4 ο Πανελλήνιο Σσνέδριο Επιζηημών Εκπαίδεσζης, Αθήνα Ιοσνίοσ 2014, Divani Caravel

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "4 ο Πανελλήνιο Σσνέδριο Επιζηημών Εκπαίδεσζης, Αθήνα 20-22 Ιοσνίοσ 2014, Divani Caravel"

Transcript

1 Σχολικόσ εκφοβιςμόσ: αναηθτϊντασ μια εναλλακτικι «κάκαρςθ» Σπυρόπουλοσ Τρφφων Εκπαιδευτικόσ Α/κμιασ Εκπ/ςθσ Περίλθψθ Ο κεςμόσ τθσ εκπαίδευςθσ αποτελεί δυναμικό πεδίο αγακϊν προκζςεων για τθν ψυχοπνευματικι εξζλιξθ των παιδιϊν αλλά και αποςτακεροποιθτικϊν παραγόντων για τθν ψυχικι τουσ υγεία. Ζνα από τα φαινόμενα που ζχουν ειςχωριςει δυναμικά ςτο επιςτθμονικό καλειδοςκόπιο είναι και ο ςχολικόσ εκφοβιςμόσ (bullying). Θ επιςτθμονικι ζρευνα και μελζτθ αποςκοπεί να αναδείξει τα χαρακτθριςτικά του φαινόμενου, τισ προεκτάςεισ, τισ εννοιολογικζσ διαφοροποιιςεισ. Τα ςτελζχθ και οι επαγγελματίεσ τθσ εκπαίδευςθσ αφενόσ οφείλουν να είναι ενιμεροι για τα ςχετικά επιςτθμονικά πορίςματα και αφετζρου να εξειδικεφουν τθν ειδικι γνϊςθ ςε δράςεισ αντιμετϊπιςθσ του φαινομζνου. Οι μαχόμενοι εκπαιδευτικοί, ίςωσ, οφείλουν να προεκτείνουν τθν θκικι τουσ ευκφνθ ςε ριηοςπαςτικότερεσ πρακτικζσ ςε αντίκεςθ με τθ δεδομζνθ επίλυςθ προβλθμάτωνςυγκροφςεων ςτο πλαίςιο τθσ ενθμζρωςθσ και του διαλόγου. Θ προτεινόμενθ πρακτικι για τθν αντιμετϊπιςθ του ςχολικοφ εκφοβιςμοφ αποτελεί το Θζατρο Φόρουμ-Θζατρο Καταπιεςμζνου όπου το βίωμα τθσ καταπίεςθσ φωτίηεται ςτισ ςυνκικεσ που γεννάται, ενϊ αποδομείται, ταυτόχρονα, ωσ ψυχολογικό ηθτοφμενο και πολιτικό υπονοοφμενο. Λζξεισ - κλειδιά: ςχολικόσ εκφοβιςμόσ, κζατρο φόρουμ-κζατρο καταπιεςμζνου, κφτθσκφμα, cyberbullying, Θεατρικό-παιδαγωγικι πρακτικι Ειςαγωγι Θ βία ωσ υπερκείμενθ ζννοια των εννοιολογικϊν τθσ εκδοχϊν, παραβατικότθτα, εκφοβιςμόσ, εγκλθματικότθτα υπάρχει ςτθ διαχρονία τθσ εξζλιξθσ των οργανωμζνων κοινωνιϊν και θ ζνταςι τθσ αποτελεί επικαιροποιθμζνο φαινόμενο. Επιςθμαίνεται ότι κακϊσ θ οικουμενικι μνιμθ ορίηει ωσ κορφφωςθ τθσ ζνταςθσ τθ μαηικι βία ςτο ιςτορικό πλαίςιο, παραδείγματοσ χάριν παγκόςμιοι πόλεμοι, χάνει ςτο ιςοηφγιο τθσ παρατιρθςθσ τα φαινόμενα βίασ ςτο μικροεπίπεδο των διαπροςωπικϊν ςχζςεων, τα οποία διαμορφϊνονται από το ιςτορικό και κοινωνικό ςυγκείμενο. Επομζνωσ, θ βία, με τθν ποικιλία των μορφϊν τθσ, που παράγεται ςε τυπικζσ ι άτυπεσ ομάδεσ είναι ιςοδφναμθσ τουλάχιςτον ζνταςθσ με τισ ιςτορικζσ και ςυλλογικζσ πράξεισ βίασ και εξθγεί γιατί το φαινόμενο τθσ βίασ δεν ζχει περιςταλκεί, αφοφ για τα ιςτορικά φαινόμενα μαηικισ βίασ υπάρχει ςυμφωνία για τα αίτιά τουσ. Αντίκετα, για το φαινόμενα βίασ ςτο μικροεπίπεδο των διαπροςωπικϊν ςχζςεων δεν υπάρχει ιδεολογικι ι ομόκυμθ ςυμφωνία για τθν αιτιολογία και τθ ςυςχζτιςι τουσ με τισ μορφζσ κοινωνικισ πακογζνειασ.

2 Θ παροφςα εργαςία 1 εςτιάηεται ςτο εκπαιδευτικό ςφςτθμα, με τον οργανωμζνο χϊρο του ςχολείου, τθν τυπικι ομάδα των μακθτϊν, ωσ μικροεπίπεδο των διαπροςωπικϊν ςχζςεων, και ωσ εκδοχι τθσ βίασ, το ςχολικό εκφοβιςμό. Θ ςτοχοκζτθςθ τθσ παροφςασ εργαςίασ είναι θ παρακάτω: Οριςμόσ και εννοιολογικι διαςαφινιςθ του όρου ςχολικόσ εκφοβιςμόσ Προβλθματιςμόσ ςχετικά με τα προγράμματα ψυχολογικισ παρζμβαςθσ για τθν αντιμετϊπιςθ ςχολικϊν προβλθμάτων, εν προκειμζνω ο ςχολικόσ εκφοβιςμόσ, ςε μια προοπτικι θ αμφιςβιτθςθ του κοινωνικό-πολιτικοφ πλαιςίου παραγωγισ των προβλθμάτων να αποτελζςει ςυμπλθρωματικό τουσ ςτοιχείο. Εναλλακτικι παιδαγωγικι πρακτικι μζςω τθσ τζχνθσ για τθν αντιμετϊπιςθ του προβλιματοσ μζςα από πολυτροπικά και βιωματικά περιβάλλοντα μάκθςθσ με μθ κατευκυνόμενο τρόπο. Οι παραπάνω ςτόχοι μποροφν να χαρακτθριςτοφν κάκετοι υπό τθν ζννοια ότι είναι δθλωμζνοι με ςαφινεια και θ υλοποίθςι τουσ ςυνοδεφεται από άμεςθ πλθροφόρθςθ και ςυγκεκριμζνεσ προτάςεισ. Ωςτόςο τθν εργαςία διατρζχει και ο οριηόντιοσ ςτόχοσ προκειμζνου ο ενδιαφερόμενοσ να ςυνειδθτοποιιςει, ακολοφκωσ να αναλάβει τθν θκικοαξιακι δζςμευςθ, ότι ο εκφοβιςμόσ είναι εργαλείο επιβολισ και κυριαρχίασ κακϊσ και ότι ειςχωρεί ςτο εκπαιδευτικό πλαίςιο ωσ αντανάκλαςθ και των αντίςτοιχων ςχθμάτων ςυμβολικισ βίασ που υπάρχουν ςτο κοινωνικό ςυγκείμενο. Θ αντιμετϊπιςθ του φαινομζνου μπορεί να επιτευχκεί όταν αντικρίηουμε τισ ψυχικζσ μασ ιςορροπίεσ με αςφαλείσ και μθ κατευκυνόμενουσ πειραματιςμοφσ μζςα από τθν τζχνθ ςε ζνα δομθμζνο ψυχοπαιδαγωγικό περιβάλλον, κακϊσ αυτζσ διαπλζκονται με τθν προετοιμαςία για χειραφετικι δράςθ ςτο κοινωνικό περιβάλλον. Σχολικόσ εκφοβιςμόσ-εςτιάςεισ, προεκτάςεισ τθσ ζννοιασ Το φαινόμενο του ςχολικοφ εκφοβιςμοφ δεν αποτελεί ςφγχρονθ όψθ των προβλθμάτων τθσ κοινωνίασ. Αντικζτωσ, το φαινόμενο ςυν-εμφανίηεται τθ ςτιγμι που οι οργανωμζνεσ κοινωνίεσ, ωσ ςφνκετα πολιτικά μορφϊματα, για παράδειγμα ωσ κράτθ, διαμορφϊνουν το τυπικό εκπαιδευτικό ςφςτθμα και τθν απαίτθςθ υλοποίθςθσ ενόσ προγράμματοσ εκπαίδευςθσ, χωρίσ απαραίτθτα να είναι ςυμβατό ςτισ πραγματικζσ κοινωνικζσ ανάγκεσ και ςτισ ανάγκεσ των παιδιϊν, πυροδοτϊντασ ζνα ςφνκετο ςφνολο ψυχολογικϊν φαινομζνων. Ωςτόςο ο όροσ «ςχολικόσ εκφοβιςμόσ» είναι αρκετά νεότεροσ, αφοφ απαςχόλθςε τθν επιςτθμονικι ζρευνα τα τζλθ τθσ δεκαετίασ 1970, με πρϊτθ επιςτθμονικι μορφι ςτο χϊρο τον Olweus (1978) και τα ςυμπεράςματά του ςτο "Aggression in the Schools: Bullies and whipping boys". Παρότι μεταξφ του φαινομζνου και του όρου υπάρχει αυτι θ απλι χρονικι διαφορά δεν ιςχφει το ίδιο με τθν παραγωγι και χριςθ του όρου «ςχολικόσ εκφοβιςμόσ». Σθμαντικοί ερευνθτζσ του κζματοσ, όπωσ Olweus, Farrington, Tattum και Tattum, Rigby προςφζρουν οριςμοφσ χωρίσ εννοιολογικζσ αμφιςθμίεσ και μάλιςτα με ορατι ςφγκλιςθ ςτα βαςικά ςθμεία του φαινομζνου (Δελθγιάννθ-Κουιμτηι, Καςάπθ & Ψάλτθ, 2012), ενϊ παραδόξωσ οι 1 Θ εργαςία, όπωσ παρουςιάςτθκε και ςτο ςυνζδριο, υπάρχει ςε on line διαδραςτικι παρουςίαςθ ςτο ςθμείο

3 ειδικοί του χϊρου τθσ εκπαίδευςθσ, με εςτιαςμζνθ αναφορά ςτουσ εκπαιδευτικοφσ, χρθςιμοποιοφν πρόχειρα τον όρο ωσ αντανάκλαςθ των προςωπικϊν ςθμαςιολογικϊν υπαγωγϊν και τθσ ζλλειψθσ (αυτό)επιμορφωτικισ ενθμζρωςθσ. Αυτι θ αντίφαςθ όχι μόνο δεν προςφζρει επιςτθμολογικι προοπτικι για βελτίωςθ των εννοιϊν και πτυχϊν του φαινομζνου, αλλά δε βοθκά ςτθν αντίλθψθ του φαινομζνου, τισ προεκτάςεισ του και ςτθν επιτυχι υλοποίθςθ παρεμβατικϊν προγραμμάτων ταυτόχρονα παραμζνει πιο αποδυναμωμζνθ θ προοπτικι το φαινόμενο να ειδωκεί ςτθ διάδραςθ του με το κοινωνικό ςυγκείμενο, θ οποία εξαιτίασ τθσ ιδιοτυπίασ απαιτεί πιο ςφνκετθ κατανόθςθ. Πιο ςυγκεκριμζνα, θ αντιμετϊπιςθ φαινομζνων, όπωσ και θ αναφορά των εννοιϊν, πείραγμα, επικετικότθτα, ςχολικόσ εκφοβιςμόσ, ςχολικι βία, παραβατικότθτα, νεανικι εγκλθματικότθτα γίνεται ςχεδόν πανομοιότυπα, αποδυναμϊνοντασ τισ εννοιολογικζσ διακρίςεισ, τθ διακριτι μεταχείριςθ των φαινόμενων και τθν αντιςτοίχιςι τουσ ςε κατάλλθλα ψυχοπαιδαγωγικά προγράμματα παρζμβαςθσ (Olweus, 1993/2009). Ζνασ οριςμόσ, ο οποίοσ εάν δε λειτουργεί ωσ αναςκόπθςθ (Olweus, 1993/2009; Rigby, 2008; Smith & Sharp, 1994), αποτελεί τουλάχιςτον μια περιεκτικι αποτφπωςθ των ςθμαντικϊν οριςμϊν, οι οποίοι όπωσ ζχει ςθμειωκεί αποκλίνουν μεταξφ τουσ ςτο ελάχιςτο, είναι και ο παρακάτω : Θ ςυνειδθτι αρνθτικι πράξθ ενόσ παιδιοφ ι ομάδασ παιδιϊν (κφτθσ ι και βοθκοί), θ οποία επαναλαμβάνεται τακτικά με ςκοπό να προκαλζςει βλάβθ, ηθμιζσ, δυςφορία, πρόβλθμα ςε ζνα παιδί-αποδζκτθ (κφμα) του οποίου οι δυνάμεισ είναι ι κεωροφνται αςφμμετρεσ ςε ςχζςθ με αυτζσ του κφτθ. Περιεκτικοί οριςμοί υπάρχουν και ςτθν ελλθνικι βιβλιογραφία Αρτινοποφλου (2010), Γαλανάκθ (2010), Μαριδάκθ-Καςςωτάκθ (2011). Ο Σταςινόσ (2013) αποδίδει τον όρο ωσ εκφοβιςτικι ςυμπεριφορά και τον οποίο ταξινομεί ςτα προβλιματα ςυμπεριφοράσ και ςυναιςκθμάτων και ςυγκεκριμζνα ςτθν κατθγορία τθσ διαταραγμζνθσ ςυμπεριφοράσ. Θ ςυγκεκριμζνθ επιλογι κατευκφνει τθν αντιμετϊπιςθ του φαινομζνου ςε αμιγϊσ ψυχολογικό πλαίςιο, ενϊ το επιηθτοφμενο είναι να ςυμπλθρωκεί και από το κοινωνικοπολιτικό πλαίςιο. Ενθμζρωςθ και εννοιολογικοί προςδιοριςμοί προςφζρονται από φορείσ όπωσ: Ευρωπαϊκι καμπάνια κατά του ςχολικοφ εκφοβιςμοφ Daphne III τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ Εταιρεία Ψυχοκοινωνικισ Υγείασ του Παιδιοφ και του Εφιβου "I Am Not Scared" (πρόγραμμα χρθματοδοτοφμενο από τθν Ευρωπαϊκι Επιτροπι ςτο πλαίςιο του Προγράμματοσ Δια Βίου Μάκθςθσ) δίκτυο κατά τθσ βίασ ςτο ςχολείο Ο οριςμόσ που αναφζρκθκε εςτιάηεται ςε τρεισ βαςικζσ ζννοιεσ τθν προκετικότθτα τθσ πράξθσ, τθν επαναλθπτικότθτα και τθν αςυμμετρία τθσ εξουςίασ μεταξφ κφτθ και κφματοσ (Olweus, 1993/2009, ςελ. 29). Στθν παροφςα εργαςία θ ζμφαςθ δίνεται ςτισ ζννοιεσ τθσ αςυμμετρίασ και τθσ επανάλθψθσ. Θ ζννοια τθσ αςυμμετρίασ των δυνάμεων, θ οποία αποτελεί ζνα κοινωνικό ςχιμα που αναπαράγεται παρά ζνα αυτοτελζσ ςχολικό φαινόμενο, κα ειδωκεί μζςα από τθν ανάλθψθ

4 κεατρικϊν ρόλων από μια μορφι κεάτρου, θ οποία ζχει ωσ βαςικό αυτοκακοριςμό τθν άμεςθ ανάδειξθ και τθν αμφιςβιτθςθ τθσ ςχεςιακισ διάςταςθσ των κοινωνικϊν φαινομζνων-ατομικϊν διλθμμάτων και του κοινωνικοφ πλαιςίου. Ωσ ςυνζχεια του κεωρθτικοφ προβλθματιςμοφ το βάροσ πζφτει ςτο πρακτικό επίπεδο διαχείριςθσ των φαινομζνων του ςχολικοφ εκφοβιςμοφ και προτείνεται μια κεατροπαιδαγωγικι τεχνικι, το Θζατρο Φόρουμ από το Θζατρο του Καταπιεςμζνου. Κεντρικό ςτόχοσ είναι να δοκεί ζμφαςθ ςτθν αςυμμετρία των δυνάμεων κφτθ-κφματοσ. Θ βιωματικι τεχνικι αποςκοπεί να δθμιουργιςει ζνα αςφαλζσ περιβάλλον για τα παιδιά οφτωσ ϊςτε να παρατθριςουν, να βιϊςουν φαινόμενα ςχολικοφ εκφοβιςμοφ και να αποκτιςουν πιο ενεργθτικό ρόλο ςτθν αποδοχι ευκυνϊν αντίςταςθσ ςτα φαινόμενα τθσ πραγματικισ τουσ ηωισ. Θ ζννοια τθσ επανάλθψθσ κα διερευνθκεί μζςα από τισ εννοιολογικζσ τθσ διακρίςεισ, αλλά και τισ νζεσ εκδοχζσ που μπορεί να αποκτιςει μζςα από το cyberbullying αναδεικνφοντασ, ταυτόχρονα, πϊσ οι τεχνικο-επιςτθμονικζσ εξελίξεισ επιδροφν ςτο φαινόμενο και το μεταλλάςςουν. Σχετικά, με το ςθμείο τθσ επαναλθπτικότθτασ κα γίνει εννοιολογικι αντιδιαςτολι του «πειράγματοσ» και του «ςχολικοφ εκφοβιςμοφ». Το πείραγμα μεταξφ των παιδιϊν αποτελεί μια πιο απλι ςυμπεριφορά όπου επικρατεί παιγνιϊδθσ διάκεςθ, εφκυμο κλίμα και ςυνεπϊσ αποτελεί μια επικυμθτι ςυμπεριφορά για τθν ψυχοκοινωνικι ανάπτυξθ των παιδιϊν. Ωςτόςο υπάρχουν διαβακμιςμζνεσ διαφοροποιιςεισ ωσ προσ το είδοσ και τθν ζνταςθ ενόσ πειράγματοσ με ςυνζπεια να δθμιουργείται δυςαρζςκεια και ςφγκρουςθ. Αλλά αυτι θ διαχείριςθ των ςυγκροφςεων ζχει ψυχοκοινωνικό όφελοσ αφοφ τα παιδιά πικανόν να ςυμμετζχουν πιο πρόκυμα ςτθ λφςθ, ςυνικωσ και χωρίσ ενιλικθ διαμεςολάβθςθ, κεωρϊντασ ότι δεν υπάρχει διάρκεια και επανάλθψθ από ζνα πείραγμα τθσ ςτιγμισ. Αντικζτωσ, ςτο ςχολικό εκφοβιςμό θ διάρκεια και θ επανάλθψθ είναι τα κεμελιακά χαρακτθριςτικά του φαινομζνου με ανάλογεσ αρνθτικζσ ψυχολογικζσ προεκτάςεισ ςτα παιδιά-κφματα τα οποία υιοκετοφν επιφυλακτικι ςτάςθ ςτθν αποκάλυψθ και ςτθν επίλυςθ του προβλιματοσ. Ο Olweus ςθμειϊνει το διαφοροποιθτικό ςτοιχείο πειράγματοσ και ςχολικοφ εκφοβιςμοφ είναι θ ςυχνότθτα και θ πράξθ να ςυμβαίνει με άςχθμο τρόπο (Olweus, 1993/2009). Ωςτόςο επιςθμαίνεται και ο κίνδυνοσ ζνα ακϊο και τυχαίο πείραγμα να ςυςτθματοποιθκεί και να μορφοποιθκεί ςε εκφοβιςμό, οπότε τα προγράμματα παρζμβαςθσ κατά του ςχολικοφ εκφοβιςμοφ πρζπει να ςυνυπολογίηουν αυτιν τθν ενδεχομενικότθτα. Επίςθσ, ο Rigby (Qsaav, 2010) ανακινεί τον προβλθματιςμό για τθ μελζτθ και τθν ενθμζρωςθ του ςχολικοφ εκφοβιςμοφ από τθν προοπτικι των φαινομζνων που δε ςυνιςτοφν εκφοβιςμό, "What is not bullying?", επιςθμαίνοντασ ότι μεμονωμζνα περιςτατικά διαπλθκτιςμϊν, αντιδικιϊν, διαμαχϊν αποτελοφν ςποραδικζσ περιπτϊςεισ αντιπαράκεςθσ. Συντόμωσ, αναφζρεται ότι ο ςχολικόσ εκφοβιςμόσ ζχει διάφορεσ μορφζσ, όπωσ λεκτικόσ, ςωματικόσ, ζμμεςοσ-κοινωνικόσ, ψυχολογικόσ, ρατςιςτικόσ, ςεξουαλικόσ και θ διάκριςθ αποτυπϊνεται ςτον τρόπο και τα χαρακτθριςτικά τθσ επίκεςθσ (Τςιαντισ, Αςθμακόπουλοσ, κ.ά, 2008). Ωςτόςο, το φαινόμενο ςτο κοινωνικό-ιςτορικό πλαίςιο ανακαταςκευάηεται και εξελίςςεται ςε νζεσ μορφζσ και κατθγοριοποιιςεισ, όπωσ επί παραδείγματι ο θλεκτρονικόσ εκφοβιςμόσ (cyberbullying), οποίοσ κεωρείται ζμμεςοσ και προζκταςθ των παραδοςιακϊν μορφϊν (Rigby, 2007).

5 Ο θλεκτρονικόσ εκφοβιςμόσ αποτελεί μία μορφι του φαινομζνου ςτθν ψθφιακι εποχι και διειςδφει ποικιλοτρόπωσ ςτθν ψυχολογικι πραγματικότθτα του κφματοσ εξαιτίασ τθσ «τελειοποίθςθσ» των τεχνολογικϊν μζςων. Αυτι θ ποικιλοτροπία εξαςφαλίηεται με δυνατότθτεσ, ομαδοποιθμζνεσ ςε δφο υποκατθγορίεσ, όπωσ τα κινθτά τθλζφωνα (sms, βίντεο, εικόνα, τθλεφωνικζσ κλιςεισ) και τουσ θλεκτρονικοφσ υπολογιςτζσ (θλεκτρονικό ταχυδρομείο, chat-room, διαδικτυακοί τόποι) (Smith & Slonje, 2008). Πικανόν, ο τφποσ του cyberbullying που επικράτθςε τα προθγοφμενα χρόνια ςτθν Ελλάδα, όπωσ αποτυπϊκθκε από τα ειδθςεογραφικά μζςα, είναι το fotobullying με τθν ανταλλαγι φωτογραφιϊν και βίντεο μζςω των κινθτϊν ςυςκευϊν, ενϊ τα τελευταία χρόνια, κακϊσ αυξικθκε θ πρόςβαςθ των ανθλίκων ςτο διαδίκτυο, οι επικζςεισ πραγματοποιοφνται μζςω θλεκτρονικϊν μζςων κοινωνικισ δικτφωςθσ. Θ νεότερθ όψθ του φαινομζνου, όπου μαρτυρά και τθ ςτενι αλλθλεπίδραςθ με τισ κοινωνικο-πολιτιςμικζσ εξελίξεισ, πικανόν να ζχει εντονότερεσ ψυχοςυναιςκθματικζσ επιπτϊςεισ ςτον αποδζκτθ εξαιτίασ των απαιτιςεων ςτθ διαχείριςθ των ίδιων των ςθμειωτικϊν πόρων (εικονιςτικοί, ψθφιακοί) που χρθςιμοποιοφνται ςτθν επίκεςθ. Θ ζνταςθ τθσ ειδικισ όψθσ του φαινομζνου είναι πιο ορατι ςε περιπτϊςεισ παιδιϊν που θ οικογζνεια τουσ δε διακζτει τεχνολογικι κουλτοφρα και ςυνεπϊσ το περιβάλλον τθσ επίκεςθσ γίνεται πιο αντίξοο αφοφ το κφμα ςυνειδθτοποιεί και τον τεχνολογικό του αναλφαβθτιςμό. Μια βαςικι ςυνιςτϊςα τθσ αντιξοότθτασ του ψυχολογικοφ περιβάλλοντοσ του κφματοσ είναι ότι ο κφτθσ εξαιτίασ τθσ ευελιξίασ των μζςων που χρθςιμοποιεί μπορεί να εκφοβίηει διαρκϊσ, ι ςε ανφποπτο χρόνο, ακόμα και ςε περιπτϊςεισ που το κφμα βρίςκεται ςε αςφαλι πεδία, όπωσ θ οικογζνεια. Επίςθσ, ο κφτθσ εκμεταλλεφεται χωρίσ ενοχζσ τθν ανωνυμία, τθν οποία προςφζρουν τα ψθφιακά μζςα με το χαρακτθριςτικό τθσ απρόςωπθσ επικοινωνίασ, και ενδυναμϊνει τισ τάςεισ επιβολισ και ςυναιςκθματικισ κακοποίθςθσ του κφματοσ (Νικολόπουλοσ, 2009). Από τθν άλλθ το κφμα αιςκάνεται, εν απογνϊςει, ότι μπορεί να απειλθκεί οποιαδιποτε ςτιγμι ακόμα δθλαδι και ςε ςτιγμζσ που αιςκάνεται ότι προςτατεφεται και θρεμεί (Smith & Slonje, 2008) ι επιδιϊκει να προφυλαχκεί. Οι Slonje και Smith (2008) ςε ςχετικι ζρευνα δίνουν μια νζα διάςταςθ ςτο χαρακτθριςτικό τθσ «επανάλθψθσ». Στον παραδοςιακό εκφοβιςμό θ επανάλθψθ είναι ορατι και ταυτόςθμθ με τισ φορζσ που το κφμα δζχεται τθν επίκεςθ. Ωςτόςο, ςτθν περίπτωςθ του cyberbullying δθμιουργείται θ εντφπωςθ ότι θ επίκεςθ πραγματοποιείται μόνο μια φορά, επί παραδείγματι με τθ λιψθ μια φωτογραφίασ, και ωσ εκ τοφτου οι ςυνζπειεσ φαίνονται λιγότερεσ για το κφμα αφοφ κεωρεί, αρχικά, ότι αποτελεί ςτιγμιαίο φαινόμενο. Παρότι ο κφτθσ δεν εμφανίηεται να επιτίκεται, ςτο πλαίςιο τθσ προςωπικισ του ςυνικειασ, με τθν ζννοια τθσ επανάλθψθσ του παραδοςιακοφ εκφοβιςμοφ, θ επίκεςθ τθσ μορφισ cyberbullying ζχει ςυχνότθτα. Συγκεκριμζνα αναφζρεται ςτισ φορζσ που ο κφτθσ κοινοποιεί το υλικό ςτο διαδίκτυο ι ςτισ φορζσ που το κοινό πατάει κλικ και κάνει τθν προβολι του υλικοφ. Συνεπϊσ πρόκειται για ςυνκικεσ ςτισ οποίεσ το κφμα δεν αντιλαμβάνεται αρχικά τισ επαναλιψεισ τθσ επίκεςθσ και όταν τισ ανακαλφψει μεταγενζςτερα ςυνειδθτοποιεί ότι ζχει πζςει κφμα ςχολικοφ εκφοβιςμοφ ενϊ, ςτθ ςυνζχεια, αδυνατεί να παρακολουκιςει ι και να διαχειριςτεί τθν επανάλθψθ τθσ επίκεςθσ (Smith & Slonje, 2008). Η ανάγκθ για μια εναλλακτικι αντιμετϊπιςθ του ςχολικοφ εκφοβιςμοφ

6 Θ αντιμετϊπιςθ του φαινομζνου του ςχολικοφ εκφοβιςμοφ καλφπτεται από ζνα ευρφ φάςμα προτάςεων, όπωσ θ διαμεςολάβθςθ από τον βοθκό-μακθτι (Αρτινοποφλου, 2010), οι εκπαιδευτικζσ παρεμβάςεισ με τθ ςφναψθ ςυμβολαίου τιμισ-ςυναντίλθψθσ (Herbert, 2010 Σταςινόσ, 2013), οι ψυχοκεραπευτικζσ παρεμβάςεισ όπωσ θ παιχνιδιοκεραπεία και οι ψυχοεκπαιδευτικζσ παρεμβάςεισ που πραγματοποιοφνται από ςχολικοφσ ψυχολόγουσ ςε προδιαμορφωμζνα προγράμματα παρζμβαςθσ. Όμωσ, ο ςκοπόσ των ςυγκεκριμζνων προτάςεων πρζπει να υπερβαίνει τθ χρθςιμότθτα τουσ ωσ ψυχολογικζσ παρεμβάςεισ και να προςφζρει βιωματικζσ ευκαιρίεσ για δράςεισ ςε μια υπαρκτι πραγματικότθτα, για παράδειγμα με αφορμι τθν οικονομικι κρίςθ, όπου το παιδί είναι ενεργθτικό υποκείμενο ωσ παιδαγωγικό, ψυχολογικό και πολιτικό ηθτοφμενο, δθλαδι νοοφμενο ωσ ςφνκετθ ολότθτα. Συγκεκριμζνα θ ςυμβολι τθσ ψυχολογικισ παρζμβαςθσ αποδεικνφεται χριςιμθ ςτθν αντιμετϊπιςθ του φαινομζνου ωσ ζνα βακμό, αφοφ το ςφςτθμα ψυχολογικισ υποςτιριξθσ, το οποίο περιλαμβάνει επαγγελματίεσ τθσ ψυχικισ υγείασ και προγράμματα παρζμβαςθσ, υπόκειται ςε κριτικι για τθ ςκοπιμότθτα και τθ ςυνολικότθτα των αποτελεςμάτων. Τα επιχειριματα υποςτθρίηονται και από τθν Κριτικι Παιδαγωγικι, το βαςικό εκπρόςωπο τθσ Κριτικισ Θεωρίασ ςτον εκπαιδευτικό χϊρο, όπου θ καταςκευι τθσ πακολογίασ του εαυτοφ και το ςφςτθμα υπθρεςιϊν τθσ αποκατάςταςθσ τθσ αποςιωπά, ι αναδιατυπϊνει, τισ ςυγκροφςεισ ενάντια ςτουσ μθχανιςμοφσ κοινωνικισ αναπαραγωγισ (Apple, 2010 Giroux, 2010, ςελ. 98). Θ ςυλλογιςτικι ενιςχφεται και από το φιλοςοφικό επιχείρθμα τθσ δφναμθσ τθσ επιτιρθςθσ και του ελζγχου (Foucault, 2011), όπου ςε ςυνάρτθςθ με τον εκπαιδευτικό χϊρο, θ επιςτθμολογικι δφναμθ τθσ εκπαιδευτικισ ψυχολογίασ, διατυπωμζνθ ωσ φουκωικόσ όροσ, επικυρϊνει νζουσ μθχανιςμοφσ ελζγχου τθσ ςχολικισ πραγματικότθτασ, οι οποίοι δομοφνται από τθν επιτιρθςθ των υποκειμζνων τθσ προςφζροντασ δεδομζνα για τθ διαμόρφωςθ τουσ και τθν εκλογίκευςθ του ςχιματοσ επιβολισ (Πζτρου, 2013). Βαςικι διερϊτθςθ είναι μιπωσ θ ζμφαςθ, όπωσ διαμεςολαβείται από τα media και τουσ ειδικοφσ τθσ ψυχικισ υγείασ, μόνο για τθν περίπτωςθ του ςχολικοφ εκφοβιςμοφ, δθλαδι ςε μία μορφι τθσ ςχολικισ βίασ, μπορεί να ειδωκεί ωσ ςκοπιμότθτα και μθχανιςμόσ ελζγχου και επιτιρθςθσ; Θ ςυγκεκριμζνθ εναλλακτικι κεϊρθςθ δεν αποςκοπεί, προφανϊσ, να ςκιαγραφιςει τθν ποιότθτα τθσ πρόκεςθσ των επαγγελματιϊν τθσ ψυχικισ υγείασ κακϊσ και να αναδείξει τισ ςυνειδθςιακζσ τουσ αντιφάςεισ, αφοφ όντωσ το φαινόμενο του ςχολικοφ εκφοβιςμοφ είναι υπαρκτό και ενδυναμϊνει ςτθν Ελλάδα υπό τισ ςυνκικεσ τθσ κρίςθσ (Hatzichristiou et al. 2011). Αντικζτωσ, θ προτεινόμενθ κεϊρθςθ παρουςιάηει ωσ ςχιμα προβλθματιςμοφ νζεσ διαςτάςεισ ςτο φαινόμενο του ςχολικοφ εκφοβιςμοφ, οι οποίεσ είναι ιδεολογικο-πολιτικζσ και απαιτοφν, εάν δεν επιτάςςουν, τθν «ενεργό» ςυμμετοχι των ειδικϊν για τθν ομαλι κοινωνικι αναπαραγωγι, αφοφ «επιτρζπουν» τθν ειςχϊρθςθ τθσ ςυμβολικισ, ι μθ, κοινωνικισ βίασ ςτον εκπαιδευτικό χϊρο ςε μια λανκάνουςα μορφι κοινωνικϊν ςχζςεων επιβολισ-υποταγισ (Διδάχοσ & Λυκουργιϊτθσ, 2013), όπωσ είναι και θ περίπτωςθ του κφτθ-κφματοσ ςτο ςχολικό εκφοβιςμό. Επιπλζον, Θ κατανόθςθ μζςω του δίπολου ςχολικόσ εκφοβιςμόσ-κυματοποίθςθ, κακϊσ και θ φπαρξθ προγραμμάτων ψυχολογικισ αποκατάςταςθσ που περιλαμβάνουν τθ διαχείριςθ ςυναιςκθμάτων και τισ δεξιότθτεσ ενςυναίςκθςθσ και επικοινωνίασ, επαρκοφν για τθν ανατροπι, ι τθν επιςιμανςθ, μιασ θγεμονικισ επιβολισ των κοινωνικο-οικονομικϊν παραγόντων, οι οποίοι και δθμιουργοφν το φαινόμενο; Ταυτόχρονα, θ ψυχολογικι

7 αποκατάςταςθ, μιπωσ, δθμιουργεί «ρυκμιηόμενα υποκείμενα» (Γεωργόπουλοσ, 2012, 46) χωρίσ να τουσ προςφζρει διεξόδουσ χειραφζτθςθσ, αφοφ δεν αναδεικνφει το πλαίςιο δθμιουργίασ του φαινομζνου, άρα και τισ ευκαιρίεσ τθσ διαλεκτικισ αμφιςβιτθςθσ; Συνεπϊσ, θ διαχείριςθ του εαυτοφ και θ ςχζςθ του με τουσ άλλουσ κακϊσ και θ πρόλθψθ των παρεκκλίςεων πρζπει να ςυνοδεφονται και από ζνα αυτόνομο υποκείμενο με πολιτικι οξφνοια το οποίο διακρίνει και αμφιςβθτεί το πλαίςιο που το ωκεί ςτθν πακολογία του και ςε πράξεισ, εν προκειμζνω, εκφοβιςτικζσ ι ςε πράξεισ αδράνειασ ςτθν περίπτωςθ κυματοποίθςισ του. Διαφορετικά, θ διαςφάλιςθ τθσ αςφάλειασ μζςα από ψυχολογικζσ και ςυμβουλευτικζσ υπθρεςίεσ, ίςωσ, να ςυνεπάγεται μια ορκολογικότθτα τθσ ελευκερίασ ικανι να επιτρζπει τθ ςυρρφκμιςθ ςτο κυρίαρχο πρότυπο εξουςίασ. Συνεπϊσ, ζνα πρόγραμμα παρζμβαςθσ ι μια εκπαιδευτικι πρακτικι για τθ διαχείριςθ του φαινομζνου οφείλει να ζχει δφο ςυντεταγμζνεσ, τθν ψυχολογικι, θ οποία επιδιϊκει τθ ςυναιςκθματικι αυτορρφκμιςθ των υποκειμζνων, και τθν πολιτικι, θ οποία φωτίηει τισ ςυνκικεσ που το φαινόμενο δθμιουργείται και αναπαράγεται. Θεατρικό-παιδαγωγικι πρακτικι για ενεργθτικι αντιμετϊπιςθ του φαινομζνου, το Θζατρο Φόρουμ Θ παροφςα πρόταςθ προζρχεται από το χϊρο του κεάτρου και ζχει παιδαγωγικζσ αντανακλάςεισ. Πιο ςυγκεκριμζνα είναι θ πρακτικι του Θεάτρου Φόρουμ από το Θζατρο του Καταπιεςμζνου του Αugusto Boal. Ακροκιγϊσ, ο Boal, εμπνεόμενοσ και από τον ομοεκνι του Paulo Freire οποίοσ ςτοχάηεται κοινωνικο-πολιτικά επάνω ςε μια παιδαγωγικι τθσ αλλθλεγγφθσ και τθσ ανατροπισ τθσ καταπίεςθσ, διαμορφϊνει ζνα όραμα κοινωνικϊν μεταςχθματιςμϊν με εργαλεία νζεσ κεατρικζσ τεχνικζσ. Το κζατρο του καταπιεςμζνου είναι ζνα παηλ τζχνθσ και κοινωνικϊν αγϊνων τθσ αντίςταςθσ, αφοφ ο εμπνευςτισ αφζκθκε ςε επιρροζσ απελευκζρωςθσ από τισ καταπιεςτικζσ ςυνκικεσ τθσ Βραηιλίασ, ςε απελευκερωτικζσ μορφζσ κεάτρου και τζχνθσ, όπωσ το agit-prop με πολιτικά επιηθτοφμενα, κακϊσ και ςε πειραματιςμοφσ του κινιματοσ Data. Θ τελικι εικόνα από το παηλ των επιρροϊν αποτυπϊνει τθν υπζρβαςθ τθσ ανιςότθτασ και τθσ καταπίεςθσ μζςα από πρωτοποριακζσ κεατρικζσ τεχνικζσ, όπου ο αποδζκτθσ τθσ τζχνθσ αποτελεί Υποκείμενο και Δράςτθ των ανατροπϊν. Μια εκδοχι του Θεάτρου του Καταπιεςμζνου είναι και το Θζατρο Φόρουμ όπου τα βαςικά του χαρακτθριςτικά είναι το αλλθλεπιδραςτικό ςτοιχείο και θ ανατροπι των ςυμβάςεων. Πιο ειδικά, ςτθν κακαρά κεατρικι πράξθ θ ομάδα των θκοποιϊν αποτελείται από τον πρωταγωνιςτι, όπου είναι καταπιεηόμενοσ, ενϊ οι υπόλοιποι θκοποιοί είναι οι ανταγωνιςτζσ του, οι οποίοι τον ςτοχοποιοφν εντείνοντασ το πρόβλθμα που βιϊνει ϊςτε να μζνει άλυτο. Τα καταπιεςτικά διλιμματα του Καταπιεςμζνου Πρωταγωνιςτι προζρχονται από επίκαιρα κοινωνικά προβλιματα. Θ ανατροπι-απελευκζρωςθ δεν αποτελεί μόνο κακαρτικόσ ςτόχοσ, αλλά αφορά και τθν οντολογία των κεατρικϊν ςυμβάςεων, όπωσ θ κατάργθςθ τθσ αυλαίασ και τθσ ςκθνισ και το δικαίωμα ςτον κεατι να παρεμβαίνει ςτθν εξζλιξθ τθσ υπόκεςθσ υποδεικνφοντασ ςτον Πρωταγωνιςτι πϊσ να αντιμετωπίςει το πρόβλθμά του. Επιπλζον, ο κεατισ ζχει τθ δυνατότθτα να «καταργιςει» τον πρωταγωνιςτι

8 αναλαμβάνοντασ ο ίδιοσ κεατρικι δράςθ εκδθλϊνοντασ τθν αντιςταςιακι του ορμι για το μεταςχθματιςμό των διλθμματικϊν αδιεξόδων (Boal, 2008). Θ χριςθ κεατρικϊν τεχνικϊν, ςτο ςχολείο, δεν οφείλει να αποτελεί απλϊσ ςυγκροτθςιακό ςτοιχείο τθσ κεατρικισ παιδείασ ι ωσ ζνα ςυςτατικό τθσ ςχολικισ κουλτοφρασ που προκφπτει από μια ειδικι επαφι με τισ τζχνεσ αλλά είναι αναγκαίο να αποτελεί ζνα ευρφτερο παιδαγωγικό εργαλείο για τθ μάκθςθ και τθν αντιμετϊπιςθ προβλθμάτων κοινωνικισ φφςθσ. Στο ςχολικό χϊρο, ζςτω και ςτο εφροσ τθσ ςχολικισ τάξθσ, το Θζατρο Φόρουμ μπορεί να αναδιοργανϊςει τισ χωροταξικζσ ςυνκικεσ, τισ μακθτικζσ ςχζςεισ και τισ αντιλιψεισ και για τθν περίπτωςθ του ςχολικοφ εκφοβιςμοφ. Ειδικότερα, με αφορμι ζνα πραγματικό γεγονόσ εκφοβιςμοφ, μια εμπειρία των ίδιων των παιδιϊν, ζνα λογοτεχνικό απόςπαςμα, ζνα ολόκλθρο λογοτεχνικό ανάγνωςμα με μυκοπλαςτικό πυρινα το ςχολικό εκφοβιςμό, είναι δυνατό να δθμιουργθκεί ζνα προςομοιωμζνο περιβάλλον των ςυνκθκϊν του εκφοβιςμοφ όπου τα παιδιά μποροφν να το βιϊςουν ςυμβολικά και να το διαχειριςτοφν με αςφάλεια. Φςτερα από χωρικζσ διευκετιςεισ για τθ δθμιουργία κεατρικισ ατμόςφαιρασ, όπου θ διαμορφωμζνθ «κεατρικι ςκθνι» με τθν «αυλαία» δεν ζχει τθν απόςταςθ του κλαςικοφ κεάτρου, ζνασ μακθτισ-πρωταγωνιςτισ παρουςιάηει τισ εκφοβιςτικζσ πιζςεισ που δζχεται από τουσ ανταγωνιςτζσ-θκοποιοφσ, κακϊσ και τισ δυςκολίεσ για να αποκαλφψει το πρόβλθμα για να αναηθτιςει βοικεια. Ο μακθτισ-κοινό κακϊσ παρατθρεί τα κεατρικά γεγονότα, γίνεται ςυμμζτοχοσ και βιϊνει τθν ζνταςθ των ςυνκθκϊν και των διλθμμάτων. Επιπλζον, του δίνεται θ δυνατότθτα παρζμβαςθσ να διακόψει τθ κεατρικι εξζλιξθ προτείνοντασ εναλλακτικζσ λφςεισ ςτο πρόβλθμα του πρωταγωνιςτι, δθλαδι ο μακθτισκοινό δοκιμάηει τθ δυναμικι τθσ πρόταςισ του και ίςωσ ζμμεςα τισ δικζσ του αντοχζσ ωσ προϊόν αναμνιςεων από περιςτατικά ςχολικοφ εκφοβιςμοφ. Από τθν άλλθ ο Καταπιεςμζνοσ-Πρωταγωνιςτισ πειραματίηεται από τθ δραςτικι «υπόδειξθ» του ςυμπαραςτάτθ κεατι, όμωσ με επιμονι ςτθν τακτικι του να δϊςει νζεσ εκδοχζσ του αδιεξόδου που βιϊνει. Σθμειϊνεται ότι αυτι θ τακτικι και θ «υποκριτικι» ςτάςθ, από μζρουσ του Πρωταγωνιςτι, δεν αποςκοπεί να λειτουργιςει ακυρωτικά τθσ δυναμικισ του κεατι, αλλά να τθν ανανεϊςει. Συγκεκριμζνα, ο μακθτισ-κοινό ςυνειδθτοποιεί τισ νζεσ διαςτάςεισ του αδιεξόδου προτείνοντασ νζεσ λφςεισ ςε ζνα αναδυόμενο διάλογο με τον ιρωα, που πλζον αποτελεί εικόνα του εαυτοφ του και μια ηωντανι επικοινωνία με το ίδιο το φαινόμενο του ςχολικοφ εκφοβιςμοφ. Μια ςθμαντικι ςτιγμι απελευκζρωςθσ του κεατι-μακθτι είναι θ απαίτθςθ να αντικαταςτιςει τον κεντρικό θκοποιό, να γίνει ο ίδιοσ Πρωταγωνιςτισ, να ηωντανζψει μια δικι του εμπειρία, να πειραματιςτεί, να διαμορφϊςει το δικό του ςενάριο, να δεχκεί από το υπόλοιπο ςϊμα των κεατϊν-ςυμμακθτϊν τθν κριτικι ςτθν εφικτότθτα τθσ δικισ του λφςθσ. Θ δε τελευταία κριτικι επικοινωνία δεν αποτελεί μόνο μια προςπάκεια αντιμετϊπιςθσ του φαινομζνου, αλλά και μια επικοινωνιακι δράςθ, δθλαδι μία ςυνδιαλλαγι ςε ζνα από κοινοφ δομθμζνο κοινωνικό-ςυναιςκθματικό πλαίςιο, διαφορετικό από εκείνο τθσ τυπικισ επικοινωνίασ τθσ ςχολικισ τάξθσ. Οι ενζργειεσ του μακθτι να γίνει ςυμμζτοχοσ και να αντεπεξζρκει ςτο πρόβλθμα του Πρωταγωνιςτι, κφμα

9 εκφοβιςμοφ εν προκειμζνω, μπορεί να αποτυπωκοφν ςτθν επινοθμζνθ λζξθ, από τον Boal, spector, spect (κεατισ) και actor (θκοποιόσ). Μια ζννοια που αναδεικνφει τθν μετατροπι από υποταχτικό κεατι των φαινομζνων τθσ ηωισ, ι τθσ κεατρικισ ςκθνισ, ςε ιρωα πραγματικϊν αλλαγϊν (Boal, 2002). Επιςθμαίνεται ότι ςε ζνα πλαίςιο αυτοδιαχειριηόμενθσ ελευκερίασ οι αυτοςχεδιαςμοί και το ανοικτό ςενάριο αποτελοφν βαςικι αντίςταςθ ςε ζνα τεχνθτό πλαίςιο δράςθσ και ελεφκερθσ μάκθςθσ. Θ παραπάνω περιγραφι δεν ανζδειξε πϊσ ςκιαγραφείται το κοινωνικό πλαίςιο που προκαλεί το φαινόμενο, ωςτόςο, θ κακοριςτικι ιδιοτυπία του Θεάτρου Φόρουμ να εκλαμβάνει τα προβλιματα και τα διλιμματα ωσ κοινωνικά, κακϊσ και οι μθ κατευκυνόμενεσ τεχνικζσ, όπωσ το ανοικτό ςενάριο και θ ελεφκερθ παρζμβαςθ ςτθ δράςθ του ιρωα, αποτελοφν ζνα πρϊτο ηθτοφμενο, ςυμπλθρωματικό ςτα προγράμματα ψυχολογικισ παρζμβαςθσ και επιτρζπουν, ενδεχομζνωσ, να διερευνθκεί ςε μια προοπτικι και το κοινωνικό ςυγκείμενο. Αντί επιλόγου Ωσ καταλθκτικό ςθμείωμα αναφζρονται οριςμζνεσ αυτοκριτικζσ επιςθμάνςεισ, ϊςτε ςτθν περίπτωςθ μιασ αναςτοχαςτικισ ανάγνωςθσ τα νοιματα να φωτιςτοφν με νζεσ προοπτικζσ. Πρϊτον, θ πρόταςθ με τισ ανοικτζσ κεατρικζσ τεχνικζσ δεν αποτελεί ζνα πλιρεσ πρόγραμμα ςυναιςκθματικισ προςζγγιςθσ, όπωσ για παράδειγμα μπορεί να προτακεί από ςχολικό ψυχολόγο. Επιπλζον δεν αποτελεί ςυνολικό πρόγραμμα όπωσ οι κεατροπαιδαγωγικζσ προτάςεισ από το Δίκτυο για το Θζατρο ςτθν Εκπαίδευςθ, που προτείνονται και εφαρμόηονται ςτα ςχολεία οργανωμζνα βιωματικά εργαςτιρια με τισ αντίςτοιχεσ κεατρικζσ τεχνικζσ (Γκόβασ & Ηϊνιου, 2010). Δεφτερον, το κζατρο του Καταπιεςμζνου ζχει φανερά πολιτικι ταυτότθτα και διαφοροποιείται από τθν Κάκαρςθ του κλαςικοφ κεάτρου. Θ πρόταςθ του Boal επιδιϊκει τθν κοινωνικι ανάπλαςθ και τθν ανατροπι των αςφμμετρων ςχζςεων εξουςίασ, δθλαδι πρόκειται για μια πολιτικι λφςθ και μια αντίςτοιχθ ανακοφφιςθ. Κςωσ να αναδφεται μια ςφγκρουςθ των εννοιϊν «πολιτικι Κάκαρςθ» και «ψυχολογικι Κάκαρςθ», όμωσ θ κάκαρςθ, ανεξάρτθτα των όψεϊν τθσ, είναι προςωπικι και πραγματικι, όχι ςτο τζλοσ του κεατρικοφ δρϊμενου, αλλά ωσ επιμφκιο τθσ πραγματικισ ηωισ και τθσ μετουςιωμζνθσ δράςθσ. Τρίτον, αναηθτϊντασ το παιδαγωγικό όφελοσ, δίνεται θ ευκαιρία να δομθκεί μια κουλτοφρα απελευκερωτικισ παιδαγωγικισ από κοινοφ με τα παιδιά. Θ απελευκερωτικι κουλτοφρα προςφζρει τθν ευκαιρία ςτουσ άμεςα εμπλεκόμενουσ να μεταςχθματίςουν το νόθμα τθσ μάκθςθσ και τθσ κοινωνικισ εμπειρίασ με βάςθ τα δικά τουσ ψυχικά και κοινωνικά απαιτοφμενα και όχι όπωσ αυτά ειςάγονται απρόςωπα από ψυχρά προγράμματα ςπουδϊν, όπου ο μακθτισ αποτελεί μάλλον μια ιδεοτυπικι εικόνα (Shor & Freire, 2011). Τζταρτον, ωσ ψυχο-διδακτικό εργαλείο ςτθρίηεται ςτισ αρχζσ τθσ βιωματικισ μάκθςθσ. Μια εμπειρία που πλζον είναι βιωμζνθ εφόςον ςτθρίηεται ςτθ ςυνειδθτοποιθμζνθ δράςθ, ςτθν αναςτοχαςτικότθτα, όπωσ προοιωνίςτθκε από τον Dewey, όπου θ γνϊςθ δεν αποτελεί

10 ταυτολογία τθσ εμπειρίασ αλλά μια διάςταςι τθσ. Πυρινασ αυτισ τθσ βιωμζνθσ εμπειρίασ είναι θ ςυν-κίνθςθ (Μπακιρτηισ, 2005) όπου αναδιπλϊνεται για να φτάςει ςτα όρια τθσ ψυχικισ ελευκερίασ και το Παιδί να αντικρίςει τουσ φόβουσ του, ϊςτε μζςα από τθ ςυγκεκριμζνθ ψυχοπαιδαγωγικι προοπτικι να κακοδθγθκεί, με μθ κατευκυνόμενο τρόπο, ςτθν ανατροπι τουσ ςτο κοινωνικό πεδίο. βιβλιογραφία ελλθνόγλωςςθ 1. Apple, M. (2010). Αφαιρϊντασ τθ «Διαςκζδαςθ» από τθν εκπαιδευτικι μεταρρφκμιςθ. Στο Π. Γοφναρθ & Γ. Γρόλλιοσ (επιμ.), Κριτικι παιδαγωγικι μια ςυλλογι κειμζνων (ςελ ). Ακινα: Εκδόςεισ Gutenberg. 2. Αρτινοποφλου, Β. (2010). Η ςχολικι διαμεςολάβθςθ: Εκπαιδεφοντασ τουσ μακθτζσ ςτθ διαχείριςθ τθσ βίασ και του εκφοβιςμοφ. Ακινα, Νομικι Βιβλιοκικθ. 3. Γαλανάκθ, Ε. (2010). Σχολικόσ εκφοβιςµόσ: πόςο αποτελεςµατικζσ είναι οι παρεµβάςεισ. Πρακτικά του Ελλθνικοφ Ινςτιτοφτου Εφαρμοςμζνθσ Παιδαγωγικισ και Εκπαίδευςθσ (ΕΛΛ.Ι.Ε.Π.ΕΚ.), 5 ο Πανελλινιο Συνζδριο με κζμα: Μακαίνω Πϊσ Να Μακαίνω, Σεπτεμβρίου 2010, Ακινα. Ανακτικθκε 3 Δεκεμβρίου, 2013, από 4. Γεωργόπουλοσ, Ν. (2012). Θ ελευκερία του φιλελευκεριςμοφ. Φιλοςοφείν, 5, ς.ς Γκόβασ, Ν. & Ηϊνιου, Χ. (2010). Θεατροπαιδαγωγικά Προγράμματα και τεχνικζσ Θεάτρου Φόρουμ. Στο Ν. Γκόβασ & Χ. Ηϊνιου (Επιμ.), κεατροπαιδαγωγικά προγράμματα με τεχνικζσ Θεάτρου Φόρουμ (ς. 9-16). Ακινα: Ϊςμωςθ. 6. Δελθγιάννθ-Κουιμτηι, Β., Ψάλτθ Α. & Καςάπθ, Σ. (Επιμ.). (2012). Σφγχρονα ψυχοπαιδαγωγικά ηθτιματα: Ο εκφοβιςμόσ ςτα ελλθνικά ςχολεία. Ακινα: Gutenberg. 7. Διδάχοσ, Π. & Λυκουργιϊτθσ, Σ. (2013). Εκπαίδευςθ και ενδοςχολικι βία: βαςικζσ ζννοιεσ ςτθ φιλοςοφία του T. W. Αdorno. Στο 23ο Παγκόςμιο Συνζδριο Φιλοςοφίασ: Θ Φιλοςοφία ωσ Ζρευνα και Τρόπο Ηωισ. Ακινα, 4-10 Αυγοφςτου. 8. Foucault, M. (2011). Επιτιρθςθ και τιμωρία. Η γζννθςθ τθσ φυλακισ. Ακινα: Πλζκρον. 9. Freire, P. & Shor, I. (2011) Απελευκερωτικι παιδαγωγικι. Διάλογοι για τθ μεταςχθματιςτικι εκπαίδευςθ. Ακινα: Μεταίχμιο. 10. Giroux, H. A. (2010). Θεωρίεσ τθσ Αναπαραγωγισ και τθσ Αντίςταςθσ ςτθ Νζα Κοινωνιολογία τθσ Εκπαίδευςθσ. Προσ μια κριτικι κεωρία του ςχολείου και μια αντίπαλθ παιδαγωγικι. Στο Π. Γοφναρθ & Γ. Γρόλλιοσ (επιμ.), Κριτικι παιδαγωγικι μια ςυλλογι κειμζνων (ςελ ). Ακινα: Εκδόςεισ Gutenberg. 11. Herbert, M. (2010). Ψυχολογικά προβλιματα εφθβικισ θλικίασ (Α. Καλανητι- Αηίηι, Μεταφ.). Ακινα: Ελλθνικά Γράμματα. 12. Μαριδάκθ-Καςςωτάκθ, Α. (2011). Παιδαγωγικι ψυχολογία. Ηεφφρι: Διάδραςθ. 13. Μπακιρτηισ, Κ. (2005). Το βίωμα και θ ςθμαςία του. Στο Α. Γεωργόπουλοσ (Επιμ.) Περιβαλλοντικι Εκπαίδευςθ-Ο νζοσ πολιτιςμόσ που αναδφεται (ς ). Ακινα: Gutenberg.

11 14. Olweus, D. (2009). Εκφοβιςμόσ και βία ςτο ςχολείο: Τι γνωρίηουμε και τι μποροφμε να κάνουμε (Ε. Μαρκοηάνε, Μεταφ.). Ακινα: ΕΨΥΠΕ. (Το πρωτότυπο ζργο δθμοςιεφτθκε το 1993). 15. Νικολόπουλοσ, Δ, (2009). Θλεκτρονικι Παρενόχλθςθ: Μια ςφγχρονθ απειλι. Στο Σ. Αλιβίηοσ (Επιμ.), Παιδαγωγικζσ Διαςτάςεισ των νζων μζςων: Ενίςχυςθ του μιντιακοφ γραμματιςμοφ για ζνα αςφαλζσ διαδίκτυο (ςελ ). Ακινα: Εκδόςεισ Γρθγόρθσ. 16. Πζτρου, Α. (2013). Φιλοςοφικζσ διαςτάςεισ ςτθν εκπαίδευςθ. Λευκωςία: Πανεπιςτιμιο Λευκωςίασ. 17. Rigby, K. (2008). Σχολικόσ εκφοβιςμόσ ςφγχρονεσ απόψεισ (Β. Δόμπολα, Μεταφ.). Ακινα: Τόποσ. 18. Σταςινόσ Π.Δ.(2013). Η Ειδικι Εκπαίδευςθ Για μια Συμπεριλθπτικι ι Ολικι Εκπαίδευςθ ςτο Νζο-ψθφιακό ςχολείο. Ακινα: Παπαηιςθσ. 19. Τςιαντισ, Ι., Αςθμακόπουλοσ, Χ., κ.ά. (2008). Ενδοςχολικι βία και εκφοβιςμόσ, Αιτίεσ, επιπτϊςεισ, αντιμετϊπιςθ: απαντιςεισ ςτισ ερωτιςεισ των εκπαιδευτικϊν. Ακινα: ΕΨΥΠΕ Ανακτικθκε 27 Σεπτεμβρίου, 2013, από ξενόγλωςςθ 20. Boal, A. (2002). Games for Actors and Non-Actors (2 nd ed.). London: Routledge. 21. Boal, A. (2008). Theatre of the oppressed (3 rd ed.). London: Plouto Press. 22. Hatzichristiou C., Issari P., K Lykitsakou, School K., (2011). The development of a multi-level model for crisis preparedness and intervention in the Greek educational system. Psychology International October, 32 (5), pp Olweus, D. (1978). Aggression in the schools: Bullies and whipping boys. Washington, DC: Hemisphere. 24. Queensland Schools Alliance Against Violence (QSAAV). (2010). Working Together, A toolkit for parents to address bullying. [ebook version]. Ανακτικθκε 27 Σεπτεμβρίου, 2013, από Rigby, K. (2007) Bulling in Schools: and what to do about it. Victoria: Acer Press. 26. Sharp, S. and Smith, P.K. (1994). Tackling bullying in your school: a practical handbook for teachers. Routledge: London. 27. Slonje, R. & Smith, P. (2008) Cyberbullying: Another main type of bullying?. Scandinavian Journal of Psychology, 2008, 49, pp doi: /j x χριςιμεσ ςελίδεσ ςτο διαδίκτυο

Σχολικός εκφοβισμός αναζητώντας μια εναλλακτική κάθαρση

Σχολικός εκφοβισμός αναζητώντας μια εναλλακτική κάθαρση Σχολικός εκφοβισμός αναζητώντας μια εναλλακτική κάθαρση Σπυρόπουλος Τρύφων Δάσκαλος πε70 μεταπτυχιακός φοιτητής Ειδικής Αγωγής Πανεπιστήμιο Λευκωσίας apohxosdas@yahoo.gr Περίληψη Ο θεσμός της εκπαίδευσης

Διαβάστε περισσότερα

Δείκτησ Αξιολόγηςησ 1.1: χολικόσ χώροσ, υλικοτεχνική υποδομή και οικονομικοί πόροι

Δείκτησ Αξιολόγηςησ 1.1: χολικόσ χώροσ, υλικοτεχνική υποδομή και οικονομικοί πόροι Δείκτησ Αξιολόγηςησ 1.1: χολικόσ χώροσ, υλικοτεχνική υποδομή και οικονομικοί πόροι ΣΟΜΕΑ 1: ΜΕΑ ΚΑΙ ΠΟΡΟΙ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΣΟΤ ΧΟΛΕΙΟΤ Περιγραφή: Ο ςυγκεκριμζνοσ δείκτθσ αναφζρεται ςτον βακμό που οι υπάρχοντεσ

Διαβάστε περισσότερα

Παιδαγωγικζσ προςεγγίςεισ και διδακτικζσ πρακτικζσ - η ςχζςη τουσ με τισ θεωρίεσ μάθηςησ. Τετάρτη 15 Μαρτίου 2017

Παιδαγωγικζσ προςεγγίςεισ και διδακτικζσ πρακτικζσ - η ςχζςη τουσ με τισ θεωρίεσ μάθηςησ. Τετάρτη 15 Μαρτίου 2017 Παιδαγωγικζσ προςεγγίςεισ και διδακτικζσ πρακτικζσ - η ςχζςη τουσ με τισ θεωρίεσ μάθηςησ Τετάρτη 15 Μαρτίου 2017 Παρατηρώντασ τη μαθηςιακή διαδικαςία Σι είδουσ δραςτθριότθτεσ παρατθριςατε να αναπτφςςονται

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙΤΛΟΣ: "SWITCH-ΠΩ ΝΑ ΚΑΣΑΦΕΡΕΙ ΣΗΝ ΑΛΛΑΓΗ ΟΣΑΝ Η ΑΛΛΑΓΗ ΕΙΝΑΙ ΔΤΚΟΛΗ" Σσγγραφείς: Chip Heath & Dan Heath. Εκδόζεις: Κσριάκος Παπαδόποσλος/ΕΕΔΕ

ΤΙΤΛΟΣ: SWITCH-ΠΩ ΝΑ ΚΑΣΑΦΕΡΕΙ ΣΗΝ ΑΛΛΑΓΗ ΟΣΑΝ Η ΑΛΛΑΓΗ ΕΙΝΑΙ ΔΤΚΟΛΗ Σσγγραφείς: Chip Heath & Dan Heath. Εκδόζεις: Κσριάκος Παπαδόποσλος/ΕΕΔΕ ΤΙΤΛΟΣ: "SWITCH-ΠΩ ΝΑ ΚΑΣΑΦΕΡΕΙ ΣΗΝ ΑΛΛΑΓΗ ΟΣΑΝ Η ΑΛΛΑΓΗ ΕΙΝΑΙ ΔΤΚΟΛΗ" Σσγγραφείς: Chip Heath & Dan Heath Εκδόζεις: Κσριάκος Παπαδόποσλος/ΕΕΔΕ www.dimitrazervaki.com Περιεχόμενα ΣΡΕΙ ΑΝΑΠΑΝΣΕΧΕ ΔΙΑΠΙΣΩΕΙ

Διαβάστε περισσότερα

η τζχνη τησ εκπαίδευςησ ο καθηγητήσ ςτο ςπίτι, 24 ώρεσ το 24ωρο

η τζχνη τησ εκπαίδευςησ ο καθηγητήσ ςτο ςπίτι, 24 ώρεσ το 24ωρο η τζχνη τησ εκπαίδευςησ ο καθηγητήσ ςτο ςπίτι, 24 ώρεσ το 24ωρο 210-9519043, info@odsk.gr Ειςαγωγή ιμερα, με τθν αλματϊδθ πρόοδο τθσ τεχνολογίασ και ειδικότερα ςτον τομζα των τθλεπικοινωνιϊν, ανοίγονται

Διαβάστε περισσότερα

Μαρία Κυριακίδου, Ψυχολόγος σύμβουλος οικογένειας

Μαρία Κυριακίδου, Ψυχολόγος σύμβουλος οικογένειας Μαρία Κυριακίδου, Ψυχολόγος σύμβουλος οικογένειας Μορφές βίας Παραμζλθςθ(ζλλειψθ φροντίδασ, ςυναιςκθματικισ εγγφτθτασ) ωματικι (φυςικζσ πράξεισ βίασ) Ψυχολογικι (λεκτικι ι ςυναιςκθματικι) εξουαλικι κακοποίθςθ(επιβολι

Διαβάστε περισσότερα

Η ΠΟΙΟΣΗΣΑ ΔΙΔΑΚΑΛΙΑ ΚΑΙ ΣΟ ΔΤΝΑΜΙΚΟ ΜΟΝΣΕΛΟ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΙΚΟΣΗΣΑ

Η ΠΟΙΟΣΗΣΑ ΔΙΔΑΚΑΛΙΑ ΚΑΙ ΣΟ ΔΤΝΑΜΙΚΟ ΜΟΝΣΕΛΟ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΙΚΟΣΗΣΑ «Προωθώντασ την Ποιότητα και την Ιςότητα ςτην Εκπαίδευςη: Ανάπτυξη, Εφαρμογή και Αξιολόγηςη Παρεμβατικοφ Προγράμματοσ για Παροχή Ίςων Εκπαιδευτικών Ευκαιριών ςε όλουσ τουσ Μαθητζσ» Η ΠΟΙΟΣΗΣΑ ΔΙΔΑΚΑΛΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Παιδαγωγικά 7 ο Εξάμθνο

Παιδαγωγικά 7 ο Εξάμθνο ΤΕΙ Σερρϊν Τμιμα Πλθροφορικισ & Επικοινωνιϊν Παιδαγωγικά 7 ο Εξάμθνο Αναςτάςιοσ Πολίτθσ Κακθγθτισ Εφαρμογϊν anpol@teiser.gr 1 http://www.teiser.gr/icd/staff/politis/start.htm Σκοπόσ του Μαθήματοσ Ειςαγωγι

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΤΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: Γνωριμία με το λογιςμικό του υπολογιςτι

ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΤΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: Γνωριμία με το λογιςμικό του υπολογιςτι ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΤΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: Γνωριμία με το λογιςμικό του υπολογιςτι Λογιςμικό (Software), Πρόγραμμα (Programme ι Program), Προγραμματιςτισ (Programmer), Λειτουργικό Σφςτθμα (Operating

Διαβάστε περισσότερα

Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ Η ΤΑΞΗ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ. Στθ ΓϋΛυκείου οι Ομάδεσ Προςανατολιςμοφ είναι τρεισ:

Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ Η ΤΑΞΗ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ. Στθ ΓϋΛυκείου οι Ομάδεσ Προςανατολιςμοφ είναι τρεισ: Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ Η ΤΑΞΗ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Στθ ΓϋΛυκείου οι Ομάδεσ Προςανατολιςμοφ είναι τρεισ: 1. Ομάδα Ανκρωπιςτικών Σπουδών 2. Ομάδα Οικονομικών, Πολιτικών, Κοινωνικών & Παιδαγωγικών Σπουδών 3. Ομάδα Θετικών

Διαβάστε περισσότερα

Νικόλαοσ Μ. Σαλτερισ Σχολικόσ Σφμβουλοσ Δ.Ε. Δρ. Πολιτικισ Επιςτιμθσ και Ιςτορίασ Μζλοσ ΔΣ Πανελλινιασ Ζνωςθσ Σχολικϊν Συμβοφλων

Νικόλαοσ Μ. Σαλτερισ Σχολικόσ Σφμβουλοσ Δ.Ε. Δρ. Πολιτικισ Επιςτιμθσ και Ιςτορίασ Μζλοσ ΔΣ Πανελλινιασ Ζνωςθσ Σχολικϊν Συμβοφλων Νικόλαοσ Μ. Σαλτερισ Σχολικόσ Σφμβουλοσ Δ.Ε. Δρ. Πολιτικισ Επιςτιμθσ και Ιςτορίασ Μζλοσ ΔΣ Πανελλινιασ Ζνωςθσ Σχολικϊν Συμβοφλων Δομι ειςιγθςθσ Επιςτθμονικζσ Προςεγγίςεισ τθσ Αξιολόγθςθσ ςτθν Εκπαίδευςθ

Διαβάστε περισσότερα

Διαγωνιςμόσ "Μακθτζσ ςτθν Ζρευνα (ΜΕΡΑ) 2011-2012"

Διαγωνιςμόσ Μακθτζσ ςτθν Ζρευνα (ΜΕΡΑ) 2011-2012 Διαγωνιςμόσ "Μακθτζσ ςτθν Ζρευνα (ΜΕΡΑ) 2011-2012" Ο Διαγωνιςμόσ «ΜΕΡΑ» προκθρφςςεται από το 2001 ςε ετιςια βάςθ, ωσ αποτζλεςμα τθσ διαπίςτωςθσ ότι θ καλλιζργεια πνεφματοσ δθμιουργικότθτασ και πρωτοβουλίασ

Διαβάστε περισσότερα

Οι ΤΠΕ ωσ μζςο δημοκρατικήσ και διαπολιτιςμικήσ επικοινωνίασ

Οι ΤΠΕ ωσ μζςο δημοκρατικήσ και διαπολιτιςμικήσ επικοινωνίασ Οι ΤΠΕ ωσ μζςο δημοκρατικήσ και διαπολιτιςμικήσ επικοινωνίασ Τ. Α. Μικρόπουλοσ Εργαςτιριο Εφαρμογϊν Εικονικισ Πραγματικότθτασ ςτθν Εκπαίδευςθ Πανεπιςτιμιο Ιωαννίνων Διαπολιτιςμική εκπαίδευςη ιςότητα και

Διαβάστε περισσότερα

Παράγοντεσ υμμετοχήσ Ενηλίκων ςτην Εκπαίδευςη: Ζητήματα Κινητοποίηςησ και Πρόςβαςησ ςε Οργανωμζνεσ Εκπαιδευτικζσ Δραςτηριότητεσ

Παράγοντεσ υμμετοχήσ Ενηλίκων ςτην Εκπαίδευςη: Ζητήματα Κινητοποίηςησ και Πρόςβαςησ ςε Οργανωμζνεσ Εκπαιδευτικζσ Δραςτηριότητεσ ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ Παράγοντεσ υμμετοχήσ Ενηλίκων ςτην Εκπαίδευςη: Ζητήματα Κινητοποίηςησ και Πρόςβαςησ ςε Οργανωμζνεσ Εκπαιδευτικζσ Δραςτηριότητεσ Ενότητα 7:

Διαβάστε περισσότερα

ςυςτιματα γραμμικϊν εξιςϊςεων

ςυςτιματα γραμμικϊν εξιςϊςεων κεφάλαιο 7 Α ςυςτιματα γραμμικϊν εξιςϊςεων αςικζσ ζννοιεσ Γραμμικά, λζγονται τα ςυςτιματα εξιςϊςεων ςτα οποία οι άγνωςτοι εμφανίηονται ςτθν πρϊτθ δφναμθ. Σα γραμμικά ςυςτιματα με δφο εξιςϊςεισ και δφο

Διαβάστε περισσότερα

Δείκτησ Αξιολόγηςησ 4.2: Σχζςεισ του ςχολείου με γονείσ και ςυνεργαςίεσ με εκπαιδευτικοφσ-κοινωνικοφσ φορείσ

Δείκτησ Αξιολόγηςησ 4.2: Σχζςεισ του ςχολείου με γονείσ και ςυνεργαςίεσ με εκπαιδευτικοφσ-κοινωνικοφσ φορείσ Δείκτησ Αξιολόγηςησ 4.2: Σχζςεισ του ςχολείου με γονείσ και ςυνεργαςίεσ με εκπαιδευτικοφσ-κοινωνικοφσ φορείσ ΤΟΜΕΑΣ 4: ΚΛΙΜΑ ΚΑΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Περιγραφή: Ο ςυγκεκριμζνοσ

Διαβάστε περισσότερα

Δείκτησ Αξιολόγηςησ 5.1: Εκπαιδευτικά προγράμματα και καινοτομίεσ, υποςτηρικτικζσ και αντιςταθμιςτικζσ παρεμβάςεισ

Δείκτησ Αξιολόγηςησ 5.1: Εκπαιδευτικά προγράμματα και καινοτομίεσ, υποςτηρικτικζσ και αντιςταθμιςτικζσ παρεμβάςεισ Δείκτησ Αξιολόγηςησ 5.1: Εκπαιδευτικά προγράμματα και καινοτομίεσ, υποςτηρικτικζσ και αντιςταθμιςτικζσ παρεμβάςεισ ΣΟΜΕΑ 5: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΑ, ΠΑΡΕΜΒΑΕΙ ΚΑΙ ΔΡΑΕΙ ΒΕΛΣΙΩΗ ΔΙΑΔΙΚΑΙΕ ΣΟΤ ΧΟΛΕΙΟΤ Περιγραφή: Ο ςυγκεκριμζνοσ

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνική Επιχειρηματικότητα ςε ςυνθήκεσ κρίςησ. Ανάπτυξη Τοπικήσ Επιχειρηματικότητασ ςτο Δήμο Αθηναίων

Κοινωνική Επιχειρηματικότητα ςε ςυνθήκεσ κρίςησ. Ανάπτυξη Τοπικήσ Επιχειρηματικότητασ ςτο Δήμο Αθηναίων Κοινωνική Επιχειρηματικότητα ςε ςυνθήκεσ κρίςησ. Ανάπτυξη Τοπικήσ Επιχειρηματικότητασ ςτο Δήμο Αθηναίων Γιώργοσ Πιερράκοσ Αναπληρωτήσ Καθηγητήσ ΤΕΙ Αθήνασ Επιχειρθματικι πρόκεςθ Περιεχόμενα Κοινωνικι επιχειρθματικότθτα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΓΕ ΒΑΕΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΣΗ ΝΟΗΛΕΤΣΙΚΗ. Φιλιοποφλου Ειρινθ

ΕΦΑΡΜΟΓΕ ΒΑΕΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΣΗ ΝΟΗΛΕΤΣΙΚΗ. Φιλιοποφλου Ειρινθ ΕΦΑΡΜΟΓΕ ΒΑΕΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΣΗ ΝΟΗΛΕΤΣΙΚΗ Φιλιοποφλου Ειρινθ Προςθήκη νζων πεδίων Ασ υποκζςουμε ότι μετά τθ δθμιουργία του πίνακα αντιλαμβανόμαςτε ότι ζχουμε ξεχάςει κάποια πεδία. Είναι ζνα πρόβλθμα το οποίο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΛΟΓΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΗΡΙΟΣΗΣΑ ΣΗ ΚΟΙΝΕΠ ΕΝΗΜΕΡΩΣΙΚΟ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΤΛΙΚΟ

ΕΠΙΛΟΓΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΗΡΙΟΣΗΣΑ ΣΗ ΚΟΙΝΕΠ ΕΝΗΜΕΡΩΣΙΚΟ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΕΠΙΛΟΓΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΗΡΙΟΣΗΣΑ ΣΗ ΚΟΙΝΕΠ ΕΝΗΜΕΡΩΣΙΚΟ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΕΠΙΛΕΓΟΝΣΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΗΡΙΟΣΗΣΑ - ΘΕΜΑΣΑ ΤΝΕΡΓΑΙΑ 1 Η οικονομικι δραςτθριότθτα αποτελεί ζνα από τα ςυςτατικά ςτοιχεία που

Διαβάστε περισσότερα

Η ΤΜΒΟΛΗ ΣΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΣΗΝ ΠΡΟΩΘΗΗ ΣΗ ΜΑΘΗΗ: ΠΟΡΙΜΑΣΑ ΣΗ ΕΡΕΤΝΑ ΓΙΑ ΣΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΙΚΟΣΗΣΑ

Η ΤΜΒΟΛΗ ΣΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΣΗΝ ΠΡΟΩΘΗΗ ΣΗ ΜΑΘΗΗ: ΠΟΡΙΜΑΣΑ ΣΗ ΕΡΕΤΝΑ ΓΙΑ ΣΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΙΚΟΣΗΣΑ «Προωθώντασ την Ποιότητα και την Ιςότητα ςτην Εκπαίδευςη: Ανάπτυξη, Εφαρμογή και Αξιολόγηςη Παρεμβατικοφ Προγράμματοσ για Παροχή Ίςων Εκπαιδευτικών Ευκαιριών ςε όλουσ τουσ Μαθητζσ» Η ΤΜΒΟΛΗ ΣΩΝ ΓΟΝΕΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνικι Παρουςιάςεων με PowerPoint

Τεχνικι Παρουςιάςεων με PowerPoint Τεχνικι Παρουςιάςεων με PowerPoint Δρ. Παφλοσ Θεοδϊρου Ανϊτατθ Εκκλθςιαςτικι Ακαδθμία Ηρακλείου Κριτθσ Περιεχόμενα Ειςαγωγι Γιατί πρζπει να γίνει παρουςίαςθ τθσ εργαςίασ μου Βαςικι προετοιμαςία Δομι παρουςίαςθσ

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥΣ

ΒΙΟΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥΣ ΦΥΣΙΚΗ vs ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΒΙΟΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥΣ «Προτείνω να αναπτφξουμε πρώτα αυτό που κα μποροφςε να ζχει τον τίτλο: «ιδζεσ ενόσ απλοϊκοφ φυςικοφ για τουσ οργανιςμοφσ». Κοντολογίσ, τισ ιδζεσ που κα μποροφςαν

Διαβάστε περισσότερα

Ένα πρόβλθμα γραμμικοφ προγραμματιςμοφ βρίςκεται ςτθν κανονικι μορφι όταν:

Ένα πρόβλθμα γραμμικοφ προγραμματιςμοφ βρίςκεται ςτθν κανονικι μορφι όταν: Μζθοδος Simplex Η πλζον γνωςτι και περιςςότερο χρθςιμοποιουμζνθ μζκοδοσ για τθν επίλυςθ ενόσ γενικοφ προβλιματοσ γραμμικοφ προγραμματιςμοφ, είναι θ μζκοδοσ Simplex θ οποία αναπτφχκθκε από τον George Dantzig.

Διαβάστε περισσότερα

Μάρκετινγκ V Κοινωνικό Μάρκετινγκ. Πόπη Σουρμαΐδου. Σεμινάριο: Αναπτφςςοντασ μια κοινωνική επιχείρηςη

Μάρκετινγκ V Κοινωνικό Μάρκετινγκ. Πόπη Σουρμαΐδου. Σεμινάριο: Αναπτφςςοντασ μια κοινωνική επιχείρηςη Μάρκετινγκ V Κοινωνικό Μάρκετινγκ Πόπη Σουρμαΐδου Σεμινάριο: Αναπτφςςοντασ μια κοινωνική επιχείρηςη Σφνοψη Τι είναι το Marketing (βαςικι ειςαγωγι, swot ανάλυςθ, τα παλιά 4P) Τι είναι το Marketing Plan

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗΣ ΙΙ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗΣ ΙΙ ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗΣ ΙΙ Ενότητα 4: Στόχοι τθσ εκπαίδευςθσ Χατηόπουλοσ Δθμιτρθσ Σχολι Επιςτιμθσ Φυςικισ Αγωγισ και Ακλθτιςμοφ

Διαβάστε περισσότερα

Ηλεκτρονικά Μαθήματα: Αςφάλεια ςτο Διαδίκτυο

Ηλεκτρονικά Μαθήματα: Αςφάλεια ςτο Διαδίκτυο Ηλεκτρονικά Μαθήματα: Αςφάλεια ςτο Διαδίκτυο Ζργο χρηματοδοτοφμενο από την Ευρωπαϊκή Ζνωςη, με τίτλο: Using New Media to prevent and combat against Media Violence (Αρ. Συμβολαίου: JUST/2010/DAP3/AG/1350)

Διαβάστε περισσότερα

Κάκε δικαίωμα ςυνδζεται με τα άλλα και είναι όλα το ίδιο ςθμαντκά.

Κάκε δικαίωμα ςυνδζεται με τα άλλα και είναι όλα το ίδιο ςθμαντκά. Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΙΑ ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ ΓΙΙΑ ΤΑ ΔΙΙΚΑΙΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΑΙΙΔΙΙΟΥ Σε εύκολη γλώσσα «Δικαιϊματα» είναι κάτι που όλοι ζχουμε και πρζπει να μποροφμε να τα εφαρμόηουμε. Όλοι ζχουμε τα ίδια δικαιϊματα.

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗΣ ΙΙ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗΣ ΙΙ ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗΣ ΙΙ Ενότθτα 3: Κοινωνικζσ ικανότθτεσ και «ευ αγωνίηεςκαι» Χατηόπουλοσ Δθμιτρθσ Σχολι Επιςτιμθσ Φυςικισ

Διαβάστε περισσότερα

Αυτόματη δημιουργία στηλών Αντιστοίχηση νέων λογαριασμών ΦΠΑ

Αυτόματη δημιουργία στηλών Αντιστοίχηση νέων λογαριασμών ΦΠΑ Αυτόματη δημιουργία στηλών Αντιστοίχηση νέων λογαριασμών ΦΠΑ 1 Περίληψη Το ςυγκεκριμζνο εγχειρίδιο δημιουργήθηκε για να βοηθήςει την κατανόηςη τησ διαδικαςίασ αυτόματησ δημιουργίασ ςτηλών και αντιςτοίχιςησ

Διαβάστε περισσότερα

τατιςτικά ςτοιχεία ιςτότοπου Κ.Ε.Π.Α. Α.Ν.Ε.Μ, www.e-kepa.gr για τθν περίοδο 1/1/2011-31/12/2014

τατιςτικά ςτοιχεία ιςτότοπου Κ.Ε.Π.Α. Α.Ν.Ε.Μ, www.e-kepa.gr για τθν περίοδο 1/1/2011-31/12/2014 τατιςτικά ςτοιχεία ιςτότοπου Κ.Ε.Π.Α. Α.Ν.Ε.Μ, www.e-kepa.gr για τθν περίοδο 1/1/2011-31/12/2014 Ειςαγωγι Στο παρόν κείμενο παρουςιάηονται και αναλφονται τα ςτατιςτικά ςτοιχεία του ιςτοτόπου τθσ ΚΕΠΑ-ΑΝΕΜ,

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΣΑ ΕΞΕΣΑΕΩΝ

ΘΕΜΑΣΑ ΕΞΕΣΑΕΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΣΙΚΗ ΠΟΛΙΣΙΚΗ Τομζασ Ανκρωπιςτικϊν Κοινωνικϊν Επιςτθμϊν και Δικαίου Σχολι Εφαρμοςμζνων Μακθματικϊν και Φυςικϊν Επιςτθμϊν 2012-2013 Διδάσκοντες: Παναγιώτα Ράπτη, Κώστας Θεολόγου ΑΔΕΙΑ ΧΡΗΗ Το

Διαβάστε περισσότερα

Ιδιότθτεσ πεδίων Γενικζσ.

Ιδιότθτεσ πεδίων Γενικζσ. Οι ιδιότθτεσ των πεδίων διαφζρουν ανάλογα με τον τφπο δεδομζνων που επιλζγουμε. Ορίηονται ςτο κάτω μζροσ του παρακφρου ςχεδίαςθσ του πίνακα, ςτθν καρτζλα Γενικζσ. Ιδιότθτα: Μζγεκοσ πεδίου (Field size)

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτικι τθσ Γλϊςςασ Ι

Διδακτικι τθσ Γλϊςςασ Ι Διδακτικι τθσ Γλϊςςασ Ι Ενότθτα 1: Ειςαγωγικά Μαριάννα Κoνδφλθ Σχολι Ανκρωπιςτικϊν και Κοινωνικϊν Επιςτθμϊν Τ.Ε.Ε.Α.Π.Η. Σκοποί ενότθτασ Να καταρριφκοφν οι προεπιςτθμονικοί μφκοι για τθ γλϊςςα Να αναδειχκεί

Διαβάστε περισσότερα

Συγγραφι επιςτθμονικισ εργαςίασ. Η κορφφωςθ τθσ προςπάκειάσ μασ

Συγγραφι επιςτθμονικισ εργαςίασ. Η κορφφωςθ τθσ προςπάκειάσ μασ Συγγραφι επιςτθμονικισ εργαςίασ Η κορφφωςθ τθσ προςπάκειάσ μασ Περίγραμμα Ειςήγηςησ Στάδια υλοποίθςθσ τθσ επιςτθμονικισ εργαςίασ Δομι επιςτθμονικισ / πτυχιακισ εργαςίασ Ζθτιματα ερευνθτικισ και ακαδθμαϊκισ

Διαβάστε περισσότερα

Ειδικζσ Ναυπηγικζσ Καταςκευζσ και Ιςτιοφόρα κάφη (Ε)

Ειδικζσ Ναυπηγικζσ Καταςκευζσ και Ιςτιοφόρα κάφη (Ε) Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα Σεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνασ Ειδικζσ Ναυπηγικζσ Καταςκευζσ και Ιςτιοφόρα κάφη (Ε) Ενδεικτική επίλυςη άςκηςησ 1 Δρ. Θωμάσ Π. Μαηαράκοσ Τμιμα Ναυπθγϊν Μθχανικϊν ΤΕ Το

Διαβάστε περισσότερα

67 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Τριιμερο Εκπαιδευτικών Πολιτιςτικών Ακλθτικών Δρώμενων και 18 Μαϊου 2012 Λιοςίων 195. Ακινα Τθλ:

67 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Τριιμερο Εκπαιδευτικών Πολιτιςτικών Ακλθτικών Δρώμενων και 18 Μαϊου 2012 Λιοςίων 195. Ακινα Τθλ: 67 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Τριιμερο Εκπαιδευτικών Πολιτιςτικών Ακλθτικών Δρώμενων 15-16 και 18 Μαϊου 2012 Λιοςίων 195. Ακινα 104 45 Τθλ: 210 83 10 330 Τριιμερο Εκπαιδευτικών Πολιτιςτικών Ακλθτικών Δρώμενων 15-16

Διαβάστε περισσότερα

Σαλτερήσ Νίκοσ Σχολικόσ Σύμβουλοσ Δημοτικήσ Εκπαίδευςησ

Σαλτερήσ Νίκοσ Σχολικόσ Σύμβουλοσ Δημοτικήσ Εκπαίδευςησ Σαλτερήσ Νίκοσ Σχολικόσ Σύμβουλοσ Δημοτικήσ Εκπαίδευςησ Ελάχιςτεσ κεωρθτικζσ διευκρινίςεισ Το Πρόγραμμα ΑΕΕ Σχ. Μονάδασ Η αυτοαξιολόγθςθ και εξωτερικι αξιολόγθςθ ςτθν Αγγλία Επιχειριματα κατά και υπζρ

Διαβάστε περισσότερα

Workshop Ιστορίας της Τέχνης

Workshop Ιστορίας της Τέχνης Το Workshop Ιςτορίασ τθσ Τζχνθσ διεξιχκθ τον Οκτϊβριο από το Τμιμα Καλλιτεχνικισ Παιδείασ & Επιμόρφωςθσ του Διμου Πειραιά. Σκοπόσ του εργαςτθρίου ιταν να εμβακφνει ςτθ μελζτθ τριϊν περιόδων τθσ τζχνθσ

Διαβάστε περισσότερα

Δείκτησ Αξιολόγηςησ 4.1: Σχζςεισ μεταξφ εκπαιδευτικών μαθητών και μεταξφ των μαθητών

Δείκτησ Αξιολόγηςησ 4.1: Σχζςεισ μεταξφ εκπαιδευτικών μαθητών και μεταξφ των μαθητών Δείκτησ Αξιολόγηςησ 4.1: Σχζςεισ μεταξφ εκπαιδευτικών μαθητών και μεταξφ των μαθητών ΤΟΜΕΑΣ 4: ΚΛΙΜΑ ΚΑΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Περιγραφή: Ο ςυγκεκριμζνοσ δείκτθσ αναφζρεται ςτισ

Διαβάστε περισσότερα

Δείκτθσ Αξιολόγθςθσ 2.1: Οργάνωςθ και ςυντονιςμόσ τθσ ςχολικισ ηωισ

Δείκτθσ Αξιολόγθςθσ 2.1: Οργάνωςθ και ςυντονιςμόσ τθσ ςχολικισ ηωισ Δείκτθσ Αξιολόγθςθσ 2.1: Οργάνωςθ και ςυντονιςμόσ τθσ ςχολικισ ηωισ ΤΟΜΕΑΣ 2: ΗΓΕΣΙΑ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Περιγραφι: Ο ςυγκεκριμζνοσ δείκτθσ εξετάηει τισ πρακτικζσ του ςχολείου

Διαβάστε περισσότερα

Παρουςίαςθ Λογιςμικοφ Μαριάννα Χατηοποφλου. Προμθκευτισ: HYPER SYSTEMS.

Παρουςίαςθ Λογιςμικοφ Μαριάννα Χατηοποφλου. Προμθκευτισ: HYPER SYSTEMS. Λογιςμικό: Η γλϊςςα με τα μάτια μου Κατθγορία αναπθρίασ: Κϊφωςθ-Βαρθκοΐα Μάκθμα:Γλϊςςα και Λογοτεχνία για Κωφοφσ και Βαρικοουσ μακθτζσ Τάξθ/εισ: Αϋ, Βϋ, Γϋ Δθμοτικοφ Παρουςίαςθ Λογιςμικοφ Μαριάννα Χατηοποφλου

Διαβάστε περισσότερα

Δείκτησ Αξιολόγηςησ 4.1: Σχζςεισ μεταξφ μελών του Προςωπικοφ του Σχολείου μαθητών και μεταξφ των μαθητών

Δείκτησ Αξιολόγηςησ 4.1: Σχζςεισ μεταξφ μελών του Προςωπικοφ του Σχολείου μαθητών και μεταξφ των μαθητών Δείκτησ Αξιολόγηςησ 4.1: Σχζςεισ μεταξφ μελών του Προςωπικοφ του Σχολείου μαθητών και μεταξφ των μαθητών ΤΟΜΕΑΣ 4: ΚΛΙΜΑ ΚΑΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Περιγραφή: Ο ςυγκεκριμζνοσ δείκτθσ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗΣ ΙΙ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗΣ ΙΙ ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗΣ ΙΙ Ενότητα 10: Ψυχοκινθτικι Αγωγι Χατηόπουλοσ Δθμιτρθσ Σχολι Επιςτιμθσ Φυςικισ Αγωγισ και Ακλθτιςμοφ

Διαβάστε περισσότερα

Rivensco Consulting Ltd 1B Georgiou Gemistou street Strovolos Nicosia Cyprus tel tel

Rivensco Consulting Ltd 1B Georgiou Gemistou street Strovolos Nicosia Cyprus tel tel Erasmus+ Programme Strategic Partnership Project Title: One Minute May Save A Life No. project: 2015-1-RO01-KA202-014982 Rivensco Consulting Ltd 1B Georgiou Gemistou street Strovolos Nicosia Cyprus tel

Διαβάστε περισσότερα

Νζεσ Τάςεισ ςτην εκπαιδευτική διαδικαςία: Gamification

Νζεσ Τάςεισ ςτην εκπαιδευτική διαδικαςία: Gamification Νζεσ Τάςεισ ςτην εκπαιδευτική διαδικαςία: Gamification Δρ. Παναγιϊτθσ Ζαχαριάσ Οικονομικό Πανεπιςτιμιο Ακθνϊν - 15/5/2014 Ημερίδα με κζμα: «Οικονομία τθσ Γνϊςθσ: Αξιοποίθςθ τθσ καινοτομίασ ςτθ Β Βάκμια

Διαβάστε περισσότερα

Ετικέτα Ποιότητας. Διαδικαςία υποβολήσ. Διαδικαςία αξιολόγηςησ. Κριτήρια αξιολόγηςησ

Ετικέτα Ποιότητας. Διαδικαςία υποβολήσ. Διαδικαςία αξιολόγηςησ. Κριτήρια αξιολόγηςησ Ετικέτα Ποιότητας Διαδικαςία υποβολήσ Ο ςυντονιςτισ εκπαιδευτικόσ εκτιμά τθ χρονικι ςτιγμι που κεωρεί ότι το ζργο ζχει φτάςει ςε ικανοποιθτικό ςτάδιο υλοποίθςθσ, ϊςτε να μπορεί να παρουςιάςει τα αποτελζςματα

Διαβάστε περισσότερα

Ερευνθτικζσ Εργαςίεσ Αϋ τάξθσ Γενικοφ Λυκείου 10/10/2011

Ερευνθτικζσ Εργαςίεσ Αϋ τάξθσ Γενικοφ Λυκείου 10/10/2011 Ερευνθτικζσ Εργαςίεσ Αϋ τάξθσ Γενικοφ Λυκείου 10/10/2011 12 ερωτιςεισ και 12 απαντιςεισ 1. Σι είναι οι Ερευνθτικζσ Εργαςίεσ; Είναι Ομαδικι διδαςκαλία, ςτθν οποία ςυμμετζχουν όλοι αποφαςιςτικά Η διδαςκαλία

Διαβάστε περισσότερα

«Χάρβεϊ» *Art therapy* Αριάδνθ Λεγάκθ

«Χάρβεϊ» *Art therapy* Αριάδνθ Λεγάκθ «Χάρβεϊ» *Art therapy* Αριάδνθ Λεγάκθ *Art therapy* H Art therapy, ι αλλιϊσ θεραπεία τέχνησ, είναι μια μορφι κεραπείασ που χρθςιμοποιεί τθ δθμιουργικι διαδικαςία μζςω τθσ τζχνθσ, για να βελτιϊςει τθ φυςικι

Διαβάστε περισσότερα

Λογιςμικό: Ταξίδι ςτθ Φφςθ με Νόθμα Κατηγορία αναπηρίασ: Κϊφωςθ-Βαρθκοΐα Μάιημα: Φυςικι Τάξη/εισ: Εϋ και Στϋ Δθμοτικοφ

Λογιςμικό: Ταξίδι ςτθ Φφςθ με Νόθμα Κατηγορία αναπηρίασ: Κϊφωςθ-Βαρθκοΐα Μάιημα: Φυςικι Τάξη/εισ: Εϋ και Στϋ Δθμοτικοφ Λογιςμικό: Ταξίδι ςτθ Φφςθ με Νόθμα Κατηγορία αναπηρίασ: Κϊφωςθ-Βαρθκοΐα Μάιημα: Φυςικι Τάξη/εισ: Εϋ και Στϋ Δθμοτικοφ Παρουςίαςη Λογιςμικοφ Μαριάννα Χατζοποφλου Προμθκευτισ: Hyper Systems Προςβαςιμότητα

Διαβάστε περισσότερα

Σχολή Επιστημών Αγωγής & Κοινωνικών Επιστημών. Οδθγόσ Σπουδϊν

Σχολή Επιστημών Αγωγής & Κοινωνικών Επιστημών. Οδθγόσ Σπουδϊν Σχολή Επιστημών Αγωγής & Κοινωνικών Επιστημών Οδθγόσ Σπουδϊν Μεταπτυχιακό Πρό γραμμα ςτην Κόινωνικη Εργαςι α & Κόινωνικη Διόι κηςη ΚΟΠΟ Το πρόγραμμα μεταπτυχιακϊν ςπουδϊν ςτθν Κοινωνικι Εργαςία και Κοινωνικι

Διαβάστε περισσότερα

Μάκθμα 1 Ειςαγωγι ςτθν αναπθρία

Μάκθμα 1 Ειςαγωγι ςτθν αναπθρία Πανεπιςτιμιο Θεςςαλίασ Παιδαγωγικό Τμιμα Προςχολικισ Εκπαίδευςθσ Ένταξθ και Αναπθρία: Εκπαιδευτικζσ Προςεγγίςεισ Μάκθμα 1 Ειςαγωγι ςτθν αναπθρία Διδάςκων: Βαςίλθσ Στρογγυλόσ Περιεχόμενο μακιματοσ Ειςαγωγι

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ Ειςαγωγή Τπάρχουν τρία επίπεδα ςτα οποία καλείςτε να αξιολογιςετε το εργαςτιριο D-ID: Νζα κζματα Σεχνολογία Διδακτικι Νέα θέματα Σο εργαςτιριο κα ειςαγάγουν τουσ ςυμμετζχοντεσ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗΣ ΙΙ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗΣ ΙΙ ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗΣ ΙΙ Ενότθτα 1: Οργάνωςθ μακιματοσ Χατηόπουλοσ Δθμιτρθσ Σχολι Επιςτιμθσ Φυςικισ Αγωγισ και Ακλθτιςμοφ

Διαβάστε περισσότερα

Internet a jeho role v našem životě Το Διαδίκτυο και ο ρόλοσ του ςτθ ηωι μασ

Internet a jeho role v našem životě Το Διαδίκτυο και ο ρόλοσ του ςτθ ηωι μασ Internet a jeho role v našem životě Το Διαδίκτυο και ο ρόλοσ του ςτθ ηωι μασ Διαδίκτυο: μια πόρτα ςτον κόςμο Πϊσ μπορεί κανείσ ςε λίγα λεπτά να μάκει ποιεσ ταινίεσ παίηονται ςτουσ κινθματογράφουσ, να ςτείλει

Διαβάστε περισσότερα

Πωσ δθμιουργώ φακζλουσ;

Πωσ δθμιουργώ φακζλουσ; Πωσ δθμιουργώ φακζλουσ; Για να μπορζςετε να δθμιουργιςετε φακζλουσ ςτο χαρτοφυλάκιό ςασ ςτο Mahara κα πρζπει να μπείτε ςτο ςφςτθμα αφοφ πατιςετε πάνω ςτο ςφνδεςμο Mahara profiles από οποιοδιποτε ςελίδα

Διαβάστε περισσότερα

Διαδικαςία Διαχείριςθσ Στθλϊν Βιβλίου Εςόδων - Εξόδων. (v.1.0.7)

Διαδικαςία Διαχείριςθσ Στθλϊν Βιβλίου Εςόδων - Εξόδων. (v.1.0.7) Διαδικαςία Διαχείριςθσ Στθλϊν Βιβλίου Εςόδων - Εξόδων (v.1.0.7) 1 Περίληψη Το ςυγκεκριμζνο εγχειρίδιο δθμιουργικθκε για να βοθκιςει τθν κατανόθςθ τθσ διαδικαςίασ διαχείριςθσ ςτθλών βιβλίου Εςόδων - Εξόδων.

Διαβάστε περισσότερα

Η Τζχνθ τθσ Αποτελεςματικισ Επικοινωνίασ. Εκπαιδεύηρια: Κα. Χριζηοθή Βαζιλική Conicon Ltd

Η Τζχνθ τθσ Αποτελεςματικισ Επικοινωνίασ. Εκπαιδεύηρια: Κα. Χριζηοθή Βαζιλική Conicon Ltd Η Τζχνθ τθσ Αποτελεςματικισ Επικοινωνίασ Εκπαιδεύηρια: Κα. Χριζηοθή Βαζιλική Conicon Ltd 25 Φεβρουαρίου 2015 Εκπαιδεφτρια: Βαςιλικι Χριςτοφι Η κ. Χριςτοφι Βαςιλικι ζχει ςπουδάςει Εφαρμοςμζνθ Επικοινωνία

Διαβάστε περισσότερα

Δείκτεσ Διαχείριςθ Μνιμθσ. Βαγγζλθσ Οικονόμου Διάλεξθ 8

Δείκτεσ Διαχείριςθ Μνιμθσ. Βαγγζλθσ Οικονόμου Διάλεξθ 8 Δείκτεσ Διαχείριςθ Μνιμθσ Βαγγζλθσ Οικονόμου Διάλεξθ 8 Δείκτεσ Κάκε μεταβλθτι ςχετίηεται με μία κζςθ ςτθν κφρια μνιμθ του υπολογιςτι. Κάκε κζςθ ςτθ μνιμθ ζχει τθ δικι τθσ ξεχωριςτι διεφκυνςθ. Με άμεςθ

Διαβάστε περισσότερα

Οδθγόσ για τθν αξιοποίθςθ τθσ διαςφνδεςθσ του myschool με το Εκνικό Δθμοτολόγιο

Οδθγόσ για τθν αξιοποίθςθ τθσ διαςφνδεςθσ του myschool με το Εκνικό Δθμοτολόγιο Οδθγόσ για τθν αξιοποίθςθ τθσ διαςφνδεςθσ του myschool με το Εκνικό Δθμοτολόγιο Αναπτφχκθκε ςτο πλαίςιο του ζργου «Ανάπτυξθ πλθροφοριακοφ ςυςτιματοσ ςυλλογισ και επεξεργαςίασ δεδομζνων που αφοροφν ςτθν

Διαβάστε περισσότερα

ελ. 11/235, Περιεχόμενα Φακζλου "Σεχνικι Προςφορά"

ελ. 11/235, Περιεχόμενα Φακζλου Σεχνικι Προςφορά υντάκτθσ : Ευάγγελοσ Κρζτςιμοσ χόλιο: ΠΑΡΑΣΗΡΗΗ 1 ελ. 11/235, Περιεχόμενα Φακζλου "Σεχνικι Προςφορά" Για τθν αποφυγι μεγάλου όγκου προςφοράσ και για τθ διευκόλυνςθ του ζργου τθσ επιτροπισ προτείνεται τα

Διαβάστε περισσότερα

ΤΠΕ και Εκπαίδευςθ ΕΠΙΜΟΡΦΩΗ ΣΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΠΟΤ ΔΙΔΑΚΟΤΝ ΣΑ 800 ΟΛΟΗΜΕΡΑ ΔΗΜΟΣΙΚΑ ΧΟΛΕΙΑ ΜΕ ΕΑΕΠ

ΤΠΕ και Εκπαίδευςθ ΕΠΙΜΟΡΦΩΗ ΣΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΠΟΤ ΔΙΔΑΚΟΤΝ ΣΑ 800 ΟΛΟΗΜΕΡΑ ΔΗΜΟΣΙΚΑ ΧΟΛΕΙΑ ΜΕ ΕΑΕΠ ΕΠΙΜΟΡΦΩΗ ΣΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΠΟΤ ΔΙΔΑΚΟΤΝ ΣΑ 800 ΟΛΟΗΜΕΡΑ ΔΗΜΟΣΙΚΑ ΧΟΛΕΙΑ ΜΕ ΕΑΕΠ ΤΠΕ και Εκπαίδευςθ Τάςοσ Παπάσ Δάςκαλοσ, Επιμορφωτισ Βϋ Επιπζδου Οκτϊβριοσ 2010 Σο πλαίςιο ειςαγωγισ των ΣΠΕ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΟΙΧΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

ΑΝΟΙΧΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΑΝΟΙΧΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Γιώργος Ν. Μαγούλιος, Κακθγθτις Τμιμα Λογιστικής & Χρηματοοικονομικής Άδειεσ Χρήςησ Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται ςε άδειεσ χριςθσ Creative

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική τησ Πληροφορικήσ Ι Ο Στόχοσ του Μαθήματοσ. Χαρίκλεια Τςαλαπάτα 27/9/2011

Διδακτική τησ Πληροφορικήσ Ι Ο Στόχοσ του Μαθήματοσ. Χαρίκλεια Τςαλαπάτα 27/9/2011 Διδακτική τησ Πληροφορικήσ Ι Ο Στόχοσ του Μαθήματοσ Χαρίκλεια Τςαλαπάτα 27/9/2011 Τι είναι η Διδακτική τησ Πληροφορικήσ; Η μελζτθ, ο προβλθματιςμόσ, και θ εξάςκθςθ τθσ μετάδοςθσ γνϊςθσ ςτα γνωςτικά αντικείμενα:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΟΣΗΣΑ 1: ΓΝΩΡIΖΩ ΣΟΝ ΤΠΟΛΟΓΙΣΗ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: Σο Τλικό του Τπολογιςτι

ΕΝΟΣΗΣΑ 1: ΓΝΩΡIΖΩ ΣΟΝ ΤΠΟΛΟΓΙΣΗ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: Σο Τλικό του Τπολογιςτι ΕΝΟΣΗΣΑ 1: ΓΝΩΡIΖΩ ΣΟΝ ΤΠΟΛΟΓΙΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: Σο Τλικό του Τπολογιςτι Τλικό υπολογιςτι (Hardware), Προςωπικόσ Τπολογιςτισ (ΡC), υςκευι ειςόδου, υςκευι εξόδου, Οκόνθ (Screen), Εκτυπωτισ (Printer), αρωτισ

Διαβάστε περισσότερα

Δείκτησ Αξιολόγηςησ 5.2: Ανάπτυξη και εφαρμογή ςχεδίων δράςησ για τη βελτίωςη του εκπαιδευτικοφ ζργου

Δείκτησ Αξιολόγηςησ 5.2: Ανάπτυξη και εφαρμογή ςχεδίων δράςησ για τη βελτίωςη του εκπαιδευτικοφ ζργου Δείκτησ Αξιολόγηςησ 5.2: Ανάπτυξη και εφαρμογή ςχεδίων δράςησ για τη βελτίωςη του εκπαιδευτικοφ ζργου ΣΟΜΕΑ 5: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΑ, ΠΑΡΕΜΒΑΕΙ ΚΑΙ ΔΡΑΕΙ ΒΕΛΣΙΩΗ ΔΙΑΔΙΚΑΙΕ ΣΟΤ ΧΟΛΕΙΟΤ Περιγραφή: Ο δείκτθσ αυτόσ

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελζςματα Ζρευνασ για τθν Απαςχολθςιμότθτα ςτθν Ελλάδα

Αποτελζςματα Ζρευνασ για τθν Απαςχολθςιμότθτα ςτθν Ελλάδα Αποτελζςματα Ζρευνασ για τθν Απαςχολθςιμότθτα ςτθν Ελλάδα Ιοφνιοσ 2017 Ταυτότθτα τθσ Ζρευνασ Η παροφςα ζρευνα διεξιχκθ το διάςτθμα Μαΐου - Ιουνίου 2017. Δείγμα: 180 επιχειριςεισ που δραςτθριοποιοφνται

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνικά Προβλήματα (κ.π.) ςχετικά με το θεςμό τησ Εκπαίδευςησ

Κοινωνικά Προβλήματα (κ.π.) ςχετικά με το θεςμό τησ Εκπαίδευςησ Κοινωνικά Προβλήματα (κ.π.) ςχετικά με το θεςμό τησ Εκπαίδευςησ Μεκοδολογία κοινωνικισ ζρευνασ & Κοινωνικά προβλιματα Διδάςκοντεσ: Χρ. Τςουραμάνθσ, Ι. Γουςζτθ Ακαδ. Ζτοσ: 2010-2011 Γιατί αποτελεί η εκπαίδευςη

Διαβάστε περισσότερα

Ερωτηματολόγιο ικανοποίηςησ των μελϊν του ΤΥΠΕΤ ςε ςχζςη με τισ προςφερόμενεσ υπηρεςίεσ

Ερωτηματολόγιο ικανοποίηςησ των μελϊν του ΤΥΠΕΤ ςε ςχζςη με τισ προςφερόμενεσ υπηρεςίεσ Προφίλ έρευνασ Η ζρευνα διεξιχκθ μεταξφ Μαΐου και Ιουνίου 2017 ςε όλθ τθν Ελλάδα για λογαριαςμό του ΣΤΠΕΣ. τθν ζρευνα ςυμμετείχαν 3.088 άτομα και είχαν τθν ακόλουκθ ςφνκεςθ Γενικά Συμπεράςματα Η ςυμμετοχι

Διαβάστε περισσότερα

Πειραματικι Ψυχολογία (ΨΧ66)

Πειραματικι Ψυχολογία (ΨΧ66) Πειραματικι Ψυχολογία (ΨΧ66) Διδάςκουςα: Αλεξάνδρα Οικονόμου Παρουςίαςη διαλζξεων: Πζτροσ Ροφςςοσ Διάλεξη 1 Ειςαγωγι Αντικείμενο και τρόποσ λειτουργίασ του μακιματοσ Τι είναι επιςτιμθ; Καλωςορίςατε ςτο

Διαβάστε περισσότερα

Ενθμζρωςθ και προςταςία των καταναλωτών από τουσ κινδφνουσ που απορρζουν από τα χθμικά προϊόντα

Ενθμζρωςθ και προςταςία των καταναλωτών από τουσ κινδφνουσ που απορρζουν από τα χθμικά προϊόντα Ενθμζρωςθ και προςταςία των καταναλωτών από τουσ κινδφνουσ που απορρζουν από τα χθμικά προϊόντα Γενικό Χθμείο του Κράτουσ Διεφκυνςθ Περιβάλλοντοσ Δρ. Διμθτρα Δανιιλ Χθμικά προϊόντα Οι χθμικζσ ουςίεσ υπάρχουν

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνικζσ Ανάλυςησ Διοικητικών Αποφάςεων

Τεχνικζσ Ανάλυςησ Διοικητικών Αποφάςεων Τεχνικζσ Ανάλυςησ Διοικητικών Αποφάςεων Ενότητα 3: υςτιματα ουρϊν αναμονισ Κακθγθτισ Γιάννθσ Γιαννίκοσ χολι Οργάνωςθσ και Διοίκθςθσ Επιχειριςεων Σμιμα Διοίκθςθσ Επιχειριςεων Σκοποί ενότητασ Μελζτθ ςυςτθμάτων

Διαβάστε περισσότερα

Ένασ κφκλοσ μια φορά.

Ένασ κφκλοσ μια φορά. Ένασ κφκλοσ μια φορά. Μια μζρα ςαν όλεσ τισ άλλεσ, ςτθν τάξθ μασ, ζνασ κφκλοσ ξεκίνθςε να γράφει τθν δικι του ιςτορία. Στθν αρχι μασ γεννικθκαν μερικζσ απορίεσ: «Τι μποροφμε να κάνουμε με ζναν κφκλο»;

Διαβάστε περισσότερα

ΠΥΛΗ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ και ΨΗΦΙΑΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΗΝ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΠΥΛΗ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ και ΨΗΦΙΑΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΗΝ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ «Ολοκλθρωμζνεσ Τπθρεςίεσ Ενίςχυςθσ Ψθφιακισ Εμπιςτοςφνθσ» του Επιχειρθςιακοφ Προγράμματοσ «ΨΗΦΙΑΚΗ ΤΓΚΛΙΗ» 2007-2013 Υποέργο 1 ΠΥΛΗ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ και ΨΗΦΙΑΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΗΝ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Ανάδοχοσ Ζνωςθ

Διαβάστε περισσότερα

Πόςο εκτατό μπορεί να είναι ζνα μη εκτατό νήμα και πόςο φυςικό. μπορεί να είναι ζνα μηχανικό ςτερεό. Συνιςταμζνη δφναμη versus «κατανεμημζνησ» δφναμησ

Πόςο εκτατό μπορεί να είναι ζνα μη εκτατό νήμα και πόςο φυςικό. μπορεί να είναι ζνα μηχανικό ςτερεό. Συνιςταμζνη δφναμη versus «κατανεμημζνησ» δφναμησ Πόςο εκτατό μπορεί να είναι ζνα μη εκτατό νήμα και πόςο φυςικό μπορεί να είναι ζνα μηχανικό ςτερεό. Συνιςταμζνη δφναμη versus «κατανεμημζνησ» δφναμησ Για τθν ανάδειξθ του κζματοσ κα λφνουμε κάποια προβλιματα

Διαβάστε περισσότερα

Εγχειρίδιο Χριςθσ τθσ διαδικτυακισ εφαρμογισ «Υποβολι και παρακολοφκθςθ τθσ ζγκριςθσ Εκπαιδευτικών Πακζτων»

Εγχειρίδιο Χριςθσ τθσ διαδικτυακισ εφαρμογισ «Υποβολι και παρακολοφκθςθ τθσ ζγκριςθσ Εκπαιδευτικών Πακζτων» Εγχειρίδιο Χριςθσ τθσ διαδικτυακισ εφαρμογισ «Υποβολι και παρακολοφκθςθ τθσ ζγκριςθσ Εκπαιδευτικών Πακζτων» Το Πλθροφοριακό Σφςτθμα τθσ δράςθσ «e-κπαιδευτείτε» ζχει ςτόχο να αυτοματοποιιςει τισ ακόλουκεσ

Διαβάστε περισσότερα

Ειδικό Φροντιστήριο Στην Ελληνική Γλώσσα. Απαντιςεισ. Το κείμενο αναφζρεται ςτθ ςθμαςία των αρχαίων μνθμείων και ςτουσ τρόπουσ προςζγγιςισ τουσ.

Ειδικό Φροντιστήριο Στην Ελληνική Γλώσσα. Απαντιςεισ. Το κείμενο αναφζρεται ςτθ ςθμαςία των αρχαίων μνθμείων και ςτουσ τρόπουσ προςζγγιςισ τουσ. Απαντιςεισ Α1. Το κείμενο αναφζρεται ςτθ ςθμαςία των αρχαίων μνθμείων και ςτουσ τρόπουσ προςζγγιςισ τουσ. Βαςικά ςθμεία: Λόγοι προςταςίασ: 1. Εκφραςτζσ δθμοκρατικοφ πνεφματοσ 2. Χϊροι ψυχαγωγίασ και πολιτιςμικισ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΣΙΣΡΟΦΗ ΤΝΑΡΣΗΗ. f y x y f A αντιςτοιχίηεται ςτο μοναδικό x A για το οποίο. Παρατθριςεισ Ιδιότθτεσ τθσ αντίςτροφθσ ςυνάρτθςθσ 1. Η. f A τθσ f.

ΑΝΣΙΣΡΟΦΗ ΤΝΑΡΣΗΗ. f y x y f A αντιςτοιχίηεται ςτο μοναδικό x A για το οποίο. Παρατθριςεισ Ιδιότθτεσ τθσ αντίςτροφθσ ςυνάρτθςθσ 1. Η. f A τθσ f. .. Αντίςτροφθ ςυνάρτθςθ Ζςτω θ ςυνάρτθςθ : A θ οποία είναι " ". Τότε ορίηεται μια νζα ςυνάρτθςθ, θ μζςω τθσ οποίασ το κάκε ιςχφει y. : A με Η νζα αυτι ςυνάρτθςθ λζγεται αντίςτροφθ τθσ. y y A αντιςτοιχίηεται

Διαβάστε περισσότερα

Εξαρτιςεισ -Ναρκωτικά

Εξαρτιςεισ -Ναρκωτικά Εξαρτιςεισ -Ναρκωτικά Η ομάδα μασ φζτοσ κα αςχολθκεί με το κζμα των εξαρτιςεων το οποίο είναι πολφ διευρυμζνο ςτισ μζρεσ μασ. Θα ςασ αναφζρουμε πολλζσ πλθροφορίεσ για τισ εξαρτιςεισ. Επίςθσ κα κζλαμε να

Διαβάστε περισσότερα

ΗΜΕΡΙΔΑ ΔΗΜΟΙΟΣΗΣΑ Ο.Ι.Τ.Ε. Προώκθςθ και ενίςχυςθ τθσ ςυμμετοχισ των γυναικών ςτα όργανα εκπροςώπθςθσ των ςυνδικαλιςτικών οργανώςεων των εργαηομζνων

ΗΜΕΡΙΔΑ ΔΗΜΟΙΟΣΗΣΑ Ο.Ι.Τ.Ε. Προώκθςθ και ενίςχυςθ τθσ ςυμμετοχισ των γυναικών ςτα όργανα εκπροςώπθςθσ των ςυνδικαλιςτικών οργανώςεων των εργαηομζνων ΗΜΕΡΙΔΑ ΔΗΜΟΙΟΣΗΣΑ Ο.Ι.Τ.Ε. Προώκθςθ και ενίςχυςθ τθσ ςυμμετοχισ των γυναικών ςτα όργανα εκπροςώπθςθσ των ςυνδικαλιςτικών οργανώςεων των εργαηομζνων 12 Ιουνίου 2013, ώρα 18:00, Γραφεία ΧΕΝ Ελλάδος(Αμερικής

Διαβάστε περισσότερα

Ζρευνα ικανοποίθςθσ τουριςτϊν

Ζρευνα ικανοποίθςθσ τουριςτϊν Ζρευνα ικανοποίθςθσ τουριςτϊν Ammon Ovis_Ζρευνα ικανοποίθςθσ τουριςτϊν_ Ραδιοςτακμόσ Flash 96 1 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ Σο δείγμα περιλαμβάνει 332 τουρίςτεσ από 5 διαφορετικζσ θπείρουσ. Οι περιςςότεροι εξ αυτϊν

Διαβάστε περισσότερα

Ανάλυςη των επιλεγμζνων Επιχειρηςιακϊν Προγραμμάτων ςτο πλαίςιο του SURF-NATURE

Ανάλυςη των επιλεγμζνων Επιχειρηςιακϊν Προγραμμάτων ςτο πλαίςιο του SURF-NATURE Ανάλυςη των επιλεγμζνων Επιχειρηςιακϊν Προγραμμάτων ςτο πλαίςιο του SURF-NATURE Περίληψη Η βιοποικιλότθτα ζχει αλλάξει δραματικά τα τελευταία 50 χρόνια ςυγκριτικά με τισ αλλαγζσ που παρατθροφνται ςε όλθ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΤΔΩΝ ΣΜΗΜΑΣΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗ Η ΚΑΙ ΠΟΛΙΣΙΚΗ ΕΠΙ ΣΗΜΗ ΓΙΑ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΤΔΩΝ ΣΜΗΜΑΣΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗ Η ΚΑΙ ΠΟΛΙΣΙΚΗ ΕΠΙ ΣΗΜΗ ΓΙΑ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΤΔΩΝ ΣΜΗΜΑΣΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗ Η ΚΑΙ ΠΟΛΙΣΙΚΗ ΕΠΙ ΣΗΜΗ ΓΙΑ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2015-16 ΕΙ ΑΓΩΓΙΚΗ ΚΑΣΕΤΘΤΝ Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗ Η Υςτερα από ομόφωνθ απόφαςθ τθσ αρικμ. 14/3.12.2014

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΣΙΟ ΣΤΠΟΤ ΣΟΧΑΙ ΑΕ: «ΚΛΑΔΙΚΕ ΣΟΧΕΤΕΙ» ΜΕΛΕΣΗ ΑΓΟΡΑ ΑΛΤΙΔΩΝ ΛΙΑΝΙΚΟΤ ΕΜΠΟΡΙΟΤ

ΔΕΛΣΙΟ ΣΤΠΟΤ ΣΟΧΑΙ ΑΕ: «ΚΛΑΔΙΚΕ ΣΟΧΕΤΕΙ» ΜΕΛΕΣΗ ΑΓΟΡΑ ΑΛΤΙΔΩΝ ΛΙΑΝΙΚΟΤ ΕΜΠΟΡΙΟΤ ΔΕΛΣΙΟ ΣΤΠΟΤ ΣΟΧΑΙ ΑΕ: «ΚΛΑΔΙΚΕ ΣΟΧΕΤΕΙ» ΜΕΛΕΣΗ ΑΓΟΡΑ ΑΛΤΙΔΩΝ ΛΙΑΝΙΚΟΤ ΕΜΠΟΡΙΟΤ Μείωςθ 1,9% ςε ςχζςθ με το 2009, παρουςίαςε θ αγορά των αλυςίδων λιανικοφ εμπορίου των οκτϊ εξεταηόμενων κατθγοριϊν το 2010

Διαβάστε περισσότερα

Ηράκλειο, 14-9-2015 Αρικ. Εγκ.: Φ. 34.1/3/7596 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΣΙΑ ΤΠ. ΠΟΛΙΣΙΜΟΤ, ΠΑΙΔΕΙΑ & ΘΡΗΚ/ΣΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΔΙΕΤΘΤΝΗ Π. & Δ.

Ηράκλειο, 14-9-2015 Αρικ. Εγκ.: Φ. 34.1/3/7596 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΣΙΑ ΤΠ. ΠΟΛΙΣΙΜΟΤ, ΠΑΙΔΕΙΑ & ΘΡΗΚ/ΣΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΔΙΕΤΘΤΝΗ Π. & Δ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΣΙΑ Ηράκλειο, 14-9-2015 Αρικ. Εγκ.: Φ. 34.1/3/7596 ΤΠ. ΠΟΛΙΣΙΜΟΤ, ΠΑΙΔΕΙΑ & ΘΡΗΚ/ΣΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΔΙΕΤΘΤΝΗ Π. & Δ. ΕΚΠΑΙΔΕΤΗ ΑΣΣΙΚΗ Δ/ΝΗ Α/ΘΜΙΑ ΕΚΠ/Η Βϋ ΑΘΗΝΑ ΠΡΟ: χολικζσ Μονάδεσ Π.Ε.

Διαβάστε περισσότερα

ΤΝΔΡΟΜΟ RETT. Πθγζσ: Rett Syndrome Research Trust (reverserett.org) Rett Syndrome Association of Australia (RSAA) Army of Us (armyofus.

ΤΝΔΡΟΜΟ RETT. Πθγζσ: Rett Syndrome Research Trust (reverserett.org) Rett Syndrome Association of Australia (RSAA) Army of Us (armyofus. ΤΝΔΡΟΜΟ RETT Πθγζσ: Rett Syndrome Research Trust (reverserett.org) Rett Syndrome Association of Australia (RSAA) Army of Us (armyofus.org) Σι είναι το φνδρομο Rett; Σο φνδρομο Rett είναι μια βαριά και

Διαβάστε περισσότερα

Clinical trials have gone global: Is this a good thing? Επιλεγόμενο μάκθμα «Λευχαιμίεσ» Σταυροφλα Μπεροποφλθ Κωνςταντίνοσ Φωτιάδθσ

Clinical trials have gone global: Is this a good thing? Επιλεγόμενο μάκθμα «Λευχαιμίεσ» Σταυροφλα Μπεροποφλθ Κωνςταντίνοσ Φωτιάδθσ Clinical trials have gone global: Is this a good thing? Επιλεγόμενο μάκθμα «Λευχαιμίεσ» Σταυροφλα Μπεροποφλθ Κωνςταντίνοσ Φωτιάδθσ Τι είναι θ κλινικι δοκιμι; Σφμφωνα με το WHO Κάκε ερευνθτικι μελζτθ, θ

Διαβάστε περισσότερα

Συηιτθςθ με κζμα «Τι πρζπει να κάνουμε για να προετοιμαςτοφμε ςε περίπτωςθ ςειςμοφ», παρακολοφκθςθ ςχετικϊν video, ανάγνωςθ βιβλίων.

Συηιτθςθ με κζμα «Τι πρζπει να κάνουμε για να προετοιμαςτοφμε ςε περίπτωςθ ςειςμοφ», παρακολοφκθςθ ςχετικϊν video, ανάγνωςθ βιβλίων. Συηιτθςθ με κζμα «Τι πρζπει να κάνουμε για να προετοιμαςτοφμε ςε περίπτωςθ ςειςμοφ», παρακολοφκθςθ ςχετικϊν video, ανάγνωςθ βιβλίων. Καταγραφι των ιδεϊν. (Γλϊςςα- Παραγωγι Προφορικϊν Κειμζνων) Τα παιδιά

Διαβάστε περισσότερα

Οδθγία 2014/95/ΕΕ Ευρωπαϊκοφ Κοινοβουλίου και Συμβουλίου τθσ 22/10/14. Ημερομθνία Δθμοςίευςθσ ςτθν Εφθμερίδα Ε.Ε.: 15/11/14

Οδθγία 2014/95/ΕΕ Ευρωπαϊκοφ Κοινοβουλίου και Συμβουλίου τθσ 22/10/14. Ημερομθνία Δθμοςίευςθσ ςτθν Εφθμερίδα Ε.Ε.: 15/11/14 Οδθγία 2014/95/ΕΕ Ευρωπαϊκοφ Κοινοβουλίου και Συμβουλίου τθσ 22/10/14 Ημερομθνία Δθμοςίευςθσ ςτθν Εφθμερίδα Ε.Ε.: 15/11/14 Δθμοςιοποίθςθ μθ χρθματοοικονομικών πλθροφοριών Ημερομθνία Εφαρμογισ τθσ Ευρωπαϊκισ

Διαβάστε περισσότερα

Fair Trade Δίκαιο Εμπόριο. Σο Fair Trade ςτον κόςμο

Fair Trade Δίκαιο Εμπόριο. Σο Fair Trade ςτον κόςμο Δίκαιο Εμπόριο Ερωτιςεισ για τθν αρχι: 1) Ποια προϊόντα ειςάγουμε από τον Τρίτο Κόςμο; 2) Όταν αγοράηετε αυτά τα προϊόντα, ςκεφτόςαςτε ποια είναι θ ιςτορία τουσ; Δθλαδι, από ποφ προζρχονται, ποιοι είναι

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυο Natura 2000 Συνεργαςία για τθν Προςταςία τθσ Φφςθσ. Δζςπω Ζαβροφ Λειτουργόσ Περιβάλλοντοσ Τμιμα Περιβάλλοντοσ

Δίκτυο Natura 2000 Συνεργαςία για τθν Προςταςία τθσ Φφςθσ. Δζςπω Ζαβροφ Λειτουργόσ Περιβάλλοντοσ Τμιμα Περιβάλλοντοσ Δίκτυο Natura 2000 Συνεργαςία για τθν Προςταςία τθσ Φφςθσ Δζςπω Ζαβροφ Λειτουργόσ Περιβάλλοντοσ Τμιμα Περιβάλλοντοσ Στόχοσ Δικτφου Natura 2000 Διατιρθςθ, προςταςία και βελτίωςθ φυςικϊν οικοτόπων και άγριων

Διαβάστε περισσότερα

Λογοτεχνικό ανάγνωσμα Χριστουγέννων.

Λογοτεχνικό ανάγνωσμα Χριστουγέννων. Λογοτεχνικό ανάγνωσμα Χριστουγέννων. Να δθμιουργιςετε ζνα video ι power point, ςτο οποι ο κα προτει νετε ζνα κεατρικο ζργο ι ζνα λογοτεχνικο βιβλι ο που κα μποροφςε να γι νει κεατρικο, με ςτο χο τθν αντιμετϊπιςθ

Διαβάστε περισσότερα

Οικονομικά Στοιχεία για τισ Ξζνεσ Γλϊςςεσ ςτθν Ελλάδα

Οικονομικά Στοιχεία για τισ Ξζνεσ Γλϊςςεσ ςτθν Ελλάδα Οικονομικά Στοιχεία για τισ Ξζνεσ Γλϊςςεσ ςτθν Ελλάδα Τα ςτοιχεία που παρατίκενται ζχουν αντλθκεί αυτοφςια από τθν δθμοςιευμζνθ Ζκκεςθ του Κζντρου Ανάπτυξθσ Εκπαιδευτικισ Πολιτικισ τθσ ΓΣΕΕ με τίτλο «Τα

Διαβάστε περισσότερα

Ανϊτερεσ πνευματικζσ λειτουργίεσ Μνιμθ Μάκθςθ -Συμπεριφορά

Ανϊτερεσ πνευματικζσ λειτουργίεσ Μνιμθ Μάκθςθ -Συμπεριφορά Ανϊτερεσ πνευματικζσ λειτουργίεσ Μνιμθ Μάκθςθ -Συμπεριφορά Οδθγίεσ Προτείνεται να γίνει ςαφισ ο ρόλοσ κάκε τμιματοσ του ΚΝΣ και να αναδειχκεί θ ςχζςθ που ζχουν τα μζρθ αυτά με τισ ανϊτερεσ πνευματικζσ

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΙΕ ΓΙΑ ΣΗΝ ΕΙΑΓΩΓΗ ΕΚΔΡΟΜΩΝ & ΝΕΩΝ - ΑΝΑΚΟΙΝΩΕΩΝ ΣΗΝ ΙΣΟΕΛΙΔΑ ΣΗ Δ.Δ.Ε. ΘΕΠΡΩΣΙΑ

ΟΔΗΓΙΕ ΓΙΑ ΣΗΝ ΕΙΑΓΩΓΗ ΕΚΔΡΟΜΩΝ & ΝΕΩΝ - ΑΝΑΚΟΙΝΩΕΩΝ ΣΗΝ ΙΣΟΕΛΙΔΑ ΣΗ Δ.Δ.Ε. ΘΕΠΡΩΣΙΑ ΟΔΗΓΙΕ ΓΙΑ ΣΗΝ ΕΙΑΓΩΓΗ ΕΚΔΡΟΜΩΝ & ΝΕΩΝ - ΑΝΑΚΟΙΝΩΕΩΝ ΣΗΝ ΙΣΟΕΛΙΔΑ ΣΗ Δ.Δ.Ε. ΘΕΠΡΩΣΙΑ ΕΙΑΓΩΓΗ Ο νζοσ δικτυακόσ τόποσ τθσ Δ.Δ.Ε. Θεςπρωτίασ παρζχει πλζον τθ δυνατότθτα τθσ καταχϊρθςθσ νζων, ειδιςεων και

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΟΡΤΙΚΟΣ ΡΙΝΑΚΑΣ ΜΕ ΤΑ ΧΑΑΚΤΗΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΡΟΤΑΣΗΣ

ΣΥΝΟΡΤΙΚΟΣ ΡΙΝΑΚΑΣ ΜΕ ΤΑ ΧΑΑΚΤΗΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΡΟΤΑΣΗΣ Αφόρμθςθ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΖΩΝΤΑΝΟΙ ΟΓΑΝΙΣΜΟΙ/ΦΥΤΑ ΣΥΝΟΡΤΙΚΟΣ ΡΙΝΑΚΑΣ ΜΕ ΤΑ ΧΑΑΚΤΗΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΡΟΤΑΣΗΣ Δείκτθσ Επιτυχίασ: Να διατυπϊνουν παρατθριςεισ για διάφορεσ εμφανείσ ιδιότθτεσ των ηωντανϊν

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΚΕΝΣΡΟ ΗΛΕΚΣΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΚΤΒΕΡΝΗΗ. Αποτελζςματα ζρευνασ αξιολογιςθσ υπθρεςιών ΚΗΔ

ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΚΕΝΣΡΟ ΗΛΕΚΣΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΚΤΒΕΡΝΗΗ. Αποτελζςματα ζρευνασ αξιολογιςθσ υπθρεςιών ΚΗΔ ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΚΕΝΣΡΟ ΗΛΕΚΣΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΚΤΒΕΡΝΗΗ Αποτελζςματα ζρευνασ αξιολογιςθσ υπθρεςιών ΚΗΔ Μάιοσ 2014 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Ειςαγωγι... 1 2. υνοπτικά αποτελζςματα... 1 2.1) Αξιολόγθςθ γενικισ

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. χολι Χοροφ Αντιγόνθ Βοφτου - Πολιτικι Διαχείριςθσ Cookie 1

Περιεχόμενα. χολι Χοροφ Αντιγόνθ Βοφτου - Πολιτικι Διαχείριςθσ Cookie 1 Περιεχόμενα Περιεχόμενα... 1 1. Ειςαγωγή... 2 1.1 Σχετικά... 2 2. Γενικέσ Πληροφορίεσ για τα Cookies... 2 2.1 Οριςμόσ... 2 2.2 Χρήςη... 3 2.3 Τφποι... 3 2.4 Έλεγχοσ... 3 3. Cookies Σχολήσ... 4 3.1 Ειςαγωγή...

Διαβάστε περισσότερα

Epsilon Cloud Services

Epsilon Cloud Services 1 Περίλθψθ Το ςυγκεκριμζνο εγχειρίδιο δημιουργήθηκε για να βοηθήςει την κατανόηςη τησ λειτουργίασ και παραμετροποίηςησ του Epsilon Cloud Services ςτην εφαρμογή extra Λογιςτική Διαχείριςη. 2 2 Περιεχόμενα

Διαβάστε περισσότερα

Τα Σεμινάρια της Ερμούπολης 2011 Ομάδα INFOSTRAG

Τα Σεμινάρια της Ερμούπολης 2011 Ομάδα INFOSTRAG Ερευνητική Ομάδα για την Τεχνολογική, Οικονομική και Στρατηγική Ανάλυση της Κοινωνίας της Πληροφορίας (INFOSTRAG) Εργαστήριο Βιομηχανικής και Ενεργειακής Οικονομίας (ΕΒΕΟ) http://infostrag.gr/ Τα Σεμινάρια

Διαβάστε περισσότερα