EΥΚΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΑΝΑΦΟΡΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ (STATE OF THE ART) ΤΟΥ ENTELIS ΕΚΔΟΣΗ EΥΚΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ Εισαγωγή Η έρευνα στην Ευρώπη δείχνει ότι οι άνθρωποι με αναπηρίες όλων των ηλικιών έχουν προσωπική εμπειρία με την τεχνολογία.

Διαβάστε περισσότερα

Τι αναμένουμε να πάρουμε;

Τι αναμένουμε να πάρουμε; Χτυπά, βρίζει, θυμώνει Εφαρμόζοντας την Αξιολόγηση της Λειτουργικής Ανάλυσης της Συμπεριφοράς (Α.Λ.Α.Σ.) σε Παιδιά με Χρόνια Προβλήματα Συμπεριφοράς Βαλεντίνα Ιεροθέου Σχολική Ψυχολόγος Bsc, Crt, M.A.

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Πρωινού και Απογευματινού Προγράμματος Αλφαβητισμού στο Γυμνάσιο (Ιούλιος 2018)

Αξιολόγηση του Πρωινού και Απογευματινού Προγράμματος Αλφαβητισμού στο Γυμνάσιο (Ιούλιος 2018) Αξιολόγηση του Πρωινού και Απογευματινού Προγράμματος Αλφαβητισμού στο Γυμνάσιο (Ιούλιος 2018) 1. Ταυτότητα της έρευνας Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού (Υ.Π.Π.), στο πλαίσιο της προσπάθειάς του για

Διαβάστε περισσότερα

Στόχοι Συνάντησης. Γιατί δεν προσεγγίζουμε με τον ίδιο στοχευμένο τρόπο διδασκαλίας τις κοινωνικές δεξιότητες όπως κάνουμε με τις γνωστικές; 10/16/16

Στόχοι Συνάντησης. Γιατί δεν προσεγγίζουμε με τον ίδιο στοχευμένο τρόπο διδασκαλίας τις κοινωνικές δεξιότητες όπως κάνουμε με τις γνωστικές; 10/16/16 1/16/16 Σχολικό Σύστημα Προώθησης Θετικής Συμπεριφοράς (ΠροΘΕΣυ): H Διδασκαλία Κοινωνικών Δεξιοτήτων ως Βάση για Σχολική Πειθαρχία και Αύξηση Μαθησιακών Αποτελεσμάτων Λευκή Κουρέα, Ph.D. Στόχοι Συνάντησης

Διαβάστε περισσότερα

«Μαθησιακές δυσκολίες και παραβατική συμπεριφορά»

«Μαθησιακές δυσκολίες και παραβατική συμπεριφορά» «Μαθησιακές δυσκολίες και παραβατική συμπεριφορά» Θεοδώρα Πάσχου α.μ 12181 Τμήμα Λογοθεραπείας-Τ.Ε.Ι ΗΠΕΙΡΟΥ Εισαγωγικές επισημάνσεις 1) η εκδήλωση διαταραχών στην κατάκτηση μαθησιακών δεξιοτήτων προκαλεί

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ: ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ: ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ: ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Λεωνίδας Κυριακίδης Τμήμα Επιστημών της Αγωγής, Πανεπιστήμιο Κύπρου ΕΙΣΑΓΩΓΗ H δημιουργία εκπαιδευτικών

Διαβάστε περισσότερα

Οι Διαστάσεις του Λειτουργικού Αναλφαβητισμού στην Κύπρο

Οι Διαστάσεις του Λειτουργικού Αναλφαβητισμού στην Κύπρο Οι Διαστάσεις του Λειτουργικού Αναλφαβητισμού στην Κύπρο 1. Ταυτότητα της Έρευνας Η έρευνα του Λειτουργικού Αναλφαβητισμού έγινε πλέον θεσμός στα πλαίσια του εκπαιδευτικού συστήματος της Κύπρου, αφού διεξάγεται

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Μουσικού Σχολείου (Οκτώβριος 2015)

Αξιολόγηση του Μουσικού Σχολείου (Οκτώβριος 2015) Αξιολόγηση του Μουσικού Σχολείου (Οκτώβριος 2015) 1. Ταυτότητα της έρευνας Το Μουσικό Σχολείο (Μ.Σ.) λειτουργεί στην Κύπρο από το 2006. Η ίδρυσή του έγινε στα πλαίσια της Εκπαιδευτικής Μεταρρύθμισης, με

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ. Δρ. Νικηφόρου Μηλίτσα Λέκτορας Ψυχολογίας UCLan Cyprus

ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ. Δρ. Νικηφόρου Μηλίτσα Λέκτορας Ψυχολογίας UCLan Cyprus ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ Δρ. Νικηφόρου Μηλίτσα Λέκτορας Ψυχολογίας UCLan Cyprus mnikiforou@uclan.ac.uk ΔΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ Αναγνώριση εκφοβιστικής συμπεριφοράς (χαρακτηριστικά, ρόλοι,

Διαβάστε περισσότερα

Σήμα «Προσοχής» Οργανωτικά Θέματα. Αναμενόμενες Συμπεριφορές. Στόχοι Συνάντησης 9/7/16. Εισαγωγή

Σήμα «Προσοχής» Οργανωτικά Θέματα. Αναμενόμενες Συμπεριφορές. Στόχοι Συνάντησης 9/7/16. Εισαγωγή Σχολική Πειθαρχία & Προώθηση Θετικής Συμπεριφοράς: H Διδασκαλία Κοινωνικών Δεξιοτήτων ως Βάση για Διαχείριση της Μαθητικής Συμπεριφοράς Λευκή Κουρέα, Ph.D. Κεντρική Επιμόρφωση Ειδικών Εκπαιδευτικών 2016-2017

Διαβάστε περισσότερα

Τι Είναι η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής Υπερκινητικότητα;

Τι Είναι η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής Υπερκινητικότητα; Τι Είναι η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής Υπερκινητικότητα; Τα κύρια συμπτώματα των παιδιών με ΔΕΠ-Υ είναι η εκδήλωση συμπτωμάτων απροσεξίας, υπερκινητικότητας και/ή παρορμητικότητας σε βαθμό δυσανάλογο

Διαβάστε περισσότερα

«Διαμορφωτική αξιολόγηση εκπαιδευτικού: Προκλήσεις και δυνατότητες»

«Διαμορφωτική αξιολόγηση εκπαιδευτικού: Προκλήσεις και δυνατότητες» Εκπαιδευτική διοίκηση και ηγεσία στην Κύπρο και στον διεθνή χώρο 40 χρόνια δράσης του Κυπριακού Ομίλου Εκπαιδευτικής Διοίκησης «Διαμορφωτική αξιολόγηση εκπαιδευτικού: Προκλήσεις και δυνατότητες» Στέλιος

Διαβάστε περισσότερα

Ερωτηματολόγιο προς εκπαιδευτικούς

Ερωτηματολόγιο προς εκπαιδευτικούς Ερωτηματολόγιο προς εκπαιδευτικούς Σκοπός της έρευνας αυτής είναι η διερεύνηση των απόψεων των εκπαιδευτικών αναφορικά με την ιδιαίτερη πολιτική του σχολείου τους. Η έρευνα αυτή εξετάζει, κυρίως, την πολιτική

Διαβάστε περισσότερα

Γυμνάσιο Πολεμιδιών

Γυμνάσιο Πολεμιδιών Γυμνάσιο Πολεμιδιών 2016-2017 Εμείς και οι μαθητές μας Οι εκπαιδευτικοί του Σχολείου μας δήλωσαν στην αρχή της σχολικής χρονιάς ότι το μείζον ζήτημα που τους απασχολεί σε σχέση με τη Σχολική μονάδα και

Διαβάστε περισσότερα

Πιλοτική Εφαρμογή της Πολιτικής για Επαγγελματική Ανάπτυξη και Μάθηση

Πιλοτική Εφαρμογή της Πολιτικής για Επαγγελματική Ανάπτυξη και Μάθηση Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου Πιλοτική Εφαρμογή της Πολιτικής για Επαγγελματική Ανάπτυξη και Μάθηση 390 παιδιά Το πλαίσιο εφαρμογής 18 τμήματα Μονάδα Ειδικής Εκπαίδευσης

Διαβάστε περισσότερα

Η ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΓΙΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ: ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

Η ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΓΙΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ: ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΡΟΩΘΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: ΜΙΑ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Η ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΓΙΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ: ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Λεωνίδας Κυριακίδης Αναστασία

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ: ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ: ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ: ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Λεωνίδας Κυριακίδης Τμήμα Επιστημών της Αγωγής, Πανεπιστήμιο Κύπρου ΕΙΣΑΓΩΓΗ H δημιουργία εκπαιδευτικών

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗ

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗ Ανατροφοδότηση εκπαιδευτικής διαδικασίας Εντοπισμός μαθησιακών ελλείψεων Στασιμότητα μαθητών Επανάληψη τάξης Επιμέλεια: Ελισάβετ Λαζαράκου Σχολική Σύμβουλος, 28 η Περιφέρεια Δημοτικής

Διαβάστε περισσότερα

Η ιδέα διεξαγωγής έρευνας με χρήση ερωτηματολογίου δόθηκε από τη δημοσιογραφική ομάδα του Σχολείου μας, η οποία στα πλαίσια έκδοσης της Εφημερίδας

Η ιδέα διεξαγωγής έρευνας με χρήση ερωτηματολογίου δόθηκε από τη δημοσιογραφική ομάδα του Σχολείου μας, η οποία στα πλαίσια έκδοσης της Εφημερίδας 1 2 Η ιδέα διεξαγωγής έρευνας με χρήση ερωτηματολογίου δόθηκε από τη δημοσιογραφική ομάδα του Σχολείου μας, η οποία στα πλαίσια έκδοσης της Εφημερίδας μας, διεξήγαγε έρευνα ανάμεσα στους συμμαθητές μας.

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα Σχέδια Εκθέσεων

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Προγράμματος Εισαγωγικής Επιμόρφωσης Μεντόρων - Νεοεισερχομένων

Αξιολόγηση του Προγράμματος Εισαγωγικής Επιμόρφωσης Μεντόρων - Νεοεισερχομένων Αξιολόγηση του Προγράμματος Εισαγωγικής Επιμόρφωσης Μεντόρων - Νεοεισερχομένων. Ταυτότητα της Έρευνας Το Πρόγραμμα της Εισαγωγικής Επιμόρφωσης Μεντόρων και Νεοεισερχομένων Εκπαιδευτικών προσφέρεται κάθε

Διαβάστε περισσότερα

Prevention Groups With Children and Adolescents

Prevention Groups With Children and Adolescents Prevention Groups With Children and Adolescents ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΑ Α.Μ.: 1057537 ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΦΟΙΤΗΤΡΙΑ ΠΜΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ 2016-2018 Περίληψη Η πρωτογενής πρόληψη

Διαβάστε περισσότερα

21/02/17. Μετρήσεις. Μετρήσεις. Μετρήσεις ΕΠΑ 604: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ & ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

21/02/17. Μετρήσεις. Μετρήσεις. Μετρήσεις ΕΠΑ 604: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ & ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΕΠΑ 604: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ & ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΑΓΩΓΗ 02_ Εισαγωγή στην αξιολόγηση και τις μετρήσεις στην προσχολική ηλικία Μετρήσεις Η μέτρηση είναι η αριθμητική απόδοση ενός χαρακτηριστικού Π.χ. καλός

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΞΑΜΗΝΟ: Δ / Ακ. Έτος ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ & ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΞΑΜΗΝΟ: Δ / Ακ. Έτος ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ & ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ & ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1. Προγραμματισμός Μαθήματα 1-3: Εισαγωγή στην εκπαιδευτική έρευνα. Επίπεδα έρευνας, δεοντολογία εκπαιδευτικής έρευνας. Ερευνητικές διαδικασίες: Ερευνητικά πλαίσια,

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Ειδική Εκπαίδευση

Εισαγωγή στην Ειδική Εκπαίδευση Εισαγωγή στην Ειδική Εκπαίδευση Παιδιά με ειδικές ανάγκες Κατηγορίες διαφορετικών δυνατοτήτων Διανοητικές αναπηρίες (νοητική καθυστέρηση) Μαθησιακές δυσκολίες Συναισθηματικές ή συμπεριφορικές διαταραχές

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΕΔΡΙΟ «ΠΡΟΩΘΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: ΜΙΑ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ»

ΣΥΝΕΔΡΙΟ «ΠΡΟΩΘΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: ΜΙΑ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ» ΣΥΝΕΔΡΙΟ «ΠΡΟΩΘΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: ΜΙΑ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ» του Διεθνούς Ερευνητικού Προγράμματος: Ανάπτυξη θεωρητικού σχήματος κατανόησης της ποιότητας στην εκπαίδευση: Εγκυροποίηση του

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΟΜΕΑΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΟΜΕΑΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΟΜΕΑΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΝΤΥΠΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ

ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ Γιάννης Ιωάννου Β.Δ. MSc, MA 1 Θεωρητικό Υπόβαθρο Φιλοσοφία & Γνωστική Ψυχολογία Το Μεταμοντέρνο κίνημα Αποδοχή της διαφορετικότητας Αντίσταση στις συγκεντρωτικές

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΚΥΠΡΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΚΥΠΡΟΥ ΠΡΟΫΠΗΡΕΣΙΑΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΠΟΝΤΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

αντιπροσωπεύουν περίπου το τέσσερα τοις εκατό του συνολικού πληθυσμού διαμορφώνονται νέες συνθήκες και δεδομένα που απαιτούν νέους τρόπους

αντιπροσωπεύουν περίπου το τέσσερα τοις εκατό του συνολικού πληθυσμού διαμορφώνονται νέες συνθήκες και δεδομένα που απαιτούν νέους τρόπους Χαιρετισμός της Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων στο Εργαστήριο με θέμα «Παιδική φτώχεια και ευημερία : 'Έμφαση στην κατάσταση των παιδιών μεταναστών στην Κύπρο και την Ευρωπαϊκή Ένωση» 17 Οκτωβρίου

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Προγράμματος Ταχύρρυθμης Εκμάθησης της Ελληνικής στη Μέση Εκπαίδευση (Ιούνιος 2010)

Αξιολόγηση του Προγράμματος Ταχύρρυθμης Εκμάθησης της Ελληνικής στη Μέση Εκπαίδευση (Ιούνιος 2010) Αξιολόγηση του Προγράμματος Ταχύρρυθμης Εκμάθησης της Ελληνικής στη Μέση Εκπαίδευση (Ιούνιος 2010) 1. Ταυτότητα της Έρευνας Με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου της 29 ης Ιουλίου, 2008, τέθηκε σε εφαρμογή

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη Περιβάλλοντος και Συνεργατική οργάνωση του μαθήματος

Μελέτη Περιβάλλοντος και Συνεργατική οργάνωση του μαθήματος Μελέτη Περιβάλλοντος και Συνεργατική οργάνωση του μαθήματος ΗΜελέτη Περιβάλλοντος Είναι κατ εξοχήν διαθεματικό αντικείμενο, διότι αποτελεί ενιαίο και ενοποιημένο τομέα μάθησης, στον οποίο συνυφαίνονται

Διαβάστε περισσότερα

Υποστήριξη Επαγγελματικής Μάθησης «Διδασκαλία Κατανόηση Γραπτού Λόγου

Υποστήριξη Επαγγελματικής Μάθησης «Διδασκαλία Κατανόηση Γραπτού Λόγου Υποστήριξη Επαγγελματικής Μάθησης «Διδασκαλία Κατανόηση Γραπτού Λόγου Ανάγκη εκπαιδευτικών για αυτοαξιολόγηση σχολικής μονάδας Ανάγκη για αξιολόγηση δράσης για σχολική βελτίωση (2013-14) με τη βοήθεια

Διαβάστε περισσότερα

Ερευνητική ομάδα

Ερευνητική ομάδα Δρ Αλεξάνδρα Πετρίδου Δρ Μαρία Νικολαΐδου Δρ Χρίστος Γιασεμής 2011-2012 Ερευνητική ομάδα 2011-2012 Εποπτεία: Δρ Λεωνίδας Κυριακίδης - Αναπληρωτής Καθηγητής Π. Κύπρου Δρ Γιασεμίνα Καραγιώργη Προϊστάμενη

Διαβάστε περισσότερα

Συμπεριφοριστικές απόψεις για τη μάθηση. Διδάσκουσα Φ. Αντωνίου

Συμπεριφοριστικές απόψεις για τη μάθηση. Διδάσκουσα Φ. Αντωνίου Συμπεριφοριστικές απόψεις για τη μάθηση Διδάσκουσα Φ. Αντωνίου http://www.youtube.com/watch?v=xt0ucxorpqe&feature=related Watson Ηιστορίαμετιςτρεις εκπαιδευόμενες δασκάλες ειδικής αγωγής Ποια τρία γεγονότα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΙ ΚΑΙ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ

ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΙ ΚΑΙ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΙ ΚΑΙ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ Ενότητα #5: ΕΤΟΙΜΑ ΣΧΟΛΕΙΑ Διδάσκων: Γουργιώτου Ευθυμία ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

1 ο ΠΕΚ Θεσσαλονίκης 1 η ενότητα 2 η ενότητα. Σωτηρία Τζιβινίκου Λέκτορας ΠΤΕΑ Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

1 ο ΠΕΚ Θεσσαλονίκης 1 η ενότητα 2 η ενότητα. Σωτηρία Τζιβινίκου Λέκτορας ΠΤΕΑ Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας 1 ο ΠΕΚ Θεσσαλονίκης 1 η ενότητα 2 η ενότητα Σωτηρία Τζιβινίκου Λέκτορας ΠΤΕΑ Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας 18-3-2014 1 η Ενότητα: Ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ατόμων με αναπηρία Ιδιαιτερότητες, αξιολόγηση (αρχική,

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΗΓΕΤΙΚΟΥ ΣΤΥΛ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑΣ ΣΤΙΣ ΕΠΔΟΣΕΙΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΗΓΕΤΙΚΟΥ ΣΤΥΛ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑΣ ΣΤΙΣ ΕΠΔΟΣΕΙΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΗΓΕΤΙΚΟΥ ΣΤΥΛ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑΣ ΣΤΙΣ ΕΠΔΟΣΕΙΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ Ανδρέας Κυθραιώτης- Πέτρος Πασιαρδής Τμήμα Επιστημών της Αγωγής Πανεπιστήμιο Κύπρου Συνέδριο Παιδαγωγικής

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ: ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ: ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ: ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Λεωνίδας Κυριακίδης (1), Γιάννης Ιωάννου (2), 1. Τμήμα Επιστημών της Αγωγής, Πανεπιστήμιο Κύπρου

Διαβάστε περισσότερα

Ερευνητικό Πρόγραμμα Αξιολόγησης των Εσπερινών Σχολών Μέσης Γενικής και Μέσης Τεχνικής Εκπαίδευσης (2007-2008)

Ερευνητικό Πρόγραμμα Αξιολόγησης των Εσπερινών Σχολών Μέσης Γενικής και Μέσης Τεχνικής Εκπαίδευσης (2007-2008) Ερευνητικό Πρόγραμμα Αξιολόγησης των Εσπερινών Σχολών Μέσης Γενικής και Μέσης Τεχνικής Εκπαίδευσης (2007-2008) 1. Ταυτότητα της Έρευνας Ο Τομέας Έρευνας του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, μετά από οδηγία του

Διαβάστε περισσότερα

Ισχύουσα νομοθεσία ένταξης και γονείς

Ισχύουσα νομοθεσία ένταξης και γονείς Ισχύουσα νομοθεσία ένταξης και γονείς Σιμώνη Συμεωνίδου Επίκουρη καθηγήτρια symeonidou.simoni@ucy.ac.cy Ημερίδα Κ.Ο.Ε.Ε. & Π.Ο.ΣΥ.ΓΟ.Π.Ε.Α. «Από τη θεωρία στην πράξη: Ο ρόλος των γονιών των παιδιών με

Διαβάστε περισσότερα

Αναλυτικό Πρόγραμμα Μαθηματικών

Αναλυτικό Πρόγραμμα Μαθηματικών Αναλυτικό Πρόγραμμα Μαθηματικών Σχεδιασμός... αντιμετωπίζει ενιαία το πλαίσιο σπουδών (Προδημοτική, Δημοτικό, Γυμνάσιο και Λύκειο), είναι συνέχεια υπό διαμόρφωση και αλλαγή, για να αντιμετωπίζει την εξέλιξη,

Διαβάστε περισσότερα

ΗΘΙΚΗ & ΗΘΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ & ΣΤΗΝ Φ.Α.

ΗΘΙΚΗ & ΗΘΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ & ΣΤΗΝ Φ.Α. ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΗΘΙΚΗ & ΗΘΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ & ΣΤΗΝ Φ.Α. Μορέλα Έρη, PhD Ορισμοί Ηθική: σύνολο αρχών που ορίζουν τι είναι σωστό και

Διαβάστε περισσότερα

ΨΗΦΙΑΚΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΦΥΣΙΚΗ. Γνωστικό αντικείμενο. Ταυτότητα. Α Λυκείου. Επίπεδο. Στόχος. Σχεδιασμός. Διδασκαλία. Πηγές και πόροι

ΨΗΦΙΑΚΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΦΥΣΙΚΗ. Γνωστικό αντικείμενο. Ταυτότητα. Α Λυκείου. Επίπεδο. Στόχος. Σχεδιασμός. Διδασκαλία. Πηγές και πόροι ΨΗΦΙΑΚΑ ΣΕΝΑΡΙΑ Γνωστικό αντικείμενο Επίπεδο ΦΥΣΙΚΗ Α Λυκείου Ταυτότητα Στόχος Περιγραφή Προτεινόμενο ή υλοποιημένο Λογισμικό Λέξεις κλειδιά Δημιουργοί α) Γνώσεις για τον κόσμο: Οι δυνάμεις εμφανίζονται

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση. Χαρίκλεια Τσαλαπάτα 3/10/2016

Αξιολόγηση. Χαρίκλεια Τσαλαπάτα 3/10/2016 Αξιολόγηση Χαρίκλεια Τσαλαπάτα 3/10/2016 Εκπαιδευτική Αξιολόγηση Τι γνωρίζουν οι μαθητές; (Pellegrino, Chudowsky) Σε ποιο βαθμό; Τι δεν μάθανε; Βάσει ενδείξεων Τι λένε Τι κάνουν Βοηθά να δούμε αν πετύχαμε

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμογή και αξιολόγηση προγράμματος συνεκπαίδευσης στην αγγλική γλώσσα σε ένα σχολικό έτος

Εφαρμογή και αξιολόγηση προγράμματος συνεκπαίδευσης στην αγγλική γλώσσα σε ένα σχολικό έτος Εφαρμογή και προγράμματος συνεκπαίδευσης στην αγγλική γλώσσα σε ένα σχολικό έτος Δρ Σύρου Νίκη ΠΕ 25 Νούλα Ιωάννα ΠΕ 06 Μακρυγιάννη Κων/να ΠΕ 71 Μέκρας Δημήτριος ΠΕ 70 Εισαγωγή Η συνεκπαίδευση είναι ένα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ

ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ Τερψιχόρη Γκιόκα Μέλος ΠΟΔ Αττικής Η «Συμβουλευτική Ψυχολογία» είναι ο εφαρμοσμένος κλάδος της Ψυχολογίας, ο οποίος διευκολύνει την δια βίου προσωπική

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ ΙΩΑΝΝΑ ΚΟΥΜΗ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2016

ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ ΙΩΑΝΝΑ ΚΟΥΜΗ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2016 ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ ΙΩΑΝΝΑ ΚΟΥΜΗ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2016 ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Το κάθε παιδί είναι ξεχωριστή προσωπικότητα.

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ ΜΕΣΑ ΑΠο ΤΗΝ ΕΜΠΕΔΩΣΗ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ Δρ Μάριος Στυλιανίδης, ΕΔΕ ΚB Παγκύπριο Συνέδριο Διευθυντών

ΤΟ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ ΜΕΣΑ ΑΠο ΤΗΝ ΕΜΠΕΔΩΣΗ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ Δρ Μάριος Στυλιανίδης, ΕΔΕ ΚB Παγκύπριο Συνέδριο Διευθυντών ΤΟ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ ΜΕΣΑ ΑΠο ΤΗΝ ΕΜΠΕΔΩΣΗ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ Δρ Μάριος Στυλιανίδης, ΕΔΕ ΚB Παγκύπριο Συνέδριο Διευθυντών 15 Μαΐου 2012 Τι είναι Εμπέδωση; ΠΡΙΝ Εξατομίκευση Θεραπευτική

Διαβάστε περισσότερα

Συγγραφή ερευνητικής πρότασης

Συγγραφή ερευνητικής πρότασης Συγγραφή ερευνητικής πρότασης 1 o o o o Η ερευνητική πρόταση είναι ένα ιδιαίτερα σημαντικό τμήμα της έρευνας. Η διατύπωσή της θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεγμένη, περιεκτική και βασισμένη στην ανασκόπηση

Διαβάστε περισσότερα

Γενικοί Δείκτες για την Αξιολόγηση στη Συνεκπαίδευση

Γενικοί Δείκτες για την Αξιολόγηση στη Συνεκπαίδευση Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΣΥΝΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ EL Γενικοί Δείκτες για την Αξιολόγηση στη Συνεκπαίδευση Εισαγωγή Η αξιολόγηση στη συνεκπαίδευση αποτελεί μια προσέγγιση της αξιολόγησης στο πλαίσιο της γενικής

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΑΣΕΠ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ

ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΑΣΕΠ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΑΣΕΠ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ Στις ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών για την ειδικότητα των νηπιαγωγών των εκπαιδευτικών πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση, ακριβώς λόγω του μεγάλου ανταγωνισμού και των υψηλών βαθμολογιών

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΒΙΑΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ. Χ. Ασημόπουλος, Ε.Ψ.Υ.Π.Ε.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΒΙΑΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ. Χ. Ασημόπουλος, Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΒΙΑΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Χ. Ασημόπουλος, Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. To διακρατικό πρόγραμμα Δάφνη ΙΙ ΙΙΙ (2006-2010) Mε στόχο την αντιμετώπιση

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνες με χρήση φορητής μάθησης στα Μαθηματικά

Έρευνες με χρήση φορητής μάθησης στα Μαθηματικά Έρευνες με χρήση φορητής μάθησης στα Μαθηματικά Οι Drigas & Pappas (2015) κάνουν μια ανασκόπιση των ερευνών της φορητής μάθησης στα Μαθηματικά. Με βάση την ιδέα της ενσωμάτωσης της κινητής μάθησης στην

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΕΙΣ & ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΙΘΑΝΕΣ

ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΕΙΣ & ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΙΘΑΝΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ (# 252) Ε ΕΞΑΜΗΝΟ 4 η ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΕΙΣ & ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΙΘΑΝΕΣ ΑΠΕΙΛΕΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ & ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΕΓΚΥΡΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Σε μία από τις πρώτες ενέργειες που πρέπει

Διαβάστε περισσότερα

Αναλφαβητισμός, Σχολική Αποτυχία, Βία και Παραβατικότητα και Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση Του Δημήτρη Μικελλίδη Προέδρου ΠΟΕΔ

Αναλφαβητισμός, Σχολική Αποτυχία, Βία και Παραβατικότητα και Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση Του Δημήτρη Μικελλίδη Προέδρου ΠΟΕΔ Αναλφαβητισμός, Σχολική Αποτυχία, Βία και Παραβατικότητα και Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση Του Δημήτρη Μικελλίδη Προέδρου ΠΟΕΔ Η Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση θα πρέπει να στοχεύει στην εξάλειψη ή έστω στη δραστική

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΑΡΟΙΚΙΑΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (ΕΠΣ) Μαρία Παντελή-Παπαλούκα Επιθεωρήτρια σχολείων Προϊστάμενη Κυπριακής Εκπαιδευτικής Αποστολής Σύμβουλος Εκπαίδευσης Κυπριακής Υπάτης Αρμοστείας

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΤΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗ»

ΜΑΘΗΤΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗ» ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 6: «ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗ» Ανδρέας Κυθραιώτης, ΕΔΕ Μάριος Στυλιανίδης, ΕΔΕ ΚΕ Δημοτικό Σχολείο Λεμεσού Σάββατο, 25

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ Δ/ΝΣΗ Π. ΕΚΠ/ΣΗΣ Δ/ΝΣΗ ΠΕ ΔΗΜΟΤΙΚΟ.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ Δ/ΝΣΗ Π. ΕΚΠ/ΣΗΣ Δ/ΝΣΗ ΠΕ ΔΗΜΟΤΙΚΟ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ Δ/ΝΣΗ Π. ΕΚΠ/ΣΗΣ Δ/ΝΣΗ ΠΕ ΔΗΜΟΤΙΚΟ. ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΚΠ/ΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΑΞΗΣ ΥΠΟΔΟΧΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 20..-20.. Α/Α (Ονοματεπώνυμο,) τάξη μαθητή / μαθήτριας Αρχική

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 6 ΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ 19-03-2015 (5 Ο ΜΑΘΗΜΑ)

ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 6 ΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ 19-03-2015 (5 Ο ΜΑΘΗΜΑ) ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 6 ΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ 19-03-2015 (5 Ο ΜΑΘΗΜΑ) Αντιμετώπιση των ΜΔ δια των ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ Σωτηρία

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμογές των Τεχνικών Αυτοδιαχείρισης στην Εκπαίδευση Παιδιών με ΔΑΔ στο Σχολείο

Εφαρμογές των Τεχνικών Αυτοδιαχείρισης στην Εκπαίδευση Παιδιών με ΔΑΔ στο Σχολείο Εφαρμογές των Τεχνικών Αυτοδιαχείρισης στην Εκπαίδευση Παιδιών με ΔΑΔ στο Σχολείο Πέτρος Γαλάνης Δρ. Πανεπιστημίου Αθηνών Δάσκαλος ΕΑΕ (ΚΕΔΔΥ Δ Αθήνας) ΑΥΤΟΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ Αυτοδιαχείριση είναι η σκόπιμη και

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνα Πηλείδου, Δρ Φιλοσοφίας του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας ΑΠΘ, Δασκάλα Ειδικής Αγωγής, Ειδικό Δημοτικό Σχολείο Ηρακλείου Αττικής.

Κωνσταντίνα Πηλείδου, Δρ Φιλοσοφίας του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας ΑΠΘ, Δασκάλα Ειδικής Αγωγής, Ειδικό Δημοτικό Σχολείο Ηρακλείου Αττικής. Αναπτύσσοντας, κινητοποιώντας και βελτιώνοντας δεξιότητες: η εφαρμογή μαθησιακού προγράμματος σε ομάδα τμήματος του Ειδικού Δημοτικού Σχολείου Ηρακλείου Αττικής. Κωνσταντίνα Πηλείδου, Δρ Φιλοσοφίας του

Διαβάστε περισσότερα

Παναής Κασσιανός, δάσκαλος Διευθυντής του 10ου Ειδικού Δ.Σ. Αθηνών (Μαρασλείου)

Παναής Κασσιανός, δάσκαλος Διευθυντής του 10ου Ειδικού Δ.Σ. Αθηνών (Μαρασλείου) Παναής Κασσιανός, δάσκαλος Διευθυντής του 10ου Ειδικού Δ.Σ. Αθηνών (Μαρασλείου) Ομιλία-συζήτηση με βασικό άξονα προσέγγισης το Φάσμα του Αυτισμού και με αφορμή το βιβλίο της Εύας Βακιρτζή «Το Αυγό» στο

Διαβάστε περισσότερα

Παιδαγωγικές δραστηριότητες μοντελοποίησης με χρήση ανοικτών υπολογιστικών περιβαλλόντων

Παιδαγωγικές δραστηριότητες μοντελοποίησης με χρήση ανοικτών υπολογιστικών περιβαλλόντων Παιδαγωγικές δραστηριότητες μοντελοποίησης με χρήση ανοικτών υπολογιστικών περιβαλλόντων Βασίλης Κόμης, Επίκουρος Καθηγητής Ερευνητική Ομάδα «ΤΠΕ στην Εκπαίδευση» Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της

Διαβάστε περισσότερα

Διαμορφωτική Αξιολόγηση του Μαθητή: Από τη Θεωρία στη Χάραξη Πολιτικής. Λεωνίδας Κυριακίδης, Τμήμα Επιστημών της Αγωγής, Πανεπιστήμιο Κύπρου

Διαμορφωτική Αξιολόγηση του Μαθητή: Από τη Θεωρία στη Χάραξη Πολιτικής. Λεωνίδας Κυριακίδης, Τμήμα Επιστημών της Αγωγής, Πανεπιστήμιο Κύπρου Διαμορφωτική Αξιολόγηση του Μαθητή: Από τη Θεωρία στη Χάραξη Πολιτικής Λεωνίδας Κυριακίδης, Τμήμα Επιστημών της Αγωγής, Πανεπιστήμιο Κύπρου 1 Δομή παρουσίασης Αξιολόγηση: Έννοια & Σημασία Σκοποί Αξιολόγησης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΧΩΡΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

ΕΡΕΥΝΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΧΩΡΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ «ΠΡΟΩΘΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: ΜΙΑ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΕΡΕΥΝΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΧΩΡΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Χαράλαμπος Χαραλάμπους Τμήμα Επιστημών της Αγωγής, Πανεπιστήμιο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΣ/ΠβΑΣ Λίστα Δεξιοτήτων (5 η Έκδοση)

ΠΑΣ/ΠβΑΣ Λίστα Δεξιοτήτων (5 η Έκδοση) Εισαγωγή ΠΑΣ/ΠβΑΣ Λίστα Δεξιοτήτων (5 η Έκδοση) Η λίστα ΠΑΣ/ΠβΑΣ Λίστα Δεξιοτήτων συμπεριλαμβάνει τις γνώσεις και τις δεξιότητες που αποτελούν το θεμέλιο για τις εξετάσεις ΠΑΣ/ΠβΑΣ. Δομή Η ΠΑΣ/ΠβΑΣ Λίστα

Διαβάστε περισσότερα

Α ΜΕΡΟΣ 1.ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ

Α ΜΕΡΟΣ 1.ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ Οι αντιλήψεις - θέσεις των εκπαιδευτικών για την ειδική εκπαίδευση όπως αυτή προσφέρεται σήμερα στα συνηθισμένα σχολεία : πραγματικότητα, δυνατότητες, εμπόδια και προοπτικές ΠΕΡΙΛΗΨΗ: Βασικός σκοπός της

Διαβάστε περισσότερα

Συνεργατικές πρακτικές: Συνεργασία μεταξύ γενικών και ειδικών παιδαγωγών

Συνεργατικές πρακτικές: Συνεργασία μεταξύ γενικών και ειδικών παιδαγωγών Συνεργατικές πρακτικές: Συνεργασία μεταξύ γενικών και ειδικών παιδαγωγών Αναστασία Βλάχου Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Γιατί η συνεργασία είναι αναγκαία;

Διαβάστε περισσότερα

Διδασκαλία στο Νηπιαγωγείο / Προδημοτική

Διδασκαλία στο Νηπιαγωγείο / Προδημοτική Διδασκαλία στο Νηπιαγωγείο / Προδημοτική Μεθοδολογία, Αναλυτικό-Πρόγραμμα, Διαφοροποίηση Μαρία Καραγιώργη, Μπέρμιγχαμ, 2018 Γενικά Εισαγωγή μαθητών: Νηπιαγωγείο: παιδιά από 4 χρονών την 1 η Σεπτεμβρίου

Διαβάστε περισσότερα

Επιμέλεια: Ελισάβετ Λαζαράκου Σχολική Σύμβουλος, 28 η Περιφέρεια Δημοτικής Εκπαίδευσης Αττικής

Επιμέλεια: Ελισάβετ Λαζαράκου Σχολική Σύμβουλος, 28 η Περιφέρεια Δημοτικής Εκπαίδευσης Αττικής Φ.Ε.Κ. τεύχος Β αρ. φύλλου 303/13-03-2003, Παράρτημα Α, Μάιος 2003 Επιμέλεια: Ελισάβετ Λαζαράκου Σχολική Σύμβουλος, 28 η Περιφέρεια Δημοτικής Εκπαίδευσης Αττικής Βασικός σκοπός της αξιολόγησης του μαθητή

Διαβάστε περισσότερα

1ο Πανελλήνιο Συνέδριο. MoodleMoot 2017

1ο Πανελλήνιο Συνέδριο. MoodleMoot 2017 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο MoodleMoot 2017 ΤΕΙ Αθήνας, 1 και 2 Δεκεμβρίου 2017 «Εξατομικευμένη μάθηση μέσω του περιβάλλοντος του ΣΔΜ Moodle για τη διδασκαλία μαθησιακών ενοτήτων της Νεοελληνικής Γλώσσας της

Διαβάστε περισσότερα

Μεθοδολογία Εκπαιδευτικής Έρευνας στη ΜΕ

Μεθοδολογία Εκπαιδευτικής Έρευνας στη ΜΕ Μεθοδολογία Εκπαιδευτικής Έρευνας στη ΜΕ Χ Α Ρ Α Λ Α Μ Π Ο Σ Σ Α Κ Ο Ν Ι Δ Η Σ, Δ Π Θ Μ Α Ρ Ι Α Ν Ν Α Τ Ζ Ε Κ Α Κ Η, Α Π Θ Α. Μ Α Ρ Κ Ο Υ, Δ Π Θ Α Χ Ε Ι Μ Ε Ρ Ι Ν Ο 2 0 17-2018 2 ο παραδοτέο 8/12/2016

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Παρουσίαση Αποτελεσμάτων Έρευνας ΚΟΕΔ Μαρία Γεωργίου, Μαρία Ηλιοφώτου-Μένον, Όλγα Παπαγιάννη, Πέτρος Πασιαρδής, Γιάννης Σαββίδης, Ανδρέας

Διαβάστε περισσότερα

Σχεδιασμός και Διεξαγωγή Πειραμάτων

Σχεδιασμός και Διεξαγωγή Πειραμάτων Σχεδιασμός και Διεξαγωγή Πειραμάτων Πρώτο στάδιο: λειτουργικοί ορισμοί της ανεξάρτητης και της εξαρτημένης μεταβλητής Επιλογή της ανεξάρτητης μεταβλητής Επιλέγουμε μια ανεξάρτητη μεταβλητή (ΑΜ), την οποία

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΝΤΑΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΑΥΤΙΣΜΟ

Η ΕΝΤΑΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΑΥΤΙΣΜΟ Η ΕΝΤΑΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΑΥΤΙΣΜΟ Αγγελική Γενά agena@ppp.uoa.gr ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΕΝΤΑΞΗ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΑΥΤΙΣΜΟ ΣΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Α. ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ Επίσταση Προσοχής Ομαδική & όχι

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΝΤΑΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ Διαστάσεις της διαφορετικότητας Τα παιδιά προέρχονται

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση. Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση. Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα Σχέδια

Διαβάστε περισσότερα