Στάδια ιαδικασίας Μάθησης-Μνήµης. 1. Πρόσκτηση Acquisition 2. Εγκατάσταση Consolidation 3. Ανάκληση Retrieval

Transcript

1 ΜΑΘΗΣΗ & ΜΝΗΜΗ ΜΑΘΗΣΗ & ΜΝΗΜΗ

2 Στάδια ιαδικασίας Μάθησης-Μνήµης 1. Πρόσκτηση Acquisition 2. Εγκατάσταση Consolidation 3. Ανάκληση Retrieval

3

4 ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΜΝΗΜΟΝΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ

5 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΜΝΗΜΗΣ ηλωτική ή έκδηλη (declarative ή explicit) -«συνειδητή»: Σηµασιολογική (facts) & Επεισοδιακή (events) Μη δηλωτική ή άδηλη (non-declarative ή implicit) - µνήµη δεξιοτήτων: ιαδικαστική (procedural), Κλασική Εξάρτηση (conditioning), Αντανακλαστικά Εργασίας ή ενεργός (working memory) Βραχύχρονη µνήµη (short-term memory) συγκράτηση αντιληπτικών δεδοµένων για διαστήµατα 1 λεπτού

6 Περιοχές εγκεφάλου που σχετίζονται µε τις διαφορετικές κατηγορίες µνήµης Έκδηλη Ιππόκαµπος (CA1), Παραϊπποκάµπιος έλικα και παρακείµενος φλοιός Χολινεργικό σύστηµα βάσης πρόσθιου εγκεφάλου Κροταφικός, Βρεγµατικός και Ινιακός Φλοιός Άδηλη Βασικά Γάγγλια, Παρεγκεφαλίδα και Ινιακός Φλοιός Εργασίας Προµετωπιαίος και Προκινητικός Φλοιός

7 Μορφές «Μάθησης» I. Έκδηλη II. Άδηλη Α. Μη συνειρµική (non-associative) 1. Εθισµός 2. Ευαισθητοποίηση (Απεθισµός) Β. Συνειρµική 1. Κλασική εξαρτηµένη (classical conditioning) 2. Συντελεστική εξαρτηµένη (operant conditioning) Εθισµός = Ελάττωση της απόκρισης σε ένα επαναλαµβανόµενο, καλοήθες ερέθισµα Ευαισθητοποίηση = Ενίσχυση των αποκρίσεων σε µία µεγάλη ποικιλία ερεθισµάτων µετά από ένα έντονο ή αλγογόνο ερέθισµα Κλασική εξάρτηση = εκµάθηση της σχέσης µεταξύ δύο ερεθισµάτων π.χ. ήχος-τροφή Συντελεστική εξάρτηση = Εκµάθηση µίας σχέσης µεταξύ του ερεθίσµατος

8 Συντελεστική Εξάρτηση

9 Πολλαπλά µνηµονικά συστήµατα στον εγκέφαλο Πολλαπλά µνηµονικά συστήµατα στον εγκέφαλο

10 ΠεριοχέςτουΕγκεφάλουπουΕνέχονται στη Μνήµη-Μάθηση Προµετωπιαίος Φλοιός Ιππόκαµπος

11 Εγκεφαλικές δοµές που σχετίζονται µε τη µνήµη Εγκεφαλικές δοµές που σχετίζονται µε τη µνήµη

12 Έκδηλη Μνήµη-Ιππόκαµπος Έκδηλη Μνήµη-Ιππόκαµπος

13 Ο ιππόκαµπος είναι µια εγκεφαλική δοµή που κατεξοχήν ενέχεται στις διαδικασίες µνήµης-µάθησης

14 Αµνησία Ηαµνησία µπορεί να είναι ολική ή ειδική. Στην ολική όλαταείδηπληροφορίαςεπηρεάζονται. Στην ειδική επηρεάζονται συγκεκριµένα στοιχεία π.χ πρόσωπα. Η αµνησία µπορεί να είναι ορθόδροµη ή ανάδροµη. Ορθόδροµη: ανικανότητα µάθησης ο,τιδήποτε νέου µετά τη στιγµή του τραύµατος (συνήθως οργανική) Ανάδροµη: απώλεια µνήµης γεγονότων πριν τη στιγµή του τραύµατος (ψυχογενής ή οργανική).

15 Αµνησία ργανική προκαλούµενη από σοκ, εγκεφαλική βλάβη, ασθένεια. υποξικό επεισόδιο, εγκεφαλικός έρπης (herpes encephalitis) επιληψία, εγκεφαλικό τραύµα, νόσο Alzheimer υχογενής προκαλούµενη από ψυχολογικό τραύµα dissociative disorders psychogenic fugue multiple personality disorder

16 Ribot s law of regression η απώλεια της µνήµης είναι αντιστρόφως σχετιζόµενη µε τον χρόνο που έχει παρέλθει µεταξύ του γεγονότος που πρέπει να θυµηθούµε και της βλάβης. -Οι µνήµες χρειάζονται ένα συγκεκριµένο χρονικό διάστηµα για να οργανωθούν και να σταθεροποιηθούν.

17 ΟασθενήςHM Scoville & Milner (1957) Scoville έκανε τις εγχειρήσεις για θεραπεία ψυχώσεων, δεν είχαν αποτέλεσµα, και έτσι τις δοκίµασε σε περίπου 30 επιληπτικούς ασθενείς. HM: αµφοτερόπλευρη αφαίρεση του µέσου κροταφικού λοβού λόγω επιληπτικών κρίσεων το 1953.

18 Αµφοτερόπλευρη αφαίρεση µέσου κροταφικού λοβού Αµφοτερόπλευρη αφαίρεση µέσου κροταφικού λοβού ιππόκαµπος, αµυγδαλή, υπερκείµενος ρινικός φλοιός

19 ΑΜΝΗΣΙΚΟ ΣΥΝ ΡΟΜΟ HM ΑΜΝΗΣΙΚΟ ΣΥΝ ΡΟΜΟ HM ΟΛΙΚΗ ΟΡΘΟ ΡΟΜΗ ΑΜΝΗΣΙΑ λέξεις, πρόσωπα επανειληµµένη ανάγνωση εφηµερίδων δεν θυµάται το γιατρό του Μόνο ήπια ανάδροµη αµνησία απώλεια µνήµης έως 2-3 χρόνια πριν τη στιγµή της βλάβης, παιδικές µνήµες άθικτες. χρονικά διαβαθµισµένη (temporarily graded) ανάδροµη αµνησία

20 ανάδροµη αµνησία Ορθόδροµη vs. Ανάδροµη αµνησία Ορθόδροµη vs. Ανάδροµη αµνησία Φυσιολογική µνήµη για µακρινά γεγονότα (παιδική ηλικία) Για τον HM, η ανάδροµη αµνησία είναι για 2 περίπου χρόνια ορθόδροµη αµνησία

21 ακρινή vs πρόσφατη µνήµη: M, απώλεια πρόσφατης µνήµης

22 Αµνησία µέσου κροταφικού λοβού: Αµνησία µέσου κροταφικού λοβού: Πολύ συγκεκριµένο έλλειµµα στηµακρόχρονη µνήµη όχι άνοια φυσιολογικό IQ φυσιολογικές αντιληπτικές ικανότητες άθικτη προσωπικότητα και κοινωνικές ικανότητες Βραχύχρονη µνήµη καλή

23 Μάθηση που διατηρείται Μάθηση που διατηρείται Φυσιολογική µάθηση ορισµένων πραγµάτων visual motor pursuit προετοιµασία αντίδρασης (priming) δοκιµασία ζωγραφικής σε καθρέφτη normal eyeblink classical conditioning (e.g., puff of air/tone on eye but not fear) Αλλά δεν θυµάται ότι έχει κάνει τη δοκιµασία!!!!!!!!!!!

24 HM παρουσίαζε βελτίωση σε δοκιµασίες αλλά δεν αναγνώριζε τη δοκιµασία από µέρα σε µέρα.

25 έκδηλη vs. άδηλη µνήµη έκδηλη vs. άδηλη µνήµη Η µνήµη που επηρεάστηκε από τη βλάβη στον ΗΜ ορίζεται ως έκδηλη µνήµη, πρέπει δηλαδή να δηλωθεί λεκτικά και απαιτεί συνειδητή ανάκληση. Περιλαµβάνει τη σηµασιολογική µνήµη (facts) και την επεισοδιακή (γεγονότα) µνήµη. Η άδηλη µνήµη (διαδικαστική) είναι ανεπηρέαστη. Η µάθηση µπορεί να αποδειχθεί µέσω της επίδοσης και δεν βασίζεται σε λεκτική ανάκληση. Ηάδηληµνήµη είναι ένας όρος που περιλαµβάνει πολλές διαφορετικές µορφές µνήµης, περιλαµβανοµένων των περισσότερων µορφών κλασικής εξάρτησης.

26 Νευροανατοµία Ο ιππόκαµπος είναι η κρίσιµη δοµή για τη έκδηλη µνήµη The greater the disruption to the surrounding cortex the more severe the amnesia Anterograde and retrograde amnesia usually correlated (HM is an exception) Disruption of hippocampal-circuitry can give a similar deficit (dorsomedial thamalus)

27 ΒΑΣΙΚΑ ΓΑΓΓΛΙΑ ΒΑΣΙΚΑ ΓΑΓΓΛΙΑ

28 ΒΑΣΙΚΑ ΓΑΓΓΛΙΑ & Άδηλη µνήµη - ιαδικαστική Σε ασθενείς µε νόσοparkinson ή Huntington δεν παρατηρείται µφανής αµνησία (η έκδηλη µνήµη είναι φυσιολογική) ροβλήµατα στην άδηλη µνήµη (διαδικαστική µνήµη) αντιληπτική-κινητική µάθηση συνήθειες δεξιότητες-ικανότητες

29 Αντιληπτικές κινητικές δοκιµασίες που επηρεάζονται από βλάβες των βασικών γαγγλίων. οκιµασία σειριακής χρονικής απόκρισης (Serial Reaction Time) οκιµασία ζωγραφικής σε καθρέφτη (Mirror drawing)

30 οκιµασία σειριακής χρονικής απόκρισης [Serial Reaction Time (SRT) Task]

31 Μνηµονικό έλλειµµα

32

33 Φόβος Μια προσαρµοστική συναισθηµατική κατάσταση που κινητοποιεί και οργανώνει αµυντικές αποκρίσεις απαραίτητες για την επιβίωση. Ο φόβος συµπεραίνεται από την παρουσία αµυντικών αποκρίσεων. Εξαρτηµένος φόβος: εξαρτηµένα ερεθίσµατα απελευθερώνουν αποκρίσεις φόβου έπειτα από την σύνδεσή τους µε Ανεξάρτητο Ερέθισµα.

34 ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΙΚΟ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ

35 A) Freezing B) Acoustic Startle Response

36

37 Unconditioned Fear Circuit: Central Nucleus of the Amygdala and its Outputs

38

39

40

41

42 Circuit for conditioned freezing identified Context, if present Periaqueductal grey (freezing) Hypothalamus (autonomic responses)

43 -Η πλαγιο-βασική αµυγδαλή εµπλέκεται στην εφόρου ζωής ανάκληση του φόβου -Βλάβες στον ραχιαίο ιππόκαµπο προκαλούν έλλειµµα στην πρόσφατη µνήµη φόβου που σχετίζεται µετοπεριβάλλον(context).

44

45

46