ΑΘΛΗΤΙΚΑ ΣΩΜΑΤΕΙΑ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ, ΤΗN ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Transcript

1 Χ. Δούκας, Σ. Θεοδωρίδης, Δ. Φουρτούνης Ποδόσφαιρο Μάθηση Κλιματική Αλλαγή: Αθλητικά Σωματεία Ποδοσφαίρου για τον Πολιτισμό, τη Μάθηση και το Περιβάλλον, Αζιμούθιο, Προστασία Περιβάλλοντος Διάδοση του Πολιτισμού, Ιανουάριος Φεβρουάριος Μάρτιος 2011, Τεύχος 63, Σελίδες ΑΘΛΗΤΙΚΑ ΣΩΜΑΤΕΙΑ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ, ΤΗN ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Δούκας Χρυσόστομος (Χάρης), Διδάκτωρ Μηχανικός ΕΜΠ Θεοδωρίδης Στέλιος, MEng, MSc, Μηχανολόγος Μηχανικός Φουρτούνης Δημήτρης, Ηλεκτρολόγος Μηχανικός και Μηχανικός Η/Υ ΕΜΠ 1. Εισαγωγή Σύνδεσμος Εκπαίδευσης Ενηλίκων ( Στην Ελλάδα παρατηρούνται ακόμα και σήμερα έντονα φαινόμενα βίας στους αγωνιστικούς χώρους. Άκομψες δηλώσεις παραγόντων, βίαιες και εκτός αθλητικών πλαισίων συμπεριφορές αθλητών και φιλάθλων αλλά και καταστροφές και βανδαλισμοί δημόσιων και ιδιωτικών αθλητικών εγκαταστάσεων. Οι φίλαθλοι χρησιμοποιούν το ποδόσφαιρο για την προσωπική τους εκτόνωση και επίδειξη δύναμης. Κατά συνέπεια, και επειδή το ποδόσφαιρο είναι ένα λαοφιλές άθλημα, το φαινόμενο «βία στα γήπεδα» είναι ένα κατ εξοχήν πολύπλοκο κοινωνικό φαινόμενο, που δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί αποσπασματικά. Πέρα από τα εκάστοτε μέτρα που λαμβάνονται για την διασφάλιση και άμεση αποπυροδότηση της έντασης χρειάζεται μία ολοκληρωμένη και μακροχρόνια πολιτική. Δηλαδή χρειάζεται να αλλάξει η νοοτροπία και ο τρόπος σκέψης των φιλάθλων. Ο μόνος τρόπος για να γίνει αυτό είναι η σωστή διαπαιδαγώγησή τους μέσα από την οικογένεια, τα σχολεία, τις γειτονιές τοπικές κοινωνίες σε συνεργασία βέβαια με τα αθλητικά σωματεία. Χώρες ιδιαίτερα προηγμένες τόσο ποδοσφαιρικά, όσο και στην καταπολέμηση της βίας στα γήπεδα, έχουν επενδύσει εδώ και χρόνια στην νέα γενιά φιλάθλων, μέσω της δημιουργίας κέντρων περαιτέρω ενίσχυσης των μαθητών σε συνεργασία με τα τοπικά επαγγελματικά ποδοσφαιρικά σωματεία. Στις πολιτικές τους συμπράξεις μεταξύ Δήμων, Εκπαιδευτικών Φορέων και Αθλητικών Σωματείων, στοχεύουν στη δημιουργία ισχυρών δεσμών μεταξύ των κοινοτήτων και των τοπικών αθλητικών τους σωματείων, διαμορφώνοντας ουσιαστικά φιλάθλους, όπου το ποδόσφαιρο και οι σύλλογοι είναι βιωματικά συνδεδεμένοι με τη ζωή τους και αποτελούν προεκτάσεις του εαυτού τους και της καθημερινότητάς τους. 2. Ευρωπαϊκές Πρακτικές Για παράδειγμα, το επαγγελματικό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου της Αγγλίας της πρώτης κατηγορίας (Premier League) αναφέρει στην ιστοσελίδα του με τίτλο "Football in the Community" τη δημιουργία κέντρων περαιτέρω ενίσχυσης των μαθητών σε συνεργασία με τα τοπικά επαγγελματικά ποδοσφαιρικά σωματεία. 1

2 Το εγχείρημα της δημιουργίας των κέντρων αυτών ξεκίνησε στην Αγγλία το 1998 και μέχρι τώρα έχουν λάβει μέρος σε αυτό πάνω από ένα εκατομμύριο νέοι. Επίσης, 6000 σχολεία έχουν συνεργαστεί με αθλητικά σωματεία ώστε να μπορέσουν οι μαθητές να επωφεληθούν από τα κέντρα. Πράγματι, στην Αγγλία σήμερα υπάρχουν πάνω από 70 κέντρα που λειτουργούν σε συνεργασία με επαγγελματικά ποδοσφαιρικά σωματεία και είναι εγκεκριμένα από το Υπουργείο Παιδείας (Διεύθυνση Εκπαίδευσης και Δεξιοτήτων). Μερικές από τις μεγαλύτερες ομάδες της Αγγλίας (όπως Arsenal FC, Liverpool FC, Manchester United FC,) έχουν ιδρύσει τέτοια κέντρα. Παρακάτω δίνονται μερικά στοιχεία για κάποια κέντρα που ήδη λειτουργούν. Αθλητικό Σωματείο : Manchester United FC Έτος ιδρύσεως κέντρου : 10 Ιανουαρίου 2000 Δικτυακός τόπος : Συμμετοχή στο κέντρο : Παιδιά 252 : Σχολεία 15 Αθλητικό Σωματείο : Arsenal FC Έτος ιδρύσεως κέντρου : 01 Ιουνίου 2001 Δικτυακός τόπος : Συμμετοχή στο κέντρο : Παιδιά 400 : Σχολεία 21 Αθλητικό Σωματείο : Liverpool FC Έτος ιδρύσεως κέντρου : 08 Φεβρουαρίου 2000 Δικτυακός τόπος : cate.htm Συμμετοχή στο κέντρο : Παιδιά 570 : Σχολεία 28 Αθλητικό Σωματείο : Everton FC Έτος ιδρύσεως : 10 Μαΐου 2001 κέντρου Δικτυακός τόπος : tra-time-study-centre/ Συμμετοχή στο : Παιδιά 515 κέντρο : Σχολεία 27 Παράλληλα με τα κέντρα που δημιουργήθηκαν στην Αγγλία υπάρχουν και κάποιοι άλλοι ευρωπαϊκοί σύλλογοι που έδειξαν ενδιαφέρον για το όλο εγχείρημα. Η ποδοσφαιρική ομάδα του πρωταθλήματος της Γερμανίας Schalke 04 FC το 2004 εγκαινίασε ένα τέτοιο κέντρο. Η Liverpool FC συνεργάζεται με τη Barcelona FC, από το ισπανικό πρωτάθλημα. Μεταξύ των δύο ομάδων υπάρχει ένα πρόγραμμα ανταλλαγής μαθητών, όπου μαθητές επισκέπτονται τις ομάδες καθώς και τις αντίστοιχες πόλεις. Tο Υπουργείο Παιδείας της Αγγλίας (Department of Education and Skills) κάθε χρόνο, κάνει μία αποτίμηση της δουλειάς που γίνεται στα κέντρα αυτά. Μέχρι στιγμής έχουν επισημανθεί τα ακόλουθα σημαντικά σημεία. 2

3 1. Τα κέντρα έχουν αποδειχθεί δημοφιλή όσον αφορά στα παιδιά, στους γονείς και στα σχολεία. Οι μαθητές που παρακολουθήσαν το πρόγραμμα είχαν μεγάλο ποσοστό παρουσίας σε αυτό διότι το πρόγραμμα τους φάνηκε και διασκεδαστικό αλλά και επιμορφωτικό. Πολλοί λίγοι αναγνώρισαν κάποιες από τις δραστηριότητες στις οποίες δεν θα ήθελαν να συμμετάσχουν. Παρόλο που το πρόγραμμα λειτουργεί μετά το σχολείο, οι περισσότεροι μαθητές είχαν συμμετοχή σε ποσοστό μεγαλύτερο του 80%. Επίσης, περισσότεροι από τους μισούς πήραν μέρος σε όλες τις δραστηριότητες του κέντρου. Τα κέντρα δεν είχαν πρόβλημα να γεμίσουν τις θέσεις τους και οι γονείς ήταν πολύ ευχαριστημένοι με την παρουσία των παιδιών σε αυτά. 2. Τα κέντρα έχουν συνεισφέρει ώστε τα παιδία να βελτιώσουν το μορφωτικό τους επίπεδο και να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση. Οι μαθητές βελτίωσαν τις γνώσεις τους τόσο στην αριθμητική όσο και στη γραφή. Οι καθηγητές τους παρατήρησαν μεγάλη βελτίωση στη χρήση του υπολογιστή και του διαδικτύου. Οι γονείς παρατήρησαν ότι τα παιδιά τους είχαν αποκτήσει μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση όσον αφορά στα μαθήματά τους αλλά και στην κοινωνικότητά τους. Η δημιουργία κέντρων περαιτέρω ενίσχυσης των μαθητών μέσα στα αθλητικά σωματεία είναι δυνατόν να συνεισφέρει μακροπρόθεσμα στην αλλαγή της αντίληψης των φιλάθλων για το άθλημα αλλά και το τοπικό σωματείο. Θα δημιουργηθεί μια άρρηκτη σχέση μεταξύ των αθλητικών σωματείων και της τοπικής κοινότητας. Αυτή η σχέση θα κάνει τα παιδιά να αγαπήσουν και να δεθούν με την τοπική ομάδα, θα δημιουργήσει και φιλάθλους που θα προστατεύουν τους ανθρώπους και τις εγκαταστάσεις της ομάδας. Φυσική συνέπεια των παραπάνω είναι η ενασχόληση ολοένα και περισσότερων παιδιών με το ποδόσφαιρο, καθώς και η δημιουργία νέων αθλητικών εγκαταστάσεων για την τοπική κοινότητα. Επίσης, αθλητικά σωματεία, με μικρό αριθμό φιλάθλων θα ενισχυθούν, αποκτώντας νέους υποστηρικτές προερχόμενους από τα γειτονικά σχολεία,καθώς αυτοί θα μορφώνονται και θα αθλούνται στις εγκαταστάσεις της ομάδας. 3. Οφέλη Παράλληλα με τα παραπάνω οφέλη, τα κέντρα ενίσχυσης της εκπαίδευσης των μαθητών μέσα από τις πρακτικές που θα χρησιμοποιούν θα επιφέρουν τα παρακάτω αποτελέσματα: Ενίσχυση και επέκταση των γνώσεων των μαθητών στην αριθμητική, στην ανάγνωση και στη γραφή. Επέκταση των γνώσεων των μαθητών στους υπολογιστές σε θέματα διαδικτύου και σε εκπαιδευτικό λογισμικό. Ενίσχυση της μάθησης τόσο σε ατομικό όσο και ομαδικό επίπεδο. Ανάπτυξη των δεξιοτήτων των μαθητών. Δημιουργία επιπλέον χώρου για τις δραστηριότητες και την άθληση των μαθητών. Δημιουργία ενός ασφαλούς και φιλικού περιβάλλοντος ώστε οι μαθητές να ενισχύσουν τις γνώσεις τους και την κοινωνικότητα τους. Τα κέντρα αυτά μπορούν και πρέπει να αποτελέσουν βασικό συστατικό των αθλητικών σωματείων και στην Ελλάδα. Ο σχεδιασμός και η ανάπτυξή τους μπορεί να υποστηριχθεί και από τις υπάρχουσες υποδομές των ακαδημιών των ομάδων της Superleague, τις υλικοτεχνικές (γυμναστήρια, αίθουσες) και το ανθρώπινο δυναμικό (προπονητές, διαιτολόγους, ψυχολόγους). Με αυτό τον τρόπο θα ενσωματωθεί και ο αθλητισμός και το φίλαθλο πνεύμα πέρα από τον πρωταθλητισμό στις δραστηριότητες των σωματείων προς τις νεαρές ηλικίες. Το στοίχημα άλλωστε δεν είναι μόνο πώς θα βγάλουμε άλλους 5 «Νίνηδες», αλλά και το πώς θα καλλιεργήσουμε σωστούς φιλάθλους που θα γεμίζουν το γήπεδο και θα τους χειροκροτούν. 3

4 4. Η Κλιματική Αλλαγή για τους Οπαδούς του Ποδοσφαίρου Το ποδόσφαιρο και τα αθλητικά σωματεία, μπορούν να λειτουργήσουν ευεργετικά και σε ένα άλλο επίπεδο. Το βιβλίο Climate Change for Football Fans του James Atkins, προέδρου της Vertis Environmental Finance, μιας εταιρίας εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών CΟ 2 με έδρα την Ουγγαρία, είναι ένα διαφορετικό βιβλίο για την κλιματική αλλαγή. Το βιβλίο χρησιμοποιεί μια σειρά από ποδοσφαιρικούς παραλληλισμούς για να επεξηγήσει την πολιτική της κλιματικής αλλαγής. Η γενική ιδέα είναι ότι δεν έχουμε ελπίδα να περιορίσουμε τις εκπομπές CΟ 2 με τον τρόπο με τον οποίο προσπαθούμε σήμερα, και μπορούμε να μάθουμε από το ποδόσφαιρό πως αυτό μπορεί να γίνει. Οι μηχανισμοί της αγοράς δουλεύουν μόνο όταν υπάρχουν αρκετοί παράγοντες κίνητρα που θα τους κάνουν να δουλέψουν. Όμως στην περίπτωση των εκπομπών CΟ 2 το βασικό μέτρο που επιβάλλεται είναι αυτό της υποχρέωσης αγοράς δικαιωμάτων εκπομπών από τις εταιρίες που εκπέμπουν CO 2 στο περιβάλλον. Όταν η τιμή των δικαιωμάτων εκπομπών αυξηθεί πολύ, οι άνθρωποι θα αισθανθούν το μεγάλο βάρος που πρέπει να επωμιστούν και θα χάσουν τον ενθουσιασμό τους σχετικά με το μέτρο, ενώ οι κυβερνήσεις θα αναγκαστούν να αναθεωρήσουν τα όρια εκπομπών CΟ 2 που έχουν θέσει, στο όνομα της ανταγωνιστικότητας και έτσι η τιμή των εκπομπών θα πέσει και πάλι θα βρεθούμε στο αρχικό στάδιο. Τα συμβατικά πολιτικά και οικονομικά εργαλεία δεν πρόκειται να έχουν σημαντικό αποτέλεσμα στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Το υπάρχον πολιτικό σύστημα δεν μας επιτρέπει να γίνουμε «σκληροί», οι μηχανισμοί τιμολόγησης των εκπομπών είναι προβληματικοί και δεν μπορούν να λειτουργήσουν σε μια οικονομία όπου υπάρχει εθισμός στην ενέργεια. Με αυτό τον τρόπο, καθίσταται ιδιαίτερα δύσκολο να αποφύγουμε το πρόβλημα. Και εκτός όλων των παραπάνω, αν τελικά καταλήξουμε σε κάποια λύση θα πρέπει να πείσουμε και όλη τη διεθνή κοινότητα να συμμετάσχει. Εδώ είναι που έρχεται το ποδόσφαιρο. Το ποδόσφαιρο ξεπερνά τους οικονομικούς περιορισμούς και μας κάνει να συμπεριφερόμαστε ασυνήθιστα. Ένας οπαδός του ποδοσφαίρου πρόθυμα και εν γνώσει του υπομένει εβδομάδες μιζέριας, κατήφειας, απογοήτευσης και άγχους. Μόνο μια μειοψηφία των οπαδών έχουν μια ρεαλιστική προσδοκία για ένα ευτυχές αποτέλεσμα για την ομάδας τους. Εξαιτίας όλων αυτών των παράλογων βασάνων, το ποδόσφαιρο εμπνέει, παρακινεί εκατομμύρια ανθρώπους. Δίνει νόημα στις ζωές τους, συμπληρώνοντας τα κενά τους και δίνοντας χρώμα στην καθημερινότητά τους. Τους δίνει κάτι στο οποίο να πιστεύουν, είναι μια πηγή πάθους και σκοπού. Και είναι παγκόσμιο. Αυτό ακριβώς το πάθος χρειάζεται η πολιτική αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Χρειαζόμαστε να αναπαράγουμε το παράλογο πάθος που οι άνθρωποι έχουν για το ποδόσφαιρο και να το κατευθύνουμε σε έναν τρόπο ζωής χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Σε ένα τρόπο ζωής με μειωμένο περιβαλλοντικό ανθρακικό αποτύπωμα. Χρειάζεται να παθιάσεις τους ανθρώπους να ζουν βιώσιμα περιβαλλοντικά φιλικά. Θα έπρεπε να περνάμε πολύ περισσότερο χρόνο κάνοντας πράγματα που προσδίδουν πολύ ευτυχία ανά τόνο CO 2. Για παράδειγμα, κάποιος που ξοδεύει μια μέρα στον καναπέ χαλαρώνοντας και βλέποντας έναν αγώνα ποδοσφαίρου στην τηλεόραση, κάνει πολύ περισσότερα για την σωτηρία του πλανήτη από μερικούς υπερ ενθουσιώδεις που τρέχουν παντού προσπαθώντας να κάνουν το καλό. 4

5 Ενδεικτικό του παραπάνω είναι η σημασία που δίνει ο διεθνής τύπος (Associated press, Reuters) στο περιβαλλοντικό αποτύπωμα των πτήσεων, στο πλαίσιο μάλιστα της Διάσκεψης της Κοπεγχάγης για την Κλιματικής Αλλαγή. Όπως καταγράφεται σε αυτά τα άρθρα, τόνοι διοξειδίου του άνθρακα εκλύθηκαν στην ατμόσφαιρα στο πλαίσιο των 12 ημερών που διάρκεσε η Διάσκεψη της Κοπεγχάγης, το Δεκέμβριο του 2009, με το 90% να προέρχεται από τις πτήσεις των συμμετεχόντων στην Διάσκεψη. Χρειάζεται να οικοδομήσεις πάθος στους ανθρώπους για πράγματα που σήμερα είναι πραγματικά ανιαρά. Πρέπει να είναι υπερήφανοι όταν αποφασίζουν να θερμομονώσουν το σπίτι τους ή όταν αποφασίζουν να τοποθετήσουν διπλά τζάμια. Πρέπει να είναι πραγματικά χαρούμενοι με την προοπτική δεκαπενθήμερων διακοπών στην εξοχή. Το να χρησιμοποιήσουν το αυτοκίνητο τους λιγότερο ή να τρώνε κρέας μόνο μια φορά την εβδομάδα θα έπρεπε να τους κάνει περισσότερο χαρούμενους. Προς το τέλος του βιβλίου οι ποδοσφαιριστές της ποδοσφαιρικής ομάδας Burnley καταφεύγουν σε γεμίσματα και μακρινά βολέ, πολύ έξω από τη μεγάλη περιοχή, στην προσπάθειά τους να παραμείνει η ομάδα στην Premier League και να μην υποβιβαστούν. Αυτό περίπου είναι και το σημείο στο οποίο βρίσκεται η πολιτική ενάντια στην κλιματική αλλαγή σήμερα (με τις αποτυχημένες προσπάθειες της Διάσκεψη στην Κοπεγχάγη και τα πολλά προβλήματα και εμπόδια στο Κανκούν). Χρειάζεται λοιπόν πάθος και ενθουσιασμός για αλλαγές ανατροπές στην καθημερινή μας ζωή, στο χώρο εργασίας, στην προσωπική μας ζωή προς ένα περισσότερο βιώσιμο μέλλον. 5