International Conference of Greek Linguistics. the 10th. DEMOCRITUS UNIVERSITY of THRACE
|
|
- Ευδοκία Αλιβιζάτος
- 8 χρόνια πριν
- Προβολές:
Transcript
1 DEMOCRITUS UNIVERSITY of THRACE the 10th International Conference of Greek Linguistics Edited by Zoe Gavriilidou Angeliki Efthymiou Evangelia Thomadaki Penelope Kambakis-Vougiouklis Komotini 2012
2 Οργανωτική Επιτροπή Συνεδρίου O r g a n i z i n g C o m m i t t e e Z o e G a v r i i l i d o u A n g e l i k i E f t h y m i o u E v a n g e l i a T h o m a d a k i Penelop e Kambakis -Vougiou klis Γραμματειακή Υποστήριξη S e c r e t a r i a l S u p p o r t Ioannis Anagnostopoulos M a r i a G e o r g a n t a P o l y x e n i I n t z e N i k o s M a t h i o u d a k i s L i d i j a M i t i t s E l e n i P a p a d o p o u l o u A n n a S a r a f i a n o u E l i n a C h a dji p a p a ISBN Τ υ π ο γ ρ α φ ι κ ή ε π ι μ έ λ ε ι α Ν ί κ ο ς Μ α θ ι ο υ δ ά κ η ς Ε λ έ ν η Π α π α δ ο π ο ύ λ ο υ Ε λ ί ν α Χ α τ ζ η π α π ά Σ χ ε δ ι α σ μ ό ς ε ξ ώ φ υ λ λ ο υ Ν ί κ ο ς Μ α θ ι ο υ δ ά κ ης Copyright 2012 Δ η μ ο κ ρ ί τ ε ι ο Π α ν ε π ι σ τ ή μ ι ο Θ ρ ά κ η ς D e m o c r i t u s U n i v e r s i t y o f T h r a c e Ε ρ γ α σ τ ή ρ ι ο Σ ύ ν τ α ξ η ς, Μ ο ρ φ ο λ ο γ ί α ς, Φ ω ν η τ ι κή ς, Σ η μ α σ ι ο λ ο γ ί α ς, L a b o ra to r y o f S y n ta x, M o r pho l o g y, P h o n e t i c s, S e m a n t i c s, Δ ι ε θ ν έ ς Σ υ ν έ δ ρ ι ο Ε λ λ η ν ι κ ή ς Γ λ ω σ σ ο λ ο γ ί α ς I n t er n a ti o n a l C o n fe r e n c e o f G r e e k L inguist ic s +Μ όρφωση Δ Π Θ +M orp ho SE D U T H
3 ΜΙΑ ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΙΔΙΩΜΑΤΟΣ 1 ΤΟΥ ΙΑΣΜΟΥ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ Γεώργιος Μπατζάκας Ίασμος, Κομοτηνή geobatzakas@gmail.com ABSTRACT Iasmos is a small town, situated in northeastern Greece, in the province of Komotini, Thrace. The original settlement inhabited by Greeks dates back to the medieval times. During the ottoman period it was called Yassikioi. The language variety spoken in Iasmos is a Modern Greek dialect preserving medieval and ancient Greek items in its vocabulary as well as certain influences by other languages including Turkish, Albanian and Slavic. This study aims to offer a preliminary description of the local dialectic variety which has been hardly studied although it is still used in everyday life, focusing primarily on the various influences on its vocabulary. Keywords: Thrace, Iasmos, dialectic variety, βόρεια ιδιώματα 1. Εισαγωγή Οι διαλεκτικές ποικιλίες της Θράκης αποτελούν εξέλιξη της ελληνιστικής κοινής, όπως άλλωστε και όλες οι νεοελληνικές διάλεκτοι και ιδιώματα, αλλά έχουν και αρκετές λέξεις από την βουλγαρική και την τουρκική. Αξιοσημείωτο είναι ότι, παρόλο που πολλά από τα ιδιώματα αυτά διατηρούνται μέχρι σήμερα ζωντανά και χρησιμοποιούνται τόσο στο ιδιωτικό όσο και στο δημόσιο βίο, τα περισσότερα από αυτά δεν έχουν καταγραφεί από κάποιο επίσημο φορέα. Από την άλλη πλευρά, οι λίγες καταγραφές που αναφέρονται έχουν γίνει από μη ειδικούς. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Ν. Ανδριώτης για τα ιδιώματα της Θράκης ( : 141), «είναι λυπηρό πως οι εργασίες, έντυπες και χειρόγραφες έχουν γίνει σχεδόν όλες από μη ειδικούς δηλ. όχι από γλωσσολόγους, παρά από ερασιτέχνες λόγιους και δασκάλους, που δεν ενδιαφέρθηκαν ή δεν ήξεραν ν αποδώσουν με μεγάλη φωνητική ακρίβεια το ιδίωμα που μελετούσαν [...] παρ όλες τις ελλείψεις τους είναι οι μόνες στις οποίες μπορούμε να στηριχθούμε [...] κι όταν σιγήσουν αυτά τα ιδιώματα, τότε η ευγνωμοσύνη των ερευνητών θα είναι μεγάλη». Παρόλο που τα τελευταία χρόνια υπάρχει αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος γα τη μελέτη των τοπικών ιδιωμάτων, ελάχιστα πράγματα έχουν αλλάξει για τη γλωσσική χαρτογράφηση της Θράκης από την εποχή του Ανδριώτη. Αξίζει να σημειώσουμε ότι ακόμη και σήμερα αρκετές περιοχές της Θράκης παραμένουν γλωσσικά αχαρτογράφητες, ενώ υπάρχουν και αρκετές γλωσσικές τοπικές ποικιλίες που συρρικνώνονται βαθμηδόν από γενιά σε γενιά και κανένας δεν γνωρίζει για πόσο ακόμη θα διατηρηθούν. Η παρούσα μελέτη γίνεται με σκοπό να κάνει ευρύτερα γνωστή μία από αυτές τις γλωσσικές ποικιλίες, το Ιδίωμα του Ιάσμου, και να προκαλέσει το ενδιαφέρον των διαλεκτολόγων, έτσι ώστε να μελετήσουν διεξοδικότερα τη γλωσσογεωγραφία της περιοχής. 1.1 Ιστορικά στοιχεία για τον Ίασμο Σύμφωνα με την Παπαγεωργίου (1995), η ημιορεινή κωμόπολη του Ιάσμου βρίσκεται κτισμένη στους πρόποδες της Ροδόπης, στο μέσο της επαρχιακής οδού Ξάνθης-Κομοτηνής, περίπου στη θέση της αρχαίας Εγνατίας οδού. Οι πρώτοι κάτοικοι του Ιάσμου είναι απόγονοι των κατοίκων του Βυζαντινού 1 Ως ιδίωμα θεωρούμε τη «γλωσσική ποικιλία που είναι χαρακτηριστική ενός τόπου, αλλά δεν παρουσιάζει σημαντικές διαφορές από την κοινή, ώστε να μπορεί να θεωρείται διάλεκτός της. Ιδιώματα της ελληνικής μπορούν να θεωρηθούν τοπικές παραλλαγές, όπως της Σύμης, της Χίου, των Δωδεκανήσων, του βορειοελλαδικού χώρου, των Κυκλάδων, της Σαμοθράκης κλπ». Ορισμός διαθέσιμος στο Βλ. και Αρχάκης και Κονδύλη (2002: 58). In Z. Gavriilidou, A. Efthymiou, E. Thomadaki & P. Kambakis-Vougiouklis (eds), 2012, Selected papers of the 10th ICGL, pp Komotini/Greece: Democritus University of Thrace.
4 [ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΠΑΤΖΑΚΑΣ ] φρουρίου Περιθεώριον ή Αναστασιουπόλεως. Το φρούριο κατακτήθηκε και καταστράφηκε από τους Τούρκους μεταξύ μ.x. κι έτσι οι κάτοικοι μετακινήθηκαν ανατολικότερα. Σύμφωνα με άλλες μαρτυρίες, ο λόγος της μετακίνησής τους οφείλεται σε επιδρομές πειρατών, μιας και η Αναστασιούπολη ήτανε λιμάνι μέσα στη λιμνοθάλασσα της Βιστωνίδας και υπέφερε από τις επιδρομές. Σύμφωνα με τον Οθωμανό περιηγητή Εβλιγιά Τζελεμπή (Παπαγεωργίου, 1995 και Ημερολόγιο Ιάσμου,1996), ο οποίος πέρασε από την περιοχή γύρω στα 1600 με 1660, ο Ίασμος κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ονομαζότανε Γιασί-κιοϊ. Αξίζει βέβαια να σημειωθεί ότι σύμφωνα με μαρτυρίες, το Γιασί-κιοϊ από το οποίο πέρασε ο εν λόγω περιηγητής βρισκόταν δυτικότερα από το σημερινό, αλλά λόγω έλλειψης πόσιμου νερού, είναι δυνατόν να μετακινήθηκε στην σημερινή του θέση γύρω στα τέλη του 1700 και στις αρχές του Το γεγονός ότι ο πολιούχος του Ιάσμου είναι ο Άγιος Νικόλαος δεν είναι συνηθισμένο για ημιορεινή κωμόπολη και ίσως αποτελεί ένδειξη του ότι ο Ίασμος έλκει την καταγωγή του από την παραθαλάσσια περιοχή της Αναστασιούπολης. Το τοπωνύμιο Ίασμος δημιουργήθηκε μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους και προήλθε από τη γνωστή και αρκετά συνηθισμένη διαδικασία εξελληνισμού τούρκικων τοπωνυμίων. Πιο συγκεκριμένα, η τουρκική ονομασία Γιασί-κιοϊ σημαίνει χωριό που βρίσκεται σε πλάτωμα και προέρχεται από τις λέξεις yassi πλάτωμα και κιόι χωριό : πβλ. και τα τοπωνύμια Πλατύκαμπος και Πλατοχώρι), αλλά παραπέμπει ακουστικά (δηλ. ανακαλεί συνειρμικά) λόγω φωνητικής ομοιότητας του πρώτου συνθετικού την ελληνική λέξη γιασεμί. Όπως αναφέρει ο Συμεωνίδης (2010), μετά την απελευθέρωση, υπήρξε προσπάθεια εξελληνισμού των τοπωνυμίων ή οικωνυμίων, η οποία έδειχνε, σε γενικές γραμμές, μια προτίμηση στις πιο αρχαιοπρεπείς λέξεις. Ειδικότερα, στην ονομασία Γιασί-κιοϊ, στην οποία το πρώτο συνθετικό yassi παρέπεμπε φωνητικά στην ελληνική λέξη γιασεμί, η λέξη γιασεμί αντικαταστάθηκε από το ίασμος με σκοπό να γίνει η ονομασία περισσότερο αρχαιοπρεπής και λόγια. Το Γιασί-κιοϊ υπήρξε επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας Ναχιές, δηλαδή αγροτικός δήμος, στο οποίον κατοικούσαν 2000 γηγενείς Έλληνες και τριάντα (30) τουρκικές οικογένειες. Οι τουρκικές οικογένειες μετανάστευσαν στην Τουρκία μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών. Γύρω στα 1850 εγκαταστάθηκαν στο χωριό δεκαπέντε (15) οικογένειες εμπόρων και τεχνιτών πέτρας από την Ήπειρο. Με την ανταλλαγή των πληθυσμών, εγκαταστάθηκαν στο χωριό εβδομήντα (70) οικογένειες προσφύγων, κυρίως από την Ανατολική Θράκη. Έτσι, το τοπικό ιδίωμα του Ιάσμου, διαμορφώθηκε από τους γηγενείς, τους πρόσφυγες και τους Ηπειρώτες. Μετά το 1950 εγκαταστάθηκαν στον Ίασμο είκοσι τρεις (23) οικογένειες Σαρακατσάνων, οι οποίες δεν επηρέασαν το τοπικό ιδίωμα σε μεγάλο βαθμό, ενώ από το 1960 και μετά, αρχίζουν να εγκαθίστανται στην περιοχή και αρκετές οικογένειες Πομάκων, οι οποίες μετακινήθηκαν από ορεινότερες περιοχές. Πομάκων. Στον Ίασμο κατοικούν ακόμη ορισμένες οικογένειες Αθίγγανων, ενώ από το 1992 και εξής, εγκαταστάθηκαν στην περιοχή περίπου δέκα (10) οικογένειες Ελλήνων από το Σοχούμι της Γεωργίας. Αξίζει τέλος να αναφέρουμε ότι για το ιδίωμα του Ιάσμου δεν υπάρχουν προηγούμενες μελέτες, με αποτέλεσμα να είναι εξαιρετικά δύσκολο να γίνει σύγκριση της τωρινής μορφής του ιδιώματος με την ντοπιολαλιά που χρησιμοποιούσε ο γηγενής πληθυσμός πριν την άφιξη των προσφύγων. 1.2 Περί του ιδιώματος του Ιάσμου Στην περιοχή του Ιάσμου φαίνεται να πληρούνται τα περισσότερα κριτήρια που χαρακτηρίζουν το φαινόμενο της διμορφίας (Αρχάκης & Κονδύλη 2002: , Μοσχονάς 2002:6-10) ή διδιαλεκτισμού (Κακριδή 1986), υπάρχει δηλαδή παράλληλη χρήση δύο κωδίκων, της κοινής νεοελληνικής και του τοπικού ιδιώματος. Όπως είναι αναμενόμενο, η συχνότητα χρήσης του κάθε κώδικα εξαρτάται από το βαθμό της γνώσης των ομιλητών. Όταν υπάρχει επαρκής γνώση και των δύο γλωσσικών συστημάτων, η διγλωσσική συμπεριφορά (διμορφία) των ομιλητών χαρακτηρίζεται από συμπληρωματική κατανομή (δηλ. συγκεκριμένα περιβάλλοντα ή και θέματα απαιτούν μια συγκεκριμένη γλωσσική συμπεριφορά). Παράλληλα με τους δίγλωσσους ομιλητές, υπάρχει ένας περιορισμένος αριθμός μονόγλωσσων ομιλητών, που χρησιμοποιούν μόνο τον διαλεκτικό κώδικα. Πρόκειται κυρίως για γυναίκες και ηλικιωμένους, των οποίων ο αριθμός μειώνεται σταδιακά. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία που παραθέσαμε στην προηγούμενη παράγραφο, το ιδίωμα του Ιάσμου προήλθε κυρίως από την ανάμειξη των ιδιωμάτων που μιλούσαν οι Έλληνες κάτοικοι του Περιθεωρίου (Αναστασιουπόλεως), οι Έλληνες πρόσφυγες της Ανατολικής Θράκης και οι έμποροι ή τεχνίτες Ηπειρώτες που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή. Όπως είναι αναμενόμενο, το λεξιλόγιο του τοπικού ιδιώματος παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία. Περιλαμβάνει λέξεις της αρχαίας και μεσαιωνικής ελληνικής (π.χ. κοντυλάω), αλλά και λέξεις που προέρχονται από τα ιδιώματα των Ελλήνων της Ανατολικής Θράκης και τα βλάχικα. Υπάρχουν επίσης δάνειες λέξεις από την ιταλική, την βουλγαρική (π.χ έντζαμου) και την τουρκική (π.χ. γιμπάς), πάντα κατά την προσωπική ερμηνεία του ερευνητή. [ 974 ]
5 [ ΜΙΑ ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΙΔΙΩΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΙΑΣΜΟΥ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ ] Τέλος, θα πρέπει να αναφερθεί ότι στον Ίασμο ομιλείται επίσης μαζί με το ελληνικό ιδίωμα και η πομάκικη γλώσσα. Πρόκειται για μια γλώσσα που μιλιέται από τους Έλληνες μουσουλμάνους (Πομάκους) που κατοικούν στον Ίασμο και σε άλλες περιοχές της Θράκης, η οποία έχει ως βάση της τη βουλγαρική και την τουρκική γλώσσα, με πολλές ελληνικές προσμείξεις (Παναγιωτίδης 1997). Αποτελεί γεγονός αδιαμφισβήτητο ότι συγκριτική μελέτη του ιδιώματος του Ιάσμου και της πομακικής θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμη όχι μόνο από γλωσσολογική αλλά και από ιστορική άποψη. 1.3 Η καταγραφή του ιδιώματος του Ιάσμου Η προσπάθεια καταγραφής του τοπικού ιδιώματος του Ιάσμου έχει ξεκινήσει εδώ και εννέα χρόνια. Καρπός αυτής της προσπάθειας είναι ένα γλωσσάριο το οποίο περιλαμβάνει μέχρι στιγμής περίπου μονολεκτικά και πολυλεκτικά λήμματα, δηλαδή λέξεις και εκφράσεις. Το γλωσσάριο βασίζεται σε υλικό που συλλέγει ο συγγραφέας με βάση προφορικές μαρτυρίες της οικογένειάς του καθώς και του ευρύτερου συγγενικού και κοινωνικού κύκλου μέσα από την προσωπική επαφή που έχει καθημερινά με όλους τους κατοίκους του Ιάσμου. Η προσπάθεια ολοκλήρωσης του γλωσσαρίου δυσχεραίνεται μεταξύ άλλων από το γεγονός ότι όλο και λιγότεροι ομιλούν πλέον το ιδίωμα. Οι περισσότεροι ομιλητές του ιδιώματος είναι ηλικιωμένοι ομιλητές, γεγονός που δείχνει ότι το ιδίωμα κινδυνεύει να εξαφανιστεί. Οι ομιλητές που βρίσκονται στην ηλικία των σαράντα ετών χρησιμοποιούν ορισμένες μόνο λέξεις του ιδιώματος, ενώ οι νεότεροι ομιλητές δεν το χρησιμοποιούν καθόλου. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το ιδίωμα χρησιμοποιείται και διασώζεται κατά κάποιο τρόπο από αυτούς που έχουν μετακομίσει σε μεγαλύτερες πόλεις (π.χ. Αθήνα, Θεσσαλονίκη) ή στο εξωτερικό. Τα λεξικογραφικά άρθρα του γλωσσαρίου του ιδιώματος του Ιάσμου περιλαμβάνουν εξής: (1) τον λημματικό τύπο (ή λήμμα) (2) την γραμματική κατηγορία του λήμματος (ουσιαστικό, ρήμα, επίρρημα, κλπ.) (3) την προφορά του λήμματος σύμφωνα με το Διεθνές Φωνητικό Αλφάβητο (4) το ερμήνευμα (ορισμό) του λήμματος (5) ένα παράδειγμα χρήσης από την καθομιλουμένη του χωριού (6) συνώνυμα και αντώνυμα (7) ετυμολογία, όπου αυτό είναι δυνατό Στις επόμενες ενότητες επιχειρείται μια πρώτη περιγραφή ορισμένων φωνολογικών, μορφολογικών, συντακτικών και λεξιλογικών χαρακτηριστικών του ιδιώματος με βάση την υπάρχουσα βιβλιογραφία και το υλικό που συλλέχθηκε για το λεξικό του ιδιώματος του Ιάσμου. 2. Γενικά χαρακτηριστικά του ιδιώματος Το ιδίωμα του Ιάσμου ανήκει στα βόρεια νεοελληνικά ιδιώματα, όπως η πλειοψηφία των ιδιωμάτων της Μακεδονίας και της Θράκης (Ανδριώτης 1943: 146) 2. Σύμφωνα με τον Χατζιδάκι (1905) τα νεοελληνικά ιδιώματα χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες τα βόρεια και τα νότια με μια διαχωριστική γραμμή, η οποία τυχαία ταυτίζεται με τον 38ο παράλληλο. Η γραμμή αυτή περνά από τον Κορινθιακό κόλπο, από τα σύνορα Αττικής-Βοιωτίας, κόβει στην μέση την Εύβοια, διασχίζει το Αιγαίο περνώντας μεταξύ Χίου και Σάμου και καταλήγει στη Μ. Ασία, στα βόρεια της Σμύρνης (βλ. και Ανδριώτης, : ) Βασικό χαρακτηριστικό των βορείων ιδιωμάτων είναι ο μειωμένος φωνηεντισμός, δηλαδή η στένωση των άτονων φωνηέντων [e] και [o] και η τροπή τους σε [i] και [u] αντίστοιχα, καθώς και η σίγηση του τελικού [i] και των [i] και [u] μέσα στη λέξη, όταν δεν τονίζονται (π.χ. ου λόγους, έρχιτι, π λί, β νό, χ λιαρ ). Στη Θράκη, τα σύνορα του βορείου φωνηεντισμού, αρχίζουν από τη Ραιδεστό, και περνούν ανατολικά του Λουλέ Mπουργκάζ και δυτικά των Σαράντα Εκκλησιών. Από βόρειο φωνηεντισμό επίσης χαρακτηρίζονται τα ιδιώματα και οι διαλεκτικές ποικιλίες της ελληνικής (δυτικής) Θράκης. Κατά συνέπεια το ιδίωμα του Ιάσμου συγκαταλέγεται στα βόρεια ιδιώματα και παρουσιάζει τα συγκξεκριμένα χαρακτηριστικά όπως αναφέρονται παραπάνω 2 Ο Ανδριώτης (1943:146) κατατάσσει στα βόρεια ιδιώματα της Θράκης αυτά της περιοχής της Κομοτηνής, ενώ παράλληλα αναφέρει: «για τα ιδιώματα της Δυτικής Θράκης είχε προτείνει ο Σ. Κυριακίδης την υποδιαίρεση σε τρεις περιοχές, α) Κομοτηνής-Ξάνθης, β) Μαρώνειας-Χιρκί, γ) Σουφλίου.» [ 975 ]
6 [ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΠΑΤΖΑΚΑΣ ] 2.1 Φωνητική-φωνολογία Η ενότητα αυτή περιλαμβάνει ορισμένες φωνητικές/φωνολογικές παρατηρήσεις για το ιδίωμα με βάση την υπάρχουσα βιβλιογραφία και το υλικό που συλλέχθηκε για το λεξικό του ιδιώματος του Ιάσμου. Βασικά χαρακτηριστικά του ιδιώματος είναι τα εξής: (1) Κώφωση: Τροπή των άτονων φωνηέντων [e] σε [i] πχ. έπεσε [épese] > έπισι [épisi] και [o] σε [u] πχ ψωνίζαμε > ψούν'ζαμι [psúnîzami]. (2) Συγκοπή: Αποβολή πρωτογενών άτονων φωνηέντων, δευτερογενών και καταλήξεων των φωνηέντων [i] και [u]. π.χ. αψηλοτένταρος >αψ'λοτένταρος > [apšlotédaros] (ο ψηλός), τηγάνι > τ'γαν' [tγań], τσεκούρι [tsekouri] > τσ'κούρ' [tškúr]. (3) Ανάπτυξη ευφωνικού φθόγγου [j]: Σε ορισμένες περιπτώσεις έχουμε ανάπτυξη ευφωνικού φθόγγου γί [j] κάτι που μπορούμε να βρούμε, σύμφωνα με τον Ψάλτη (1905: 38-40), σε όλα τα Θρακικά ιδιώματα. π.χ. αγγαρεία > αγγαργιά [agarγjá], δες> αδιέ [aδje], δες>διέ [δje]. (4) Ανάπτυξη ευφωνικού ή προθετικού [a] Παρατηρούμε την ανάπτυξη ευφωνικού [a] 3 μπροστά από ορισμένες λέξεις, πχ. αψ λά, αψ λός. Ακόμη στο γλωσσάρι του Μπατζάκα για το ιδίωμα του Ιάσμου συναντάμε το λήμμα αψ λοτένταρος < αψηλός + τεντωμένος, αβάτσ'νο > avátšno, αδρένιο > aδréńo. (5) Με την αποβολή των άτονων [i] και [u] και τη δημιουργία νέων συμφωνικών συμπλεγμάτων που προκύπτουν από αυτή, όπως αναφέρει ο Ανδριώτης ( : ) «γεννιούνται α) διάφορες νέες αλλοιώσεις στα σύμφωνα, καθώς είναι συμμορφώσεις των νέων συμφωνικών συμπλεγμάτων στους βασικούς φωνητικούς νόμους της Νέας Ελληνικής που δεν ανέχονται κοντά δύο σύμφωνα εξακολουθητικά ή δύο στιγμικά και αλλοιώνουν το ένα, πχ. δ(ι)λάβι>ντ'λάβ'» (έτσι και στον Ίασμο δ(ι)χάλι>τ'χάλ') - «α.1) ή αφομοιώσεις ηχηρών συμφώνων προς άηχα, πχ. δ(ι)κός>θ'κός, β(ου)τσί>φ'τσί» (το ίδιο και στον Ίασμο), «α.2) ή άηχων προς ηχερά, πχ. π(η)γάδι>b γάδ» (πβλ. ποντικός>bουdκός στον Ίασμο), «β) Διάφορες νέες αποβολές συμφώνων από νέα δυσκολοπρόφερτα συμφωνικά συμπλέγματα, πχ. κάρβουνα>κάρνα, κουράστ(η)κα>κράσκα, κρύφτ(η)κα>κρύφ κα» (και στον Ίασμο), «γ) απλοποιήσεις ομοίων συμφώνων, πχ. δώσ(η)ς> δώσ, δέν(ου)ν>δέν» (και στον Ίασμο), «δ) Διάφορες αναπτύξεις νέων φωνηέντων σε δυσκολοπρόφερτα νέα συμφωνικά συμπλέγματα, ιδίων στο τέλος των λέξεων, πχ. αλεύρ(ι)>αλεύιρ ([alevir])» (βλ. και παίξεις>παίειξ, Ίασμος). (6) Έκκρουση ασθενέστερου φωνήεντος πχ. αββερβελλωσιά > αββερβελλωσά [avervelošá], εκεινάς > εκ'νάς [eknás], ετσινάς > ετσ'νάς [etšnás], γαϊδούροφόρτι > γαδροφόρτ' [γaδrofόrt]. (7) Ακόμη παρατηρούνται α) αφαίρεση αρχικού [ε], ελαφρύς >λαφρύς β) τροπή αρχικού ε >ο, Εβραίος>Οβραιός, γ) τροπή ε > ου, περπάτα>πουρπάτει, κλπ., ενώ έχει εκλείψει πλέον η ρηματική κατάληξη σε [u], πχ. νταγιαντίζω και όχι νταγιαντίζου, όπως παλιότερα. (8) Παρατηρείται ο τονισμός της τέταρτης από το τέλος συλλαβής πχ. έπαιζαμι, έφαγαμι, έκαναμι (βλ. και Ντελόπουλος, 2000:337). 2.2 Μορφολογία -Σύνταξη Ας σταθούμε τώρα λίγο παραπάνω σε μορφολογικά και συντακτικά χαρακτηριστικά του ιδιώματος του Ιάσμου. Θα δώσουμε έμφαση εδώ τόσο σε ζητήματα παραγωγής (υποκοριστικά) όσο και κλίσης (δίνοντας κυρίως έμφαση στη μορφολογία του ρήματος). Επίσης, θα γίνει σύντομη αναφορά στη μορφή του άρθρου Υποκοριστικά επιθήματα Σχεδόν σε όλη την περιοχή της Θράκης και σε όλα τα ιδιώματα τα υποκοριστικά επιθήματα είναι ίδια: -ούδ ς (-ούδης), -έλ ς (-έλης). Ας δούμε ορισμένες περιοχές: 3 Ονομάζεται και προθετικό -α- : βλ. Χαραλαμπάκη (1999:232). [ 976 ]
7 [ ΜΙΑ ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΙΔΙΩΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΙΑΣΜΟΥ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ ] Ίμβρος (Ανδριώτης 1930:185) : -ούδ και πιο σπάνια -έλ λ, -αρ, -ιδ : αbιλούδ *, χουραφούδ * πιδέλ λ, διdρέλ λ 4 Λήμνος (Κοντοσόπουλος 2008:70) : -ούδ και -έλ, που θυμίζουν Λέσβο χειρούδ *, πλούδ *, πουδαρέλ * Λήμνος (Κοντονάτσιου 1989:79β) : μκριλούδ ( μικράλ +ουδ ), θμαρέλ Θάσος ( Τομπαΐδης 1967:38-39) : -ούδ ς, -ούδα, -ούδ και -ελλ, -έλ λ ς Μανουλούδ ς*, αgουνούδα, δασκαλούδ τσκρέλ λ, Κμπαρέλ λ ς Σαμοθράκη (Κατσάνης 1996:33) : -ούδ και -έλ ψουμούδ *, κταβούδ * λαδέλ, κουρτσαδέλ * Ειδικότερα, στο ιδίωμα του Ιάσμου χρησιμοποιούνται τα εξής επιθήματα: α) -ούδ, -ούδα : αγουρούδ, γατούδ, φανταούδα, αραμπούδα β) -έλα, -έλ (-έλι), πληθ. έλια: κορτσέλα, μπαρμπαδέλ', σβολ τσέλια (μικροί σβόλοι) Ρήμα Ειδικότερα, για το ρήμα παρατηρούνται τα εξής: α. Υπάρχει μεταπλασμός των ρημάτων από -αίνω σε ίσκω, πχ. πεθαίνω>πηθνίσκω, υγιαίνω>γιανίσκω β. Η προστακτική του β ενικού στο ιδίωμα του Ιάσμου είναι ως εξής: - β ενικό πρόσ.: πλύθτσι / κοιμήθ'τσι / ντύνουσ', (πλύσου / κοιμήσου / ντύσου) - β πληθυντικό πρόσ.: πλύθτσιτι / κοιμήθτσιτι (πλυθείτε, κοιμηθείτε) Επίρρημα Παρατηρείται επίρρημα με δεικτικό <να> ή προέκταση της αιτιατικής του ενικού των αντωνυμιών κατά ένα να (Ντελόπουλος 2000: 336): άλλο + να > άλλονα (λήμμα από την γλώσσα του Καβάφη, Μηνάς 2004: 58) αυτή + να > αυτηνιά, αυτής + να > αυτηνιάς (αυτηνιάς είναι) αυτοί + να > αυτοινοί (αυτοινοί θα τα μάσουν),(τί γράφουν απάν' τ'ς αυτοινοί;) γενική πληθ. αυτοί + να > αυτοινών εκεί + να > εκεινά > εκ'νά > e ná, εκεί + να + ς > εκεινάς > εκ'νάς > e nás, εκεί + να > εκεινά > 'κ'να > na, έτσι + να > ετσινά > ετσ'νά > etšná, έτσι + να + ς > ετσινάς > ετσ'νάς > etšnás, όλοι + να > ουλ'νοί, με κώφωση του αρχικού άτονου -ο- σε -ουπολοί + να > πουλ'νοί, με κώφωση του αρχικού -ο- σε -ουτόσο + να > τοσονά > tosoná, τόσο + να + ς > τοσονάς > tosonás (πληθ.) τόσο + να > τοσονοί > tosoní (πληθ.) τούτα + να > τουτανά > tutaná (πληθ.) τούτα + να +ς > τουτανάς > tutanás Το άρθρο Το άρθρο του αρσενικού γένους μπορεί να είναι είτε [u] <oυ>, δηλαδή με στένωση του <ο>, είτε [ι] <η>, δηλαδή ίδιο με το θηλυκό, είτε να λείπει τελείως. Ενώ στον Αποστολίδη (1941: ) διαβάζουμε: «Τα γένη, καθώς συνέβαινε και στην αρχαία γλώσσα, τα ονόματα ήτανε τριών γενών και άλλαζαν αδιαφόρως το γένος τους από αναλογία προς άλλα όμοια τους πχ. τα αρσενικά γίνονται θηλυκά και ουδέτερα: η αχερώνα (και στον Ίασμο), η φράχτ, τα θηλυκά γίνονται αρσενικά και ουδέτερα: η νυχτικιά> το νυχτικό (και στον Ίασμο), κι ακόμη η γρίπη>ο γρίπος, ο ζάχαρ ς, τα ουδέτερα 4 Με [*] σημειώνονται οι λέξεις που απαντώνται και στο ιδίωμα του Ιάσμου. [ 977 ]
8 [ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΠΑΤΖΑΚΑΣ ] γίνονται αρσενικά και θηλυκά, το στόμα> ο στόμας (και στον Ίασμο), μερικά ονόματα απαντούσαν σε δύο γένη, ο γρόθος κ η γροθιά, το βράδυ κ η βραδιά. 2.3 Λεξιλόγιο Ας στρέψουμε τώρα την προσοχή μας σε λέξεις και εκφράσεις που περιλαμβάνονται στο υπό έκδοση λεξικό του ιδιώματος του Ιάσμου: 1. η γιμπας ουμ τσαρακμάν ς, ο πατέρας μου αδύνατος τσαέζ ντο καιρό, να βγει η τσιτσ μούδα, κάθεται σε στάση προσοχής και σύμφωνα με τον ίσκιο που ρίχνει ο ήλιος στο σώμα του, προσπαθεί να υπολογίσει τι ώρα είναι 2. η γήμα, στη κβέτσα έκανε τζ βιά, η μάνα, στην πήλινη χύτρα έβραζε κρεμμύδια 3. ο μπασάς, σ ένα κουρπάτσ απάν, ο μεγάλος αδερφός, σε ένα κομμένο κορμό τσακτσάν ζι κουτσανούδια, επάνω έσπαζε αμύγδαλα 4. κι η άμια, πολέμαγε, και η θεία, προσπαθούσε, 5. τ ς κουτρούβες να βάλ σντην αράδα. τις γλάστρες να βάλει στη σειρά. 6. τα τσ κούρια τ έχασε; τι δουλειά είχε εκεί πέρα; 7. το καλοκαιρούδ του Θεοχαρούδ καλοκαιρία μέσα στον Οκτώβρη 8. τα κάμσι πέθανε 9. τσαταλών η μπρίτσκος κι ανεβαίν ο μαυρογιάν ς τι είναι; Η πυροστιά και το καζάνι, (παλιό αίνιγμα) Αρχαίες ελληνικές λέξεις στο ιδίωμα του Ιάσμου Το ιδίωμα του Ιάσμου διασώζει πολλές λέξεις που φαίνεται να προέρχονται από την αρχαία ελληνική, οι οποίες είναι σε ευρεία χρήση ακόμη και σήμερα από τους κατοίκους αυτής της κωμόπολης. Αυτές οι λέξεις περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, και τις παρακάτω: (1) λάγγιρος, ο, ουσιαστικό [lágiros] η μπύρα, το λευκό κρασί και γενικά κάθε ξανθό αλκοολούχο ποτό πχ. πώς μπορείτε και ντο πίν'τε αυτό ντο λάγγιρο; (το λάγκερο και ο λάκυρος = το κρασί από τσίπουρο, Ντελόπουλος, 2000:338 / ο λάγγερας = ο στεμφυλίτης οίνος, το τσίπουρο Πάπυρος Λεξ. / λάγκυρος: το δριμύ, όξος, όπερ προσφάτως κατεσκευάσθη εκ σταφυλιών, η λέξη εν χρήσει εν Στενημάχω (Λαμπουσιάδης, 1933:310). Ως λάκυρος>λάγκερος, αναφέρεται στην Αρτάκη κατά τον Φιλήντα (1933:360). (2) καμτσουρίζω, ρήμα [kamtsurízo] έχω λίγη δύναμη, είμαι άτονος - αναφέρεται για φώτα, λάμπες ή μπαταρίες πχ. η μπαταρία είναι πεσμέν' και τα φώτα καμτσουρίζουν (καμμύζω+τσιρίζω, σαν μισοκλείνω τα μάτια, καμμύω, απαντάται και στη γλώσσα του Σκεπαστού Αν. Θράκης κατά τον Πετρόπουλο ( :219). (3) κοντυλάω, ρήμα [kodiláo] νυστάζω, δεν μπορώ να κρατήσω το κεφάλι μου όρθιο και μπερδεύομαι πχ. αφού κοντυλάς, για δε πα να κοιμηθείς; Και κει που χάσκει αθύρωτο το πόρταλο, στη μέση του τοίχου, όπου κονδυλά κάθε στιγμή να πέση, μεσ' στο σκοτάδι το βαθύ, άγρια γλαμπυρίζουνε, σαν κάρβουν' αναμμένα, και σημαδεύουν τη φωτιά δυό μάτια λυσσιασμένα (Γ. Βιζυηνός, 1996:243, ''Η μητέρα των επτά'') (κοντυλώ=χτυπώ με τα κέρατα (Ντελόπουλος, 2000:338), στις Σαράντα Εκκλησιές απαντάται ως ταλαντεύομαι όπως το κοντύλι του καλαμιού (Παπαχριστοδούλου, 1929:457). [ 978 ]
9 [ ΜΙΑ ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΙΔΙΩΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΙΑΣΜΟΥ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ ] (4) ανγκανός, ο, ουσιαστικό [anganós] το ασπράγκαθο, το γαϊδουράγκαθο (στη βοτανική Notobasis syriaca, της οικογενείας συνθέτων- Compositae). Πρόκειται για λέξη της Ανατολικής Θράκης, που φέρανε μαζί τους οι πρόσφυγες και δεν χρησιμοποιούν οι ντόπιοι (Ως γαϊδουράγκαθο, απαντάται στις Σαράντα Εκκλησιές (Παπαχριστοδούλου,1933 :324). Αγκανός: είναι ο μτγν. ὁ ἄκον, τοῦ ἄκανος: «ὁ ἄκον ὁ ἐν τῶ Λιβάνω», Βασιλ. Δ, δ' 9, «καί συνεπάτησαν τήν ἄκανα» (αφτού). Το -κ- γίνεται -γκ- από επίδραση του ν αγκάθι, Φιλήντας, Θρακικά τόμος 4ος, σελ.275. Στο γλωσσάρι Τσακηλίου, αgανός = θάμνος ακανθωτός χρησιμοποιούμενος προς περίφραξιν κήπων (Χουρμουζιάδης, 1940:369). Στη Σωζόπολη, είναι «φυτό μονοετές ακανθώδες, αλλαχού γαϊδουράγκαθο (Παπαϊωαννίδου, 1944:290) ενώ στην κυπριακή απαντάται στο αγκανίζω = γκαρίζω (Μηνάς, 2004:418). (5) ζνίχ (ι), το, ουσιαστικό [ ńi ] ο σβέρκος, παλιά όταν όλοι τους φορούσαν ποτούρια, όταν έπρεπε να κάνουνε την ανάγκη τους, έλυναν το υφασμάτινο ζωνάρι τους και το κρεμούσαν στον σβέρκο τους, πχ. α! το ζνίχ' σ' / τον άρπαξε απ' το ζνίχ' / έκατσε πανωθιό στο ζνίχι μ' / τον πήρε στο ζνίχι τ' πάνω και τον έκανε τσούτσ'κα = καβαλαρία έκανε πάνω στο σβέρκο του ένα μικρό παιδί (πρβ Κ. Βάρναλης «στο κρουστό σου ζνίχι το μαυριδερό»). Ετυμολογικά: ζνίχι < αρχ. ζινίχιον = δερμάτινη λωρίδα, λουρί παπου-τσιού <ζεύγνιμι<ιε. ρ. jeug=ενώνω. Με την ίδια σημασία συναντάται και στα Άβδηρα (Δανδαλίδης, 1993:105) Λέξεις από τη σλαβική/βουλγαρική (1) έντζαμου, επίρρ. [énd amu] έτσι, άρα, λοιπόν, με τα πολλά, που λέτε, ας πούμε. Πχ. έντζαμου, τι έχ' να πεις; / έντζαμου έφτασε κάποια στιγμή. Βουλγάρικο imam enja = έχω έννοια, προσέχω, δάνειο από την ελληνική λέξη έννοια=έγνοια (Ντελόπουλος, 2000:335). συν.: ήλεμ (2) μλέτσκα, μετοχή άκλιτη [mlétška] βρέχομαι, γίνομαι μούσκεμα, συνήθως στην φράση ίνγκα μλέτσκα, ως εξής: έγινα μούσκεμα< γίνηκα μούσκεμα < ινκ α μλέτσκα [ingamletška] (3) πούχνε, προστακτική [púxne] μη μιλάς, βούλωσε το πχ. πούχνε συ πάλι (βουλγ. лукам = σκάω ) συν. μούλνε (4) ζαμακώνω, ρήμα [zamakóno] αορ. ζαμάκωσα χώνω, προσθέτω, προσπαθώ με δόλο να δώσω ή να πουλήσω κάτι χαμηλής ποιότητας ακριβά. Πχ. ποιος στα ζαμάκωσε αυτά τα φασούλια, δεν βράζουν με τίποτε (σλαβ. ζαμόκ = κλειδαριά, αυτολεξεί σημαίνει κλειδώνω (Παπαχριστοδούλου, 1934:212 και Φιλήντας, 1933:279). Στο Σαρανταεκκλησιώτικο γλωσσάριον α) βάζω έναν στη γωνία και τον περιορίζω, β) χτυπώ γροθιές, βαρώ γ) κάνω κάτι ξένο δικό μου δ) χορταίνω ( Παπαχριστοδούλου, 1934:212) ενώ στα Άβδηρα, το ζαμακώνου, έχει την έννοια του αρπάζω, οικειοποιούμαι (Δανδαλίδης, 1933:104). (5) σορβάτκα, η. ουσ. [sorvátka] το ξινόγαλο ή ποτό το οποίο έχει ξινίσει, το οξύ, το τσουχτερό ποτό. πχ. πιάσε μια σορβάτκα / δεν πίνεται, σορβάτκα ίνκε (δεν πίνεται, πολύ ξινό έγινε). (βουλγ. Сорватка) «Το υπόλειμμα του γαλάτου, μετά την αφαίρεση του βουτύρου είναι το δουρβανιστόν οξύγαλον του Πτωχοπρ. Ήτο υδρόγαλα του Δουκάγγ. Αυτό οι Πανορμιώτες το λένε: η τσορβάτκα, λέξη σλαβική (Φιλήντας, 1933:273)». [ 979 ]
10 [ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΠΑΤΖΑΚΑΣ ] Λέξεις από την τουρκική 5 (1) γιμπάς, η, ουσιαστικό άκλιτο [jbas] ο πατέρας, ο μπαμπάς πχ. αύριο η γιμπάσουμ, έχ' γενέθλια Η χρήση του θηλυκού αποκλειστικά άρθρου παρά το ότι αναφέρεται σε αρσενικό γένος είναι ένα σύνηθες φαινόμενο στα ιδιώματα της Θράκης - και όχι μόνο. Στη συνέχεια έχουμε ανάπτυξη ευφωνικού [j], άρα το άρθρο γίνεται γη + μπας (από το τουρκ. baş = αρχηγός, με την έννοια ο αρχηγός επί της γης (Σταγάκη, 2003:35:α ). Ενδιαφέρον είναι ότι η λέξη δεν κλίνεται, παρότι ουσιαστικό. (2) γιαριά επίρρημα [ arjá] μισά-μισά πχ. γιαργιά φλουριά δε μετράς {παροιμία} (τουρκ.yarι =μισό (Σταγάκη, 2003:337:α) (3) γυάρια τα, ουσιαστικό πάντα πληθ. [jária] το βραχώδες βουνό, ιδίως η τοποθεσία Αστραία, όπου βρίσκονται τα Θρακικά Μετέωρα. Στην Κρήτη συναντάται το τοπωνύμιο Άσπρα Γυάρια, μιας και το σχήμα των βράχων μοιάζει κυλινδρικό, όπως αναφέρει ο Μηνάς (2004:142) πχ. θα πάμε στα γυάρια (τουρκ. yar = κυλινδρικό μεταλλικό μέτρο των δημητριακών). (4) κοτ, το, άκλιτο ουσιαστικό [kot] το μικρό βουβαλάκι καθώς και άτομο πολύ λερωμένο, επειδή το βουβαλάκι κυλιέται στιςλάσπες πχ. Ίδιο το κότ ίνκις, μ' ήρθαν κότια, μεσ' στις λάσπες (τουρ.kot =το τζίνι) συν.: μαλάκ', μπ'ντέκα (5) κουλτανίζω (ρήμα) [kultańízo] αορ. κουλτάν'σα, ανακατεύω κάτι ταρακουνώντας το, πχ. κουλτάν'σει το γιαούρτ' και το 'κανε σίρκα Μέσ. φων. κουλτανίζομαι, αορ. κουλτανίσκα, μτχ. κουλταν'σμένος -η-ο ανακατεύονται τα σωθικά μου με χτυπήματα, ιδίως όταν είμαστε καβάλα σε ζώο ή πάνω σε όχημα. πχ. τα τζιέρια μ' κουλτανίσκαν (κουλτούμι< τουρκ. koltuk = μασχάλη Λέξεις από την αλβανική (1) χαλές ο, ουσιαστικό [xalés] το αποχωρητήριο, ο καμπινές πχ. έχ' ένα στόμα ίδιο χαλέ (αλβαν. ale) συνώνυμα: άκρη, κραδιάστρα (2) γκέγκα η, ουσιαστικό [géga] η γκλίτσα του βοσκού πχ. έβαλ' τα χέριά τ' πάν' σντη γκέγκα και κ'μούνταν όρθιος (αλβ. gege=ονομασία Αλβανικής φυλής) Ισόγλωσσα Στην παράγραφο αυτή παραθέτουμε τον πίνακα του Κατσάνη (1996:33), που περιλαμβάνει κοινές λέξεις των ιδιωμάτων της βόρειας Ελλάδας και των νησιών, συμπεριλαμβάνοντας και λέξεις από το ιδίωμα του Ιάσμου. 5 Η διασταύρωση των λημμάτων έγινε με τη βοήθεια του ΤΟΥΡΚΟ-ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ Λεξικού, εκδ. Καλοκάθη 2003, επιμέλεια Μ. Σταγάκη [ 980 ]
11 [ ΜΙΑ ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΙΔΙΩΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΙΑΣΜΟΥ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ ] Σαμοθράκη Ίμβρος Λήμνος Θάσος Λέσβος Θράκη Ίασμος Γύλαμμους: ύλη φερτη από ίλαμμους Ύλαμμους Λαμώνω - - νερά Ακάλλου: το κάλλαιον λαμώνω: μπαζώνω ακάλλους Κάλλους - - κάλλους κάλλους Σφίδα: η πίθος σφίδα Σφίδα Σφίδ σφίδα,-ούλα - σφίδα Ψιακή: ψιακή Ψιακή Ψιακή Ψακή - ψακί:(το) η φαρμάκι Πίνακας Κοινές λέξεις μεταξύ ιδιώματος Ιάσμου, ιδιωμάτων Β. Ελλάδας και νησιών 3. Αντί επιλόγου Η εργασία αυτή αποτελεί περισσότερο μια πρώτη απόπειρα παρουσίασης στην επιστημονική κοινότητα κάποιων από τα χαρακτηριστικά του ιδιώματος του Ιάσμου, ενός βορείου ιδιώματος, που μιλιέται στην περιοχή της Θράκης, παρά μια προσπάθεια για εξαντλητική περιγραφή του ιδιώματος από φωνολογική, μορφολογική και συντακτική σκοπιά. Αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας καταγραφής του ιδιώματος η οποία θα ολοκληρωθεί με την έκδοση ενός γλωσσαρίου του ιδιώματος, το οποίο κινδυνεύει να χαθεί κάτω από τη σαρωτική επίδραση της πρότυπης νεοελληνικής, παρά το γεγονός ότι σήμερα ακόμη χρησιμοποιείται ευρέως από τους μεγαλύτερους. Όμως μία γλωσσική μορφή επιβιώνει μόνο όταν τη μιλούν οι νέοι και, δυστυχώς, όπως και με τις περισσότερες περιπτώσεις, έτσι και με την υπό μελέτη, οι νεότεροι πλέον τη χρησιμοποιούν μόνο περιστασιακά. Στην παρούσα δημοσίευση δόθηκε κυρίως έμφαση σε φωνολογικά, μορφολογικά, συντακτικά και λεξιλογικά χαρακτηριστικά του ιδιώματος του Ιάσμου, το οποίο διαμορφώθηκε από την ομιλία των γηγενών, των προσφύγων και των Ηπειρωτών και αξίζει να μελετηθεί από ειδικούς διαλεκτολόγους, προκειμένου να γίνει καλύτερα κατανοητός ο τρόπος με τον οποίο τα θρακικά ιδιώματα εξελίχθηκαν μέσα στον χρόνο. Βιβλιογραφία Ανδριώτης Νικόλαος «Τα όρια των βορείων-ημιβορείων και Νοτίων Ιδιωμάτων της Θράκης». Αρχείον του Θρακικού Λαογραφικού και Γλωσσικού Θησαυρού, τόμος 10 ος, σελ ) Αποστολίδης Φ.Γ «Θρακική Γλωσσογραφία (από τη γλώσσα της Τσεντώς)». Θρακικά, τόμος 16 ος, σελ.271 Αρχάκης Αργύρης και Μαριάννα Κονδύλη Εισαγωγή σε ζητήματα κοινωνιογλωσσολογίας. Αθήνα: Νήσος. Βιζυηνός Γεώργιος Άπαντα τα ποιήματα. Πάπυρος Εκδοτικός Οργανισμός Δανδαλίδης Δημήτρης Άβδηρα. Άβδηρα: χ. ε Κακριδή Μάρω Η κοινωνική προσέγγιση της γλώσσας: Κοινωνιογλωσσολογία. Διαβάζω 144, Κατσάνης Νικόλαος Το γλωσσικό ιδίωμα της Σαμοθράκης. Θεσσαλονίκη:1996 Κοντονάτσιου Δέσποινα Η διάλεκτος της Λήμνου. Διδακτορική διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Κοντοσόπουλος Νικόλαος. (2008). Διάλεκτοι και ιδιώματα της Νέας Ελληνικής. Γρηγόρης: Αθήνα Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσας, Αρχαίας-Μεσαιωνικής Νέας.2007.Aθήνα: Πάπυρος (13 τόμοι) Λαμπουσιάδης Γεώργιος «Γλωσσάριο Αδριανουπόλεως». Θρακικά, τόμος 4ος (1933) Μηνάς Κωνσταντίνος Μελέτες Νεοελληνικής Διαλεκτολογίας. Αθήνα: Εκδόσεις Τυπωθήτω Μοσχονάς Σπύρος «Κοινή γλώσσα και διάλεκτος: το ζήτημα της γλωσσικής διμορφίας στην Κύπρο». Νέα Εστία, Τομος 151 ος, τεύχος 1745, σελ Ντελόπουλος Γεώργιος Θράκη. Συλλογικός τόμος. Θεσσαλονίκη. Γενική γραμματεία Αν. Μακεδονίας και Θράκης Παναγιωτίδης Νικόλαος. (1997). Οι Πομάκοι και η γλώσσα τους. Αλεξανδρούπολη: Γνώμη. Παπαγεωργίου Βασιλική Οι γενεαλογίες του χριστιανικού πληθυσμού της κοινότητας Ιάσμου νομού Ροδόπης. Διπλωματική εργασία, Τμήμα ιστορίας και Εθνολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης. Παπαϊωαννίδου Κ «Γλωσσάριον (Λαογραφικά Σωζοπόλεως)». Θρακικά, τόμος 19ος Παπαχριστοδούλου Πολύδωρος «Γλωσσάριο από την Σαρανταεκκλησιώτικη γλώσσας». Θρακικά, τόμος 2ος Παπαχριστοδούλου Πολύδωρος «Γλωσσάριο Ερμηνευτικό Λέξεων Ιδιωματικών από τα Σαρανταεκκλησιώτικα Παραμύθια». Θρακικά, τόμος 4 ος Παπαχριστοδούλου Πολύδωρος Π. «Ετυμολογίες σε Θρακικές Λέξεις». Θρακικά, τόμος 5ος [ 981 ]
12 [ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΠΑΤΖΑΚΑΣ ] Πετρόπουλος Δημήτριος «Λαογραφικά Σκεπαστού Ανατολικής Θράκης». Αρχείον του Θρακικού Λαογραφικού και Γλωσσικού Θησαυρού, τόμος 10 ος Πολιτιστικός Σύλλογος Ιάσμου Ημερολόγιο Σακελλαρίδης Γιώργος Μορφήματα και παραγωγικές καταλήξεις της νεοελληνικής. Αθήνα: Eκδόσεις Σαββάλας. Σταγάκη Μάγκυ (επιμ.) Τουρκο-ελληνικό λεξικό. Αθήνα:Εκδόσεις Καλοκάθη. Συμεωνίδης Χαράλαμπος Ετυμολογικό λεξικό των νεοελληνικών οικωνυμίων, τόμοι 1 και 2. Αυτοέκδοση Τεγόπουλος Φυτράκης Ελληνικό Λεξικό. Αθήνα: Εκδόσεις Ελευθεροτυπία Τομπαϊδης Δημήτριος Το γλωσσικό ιδίωμα της Θάσου. Διδακτορική διατριβή, Εκδοσεις Αριστοτέλειον Πανεπιστήμιον Θεσσαλονίκης Τριανταφύλλου Κώστας Ιταλο ελληνικό Λεξικό Mandeson. Αθήνα: Εκδόσεις Διαγόρας. Φιλήντας Μένος «Γλωσσικά, Ετυμολογίες σε άλλο γλωσσάριο από λέξεις Σαρανταεκκλησιών του κ. Πολ. Παπαχριστοδούλου,», Θρακικά, Τόμος 4 ος. Χαραλαμπάκης Χριστόφορος Νεοελληνικός Λόγος (3η εκδ.). Αθήνα: Κ. Τσιβεριώτης. Χατζιδάκις Γεώργιος Μεσαιωνικά και νέα ελληνικά (ΜΝΕ). 1ος τόμ. Αθήναι. Χουρμουζιάδης Καλλισθένης «Γλωσσάριον Τσακηλίου», Θρακικά, τόμος 13ος Χουρμουζιάδης Καλλισθένης «Παροιμίαι και παροιμιώδεις φράσεις, Πετροχωρίου Μετρών» Θρακικά, τόμος 16ος Ψάλτης Σταμάτης Θρακικά ή μελέτη περί του γλωσσικού ιδιώματος της πόλεως Σαράντα Εκκλησιών. Αθήνα. [ 982 ]
Γραμματική και Συντακτικό Γ Δημοτικού ανά ενότητα - Παρασκευή Αντωνίου
Ενότητα 1η: «Πάλι μαζί!» Σημεία στίξης: τελεία ερωτηματικό...4 Η δομή της πρότασης: ρήμα υποκείμενο αντικείμενο...5 Ουσιαστικά: αριθμοί γένη...6 Ονομαστική πτώση ουσιαστικών...6 Οριστικό άρθρο...7 Ερωτηματικές
Διαβάστε περισσότεραΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Γραμματική εντάσσεται στα ευρύτερα πλαίσια του γλωσσικού μαθήματος. Δε διδάσκεται χωριστά, αλλά με βάση την ενιαία προσέγγιση της γλώσσας, όπου έμφαση δίνεται στη λειτουργική χρήση της. Διδάσκεται
Διαβάστε περισσότεραΔΙΑΛΕΞΗ ΕΝΔΕΚΑΤΗ ΚΕΙΜΕΝΑ ΥΣΤΕΡΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ
ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΝΔΕΚΑΤΗ ΚΕΙΜΕΝΑ ΥΣΤΕΡΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ 1. Πτωχοπρόδρομος - Το κείμενο έχει πολλές διαφορετικές γραφές στα χειρόγραφα που διασώζεται, λόγω του σχετικά δημώδους αλλά και σκωπτικού του χαρακτήρα. Δυσχεραίνει
Διαβάστε περισσότεραΙ ΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ: Ας γνωρίσουμε τη γεωγραφία της Ελλάδας
Ι ΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ: Ας γνωρίσουμε τη γεωγραφία της Ελλάδας Ενότητα: Γεωγραφία (2 φύλλα εργασίας) Επίπεδο: Β1, Β2 Κοινό: αλλόγλωσσοι ενήλικες ιάρκεια: 4 ώρες (2 δίωρα) Υλικοτεχνική υποδομή: Για τον διδάσκοντα:
Διαβάστε περισσότεραΔΙΑΛΕΞΗ ΕΝΑΤΗ Η ΥΣΤΕΡΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΝΑΤΗ Η ΥΣΤΕΡΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ 1. Ύστερη Μεσαιωνική Περίοδος - Η Ύστερη Μεσαιωνική περίοδος ξεκινάει από τον 11 ο αι., ο οποίος σηματοδοτεί την έναρξη μίας διαφορετικής
Διαβάστε περισσότεραΔΙΑΛΕΞΗ ΤΡΙΤΗ ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ ΚΑΙ Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΔΙΑΛΕΚΤΩΝ
ΔΙΑΛΕΞΗ ΤΡΙΤΗ ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ ΚΑΙ Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΔΙΑΛΕΚΤΩΝ 1. Από τη Γραμμική Β στην εισαγωγή του αλφαβήτου - Στον ελληνικό χώρο, υπήρχε ένα σύστημα γραφής μέχρι το 1200 π.χ. περίπου, η
Διαβάστε περισσότεραΔοκίμιο Τελικής Αξιολόγησης
Δοκίμιο Τελικής Αξιολόγησης Ε Τάξη Όνομα: Ημερομηνία 1. Ορθογραφία 2. Άκουσε και βάλε στο φαγητό που αρέσει στη Μαρίνα. 1 3. Σημείωσε με το ζώο που έχει το κάθε παιδί. Μαρίνα Γάτα σκύλος κουνέλι χρυσόψαρο
Διαβάστε περισσότεραΣτόχος του βιβλίου αυτού είναι να κατακτήσουν οι μικροί μαθητές
Π Ρ Ο Λ Ο Γ Ο Σ Στόχος του βιβλίου αυτού είναι να κατακτήσουν οι μικροί μαθητές τον μαγικό κόσμο της γραμματικής, ώστε να οδηγηθούν στη σωστή χρήση του γραπτού λόγου. Μια σειρά από ασκήσεις με γραμματικά
Διαβάστε περισσότεραΟι Νεοελληνικές Διάλεκτοι
[Μελέτες] Οι Νεοελληνικές Διάλεκτοι Οι διάλεκτοι και τα ιδιώματα της νέας ελληνικής Βόρειες διάλεκτοι 1. Ιστορικά και γεωγραφικά στοιχεία κατανομής των διαλέκτων/ιδιωμάτων Με τον όρο βόρειες διάλεκτοι
Διαβάστε περισσότεραTHE ENGLISH SCHOOL ΑΓΓΛΙΚΗ ΣΧΟΛΗ
THE ENGLISH SCHOOL ΑΓΓΛΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Diagnostic exam 2018 ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Διάρκεια εξέτασης: 1 ώρα και 15 λεπτά ΟΔΗΓΙΕΣ Διάβασε προσεκτικά τις οδηγίες αυτής της σελίδας. Γράψε ΟΛΕΣ τις απαντήσεις στο γραπτό που
Διαβάστε περισσότεραΑπό όλα τα παραμύθια που μου έλεγε ο πατέρας μου τα βράδια πριν κοιμηθώ, ένα μου άρεσε πιο πολύ. Ο Σεβάχ ο θαλασσινός. Επτά ταξίδια είχε κάνει ο
4 Από όλα τα παραμύθια που μου έλεγε ο πατέρας μου τα βράδια πριν κοιμηθώ, ένα μου άρεσε πιο πολύ. Ο Σεβάχ ο θαλασσινός. Επτά ταξίδια είχε κάνει ο Σεβάχ. Για να δει τον κόσμο και να ζήσει περιπέτειες.
Διαβάστε περισσότεραΑΝΑΦΟΡΑ (REPORT) Για την ερευνητική εργασία
ΑΝΑΦΟΡΑ (REPORT) Για την ερευνητική εργασία «ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ: ΔΙΑΛΕΚΤΟΙ ΚΑΙ ΙΔΙΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΣΤΟΝ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟ ΧΩΡΟ ΤΟΥ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ» Υπεύθυνος καθηγητής: Αλμπανούδης Παύλος (ΠΕ02)
Διαβάστε περισσότεραΑΜΑΛΙΑ ΑΡΒΑΝΙΤΗ, University of California, San Diego (UCSD)
1 APPENDIX I Εισαγωγικό Επίπεδο ΑΜΑΛΙΑ ΑΡΒΑΝΙΤΗ, University of California, San Diego (UCSD) ΠΡΟΦΟΡΑ ΚΑΙ ΕΠΙΤΟΝΙΣΜΟΣ Η επιτυχία της επικοινωνίας εξαρτάται από την ικανότητα να αντιλαμβάνεται κανείς τον
Διαβάστε περισσότεραΜια ιστορία με αλήθειες και φαντασία
Μια ιστορία με αλήθειες και φαντασία ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΑΛΙΟΥ Γ ΤΑΞΗ Α 3 Η κυρία Ειρήνη από το Κάρμι, ξύπνησε πολύ νωρίς το πρωί για να ταΐσει τις κότες και τα κουνελάκια της. Ανυπομονούσε να πάει στο πανηγύρι
Διαβάστε περισσότεραΦυλλάδιο Εργασίας 1. Ενδεικτικές Απαντήσεις. Αξιολόγηση Διδακτικών Δραστηριοτήτων από τα διδακτικά εγχειρίδια
Φυλλάδιο Εργασίας 1 Ενδεικτικές Απαντήσεις Αξιολόγηση Διδακτικών Δραστηριοτήτων από τα διδακτικά εγχειρίδια Κωνσταντίνος Κακαρίκος, Ευφροσύνη Κοντοκώστα k_kakarikos@hotmail.com efkodok@yahoo.gr Δραστηριότητα
Διαβάστε περισσότεραΕνότητα 1 : Το ταξίδι των λέξεων στον χρόνο
Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Α Γυμνασίου Ενότητα 1 : Το ταξίδι των λέξεων στον χρόνο 1 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Διαφάνειες Οι Έλληνες και η ελληνική γλώσσα 3-4 Η καταγωγή του ελληνικού αλφαβήτου 5-7 Οι διάλεκτοι της Αρχαίας
Διαβάστε περισσότεραΥΛΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2007 ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΥΠΟΤΡΟΦΩΝ ΚΑΘΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΜΑΤΑΛΑ Α ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΥΛΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2007 ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΥΠΟΤΡΟΦΩΝ ΚΑΘΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΜΑΤΑΛΑ Α ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Μετά την αλλαγή των σχολικών εγχειριδίων το σχολικό έτος 2006-2007 και επειδή, λόγω της εφαρμογής κύκλων συνδιδασκαλίας
Διαβάστε περισσότεραΠρόσεξε τα παρακάτω παραδείγματα:
1 Το άρθρο, γενικά Πρόσεξε τα παρακάτω παραδείγματα: Αυτός είναι ο Γιάννης, αυτή είναι η Έλσα και αυτό είναι το σκυλάκι τους. Οι μπαμπάδες και οι μαμάδες καμιά φορά είναι αυστηροί με τα παιδιά τους. Γιωργάκη,
Διαβάστε περισσότεραΜΑΘΗΜΑ ΤΡΙΤΟ ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΙΙ: ΕΙΡΗΝΙΚΟΣ, ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ ΚΑΙ ΑΜΕΡΙΚΗ
ΜΑΘΗΜΑ ΤΡΙΤΟ ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΙΙ: ΕΙΡΗΝΙΚΟΣ, ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ ΚΑΙ ΑΜΕΡΙΚΗ 1. Εισαγωγή - Τόσο στον Ειρηνικό, όσο και στην Αυστραλία και την Αμερική γηγενείς γλώσσες θεωρούνται οι γλώσσες των λεγόμενων «ιθαγενών»,
Διαβάστε περισσότεραΗ λεοπάρδαλη, η νυχτερίδα ή η κουκουβάγια βλέπουν πιο καλά μέσα στο απόλυτο σκοτάδι;
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Η λεοπάρδαλη, η νυχτερίδα ή η κουκουβάγια βλέπουν πιο καλά μέσα στο απόλυτο σκοτάδι; Κανένα από αυτά τα ζώα. Στο απόλυτο σκοτάδι είναι αδύνατο να δει κανείς ο,τιδήποτε. Ποια δουλειά
Διαβάστε περισσότεραΣυγγραφέας: Αλεξίου Θωμαή ΕΠΙΠΕΔΟ Α1 ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΔΙΑΜΟΝΗ. Κατανόηση γραπτού λόγου. Γεια σου, Μαργαρίτα!
Συγγραφέας: Αλεξίου Θωμαή ΕΠΙΠΕΔΟ Α1 ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΔΙΑΜΟΝΗ Κατανόηση γραπτού λόγου Γεια σου, Μαργαρίτα! Έμαθα να γράφω καλά. Ρώτησες πού μένω! Είμαι από την Ελλάδα αλλά μένουμε στην Αυστραλία.
Διαβάστε περισσότεραInternational Conference of Greek Linguistics. the 10th. DEMOCRITUS UNIVERSITY of THRACE
DEMOCRITUS UNIVERSITY of THRACE the 10th International Conference of Greek Linguistics Edited by Zoe Gavriilidou Angeliki Efthymiou Evangelia Thomadaki Penelope Kambakis-Vougiouklis Komotini 2012 Οργανωτική
Διαβάστε περισσότεραΤο τελικό -ν- Γραφή και προφορά
1 Το τελικό -ν- Γραφή και προφορά Σύμφωνα με την επίσημη Νεοελληνική Γραμματική, σελίδα 38, 47, το τελικό -ν- άλλοτε φυλάγεται και άλλοτε χάνεται σε μερικές λέξεις. Οι λέξεις αυτές είναι: Το άρθρο : τον,
Διαβάστε περισσότεραΑ τάξη. Βρες και κύκλωσε παρακάτω όλες αυτές τις λέξεις που είναι γραμμένες δίπλα:
[ Στον τομέα των ερευνών, σ αυτή την ιστοσελίδα, μπορεί να δει κανείς μια μικρή μας έρευνα για τα ορθογραφικά λάθη στο δημοτικό σχολείο. Με βάση τη συχνότητα των λαθών που διαπράχτηκαν κατά τμήμα, καταρτίσαμε
Διαβάστε περισσότεραΟι Νεοελληνικές Διάλεκτοι
[Μελέτες] Οι Νεοελληνικές Διάλεκτοι Κατάλογος χρήσιμων συνδέσμων προγράμματα, συνέδρια, αρχεία διαλεκτικού υλικού, πανεπιστημιακά τμήματα που περιλαμβάνουν τις νεοελλ. διαλέκτους στο πρόγραμμα σπουδών
Διαβάστε περισσότεραΓια μια ιστορία του ελληνικού λεξιλογίου
[Θέματα ιστορίας της ελληνικής γλώσσας] Για μια ιστορία του ελληνικού λεξιλογίου Henri Tonnet Tonnet, H. 1995 Ιστορία της Νέας Ελληνικής Γλώσσας Αθήνα: Παπαδήμας, 178-186. Παπαδήμας Συμπεράσματα Τώρα πλέον
Διαβάστε περισσότεραΗ ενότητα: «Μη ρηματικώς εξαρτώμενοι ή λεξιλογικοί δείκτες» (20.3 κ.ε.) αναφέρεται τόσο σε μορφολογικά όσο και συντακτικά φαινόμενα.
ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η παρούσα διατριβή έχει ως στόχο τη μελέτη ορισμένων δεικτών (γλωσσολογικών χαρακτηριστικών με κανονική κοινωνική κατανομή) της σημερινής κυπριακής διαλέκτου, όπως χρησιμοποιούνται από μαθητές
Διαβάστε περισσότεραΤα ταξίδια του παππού. Ρήματα σε -άβω. Τα ρήματα που τελειώνουν σε -άβω γράφονται με β. πχ: ράβω, ανάβω, σκάβω, θάβω, κ.ά.
Τα ταξίδια του παππού. Ρήματα σε -άβω Τα ρήματα που τελειώνουν σε -άβω γράφονται με β. πχ: ράβω, ανάβω, σκάβω, θάβω, κ.ά. Εξαιρούνται και γράφονται με -αυ τα: παύω, αναπαύω, καταπαύω, απολαύω. Τα ταξίδια
Διαβάστε περισσότεραΤΑ ΜΕΡΗ ΤΟΥ Βασίλης Αναστασίου
ΤΑ ΜΕΡΗ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ Η γλώσσα μας αποτελείται από λέξεις. Λέξεις μικρές ή και μεγάλες, συνηθισμένες ή ασυνήθιστες. Ο αριθμός των λέξεων της γλώσσας μας είναι τεράστιος. Η ελληνική γλώσσα είναι η πλουσιότερη
Διαβάστε περισσότεραΔεκτές είναι μόνο οι λέξεις της νέας Eλληνικής γλώσσας που υπάρχουν στα ισχύοντα βοηθήματα-λεξικά τα οποία είναι τα εξής (1) :
Α. ΓΕΝΙΚΑ Δεκτές είναι μόνο οι λέξεις της νέας Eλληνικής γλώσσας που υπάρχουν στα ισχύοντα βοηθήματα-λεξικά τα οποία είναι τα εξής (1) : 1. «Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής» Ίδρυμα Μ. Τριανταφυλλίδη, 1998
Διαβάστε περισσότεραΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. 5η Ενότητα: Συζητώντας για την εργασία και το επάγγελμα ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. 1. Εισαγωγικά κείμενα
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Εισαγωγικά κείμενα 2. Βαθμοί επιθέτων και επιρρημάτων Η σύγκριση 3. Το β συνθετικό Λεξιλόγιο 4. Οργάνωση και συνοχή της περιγραφής και της αφήγησης 5. Δραστηριότητες παραγωγής
Διαβάστε περισσότεραΤα ουσιαστικά. Ενικός αριθµός Πληθυντικός αριθµός
Τα ουσιαστικά Ανισοσύλλαβα ουσιαστικά λέµε τα ουσιαστικά που στον πληθυντικό έχουν µια παραπάνω συλλαβή, ενώ ισοσύλλαβα αυτά που έχουν στον ενικό και στον ενικό και τον πληθυντικό τον ίδιο αριθµό συλλαβών.τα
Διαβάστε περισσότεραΙ ΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ: Ας γνωριστούμε
Ι ΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ: Ας γνωριστούμε Ενότητα: Χαιρετισμοί, συστάσεις, γνωριμία (2 φύλλα εργασίας) Επίπεδο: Α1, Α2 Κοινό: αλλόγλωσσοι ενήλικες ιάρκεια: 4 ώρες (2 δίωρα) Υλικοτεχνική υποδομή: Για τον διδάσκοντα:
Διαβάστε περισσότεραΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ «ΝΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑ» Τομέας Νέων Ελληνικών
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ «ΝΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑ» Τομέας Νέων Ελληνικών ΚΕΙΜΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ Συνοχή & Συνεκτικότητα 1ο ΜΕΡΟΣ Στοιχεία Θεωρίας Α. Συνοχή Συνοχή ονομάζεται η λειτουργία του λόγου που αναφέρεται στη σύνδεση των
Διαβάστε περισσότεραEκπαιδευτικό υλικό. Για το βιβλίο της Κατερίνας Ζωντανού. Σημαία στον ορίζοντα
Eκπαιδευτικό υλικό Για το βιβλίο της Κατερίνας Ζωντανού Σημαία στον ορίζοντα Α) Συζητάμε για εμάς με αφορμή το κείμενο. 1. Τι δώρο θα ονειρευόσουν εσύ να βρεις μέσα σε ένα κουτί; 2. Τι δώρο πιστεύεις ότι
Διαβάστε περισσότεραΕΛΠ 40. Εθνοπολιτισμικές ταυτότητες και χορευτικά ρεπερτόρια του Βορειοελλαδικού χώρου.
ΕΛΠ 40 Εθνοπολιτισμικές ταυτότητες και χορευτικά ρεπερτόρια του Βορειοελλαδικού χώρου. Διαμόρφωση κεφαλαίων εργασίας: 1. Μουσική και χορός: απαραίτητα στοιχέια κουλτούρας 2. Βορειοελλαδικός χώρος και πληθυσιακές
Διαβάστε περισσότερα1. Οι Σλάβοι και οι σχέσεις τους με το Βυζάντιο
Τα όρια του βυζαντινού κράτους από τα μέσα του 7ου ως τον 9ο αιώνα. Επεξεργασία: Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού. ΙΜΕ http://www.ime.gr/chronos/09/gr/gallery/main/others/o2p 2.html I. Ο ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΚΟΣΜΟΣ ΚΑΤΑ
Διαβάστε περισσότεραΗ ΣΗΜΑΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΘΝΟΣΗΜΟ
Η ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ Η ΣΗΜΑΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΘΝΟΣΗΜΟ Η σημαία της Βουλγαρίας αποτελείται από τρεις ισομεγέθεις οριζόντιες λωρίδες χρώματος λευκού(στην κορυφή), πράσινου και κόκκινου. Το λευκό αντιπροσωπεύει την ειρήνη,
Διαβάστε περισσότεραΕΜΠΙΣΤΕΥΤΙΚΗ: No 1. Προς. Τσιμισκή 29. 54626 Θεσσαλονίκη ΕΡΕΥΝΑ. Ακτοπλοϊκή σύνδεση Θεσσαλονίκης με τα νησιά του Βορείου Αιγαίου
Εταιρία Ερευνών-Δημοσκοπήσεων Τσιμισκή 3 54625 Θεσσαλονίκη ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΙΚΗ: No 1 Προς ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ (ΕΒΕΘ) Τσιμισκή 29 54626 Θεσσαλονίκη ΕΡΕΥΝΑ Ακτοπλοϊκή σύνδεση Θεσσαλονίκης
Διαβάστε περισσότεραII. ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΑΡΤΙΟΣ 2019 ΣΥΝΟΛΟ
II. ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΑΡΤΙΟΣ 2019 ΣΥΝΟΛΟ ΜΕΡΟΣ Α : ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ 40 μονάδες Μια φορά κι έναν καιρό ζούσε στην Άπω Ανατολή ένας αυτοκράτορας. Δεν είχε γυναίκα ούτε παιδιά και γι αυτό, όταν κατάλαβε
Διαβάστε περισσότεραΠ Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν
Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 2 5 Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ 1 Y Π Ο Υ Ρ Γ Ε Ι Ο Π Α Ι Δ Ε Ι Α Σ Κ Α Ι Θ Ρ Η Σ Κ Ε Υ Μ Α
Διαβάστε περισσότεραΚωδικός Δ/νση Εξεταστικού. Κωδικοί. Ονομασία Εξεταστικού Κέντρου. Περιοχές ΔΙΔΕ/Γραφ Κέντρου. E-mail Εξετ. Κέντρου. Ταχυδρομική Διεύθυνση
Περιφέρειες Κωδικός ΔΙΔΕ/Γραφ Γλώσσα Επίπεδο εξετ_κέντρο υ ΑΓΓΛΙΚΑ Β ΑΓΓΛΙΚΑ Γ Οι υποψήφιοι με ειδικές εκπαιδευτικές ΓΑΛΛΙΚΑ Β ανάγκες που δήλωσαν στην αίτηση τους ότι επιθυμούν να εξεταστούν στην Αθήνα
Διαβάστε περισσότεραΗ ΚΛΗΤΙΚΗ: Λειτουργίες - Χρήσεις
Η ΚΛΗΤΙΚΗ: Λειτουργίες - Χρήσεις Όταν φωνάζουμε κάποιον ή του απευθύνουμε το λόγο, λέμε το όνομα του στην ΚΛΗΤΙΚΗ. Γιώργο, μ' ακούς: Καθίστε, κύριε Παυλίδη! Παιδιά! Ησυχία! Συχνά τον αποκαλούμε όχι με
Διαβάστε περισσότεραΕνότητα 29 Οι Βαλκανικοί πόλεμοι Ιστορία Γ Γυμνασίου. Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης (26 Οκτωβρίου 1912)
Ενότητα 29 Οι Βαλκανικοί πόλεμοι 1912-1913 Ιστορία Γ Γυμνασίου Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης (26 Οκτωβρίου 1912) Χρονολόγιο 1897-1908 Μακεδόνικος Αγώνας 1912-1913 Βαλκανικοί πόλεμοι 1914-1918 Α' Παγκόσμιος
Διαβάστε περισσότεραΑναπτυξιακά ορόσημα λόγου
Αναπτυξιακά ορόσημα λόγου 0-6 μηνών 7-12 μηνών 13-18 μηνών 19-24 μηνών 2-3 ετών 3-4 ετών 4-5 ετών 5-6 ετών 6-7 ετών 0-6 μηνών Επαναλαμβάνει τους ίδιους ήχους Συχνά μουρμουρίζει, γελά και παράγει ευχάριστους
Διαβάστε περισσότεραΌταν µπροστά από τα κύρια ονόµατα υπάρχει τίτλος, τότε το οριστικό άρθρο προηγείται του τίτλου: ο κύριος Μικέογλου ο πρίγκιπας Κάρολος
1. ΘΕΜΑ Το οριστικό άρθρο 2. ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ Θα µιλήσει ο Χασάν. Μ αρέσει η µουσική. Αγαπάει τη ζωή. Σπρώξε την πόρτα. Το 2003 τελείωσε το λύκειο. Το Μάη είχαµε ωραίο καιρό. Ήρθε µε το λεωφορείο. Ήρθε το
Διαβάστε περισσότεραΚατανόηση προφορικού λόγου
Β1 (25 μονάδες) Διάρκεια: 25 λεπτά Ερώτημα 1 Θα ακούσετε δύο (2) φορές έναν συγγραφέα να διαβάζει ένα απόσπασμα από το βιβλίο του με θέμα τη ζωή του παππού του. Αυτά που ακούτε σας αρέσουν, γι αυτό κρατάτε
Διαβάστε περισσότεραΚυκλάδες Δωδεκάνησα Βόρειο Αιγαίο Σποράδες Αργοσαρωνικός Παράλια (Ελληνικά) Εύβοια Κρήτη Μικρασιατικά Παράλια
Κυκλάδες Δωδεκάνησα Βόρειο Αιγαίο Σποράδες Αργοσαρωνικός Παράλια (Ελληνικά) Εύβοια Κρήτη Μικρασιατικά Παράλια Η λέξη 'κως' προέρχεται από την λέξη 'κοίον = πρόβατό πληθυσμός 34.280 κατοίκους, τρίτο μεγαλύτερο
Διαβάστε περισσότεραΤζιορντάνο Μπρούνο
http://hallofpeople.com/gr/bio/bruno.php Τζιορντάνο Μπρούνο Αποσπάσματα από έργα του (Την εποχή που εκκλησία και επιστήμη θεωρούσε υποδεέστερο το γυναικείο φύλο, ο Μπρούνο έγραψε): Εξετάστε λίγο την αλήθεια,
Διαβάστε περισσότεραTεχνολογία και επικοινωνία
2ST TET ASKISEON_XPress_Hamster_temp.qxp 27/04/2011 7:39 μ.μ. Page 1 Tεχνολογία και επικοινωνία Στον παρακάτω πίνακα υπάρχουν πολλά προϊόντα της σύγχρονης τεχνολογίας. Μπορείς να τα βάλεις στην κατηγορία
Διαβάστε περισσότεραΔιάλεκτοι/Ιδιώματα. Εργασια: Παράδοση εργασίας:
Διάλεκτοι/Ιδιώματα Εργασια: Θα πρέπει να επιλέξετε ένα άτομο ηλικίας άνω των 60 ετών που να χρησιμοποιεί διάλεκτο ή ιδίωμα της ελληνικής γλώσσας και να συμπληρώσετε το παρακάτω ερωτηματολόγιο με βάση τα
Διαβάστε περισσότεραΣτον τρίτο βράχο από τον Ήλιο
στον τρίτο βράχο από τον ήλιο 5 δημητρησ νανοπουλοσ Στον τρίτο βράχο από τον Ήλιο Μία ζωή, η επιστήμη κι άλλα παράλληλα σύμπαντα σε συνεργασία με τον ΜΑ ΚΗ Π Ρ ΟΒΑΤΑ στον τρίτο βράχο από τον ήλιο 11 12
Διαβάστε περισσότεραΚεφάλαιο 3. Οι Βαλκανικοί Πόλεµοι (σελ )
Ιστορία ΣΤ τάξης 5 η ενότητα «Η Ελλάδα στον 20 ο αιώνα» 1 Κεφάλαιο 3 Οι Βαλκανικοί Πόλεµοι (σελ. 186 189) Οι προσδοκίες, που καλλιέργησε στους υπόδουλους χριστιανικούς λαούς το κίνηµα των Νεοτούρκων το
Διαβάστε περισσότεραKangourou Greek Competition 2014
Thales Foundation Cyprus P.O. Box 28959, CY2084 Acropolis, Nicosia, Cyprus Kangourou Greek Competition 2014 Level 7-8 A - B Γυμνασίου 15 Νοεμβρίου/November 2014 10:00 11:15 Ερωτήσεις 1 21 = 3 βαθμοί η
Διαβάστε περισσότεραΓραμματική και Συντακτικό Γ Δημοτικού ανά ενότητα - Παρασκευή Αντωνίου. Κύρια ονόματα
Ενότητα 2η : «Στο σπίτι και στη γειτονιά» Κύρια ονόματα...10 Γενική πτώση ουσιαστικών...11 Επίθετα...11 Συγκριτικός Βαθμός επιθέτων...11 Ενεστώτας: οριστική ενεργητικής και παθητικής φωνής...12 Βοηθητικό
Διαβάστε περισσότεραΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΑΚΟΗΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΑΚΟΗΣ Ενότητα 4: Χαρακτηριστικά της Ομιλίας Φωνητική και Φωνολογία (2ο Μέρος) Οκαλίδου Αρετή Τμήμα Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό
Διαβάστε περισσότεραΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ
ΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ Η Σύρος είναι νησί των Κυκλάδων. Πρωτεύουσά της είναι η Ερμούπολη, η οποία είναι πρωτεύουσα της Περιφέριας Νότιου Αιγαίου αλλά και του πρώην Νομού Κυκλάδων. Η Σύρος αναπτύχθηκε ιδιαίτερα
Διαβάστε περισσότεραThe G C School of Careers
The G C School of Careers ΔΕΙΓΜΑ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟΥ ΔΟΚΙΜΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ Ε ΤΑΞΗ Χρόνος: 1 ώρα και 30 λεπτά Αυτό το γραπτό αποτελείται από 7 σελίδες, συμπεριλαμβανομένης και αυτής. Να απαντήσεις σε
Διαβάστε περισσότεραΑΓΓΛΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Χρόνος: 1 ώρα. Οδηγίες
ΑΓΓΛΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2014 ΤΑΞΗ Α ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟ 17/05/2014 Χρόνος: 1 ώρα Οδηγίες 1. Έλεγξε ότι το γραπτό που έχεις μπροστά σου αποτελείται από τις σελίδες 1-8. 2. Όλες τις
Διαβάστε περισσότεραThe G C School of Careers
The G C School of Careers ΔΕΙΓΜΑ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟΥ ΔΟΚΙΜΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ Δ ΤΑΞΗ Χρόνος: 1 ώρα και 30 λεπτά Αυτό το γραπτό αποτελείται από 6 σελίδες, συμπεριλαμβανομένης και αυτής. Να απαντήσεις σε
Διαβάστε περισσότεραΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΑΚΤΙΚΑ ΜΕΛΗ
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Μυτιλήνη, 28 Σεπτεμβρίου 2010 Στην υπ αρ. 2/22.09.2010 Γενική Συνέλευση Ειδικής Σύνθεσης του Τμήματος Κοινωνικής
Διαβάστε περισσότεραΚωδικός εξετ. κέντρου. Επίπεδο 100Α 201Α 201Β 210Α
http://eduklimakagr Δ/νση εξετ E-mail Εξετ 201 ΑΜΕΑ ΑΘΗΝΑΣ ΑΓΓΛΙΚΑ Β 201 ΑΜΕΑ ΑΘΗΝΑΣ ΑΓΓΛΙΚΑ Γ 201 ΑΜΕΑ ΑΘΗΝΑΣ ΓΑΛΛΙΚΑ Β 201 ΑΜΕΑ ΑΘΗΝΑΣ ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ Β 201 ΑΜΕΑ ΑΘΗΝΑΣ ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ Γ 201 ΑΜΕΑ ΑΘΗΝΑΣ ΙΤΑΛΙΚΑ
Διαβάστε περισσότεραΗ πρόταση. Πρόταση λέγεται ένα σύντομο κομμάτι του λόγου, που περιλαμβάνει μια σειρά από λέξεις με ένα τουλάχιστον ρήμα και έχει ολοκληρωμένο νόημα.
Η πρόταση Πρόταση λέγεται ένα σύντομο κομμάτι του λόγου, που περιλαμβάνει μια σειρά από λέξεις με ένα τουλάχιστον ρήμα και έχει ολοκληρωμένο νόημα. Ορθογραφικές παρατηρήσεις 1. Το πρώτο γράμμα κάθε πρότασης
Διαβάστε περισσότεραΒούλα Μάστορη. Ένα γεμάτο μέλια χεράκι
1 Σειρά Σπουργιτάκια Εκδόσεις Πατάκη Ένα γεμάτο μέλια χεράκι Βούλα Μάστορη Εικονογράφηση: Σπύρος Γούσης Σελ. 91 Δραστηριότητες για Γ & Δ τάξη Συγγραφέας: Η Βούλα Μάστορη γεννήθηκε στο Αγρίνιο. Πέρασε τα
Διαβάστε περισσότεραΠΕΡΙΓΡΑΦΩ ΕΙΚΟΝΕΣ ΜΕ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥΣ. Μια ολοκληρωμένη περιγραφή της εικόνας: Βρέχει. Σήμερα βρέχει. Σήμερα βρέχει όλη την ημέρα και κάνει κρύο.
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ (Γ ΤΑΞΗ) ΟΝΟΜΑ; ΠΕΡΙΓΡΑΦΩ ΕΙΚΟΝΕΣ ΜΕ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥΣ ΜΕ ΜΙΑ ΛΕΞΗ (ρήμα) Μια ολοκληρωμένη περιγραφή της εικόνας: ΜΕ ΔΥΟ ΛΕΞΕΙΣ ΜΕ ΟΣΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ΘΕΛΕΙΣ Βρέχει.
Διαβάστε περισσότεραΚοινωνικές τάξεις στη Μεσοβυζαντινή Κοινωνία. Κουτίδης Σιδέρης
Κοινωνικές τάξεις στη Μεσοβυζαντινή Κοινωνία Κουτίδης Σιδέρης Η βυζαντινή κοινωνική διαστρωμάτωση Εισαγωγή Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία υπήρξε μία από τις πλέον μακραίωνες κρατικές δομές στην μέχρι τώρα ανθρώπινη
Διαβάστε περισσότερα403 3. Μορφολογία ουσιαστικών στη γενική ενικού 3.1 134 3.2 135 3.3 136 3.4 137 3.5 138 3.6 139 3.7 140 3.8 141 3.9 142 4. Μορφολογία ουσιαστικών στη γενική ενικού 4.1 143 4.2 144 4.3 145 4.4 146 4.5 147
Διαβάστε περισσότεραΚωδικός εξετ_κέντρ ου. Επίπεδ ο 100Α 201Α 201Β 210Α
Δ/νση υ E-mail Εξετ 201 ΑΜΕΑ ΑΓΓΛΙΚΑ Β 201 ΑΜΕΑ ΑΓΓΛΙΚΑ Γ 201 ΑΜΕΑ ΓΑΛΛΙΚΑ Β 201 ΑΜΕΑ ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ Β 201 ΑΜΕΑ ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ Γ 201 ΑΜΕΑ ΙΤΑΛΙΚΑ Β 201 ΑΜΕΑ ΙΤΑΛΙΚΑ Γ 201 ΑΜΕΑ ΙΣΠΑΝΙΚΑ Β 201 ΑΜΕΑ ΙΣΠΑΝΙΚΑ Γ 1 ΕΠΑΛ
Διαβάστε περισσότερα9 Η 11 Η Η Ο Ο
Περιεχόμενα Το βενζινάδικο... 9 Η βαλβίδα... 11 Η απόδραση.... 12 Τα μαγικά κουρελάκια... 13 Τα τραμόπαιδα... 14 Η μέδουσα.... 15 Μπέργκερ............................. 16 Πάρτι γενεθλίων... 18 Όλα τα ατίθασα
Διαβάστε περισσότεραΗ επιβίωση της ελληνικής γλώσσας στην περιοχή της Τραπεζούντας
19/07/2019 Η επιβίωση της ελληνικής γλώσσας στην περιοχή της Τραπεζούντας / Ιστορία - Εθνικά Θέματα Η επιβίωση της ελληνικής γλώσσας στην περιοχή της Τραπεζούντας (Πόντος) στην Τουρκία είναι αξιοθαύμαστη.
Διαβάστε περισσότεραΤα παραμύθια της τάξης μας!
Τα παραμύθια της τάξης μας! ΟΙ λέξεις κλειδιά: Καρδιά, γοργόνα, ομορφιά, πυξίδα, χώρα, πεταλούδα, ανηφόρα, θάλασσα, φάλαινα Μας βοήθησαν να φτιάξουμε αυτά τα παραμύθια! «Χρυσαφένια χώρα» Μια φορά κι έναν
Διαβάστε περισσότεραΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΤΟΥ ΕΚΚΕ ΜΕ ΤΙΤΛΟ: «TO ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. WORLD INTERNET PROJECT GREECE»
ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΤΟΥ ΕΚΚΕ ΜΕ ΤΙΤΛΟ: «TO ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. WORLD INTERNET PROJECT GREECE» Οι επιπτώσεις της χρήσης των online τεχνολογιών, σε σχέση με τη συμπεριφορά, τις στάσεις και τις αντιλήψεις
Διαβάστε περισσότεραΣτάδια Ανάπτυξης Λόγου και Οµιλίας
Στάδια Ανάπτυξης Λόγου και Οµιλίας Το παιδί ξεδιπλώνει τις γλωσσικές ικανότητες του µε το χρόνο. Όλα τα παιδιά είναι διαφορετικά µεταξύ τους και το κάθε ένα έχει το δικό του ρυθµό. Τα στάδια ανάπτυξης
Διαβάστε περισσότεραΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΜΑΣ. Δημοτικό Σχολείο Πέρνης
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΜΑΣ Δημοτικό Σχολείο Πέρνης Θεματικές ενότητες παρουσίασης Ιστορικά στοιχεία Κτιριολογική εξέλιξη Πολυδιάστατος ρόλος σχολείου Ονομασίες χωριού Καρατζάκιοϊ (Karaca Köy) τουρκική
Διαβάστε περισσότεραTHE G C SCHOOL OF CAREERS ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ Ε ΤΑΞΗ
THE G C SCHOOL OF CAREERS ΔΕΙΓΜΑ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟΥ ΔΟΚΙΜΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ 2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ Ε ΤΑΞΗ Χρόνος: 1 ώρα Αυτό το γραπτό αποτελείται από 7 σελίδες, συμπεριλαμβανομένης και αυτής. Να απαντήσεις σε ΟΛΕΣ τις ερωτήσεις,
Διαβάστε περισσότεραΑΓΓΛΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2013. Χρόνος: 1 ώρα. Οδηγίες
ΑΓΓΛΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2013 ΤΑΞΗ Α ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟ 19/05/2013 Χρόνος: 1 ώρα Οδηγίες 1. Έλεγξε ότι το γραπτό που έχεις μπροστά σου αποτελείται από τις σελίδες 1-11. 2. Όλες τις
Διαβάστε περισσότεραΤο καράβι της Κερύνειας
Το καράβι της Κερύνειας Το αρχαίο Καράβι της Κερύνειας Το 300π.Χ. το αρχαίο εμπορικό πλοίο ξεκινούσε από τη Σάμο απ όπου φόρτωσε κρασί. Αφού πέρασε από τα νησιά Κω και Ρόδο και πήρε αμφορείς ταξίδευε προς
Διαβάστε περισσότεραTable of Contents. Περιεχόμενα Γραμματικής - Grammar Contents
Table of Contents Περιεχόμενα Γραμματικής - Grammar Contents 4 Επανάληψη - Review 5 Μάθημα πρώτο - 1 Μια ελληνική οικογένεια 11 Μάθημα δεύτερο - 2 Η Μαργαρίτα 14 Μάθημα τρίτο - 3 O Νίκος 17 Μάθημα τέταρτο
Διαβάστε περισσότεραΛΙΟΝΤΑΡΙ. O βασιλιάς των ζώων. Η οικογένεια των λιονταριών. Λιοντάρια
Λιοντάρια Μέγεθος Βάρος Τροφή Περιοχή ως 1,90 μέτρα μήκος ως 1,10 μέτρα ύψος μέχρι 250 κιλά τρώνε ζώα μεγάλα, όπως καμηλοπαρδάλεις, αντιλόπες, ζέβρες Αφρική και Ινδία ΛΙΟΝΤΑΡΙ Τα λιοντάρια είναι τα μεγαλύτερα
Διαβάστε περισσότεραΔιάγραμμα Μαθήματος. Σελίδα1 5
Διάγραμμα Μαθήματος Κωδικός Μαθήματος Τίτλος Μαθήματος Πιστωτικές Μονάδες ECTS EDUC-543DL 9 Προαπαιτούμενα Τμήμα Εξάμηνο Κανένα Παιδαγωγικών Σπουδών Χειμερινό/Εαρινό Κατηγορία Μαθήματος Γνωστικό Πεδίο
Διαβάστε περισσότεραΛΕΞΙΛΟΓΙΚΟ ΒΟΗΘΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΩΝ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΩΝ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΩΣ ΔΕΥΤΕΡΗ/ΞΕΝΗ ΓΛΩΣΣΑ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ 1 Εκμάθηση του λεξιλογίου μιας γλώσσας σημαίνει να γνωρίζει ο σπουδαστής τη μορφή, τη σημασία, την κλίση, την παραγωγή, την πραγματολογική λειτουργία, την κοινωνική χρήση μιας λέξης.
Διαβάστε περισσότεραΔιάγραμμα Μαθήματος. Σελίδα1 5
Διάγραμμα Μαθήματος Κωδικός Μαθήματος Τίτλος Μαθήματος Πιστωτικές Μονάδες ECTS EDUC-543 9 Προαπαιτούμενα Τμήμα Εξάμηνο Κανένα Παιδαγωγικών Σπουδών Χειμερινό/Εαρινό Κατηγορία Μαθήματος Γνωστικό Πεδίο Γλώσσα
Διαβάστε περισσότερα1 Η Ελλάδα ζήτησε τη συνδρομή της Κοινωνίας των Εθνών, προκειμένου να αντιμετωπίσει ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ (ΕΑΠ)
Γ. Η ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ 1. Η Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων (ΕΑΠ) 1 Η Ελλάδα ζήτησε τη συνδρομή της Κοινωνίας των Εθνών, προκειμένου να αντιμετωπίσει την περίθαλψη των προσφύγων την αποκατάσταση
Διαβάστε περισσότερα«Ο Αϊούλαχλης και ο αετός»
ΠΑΡΑΜΥΘΙ #25 «Ο Αϊούλαχλης και ο αετός» (Φλώρινα - Μακεδονία Καύκασος) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr ΠΑΡΑΜΥΘΙ #25 Ψηφίστε το παραμύθι που σας άρεσε περισσότερο εδώ μέχρι 30/09/2011
Διαβάστε περισσότεραΑποστολή. Κρυμμένος Θησαυρός. Λίνα Σωτηροπούλου. Εικόνες: Ράνια Βαρβάκη
διαβάζω ιστορίες Αποστολή Κρυμμένος Θησαυρός Λίνα Σωτηροπούλου Εικόνες: Ράνια Βαρβάκη 11 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Το δώρο της γιαγιάς Μόλις χτύπησε το ξυπνητήρι, με έπιασε πανικός. Δεν μπορούσα να καταλάβω για ποιον
Διαβάστε περισσότεραΔιάλεκτος. [Θέματα ιστορίας της ελληνικής γλώσσας] Μαρία Κακριδή-Φερράρι (2007)
[Θέματα ιστορίας της ελληνικής γλώσσας] Διάλεκτος Μαρία Κακριδή-Φερράρι (2007) Ο όρος διάλεκτος αναφέρεται συνήθως σε παραλλαγές μιας γλώσσας που χρησιμοποιούνται από ομιλητές μιας συγκεκριμένης γεωγραφικής
Διαβάστε περισσότεραGREEKLISH ΧΑΛΙΜΟΥΡΔΑΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΟΥΤΣΟΥΡΗ ΚΩΝ/ΝΑ ΦΑΣΛΙΑ ΡΕΝΤΙΝΑ ΖΑΧΑΡΙΑ ΔΗΜΗΤΡΑ
GREEKLISH ΧΑΛΙΜΟΥΡΔΑΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΟΥΤΣΟΥΡΗ ΚΩΝ/ΝΑ ΦΑΣΛΙΑ ΡΕΝΤΙΝΑ ΖΑΧΑΡΙΑ ΔΗΜΗΤΡΑ ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ GREEKLISH Τα Greeklish, από τις λέξεις greek (ελληνικά) και english (αγγλικά), γνωστά και ως Grenglish ή λατινοελληνικά
Διαβάστε περισσότεραΕΚ ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ Βασισμένο στην ύλη του σχολικού βιβλίου ΓΙΑΝΝΗΣ ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ Γρήγορα τεστ Γλώσσα Γ Δημοτικού Γ 2 ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ Ενότητα 4η Ο κόσμος γύρω μας Βασικό λεξιλόγιο σκουπίζω, σκουπιδότοπος,
Διαβάστε περισσότεραΤο αντικείμενο [τα βασικά]
Το αντικείμενο [τα βασικά] Στην ενότητα αυτή θα ασχοληθούμε με το αντικείμενο στα αρχαία ελληνικά. Παράλληλα θα δίνονται παραδείγματα και στα Νέα Ελληνικά (ΝΕ) Τι είναι το αντικείμενο; Αντικείμενο είναι
Διαβάστε περισσότεραΕΚ ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ Βασισμένο στην ύλη του σχολικού βιβλίου ΓΙΑΝΝΗΣ ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ Γρήγορα τεστ Γλώσσα Γ Δημοτικού Γ 3 ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ Ενότητα 9η Άνθρωποι και μηχανές Βασικό λεξιλόγιο σιδηρουργός,
Διαβάστε περισσότεραΔιάταξη Θεματικής Ενότητας ΕΛΠ48 / Ελληνική Γλώσσα και Γλωσσολογία
Διάταξη Θεματικής Ενότητας ΕΛΠ48 / Ελληνική Γλώσσα και Γλωσσολογία Σχολή ΣΑΚΕ Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών Πρόγραμμα Σπουδών ΕΛΠ Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό Θεματική Ενότητα ΕΛΠ48 Ελληνική
Διαβάστε περισσότεραΙδιοσυγκρασιακά Φωνολογικά Χαρακτηριστικά της Κρητικής Διαλέκτου. Ιωάννα Κάππα Πανεπιστήμιο Κρήτης
Ιδιοσυγκρασιακά Φωνολογικά Χαρακτηριστικά της Κρητικής Διαλέκτου Ιωάννα Κάππα Πανεπιστήμιο Κρήτης Σημερινή χρήση της Κρητικής διαλέκτου Ø Ø στην Κρήτη από ελληνόφωνους μουσουλμανικούς πληθυσμούς: Τουρκία:
Διαβάστε περισσότεραΕκπαιδευτικό υλικό για το βιβλίο. Ζει το ντόντο; της Μαρίας Πιερή Στασίνου. εκδόσεις Κέδρος. Καιρός για δημιουργία, καιρός για γράψιμο
Εκπαιδευτικό υλικό για το βιβλίο Ζει το ντόντο; της Μαρίας Πιερή Στασίνου εκδόσεις Κέδρος Καιρός για δημιουργία, καιρός για γράψιμο 1. Σχολιάζω το εξώφυλλο, το οπισθόφυλλο και τον τίτλο. 2. Σχεδιάζω ένα
Διαβάστε περισσότεραΚΥΚΛΑΔΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΚΥΚΛΑΔΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Το υλικό που χρησιμοποιήθηκε για τα φύλλα εργασίας προέρχεται εξολοκλήρου από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης Διαβάζουμε: Οι Κυκλάδες οφείλουν το όνομά τους στη γεωγραφική
Διαβάστε περισσότεραΕξερευνώντας το Κουσάντασι (Τουρκία)
Εξερευνώντας το Κουσάντασι (Τουρκία) Η Δεύτερη μέρα μας με την κρουαζιέρα Louis Cruises ξημέρωσε στην Τουρκία. Όταν ξυπνήσαμε και κοιτάξαμε έξω από το παράθυρό της καμπίνας μας, το πρώτο πράγμα που είδαμε
Διαβάστε περισσότεραΣπουδάστρια: Ευθυμίου Μαρία Υπεύθυνη καθηγήτρια: Ζακοπούλου Βικτωρία
Σπουδάστρια: Ευθυμίου Μαρία Υπεύθυνη καθηγήτρια: Ζακοπούλου Βικτωρία Λίγα λόγια για την εργασία Οι Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες, σήμερα, αποτελούν μια πολύ συνηθισμένη κατάσταση στο σχολείο. Ωστόσο πολλά
Διαβάστε περισσότερα«Ο Σάββας η κλώσσα και ο αετός»
ΠΑΡΑΜΥΘΙ #26 «Ο Σάββας η κλώσσα και ο αετός» (Πόντος) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr ΠΑΡΑΜΥΘΙ #26 Ψηφίστε το παραμύθι που σας άρεσε περισσότερο εδώ μέχρι 30/09/2011 Δείτε όλα τα παραμύθια
Διαβάστε περισσότεραΔΙΑΛΕΞΗ ΕΒΔΟΜΗ Η ΠΡΩΙΜΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΒΔΟΜΗ Η ΠΡΩΙΜΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ 1. Εισαγωγή - Η πιο παραμελημένη περίοδος της ιστορίας της Ελληνικής είναι η μεσαιωνική. Για λόγους καθαρά ιδεολογικούς και πολιτικούς, το
Διαβάστε περισσότεραΘέµατα ιστορίας της Ελληνικής Γλώσσας I. Κώστας Δ. Ντίνας Πανεπιστήµιο Δυτικής Μακεδονίας
Θέµατα ιστορίας της Ελληνικής Γλώσσας I Κώστας Δ. Ντίνας Πανεπιστήµιο Δυτικής Μακεδονίας 1 Η παρουσίαση επιλογή σηµαντικών θεµάτων της ιστορίας της ελληνικής γλώσσας κριτήριο: η επίδρασή τους και στις
Διαβάστε περισσότεραΦΥΛΛΑΔΙΟ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ (Υποκείμενο, Αντικείμενο, Κατηγορούμενο)
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:.. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:. ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ (Υποκείμενο, Αντικείμενο, Κατηγορούμενο) Ρήμα: Είναι η λέξη της πρότασης που φανερώνει ότι κάποιος ή κάτι ενεργεί, παθαίνει κάτι ή βρίσκεται σε
Διαβάστε περισσότερα