ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΝΕΟΣ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΛΑΙΟ

Transcript

1 ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΝΕΟΣ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΛΑΙΟ ΑΘΗΝΑ ΜΑΡΤΙΟΣ 2013 ΞΕΝΑΚΗ ΑΡΤΕΜΙΣ Α.Μ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΥ Α. 0

2 Περιεχόμενα Εισαγωγή... 4 Κεφάλαιο 1: Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός Ιστορική Αναδρομή Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός 1985 και η τροποποίηση του με τον ν.2831/ Κεφάλαιο 2: Νέος Οικοδομικός Κανονισμός Παράγοντες που οδήγησαν στην δημιουργία του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού Δομή του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού Γενική φιλοσοφία και στόχοι Νέου Οικοδομικού Κανονισμού Βασικές Καινοτομίες του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού Προστασία της αστικής γης και αναζωογόνηση των πόλεων Περιβαλλοντικά εναρμονισμένη δόμηση Εξυπηρέτηση των λειτουργικών κτιρίων Προστασία των φυσικών πόρων και των διαθέσιμων χώρων της πόλης Προβλέψεις Νέου Οικοδομικού Κανονισμού για την βελτίωση των περιβαλλοντικών συνθηκών Κεφάλαιο 3: Ανάλυση Νέου Οικοδομικού Κανονισμού κατά άρθρο - Σύγκριση με ΓΟΚ 1985 (όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000) Άρθρο 1 Πεδίο Εφαρμογής Άρθρο 2 Ορισμοί Άρθρο 3 Ορισμοί συντελεστών και μεγεθών Άρθρο 4 Άδειες Δόμησης Άρθρο 5 Χρήση κτιρίων Άρθρο 6 Προστασία Αρχιτεκτονικής και Φυσικής Κληρονομιάς Άρθρο 7 Αρτιότητα και οικοδομησιμότητα σελ. 1

3 Άρθρο 8 Ειδικές Περιπτώσεις Άρθρο 9 Δουλείες σε ακίνητα Άρθρο 10 Κίνητρα για την περιβαλλοντική αναβάθμιση και βελτίωση της ποιότητας ζωής σε πυκνοδομημένες και αστικές περιοχές Άρθρο 11 Συντελεστής δόμησης Άρθρο 12 Ποσοστό κάλυψης Άρθρο 13 Συντελεστής Όγκου Άρθρο 14 Θέση κτιρίου και εγκαταστάσεων Άρθρο 15 Ύψος κτιρίου - αφετηρία μέτρησης υψών - πλάτος δρόμου Άρθρο 16 Λειτουργικά, ενεργειακά και διακοσμητικά στοιχεία στις όψεις του κτιρίου Άρθρο 17 Κατασκευές και φυτεύσεις στους ακάλυπτους χώρους και περιφράξεις Άρθρο 18 Φυτεμένα δώματα Άρθρο 19 Κατασκευές πάνω από το κτίριο Άρθρο 20 Κατασκευές σε δημόσιους κοινόχρηστους χώρους Άρθρο 21 Προσωρινές κατασκευές Άρθρο 22 Παρόδια στοά Άρθρο 23 Υφιστάμενα κτίρια Άρθρο 24 Χαμηλά κτίρια Άρθρο 25 Κίνητρα για τη δημιουργία κτιρίων ελάχιστης ενεργειακής κατανάλωσης Άρθρο 26 Ειδικές ρυθμίσεις για την εξυπηρέτηση ατόμων με αναπηρία ή εμποδιζόμενων ατόμων Άρθρο 27 Ειδικές διατάξεις Άρθρο 32 Διαδικασία τροποποίησης εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων μετά από άρση ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης ή δέσμευσης Συγκεντρωτικός πίνακας σύγκρισης Νέου Οικοδομικού Κανονισμού με τον ΓΟΚ 1985 (όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/200) Κεφάλαιο 4: Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα δημιουργίας Νέου Οικοδομικού Κανονισμού - Συμπεράσματα Υπόμνημα σχημάτων σελ. 2

4 Υπόμνημα πινάκων Βιβλιογραφία Παράρτημα σελ. 3

5 Εισαγωγή Η διπλωματική αυτή εργασία εκπονείται στα πλαίσια του προγράμματος σπουδών της σχολής Πολιτικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και του μαθήματος του Δικαίου και Τεχνικής νομοθεσίας του τομέα ΑΚΕΔ της ΣΕΜΦΕ. Αντικείμενο της Διπλωματικής Εργασίας Η παρούσα διπλωματική εργασία έχει ως αντικείμενο το Νέο Οικοδομικό Κανονισμό (ν.4067/2012). Σκοπός της Παρούσας Εργασίας Σκοπός της εργασίας αυτής είναι η ανάλυση και η κατανόηση του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού καθώς και η σύγκριση του με τον προηγούμενο. Μεθοδολογία Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε είναι αφενός η μελέτη και ανάλυση του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού και αφετέρου η σύγκριση του με τον τροποποιημένο ΓΟΚ Ειδικότερα, αναλύεται το κάθε άρθρο του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού και συγκρίνεται με το αντίστοιχο του προηγούμενου. Συνοπτική Παρουσίαση Κεφαλαίων Η παρούσα διπλωματική εργασία αποτελείται από 4 κεφάλαια και παράρτημα. Στο Κεφάλαιο 1 με τίτλο «Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός Ιστορική Αναδρομή» παρουσιάζεται η ιστορική αναδρομή των οικοδομικών κανονισμών στην Ελλάδα. Στο Κεφάλαιο 2 με τίτλο «Νέος Οικοδομικός Κανονισμός 2012» εξετάζεται ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός. Αναφέρονται οι παράγοντες που οδήγησαν στην δημιουργία του, η φιλοσοφία του, οι καινοτομίες του καθώς και οι προβλέψεις του νέου κανονισμού για την βελτίωση των περιβαλλοντικών συνθηκών. Στο Κεφάλαιο 3 με τίτλο «Ανάλυση Νέου Οικοδομικού Κανονισμού κατά άρθρο - Σύγκριση με ΓΟΚ 1985 (όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000)» αναλύεται το κάθε άρθρο του οικοδομικού κανονισμού και συγκρίνεται με τον προηγούμενο. Τέλος, στο Κεφάλαιο 4 με τίτλο «Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα δημιουργίας Νέου Οικοδομικού Κανονισμού - Συμπεράσματα» παρουσιάζονται τα πλεονεκτήματα και τα σελ. 4

6 μειονεκτήματα του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού καθώς και τα συμπεράσματα που προέκυψαν κατά την εκπόνηση της παρούσας εργασίας. Πηγές Οι κυριότερες πηγές που χρησιμοποιήθηκαν κατά την εκπόνηση της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι συγγράμματα που αφορούν το πολεοδομικό δίκαιο, τον πολεοδομικό σχεδιασμό και την τεχνική νομοθεσία. Επίσης χρησιμοποιήθηκαν πήγες από το διαδίκτυο όπως είναι οι ιστοσελίδες του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ), του Εθνικού Τυπογραφείου και της Τράπεζας πληροφοριών του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας. Βασικά Συμπεράσματα Τα βασικά συμπεράσματα που προέκυψαν κατά την εκπόνηση της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι ότι ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός μπορεί να έχει θετικές επιδράσεις στον σύγχρονο τρόπο σχεδιασμού, δίνει μια νέα διάσταση στον τρόπο δόμησης, η οποία αν συνδυαστεί με ένα νέο Κτιριοδομικό Κανονισμό, θα συντελέσουν ώστε ο νέος ΓΟΚ να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο για την κοινωνία. Ωστόσο για να επιτευχθεί αυτό θα πρέπει να γίνει σωστή εκμετάλλευση των προνομίων που εισάγει, να διασφαλισθεί η φυσιογνωμία των πόλεων, τα ιστορικά τους μνημεία κι έπειτα να αξιοποιηθούν τα κίνητρα του ΝΟΚ για την ανάπλαση του αστικού τοπίου.. σελ. 5

7 Κεφάλαιο 1: Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός Ιστορική Αναδρομή Ο Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός (ΓΟΚ) είναι ένα σύνολο διατάξεων που καθορίζουν τα γενικά και συγκεκριμένα μέτρα, που αφορούν στη δόμηση μέσα στον εθνικό χώρο. Ειδικότερα, προβλέπει τους όρους και τις προϋποθέσεις που πρέπει να τηρούνται στη δομική εκμετάλλευση των οικοπέδων καθώς και στη διαμόρφωση των κοινόχρηστων χώρων των οικισμών από άποψη χρήσης, υγιεινής, ασφάλειας και αισθητικής με στόχο την προστασία του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος με τέτοιον τρόπο ώστε να εξασφαλίζεται η ποιότητα ζωής και να διαμορφώνονται κατάλληλες συνθήκες διαβίωσης των κατοίκων. Ο ΓΟΚ αποτελεί μέρος της πολεοδομικής πολιτικής του Κράτους στον τομέα του χώρου, τόσο του δομημένου όσο και εκείνου που προορίζεται για δόμηση. (Χατζοπούλου Α., 2002) 1.1 Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός 1929 Το 1929 δημοσιεύεται ο πρώτος ΓΟΚ, π.δ «Περί Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού», οι διατάξεις του οποίου από κοινού με το π.δ «περί σχεδίων πόλεων και κωμών του κράτους» του 1923, αποσκοπούν στην κάλυψη των αναγκών της εποχής εκείνης, θέτοντας ταυτόχρονα τις πρώτες βάσεις του πολεοδομικού σχεδιασμού στη τώρα μας. (Χατζοπούλου Α., 2002) Ο ΓΟΚ του 1929 είναι ένας οικοδομικός κανονισμός που αναφέρεται εκτενώς στον τρόπο σύνταξης σχεδίων πόλεως και λιγότερο στον τρόπο οικοδόμησης. Είναι σαφώς επηρρεασμένος από την βαυαρέζικη νομοθεσία που επικρατεί τότε στην Ελλάδα. Είναι σαφής και λειτουργικός για την εποχή του. 1.2 Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός 1955 Κατά την δεκαετία παράγεται σημαντικό νομοθετικό έργο, με διατάξεις που επηρέασαν την μορφή του κτισμένου χώρου, όπως αυτές της κάθετης και οριζόντιας ιδιοκτησίας που έδωσε την δυνατότητα της επ αντιπαροχή παραγωγής κατοικίας, με την κατανομή του κόστους της σε πολλούς συνιδιοκτήτες. Ο ΓΟΚ του 1955 καθορίζει την μορφή των πόλεων με το συνεχές σύστημα για το πυκνοκατοικημένο κέντρο, το πανταχόθεν ελεύθερο για τα προάστια και τις κηπουπόλεις και τα ενδιάμεσα συστήματα, το ασυνεχές και των πτερύγων που χρησιμοποιούνται και στους οικισμούς. σελ. 6

8 Σχ. 1 Συνεχές και πανταχόθεν ελεύθερο σύστημα όπως αποτυπώνεται στον ΓΟΚ 1955 Εδώ γίνεται φανερή η τάση να στοιχηθούν οι πολυώροφες οικοδομές του κέντρου σε μια οικοδομική γραμμή δημιουργώντας έτσι ένα ενιαίο και ομοιόμορφο τοίχος. Σχ. 2 Στοίχιση οικοδομών όπως αποτυπώνεται στον ΓΟΚ 1955 Όσο απομακρυνόμαστε από το κέντρο προς τις παρυφές της πόλης η πυκνότητα του πληθυσμού μειώνεται και έτσι εφαρμόζονται τα υπόλοιπα συστήματα που αφήνουν μεγαλύτερους ακάλυπτους περιορίζοντας την κάλυψη. Η ίδια λογική μείωσης ακολουθείται και σε άλλα διατάγματα που επιβάλλουν δεσμεύσεις στο μέγιστο ύψος και τον αριθμό των ορόφων. σελ. 7

9 1.3 Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός 1973 Μετά τον ΓΟΚ του 1955 γίνονται αλλεπάλληλες διορθωτικές κινήσεις, με τροποποίηση του αλλά και με συμπληρωματικά διατάγματα, όπως η επιβολή μέγιστου συντελεστή εκμετάλλευσης (δόμησης) και τέλος εκδίδεται ο γενικός οικοδομικός κανονισμός του Αυτός ο ΓΟΚ κινούμενος στην ίδια λογική με τον προηγούμενο, επανασυντάσσει τις διατάξεις υπό την εμπειρία 18 χρόνων εφαρμογής και ταυτόχρονα εισάγει την τάση προς τον επόμενο ΓΟΚ με τα συστήματα της ελεύθερης δόμησης και ελεύθερης σύνθεσης. Παρουσιάζεται εξειδίκευση του τρόπου δόμησης σύμφωνα με τα οικοδομικά συστήματα λεπτομερώς. Παράλληλα θέτει ουσιαστικά το θέμα των αυθαιρέτων. 1.4 Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός 1985 και η τροποποίηση του με τον ν.2831/2000 Ο ΓΟΚ του 1985 κατήργησε τα συστήματα δόμησης, καθιέρωσε την ελεύθερη τοποθέτηση του κτιρίου στο οικόπεδο, εντός του ιδεατού στερεού και την αντιμετώπιση των κτιρίων ως κύτταρο αναφοράς στο οικοδομικό τετράγωνο. Θεσπίζεται επίσης για πρώτη φορά η έννοια του ημιυπαίθριου χώρου, κυρίαρχο μορφολογικό στοιχείο της Μεσογείου, που υπαγορεύεται από τις τοπικές κλιματολογικές συνθήκες. Ο νόμος 2831/2000, που δημοσιεύθηκε στις , επέφερε τροποποιήσεις στις διατάξεις του ΓΟΚ του 1985, με σκοπό τη συμπλήρωση και τη βελτίωσή του, ώστε να αποτελέσει ένα πλήρες ενιαίο και λειτουργικό νομοθέτημα το οποίο να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες κοινωνικές, τεχνικές και περιβαλλοντικές ανάγκες και συνθήκες. Στην προσαρμογή αυτή των διατάξεων του ΓΟΚ έχουν ληφθεί υπ όψη κυρίως η νομολογία του ΣτΕ., οι ρυθμίσεις και τα κίνητρα του νόμου 1512/85 για τη χρησιμοποίηση συστημάτων ήπιων μορφών ενέργειας στα κτίρια, οι νέες απαιτήσεις για τη διακίνηση των ατόμων με ειδικές ανάγκες στα κτίρια και τους κοινόχρηστους χώρους των κτιρίων και των οικισμών, οι δεσμεύσεις της χώρας από την Ε.Ε, όπως και οι κατευθύνσεις που αυτή δίνει στα κράτη-μέλη μέσω των διαφόρων Προγραμμάτων, Βίβλων και τέλος οι διεθνείς συμβάσεις και οδηγίες για την προστασία και ανάδειξη της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της χώρας μας, όπως η σύμβαση της Γρανάδας που κυρώθηκε με τον νόμο 2039/1992 (ΦΕΚ 61Α/ ) και συμπυκνώνει το σύνολο των μέχρι σήμερα προβεβλημένων αρχών συντήρησης και ανάδειξης της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς. Ο ΓΟΚ του 1985 αλλά και ο ν.2831/2000 που τον τροποποιεί, αποτελεί τη μικρότερη κλίμακα πολεοδομικής επέμβασης με πεδίο αναφοράς το οικοδομικό τετράγωνο και όχι μόνο το οικόπεδο όπως οι προηγούμενοι ΓΟΚ (1973, 1955 και 1923). σελ. 8

10 Η επέμβαση της Πολιτείας είναι εντονότερη σε σχέση με τους προηγούμενους ΓΟΚ, δίχως όμως να φθάνει και μέχρι το σημείο δράσης της επεμβατικής πολεοδομίας. Η Πολιτεία, μέσω του ΓΟΚ, επεμβαίνει πάντοτε μέσα στα πλαίσια της Κανονιστικής Πολεοδομίας, δηλαδή του καθορισμού των όρων και προϋποθέσεων κυρίως της δράσης των πολιτών και ειδικότερα των ιδιοκτητών ακινήτων. (Χατζοπούλου Α., 2002) σελ. 9

11 Κεφάλαιο 2: Νέος Οικοδομικός Κανονισμός 2012 Το δομημένο περιβάλλον στη σύγχρονη Ελλάδα ορίσθηκε σε μεγάλο βαθμό από τα χαρακτηριστικά των γενικών οικοδομικών κανονισμών. Οι δύο προηγούμενοι ΓΟΚ ακολουθώντας τις τάσεις της εποχής τους, αντιστρατεύτηκαν ο ένας τη λογική του άλλου ορίζοντας ο μεν πρώτος (1973) μια κεντρική πόλη με περικεντρικές περιοχές, ο δε επόμενος (1985) τα πολλά κέντρα πόλης. Ο τελευταίος ΓΟΚ υπέστη πολλές αποσπασματικές τροποποιήσεις με αποτέλεσμα να έχει μεταλλαχθεί η αρχική του σκέψη, ενώ απαιτεί σχολαστικούς ελέγχους και αδυνατεί να καλύψει πολλές σημερινές ανάγκες κρίσιμης αξίας. Όπως αναφέρεται και στην Αιτιολογική Έκθεση, μέσα από την εφαρμογή του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ) γίνεται προσπάθεια να καλλιεργηθεί η αντίληψη για την αναγκαιότητα αλλαγής συνηθειών και υιοθέτησης νέων πρακτικών, που θα οδηγήσουν σε επιβράδυνση της κλιματικής υποβάθμισης, βελτίωση των δαπανών χρήσης των κτιρίων και βελτίωση των κοινωνικών παραμέτρων που σχετίζονται με το δομημένο περιβάλλον. 2.1 Παράγοντες που οδήγησαν στην δημιουργία του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού Σήμερα ο τρόπος παραγωγής κτιρίων αλλάζει σημαντικά και διαρκώς, γιατί επηρεάζεται από νέα δεδομένα που εξελίσσονται και μεταβάλλονται. Εξαιτίας αυτού του γεγονότος καθίσταται απαραίτητη η θεσμοθέτηση ενός οικοδομικού κανονισμού με σύγχρονη λογική, οραματικού ως προς την αρχιτεκτονική που θα παράγει και φιλικό προς το περιβάλλον. Θα πρέπει τα κτίρια να γίνονται αντιληπτά ως τεχνητοί οργανισμοί στο χώρο, που αλληλεπιδρούν με το φυσικό και δομημένο περιβάλλον. Μέσα από αυτή την οπτική πρέπει να αντιμετωπίζονται οι ανάγκες τους για κατανάλωση ενέργειας και πόρων, με στόχο την εξοικονόμησή τους, τον περιορισμό των ρύπων και γενικότερα τη βελτίωση των περιβαλλοντικών συνθηκών και της ποιότητας ζωής μέσα και έξω από αυτά. Συγκεντρωτικά οι σημαντικότεροι παράγοντες που συνέβαλλαν στην δημιουργία του ΝΟΚ είναι οι παρακάτω: Η κλιματική αλλαγή, η συγκέντρωση στις πόλεις, η υποβάθμιση του περιβάλλοντος, η ανάγκη ενσωμάτωσης συστημάτων για εξοικονόμηση ενέργειας- φυσικών πόρων-χρημάτων, η ανάγκη για σχεδιασμό με περιβαλλοντικά κριτήρια και «πράσινες παραμέτρους», η ανάγκη για δημιουργία λειτουργικών κτιρίων, σελ. 10

12 η εμφάνιση νέων υλικών, τρόπων δόμησης και τεχνολογιών 2.2 Δομή του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού Ο ΝΟΚ προσπαθεί να εκσυγχρονίσει και αναμορφώνει ριζικά το υφιστάμενο πλαίσιο για την παραγωγή κτιρίων, και να απλοποιήσει πολλές έννοιες και διαδικασίες. Σκοπός του είναι να διευκολύνει τον Μελετητή και τον Πολίτη, συγκεντρώνοντας για πρώτη φορά σε ενιαίο τεύχος τα απαραίτητα στοιχεία για την παραγωγή μιας μελέτης, ενώ συστηματοποιεί και απλοποιεί την κατανόησή τους. Αποτελείται από τη σύνθεση τριών ενοτήτων: ΑΡΘΡΑ 1-6: ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ (τι-πως-ποιος): αναφέρεται στους σκοπούς, στους ορισμούς, πότε απαιτείται άδεια δόμησης και σε θέματα διατηρητέων κτιρίων. Τα άρθρα 1 έως 6 αφορούν τις γενικές διατάξεις. ΑΡΘΡΑ 7-10: ΟΙΚΟΠΕΔΑ (το έδαφος): αναφέρεται στην αρτιότητα και οικοδομησιμότητα των ιδιοκτησιών κατά κανόνα και σε ειδικές περιπτώσεις, καθώς και τις νέες δυνατότητες για συνενώσεις οικοπέδων. ΑΡΘΡΑ 11-26: ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (το κτίριο): πρόκειται για το κυρίως σώμα του Κανονισμού στο οποίο διατυπώνονται όλα τα άρθρα σχετικά με τους όρους και περιορισμούς δόμησης, τη θέση και τα επιμέρους στοιχεία για την ανάπτυξη του κτιρίου και του οικοπέδου που το περιβάλλει, τα κίνητρα που παρέχονται για την ενσωμάτωση φιλοπεριβαλλοντικών παραμέτρων στη δόμηση, καθώς και διατάξεις για τα εμποδιζόμενα άτομα και τα άτομα με αναπηρία. (Αιτιολογική Έκθεση στο σχέδιο νόμου «Νέος Οικοδομικός Κανονισμός» 2012) 2.3 Γενική φιλοσοφία και στόχοι Νέου Οικοδομικού Κανονισμού Οι κανόνες της δόμησης επηρεάζουν συνολικά τον τρόπο με τον οποίο παράγεται ένα κτίριο. Προσδιορίζουν την λογική με την οποία αναπτύσσεται ο όγκος του, η μορφή του και εξυπηρετείται η λειτουργία του, και οδηγούν σε εικόνες και τύπους κτιρίων και οικοδομικών συνόλων. Όπως αναφέρεται και στην Αιτιολογική Έκθεση, ο νέος οικοδομικός κανονισμός εκσυγχρονίζεται ώστε να ανταποκρίνεται στις εξελίξεις της επιστήμης και της τεχνολογίας των κατασκευών. Προσαρμόζεται στα νέα δεδομένα που τίθενται από την κλιματική αλλαγή και την αυξημένη ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος. Υποστηρίζει την ένταξη στα κτίρια νέων υλικών, τεχνολογιών και δομικών συστημάτων ενώ πριμοδοτεί με κίνητρα το σχεδιασμό με φιλικά προς το περιβάλλον κριτήρια προς όφελος του κοινωνικού συνόλου, του περιβάλλοντος και της οικονομίας. σελ. 11

13 Ο ΝΟΚ σέβεται πολλές από τις προβλέψεις του προηγούμενου ΓΟΚ και διατηρεί τις δομές της πόλης που είναι ορατές και αξιοποιήσιμες για την ογκοπλαστική μνήμη της. Παράλληλα επιτρέπει σημαντικές νέες δυνατότητες, λαμβάνοντας υπόψη το ενεργειακό αποτύπωμα των κτιρίων, με στόχο κυρίως τη βελτίωση του μικροκλίματος στα αστικά σύνολα με υψηλή πυκνότητα, την αύξηση των διατιθέμενων χώρων πρασίνου και των χώρων που διατίθεται σε κοινή χρήση. Γνωρίζοντας το μεγάλο ενεργειακό και περιβαλλοντικό αδιέξοδο, στοχεύει στην αναβάθμιση της ποιότητας της καθημερινής ζωής και προσπαθεί να οδηγήσει σε ένα πιο βιώσιμο δομημένο περιβάλλον. Στο ΝΟΚ το κέλυφος του κτιρίου αποτελεί σημαντικό στοιχείο όχι μόνο για την αισθητική του αλλά πρωτίστως για την «πράσινη συμπεριφορά» του, καθότι οι εξωτερικές επιφάνειες ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για τον ενεργειακό σχεδιασμό. Επίσης καθορίζουν τη σχέση του κτιρίου με το περιβάλλον και εκεί επικεντρώνεται ο έλεγχος των επιθεωρητών δόμησης. Ο κανονισμός αυτός, σε συνδυασμό με τον υπερκείμενο προγραμματισμό (χωροταξικός - πολεοδομικός σχεδιασμός για τους όρους δόμησης, αστικός σχεδιασμός για το ιδεατό στερεό και τον επιτρεπόμενο σταθερό όγκο) και το θεσμοθετημένο πλαίσιο που αφορά στον τρόπο έκδοσης αδειών και τον έλεγχο των κατασκευών, συνιστούν το αδιάρρηκτο τρίπτυχο που ρυθμίζει το σχεδιασμό, τη μελέτη και την υλοποίηση κάθε τεχνικού έργου στον χώρο, στα πλαίσια των παρακάτω συμβάσεων που έχουν κυρωθεί, για την ακίνητη πολιτιστική και φυσική κληρονομιά, αρχιτεκτονική, αρχαιολογική και τοπιακή: α) ν. 2039/ Σύμβαση για την Προστασία της Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς της Ευρώπης, Γρανάδα, 3 Οκτωβρίου 1985 β) ν. 3378/ Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προστασία της Αρχαιολογικής Κληρονομιάς, (Αναθεωρημένη), Valletta-Malta, 16 Ιανουαρίου1992. γ) ν. 3827/ Ευρωπαϊκή Σύμβαση του Τοπίου, Φλωρεντία, Στους κύριους στόχους του ΝΟΚ, σύμφωνα με την Αιτιολογική Έκθεση περιλαμβάνονται: Η αποτελεσματικότητα της Δημόσιας Διοίκησης για την εφαρμογή περιβαλλοντικής και κοινωνικής πολιτικής μέσα από τη δόμηση Η συμβολή του κτηριακού τομέα στην αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προβλημάτων με μείωση των ρύπων που προκαλούν την κλιματική αλλαγή, εξοικονόμηση ενέργειας και αξιοποίηση Ανανεώσιμων Πηγών για την παραγωγή της Η αύξηση πρασίνου, κοινόχρηστων χώρων και η βελτίωση του μικροκλίματος σε αστικές περιοχές υψηλής πυκνότητας, καθώς και σε υποβαθμισμένες ή προβληματικές περιοχές της πόλης Η παροχή μεγαλύτερης ελευθερίας για την παραγωγή ποιοτικής αρχιτεκτονικής -μορφολογικά σελ. 12

14 και κυρίως λειτουργικά- η ενσωμάτωση στοιχείων που μπορούν να αναβαθμίσουν την ενεργειακή συμπεριφορά των κτιρίων και η χρήση νέων φιλικών προς το περιβάλλον δομικών υλικών, συστημάτων και τεχνολογιών δόμησης Η καλλιέργεια περιβαλλοντικής συνείδησης σε θέματα περιβαλλοντικής προστασίας, μέσα από την παροχή νέων δυνατοτήτων και κινήτρων και συμμετοχή στον προβληματισμό για το πως ζούμε, πως καταναλώνουμε και διαχειριζόμαστε ενέργεια, πόρους και απόβλητα. 2.4 Βασικές Καινοτομίες του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού Προστασία της αστικής γης και αναζωογόνηση των πόλεων Η απαραίτητη σήμερα επανάχρηση της πολεοδομημένης γης και αντικατάσταση κτιρίων σε περιοχές των πόλεων με ακατάλληλο και αποσαθρωμένο απόθεμα, με υποβαθμισμένο περιβάλλον ή με πολύ μικρά οικόπεδα και η δημιουργία νέων χώρων πρασίνου και άλλων προτύπων ανάπτυξης, απαιτούν παρέκκλιση από τους γνωστούς ως σήμερα κανόνες. Κατά συνέπεια, οι καινοτομίες του ΝΟΚ για την προστασία της αστικής γης και την αναζωογόνηση των πόλεων είναι: «Συνενώσεις»: Με τη συνένωση οικοπέδων δίνεται η δυνατότητα αναβάθμισης της εικόνας της πόλης και αύξησης των ελεύθερων και κοινόχρηστων χώρων στις πόλεις, προς όφελος του δημοσίου συμφέροντος, του περιβάλλοντος και της ποιότητας της ζωής. Σήμερα στα μικρά οικόπεδα, η άτακτη πολυδιάσπαση των οικοδομικών όγκων οδηγεί σε διασπορά των ακάλυπτων χώρων και σε άναρχη εικόνα πόλης. Στα μεγάλα οικόπεδα οι συνενώσεις επιτρέπουν τη δημιουργία μεγάλων ενιαίων χώρων πρασίνου σημαντικής περιβαλλοντικής αξίας. Με την πρόταση αυτή δίνεται η δυνατότητα αναμόρφωσης ολόκληρων περιοχών και εφαρμογής νέων προτύπων ανάπτυξης. σελ. 13

15 Σχ. 3 Περίπτωση οικοδομικού τετραγώνου χωρίς συνένωση Σχ. 4 Περίπτωση οικοδομικού τετραγώνου με συνένωση «Ελευθερία και Έλεγχος»: δίνεται μεγαλύτερη ελευθερία στην ανάπτυξη των όγκων και μορφών του κτιρίου με αποτέλεσμα την παραγωγή ποιοτικής και ενδιαφέρουσας αρχιτεκτονικής. Ταυτόχρονα διευκολύνονται οι έλεγχοι των οικοδομών που γίνονται σαφείς και αφορούν μόνο την ασφάλεια και υγεία των ανθρώπων, την επιβεβαίωση της εφαρμογής συγκεκριμένων στοιχείων της μελέτης και της σχέσης των κτιρίων με το περιβάλλον. σελ. 14

16 «Νέοι ορισμοί»: Εισάγονται νέοι ορισμοί και δυνατότητες όπως τα υπόσκαφα κτίρια, τα φυτεμένα δώματα, οι κατακόρυφοι κήποι, τα διπλά κελύφη με στόχο τη βελτίωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των κτιρίων και τη βελτίωση της εικόνας της πόλης Περιβαλλοντικά εναρμονισμένη δόμηση Η αύξηση των αναγκών δροσισμού οδηγεί στην εντατική λειτουργία κλιματιστικών μονάδων που καταναλώνουν ενέργεια και απορρίπτουν θερμότητα επιβαρύνοντας τη θερμοκρασία του υπαίθριου αστικού χώρου. Στο ΝΟΚ υποστηρίζονται οι παθητικές μέθοδοι που βοηθούν στην βελτίωση της θερμικής άνεσης κατά τη χρήση των κτιρίων. Επίσης δίδονται κίνητρα για τη μείωση της κάλυψης των κτιρίων και για τη χρήση οικολογικών, φιλικών προς την υγεία και το περιβάλλον τεχνολογιών και υλικών. Οι βασικές καινοτομίες συνοπτικά είναι: Συντελεστής Όγκου: Ουσιαστικά προσμετράται στον όγκο ό,τι προσμετράται στη δόμηση. Για την υποστήριξη του βιοκλιματικού σχεδιασμού και της αρχιτεκτονικής ελευθερίας, παρουσιάζεται μικρή αύξηση στον επιτρεπόμενο όγκο του κτιρίου και δεν προσμετρώνται στο συντελεστή οι ανοιχτοί όγκοι που ορίζονται από το εξωτερικό ανάγλυφο του συμπαγούς κελύφους του ή που διαπερνούν διαμπερώς το εσωτερικό του, διότι συμβάλλουν στον παθητικό δροσισμό, τη σκίαση, τον φυσικό αερισμό, στην ενσωμάτωση και εξυπηρέτηση σύγχρονων τεχνολογιών. Συντελεστής Δόμησης: υπό όρους και προϋποθέσεις δίνονται κίνητρα αυξημένης δόμησης σε περιπτώσεις που υπάρχει σαφής αντιστάθμιση με περιβαλλοντικά ή και κοινωνικά οφέλη. Ενδεικτικά, παρέχονται κίνητρα αυξημένου συντελεστή δόμησης για: o o o o o o Δημιουργία ενεργειακού κτιρίου πολύ χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης Φυτεμένα δώματα Υπόσκαφα κτίρια Συνενώσεις οικοπέδων Περιορισμό της κάλυψης Χρήση μονώσεων και εξωτερικών τοίχων μεγάλου πάχους από φυσικά υλικά, διπλά ενεργειακά κελύφη Συντελεστής Κάλυψης: Για την υποστήριξη του βιοκλιματικού σχεδιασμού, δεν προσμετρώνται τα ίχνη των χώρων που συμβάλλουν στον παθητικό δροσισμό, τη σκίαση, τον φυσικό αερισμό. Ύψη κτιρίων: αυξάνεται κατά 0,25 μ. το ύψος κάθε ορόφου, ώστε να υποστηρίζεται ο καλός φυσικός εξαερισμός και φωτισμός των χώρων. Επιτρέπεται μεγαλύτερο ύψος κτιρίων συνοδευόμενο από μικρότερη κάλυψη, σε περιοχές όπου δεν υπάρχουν ειδικοί περιορισμοί και σύμφωνα με συγκεκριμένη διαδικασία. σελ. 15

17 2.4.3 Εξυπηρέτηση των λειτουργικών κτιρίων Στο ΝΟΚ υπάρχουν αρκετές αλλαγές προκειμένου να δημιουργούν περισσότερο λειτουργικά κτίρια. Ειδικότερα: Οι ανοιχτοί από τη μία μόνο πλευρά και κατά ένα ποσοστό της κάτοψης χώροι εφόσον δεν είναι κοινόχρηστοι μετρούν στο συντελεστή δόμησης, ενώ οι στεγασμένοι χώροι που είναι ανοιχτοί κατά ένα ποσοστό δεν υπολογίζονται στο συντελεστή δόμησης και όγκου, ακόμη και αν περιλαμβάνουν φέρον στοιχείο. Δεν υπολογίζονται στο συντελεστή δόμησης τα κοινόχρηστα κλιμακοστάσια, συμπεριλαμβανομένων των πλατύσκαλων και των ανελκυστήρων, ώστε να δημιουργούνται λειτουργικοί χώροι με σωστές προδιαγραφές για τη χρήση τους. Επιτρέπεται η υπό προϋποθέσεις κύρια χρήση των υπόγειων χώρων, εφόσον δεν αποτελούν ανεξάρτητη ιδιοκτησία και δεν αποφέρουν έσοδο από τη χρήση τους. Επιτρέπονται πατάρια σε ποσοστό 10% του σ.δ. εφόσον δεν αποτελούν αυτόνομο χώρο και εντάσσονται εντός άλλου του οποίου αποτελούν τμήμα. Αντίστοιχα επιτρέπεται η υπό όρους χρήση των σοφιτών κάτω από στέγες. Επανέρχονται σε ισχύ μικρές cours anglaises για το φωτισμό-αερισμό χώρων Προστασία των φυσικών πόρων και των διαθέσιμων χώρων της πόλης Στις νέες προβλέψεις περιλαμβάνονται περιορισμοί που προστατεύουν το περιβάλλον και τους φυσικούς πόρους, δυνατότητες ώστε να αντιμετωπίζονται τα προβλήματα στάθμευσης μικρών οικοπέδων, καθώς και προβλέψεις για την οικιακό διαχωρισμό σκουπιδιών. Κατά συνέπεια ορίζεται ότι: Δεν επιτρέπεται η σφράγιση του φυσικού εδάφους και η επέκταση του υπογείου πέρα από το 50% του υποχρεωτικού ακάλυπτου χώρου, ώστε να μην καταργούνται ο φυσικός κύκλος του νερού και η υψηλή βλάστηση. Η οποιαδήποτε επιφάνεια νερού στον ακάλυπτο χώρο υπολογίζεται ως φύτευση. Η υπόγεια στάθμευση στα μικρά οικόπεδα υποστηρίζεται με τη δημιουργία κουβουκλίου στέγασης ανελκυστήρα οχημάτων εντός των πλαγίων αποστάσεων του κτιρίου, ώστε να μην επιβαρύνεται με οχήματα ο δημόσιος χώρος και να μειωθεί η παρόδια στάθμευση. Καθίσταται υποχρεωτική η συλλογή και ο διαχωρισμός των σκουπιδιών στην περίφραξη-όριο του οικοπέδου ή σε χώρους με πρόσβαση από την όψη του κτιρίου. σελ. 16

18 2.5 Προβλέψεις Νέου Οικοδομικού Κανονισμού για την βελτίωση των περιβαλλοντικών συνθηκών Είναι γνωστό πως αντιμετωπίζουμε ένα μεγάλο ενεργειακό και περιβαλλοντικό αδιέξοδο και απαιτούνται τεράστια κονδύλια για την αντιστάθμιση της κλιματικής αλλαγής, χωρίς παράλληλα να αναβαθμίζεται η ποιότητα της καθημερινής ζωής. Στην Αθήνα, το φαινόμενο της θερμικής νησίδας κάνει την πόλη να διαθέτει υψηλότερες θερμοκρασίες από τις περιαστικές περιοχές που την περιβάλλουν και διπλασιάζει το οικολογικό της αποτύπωμα. Η θερμοκρασία, η βροχόπτωση, ο άνεμος και η υγρασία, που αποτελούν κλιματικές παραμέτρους του μικροκλίματος, παρουσιάζουν σημαντικές διαφοροποιήσεις σε σχέση με το παρελθόν. Τα παλαιά ενεργοβόρα κτίρια παράγουν περισσότερους ρύπους από τα νεώτερα που ενσωματώνουν σύγχρονες τεχνολογίες και ενεργειακά συστήματα, με αποτέλεσμα τα παλαιότερα κτίρια με μικρότερη δόμηση να επιβαρύνουν πολύ περισσότερο το περιβάλλον από τα νεώτερα, τα οποία με αυξημένη δόμηση διαθέτουν σημαντικά μικρότερο ενεργειακό αποτύπωμα. Η πυκνότητα των κτιρίων, η θέση τους στο οικόπεδο, ο τρόπος ανάπτυξης των κτηριακών όγκων, η κακή σχέση τους με τα πλάτη των δρόμων και η έλλειψη ανοιχτών ιδιωτικών και κοινόχρηστων χώρων, αποτελούν βασικές αιτίες περιβαλλοντικής υποβάθμισης της πόλης. Με το ΝΟΚ καθίσταται δυνατό στις μελέτες για νέα κτίρια να εφαρμόζονται σύγχρονες αρχές δόμησης που είναι εναρμονισμένες με νέες διαπιστώσεις και προβλέψεις για την προστασία του περιβάλλοντος και για απόδοση οφέλους στο κοινωνικό σύνολο. Ο νέος κανονισμός λαμβάνει υπόψη του τις ιδιαιτερότητες των περιοχών της πόλης που χαρακτηρίζονται από υψηλές πυκνότητες, αποσαθρωμένο κτηριακό απόθεμα ακατάλληλο για αναβάθμιση, καθώς και τις συνθήκες σε παλαιότερες περιοχές της πόλης με κατακερματισμένη μικρή ιδιοκτησία που οδηγούν συχνά σε χαμηλής ποιότητας ανάπτυξη. Στις περιοχές αυτές το μικροκλίμα επηρεάζεται από σημαντικούς παράγοντες, μεταξύ αυτών από την αρχιτεκτονική των κτιρίων, την ανάπτυξη των κτηριακών όγκων και τη σχέση τους με τους υπαίθριους χώρους που συμβάλουν στην αύξηση της θερμοκρασίας και στην ατμοσφαιρική ρύπανση. Σε κάθε περίπτωση, η γενική πολεοδομική οργάνωση, η ρυμοτομία, τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά και ο φυσικός σχεδιασμός του κάθε οικιστικού συνόλου και των επί μέρους τμημάτων συναρτώνται άμεσα με το μικροκλίμα της κάθε αστικής περιοχής. Επιπλέον, οι περιοχές αυτές συνήθως στερούνται επαρκών κοινόχρηστων χώρων για την εξυπηρέτηση των πεζών και των αναγκών του αστικού εξοπλισμού (όπως μικρών χώρων για την ένταξη στάσεων μέσων μαζικής μεταφοράς, μικρών χώρων αναψυχής και ανάπαυσης, χώρων ανάπτυξης πρασίνου κλπ). Τα πυκνοδομημένα, τα φθίνοντα κέντρα των πόλεων και οι υποβαθμισμένες περιοχές είναι συχνά περιοχές με κλιματικό πρόβλημα ή πρόβλημα έλλειψης επαρκών κοινόχρηστων χώρων. Ο τρόπος ανάπτυξης των κτιρίων σε αυτές τις περιοχές μπορεί να έχει σημαντικά αποτελέσματα για σελ. 17

19 την βελτίωση των περιβαλλοντικών και κοινωνικών συνθηκών που επίσης σχετίζονται με την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής. Η αστική μορφολογία -η μορφή των κτιρίων και των χώρων που δημιουργούν-, είναι από τους βασικούς παράγοντες διαμόρφωσης του μικροκλίματος και η μεταβολή της αστικής μορφολογίας μπορεί να τροποποιήσει τοπικά τις ατμοσφαιρικές συνθήκες, τις τιμές βιοκλιματικών παραμέτρων όπως η θερμοκρασία και η υγρασία του περιβάλλοντος, η ταχύτητα και η διεύθυνση του ανέμου, καθώς και το ισοζύγιο ακτινοβολιών, επηρεάζοντας τη θερμική και οπτική κατάσταση μιας περιοχής. Κατά συνέπεια για τις περιοχές αυτές, στις προβλέψεις του ΝΟΚ δίνεται η δυνατότητα αύξησης του συντελεστή δόμησης στις περιπτώσεις εκείνες που για το κτίριο επιλέγεται να περιοριστεί η κάλυψή του σε σχέση με την επιτρεπόμενη, όταν αναπτύσσεται σε οικόπεδο που προκύπτει από τη συνένωση μικρότερων οικοπέδων, όταν αποδίδει μέρος του ακάλυπτου χώρου ή της στέγης του σε δημόσια χρήση, όταν αποσύρεται και αντικαθίσταται με άλλο κτίριο που πληρεί συγκεκριμένες προϋποθέσεις ή όταν κατασκευάζεται με τέτοιον τρόπο ώστε να είναι εξαιρετικά περιορισμένο ή σχεδόν μηδενικό το ενεργειακό του αποτύπωμα. Επιπλέον, δεν επιτρέπεται η σφράγιση του φυσικού εδάφους με την επέκταση του υπογείου στο σύνολο του οικοπέδου, ώστε να μην καταργούνται ο φυσικός κύκλος του νερού και η δυνατότητα ανάπτυξης υψηλής βλάστησης. Από τις συνενώσεις οικοπέδων που θα προκύψουν με την παροχή των παραπάνω κινήτρων, προκύπτει όφελος για την ποιότητα της καθημερινής ζωής, το περιβάλλον, την αισθητική εικόνα της πόλης και την αρχιτεκτονική. Δημιουργούνται μεγαλύτεροι ενιαίοι ανοιχτοί χώροι και χώροι πρασίνου, βελτιώνεται το μικροκλίμα της περιοχής τους, αναπτύσσονται πιο συνεκτικοί και λειτουργικοί κτηριακοί όγκοι, περιορίζεται η κατακερματισμένη εικόνα μορφών και αποδίδονται πολύτιμοι χώροι σε κοινή χρήση. Επίσης, οι συνενώσεις οικοπέδων για τη δημιουργία κτηριακών όγκων με μικρότερη διάσπαση και μεγαλύτερη κλίμακα καθώς και ο περιορισμός της κάλυψης μπορεί να επιφέρουν μεγάλες αλλαγές στη ροή του ανέμου, βελτιώνοντας τη θερμική άνεση και συμβάλλοντας σημαντικά στην απομάκρυνση των αέριων και σωματιδιακών ρύπων. Όπως αναφέρει η Αιτιολογική Έκθεση ο νέος κανονισμός σέβεται και διατηρεί τις δομές της πόλης που είναι ορατές και αξιοποιήσιμες για την ογκοπλαστική μνήμη της και οι παραπάνω προβλέψεις του δεν έχουν εφαρμογή στα προστατευτέα μέρη της. Σε περιοχές όπου δεν υπάρχουν ειδικοί περιορισμοί, το μεγαλύτερο ύψος των κτιρίων συνοδευόμενο από μικρότερη κάλυψη και σε συνάρτηση με το πλάτος των δρόμων, των ελεύθερων χώρων της πόλης και τις μεταξύ τους αποστάσεις επηρεάζει επίσης την κίνηση του αέρα και μπορεί να επιφέρει βελτίωση του μικροκλίματος στις δομημένες περιοχές υψηλής πυκνότητας. Ο αέρας μεταφέρει τη θερμότητα μακριά από τους ανθρώπους και τα κτίρια και με τον τρόπο αυτό επηρεάζει τον ενεργειακή τους κατανάλωση. σελ. 18

20 Υπό αυτούς τους όρους η προτεινόμενη αύξηση του συντελεστή δόμησης συνοδεύεται από τον περιορισμό του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της δόμησης, και συνεπώς δεν συνιστά επιδείνωση αλλά βελτίωση της ποιότητας διαβίωσης και της ποιότητας του περιβάλλοντος. Σε επίπεδο πόλης τα οφέλη είναι περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά και στοχεύουν σε μια πιο βιώσιμη αστική πραγματικότητα. Επιπλέον δίνεται η δυνατότητα εφαρμογής νέων προτύπων ανάπτυξης μέσα από την ανακύκλωση πολεοδομημένης γης και την απόσυρση σαθρών κτιρίων, ενώ μέσω της παροχής κινήτρων επέρχεται εξοικείωση με τις νέες πρακτικές, συνειδητοποίηση των περιβαλλοντικών προβλημάτων και υιοθέτηση νέων συμπεριφορών. σελ. 19

21 Κεφάλαιο 3: Ανάλυση Νέου Οικοδομικού Κανονισμού κατά άρθρο - Σύγκριση με ΓΟΚ 1985 (όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000) Στο παρόν κεφάλαιο γίνεται ανάλυση των άρθρων του ΝΟΚ καθώς και η σύγκριση τους με τον προηγούμενο κανονισμό. Τα άρθρα και έχουν παραληφθεί καθώς δεν αποτελούν διατάξεις που αφορούν άμεσα τον οικοδομικό κανονισμό. Άρθρο 1 Πεδίο Εφαρμογής Mε τις παραγράφους 1,2 και 3 του άρθρου 1 ορίζεται ποια άρθρα ή ποιες παράγραφοι άρθρων ισχύουν σε εντός και εκτός σχεδίου περιοχές, καθώς και ποια άρθρα ή παράγραφοι άρθρων ισχύουν σε οικισμούς χωρίς εγκεκριμένο σχέδιο. Με την παράγραφο 4 επισημαίνεται πως όλα τα αριθμητικά μεγέθη θεωρούνται ως τα ανώτατα επιτρεπόμενα. Με την παράγραφο 5 επισημαίνεται ότι όπου υπάρχουν ειδικές πολεοδομικές διατάξεις, αυτές είναι ισχυρότερες των γενικών διατάξεων του ΝΟΚ και ότι οι κανονιστικές πράξεις είναι ασθενέστερες του ΝΟΚ. Επίσης τα διατάγματα και ειδικές ρυθμίσεις είναι ισχυρότερα του ΝΟΚ. Άρθρο 2 Ορισμοί Στο άρθρο 2 αναφέρονται όλοι οι αναγκαίοι ορισμοί που περιλαμβάνονται στο ΝΟΚ. Οι ορισμοί αυτοί έχουν γενική ισχύ (εντός σχεδίου, εκτός σχεδίου και εντός οικισμού). Εξαιτίας της ανάγκης για περιβαλλοντικές προβλέψεις εισάγονται στο ΝΟΚ ορισμοί όπως τα αιολικά ενεργειακά συστήματα, ο βιοκλιματικός σχεδιασμός κτιρίου, τα διπλά κελύφη, το κτίριο ελάχιστης ενεργειακής κατανάλωσης κ.λ.π. Οι ορισμοί αυτοί παρατίθενται παρακάτω: Αιολικά ενεργειακά συστήματα είναι οι εγκαταστάσεις που επιτρέπουν την αξιοποίηση της αιολικής ενέργειας για την κάλυψη ενεργειακών αναγκών του κτιρίου. Απόσυρση κτιρίου είναι η κατεδάφιση κτιρίου κύριας χρήσης, ενεργειακής κατηγορίας χαμηλότερης του επιτρεπόμενου ορίου που προβλέπεται στους σχετικούς κανονισμούς και η αντικατάστασή του με κτίριο που πληροί τις σχετικές προϋποθέσεις. Βιοκλιματικός σχεδιασμός κτιρίου είναι ο σχεδιασμός του κτιρίου που αποσκοπεί στη βέλτιστη εκμετάλλευση των φυσικών και κλιματολογικών συνθηκών με σκοπό να επιτυγχάνονται οι βέλτιστες εσωτερικές συνθήκες θερμικής άνεσης και ποιότητας αέρα κατά τη διάρκεια όλου του έτους με την ελάχιστη δυνατή κατανάλωση ενέργειας. σελ. 20

22 Διπλά κελύφη είναι κατασκευές συστήματος πρόσοψης που αποτελείται από μια εξωτερική και μια εσωτερική επιφάνεια, μεταξύ των οποίων μεσολαβεί κενό ικανών διαστάσεων στο οποίο διακινείται αέρας και μπορεί να εξυπηρετήσει τη βιοκλιματική λειτουργία του κτιρίου. Ενεργητικά ηλιακά συστήματα ψύξης / θέρμανσης είναι τα ηλιακά συστήματα που χρησιμοποιούν μηχανικά μέσα (όπως ηλιακός συλλέκτης θερμού ύδατος, φωτοβολταϊκά στοιχεία, υβριδικά συστήματα). Κτίριο ελάχιστης ενεργειακής κατανάλωσης είναι το κτίριο που, τόσο από το βιοκλιματικό σχεδιασμό του όσο και από τη χρήση ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, παρουσιάζει πολύ υψηλή ενεργειακή κατάταξη σύμφωνα με τον ΚΕΝΑΚ, όπως ισχύει και η σχεδόν μηδενική ή πολύ χαμηλή ποσότητα ενέργειας που απαιτείται για τη λειτουργία της χρήσης του, καλύπτεται από ανανεώσιμες πηγές, μονάδες Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Αποδοτικότητας (ΣΗΘΥΑ), καθώς και της παραγομένης ενέργειας επιτόπου ή πλησίον. Παθητικά ηλιακά συστήματα ψύξης ή θέρμανσης είναι οι κατασκευές ή οι εγκαταστάσεις που αξιοποιούν την ηλιακή ενέργεια και αποτελούν συστατικά μέρη του κτιρίου. Οι βασικές κατηγορίες είναι: α. Συστήματα άμεσου ηλιακού οφέλους, όπως σε νότια ανοίγματα β. Συστήματα έμμεσου ηλιακού οφέλους (όπως ηλιακός χώρος - θερμοκήπιο, ηλιακός τοίχος, θερμοσιφωνικό πέτασμα, ηλιακό αίθριο) γ. Συστήματα δροσισμού (όπως ο ηλιακός αγωγός, τα σκίαστρα, οι ενεργειακοί υαλοπίνακες). Σύγκριση με ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000 Μπορεί να παρατηρήσει κανείς πως σε σχέση με το αντίστοιχο άρθρο 2 του ΓΟΚ του 85, έχει προστεθεί ένας σημαντικός αριθμός νέων ορισμών (96 έναντι 47) και υπάρχουν πολλές διαφοροποιήσεις σε παλαιότερους ορισμούς. Στο ΝΟΚ οι ορισμοί παρατίθενται πλέον αλφαβητικά. Επίσης από τους ορισμούς του ΓΟΚ 85 έχουν καταργηθεί οι εξής: Χώροι κοινής χρήσης του κτιρίου και του οικοπέδου. Υπαίθριος χώρος κτιρίου. Παρόδια στοά. Εσωτερική στοά. Ακίνητα ή στοιχεία αρχιτεκτονικής ή φυσικής κληρονομιάς. σελ. 21

23 Άρθρο 3 Ορισμοί συντελεστών και μεγεθών Με το άρθρο 3 ορίζεται ο συντελεστής επιρροής της μείωσης της κάλυψης ή αύξησης του συντελεστή δόμησης (Α), o λόγος της επιφάνειας οικοπέδου προς την επιφάνεια της κατά κανόνα αρτιότητας της περιοχής (Β), η απόσταση του κτιρίου από τα όρια οικοπέδου ή κτιρίου (Δ και δ), το μέγιστο πραγματοποιούμενο ύψος του κτιρίου (Η), το μήκος της καθέτου στην οικοδομική γραμμή στο σημείο αυτό έως την τομή της με την απέναντι εγκεκριμένη οικοδομική γραμμή του ίδιου δρόμου ή την προέκτασή της (Π). Πιν. 1 Συντελεστές και μεγέθη άρθρου 3 σελ. 22

24 Άρθρο 4 Άδειες Δόμησης Το παρόν άρθρο χωρίζεται σε κατηγορίες, όσον αφορά την λήψη αδειών. Η πρώτη κατηγορία αφορά στην υποχρέωση για λήψη άδειας δόμησης κατά το άρθρο 1 του ν.4030/2011. Η δεύτερη κατηγορία αφορά στην υποχρέωση λήψης έγκρισης εργασιών μικρής κλίμακας. Στην τρίτη κατηγορία αναφέρονται οι εργασίες για τις οποίες δεν απαιτείται άδεια δόμησης ή έγκριση εργασιών μικρής κλίμακας. Στην τέταρτη κατηγορία αναφέρονται οι εργασίες που εκτελούνται χωρίς άδεια δόμησης σύμφωνα με τους όρους που ορίζει η αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης και ύστερα από δήλωση ανάληψης επίβλεψης από αρμόδιο μηχανικό, που γνωστοποιείται στο οικείο αστυνομικό τμήμα. Η πέμπτη κατηγορία αφορά στις αυθαίρετες και κατεδαφιστέες κατασκευές. Η έκτη κατηγορία αφορά σε αυθαίρετες κατασκευές που είναι δυνατόν να νομιμοποιηθούν. Σύγκριση με ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000 Το άρθρο 4 αναφέρει πιο αναλυτικά και συγκεκριμένα τις διάφορες περιπτώσεις λήψης αδειών και εγκρίσεων σε σχέση με το αντίστοιχο (άρθρο 22) του ΓΟΚ 85. Ωστόσο οι διαφορές τους είναι επουσιώδεις. Άρθρο 5 Χρήση κτιρίων Το άρθρο 5 αναφέρεται στις περιπτώσεις αλλαγής χρήσης των κτιρίων. 1. Η μεταβολή χρήσης ενός κτιρίου ή μέρους του επιτρέπεται εφόσον η αλλαγή προβλέπεται από τις οικείες πολεοδομικές διατάξεις και αφού προηγηθεί η έκδοση άδειας δόμησης και ενημέρωση της Ταυτότητας Κτιρίου. 2. Σε χώρους για τους οποίους έχει χορηγηθεί άδεια δόμησης με συγκεκριμένη χρήση, μπορούν να μεταβάλλουν την χρήση τους εάν η νέα προβλέπεται από τις ισχύουσες πολεοδομικές διατάξεις κι αν οι προϋποθέσεις για την νέα χρήση καλύπτονται από αυτές των επί μέρους μελετών που πληροί η υφιστάμενη χρήση. Σ αυτή την περίπτωση απαιτείται μόνο ενημέρωση της Ταυτότητας Κτιρίου. 3. Σε κτίρια νομίμως υφιστάμενα είναι δυνατή η αλλαγή χρήσης σύμφωνα με το ισχύον ρυμοτομικό σχέδιο, τις ισχύουσες χρήσεις γης της περιοχής και ανεξάρτητα από τυχόν μεταβολή λοιπών όρων δόμησης. 4. Σε κάθε περίπτωση μεταβολής της χρήσης κτιρίου ή χώρου κτιρίου πρέπει να διασφαλίζεται υποχρεωτικά η προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία ή εμποδιζόμενα άτομα στους σελ. 23

25 κοινόχρηστους χώρους του κτιρίου υπό την προϋπόθεση ότι δεν θίγεται ο φέρων οργανισμός. Σε αντίθετη περίπτωση η κατασκευή θεωρείται αυθαίρετη. Παρατηρούμε ότι στο άρθρο 5 εισάγεται για πρώτη φορά στο ΝΟΚ η έννοια της Ταυτότητας του Κτιρίου όπως ορίζεται από το ν.3843/ Πρόκειται για την θέσπιση ειδικής διαδικασίας ελέγχου της κατασκευής των κτιρίων για την ορθή εκτέλεση και κατασκευή τους, την ασφάλεια και συντήρηση αυτών, καθώς και την καταπολέμηση των πολεοδομικών αυθαιρεσιών και των υπερβάσεων δόμησης. Πιο συγκεκριμένα Ταυτότητα Κτιρίου είναι ο φάκελος που περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία του κτιρίου. Ειδικότερα: α. την οικοδομική άδεια του κτιρίου, θεωρημένη από την αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία β. τα εγκεκριμένα σχέδια της οικοδομικής άδειας, θεωρημένα από την αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία γ. το πιστοποιητικό ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου ή τμημάτων αυτού δ. τα σχέδια κατόψεων, τα οποία αποτυπώνουν το κτίριο όπως κατασκευάσθηκε τελικώς, καθώς και την τυχόν αναγκαία ενημέρωση ή αναθεώρηση της οικοδομικής άδειας κατά τις κείμενες διατάξεις ε. το έντυπο ελέγχου για την αρχιτεκτονική μελέτη του κτιρίου και του περιβάλλοντα χώρου αυτού στ.το έντυπο ελέγχου για τη στατική μελέτη του κτιρίου ζ. το έντυπο ελέγχου για τις μελέτες ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων του κτιρίου η. το βίντεο, στο οποίο απεικονίζονται οι χώροι και οι εγκαταστάσεις του κτιρίου όπου αναγράφεται η ημερομηνία λήψης του θ. τον πίνακα χιλιοστών και τη μελέτη κατανομής δαπανών του κτιρίου ι. πιστοποιητικό πληρότητας της Ταυτότητας Κτιρίου. Η δημιουργία της Ταυτότητας Κτιρίου αρχίζει με την ολοκλήρωση των εργασιών τοιχοποιίας για τα στοιχεία α', β', ε', στ' και η' που ορίζονται στην προηγούμενη παράγραφο και συμπληρώνεται με τα υπόλοιπα στοιχεία σε 20 ημέρες από την ημερομηνία θεώρησης της οικοδομικής άδειας για τη σύνδεση του κτιρίου με τα δίκτυα κοινής ωφέλειας. Το σχετικό βίντεο ανά κατηγορία μελέτης και εγκατάστασης αποστέλλεται από τον αρμόδιο μηχανικό στην οικεία πολεοδομική υπηρεσία και στο Ηλεκτρονικό Μητρώο του ΥΠΕΚΑ εντός 5 εργάσιμων ημερών από τη λήψη του μαζί με το σχετικό έντυπο ελέγχου. Σε περίπτωση που οι αρμόδιες αρχές διαπιστώσουν μη νόμιμη συμπλήρωση της Ταυτότητας Κτιρίου, ο αρμόδιος ανά κατηγορία μηχανικός τιμωρείται με πειθαρχική ποινή της προσωρινής ή οριστικής στέρησης της άδειας άσκησης επαγγέλματος, ανάλογα με τη βαρύτητα της παράβασης, η οποία επιβάλλεται από τα αρμόδια όργανα. σελ. 24

26 Ο φάκελος τηρείται από τους αρμόδιους μηχανικούς και φυλάσσεται από τον εκτελούντα το έργο. Αντίγραφο του φακέλου φυλάσσεται σε ειδικό χώρο εντός του κτιρίου. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής καθορίζεται ο τρόπος καταγραφής και τήρησης των απαραίτητων στοιχείων και κάθε σχετική λεπτομέρεια. Με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται ύστερα από πρόταση των Υπουργών Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής καθορίζονται η μορφή και τα στοιχεία των εντύπων ελέγχου και του πιστοποιητικού πληρότητας, οι όροι και οι προϋποθέσεις ενημέρωσής τους, η περιοδικότητα του ελέγχου ανά κατηγορία χρήσης των κτιρίων, η περιοδικότητα του ελέγχου ανά κατηγορία εγκατάστασης και μελέτης, οι προδιαγραφές των ελέγχων, του ηλεκτρονικού Μητρώου, η διαδικασία ενημέρωσής του, οι υπόχρεοι τήρησης και ενημέρωσης της Ταυτότητας Κτιρίου μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής του και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια. Με όμοιο προεδρικό διάταγμα καθορίζονται οι ειδικότεροι όροι δημοσιοποίησης και διάθεσης του πιστοποιητικού πληρότητας, ο όροι και οι προϋποθέσεις ενημέρωσής του, οι αμοιβές των μηχανικών, οι οποίες βαρύνουν τους υπόχρεους, οι κυρώσεις σε βάρος των κατά περίπτωση υπόχρεων σε περίπτωση μη νόμιμης τήρησης του πιστοποιητικού. Σύγκριση με ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000 Οι διατάξεις του άρθρου 5 ίσχυαν και στον ΓΟΚ 85 αλλά πιο απαγορευτικές. Στο ΝΟΚ φαίνεται να ενθαρρύνεται η αλλαγή χρήσης υπό την προϋπόθεση της έκδοσης άδειας δόμησης και της ενημέρωσης της Ταυτότητας Κτιρίου. Εξαίρεση αποτελεί η παράγραφος 4 αφού πρόκειται για νέα διάταξη. Στο ΝΟΚ πλέον καθίσταται υποχρεωτική η διασφάλιση προσβασιμότητας σε άτομα με αναπηρία ή εμποδιζόμενα άτομα στους κοινόχρηστους χώρους του κτιρίου. Άρθρο 6 Προστασία Αρχιτεκτονικής και Φυσικής Κληρονομιάς Στο άρθρο 6 αναφέρονται οι διατάξεις και οι διαδικασίες που πρέπει να τηρηθούν για την προστασία της Αρχιτεκτονικής και Φυσικής Κληρονομιάς. Η παράγραφος 1 του άρθρου 6 αναφέρει τι περιλαμβάνει η αρχιτεκτονική κληρονομιά (μνημεία, αρχιτεκτονικά σύνολα, τόποι και τοπία) καθώς και η ακίνητη φυσική κληρονομιά (φυσικά μνημεία, γεωλογικούς και φυσιογραφικούς σχηματισμούς και φυσικά τοπία) όπως ορίζονται στο άρθρο 1 του ν.2039/1992 (Σύμβαση για την προστασία της Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς της Ευρώπης, Γρανάδα,3 Οκτωβρίου 1985) και στα άρθρο 1 και 2 του ν.1126/1981 (Σύμβαση της UNESCO για την προστασία της παγκόσμιας πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς, Παρίσι 1972). σελ. 25

27 Η παράγραφος 2 αποτελεί μια αναδιατύπωση της παραγράφου 1α και 1β του άρθρου 4 του ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000. Αναφέρεται στην διαδικασία χαρακτηρισμού προστατευόμενων οικιστικών συνόλων, ζωνών, χώρων, τοπίων ή φυσικών σχηματισμών, σύμφωνα με την οποία απαιτείται: Αιτιολογική έκθεση αρμόδιας υπηρεσίας Υπουργείου η γνώμη του οικείου δημοτικού συμβουλίου η γνώμη του Κεντρικού Συμβουλίου Πολεοδομικών Θεμάτων ή του Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. Με την παράγραφο 2γ επισημαίνεται η δυνατότητα τροποποίησης των ρυμοτομικών σχεδίων των παραδοσιακών οικισμών και η θέσπιση ειδικών όρων δόμησης και ειδικών χρήσεων ακόμα κι αν επέρχεται μείωση των κοινοχρήστων χώρων εφόσον πρόκειται για την προστασία, αποκατάσταση, διατήρηση και ανάδειξη του παραδοσιακού πολεοδομικού ιστού των παραδοσιακών οικισμών ο οποίος αποτελεί συστατικό στοιχείο της ιδιαίτερης φυσιογνωμίας τους. Το νέο στοιχείο που εισάγεται με αυτή τη διάταξη είναι ότι προκειμένου για την διατήρηση της φυσιογνωμίας των παραδοσιακών οικισμών επιτρέπεται ακόμα και η μείωση των κοινοχρήστων χώρων. Για να γίνει κάτι τέτοιο προηγούνται μελέτες αστικού σχεδιασμού ή τοπίου. Τέλος στην παράγραφο 2 επισημαίνεται ότι οι ειδικές διατάξεις παραδοσιακών οικισμών, χώρων, τόπων υπερισχύουν του παρόντος νόμου. Η παράγραφος 3α αναφέρεται στην διαδικασία χαρακτηρισμού ενός κτιρίου, ή τμήματος αυτού, ή συγκροτήματος κτιρίων κ.τ.λ. ως διατηρητέα. Αποτελεί επανάληψη από της παραγράφου 2α του άρθρου 4 του ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000. Διαφοροποιείται σε μικρές λεπτομέρειες όσον αφορά τη διαδικασία. Ένα νέο στοιχείο που εισάγεται είναι ότι εκτός από τη χρήση, μπορεί να χαρακτηριστεί διατηρητέα και η επωνυμία ενός στοιχείου. Η διαδικασία χαρακτηρισμού διατηρητέου κτιρίου/στοιχείου συνοπτικά είναι η εξής: 1. Αιτιολογική έκθεση αρμόδιας υπηρεσίας Υπουργείου. 2. Γνώμη Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής 3. Αποστολή της στην Υπηρεσία Δόμησης και στο Δήμο. 4. Κινήσεις Δήμου (εντός 5 ημερών από την λήψη της έκθεσης): Έγγραφη ενημέρωση προς την Υπηρεσία ότι παρέλαβε την αιτιολογική έκθεση (νέο στοιχείο) Ανάρτηση της αιτιολογικής έκθεσης στο δημοτικό κατάστημα και στο διαδίκτυο (νέο στοιχείο) Δημοσίευση ενημέρωσης προς τους ιδιοκτήτες σε τοπική εφημερίδα. Τοιχοκόλληση στο ακίνητο. σελ. 26

28 Αν δεν γίνουν οι παραπάνω κινήσεις από το Δήμο, η διαδικασία θα συνεχιστεί μετά από 2 μήνες (αλλαγή από ΓΟΚ 85 που ήταν 1 μήνας) 5. Διατύπωση αντιρρήσεων από ιδιοκτήτες μέσα σε 1 μήνα (στον ΓΟΚ 85 ήταν 20 μέρες) από τη δημοσίευση ή κοινοποίηση. 6. Απόφαση αρμόδιου Υπουργού. 7. Δημοσίευση σε ΦΕΚ. Με την παράγραφο 3β επισημαίνεται πως απαγορεύεται η οποιαδήποτε επέμβαση στο προς χαρακτηρισμό αντικείμενο για διάρκεια 1 έτος ή μέχρι τη δημοσίευση της απόφασης ή τη γνωστοποίηση στην αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης για τη μη περαιτέρω προώθηση της διαδικασίας χαρακτηρισμού. Επίσης το κόστος της οικοδομικής άδειας και των εργασιών ενός διατηρητέου κτιρίου επιβαρύνει το Πράσινο Ταμείο. Η παράγραφος 3β αποτελεί επανάληψη της παραγράφου 2β του ΓΟΚ 85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000, με την διαφορά ότι το Πράσινο Ταμείο αντικαθιστά το ΕΤΕΡΠΣ. Στην 4 η παράγραφο αναφέρεται οι κατηγορίες διατηρητέων και τα κριτήρια αξιολόγησης για την υπαγωγή των προς χαρακτηρισμό κατασκευών στις κατηγορίες αυτές, οι ειδικότεροι όροι και περιορισμοί ως προς τις δυνατότητες επέμβασης επί των διατηρητέων κατασκευών κατά κατηγορία καθώς και οι μεταβατικές διατάξεις ως προς το καθεστώς των ήδη χαρακτηρισμένων κατασκευών ως διατηρητέων, σε σχέση με την κατάταξη σε κατηγορίες και τις δυνατότητες επέμβασης επί αυτών καθορίζονται ύστερα από απόφαση του Υπουργού ΠΕΚΑ και ύστερα από γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. Επίσης, κατόπιν απόφασης του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού, μετά από γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής, μπορεί να καθορίζονται επί μέρους περιοχές της χώρας και οικισμοί ή τμήματα αυτών, εντός των οποίων έχουν εφαρμογή οι διατάξεις των ανωτέρω. Η παράγραφος αυτή αποτελεί επανάληψη της παραγράφου 3 του άρθρου 4 του ΓΟΚ 85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000. Η παράγραφος 5 αποτελεί αναδιατύπωση της παραγράφου 4 του άρθρου 4 του ΓΟΚ 85 όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000 με την διαφορά ότι η Α 'βάθμια ΕΠΑΕ έχει αντικατασταθεί με το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής. Σύμφωνα με αυτήν οι εργασίες σε όμορα διατηρητέων εγκρίνονται από το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής. Το νέο στοιχείο είναι ότι με υπουργική απόφαση μπορεί να καθορίζονται ειδικότερα κριτήρια για την εφαρμογή αυτής της διάταξης. Σύμφωνα με την παράγραφο 6α διατηρητέα ακίνητα ή στοιχεία ανακατασκευάζονται στην αρχική τους μορφή αν κατεδαφιστούν για οποιοδήποτε λόγο ή καταρρεύσουν. Θα πρέπει να έχει προηγηθεί λεπτομερής αποτύπωση και φωτογραφική τεκμηρίωση. Η διάταξη αποτελεί αναδιατύπωση της παραγράφου 5α του άρθρου 4 του ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το σελ. 27

29 ν.2831/2000.αναφέρεται, επιπλέον, ότι της υπουργικής απόφασης για την ανακατασκευή προηγείται και η έγκριση του Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. Στην παράγραφο 6β αναφέρεται ότι διατηρητέα κτίρια τα οποία έχουν κατεδαφιστεί από γεγονότα που οφείλονται σε ανωτέρα βία, όπως σεισμό, πυρκαγιά, πλημμύρα ή κρίνονται κατεδαφιστέα με πρωτόκολλα επικινδύνως ετοιμόρροπου οικοδομής, επανακατασκευάζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του π.δ. της (Δ' 317). Πρόκειται για αναδιατύπωση της παραγράφου 5β του άρθρου 4 του ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000. Στην παράγραφο 6γ επισημαίνεται πως οι διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 32 του ν. 1337/1983 έχουν εφαρμογή για τα διατηρητέα κτίρια που αναφέρονται στην παράγραφο 3α, καθώς και για τα κτίρια για τα οποία έχει κοινοποιηθεί στον οικείο Δήμο και την Υπηρεσία Δόμησης αιτιολογική έκθεση για το χαρακτηρισμό τους ως διατηρητέων. Οι ίδιες διατάξεις έχουν εφαρμογή και για τα κτίρια εκείνα, για τα οποία εκδίδεται πρωτόκολλο επικινδύνως ετοιμορρόπου οικοδομής, μετά την κοινοποίηση της αιτιολογικής έκθεσης χαρακτηρισμού τους ως διατηρητέων. Η παρ. 4 του άρθρου 32 του ν.1337/1983 αναφέρεται στην υποχρέωση των ιδιοκτητών ή νομέων των διατηρητέων κτιρίων: «να διατηρούν τα αρχιτεκτονικά, καλλιτεχνικό και στατικά στοιχεία αυτών και σε οποιαδήποτε περίπτωση καταστροφής τους να τα ανακατασκευάζουν σύμφωνα με τις υποδείξεις της αρμόδιας ΕΠΑΕ (σήμερα Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής), έστω και αν η καταστροφή οφείλεται σε ανώτερη βία. Αν οι ιδιοκτήτες ή νομείς παραλείπουν την υποχρέωσή τους αυτή, μπορεί να επεμβαίνει το δημόσιο ή ο οικείος Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης και να εκτελεί τις εργασίες καταλογίζοντας τη σχετική δαπάνη σε βάρος των υποχρέων. Αυτοί που με όποιον τρόπο κατέχουν τα ακίνητα έχουν την υποχρέωση να δέχονται τις πιο πάνω παρεμβάσεις. Μπορεί το σύνολο ή μέρος της δαπάνης επισκευών ή ανακατασκευών να αναληφθεί από το Δημόσιο ή τον οικείο Ο.Τ.Α., αν οι υπόχρεοι βρίσκονται σε αδυναμία να αντιμετωπίσουν τις δαπάνες αυτές σε σχέση με την απόδοση από την εκμετάλλευση του κτιρίου και αν ταυτόχρονα η βλάβη δεν έγινε από σκόπιμη ενέργεια τους, σύμφωνα με όσα ορίζονται με Προεδρικά Διατάγματα, που εκδίδονται με πρόταση του Υπουργού ΧΟΠ (σήμερα ΠΕΚΑ). Με όμοια Προεδρικά Διατάγματα μπορεί να ρυθμιστούν οι διαδικασίες για την εφαρμογή της παραγράφου αυτής, τα αρμόδια για κάθε περίπτωση όργανα, οι διοικητικές κυρώσεις για πράξεις ή παραλείψεις που αντιβαίνουν στις πιο πάνω διατάξεις και κάθε σχετική ή συμπληρωματική λεπτομέρεια». Η παράγραφος 6γ αποτελεί επανάληψη της παραγράφου 5γ του άρθρου 4 του ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000. Επισημαίνεται ότι πλέον προϋπόθεση για την εφαρμογή της διάταξης είναι η κοινοποίηση της αιτιολογικής έκθεσης χαρακτηρισμού στον οικείο Δήμο και την Υπηρεσία Δόμησης και όχι σελ. 28

30 εναλλακτικό στον ενδιαφερόμενο, όπως ανέφερε η παρ.5γ του άρθρου 4 του ΓΟΚ '85. Η κοινοποίηση προς τον ενδιαφερόμενο, άλλωστε, αποτελεί επόμενη διαδικασία, σύμφωνα με την παρ. 3α του παρόντος άρθρου. Στην παράγραφο 7 επισημαίνεται πως μπορεί να ανασταλεί για χρονικό διάστημα έως δύο (2) έτη, σε οικισμούς ή τμήματά τους, σε περιοχές εκτός οικισμών ή σε μεμονωμένα ακίνητα εντός ή εκτός οικισμών, η έκδοση Αδειών Δόμησης, κάθε εργασία ανέγερσης νέων κτιρίων, κατεδάφισης, προσθήκης, αλλαγής εξωτερικής εμφάνισης υφισταμένων κτιρίων και διαμόρφωσης των κοινόχρηστων χώρων, ή να επιβάλλονται όροι για την εκτέλεση των εργασιών αυτών με σκοπό τη σύνταξη πολεοδομικής μελέτης ή και ειδικού κανονισμού δόμησης για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς. Η αναστολή μπορεί να παραταθεί για ένα ακόμα έτος, εφόσον οι σχετικές μελέτες έχουν προοδεύσει σημαντικά και προκύπτει αυτό τεκμηριωμένα. Αποτελεί επανάληψη της παραγράφου 6 του άρθρου 4 του ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με τους ν.2831/2000 και 3044/2002. Σύμφωνα με την παράγραφο 8 οι αιτήσεις κατεδάφισης, επισκευής ή προσθήκης σε όλες τις κατασκευές προ του 1955 παραπέμπονται στο Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής. Επίσης παραπέμπονται: Κατασκευές που μπορούν να χαρακτηριστούν διατηρητέες κατά την κρίση: o της Υπηρεσίας Δόμησης. o του Υπουργού ΠΕΚΑ. o της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης o άλλης αρμόδιας υπηρεσίας. Κατασκευές (μετά το 1955) που βρίσκονται: o σε προστατευόμενο οικισμό o σε προστατευόμενο τμήμα πόλης o σε ιστορικό τόπο o σε αρχαιολογικό χώρο o σε περιοχή ιδιαίτερου φυσικού κάλλους. Ανάλογη διαδικασία προέβλεπε η παράγραφος 7 του άρθρου 4 του ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000, με τη διαφορά ότι αφορούσε: Τα κτίρια που κατά την κρίση της Πολεοδομικής Υπηρεσίας μπορούσαν να χαρακτηριστούν διατηρητέα. Τα κτίρια που βρίσκονταν σε παραδοσιακό οικισμό Στην παράγραφο 10 εισάγεται μία νέα διάταξη που βασίζεται στην ανάγκη πρόβλεψης σύγχρονου ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού στα διατηρητέα κτίρια και λειτουργεί ως κίνητρο για την επαναχρησιμοποίησή τους. Συγκεκριμένα αναφέρεται πως μπορεί να γίνει παρέκκλιση σελ. 29

31 από το ποσοστό κάλυψης για προσθήκη ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού, μετά από την σύμφωνη γνώμη του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. Τέλος στην παράγραφο 11 προβλέπεται πως σε περίπτωση επεμβάσεων σε υφιστάμενα κηρυγμένα διατηρητέα κτίρια ή κτίρια που είναι αξιόλογου αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος και έχουν ανεγερθεί προ της έναρξης ισχύος του Κανονισμού Θερμομόνωσης, επιτρέπεται, με σκοπό τη διατήρηση του χαρακτήρα, της μορφολογίας και της τυχόν ιστορικής σημασίας τους, η μη εφαρμογή εν όλω ή εν μέρει του ΚΕΝΑΚ, μετά από απόφαση του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής, η οποία εκδίδεται κατόπιν αίτησης του ιδιοκτήτη που συνοδεύεται από αιτιολογική και τεχνική έκθεση για τις απαιτούμενες επεμβάσεις που προκύπτουν από την ενεργειακή μελέτη. Πριν από την εφαρμογή του ΚΕΝΑΚ ίσχυε η απαλλαγή από την υποχρέωση υποβολής μελέτης θερμομόνωσης για τα διατηρητέα κτίρια. Τώρα, η απαλλαγή από την εφαρμογή του ΚΕΝΑΚ αποφασίζεται κατά περίπτωση από το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής ύστερα από σχετική αίτηση και τεκμηρίωση. Σύγκριση με ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000 Συνολικά το άρθρο 6 δεν παρουσιάζει σπουδαίες μεταβολές σε σχέση με το αντίστοιχο του ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000, παρά μόνο σε θέματα διαδικασίας. Κατά το μεγαλύτερο μέρος του αποτελεί επανάληψη του άρθρου 4 του ΓΟΚ '85 με τις τροποποιήσεις του, συνεπώς οι διατάξεις του ισχύουν ήδη και είναι γνωστές. Άρθρο 7 Αρτιότητα και οικοδομησιμότητα Το άρθρο 7 αφορά στην αρτιότητα και την οικοδομησιμότητα ενός οικοπέδου. Στις παραγράφους 1 και 2 του άρθρου 7 αναφέρεται πότε ένα οικόπεδο είναι άρτιο και οικοδομήσιμο. Πρόκειται για αναδιατύπωση των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 6 του ΓΟΚ '85. Ειδικότερα, αναφέρεται ότι ένα οικόπεδο που εντάσσεται σε σχέδιο πόλης μετά τη δημοσίευση του ν. 1577/1985, θεωρείται άρτιο και οικοδομήσιμο όταν: α) έχει τα ελάχιστα όρια εμβαδού και προσώπου, κατά τον κανόνα ή κατά παρέκκλιση, τα οποία καθορίζονται από τους όρους δόμησης της περιοχής, β) έχει τα ελάχιστα όρια εμβαδού και προσώπου που ισχύουν κατά τον κανόνα στην περιοχή ή εκείνα που αναφέρει το ν.δ. 8/1973 αν αυτά είναι μεγαλύτερα και συγχρόνως εάν μπορεί να εγγράφεται στο οικοδομήσιμο τμήμα του, κάτοψη κτιρίου με ελάχιστη επιφάνεια 50 τ.μ. και ελάχιστη πλευρά 5 μ., με την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 25 του ν. 1337/1983, όπως εκάστοτε ισχύει. σελ. 30

32 Επίσης, ένα οικόπεδο που έχει δημιουργηθεί πριν από τη δημοσίευση του ν.1577/1985 και έχει τα ελάχιστα όρια εμβαδού και προσώπου, κατά τον κανόνα ή κατά παρέκκλιση, που ισχύουν στην περιοχή, θεωρείται άρτιο και οικοδομήσιμο. Στην παράγραφο 3 αναφέρεται τι προβλέπεται στην περίπτωση που ένα οικόπεδο έχει πρόσωπο σε δύο κοινόχρηστους χώρους με διαφορετικές ελάχιστες απαιτήσεις αρτιότητας. Στην περίπτωση αυτή θεωρούνται άρτια αν διαθέτουν τις μικρότερες εκτός αν προβλέπεται διαφορετική ρύθμιση. Είναι επανάληψη της παραγράφου 3 του άρθρου 6 του ΓΟΚ '85 όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000. Η παράγραφος 4 αναφέρεται στα γωνιακά άρτια και οικοδομήσιμα οικόπεδα, που έχασαν την αρτιότητά τους ως προς το εμβαδόν τους λόγω εγκεκριμένης απότμησης, τα οποία συνεχίζουν να θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα. Η διάταξη αυτή αποτελεί επανάληψη της παραγράφου 4 του άρθρου 6 του ΓΟΚ 85. Στην παράγραφο 5 επισημαίνεται πως άρτια και οικοδομήσιμα οικόπεδα δεν επιτρέπεται να χάσουν την ιδιότητα αυτή με την τακτοποίηση σε καμία περίπτωση. Πρόκειται για επανάληψη της παραγράφου 11 του άρθρου 24 του ΓΟΚ '85. Στην παράγραφο 6 επαναλαμβάνονται τα της παραγράφου 1 του άρθρου 24 του ΓΟΚ '85 όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000. Συγκεκριμένα: α) Στα ήδη εγκεκριμένα ρυμοτομικά σχέδια και σε εκείνα που εγκρίνονται σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.δ. της περί σχεδίων πόλεων, κωμών και συνοικισμών του κράτους και οικοδομής αυτών κατά την τακτοποίηση, εκτός από τα ελάχιστα όρια προσώπου και εμβαδού κατά τον κανόνα ή κατά παρέκκλιση, στο οικοδομήσιμο τμήμα του οικοπέδου πρέπει να εγγράφεται κάτοψη κτιρίου με ελάχιστη επιφάνεια 50.00μ 2 και ελάχιστη πλευρά πέντε 5.00μ. β) Οικόπεδο που δεν έχει τις παραπάνω προϋποθέσεις τακτοποιείται με τα γειτονικά σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.δ. της και του ν.δ. 690/1948 (Α' 133). Δεν απαιτείται η εγγραφή κάτοψης κτιρίου ελάχιστης επιφάνειας 50,00μ 2 και ελάχιστης πλευράς 5,00μ. όταν το οικόπεδο έχει δημιουργηθεί πριν από την ισχύ του ν.1577/1985 και έχουν καθοριστεί μικρότερα όρια αρτιότητας στην περιοχή. Σύμφωνα με την παράγραφο 7 δεν επιτρέπεται η δόμηση ακόμη και σε οικόπεδο άρτιο και οικοδομήσιμο, έστω και κατά το άρθρο 25 του ν. 1337/1983 όπως εκάστοτε ισχύει, αν για οποιονδήποτε λόγο απαιτείται τακτοποίηση των γειτονικών του οικοπέδων και κατά την κρίση της πολεοδομικής υπηρεσίας, η δόμηση θα παρεμποδίσει ή θα δυσχεραίνει με οποιονδήποτε τρόπο την τακτοποίηση. Είναι επανάληψη της παραγράφου 2 του άρθρου 24 του ΓΟΚ '85. Στην 8 η παράγραφο επισημαίνεται πως σε ένα οικόπεδο που βρίσκεται στη συνάντηση δύο γραμμών δόμησης που τέμνονται είτε με πλάγια ή εισέχουσα απότμηση είτε με κοίλη ή κυρτή γωνία, κατά την τακτοποίηση ως μήκος προσώπου λαμβάνεται ολόκληρο το ανάπτυγμα της σελ. 31

33 ρυμοτομικής γραμμής που αντιστοιχεί στο οικόπεδο. Επανάληψη της παραγράφου 4 του άρθρου 24 του ΓΟΚ '85. Οι παράγραφοι 9 και 10 του άρθρου 6 αναφέρονται στις περιπτώσεις της προσκύρωσης. Ειδικότερα όταν ένα οικόπεδο είναι άρτιο κατά κανόνα ή κατά παρέκκλιση, ως προς το εμβαδόν, αλλά δεν έχει το κατά παρέκκλιση ελάχιστο πρόσωπο, εάν δεν μπορεί να τακτοποιηθεί κατά τρόπο ώστε να αποκτήσει το κατά κανόνα πρόσωπο, θεωρείται άρτιο και οικοδομήσιμο εφόσον με την τακτοποίηση αποκτήσει το κατά παρέκκλιση πρόσωπο ή πληροί τις προϋποθέσεις του άρθρου 25 του ν, 31337/1983. Επιπλέον για οικόπεδα που προϋφίστανται της ισχύος του ν. 651/1977 τα οποία δεν έχουν πρόσωπο σε εγκεκριμένη οδό, όταν παρά την προσκύρωση καταργούμενης ιδιωτικής οδού ή γενικά καταργηθέντος κοινόχρηστου χώρου δεν αποκτούν πρόσωπο ή εμβαδόν κατά τον κανόνα ή την παρέκκλιση της περιοχής, θεωρούνται οικοδομήσιμα εφόσον αποκτούν τουλάχιστον 5,0 μ. πρόσωπο σε εγκεκριμένη οδό και εγγράφουν στο οικοδομήσιμο τμήμα τους κάτοψη κτιρίου με ελάχιστη επιφάνεια 50,00 μ 2 και ελάχιστη πλευρό 5,0 μ. Από τις παραπάνω περιπτώσεις εξαιρούνται οικόπεδα που προέρχονται από κατάτμηση από τους ιδιοκτήτες ή του δικαιοπαρόχους τους με δικαιοπραξία εν ζωή ή αιτία θανάτου. Επίσης όταν ένα οικόπεδο μη άρτιο κατ' εμβαδόν και μη υπαγόμενο στις διατάξεις του άρθρου 25 του ν. 1337/1983, δεν μπορεί να αποκτήσει διαστάσεις αρτίου οικοπέδου με τις διατάξεις του ν.δ. 690/1948, προσκυρώνεται κατά προτεραιότητα σε οικόπεδο που έχει το ελάχιστο εμβαδόν και δεν έχει το ελάχιστο πρόσωπο, για την απόκτηση και του ελάχιστου προσώπου. Αν δεν υπάρχει τέτοιο όμορο οικόπεδο, αλλά υπάρχει οικόπεδο μη άρτιο κατά το εμβαδόν, που υπάγεται στις διατάξεις του άρθρου 25 του ν. 1337/1983, το παραπάνω οικόπεδο προσκυρώνεται σε αυτό. Τέλος όταν τμήματα οικοπέδου άρτιου και οικοδομήσιμου δεν επιδέχονται εν όλω ή εν μέρει τακτοποίηση αφαιρούνται αναγκαστικό και προσκυρώνονται στα γειτονικά οικόπεδα. Η προσκύρωση αυτή γίνεται μόνο αν τα γειτονικά οικόπεδα έχουν το ελάχιστο απαιτούμενο εμβαδόν και η προσκύρωση είναι απόλυτα απαραίτητη για να αποκτήσουν το ισχύον ελάχιστο πρόσωπο κατά τον κανόνα ή, σε περίπτωση που αυτό είναι αδύνατον, κατά παρέκκλιση. Οι παράγραφοι 9 και 10 ουσιαστικά αποτελούν επανάληψη των παραγράφων 5 και 6 του άρθρου 24 του ΓΟΚ '85, όπως ίσχυε με την τελευταία τροποποίηση του ν.2831/2000. Η 11 παράγραφος αφορά στις εξαιρέσεις της παραγράφου 10. Συγκεκριμένα οι διατάξεις της παραγράφου 10 δεν εφαρμόζονται: α) αν στα παραπάνω τμήματα υπάρχουν οικοδομές με την έννοια της παραγράφου 2 του άρθρου 42 του ν.δ. της Σύμφωνα με το άρθρο 42 του ν.δ. της , ως οικοδομές δεν εννοούνται κινητές εγκαταστάσεις, φρέατα, περιτοιχίσματα, προσωρινά υπόστεγα, παραπήγματα κλπ. και σελ. 32

34 ετοιμόρροπα μέρη κτιρίων που δεν επιδέχονται επισκευή χωρίς προηγούμενη κατεδάφιση και των οποίων η παρουσία δεν εμποδίζει την τακτοποίηση. β) αν η έλλειψη του ελάχιστου απαιτούμενου προσώπου των γειτονικών οικοπέδων, στα οποία προσκυρώνονται τα παραπάνω τμήματα, οφείλεται σε υπαίτια κατάτμηση από τους ιδιοκτήτες ή τους δικαιούχους τους με δικαιοπραξία εν ζωή ή αιτία θανάτου μετά την έναρξη της ισχύος του ν651/1977. Είναι επανάληψη της παραγράφου 7 του άρθρου 24 του ΓΟΚ '85. Στην 12 η παράγραφο προβλέπεται πως η κατά την παράγραφο 10 προσκύρωση γίνεται μόνο ύστερα από αίτηση κάθε ενδιαφερόμενου. Είναι επανάληψη της παραγράφου 8 του άρθρου 24 του ΓΟΚ '85. Στην παράγραφο 13 επισημαίνεται πως με την επιφύλαξη της παραγράφου 9, οι διατάξεις των παραγράφων 1 έως 4 έχουν εφαρμογή μόνο για τα οικόπεδα που υπάγονται στην παρέκκλιση, σύμφωνα με τις σχετικές ειδικές διατάξεις. Πρόκειται για επανάληψη της παραγράφου 9 του άρθρου 24 του ΓΟΚ '85 όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000. Στον 14 παράγραφο ορίζεται ότι το Δημόσιο και οι δήμοι ή οι κοινότητες, όταν επισπεύδουν την εφαρμογή του ρυμοτομικού σχεδίου, αποζημιώνουν και τα μη άρτια και μη οικοδομήσιμα τμήματα των ρυμοτομούμενων οικοπέδων που απομένουν μετά τη ρυμοτομία, εκτός αν οι ιδιοκτήτες δηλώνουν έως την πρώτη συζήτηση στο ακροατήριο για τον καθορισμό της προσωρινής τιμής μονάδας ότι δεν επιθυμούν την αποζημίωση. Στην περίπτωση αυτή τα παραπάνω μη άρτια και μη οικοδομήσιμα οικόπεδα βαρύνονται με ενδεχόμενη αποζημίωση λόγω παροδιότητας. Είναι επανάληψη της παραγράφου 10 του άρθρου 24 του ΓΟΚ '85. Τέλος στην παράγραφο 15 του άρθρου 7 αναφέρεται ότι όπου από την πολεοδομική νομοθεσία απαιτείται να είναι οικοδομήσιμο το οικόπεδο η εγγραφή στο οικοδομήσιμο τμήμα αυτού κάτοψης κτιρίων ορισμένων διαστάσεων, νοείται ως σχήμα το ορθογώνιο. πρόκειται για επανάληψη της παραγράφου 12 του άρθρου 24 του ΓΟΚ '85 μετά την τροποποίηση του ν.2831/2000. Σύγκριση με ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000 Ολόκληρο το άρθρο αποτελεί επανάληψη ή αναδιατύπωση των άρθρων 6 (Αρτιότητα οικοπέδων) και 24 (Τακτοποίηση οικοπέδων) του ΓΟΚ 85 με τις τροποποιήσεις του, συνεπώς οι διατάξεις του ισχύουν ήδη και είναι γνωστές. σελ. 33

35 Άρθρο 8 Ειδικές Περιπτώσεις Στο άρθρο 8 αναφέρονται οι ειδικές περιπτώσεις αρτιότητας οικοπέδων. Ειδικότερα: Στην παράγραφο 1α αναφέρεται ότι ως οικοδομικό τετράγωνο θεωρείται και το τετράγωνο που βρίσκεται στα ακραία σημεία ρυμοτομικού σχεδίου που έχει εγκριθεί μέχρι την έναρξη ισχύος του ν. 1337/1983 χωρίς να περιβάλλεται από όλες τις πλευρές από κοινόχρηστους χώρους ή και χωρίς να περιβάλλεται από όλες τις πλευρές από ρυμοτομικές γραμμές, εφόσον στην περίπτωση αυτή, στη θέση των ρυμοτομικών γραμμών που λείπουν απεικονίζονται οι γραμμές των ορίων της έκτασης, για την οποία εγκρίθηκε το σχέδιο αυτό. Η διάταξη αποτελεί αναδιατύπωση της παραγράφου 1α του άρθρου 29 του ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000. Σημαντική διαφορά είναι ότι απεικονίζονται υποχρεωτικά τα όρια του ρυμοτομικού σχεδίου που «κλείνουν» και τα αντίστοιχα οικοδομικά τετράγωνα. Στην παράγραφο 1β ορίζεται ότι για τα οικόπεδα που βρίσκονται στα παραπάνω οικοδομικά τετράγωνα και δεν έχουν πρόσωπο σε εγκεκριμένη από το σχέδιο ή προϋφιστάμενη αυτού οδό, δομούνται σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 5 των ενοποιημένων άρθρων 43, 44, 45 του ν.δ. της 17.7/ Η παράγραφος 5 των ενοποιημένων άρθρων του ν.δ. της 17.7/ αναφέρει: «Οικόπεδα που είναι αποκλεισμένα από όλες τις πλευρές από τις οδούς του εγκεκριμένου σχεδίου και που δεν μπορούν με τακτοποίηση να αποκτήσουν το απαιτούμενο πρόσωπο, μπορούν να θεωρούνται οικοδομήσιμα κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις και ειδικούς όρους ως προς την ανέγερση κτιρίων σε αυτά, που κανονίζονται με υπουργική απόφαση.». Όλη η παράγραφος 1β του άρθρου 8 είναι επανάληψη της παρ. 1β. του άρθρου 29 του ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000. Στην παράγραφο 1γ του άρθρου 8 αναφέρεται πως με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης επιτρέπεται, στις παραπάνω περιπτώσεις ρυμοτομικών σχεδίων που έχουν εγκριθεί μέχρι , ο καθορισμός της οριακής οδού του ρυμοτομικού σχεδίου σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.δ. της 17.7/ με τη διαδικασία του άρθρου 3 του νομοθετικού διατάγματος αυτού. Ειδικά για τους παραδοσιακούς οικισμούς ο καθορισμός της οριακής οδού γίνεται σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 9β του άρθρου 25 του ν.2508/1997. Πρόκειται για επανάληψη της παραγράφου 1γ του άρθρου 29 του ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000. Σύμφωνα με την παράγραφο 2 όταν στα ακραία σημεία των εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων, προβλέπεται η ύπαρξη δρόμου και απέναντι από τα αντίστοιχα οικοδομικά τετράγωνα, προβλέπονται ρυμοτομικές γραμμές, η δόμηση των οικοπέδων που έχουν πρόσωπο στο δρόμο αυτόν, γίνεται με βάση το πλάτος του, όπως προβλέπεται από το σχέδιο μέχρι την απέναντι σελ. 34

36 ρυμοτομική γραμμή. Αν απέναντι από τα οικοδομικά τετράγωνα που βρίσκονται στα ακραία σημεία του ρυμοτομικού σχεδίου, που έχει εγκριθεί, μέχρι τις , προβλέπεται οικοδομική γραμμή, χωρίς να ανήκει σε Ο.Τ. με την έννοια της παραγράφου 49 του άρθρου 2 του νόμου αυτού ή της παραπάνω παραγράφου 1, οι ιδιοκτησίες που έχουν πρόσωπο στη γραμμή αυτή, εφόσον έχουν δημιουργηθεί μέχρι τη δημοσίευση του νόμου αυτού, είναι οικοδομήσιμες μόνο κατά το τμήμα τους, το οποίο έχει επιφάνεια, που αντιστοιχεί στις ελάχιστες απαιτούμενες για το εμβαδόν και το πρόσωπο διαστάσεις αρτιότητας, οι οποίες προβλέπονται από τις πολεοδομικές διατάξεις, που ισχύουν για το απέναντι οικοδομικά τετράγωνο. Οι ιδιοκτησίες αυτές οικοδομούνται μόνο κατά το παραπάνω τμήμα τους, σύμφωνα με τους όρους δόμησης, που ισχύουν για το απέναντι οικοδομικό τετράγωνο, με τον περιορισμό ότι ο συντελεστής δόμησης δεν επιτρέπεται να είναι μεγαλύτερος από τα οριζόμενα στο άρθρο 6 του ν. 1337/1983, όπως ισχύει. Είναι επανάληψη της παραγράφου 2 του άρθρου 29 του ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000. Στην παράγραφο 3 προβλέπεται ότι γήπεδα ολόκληρα ή τμήμα αυτών που βρίσκονται σε περιοχές εκτός σχεδίου πόλης και έχουν πρόσωπο σε δρόμους, όπου έχουν θεσπιστεί ειδικοί όροι δόμησης και χρήσεις, είτε για τις περιοχές αυτές είτε γραμμικά για τους δρόμους αυτούς και οι οποίοι σημειώνονται στο εγκεκριμένο διάγραμμα με ρυμοτομική γραμμή ή με δύο γραμμές, ρυμοτομική και οικοδομική, οικοδομούνται με τους πιο πάνω ειδικούς όρους, μόνο κατά το τμήμα τους που έχει επιφάνεια ίση με την ελάχιστη επιφάνεια άρτιου γηπέδου που προβλέπεται από τους ειδικούς αυτούς όρους. Πρόκειται για επανάληψη της παραγράφου 3 του άρθρου 29 του ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000. Στην 4 η παράγραφο προβλέπεται ότι για οικόπεδα που βρίσκονται μέσα σε εγκεκριμένο σχέδιο και έχουν παραχωρηθεί από το κράτος έως τη δημοσίευση του παρόντος νόμου, θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα με όποιες διαστάσεις και εμβαδόν παραχωρήθηκαν ή με τις τυχόν μικρότερες ή μεγαλύτερες που έχουν στην πραγματικότητα, εφόσον η μεταβολή αυτή δεν οφείλεται σε μεταβιβάσεις. Σε περίπτωση μείωσης των ανωτέρω οικοπέδων λόγω ρυμοτομίας, θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα, εφόσον έχουν τα ελάχιστα όρια αρτιότητας που προβλέπονται, κατά τον κανόνα ή κατά παρέκκλιση, από τις διατάξεις που ισχύουν για την περιοχή ή εκείνα που προβλέπονται από το άρθρο 25 του ν. 1337/1983, όπως εκάστοτε ισχύει. Επίσης οικόπεδα που δημιουργούνται από κατάτμηση παραχωρηθέντος οικοπέδου, που έγινε ύστερα από έγκριση της αρμόδιας για την παραχώρηση αρχής, θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα εφόσον είναι άρτια, σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν για την περιοχή. Σε αντίθετη περίπτωση εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 25 του ν. 1337/1983, όπως εκάστοτε ισχύει. Η παράγραφος αυτή είναι αναδιατύπωση της παραγράφου 4 του άρθρου 29 του ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000. σελ. 35

37 Σύμφωνα με την 5 η παράγραφο του άρθρου 11 αν η οδός που αποτελεί το ακραίο όριο εγκεκριμένου μέχρι τη δημοσίευση του παρόντος σχεδίου πόλης, τέμνει ιδιοκτησίες και δεν έχουν καταβληθεί οι οφειλόμενες αποζημιώσεις για την εφαρμογή του σχεδίου ως προς την οδό αυτή μπορεί να τροποποιείται και επεκτείνεται το σχέδιο με την μετατόπιση της οριακής αυτής οδού προς την εκτός σχεδίου περιοχή χωρίς πάντως να τέμνονται άλλες ιδιοκτησίες. Το τμήμα που εντάσσεται στο σχέδιο πόλης από την καθεμία από τις παραπάνω ιδιοκτησίες δεν μπορεί να είναι εμβαδού μεγαλύτερου του διπλάσιου των κατά τον κανόνα ορίων αρτιότητας που προβλέπονται από το ήδη εγκεκριμένο σχέδιο της περιοχής. Η μετατόπιση αυτή επιτρέπεται μόνον εφόσον εναρμονίζεται με τις κυκλοφοριακές και τις εν γένει πολεοδομικές συνθήκες και ανάγκες της περιοχής. Σε περίπτωση εφαρμογής της παραγράφου αυτής μπορεί και να αυξάνεται ή να μειώνεται το πλάτος της μετατοπιζόμενης οδού. Γιο το τμήμα που εντάσσεται στο σχέδιο πόλης με βάση την παράγραφο αυτή, ισχύουν οι όροι δόμησης που θεσπίζονται από το ήδη εγκεκριμένο σχέδιο της περιοχής, όπως αυτοί κάθε φορά ισχύουν. Η παράγραφος 5 είναι ακριβής επανάληψη των παραγράφων 7 και 8 του άρθρου 29 του ΓΟΚ '85. Στην παράγραφο 6 προβλέπεται ότι σε περίπτωση εφαρμογής της παραγράφου 5 οι κύριοι των παραπάνω ιδιοκτησιών υπόκεινται σε εισφορά γης και χρήματος κατά τις διατάξεις των άρθρων 8 και 9 του ν. 1337/1983. Αν το εμβαδόν της έκτασης την οποία καταλαμβάνει η μετατοπιζόμενη οδός είναι ίσο ή μεγαλύτερο προς την κατά το προηγούμενο εδάφιο εισφορά σε γη δεν οφείλεται άλλη εισφορά σε γη ή αποζημίωση. Αν είναι μικρότερο οφείλεται η διαφορά της εισφοράς γης. Η έκταση αυτή αποκτά την ιδιότητα του κοινοχρήστου από τη δημοσίευση της υπουργικής απόφασης που προβλέπεται στην επόμενη παράγραφο 7. Πρόκειται για αναδιατύπωση της παραγράφου 8 του άρθρου 29 του ΓΟΚ '85. Τέλος στην παράγραφο 7 επισημαίνεται ότι η τροποποίηση και η επέκταση του σχεδίου πόλης κατά την παράγραφο 5 του παρόντος άρθρου γίνεται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, η οποία εκδίδεται κατά τη διαδικασία του άρθρου 3 του ν.δ. της Αν η διαδικασία αυτή έχει τηρηθεί μέχρι τη δημοσίευση του νόμου αυτού δεν απαιτείται επανάληψη για την έκδοση της απόφασης Υπουργού. Είναι ακριβής επανάληψη της παρ. 9 του άρθρου 29 του ΓΟΚ '85. Σύγκριση με ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000 Σε γενικές γραμμές το άρθρο 8 αποτελεί αναδιατύπωση ή επανάληψη του άρθρου 29 του ΓΟΚ 85. Δεν παρουσιάζει ουσιώδεις μεταβολές παρά μόνο αλλαγές σε θέματα διατύπωσης. σελ. 36

38 Άρθρο 9 Δουλείες σε ακίνητα Το άρθρο 9 αναφέρεται στις δουλείες σε ακίνητα. Η παράγραφος 1 του άρθρου 9 αφορά στην απαγόρευση της σύστασης δουλειών, οι οποίες έχουν σαν συνέπεια τον περιορισμό της δυνατότητας ανέγερσης ή επέκτασης των κτιρίων ή εγκαταστάσεων, σύμφωνα με τις ισχύουσες πολεοδομικές διατάξεις. Από την απαγόρευση αυτή εξαιρείται η δουλεία διόδου, εφόσον αποτελεί τη μοναδική δίοδο προς κοινόχρηστο χώρο οικοπέδου ή κτιρίου ή αυτοτελούς από πλευράς δόμησης ορόφου, η οποία μπορεί να περιορίζεται στη χρήση της στάθμης του ισογείου. Δικαιοπραξίες που αντιβαίνουν στις διατάξεις της παραγράφου αυτής είναι απολύτως άκυρες. Στη διάταξη αυτή σε σχέση με του ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000 παρουσιάζεται η διαφοροποίηση ότι η δουλεία διόδου μπορεί να περιορίζεται στη στάθμη του ισογείου. Στην παράγραφο 2 ορίζεται ότι δουλείες που έχουν συσταθεί έως τη δημοσίευση του παρόντος νόμου δεν παρεμποδίζουν την έκδοση άδειας δόμησης, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις. Οι δουλείες αυτές καταργούνται, αν εκδοθεί νόμιμη οικοδομική άδεια για να γίνουν στο δουλεύον ακίνητο κατασκευές ή εγκαταστάσεις που καθιστούν αδύνατη, εν όλω ή εν μέρει, την άσκηση της δουλείας. Κατ' εξαίρεση δεν υπάγονται στην παράγραφο αυτή η δουλεία κοινού σκελετού και η δουλεία διόδου, όπως αυτή ορίζεται στην προηγούμενη παράγραφο. Στα νέα κτίρια πρέπει να εξασφαλίζεται η δίοδος δουλείας στο επίπεδο του εδάφους και σε ύψος χώρου κύριας χρήσης. Στην παράγραφο 3 αναφέρεται ότι στον δικαιούχο της καταργούμενης δουλείας καταβάλλεται αποζημίωση. Ο καθορισμός του ποσού της αποζημίωσης, ανεξάρτητα από την αξία του αντικειμένου της διαφοράς, γίνεται από το ειρηνοδικείο, στην περιφέρεια του οποίου βρίσκεται το δουλεύον ακίνητο που δικάζει κατά τις σχετικές διατάξεις της Πολιτικής Δικονομίας, ύστερα από αίτηση του δικαιούχου της δουλείας ή εκείνου στον οποίο έχει χορηγηθεί νόμιμη άδεια δόμησης για την εκτέλεση εργασιών ασυμβίβαστων με την άσκηση της δουλείας. Τέλος η παράγραφος 4 ορίζει ότι η δουλεία καταργείται με την καταβολή ή την κατάθεση στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων της αποζημίωσης. Μετά την κατάργηση επιτρέπεται να εκτελεστούν, σύμφωνα με την άδεια δόμησης, οι εργασίες τις οποίες εμπόδιζε η δουλεία. Σύγκριση με ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000 Ολόκληρο το άρθρο αποτελεί επανάληψη του άρθρου 25 του ΓΟΚ '85. Μοναδικές διαφορές αποτελούν κάποιες συμπληρώσεις χωρίς να μεταβάλλεται ωστόσο η ουσία του άρθρου. σελ. 37

39 Άρθρο 10 Κίνητρα για την περιβαλλοντική αναβάθμιση και βελτίωση της ποιότητας ζωής σε πυκνοδομημένες και αστικές περιοχές Στο άρθρο 10 αναφέρονται τα κίνητρα που δίνονται για την περιβαλλοντική αναβάθμιση. Εφαρμόζεται για τις άδειες δόμησης που εκδίδονται μετά την ισχύ του νόμου και δεν αφορά υφιστάμενες οικοδομές των οποίων έχει λήξει η οικοδομική άδεια. Η εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος άρθρου αφορά σε οικόπεδα άρτια κατά κανόνα, αυτοτελή ή δημιουργούμενα εκ συνενώσεως που εμπίπτουν στις περιοχές της παραγράφου 1 του άρθρου. Σημειώνεται ότι για την εφαρμογή του παρόντος άρθρου, δεν αποτελεί προϋπόθεση η έκδοση του Π.Δ/τος της παρ.2. Στην 1 η παράγραφο ορίζονται οι προϋποθέσεις που πρέπει να τηρούνται προκειμένου να παρέχονται τα πολεοδομικά κίνητρα. Οι βασικές προϋποθέσεις που πρέπει να ισχύουν είναι οι ακόλουθες: Το οικόπεδο δεν βρίσκεται σε παραδοσιακό οικισμό ή παραδοσιακό τρήμα πόλης. Το οικόπεδο δεν βρίσκεται σε ιστορικό τόπο Το οικόπεδο δεν βρίσκεται σε περιοχή με αποκλειστική χρήση κατοικίας. Εμβαδόν οικοπέδου > της κατά κανόνα αρτιότητας. Ύπαρξη σύμφωνης γνώμη του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. 1 αριθμού κτιρίων < Β/2, Οι ειδικότερες προϋποθέσεις είναι: α. Με την προϋπόθεση ποσοστιαίας μείωσης του επιτρεπόμενου ποσοστού κάλυψης του οικοπέδου κατά ΑX10%, δίνεται το κίνητρο ποσοστιαίας αύξησης του επιτρεπόμενου συντελεστή δόμησης του οικοπέδου κατά ΑΧ10%. β. Με την προϋπόθεση ποσοστιαίας μείωσης του επιτρεπόμενου ποσοστού κάλυψης του οικοπέδου κατά ΑX15%, απόσυρσης κτιρίου κύριας χρήσης εμβαδού τουλάχιστον ενός τετάρτου του υπάρχοντος επιτρεπόμενου συντελεστή δόμησης της περιοχής, δίνεται το κίνητρο ποσοστιαίας αύξησης του επιτρεπόμενου συντελεστή δόμησης του οικοπέδου κατά ΑΧ15%. γ. Με την προϋπόθεση ποσοστιαίας μείωσης του επιτρεπόμενου ποσοστού κάλυψης του οικοπέδου κατά ΑX20%, απόδοσης σε κοινή δημόσια χρήση επιφάνειας ίσης με την αύξηση της επιφάνειας δόμησης δια του συντελεστή δόμησης, δίνεται το κίνητρο ποσοστιαίας αύξησης του επιτρεπόμενου συντελεστή δόμησης του οικοπέδου κατά ΑΧ20%. δ. Με την προϋπόθεση ποσοστιαίας μείωσης του επιτρεπόμενου ποσοστού κάλυψης του οικοπέδου κατά ΑX25%, απόδοσης σε κοινή δημόσια χρήση επιφάνειας ίσης με την αύξηση της επιφάνειας δόμησης δια του συντελεστή δόμησης, απόσυρσης κτιρίου κύριας χρήσης εμβαδού τουλάχιστον ενός τετάρτου του υπάρχοντος επιτρεπόμενου συντελεστή δόμησης της σελ. 38

40 περιοχής, δίνεται το κίνητρο ποσοστιαίας αύξησης του επιτρεπόμενου συντελεστή δόμησης του οικοπέδου κατά ΑΧ25%. Σε κάθε περίπτωση δίνεται κίνητρο προσαύξησης του επιτρεπόμενου ύψους, έως το ανώτατο επιτρεπόμενο κατά το άρθρο 15 ύψος, για τον προσαυξημένο συντελεστή δόμησης. Η επιφάνεια που αποδίδεται σε κοινή δημόσια χρήση, συνέχεται με κοινόχρηστο χώρο του ρυμοτομικού σχεδίου και η μία πλευρά της ταυτίζεται με όλο το μήκος του προσώπου του οικοπέδου με την προϋπόθεση ότι έχει βάθος τουλάχιστον 1,5 μ.. Σε περίπτωση που η παραχωρούμενη επιφάνεια δεν επαρκεί για να αποδοθεί σε όλο το μήκος του προσώπου του οικοπέδου με ελάχιστο βάθος 1,5 μ., η μια πλευρά της ταυτίζεται κατ ελάχιστο με το 1/3 του μήκους του προσώπου του οικοπέδου με τρόπο ώστε το βάθος της να είναι μικρότερο του πλάτους. Σε κάθε περίπτωση το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής για τη διατύπωση της γνώμης του λαμβάνει υπόψη του ιδίως τα κριτήρια του περιβαλλοντικού οφέλους και της βέλτιστης απόδοσης σε κοινή χρήση. Σχ. 5 Περίπτωση παραγράφου 1δ ε. Για τις ανωτέρω περιπτώσεις α, β, γ, δ με Β>2, η διαμόρφωση τυφλών όψεων επιτρέπεται μόνον κατόπιν γνωμοδότησης του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής το οποίο πιστοποιεί την αδυναμία ανέγερσης της οικοδομής χωρίς τυφλές όψεις, εξαντλουμένων των όρων και περιορισμών δόμησης. Επίσης, σε περίπτωση οικοπέδου με Β>5 οι διατάξεις των ανωτέρω περιπτώσεων α, β, γ, δ εφαρμόζονται μόνο μετά από σύμφωνη γνώμη του Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. σελ. 39

41 στ. Όταν τα οικόπεδα των παραπάνω περιπτώσεων α, β, γ, δ δημιουργούνται από συνένωση οικοπέδων εκ των οποίων τουλάχιστον το ένα είναι άρτιο κατά παρέκκλιση ή ρυμοτομούμενο ή τυφλό ή μη οικοδομήσιμο, παρέχονται τα παραπάνω κίνητρα με εφαρμογή των αντίστοιχων τύπων όπου Α=1 για κάθε λόγο Β. ζ. Σε περίπτωση οικοπέδων τουλάχιστον μ 2 με απόδοση σε κοινή δημόσια χρήση του 100% του ακαλύπτου παρέχεται το εξής κίνητρο: αύξηση της επιτρεπόμενης δόμησης του προκύπτοντος οικοπέδου κατά 35% με προσθήκη καθ ύψος μέχρι 30% επιπλέον του επιτρεπόμενου της περιοχής με τις προϋποθέσεις ποσοστιαίας μείωσης του επιτρεπόμενου ποσοστού κάλυψης του οικοπέδου κατά ΑX35% και αριθμού των κτιρίων που δημιουργούνται μικρότερου του Β/2 και ίσο με τη μικρότερη προκύπτουσα ακέραιη μονάδα με ελάχιστο το ένα. Στην περίπτωση αυτή απαγορεύεται η διαμόρφωση τυφλών όψεων των κτιρίων με κατάλληλη χωροθέτησή τους στο οικόπεδο. η. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής μετά από γνώμη του Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής, είναι δυνατή η έγκριση της γενικής διάταξης και ογκοπλαστικής διαμόρφωσης κτιρίων σε οικόπεδα ελάχιστου εμβαδού μ 2, κατά παρέκκλιση των διατάξεων του παρόντος νόμου, με προϋπόθεση την τήρηση του ισχύοντος σ.δ. της περιοχής, ο οποίος πρέπει να είναι τουλάχιστον 1.6 και του ανώτατου επιτρεπόμενου ύψους κτιρίων που ορίζεται με τον παρόντα νόμο. Η παρούσα διάταξη ισχύει και για την υλοποίηση μελέτης που έχει βραβευθεί σε αρχιτεκτονικό διαγωνισμό ανεξαρτήτως εμβαδού του οικοπέδου. Στις ανωτέρω περιπτώσεις απαγορεύεται η διαμόρφωση τυφλών όψεων των κτιρίων με κατάλληλη χωροθέτησή τους στο οικόπεδο. σελ. 40

42 Πιν. 2 Συγκεντρωτικά οι περιπτώσεις την 1ης παραγράφου του άρθρου 10 Στην 2 η παράγραφο αναφέρεται πως για την απόδοση σε κοινή δημόσια χρήση απαιτείται συμβολαιογραφική πράξη, η οποία υποβάλλεται στην αρμόδια υπηρεσία δόμησης πριν την έκδοση της άδειας δόμησης. Στη συνέχεια με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται μετά από πρόταση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, μπορεί να καθορίζεται η διαδικασία απόδοσης σε κοινή χρήση, καθώς και κάθε λεπτομέρεια για την εφαρμογή των παραγράφων 1 και 2 του παρόντος. Σύμφωνα με την 3 η παράγραφο του άρθρου 10 στους παραχωρημένους σε δημόσια χρήση χώρους του οικοπέδου επιτρέπεται η διαμόρφωση από τον οικείο δήμο χώρου πρασίνου και η τοποθέτηση κατασκευών στοιχείων αστικού εξοπλισμού και η συντήρησή τους βαρύνει το Δήμο. Δεν επιτρέπεται εγκατάσταση συλλογής σκουπιδιών, περιπτέρων ή παιδικής χαράς. Στην παράγραφο 4 προβλέπεται πως για την έκδοση άδειας δόμησης, σύμφωνα με την παράγραφο 1, επί οικοπέδου που αποτελεί οικοδομικό τετράγωνο απαιτείται έγκριση του Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. Σύμφωνα με την παράγραφο 5 επιτρέπεται η ενοποίηση των υποχρεωτικών ακάλυπτων χώρων των οικοπέδων ενός οικοδομικού τετραγώνου ή μέρους του, προς κοινή χρήση των ενοίκων του οικοδομικού τετραγώνου ή μέρους του, χωρίς να θίγονται τα δικαιώματα κυριότητας. Στην 6 η παράγραφο επισημαίνεται πως για την εφαρμογή της προηγούμενης παραγράφου απαιτείται απόφαση πλειοψηφίας της συνέλευσης των ιδιοκτητών των ακινήτων που βρίσκονται στο οικοδομικό τετράγωνο, η οποία λαμβάνεται με πλειοψηφία του 66% των ψήφων του κάθε σελ. 41

43 οικοπέδου, και με την οποία καθορίζονται οι ειδικότεροι όροι και ο τρόπος ενοποίησης, διαμόρφωσης και χρήσης των ακάλυπτων χώρων, καθώς και τα αναγκαία μέτρα, ώστε να εξασφαλίζεται η ασφαλής προσπέλαση στους χώρους αυτούς. Στην παράγραφο 7 αναφέρεται ότι κατά την έγκριση, επέκταση, αναθεώρηση ή τροποποίηση ρυμοτομικού σχεδίου μπορεί να προβλέπεται: α) Η ενοποίηση των ακάλυπτων χώρων των οικοπέδων κάθε οικοδομικού τετραγώνου και η θέση των χώρων αυτών στη χρήση όλων των ενοίκων των κτιρίων του τετραγώνου αυτού. Στην περίπτωση αυτή η ενοποίηση γίνεται σύμφωνα με τους όρους που θεσπίζονται με το ρυμοτομικό σχέδιο. β) Η δημιουργία δικτύου ελεύθερων δημόσιων προσβάσιμων κοινόχρηστων χώρων αποκλειστικά για πεζούς, με χρήση των ακάλυπτων χώρων των οικοπέδων και με κίνητρο την αύξηση μέχρι και 20% της επιτρεπόμενης δόμησης, με ταυτόχρονη διατήρηση των προβλεπόμενων υποχρεωτικών ακάλυπτων χώρων. γ) Για περιπτώσεις περιοχών εντός πόλεων όπως ορίζεται στην παράγραφο 1, η οριοθέτηση περιοχής εντός της οποίας είναι δυνατή η οικοδόμηση στο πλαίσιο του ισχύοντος συντελεστή δόμησης και κατά παρέκκλιση των υπολοίπων διατάξεων του παρόντος νόμου, προκειμένου να διασφαλίζεται διάταξη κτιρίων και συνέχεια των ακαλύπτων, κατά τρόπο ώστε να μεγιστοποιείται το δημόσιο περιβαλλοντικό όφελος για την περιοχή, ή και να δημιουργείται μητροπολιτικός πόλος πολλαπλών λειτουργιών ή και να εφαρμόζονται πρότυπα προγράμματα αστικής ανάπτυξης ή ανασυγκρότησης. Η κατά τα ως άνω γενική διάταξη των κτιρίων και η ογκοπλαστική διαμόρφωσή τους εγκρίνεται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής μετά από γνώμη του Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. Κατά την εφαρμογή της παρούσας διάταξης είναι δυνατή η κατά παρέκκλιση θέσπιση σ.δ. με προσαύξηση 50% από τον ισχύοντα για ιδιοκτησίες του Δημοσίου ή του δήμου. δ) Για περιπτώσεις περιοχών εντός πόλεων όπως ορίζεται στην παράγραφο 1, η οριοθέτηση περιοχής εντός της οποίας είναι δυνατή η οικοδόμηση κατά παρέκκλιση των διατάξεων που αφορούν στο συντελεστή δόμησης, ποσοστό κάλυψης, ύψος κτιρίου, θέση και χρήση κτιρίου, προκειμένου να δημιουργείται μητροπολιτικός πόλος πολλαπλών λειτουργιών ή και να εφαρμόζονται πρότυπα προγράμματα αστικής ανάπτυξης ή ανασυγκρότησης. Η κατά τα ως άνω γενική διάταξη των κτιρίων και η ογκοπλαστική διαμόρφωσή τους εγκρίνεται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής μετά από γνώμη του Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. Στην 8 η παράγραφο αναφέρεται πως όλα τα θέματα, που σχετίζονται με τη σύγκληση της συνέλευσης των ιδιοκτητών, την πρόσκληση των μελών, τη λήψη και γνωστοποίηση των αποφάσεων, τον τρόπο καθορισμού του συνολικού αριθμού των ψήφων και της κατανομής τους σελ. 42

44 στους ιδιοκτήτες, η οποία γίνεται με βάση το εμβαδόν της ιδιοκτησίας και το ποσοστό συμμετοχής σε αυτή σε σχέση με το ολικό εμβαδόν του οικοδομικού τετραγώνου ρυθμίζονται με απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. Σύγκριση με ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000 Οι παράγραφοι 1-4 περιλαμβάνουν εντελώς νέες διατάξεις οι οποίες ορίζουν κίνητρα αύξησης δόμησης με αντάλλαγμα μείωση κάλυψης, απόσυρση παλαιών κτιρίων και απόδοση ακαλύπτου χώρου σε δημόσια χρήση. Ταυτόχρονα, το άρθρο παρέχει ενισχυμένες δυνατότητες κρατικής παρέμβασης σε ενοποίηση και χρήση ακαλύπτων χώρων, σε έγκριση παρεκκλίσεων σε ορισμένες περιοχές ή ακίνητα όσον αφορά τον τρόπο και τους όρους δόμησης. Στις παραγράφους 5-8 αναδιατυπώνονται και συμπληρώνονται οι διατάξεις του άρθρου 12 του ΓΟΚ' 85. Αυτές αφορούν: τη δυνατότητα ενοποίησης των ακαλύπτων χώρων σε ένα οικοδομικό τετράγωνο τη διαδικασία που απαιτείται όταν αυτή γίνεται με πρωτοβουλία των κατοίκων τη δυνατότητα να προβλέπεται από το ρυμοτομικό σχέδιο η ενοποίηση αυτή, η δημιουργία δικτύου κοινοχρήστων χώρων με χρήση των ακαλύπτων και η παροχή σχετικών κινήτρων. τη δυνατότητα να προβλέπονται από το ρυμοτομικό σχέδιο περιοχές στις οποίες θα μπορούν να ισχύουν παρεκκλίσεις από τις διατάξεις του ΝΟΚ, κατόπιν έγκρισης του Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής και απόφασης Υπουργού ΠΕΚΑ. Τι δυνατότητα να ορίζεται από το ρυμοτομικό σχέδιο ειδικός συντελεστής δόμησης (κατά 50% προσαυξημένος) για ιδιοκτησίες Δημοσίου ή Δήμων. Άρθρο 11 Συντελεστής δόμησης Το άρθρο 11 αφορά στον συντελεστή δόμησης. Στην πρώτη παράγραφο αναφέρεται ότι κατά τη θέσπιση ή μεταβολή όρων δόμησης ο συντελεστής δόμησης των οικοπέδων ορίζεται αριθμητικά. Επιπλέον οι συντελεστές δόμησης που προκύπτουν έμμεσα από διατάξεις προγενέστερες της δημοσίευσης του νόμου αυτού, εξακολουθούν να ισχύουν έως ότου καθοριστούν αριθμητικά. Η παρούσα διάταξη ισχύει εντός σχεδίου, εκτός σχεδίου και εντός οικισμών. Επίσης ίσχυε και στο άρθρο 7 στον ΓΟΚ '85. Κατά την παράγραφο 2 επισημαίνεται ότι ο συντελεστής δόμησης που εφαρμόζεται σε οικόπεδο με πρόσωπο σε περισσότερους κοινόχρηστους χώρους, για τους οποίους ισχύουν διαφορετικοί συντελεστές, ισούται με τον λόγο του αθροίσματος των γινομένων του μήκους κάθε προσώπου του οικοπέδου επί τον αντίστοιχο συντελεστή δόμησης προς το άθροισμα των μηκών σελ. 43

45 των προσώπων. Η παράγραφος 2 του άρθρου 11 ισχύει μόνο εντός σχεδίου και εντός οικισμών και ίσχυε και στον ΓΟΚ '85. Σχ. 6 Περίπτωση παραγράφου 2 άρθρου 11 Σύμφωνα με την παράγραφο 3 σε συνιδιόκτητα οικόπεδα με κάθετη ή οριζόντια ιδιοκτησία που έχει συσταθεί κατά τις διατάξεις του ν. 1024/1971 (Α' 232) και έχει εκδοθεί άδεια πριν από τη μεταβολή γενικών ή ειδικών διατάξεων που αφορούν την επιτρεπόμενη δόμηση, προκειμένου για έκδοση άδειας δόμησης ο κάθε συνιδιοκτήτης χρησιμοποιεί το ποσοστό δόμησης που του αναλογεί σύμφωνα με το συντελεστή δόμησης που ισχύει κατά το χρόνο έκδοσης της άδειας δόμησης. Αποσαφηνίζεται ότι τα ποσοστά δόμησης των συνιδιοκτητών υπολογίζονται βάσει της δόμησης που ίσχυε κατά την έκδοση αδείας. Με την ένταξη της παραγράφου αυτής στον οικοδομικό κανονισμό επιδιώκεται να αποφευχθούν υπερβάσεις δόμησης σε βάρος συνιδιοκτητών. Στην 4 η παράγραφο ορίζεται ότι για τον υπολογισμό της μέγιστης επιτρεπόμενης δόμησης που μπορεί να πραγματοποιηθεί σε ένα οικόπεδο πολλαπλασιάζεται η επιφάνειά του επί το σ.δ. που ισχύει. Στην παράγραφο 5 ορίζεται τι προσμετράται στο σ.δ. Ειδικότερα στον σ.δ. προσμετρώνται οι επιφάνειες των στεγασμένων και κλειστών από όλες τις πλευρές χώρων του κτιρίου, οι επιφάνειες των μη θερμαινόμενων στεγασμένων χώρων που διαθέτουν τουλάχιστον μία ανοιχτή πλευρά προς οποιονδήποτε ανοιχτό χώρο του οικοπέδου ή του κτιρίου και το μήκος του ανοίγματος είναι μικρότερο του 35% του συνολικού μήκους του περιγράμματος του χώρου αυτού, οι επιφάνειες των υπογείων οποιασδήποτε άλλης χρήσης εκτός αυτών που ορίζονται στην παράγραφο 6 και οι σελ. 44

46 επιφάνειες των ανοικτών εξωστών και ανοικτών ημιυπαίθριων χώρων, όταν η συνολική επιφάνεια των χώρων αυτών έχει ποσοστό μεγαλύτερο του 40% της επιφάνειας που επιτρέπεται να δομηθεί. Στην 6 η παράγραφο αναφέρεται τι δεν προσμετράται στο σ.δ. Υπάρχουν 30 απαλλαγές καθώς και οι κατασκευές των άρθρων 16, 17 και 19. Ενδεικτικά αναφέρονται κάποιες από αυτές που αυξάνουν τον σ.δ. σε σχέση με τα μέχρι σήμερα ισχύοντα: Τα κοινόχρηστα κλιμακοστάσια μέχρι 25 μ 2 ανά όροφο και 40 μ 2 στο ισόγειο Η επιφάνεια κλίμακας μέχρι 12 μ 2 ανά αυτοτελή ιδιοκτησία όταν δεν υπάρχει κοινόχρηστο κλιμακοστάσιο Το 50% της επιφάνειας υπογείου ορόφου κύριας χρήσης Εσωτερικοί εξώστες (πατάρια) μέχρι το 10% του σ.δ. Σοφίτες με εμβαδό μέχρι το 1/2 του υποκείμενου ορόφου Έρκερ (κλειστοί εξώστες) μέχρι 80 εκ. βάθος και μέχρι το 20% της όψης του κτιρίου Επιφάνεια στεγασμένης πλατφόρμας ανελκυστήρα οχημάτων μέχρι 25 μ 2 Η επιφάνεια θερμομόνωσης πάχους άνω των 6 εκατοστών στις κατασκευές νέων κτιρίων Η επιφάνεια των φωτοβολταϊκών συστημάτων Τα διπλά ενεργειακά κελύφη σε νέα και υπάρχοντα κτίρια ή κατασκευές για τη δημιουργία φυτεμένων τοίχων, μέγιστου πλάτους μέχρι 0,70 μ. για επιφάνεια έως 50% της συνολικής επιφάνειας των περιμετρικών όψεων του κτιρίου. Το 50% της επιφάνειας υπόσκαφων τμημάτων κτιρίου για κατοικία και το 20% για άλλες χρήσεις Το καθαρό εμβαδόν αιθρίων και οποιασδήποτε μορφής διαμπερών ανοιγμάτων του κτιρίου, κάθετων ή οριζόντιων ή και με τεθλασμένες ή καμπύλες διαδρομές, ανεξαιρέτως διαστάσεων σε οποιοδήποτε όροφο του κτιρίου δημιουργούνται Σχ. 7 Ενδεικτικά παραδείγματα κλιμακοστασίων σελ. 45

47 Σύγκριση με ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000 Οι διατάξεις του άρθρου 11 υπήρχαν στην πλειοψηφία τους και στο άρθρο 7 του προηγούμενου ΓΟΚ. Η ουσιαστική διαφορά του ΝΟΚ από τον ΓΟΚ 85 είναι ότι έχουν προστεθεί περισσότερες περιπτώσεις που δεν προσμετρώνται στον σ.δ. Στο ΝΟΚ παρουσιάζονται 30 περιπτώσεις έναντι 15 που υπήρχαν στον προηγούμενο οικοδομικό κανονισμό. Με το άρθρο 11 του ΝΟΚ γίνεται προσπάθεια για προαγωγή βιοκλιματικού και φιλο-περιβαλλοντικού σχεδιασμού καθώς δεν προσμετρώνται στη δόμηση στοιχεία χρήσιμα για τη βελτίωση της βιοκλιματικής συμπεριφοράς του κτιρίου όπως οι μονώσεις, τα διπλά κελύφη κ.λ.π. Επιτυγχάνεται ενίσχυση της ελευθερίας της αρχιτεκτονικής σύνθεσης και της παραγωγής ποιοτικού έργου καθώς δεν προσμετρούνται στη δόμηση εσοχές στο σώμα του κτιρίου, έρκερ κλπ. Επιτρέπονται μεγαλύτερου μεγέθους αρχιτεκτονικές προεξοχές, συστήματα σκίασης όψεων κ.ά. Επιπλέον δεν προσμετρώνται στη δόμηση τα κοινόχρηστα κλιμακοστάσια, ώστε να επιτυγχάνεται ο καταλληλότερος σχεδιασμός τους. Άρθρο 12 Ποσοστό κάλυψης Το άρθρο 12 αφορά στο ποσοστό κάλυψης. Είναι σε αντιστοιχία του άρθρου 8 του ΓΟΚ 85. Στην παράγραφο 1α ορίζεται ως μέγιστο ποσοστό κάλυψης το 60% εκτός από την περίπτωση οικοπέδων με εμβαδό μικρότερο από 120 μ 2 όπου το μέγιστο ποσοστό κάλυψης είναι 70%. Παρατηρούμε μείωση του ποσοστού κάλυψης από τον ΓΟΚ 85 όπου το μέγιστο ποσοστό κάλυψης ήταν 70% για κάθε περίπτωση. Επίσης δεν ορίζεται μικρότερο ποσοστό στις περιοχές που ίσχυε το πρώην πανταχόθεν. Στην παράγραφο 1β επαναλαμβάνεται μέρος της παραγράφου 1 του άρθρου 8 του ΓΟΚ 85 όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000, το οποίο αναφέρει ότι κατά την αναθεώρηση, επέκταση ή έγκριση ρυμοτομικών σχεδίων ή τροποποίηση των όρων δόμησης περιοχής μπορεί να καθορίζονται διαγράμματα κάλυψης ανεξαρτήτως ποσοστού, σε ολόκληρη ή σε τμήμα της σχετικής περιοχής, εφόσον αιτιολογούνται από την αντίστοιχη μελέτη της περιοχής. Η παράγραφος 1γ καθορίζει πως θα αντιμετωπίζονται οι περιπτώσεις οικοπέδων με περισσότερα από ένα πρόσωπα σε κοινόχρηστους χώρους όπου τυχόν ισχύουν διαφορετικά ποσοστά κάλυψης. Σε αυτή την περίπτωση εφαρμόζεται σαν ποσοστό κάλυψης όλου του οικοπέδου ο αριθμητικός μέσος των ποσοστών κάλυψης. Αποτελεί επανάληψη της παραγράφου 4 του άρθρου 8 του ΓΟΚ 85 όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000. σελ. 46

48 Σχ. 8 Περίπτωση παραγράφου 1γ άρθρου 12 Στην παράγραφο 1δ προβλέπεται πως ο υποχρεωτικός ακάλυπτος χώρος του οικοπέδου που αφήνεται σε επαφή με ένα ή περισσότερα όρια του οικοπέδου, έχει διαστάσεις τουλάχιστον δ ή Δ και πρέπει να είναι προσπελάσιμος από τους χώρους κοινής χρήσης του κτιρίου. Η διάταξη αυτή ίσχυε και στον προηγούμενο ΓΟΚ με μόνη διαφορά ότι τώρα εισάγεται και η απόσταση δ όπως ορίζεται στο άρθρο 3. Η παράγραφος 2 του άρθρου 12 εισάγει μια νέα διάταξη σύμφωνα με την οποία στα συνιδιόκτητα οικόπεδα με κάθετη ή οριζόντια ιδιοκτησία που έχει συσταθεί κατά τις διατάξεις του ν. 1024/1971 (Α' 232) και έχει εκδοθεί άδεια πριν από τη μεταβολή γενικών ή ειδικών διατάξεων που αφορούν την επιτρεπόμενη κάλυψη, προκειμένου για έκδοση άδειας δόμησης ο κάθε συνιδιοκτήτης χρησιμοποιεί το ποσοστό κάλυψης που του αναλογεί σύμφωνα με την επιτρεπόμενη κάλυψη που ισχύει κατά το χρόνο έκδοσης της άδειας δόμησης. Με την ένταξη της παραγράφου αυτής στον οικοδομικό κανονισμό επιδιώκεται να αποφευχθούν υπερβάσεις κάλυψης σε βάρος συνιδιοκτητών. Στην παράγραφο 3 ορίζεται τι περιλαμβάνεται στον υπολογισμό της επιτρεπόμενης κάλυψης του οικοπέδου σύμφωνα με την οποία προσμετρώνται οι κλειστοί και οι στεγασμένοι χώροι των κτιρίων και από οι ανοικτοί ημιυπαίθριοι χώρους. Η 4 η παράγραφος αφορά στις εξαιρέσεις από τον υπολογισμό της επιτρεπόμενης κάλυψης του οικοπέδου σύμφωνα με την οποία δεν προσμετρώνται στον υπολογισμό της επιτρεπόμενης κάλυψης: Τμήματα του ακάλυπτου χώρου που εισέχουν στο κτίριο, ανεξάρτητα από το πλάτος και το βάθος τους, ακόμη και εάν περιλαμβάνουν φέρον στοιχείο Οι ανοιχτοί εξώστες σελ. 47

49 Τα αίθρια και οποιασδήποτε μορφής διαμπερή ανοίγματα του κτιρίου, κάθετων ή οριζόντιων ή και με τεθλασμένες ή καμπύλες διαδρομές, ανεξαιρέτως διαστάσεων και εφόσον η στάθμη τους αρχίζει από το τελικά διαμορφωμένο έδαφος. Το 50% της επιφάνειας των υπόσκαφων κτιρίων ή τμήματος κτιρίων για χρήση κατοικίας και το 20% για άλλες χρήσεις. Σε περίπτωση κατασκευής υπόσκαφου κτιρίου το ποσοστό κάλυψης δύναται να αυξάνεται, χωρίς όμως να υπερβαίνει το 70%. Η επιφάνεια της στοάς όταν κατασκευάζεται χωρίς υποστυλώματα και χωρίς την κατασκευή ορόφου πάνω από την επιφάνεια αυτή. Επίσης από τον υπολογισμό την επιτρεπόμενης κάλυψης εξαιρούνται οι περιπτώσεις των άρθρων 16 και 17 καθώς επίσης και κάποιες περιπτώσεις της 6 ης παραγράφου του άρθρου 11 όπως οι κλίμακες κινδύνου σε υφιστάμενα (προ κανονισμού πυροπροστασίας) κτίρια, ο ενιαίος στεγασμένος χώρος στάθμευσης, η επιφάνεια θερμομόνωσης, τα διπλά ενεργειακά κελύφη και οι φυτεμένοι τοίχοι, σύμφωνα με τις προδιαγραφές τους κ.λ.π. Σχ. 9 Περίπτωση τμημάτων του ακαλύπτου χώρου που εισέχουν στο κτίριο με φέροντα στοιχεία. Οι επιφάνειες των ορθών προβολών σε οριζόντιο επίπεδο των τμημάτων (α,β,γ,δ,α) και (α,β,γ,δ,α ) δεν προσμετρώνται στην επιτρεπόμενη κάλυψη σελ. 48

50 Σύγκριση με ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000 Οι διατάξεις του άρθρου 12 υπήρχαν στην πλειοψηφία τους και στο άρθρο 8 του προηγούμενου ΓΟΚ. Παρατηρείται μείωση του ποσοστού κάλυψης από 70% σε 60%. Όπως και στην περίπτωση του άρθρου 11 η διαφορά του ΝΟΚ από τον ΓΟΚ 85 είναι ότι έχουν προστεθεί περισσότερες περιπτώσεις που δεν προσμετρώνται στην επιτρεπόμενη κάλυψη. Με το άρθρο 12 παρατηρούμε πάλι την προσπάθεια για ενίσχυση του βιοκλιματικού και φιλο-περιβαλλοντικού σχεδιασμού. Αυτό συμβαίνει, καθώς δεν προσμετρούνται στη κάλυψη στοιχεία χρήσιμα για τη βελτίωση της βιοκλιματικής συμπεριφοράς του κτιρίου, τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας στη διάρκεια ζωής και χρήσης του, όπως αίθρια, διπλά κελύφη, μονώσεις, στοιχεία εξυπηρέτησης παθητικού δροσισμού, σκίασης, φυσικού αερισμού, φυσικά υλικά δόμησης κλπ. Επίσης επιτρέπονται οι εγκαταστάσεις που υποστηρίζουν τα συστήματα εξοικονόμησης ή παραγωγής ενέργειας, ανακύκλωσης και επεξεργασία νερού κλπ. Άρθρο 13 Συντελεστής Όγκου Ο τρόπος υπολογισμού του όγκου του κτιρίου αποτελεί πλέον ανεξάρτητο άρθρο του οικοδομικού κανονισμού. Παρέχονται προσαυξήσεις του επιτρεπόμενου όγκου, προκειμένου να κατασκευάζονται χώροι με μεγαλύτερο ελεύθερο ύψος και συνεπώς με μεγαλύτερες δυνατότητες δροσισμού. Για τον υπολογισμό της επιτρεπόμενης κατ όγκον εκμετάλλευσης του οικοπέδου (σ.ο.) εφαρμόζονται οι ακόλουθες σχέσεις: α) (σ.ο.) = 5,00 x (σ.δ.), όπου (σ.δ.) ο αντίστοιχος συντελεστής δόμησης του οικοπέδου κατά περίπτωση και αφορά: κτίρια ανεξάρτητα από το ύψος τους β) (σ.ο.) = 5.50 x (σ.δ.), κτίρια με μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος μικρότερο ή ίσο των 8,50μ. και ειδικά κτίρια. Στον υπολογισμό του πραγματοποιούμενου συντελεστή όγκου σ.ο. προσμετράται ο όγκος των χώρων που προσμετρώνται στο συντελεστή δόμησης, ο όγκος των ανοικτών ημιυπαίθριων χώρων, ο χώρος της στέγης και ο χώρος υπογείου από την οριστική στάθμη εδάφους και άνω. Επίσης αν και εξαιρούνται από τον συντελεστή δόμησης προσμετρώνται στον συντελεστή όγκου οι παρακάτω περιπτώσεις: οι υπέργειοι χώροι στάθμευσης, τα κοινόχρηστα κλιμακοστάσια, τα πατάρια, οι σοφίτες, η επιφάνεια πρόβλεψης ανελκυστήρα για εμποδιζόμενα άτομα και τα κλειστά πατάρια. Από τον συντελεστή όγκου εξαιρούνται όλες οι περιπτώσεις της παραγράφου 6 του άρθρου 10 εκτός των περιπτώσεων που προαναφέρθηκαν. σελ. 49

51 Σύγκριση με ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000 Στο νέο οικοδομικό κανονισμό ο συντελεστής όγκου αποτελεί πλέον ανεξάρτητο άρθρο ενώ στον ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000 αποτελούσε μέρος του άρθρου 9 και συγκεκριμένα η παράγραφος 10. Επίσης παρατηρούμε προσαύξηση στον σ.ο. από 4,5x(σ.δ.) και 5,0x(σ.δ.) κατά περίπτωση σε 5,0x(σ.δ.) και 5,5x(σ.δ.) αντίστοιχα. Σκοπός της προσαύξησης αυτής είναι η υποστήριξη του βιοκλιματικού σχεδιασμού και της αρχιτεκτονικής ελευθερίας καθώς επίσης και η δημιουργία συνθηκών που συμβάλλουν στον παθητικό δροσισμό, στον αερισμό και στο φωτισμό των χώρων του κτιρίου. Άρθρο 14 Θέση κτιρίου και εγκαταστάσεων Οι διατάξεις του άρθρου 14 στοχεύουν στην επίλυση του προβλήματος της θέσης του κτιρίου μέσα στο οικόπεδο. Στην 1 η παράγραφο ορίζονται οι διατάξεις σύμφωνα με τις οποίες γίνεται η τοποθέτηση του κτιρίου η οποία θα πρέπει να διασφαλίζει την απρόσκοπτη πρόσβαση ατόμων με αναπηρία ή εμποδιζόμενων ατόμων σε αυτό. Σύμφωνα με αυτές ισχύει ότι: α) Η όψη του κτιρίου στο πίσω όριο του οικοπέδου απέχει κατ ελάχιστο απόσταση Δ Δ από αυτό. Σε περίπτωση που δεν υφίσταται πίσω όριο λόγω σχήματος του οικοπέδου, δεν είναι υποχρεωτική η απόσταση αυτή. β) Όταν στο κοινό πλάγιο όριο όμορων οικοπέδων υπάρχει κτίσμα σε απόσταση μεγαλύτερη του ενός μέτρου από το κοινό όριο που έχει ανοίγματα στην πλευρά αυτή, το κτίριο οφείλει να έχει κατ ελάχιστο απόσταση δ από το κοινό πλάγιο όριο. σελ. 50

52 Σχ. 10 Περίπτωση 1β παράδειγμα 1 Σχ. 11 Περίπτωση 1β παράδειγμα 2 γ) Όταν σε οποιοδήποτε τμήμα των πίσω ή πλαγίων ορίων του οικοπέδου εφάπτεται κτίριο οποιασδήποτε χρήσης και χρονολογίας κατασκευής, το κτίριο μπορεί να εφάπτεται στα όρια αυτά. Τυχόν εσοχές του κτιρίου στην περίπτωση αυτή μπορούν να έχουν οποιαδήποτε απόσταση από το όμορο κτίριο με την προϋπόθεση να μην δημιουργούνται ανοίγματα σε σελ. 51

53 όψεις του που έχουν μικρότερη απόσταση των υποχρεωτικών δ ή Δ από το όριο του οικοπέδου. Σχ. 12 Περίπτωση 1γ παράδειγμα 1 δ) Όταν το όμορο οικόπεδο είναι αδόμητο ή έχει κτίσμα που έχει κατασκευαστεί πριν την ένταξη της περιοχής σε σχέδιο, το κτίριο επιτρέπεται να εφάπτεται ή να απέχει από το πλάγιο κοινό όριο απόσταση δ. ε) Όταν το οικόπεδο βρίσκεται σε περιοχές που προβλεπόταν λόγω πρώην συστημάτων δόμησης η τοποθέτηση του κτιρίου σε επαφή με πλάγιο κοινό όριο, το κτίσμα μπορεί να τοποθετείται σε επαφή με το πλάγιο κοινό όριο ανεξάρτητα θέσης και χρόνου κατασκευής του κτίσματος του όμορου οικοπέδου. στ) Σε περίπτωση που λόγω των υποχρεωτικών αποστάσεων Δ ή δ, δεν μπορεί να εξασφαλιστεί μήκος πλευράς κτιρίου 9,00 μ. τότε το κτίριο τοποθετείται μέσα στην υποχρεωτική απόσταση Δ ή δ μέχρι την εξασφάλιση των 9,00 μ. και εάν το τμήμα της υποχρεωτικής απόστασης που απομένει είναι μικρότερο του ενός μέτρου, το κτίριο μπορεί να εφάπτεται του αντίστοιχου ορίου. ζ) Σε γωνιακά οικόπεδα αφήνεται υποχρεωτικά ακάλυπτος δχδ στην απέναντι της γωνίας θέση του οικοπέδου ή σε θέση που η επιφάνεια αυτή συνέχεται με τους ακάλυπτους των όμορων ιδιοκτησιών, με την επιφύλαξη της προηγούμενης παραγράφου. η) Εάν το όριο του οικοπέδου είναι κοινό με περισσότερα του ενός οικόπεδα το κτίριο τοποθετείται σε απόσταση Δ ή δ εφόσον μόνο ένα εκ των ομόρων βρίσκεται σε απόσταση από το κοινό όριο και υποχρεωτικά μόνο κατά το τμήμα του οικοπέδου αυτού. θ) Σε οικόπεδα όπου κατασκευάζονται περισσότερα του ενός κτίρια, η ελάχιστη απόσταση μεταξύ τους είναι Δ. σελ. 52

54 ι) Η απόσταση μεταξύ των κτιρίων του ίδιου ακινήτου μπορούν να απέχουν μεταξύ τους ελάχιστη απόσταση 2,50 μ. όταν το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος της περιοχής ή το ύψος στο οποίο εξαντλείται ο σ.δ. δεν ξεπερνά τα 8,50 μ. Ενδεικτικά Παραδείγματα για θέση νέου κτιρίου Σχ. 13 Παράδειγμα 1 σελ. 53

55 Σχ. 14 Παράδειγμα 2 Στην 2 η παράγραφο αναφέρεται ότι σε περίπτωση εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων ή κατά την επέκταση ή αναθεώρησή τους, όπου το επιτρεπόμενο ύψος των κτιρίων της περιοχής καθορίζεται μέχρι και 8,50 μ. και επιβάλλεται η τήρηση απόστασης του κτιρίου από τα όρια του οικοπέδου, επιτρέπεται η απόσταση αυτή να είναι μικρότερη του Δ της παραγράφου 1, όχι όμως μικρότερη των 2,50 μ. Σύμφωνα με την παράγραφο 3 του παρόντος άρθρου οι χώροι κλιμακοστασίου καλύπτουν τις προϋποθέσεις φυσικού φωτισμού, αερισμού εφόσον έχουν ανοίγματα προς ακάλυπτους χώρους σελ. 54

56 ή ελεύθερο ανοιχτό χώρο ελάχιστης διάστασης 2,00 μ. μέτρων κάθετα προς την πλευρά των ανοιγμάτων. Παρατηρούμε ότι μειώνεται η απαιτούμενη διάσταση ακαλύπτου για φωτισμό των κλιμακοστασίων από σε 2,00μ. κάθετα προς το άνοιγμα και δεν ορίζεται άλλη απαίτηση. Σύγκριση με ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000 Οι διαφορές του παρόντος άρθρου σε σχέση με τις αντίστοιχες διατάξεις του ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000 είναι οι παρακάτω: Επιδιώκεται οι ελάχιστες αποστάσεις του κτιρίου από τα όρια του οικοπέδου να μην είναι συνάρτηση της χρονολογίας κατασκευής ή της χρήσης του ομόρου κτίσματος. Μειώνονται οι ελάχιστες απαιτούμενες αποστάσεις όσον αφορά τα πλάγια όρια αφού τηρούνται δύο τύποι απόστασης από το όριο βάσει και του άρθρου 3 Δ= xH και δ= xh και για τα πλάγια όρια εφαρμόζεται το δ και όχι το Δ όπως ίσχυε στον προηγούμενο ΓΟΚ Μειώνεται η ελάχιστη απόσταση μεταξύ κτιρίων στο ίδιο ακίνητο, όταν αυτό έχουν μικρό τελικό ύψος. Παρέχεται δυνατότητα εσοχών οποιουδήποτε μεγέθους παρά τα όρια. Μειώνονται οι απαιτήσεις για φωτισμό των κλιμακοστασίων (μικρότεροι φωταγωγοί). Άρθρο 15 Ύψος κτιρίου - αφετηρία μέτρησης υψών - πλάτος δρόμου Το άρθρο 15 αφορά στο ύψος του κτιρίου, την αφετηρία μέτρησης υψών και το πλάτος του δρόμου. Σύμφωνα με την 1 η παράγραφο το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος του κτιρίου ορίζεται σε συνάρτηση με τον επιτρεπόμενο συντελεστή δόμησης της περιοχής και έχει ως εξής: για συντελεστή δόμησης έως 0,4 ύψος 10,75 μ. για συντελεστή δόμησης έως 0,8 ύψος 14,00 μ. για συντελεστή δόμησης έως 1,2 ύψος 17,25 μ. για συντελεστή δόμησης έως 1,6 ύψος 19,50 μ. για συντελεστή δόμησης έως 2,0 ύψος 22,75 μ. για συντελεστή δόμησης έως 2,4 ύψος 26,00 μ. για συντελεστή δόμησης 2,4 και άνω, το δεκαπλάσιο του επιτρεπόμενου συντελεστή με μέγιστο ύψος 32,00 μ. Σε περιπτώσεις κατασκευής φυτεμένων δωμάτων επιφάνειας μεγαλύτερης του 50% της καθαρής επιφάνειας δώματος τα ανωτέρω μέγιστα επιτρεπόμενα ύψη προσαυξάνονται κατά 1,00 σελ. 55

57 μ. και των στεγών κατά 0,40 μ. και ομοίως σε υφιστάμενα κτίρια στα οποία έχει γίνει εξάντληση ύψους περιοχής. Όπως φαίνεται και στον συγκριτικό πίνακα που ακολουθεί τα μέγιστα επιτρεπόμενα ύψη έχουν προσαυξηθεί κλιμακωτά έτσι ώστε να αντιστοιχεί αύξηση 0,25μ. ανά όροφο, σε σχέση με τα οριζόμενα ύψη με την τελευταία τροποποίηση του ΓΟΚ '85. Στόχος είναι ο καλύτερος ενεργειακός σχεδιασμός και μεγαλύτερη άνεση των χρηστών (δυνατότητα ενσωμάτωσης συστημάτων στην ψευδοροφή και τα δάπεδα, αύξηση του ελεύθερου ύψους με αποτέλεσμα μεγαλύτερη κυκλοφορία αέρα, εσωτερικός δροσισμός κλπ.). αυτό προκύπτει και από το νέο κίνητρο που δίνεται για προσαύξηση του επιτρεπόμενου ύψους κτιρίου και στέγης σε νέα και παλαιά κτίρια, σε περίπτωση κατασκευής φυτεμένου δώματος. Πιν. 3 Συγκριτικός πίνακας επιτρεπόμενων υψών ανάμεσα σε ΝΟΚ και ΓΟΚ 85 Σύμφωνα με την 2 η παράγραφο επιτρέπονται κατόπιν έγκρισης και υπουργικής απόφασης παρεκκλίσεις ως προς το ύψος και το συντελεστή όγκου για τις παρακάτω περιπτώσεις: α) για τα ειδικά κτίρια πλην των γραφείων, στις περιοχές με συντελεστή δόμησης έως 1,2 και αιτιολογημένη πρόταση του αρμόδιου φορέα, με τις ακόλουθες μέγιστες τιμές: για συντελεστή δόμησης έως 0,4 ύψος 13,00 μ. για συντελεστή δόμησης έως 0,8 ύψος 18,00 μ. για συντελεστή δόμησης έως 1,2 ύψος 21,00 μ. β) σε περίπτωση προσθήκης καθ ύψος σε κτίριο που έχει ανεγερθεί με νόμιμη οικοδομική άδεια, εφόσον δεν έχει εξαντληθεί ο συντελεστής δόμησης. Όπως μπορούμε να παρατηρήσουμε και στον παρακάτω πίνακα για τα ειδικά κτίρια επιτρέπονται μεγαλύτερα ύψη σε σχέση με τον προηγούμενο ΓΟΚ. σελ. 56

58 Πιν. 4 Συγκριτικός πίνακας επιτρεπόμενων υψών για ειδικά κτίρια ανάμεσα σε ΝΟΚ και ΓΟΚ 85 Στην παράγραφο 3 ορίζεται ότι το μέγιστο ύψος του κτιρίου σε κάθε σημείο των όψεων του μετριέται από την οριστική στάθμη του εδάφους σε οποιαδήποτε σημείο μέτρησης ή από τη στάθμη του πεζοδρομίου, αν οι όψεις τοποθετούνται επί της ρυμοτομικής γραμμής και αυτή ταυτίζεται με την οικοδομική γραμμή. Σε οικόπεδα με πρόσωπα σε περισσότερους του ενός κοινόχρηστους χώρους, για τα οποία ισχύουν διαφορετικά μέγιστα επιτρεπόμενα ύψη και το ένα τουλάχιστον από αυτά δεν ορίζεται βάσει της παραγράφου αυτής, επιβάλλεται η τήρηση του μικρότερου από τα επιτρεπόμενα ύψη μέχρι την απόσταση των 9,0 μ. από την οικοδομική γραμμή στην οποία αντιστοιχεί αυτό, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά από τους ειδικούς όρους δόμησης της περιοχής. Σε περίπτωση υπογείου με ύπαρξη χαμηλωμένης αυλής (cours anglaises) η αφετηρία μέτρησης του ύψους γίνεται από την οριστική στάθμη εδάφους του ισογείου στην αντίστοιχη θέση. Η παράγραφος 3 δεν έχει μεγάλες διαφορές σε σχέση με τον προηγούμενο ΓΟΚ εκτός από το γεγονός ότι επανέρχεται η δυνατότητα διαμόρφωσης χαμηλωμένων αυλών (cours anglaises). Στην 4 η παράγραφο αναφέρεται ότι δεν επιτρέπεται τροποποίηση της φυσικής στάθμης του εδάφους των ακαλύπτων χώρων του οικοπέδου παρά μόνο για τις παρακάτω εξαιρέσεις. Σε περίπτωση που υπάρχει έγκριση από Συμβούλια Αρχιτεκτονικής (πρώην ΕΠΑΕ) Για τη διευκόλυνση της φυσικής απορροής ομβρίων και μέχρι στάθμης ±1.00 μ. από το φυσικό έδαφος Για οικόπεδα με κλίση > 20% επιτρέπεται η υποβίβαση του φυσικού εδάφους μέχρι 2,00μ. Κτίρια δημόσιου ενδιαφέροντος και σημασίας (με γνωμοδότηση του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής) Σύμφωνα με την 5 η παράγραφο το κτίριο (πλην εξωστών) που μπορεί να κατασκευαστεί στο οικόπεδο οφείλει να εγγράφεται στο ιδεατό στερεό, που καθορίζεται: α) στα πρόσωπα του οικοπέδου, από την κατακόρυφη επιφάνεια που περνά από την οικοδομική γραμμή και της οποίας τα ανώτατα σημεία βρίσκονται σε ύψος 1,5 Π που δεν μπορεί να είναι μικρότερο των 7,5 μ., από τα αντίστοιχα σημεία του κρασπέδου του πεζοδρομίου, σελ. 57

59 β) από κεκλιμένη επιφάνεια που περνά από τα ανώτατα σημεία της κατακόρυφης επιφάνειας που ορίζεται στην προηγούμενη παράγραφο και σχηματίζει με αυτήν οξεία γωνία εφαπτομένης 1: 1.5, γ) στις υπόλοιπες πλευρές του οικοπέδου από κατακόρυφες επιφάνειες που περνούν από τα όρια του οικοπέδου ή από τα όρια των αποστάσεων που επιβάλλονται. σελ. 58

60 Ενδεικτικές περιπτώσεις ιδεατού στερεού Σχ. 15 Ιδεατό στερεό - μεσαία οικόπεδα σελ. 59

61 Σχ. 16 Ιδεατό στερεό - μεσαία οικόπεδα σελ. 60

62 Σχ. 17 Ιδεατό στερεό - μεσαία οικόπεδα, γωνιαία οικόπεδα σελ. 61

63 Σχ. 18 Ιδεατό στερεό - γωνιαία οικόπεδα σελ. 62

64 Σχ. 19 Ιδεατό στερεό - δισγωνιαία οικόπεδα σελ. 63

65 Σχ. 20 Ιδεατό στερεό - δισγωνιαία οικόπεδα σελ. 64

66 Σχ. 21 Ιδεατό στερεό - διαμπερή οικόπεδα σελ. 65

67 Σχ. 22 Ιδεατό στερεό - διαμπερή οικόπεδα σελ. 66

68 Σχ. 23 Ιδεατό στερεό - διαμπερή οικόπεδα Στην παράγραφο 6 αναφέρεται ότι σε περιπτώσεις πλατειών ή διευρύνσεων λόγω συμβολής οδών με ή χωρίς απότμηση, για τον καθορισμό του ύψους της πρόσοψης των κτιρίων στο τμήμα που βλέπει στη διεύρυνση ή την πλατεία, λαμβάνεται το μεγαλύτερο μέγεθος Π από όλα τα προκύπτοντα στο σημείο της συμβολής. Όταν ο εγκεκριμένος κοινόχρηστος χώρος περιβάλλεται κατά το μεγαλύτερο μέρος του από οικοδομικό τετράγωνο και επικοινωνεί με άλλο κοινόχρηστο χώρο από δίοδο, ως μέγεθος Π για τον καθορισμό του ύψους της πρόσοψης των κτιρίων που βλέπουν σε αυτόν λαμβάνεται το πλάτος της διόδου στο σημείο συμβολής της με το χώρο αυτόν. σελ. 67

69 Η διάταξη αυτή ίσχυε και στον ΓΟΚ 85. Σύμφωνα με την παράγραφο 7 τα ύψη για την εφαρμογή του ιδεατού στερεού, μετρώνται από κάθε σημείο της ρυμοτομικής γραμμής στη στάθμη του οριστικά διαμορφωμένου πεζοδρομίου, όπως αυτή βεβαιώνεται από τον μελετητή μηχανικό και εγκρίνεται στο τοπογραφικό διάγραμμα και το διάγραμμα κάλυψης από την αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης. Αν δεν υπάρχει οριστικά διαμορφωμένο πεζοδρόμιο, η στάθμη αυτή καθορίζεται από την εγκεκριμένη υψομετρική μελέτη της οδού. Αν δεν υπάρχει υψομετρική μελέτη της οδού, η μελέτη συντάσσεται από ιδιώτη μηχανικό και αυτή εγκρίνεται από την αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης. Επιτρέπεται η σύνταξη νέας υψομετρικής μελέτης στην περίπτωση διαφοροποίησης του ύψους της οδού. Παρατηρούμε ότι πλέον καταργείται η χορήγηση βεβαιώσεων υψομέτρων καθώς και η σύνταξη υψομετρικών μελετών από τους οικείους Δήμους ή Κοινότητες. Οι υψομετρικές στάθμες βεβαιώνονται στο τοπογραφικό και το διάγραμμα κάλυψης από ιδιώτη μηχανικό και εγκρίνονται από την Υπηρεσία Δόμησης. Ομοίως οι υψομετρικές μελέτες, όπου απαιτούνται, συντάσσονται από ιδιώτη μηχανικό και εγκρίνονται από την Υπηρεσία Δόμησης. Σύγκριση με ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000 Το άρθρο 15 περιλαμβάνει κάποιες διατάξεις που δεν έχουν μεταβληθεί από τον προηγούμενο ΓΟΚ αλλά παρουσιάζει και μερικές διαφορές όπως τα μέγιστα επιτρεπόμενα ύψη που έχουν προσαυξηθεί σε σχέση με τα οριζόμενα ύψη με την τελευταία τροποποίηση του ΓΟΚ '85. Επίσης δίνεται προσαύξηση του επιτρεπόμενου ύψους κτιρίου και στέγης σε νέα και παλαιά κτίρια, σε περίπτωση κατασκευής φυτεμένου δώματος. Επιπλέον επανέρχονται τα υπόγεια με ύπαρξη χαμηλωμένης αυλής (cours anglaises) όπου η αφετηρία μέτρησης του ύψους γίνεται από την οριστική στάθμη εδάφους του ισογείου στην αντίστοιχη θέση. Από τις αλλαγές αυτές φαίνεται ότι στόχος του άρθρου 15 είναι ο καλύτερος ενεργειακός σχεδιασμός και μεγαλύτερη άνεση των χρηστών (δυνατότητα ενσωμάτωσης συστημάτων στην ψευδοροφή και τα δάπεδα, αύξηση του ελεύθερου ύψους με αποτέλεσμα μεγαλύτερη κυκλοφορία αέρα, εσωτερικός δροσισμός κλπ) Άρθρο 16 Λειτουργικά, ενεργειακά και διακοσμητικά στοιχεία στις όψεις του κτιρίου Το άρθρο 16 περιλαμβάνει τα λειτουργικά, ενεργειακά και διακοσμητικά στοιχεία των όψεων του κτιρίου. Οι κατασκευές αυτές δεν προσμετρώνται στους συντελεστές κάλυψης, δόμησης και όγκου. Ειδικότερα το άρθρο αυτό περιλαμβάνει: σελ. 68

70 1. Στις όψεις του κτιρίου επιτρέπονται αρχιτεκτονικές προεξοχές, αρχιτεκτονικά στοιχεία και συστήματα σκίασης μέγιστου πλάτους ίσου με 1/4 Δ ή 1/4 δ. Προσαυξάνεται σε σχέση με τον προηγούμενο οικοδομικό κανονισμό όπου ήταν 0,40μ. 2. Εξώστες και στεγασμένοι χώροι κτιρίων με τυχόν οριζόντια φέροντα ή κατακόρυφα και οριζόντια αρχιτεκτονικά στοιχεία, ή κινητά συστήματα ηλιοπροστασίας όπως πανέλα διάτρητων υλικών, περσίδες κ.ά., διατάσσονται ελεύθερα σε οποιαδήποτε όψη και όροφο του κτιρίου. Σε σχέση με τον προηγούμενο ΓΟΚ προστίθεται ότι επιτρέπεται η τοποθέτηση ποικίλων συστημάτων ηλιοπροστασίας, σε οποιαδήποτε θέση. 3. Οι ανοικτοί εξώστες μπορούν να προεξέχουν της οικοδομικής γραμμής έως πλάτους 1/10 Π και όχι περισσότερο των 2.00 μ. και όταν αυτή ταυτίζεται με τη ρυμοτομική γραμμή μπορούν να κατασκευάζονται σε ύψος τουλάχιστον 3,00 μέτρων από τη στάθμη του πεζοδρομίου. Ανοικτοί εξώστες εντός των υποχρεωτικά ακαλύπτων τμημάτων του οικοπέδου μπορούν να κατασκευάζονται μέχρι πλάτους 1/4 Δ ή 1/4 δ. Οι εξώστες, αρχιτεκτονικά και λοιπά δομικά στοιχεία, αν εξέχουν της ρυμοτομικής γραμμής, πρέπει να απέχουν τουλάχιστον 0,50 μ. από το άκρο του κρασπέδου του πεζοδρομίου και προς την πλευρά της ρυμοτομικής γραμμής σε οριζόντια προβολή. Δεν υπάρχει καμιά μεταβολή σε σχέση με τον ΓΟΚ '85, όσον αφορά το επιτρεπόμενο πλάτος ανοικτού εξώστη προς την πρασιά και το δρόμο. Ορίζεται όμως ελάχιστο ύψος 3,00μ. από κοινόχρηστο χώρο και οι ανοικτοί εξώστες υποχρεωτικά απέχουν 0.50μ. από το κράσπεδο του πεζοδρομίου, ανεξάρτητα από το ύψος τους. Επίσης το νέο στοιχείο που εισάγεται είναι ότι οι ανοικτοί εξώστες μπορούν να κατασκευάζονται σε ακάλυπτους μέχρι πλάτος 1/4 Δ ή 1/4 δ ενώ ίσχυε πλάτος 0,40μ. ή μεγαλύτερο μετά από έγκριση ΕΠΑΕ. 4. Επιτρέπονται σε οποιαδήποτε θέση κατακόρυφα στηρίγματα κινητών προστεγασμάτων, ακόμα και σε τμήματα εξωστών που βρίσκονται πάνω από κοινόχρηστους χώρους, εφόσον τα στηρίγματα αυτά εδράζονται στους εξώστες και δεν εξέχουν από το περίγραμμά τους. Αποτελεί νέα διάταξη που αναφέρεται στα κατακόρυφα στηρίγματα των κινητών προστεγασμάτων. σελ. 69

71 5. Για τους κλειστούς εξώστες (έρκερ) πρέπει να πληρούνται οι παρακάτω προϋποθέσεις: α) Το άθροισμα των επιφανειών των ορθών προβολών σε κατακόρυφο επίπεδο των κλειστών εξωστών που κατασκευάζονται στις όψεις των κτιρίων δεν μπορεί να υπερβαίνει το 20% της αντιστοίχου επιφάνειας όψεως. β) Η μέγιστη προεξοχή να μην υπερβαίνει το 0,80 μ. Σχ. 24 Ενδεικτικό παράδειγμα κατασκευής κλειστού εξώστη (ΕΡΚΕΡ) σελ. 70

72 γ) Σε περίπτωση που η οικοδομική γραμμή συμπίπτει με τη ρυμοτομική γραμμή και το κτίριο τοποθετείται σε αυτήν οι κλειστοί εξώστες επιτρέπονται μόνο για πλάτος δρόμου άνω των 8 μέτρων και σε κάθε περίπτωση πρέπει να βρίσκεται πάνω από 5,00 μέτρα από την οριστική στάθμη του πεζοδρομίου. Σχ. 25 Περίπτωση κλειστού εξώστη που η οικοδομική γραμμή συμπίπτει με τη ρυμοτομική σελ. 71

73 δ) Οι κλειστοί εξώστες επιτρέπονται εντός των πλαγίων υποχρεωτικών ακαλύπτων, σε ύψος άνω των 3,00 μ.. ε) Δεν επιτρέπεται η κατασκευή ανοιχτών εξωστών σε συνέχεια κλειστών εξωστών. Σχ. 26 Ενδεικτικό παράδειγμα κλειστού εξώστη (ΕΡΚΕΡ) με συνεχόμενο ανοιχτό εξώστη 6. Σε πεζόδρομους και δρόμους ήπιας κυκλοφορίας επιτρέπεται η κατασκευή των στοιχείων των προηγούμενων παραγράφων σε ύψος μεγαλύτερο των 3,00 μ. και μικρότερο των 5,00 μ., μετά από βεβαίωση του δήμου ότι δεν παρεμποδίζουν τη λειτουργία του πεζόδρομου. Επιτρέπεται η κατασκευή τους σε μικρότερο ύψος με την προϋπόθεση ότι προβάλλονται επί του εδάφους κατά τρόπο ανιχνεύσιμο από το λευκό μπαστούνι τυφλών ατόμων. 7. Σε καταστήματα και εισόδους κτιρίων πάνω από κοινόχρηστους χώρους επιτρέπεται να κατασκευάζονται μόνιμα προστεγάσματα χωρίς κατακόρυφα στηρίγματα. Μέσα στις αποστάσεις Δ του κτιρίου από τα όρια ή από άλλο κτίριο του ίδιου οικοπέδου τα παραπάνω προστεγάσματα επιτρέπεται να κατασκευάζονται με πλάτος μέχρι 1/2 Δ ή 1/2 δ. Για τα κινητά προστεγάσματα δεν αναφέρεται περιορισμός πλάτους, όπως για τους εξώστες. Ως αρχιτεκτονικό στοιχεία, ωστόσο θα πρέπει να τηρούν τα 0,50μ. μέσα από το κράσπεδο. Στους σελ. 72

74 ακάλυπτους χώρους δίνεται μεγαλύτερο επιτρεπόμενο πλάτος: 1/2Δ ή 1/2δ αντί του 0,10Δ που ίσχυε. 8. Μέσα στις ελάχιστες αποστάσεις Δ ή δ του υποχρεωτικού ακάλυπτου χώρου επιτρέπονται κατασκευές για την εξυπηρέτηση των ατόμων με αναπηρία ή/και εμποδιζόμενων ατόμων. Με μία ακόμα διάταξη ο ΝΟΚ προωθεί την δημιουργία ειδικών κατασκευών για εμποδιζόμενα άτομα. 9. Μεταξύ των ανοιχτών στεγασμένων χώρων, στους εξώστες και στους υπαίθριους χώρους των κτιρίων, επιτρέπονται στηθαία και διαχωριστικά στοιχεία μεταξύ των όμορων ιδιοκτησιών ή των συνιδιοκτησιών. Διάταξη που ίσχυε και στον ΓΟΚ '85 με την τροποποίηση του ν. 2831/ Κλιματιστικά στοιχεία και επίτοιχοι λέβητες αερίου για θέρμανση ή παραγωγή ζεστού νερού χρήσης στις όψεις των νέων κτιρίων, μετά τη δημοσίευση του παρόντος, οφείλουν να είναι ενσωματωμένα και να μην προεξέχουν από την επιφάνεια των όψεων του κτιρίου. Σε υφιστάμενα κτίρια επιτρέπεται να εξέχουν μέχρι πενήντα εκατοστά και μόνο όταν δεν μπορούν να τοποθετηθούν επί των εξωστών ή των δωμάτων, να τοποθετούνται σε ύψος μεγαλύτερο των τριών μέτρων από τη στάθμη του πεζοδρομίου και με πρόβλεψη κατάλληλης απορροής των συμπυκνωμένων υδρατμών, για κτίρια που βρίσκονται στην οικοδομική γραμμή και η λειτουργία τους δεν υπερβαίνει τα επιτρεπόμενα όρια ηχητικής ρύπανσης. Στις όψεις του κτιρίου επιτρέπεται η εγκατάσταση μετρητικών και ρυθμιστικών διατάξεων φυσικού αερίου. Σύγκριση με ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000 Το άρθρο 16 επαναλαμβάνει κάποιες από τις διατάξεις του αντίστοιχου άρθρου 11 του ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000. Παρουσιάζει ωστόσο και κάποιες μεταβολές όπως η προσαύξηση για τα συστήματα σκίασης έτσι ώστε να ενθαρρύνονται αρχιτεκτονικές λύσεις που προτείνουν νέα συστήματα σκίασης, η τοποθέτηση ποικίλων συστημάτων ηλιοπροστασίας σε οποιαδήποτε θέση, η επαναφορά των κλειστών εξωστών, η αναφορά στα κατακόρυφα στηρίγματα των κινητών προστεγασμάτων. Επίσης γίνεται πρόβλεψη για κατασκευές μέσα στους υποχρεωτικούς ακαλύπτους για τα εμποδιζόμενα άτομα. Άρθρο 17 Κατασκευές και φυτεύσεις στους ακάλυπτους χώρους και περιφράξεις Το παρόν άρθρο περιλαμβάνει τις υποχρεώσεις για τη φύτευση που περιλαμβάνονταν και στον Κτιριοδομικό Κανονισμό, την περιγραφή των κατασκευών που επιτρέπονται στους ακάλυπτους χώρους και τα προκήπια, τις προϋποθέσεις επέκτασης υπογείων και τις διατάξεις για τα περιφράγματα. Οι κατασκευές που περιγράφονται στο παρόν άρθρο δεν μετρούν στoυς συντελεστές δόμησης, κάλυψης και όγκου. Κατά την 1 η παράγραφο του άρθρου 17 ορίζεται ότι για την κατασκευή κάθε εργασίας δόμησης σελ. 73

75 και τη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου του κτιρίου πρέπει να τηρούνται τα προβλεπόμενα από τη σχετική νομοθεσία μέτρα για την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων από εκσκαφές, κατασκευές και κατεδαφίσεις, όπως εκάστοτε ισχύει. Ουσιαστικά με την διάταξη αυτή τονίζεται η υποχρέωση επαναχρησιμοποίησης των προϊόντων εκσκαφών και κατεδαφίσεων. Η παράγραφος 2 αφορά στην φύτευση των υποχρεωτικώς ακάλυπτων χώρων. Ειδικότερα ορίζονται τα παρακάτω: Τουλάχιστον τα 2/3 από τον υποχρεωτικά ακάλυπτο χώρο του οικοπέδου θα πρέπει να παραμένουν χωρίς επίστρωση και να φυτεύονται, υποχρέωση που ίσχυε και στον Κτιριοδομικό Κανονισμό. Στον υπολογισμό της φύτευσης συμμετέχουν οι ασκεπείς κατασκευές για την υποδοχή στοιχείων νερού και οι πισίνες σε ποσοστό 50% της επιφάνειάς τους. Οι πέργκολες εφόσον είναι ασκεπείς και προορίζονται για στήριξη φυτών μπορούν να κατασκευάζονται στην επιφάνεια του χώρου φύτευσης, χωρίς περιορισμό διαστάσεων και θέσης. Τα προκήπια και το αίθριο είναι υποχρεωτικοί ακάλυπτοι. Η επιφάνεια κάθε διαμπερούς ανοίγματος που φυτεύεται στο επίπεδο εδάφους, συμμετέχει στον υπολογισμό της φύτευσης. Πρόκειται για νέα διάταξη. Όλοι οι υποχρεωτικώς ακάλυπτοι χώροι του οικοπέδου πρέπει να προσαρμόζονται στη μορφολογία του εδάφους του οικοδομικού τετραγώνου. Η υποχρέωση αυτή ίσχυε και στον ΓΟΚ '85. Ειδικά για πρατήρια υγρών καυσίμων ο υποχρεωτικός χώρος φύτευσης ορίζεται στο 1/4. Πρόκειται για νέα διάταξη. Σύμφωνα με την 3 η παράγραφο στους ακάλυπτους χώρους του οικοπέδου ή γηπέδου επιτρέπονται οι παρακάτω διαμορφώσεις: α) Η τροποποίηση της φυσικής στάθμης του εδάφους των ακαλύπτων χώρων του οικοπέδου μόνο για τη διευκόλυνση της φυσικής απορροής ομβρίων και μέχρι στάθμης ±1,00 μ. από το φυσικό έδαφος, εκτός των περιπτώσεων που εγκρίνονται από Συμβούλια Αρχιτεκτονικής. Σε περίπτωση εκσκαφής ακαλύπτων χώρων του οικοπέδου με κλίση μεγαλύτερη του 20%, η στάθμη του φυσικού εδάφους μπορεί να υποβιβαστεί τεχνητά έως 2,0μ. Εκσκαφές ή επιχώσεις εδάφους που υπερβαίνουν τα παραπάνω όρια, για κτίρια δημόσιου ενδιαφέροντος και σημασίας επιτρέπονται ύστερα από γνωμοδότηση του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. Η διάταξη έχει αλλάξει από τον προηγούμενο ΓΟΚ όπου επιτρεπόταν τροποποίηση της φυσικής στάθμης μέχρι στάθμης ±1,50 μ. από το φυσικό έδαφος. β) Η επίχωση μέχρι τη στάθμη του πεζοδρομίου τμήματος του χώρου μεταξύ της πρόσοψης του κτιρίου και της ρυμοτομικής γραμμής ή η κατασκευή γεφυρωτής προσπέλασης στο κτίριο, σε σελ. 74

76 πλάτος όσο απαιτείται από τη χρήση του κτιρίου για οικόπεδα με κλίση άνω του 17%. Η διάταξη ίσχυε αλλά απαιτείτο έγκριση ΕΠΑΕ. Δεν αναφέρεται πλέον απαίτηση έγκρισης από Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής. γ) Κατασκευές, όπως σκάλες, κεκλιμένα επίπεδα (ράμπες), αντηρίδες, πεζούλια, βεράντες, φυτεύσεις, cours anglaises συνολικού μήκους μικρότερου ή ίσου του 1/3 της όψης στην οποία αντιστοιχεί και μέχρι καθαρού πλάτους 1,20 μ., μηχανικά μέσα κάλυψης υψομετρικών διαφορών για την εξυπηρέτηση ατόμων με αναπηρία ή εμποδιζόμενων ατόμων κ.λπ. Τα νέα στοιχεία που επιτρέπονται στους ακάλυπτους είναι οι cours anglaises που επανέρχονται με προϋποθέσεις και τα μηχανικά αναβατόρια για τα εμποδιζόμενα άτομα επισημαίνοντας, με μία ακόμα διάταξη, την ανάγκη για διασφάλιση προσβασιμότητας στα εμποδιζόμενα άτομα. Στην παράγραφο 4 του άρθρου 17 αναφέρεται ότι μέσα στις ελάχιστες αποστάσεις Δ του υποχρεωτικού ακάλυπτου χώρου επιτρέπονται στεγασμένοι ανελκυστήρες οχημάτων, σκίαστρα, προστεγάσματα, αρχιτεκτονικές προεξοχές και αρχιτεκτονικά στοιχεία, καθώς και κατασκευές για την εξυπηρέτηση των ατόμων με αναπηρία ή εμποδιζόμενων ατόμων. Επίσης, οι κλίμακες κινδύνου μπορεί να τοποθετούνται μέσα στις ελάχιστες επιτρεπόμενες αποστάσεις του υποχρεωτικά ακάλυπτου χώρου και σε απόσταση τουλάχιστον 1,0 μ. από τα όρια του οικοπέδου, εφόσον δεν είναι δυνατή η τοποθέτησή τους σε άλλη θέση. Το νέο στοιχείο που αναφέρεται ότι επιτρέπεται στην απόσταση Δ είναι οι ανελκυστήρες οχημάτων. Σύμφωνα με την 5 η παράγραφο του άρθρου 17 επιτρέπεται η στέγαση κολυμβητικών δεξαμενών ιδιοκτησίας του Δημοσίου, των Ν.Π.Δ.Δ., των Ο.Τ.Α. και της Ο.Σ.Κ. Α.Ε. με πέργκολες που καλύπτονται με ελαφρά εύκαμπτα υλικά ή με αρθρωτές κινούμενες κατασκευές. Στην 6 η παράγραφο αναφέρoνται οι κατασκευές που επιτρέπονται κάτω από την οριστική στάθμη του εδάφους των ακάλυπτων χώρων του οικοπέδου ή γηπέδου. Ειδικότερα: α) Επιτρέπεται η κατασκευή δεξαμενών αποχέτευσης, νερού, υγρών και αερίων καυσίμων, αποθήκης συσσωρευτών φωτοβολταϊκών συστημάτων, δικτύων για την εξυπηρέτηση του κτιρίου και των απαραιτήτων για τη λειτουργία ασκεπούς πισίνας εγκαταστάσεων. Στη διάταξη αυτή προστίθεται ως νέο στοιχείο η αποθήκη συσσωρευτών φωτοβολταϊκών συστημάτων. β) Με τις χρήσεις που ορίζονται στο άρθρο 11, συγκεκριμένα: Χώροι στάθμευσης Μηχανολογικές εγκαταστάσεις κτιρίου Υποστήριξη ενεργειακού σχεδιασμού Διαχείριση και εξοικονόμηση νερού Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Μονάδες συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας υψηλής αποδοτικότητας. σελ. 75

77 Υδατοδεξαμενή Δεξαμενή συλλογής λυμάτων ή πισίνας. επιτρέπεται η επέκταση των υπογείων ορόφων για τις παρακάτω περιπτώσεις: o 1 η περίπτωση (Ε 300 μ 2 ): Για οικόπεδα εμβαδού έως και 300 μ 2. επιτρέπεται έως τα όρια του οικοπέδου. Στην περίπτωση αυτή, επιτρέπεται η εξαγορά των θέσεων στάθμευσης που δεν εξασφαλίζονται από τη μελέτη. o 2 η περίπτωση (300μ 2 <Ε<600μ 2 ):Σε οικόπεδα εμβαδού από 300 μ 2 έως 600 μ 2 επιτρέπεται επέκταση των υπογείων έξω από το περίγραμμα της κάλυψης του κτιρίου σε ποσοστό έως και 50% του υποχρεωτικώς ακαλύπτου χώρου. Στην περίπτωση αυτή, επιτρέπεται η εξαγορά των θέσεων στάθμευσης που δεν εξασφαλίζονται από τη μελέτη, σε ποσοστό έως και 30% του συνόλου των απαιτούμενων θέσεων. o Σε περίπτωση που στα οικόπεδα αυτά δεν εξασφαλίζονται από τη μελέτη οι απαιτούμενες θέσεις στάθμευσης στον πρώτο υπόγειο όροφο, μπορεί να επεκτείνονται όλοι οι υπόγειοι όροφοι έως και 80% του υποχρεωτικώς ακαλύπτου χώρου. Στην περίπτωση αυτή, επιτρέπεται η εξαγορά των θέσεων στάθμευσης που δεν εξασφαλίζονται από τη μελέτη, σε ποσοστό έως και 15% του συνόλου των απαιτούμενων θέσεων. o 3η περίπτωση (Ε 600μ 2 ):Σε οικόπεδα εμβαδού άνω των 600 μ 2 επιτρέπεται επέκταση των υπογείων έξω από το περίγραμμα της κάλυψης του κτιρίου σε ποσοστό έως και 50% του υποχρεωτικώς ακαλύπτου χώρου. Στην περίπτωση αυτή, δεν επιτρέπεται εξαγορά θέσεων στάθμευσης. o Σε κάθε περίπτωση πάνω από το χώρο της επέκτασης υπογείου δημιουργείται φύτευση με ελάχιστο πάχος εδάφους 40 εκ. Ίσχυε 1μ. από την οροφή υπογείου, ουσιαστικά, όμως, είναι το ίδιο αν υπολογιστεί το πάχος πλάκας και η εφαρμογή επαρκούς θερμομόνωσης και στεγάνωσης. γ) Εντός και εκτός περιγράμματος κτιρίων και κάτω από την οριστική στάθμη εδάφους (υπόγειοι χώροι και ακάλυπτοι χώροι) επιτρέπονται υδατοδεξαμενές και πισίνες σε επαφή με δομικά στοιχεία και με τα όρια του οικοπέδου. Διευκρινίζεται πως πρέπει να βρίσκονται κάτω από την οριστική στάθμη εδάφους. Δεν ισχύει πλέον το 1μ. πάνω από την οριστική στάθμη που όριζε ο ΓΟΚ '85 για τις υδατοδεξαμενές. Στην παράγραφο 7 αναφέρονται οι κατασκευές που επιτρέπονται επί των ακάλυπτων χώρων του οικοπέδου και εφόσον καλύπτεται η υποχρέωση για φύτευση, σύμφωνα με την παράγραφο 2: α) Πέργκολες με προσωρινά σκίαστρα. β) Στοιχεία εξυπηρέτησης (πάγκοι, τραπέζια) άθλησης και παιχνιδότοπων. σελ. 76

78 γ) Σκάλες ή κεκλιμένα επίπεδα (ράμπες) καθόδου προς τους υπόγειους χώρους ή μηχανικά μέσα κάλυψης υψομετρικών διαφορών για την εξυπηρέτηση ατόμων με αναπηρία ή εμποδιζόμενων ατόμων. δ) Ασκεπείς κατασκευές για την υποδοχή στοιχείων νερού και πισίνες. ε) Συστοιχία επίτοιχων λεβήτων αερίου για θέρμανση ή παραγωγή ζεστού νερού χρήσης. στ) Δεξαμενή αερίου καυσίμου, όπως και αποθήκη συσσωρευτών φωτοβολταϊκών συστημάτων εφόσον δεν μπορεί να είναι υπόγειες. ζ) Καπνοδόχοι. η) Εγκαταστάσεις παθητικών ή ενεργητικών ηλιακών συστημάτων, καθώς και αντιθορυβικών συστημάτων, που κατασκευάζονται σύμφωνα με τους ισχύοντες κανονισμούς. θ) Εγκαταστάσεις παθητικών ή ενεργητικών ηλιακών συστημάτων, και κλιματιστικών σε παραδοσιακούς οικισμούς ή διατηρητέα κτίρια, ύστερα από έγκριση του Αρχιτεκτονικού Συμβουλίου ή του αρμόδιου φορέα, ως προς την ένταξή τους στο χώρο. ι) Κινητά ή μόνιμα προστεγάσματα με μέγιστο πλάτος προεξοχής 1/2 Δ. ια) Στέγαστρα σε οποιαδήποτε θέση και εφόσον αυτά αναπτύσσονται εντός των υποχρεωτικών ακαλύπτων μπορούν να κατασκευάζονται με πλάτος μέχρι 1/4 Δ ή δ. ιβ) Οι εγκαταστάσεις των πρατηρίων, οι δεξαμενές, οι αντλίες διάθεσης υγρών και αερίων καυσίμων και τα στέγαστρά τους, στις θέσεις που εγκρίνονται από την αρμόδια υπηρεσία, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις. Το σύνολο των κατασκευών των περιπτώσεων α' και ια' δεν μπορεί να υπερβαίνει το εμβαδόν της επιτρεπόμενης κάλυψης. Αντίστοιχες κατασκευές στους ακαλύπτους χώρους επέτρεπε κι ο προηγούμενος οικοδομικός κανονισμός. Ωστόσο, παρουσιάζονται κάποιες διαφοροποιήσεις. Αυτές είναι: Τα μηχανικά μέσα για τα εμποδιζόμενα άτομα Οι κατασκευές για την υποδοχή στοιχείων νερού Οι επίτοιχοι λέβητες αερίου η αποθήκη συσσωρευτών φωτοβολταϊκών συστημάτων Η 8η παράγραφος αφορά στα προκήπια, σύμφωνα με την οποία αυτά διαμορφώνονται ανάλογα με τη χρήση του κτιρίου και περιλαμβάνουν πάντοτε δένδρα, φυτά ή και υδάτινες κατασκευές σύμφωνα με τις διατάξεις του κτιριοδομικού κανονισμού. Α. Κάτω από την επιφάνειά των προκηπίων επιτρέπονται: α. Εγκαταστάσεις των οργανισμών κοινής ωφέλειας. β. Δεξαμενές νερού, δεξαμενές λυμάτων και δίκτυα για την εξυπηρέτηση του κτιρίου. γ. Δεξαμενές υγρών και αεριών καυσίμων πρατηρίων καυσίμων σε αποστάσεις που ορίζονται από τους ισχύοντες σχετικούς κανονισμούς. δ. Διαπλατύνσεις των θεμελίων, έως 0,30 μ. έξω από τις εγκεκριμένες οικοδομικές γραμμές, σελ. 77

79 εφόσον το πάνω μέρος τους βρίσκεται σε βάθος μεγαλύτερο από 2,50 μέτρα από την οριστική στάθμη του κοινόχρηστου χώρου στη συγκεκριμένη θέση. ε. Υποσταθμός ηλεκτρικού ρεύματος που κατασκευάζεται από τη ΔΕΗ σε απόσταση 2,00 μ. από τη ρυμοτομική γραμμή και με στάθμη της πλάκας επικάλυψης 1,0 μ. τουλάχιστον κάτω από τη στάθμη της οδού και του πέριξ εδάφους. ζ. Ανοιχτός χώρος στάθμευσης ή υπόσκαφος σε οικόπεδα ή γήπεδα με κλίση τουλάχιστον 20% με προϋπόθεση την υποχρεωτική ύπαρξη φυτεμένης επιφάνειας στην οροφή του. Οι εγκαταστάσεις που επιτρέπονται κάτω από την γραμμή των προκηπίων σε γενικές γραμμές περιλαμβάνονταν και στον ΓΟΚ 85 με τις τροποποιήσεις τους. Τα στοιχεία που μεταβάλλονται είναι οι δεξαμενές λυμάτων που προστίθενται στην παρούσα διάταξη καθώς και οι δεξαμενές υγρών και αερίων καυσίμων οι οποίες δεν επιτρέπονταν εντός του προκηπίου με τον προηγούμενο ΓΟΚ. Β. Στην επιφάνειά τους επιτρέπονται εφόσον καλύπτεται η υποχρέωση για φύτευση: α) Οι κατασκευές των περιπτώσεων α', δ', ι', ια', ιβ' της παραγράφου 7 χωρίς προϋποθέσεις μέγιστου πλάτους και πάντοτε έως το όριο της ρυμοτομικής γραμμής. Συγκεκριμένα: Πέργκολες με προσωρινά σκίαστρα. Ασκεπείς κατασκευές για στοιχεία νερού και πισίνες. Κινητά, μόνιμα προστεγάσματα χωρίς περιορισμό πλάτους. Στέγαστρα χωρίς περιορισμό πλάτους. Εγκαταστάσεις πρατηρίων υγρών και αερίων καυσίμων που επιτρέπονται γενικά στους ακάλυπτους β) Υπαίθριες σκάλες όταν τηρούνται ταυτόχρονα οι προϋποθέσεις ότι εξυπηρετούν όροφο που η στάθμη του δαπέδου του δεν υπέρκειται από την οριστική (φυσική ή τεχνητή) στάθμη του εδάφους περισσότερο από 1,80 μ. και δεν προεξέχουν από την οικοδομική γραμμή περισσότερο από το ένα τέταρτο του πλάτους του προκηπίου. σελ. 78

80 Σχ. 27 Περίπτωση υπαίθριας σκάλας γ) Στοιχεία διευκόλυνσης της μετακίνησης ατόμων με αναπηρία ή εμποδιζόμενων ατόμων. δ) Στέγαστρα για την εξυπηρέτηση πρατηρίων υγρών και αερίων καυσίμων μετά από έγκριση φορέα και Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής έως το όριο της ρυμοτομικής γραμμής. Τα στέγαστρα μπορούν να προεξέχουν της οικοδομικής γραμμής έως πλάτους 1/10Π και όχι περισσότερο των 2,00 μ. όταν η οικοδομική γραμμή ταυτίζεται με τη ρυμοτομική γραμμή. Σε κάθε περίπτωση το ύψος του στεγάστρου θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 5,00 μέτρα από τη στάθμη του πεζοδρομίου. Η παράγραφος 9 αναφέρεται στα περιφράγματα. Ειδικότερα: α) Τα οικόπεδα οριοθετούνται με σταθερούς οριοδείκτες ή με περιφράγματα. Επιτρέπεται η περίφραξη των αρτίων οικοπέδων και γηπέδων και των μη ρυμοτομούμενων τμημάτων των μη αρτίων και μη οικοδομήσιμων οικοπέδων, που βρίσκονται σε εντός σχεδίου περιοχές. Επιτρέπεται η περίφραξη μη αρτίων γηπέδων με πρόχειρη κατασκευή, όπως συρματόπλεγμα. Η διάταξη, που ίσχυε και στον ΓΟΚ '85 με την τροποποίηση του ν.2831/2000, αναδιατυπώνεται με μεγαλύτερη σαφήνεια. β) Τα περιφράγματα τοποθετούνται είτε κατά μήκος των ορίων των ομόρων οικοπέδων είτε στο πρόσωπο αυτών. Όλα τα περιφράγματα κατασκευάζονται εξ ολοκλήρου εντός του οικοπέδου. Παρουσιάζει διαφοροποίηση από τον Κτιριοδομικό Κανονισμό, σύμφωνα με τον οποίο στο άρθρο 10, παρ. 7 αναφέρεται ότι τα περιφράγματα μπορούν να κατασκευαστούν και εκατέρωθεν του κοινού ορίου, κατόπιν συμφωνίας των ομόρων ιδιοκτητών. γ) Τα περιφράγματα του οικοπέδου ή γηπέδου σε κανένα σημείο δεν μπορεί να έχουν ύψος μεγαλύτερο από 3,00 μ. και το συμπαγές τμήμα τους μεγαλύτερο από 1,50 μ.. Τα αυλόθυρα - σελ. 79

81 πορτασιές για την είσοδο πεζών και οχημάτων που κατασκευάζονται σε συνέχεια της περίφραξης έχουν μέγιστο ύψος 2,50 μ. και μπορεί να αποτελούνται από συμπαγή στοιχεία. Αφετηρία μέτρησης των υψών είναι η υψηλότερη από τις οριστικές στάθμες του εδάφους εκατέρωθεν του περιφράγματος. Για τα περιφράγματα που βρίσκονται στο πρόσωπο του οικοπέδου, τα παραπάνω ύψη μετρούνται από τη στάθμη του πεζοδρομίου. Επιτρέπεται παρέκκλιση των παραπάνω διατάξεων όσον αφορά την κατασκευή συμπαγούς περιφράγματος έως ύψους 3,00 μ., σε ειδικές περιπτώσεις, ή σε παραδοσιακούς οικισμούς, ύστερα από γνώμη του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. Αυξάνεται το επιτρεπόμενο ύψος των περιφραγμάτων: Συνολικό 3,00 μ. (από 2,50μ. που ίσχυε) Συμπαγές 1,50μ. (από 1,00μ. που ίσχυε) Πορτασιές 2,50μ. Ενώ για παραδοσιακούς οικισμούς ή ειδικές περιπτώσεις: Συμπαγές τμήμα 3,00μ. (από 2,50μ. που ίσχυε) δ) Αν το φυσικό έδαφος στη ρυμοτομική γραμμή είναι υψηλότερο από τη στάθμη του πεζοδρομίου από 1,00 μ. έως 2,50 μ., το περίφραγμα μπορεί να κατασκευαστεί συμπαγές έως τη στάθμη του φυσικού εδάφους. Αν από τη στάθμη του πεζοδρομίου έως τη στάθμη του φυσικού εδάφους στη ρυμοτομική γραμμή υπάρχει υψομετρική διαφορά μεγαλύτερη από 2,50 μ., το συμπαγές τμήμα του περιφράγματος μπορεί να έχει ύψος έως 2,50 μ. και το έδαφος κλιμακώνεται έτσι ώστε κάθε κλιμάκωση να έχει ύψος έως 2,50 μ. και πλάτος τουλάχιστον 1,50 μ. Η διάταξη αποτελεί επανάληψη μέρους της παραγράφου 2 του άρθρου 18 του ΓΟΚ 85 με την τροποποίηση του ν.2831/2000. ε) Στα οικόπεδα και γήπεδα, στα οποία ανεγείρονται ειδικά κτίρια, επιτρέπεται, ύστερα από έγκριση του αρμόδιου από άποψη λειτουργίας του συγκεκριμένου κτιρίου φορέα να κατασκευάζεται συμπαγές περίφραγμα, με ύψος μεγαλύτερο από 3,00 μ., εφόσον απαιτείται από λόγους ασφάλειας ή λειτουργίας. Ίσχυε η ειδική αντιμετώπιση για τα ειδικά κτίρια, με το αντίστοιχο επιτρεπόμενο ύψος, και στον ΓΟΚ 85 με την τροποποίηση του ν.2831/2000. στ) Οι ιδιοκτησίες που καθορίζονται με κάθετη σύσταση ιδιοκτησίας, περιφράσσονται μόνον στα όρια του οικοπέδου ή του γηπέδου. Πρόκειται για νέα διάταξη. Σύγκριση με ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000 Το άρθρο 17 περιλαμβάνει τις διατάξεις των άρθρων 17 και 18 του ΓΟΚ 85 με τις τροποποιήσεις του ν.2831/2000, καθώς επίσης και διατάξεις του Κτιριοδομικού Κανονισμού. σελ. 80

82 Παρουσιάζονται, όμως, και κάποιες διαφοροποιήσεις οι οποίες είναι είτε εισαγωγή νέων διατάξεων, είτε τροποποίηση των παλιών. Ειδικότερα: Νέες διατάξεις Η επιφάνεια κάθε διαμπερούς ανοίγματος που φυτεύεται στο επίπεδο εδάφους, συμμετέχει στον υπολογισμό της φύτευσης. Για πρατήρια υγρών καυσίμων ο υποχρεωτικός χώρος φύτευσης ορίζεται στο 1/4 Οι ιδιοκτησίες που καθορίζονται με κάθετη σύσταση ιδιοκτησίας, περιφράσσονται μόνον στα όρια του οικοπέδου ή του γηπέδου. Τροποποιήσεις παλαιών διατάξεων Στο ΝΟΚ επιτρέπεται η τροποποίηση της φυσικής στάθμης μέχρι ±1,00 μ. από το φυσικό έδαφος από ±1,50 μ. που ίσχυε με τον προηγούμενο οικοδομικό κανονισμό Στις διαμορφώσεις που επιτρέπονται επί των ακαλύπτων χώρων προστίθενται οι κατασκευές για cours anglaises, που επανέρχονται με προϋποθέσεις, και για μηχανικά αναβατόρια για τα εμποδιζόμενα άτομα. Μέσα στις ελάχιστες αποστάσεις Δ του υποχρεωτικού ακαλύπτου επιτρέπονται και οι ανελκυστήρες οχημάτων. Στις κατασκευές που επιτρέπονται κάτω από την οριστική στάθμη του εδάφους των ακάλυπτων χώρων του οικοπέδου ή γηπέδου προστίθεται ως νέο στοιχείο η αποθήκη συσσωρευτών φωτοβολταϊκών συστημάτων. Στις κατασκευές που επιτρέπονται επί των ακάλυπτων χώρων του οικοπέδου προστίθενται τα μηχανικά μέσα για τα εμποδιζόμενα άτομα, οι κατασκευές για την υποδοχή στοιχείων νερού, οι επίτοιχοι λέβητες αερίου και η αποθήκη συσσωρευτών φωτοβολταϊκών συστημάτων. Κάτω από την στάθμη των προκηπίων πλέον προστίθενται οι δεξαμενές λυμάτων καθώς και οι δεξαμενές υγρών και αερίων καυσίμων, οι οποίες δεν επιτρέπονταν εντός του προκηπίου με τον προηγούμενο ΓΟΚ. Άρθρο 18 Φυτεμένα δώματα Το άρθρο 18 περιλαμβάνονται οι διατάξεις που αφορούν στα φυτεμένα δώματα. Στην 1 η παράγραφο του άρθρου 18 αναφέρεται πως επιτρέπεται η κατασκευή φυτεμένων επιφανειών στα δώματα, στις στέγες και στους υπαίθριους χώρους, εφόσον δεν αντίκειται σε ειδικότερους όρους δόμησης που ισχύουν. Επίσης, το υπόστρωμα ανάπτυξης των φυτών με τη διαστρωμάτωση των εξειδικευμένων υλικών, δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τα 40 εκ. πάνω από το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος του κτιρίου. Η βλάστηση που αναπτύσσεται επάνω σε αυτό δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τα 3,00 μ. σελ. 81

83 Το είδος της βλάστησης, το υπόστρωμα ανάπτυξης των φυτών, το σύστημα της πολυεπίπεδης διαστρωμάτωσης των εξειδικευμένων υλικών, καθώς και το αρδευτικό σύστημα, περιγράφεται σε τεχνική έκθεση, όπως ορίζεται στην παράγραφο 2. Επιπλέον στην 1 η παράγραφο επισημαίνεται πως δεν επιτρέπεται η κατασκευή φυτεμένων επιφανειών επάνω στις απολήξεις των κλιμακοστασίων και τα φρεάτια των ανελκυστήρων. Επίσης, η κατασκευή φυτεμένων επιφανειών στα δώματα, στις στέγες και στους υπαίθριους χώρους των κτιρίων πρέπει να μην προσβάλλει την αισθητική του κτιρίου και να εναρμονίζεται με τις υπόλοιπες κατασκευές που προβλέπονται σε αυτά, βάσει του άρθρου 19 του παρόντος. Ειδικά για τις στέγες, πρέπει η φυτεμένη επιφάνεια να ακολουθεί την κλίση τους, ώστε να μην αλλοιώνεται η μορφή του κτιρίου. Τέλος, οι φυτεμένες επιφάνειες στα δώματα, τις στέγες και τους υπαίθριους χώρους των κτιρίων δεν υπολογίζονται στην επιφάνεια φύτευσης. Στην παράγραφο 2 ορίζεται η διαδικασία που απαιτείται για την κατασκευή φυτεμένων δωμάτων. Για τα νέα κτίρια ακολουθούνται οι καθοριζόμενες διαδικασίες πληρότητας και ελέγχου του ν. 4030/2011 «Νέος τρόπος έκδοσης αδειών δόμησης, ελέγχου κατασκευών και λοιπές διατάξεις» (Α' 249), όπως ισχύει, με την πρόσθετη υποβολή τεχνικής έκθεσης κατασκευής Φυτεμένης Επιφάνειας δώματος ή στέγης ή υπαίθριου χώρου. Η κατασκευή της φυτεμένης επιφάνειας συσχετίζεται με τις επί μέρους μελέτες του κτιρίου. Η ανωτέρω τεχνική έκθεση συντάσσεται σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες προδιαγραφές και κατευθυντήριες οδηγίες. Για τα νομίμως υφιστάμενα κτίρια δεν απαιτείται οικοδομική άδεια ή έγκριση εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας. Για την κατασκευή φυτεμένων επιφανειών στα κτίρια της παρ. 1 του άρθρου 21 του ν. 4030/2011 απαιτείται σύμφωνη γνώμη του αρμόδιου Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. Οι περιπτώσεις του αναφερόμενου άρθρου είναι συνοπτικά: Ακίνητα σε παραδοσιακά τμήματα πόλεων, σε παραδοσιακούς οικισμούς, σε ιστορικούς τόπους, σε περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, σε αρχαιολογικούς χώρους, σε ιερούς ναούς, ιερές μονές, παρεκκλήσια και ειδικά κτίρια. Κτίρια ή χώροι που έχουν κηρυχτεί ή μπορούν να χαρακτηριστούν διατηρητέοι, καθώς και σε κτίρια ή οικόπεδα σε επαφή με διατηρητέο κτίριο ή χώρο. Οικοδομικές εργασίες που παραπέμπονται από τον Υπουργό ΠΕΚΑ ή τις υπηρεσίες Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Κατασκευαστικά έργα διαμόρφωσης κοινόχρηστων ή αδόμητων χώρων, εκτός από περιπτώσεις αρχιτεκτονικών διαγωνισμών. Αρχιτεκτονικές μελέτες που διαφοροποιούνται από τα μορφολογικά στοιχεία και την τυπολογία σελ. 82

84 που επιβάλλεται με ειδικές διατάξεις στην περιοχή. Για τα κηρυγμένα διατηρητέα κτίρια ή νεώτερα μνημεία, απαιτείται επιπροσθέτως η σύμφωνη γνώμη του φορέα προστασίας τους. Σε κάθε υπηρεσία δόμησης τηρείται ειδικό Μητρώο «Φυτεμένων Επιφανειών», που ενημερώνεται με τις κατά τα άνω υποβαλλόμενες γνωστοποιήσεις. Σύμφωνα με την παράγραφο 3 το περιεχόμενο του φακέλου των δικαιολογητικών και οι επί μέρους προδιαγραφές σχεδίων και τεχνικής έκθεσης που υποβάλλονται στην αρμόδια υπηρεσία για την κατασκευή Φυτεμένης Επιφάνειας προσδιορίζεται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. Σύμφωνα με την μέχρι τώρα ισχύουσα απόφαση 911/2012 και συγκεκριμένα το Παράρτημα που τη συνοδεύει, τα στοιχεία που υποβάλλονται είναι συνοπτικά τα εξής: 1.Τεχνική έκθεση που περιλαμβάνει: Α. Βασικές πληροφορίες: δομικά χαρακτηριστικά, κλιματολογικές συνθήκες, συνθήκες περιβάλλοντος, επιλογή τύπου φύτευσης. Β. Περιγραφή εργασιών, επιλογή υλικών υποδομής, φυτικών ειδών, μεθόδου άρδευσης, περιγραφή αρδευτικού δικτύου, υπολογισμός φορτίων, αναλυτική περιγραφή εργασιών, πρόγραμμα διαχείρισης. 2. Τεχνικές προδιαγραφές που αφορούν: Α. Την υποδομή Β. Το φυτικό υλικό Γ. Το δίκτυο άρδευσης 3. Σχέδια απεικόνισης των ανωτέρω. Σύγκριση με ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000 Το άρθρο 18 αποτελεί ακριβή επανάληψη της απόφασης 911 της (ΦΕΚ 14Β'), συνεπώς είναι ήδη σε ισχύ. Στην ανωτέρω απόφαση περιέχεται επιπλέον παράρτημα με τα περιεχόμενα της τεχνικής έκθεσης κατασκευής φυτεμένης επιφάνειας. Άρθρο 19 Κατασκευές πάνω από το κτίριο Στο άρθρο 19 αναφέρεται στις κατασκευές πάνω από το κτίριο. Στην 1 η παράγραφο του άρθρου 19 τονίζεται η απαίτηση οι εγκαταστάσεις πάνω από το κτίριο να αποτελούν ενιαίο σύνολο. Η διάταξη αυτή ίσχυε και στον ΓΟΚ 85. Επίσης, η σύνδεση και περίφραξή τους μπορεί να γίνεται με ελαφρά ή διάτρητα στοιχεία. Επιπλέον, πρέπει να σελ. 83

85 αποτυπώνονται στα σχέδια της αδείας. Αυτή η υποχρέωση αποτελεί νέα διάταξη. Στην παράγραφο 2 καθορίζονται οι κατασκευές που επιτρέπονται πάνω από το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος της περιοχής και μέσα στο ιδεατό στερεό. Αυτές είναι: α) Σε νέα και υφιστάμενα κτίρια, επιτρέπονται χώροι κύριας χρήσης αποκλειστικής ή κοινόχρηστης, μέγιστης επιφάνειας 35 μ 2, με προϋπόθεση τη δημιουργία φυτεμένου δώματος που καλύπτει το 80% της συνολικής επιφάνειας του δώματος και με αναλογία 1 μ 2 χώρου ανά πέντε 5 μ 2 φύτευσης. Αποτελεί νέα διάταξη ως κίνητρο για τη δημιουργία φυτεμένου δώματος. β) επιτρέπονται καπνοδόχοι, αγωγοί αερισμού, εγκαταστάσεις ηλιακών συστημάτων με τοποθέτηση του δοχείου σε άμεση επαφή με την άνω στάθμη του δώματος και τοποθέτηση του συλλέκτη πάνω από αυτό, πύργοι ψύξης και δοχεία διαστολής. Καθίσταται πλέον υποχρεωτικό να τοποθετείται το δοχείο του ηλιακού θερμοσίφωνα χαμηλά, έτσι ώστε να «κρύβεται» από το συλλέκτη, προφανώς για αισθητικούς λόγους. γ) Επιτρέπονται απολήξεις κλιμακοστασίων με στάση ανελκυστήρα στο δώμα και φρεάτων ανελκυστήρων με τις ελάχιστες αναγκαίες διαστάσεις και μέγιστο εξωτερικό ύψος 3,80 μ., από την τελικά διαμορφωμένη επιφάνεια του τελευταίου ορόφου του κτιρίου μετά την εξάντληση του συντελεστή δόμησης του οικοπέδου, εφόσον εγκαθίσταται φυτεμένο δώμα ή σύστημα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Πάνω στις απολήξεις αυτές απαγορεύεται η τοποθέτηση οποιασδήποτε κατασκευής ή εγκατάστασης. δ) Επιτρέπονται στηθαία και κιγκλιδώματα ασφαλείας τοποθετούνται στη θέση του περιγράμματος του υποκείμενου ορόφου. Τα στηθαία και κιγκλιδώματα επιτρέπονταν, τώρα ορίζεται η θέση τους. ε) Επιτρέπονται ασκεπείς πισίνες, διακοσμητικά χωροδικτυώματα μέγιστου ύψους 3,00 μ., μόνιμες γλάστρες φυτών και γενικά εγκαταστάσεις για τη δημιουργία κήπων με τον εξοπλισμό τους, που κατασκευάζονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, τοποθετούνται υποχρεωτικά μέσα στο χώρο που ορίζεται από στηθαία ή κιγκλιδώματα ασφαλείας. Οι κατασκευές αυτές επιτρέπονταν, τώρα ορίζεται ότι πρέπει να περικλείονται από στηθαία ή κιγκλιδώματα. στ) Επιτρέπονται κατασκευές για τη στήριξη των φυτών, πέργκολες που μπορούν να επικαλύπτονται από ελαφρά εύκαμπτα υλικά ή κινητά συστήματα, καλαμωτές, φωτοβολταϊκά πανέλα και μόνο σε οριζόντια θέση. Οι πέργκολες επιτρέπονταν γενικά στον ΓΟΚ '85. Τώρα προσδιορίζονται και πιθανοί τρόποι επικάλυψής τους. ζ) Επιτρέπονται οι στέγες. Όμως, σε κάθε περίπτωση απαγορεύονται κατασκευές που δημιουργούν κατακόρυφα ανοίγματα και διαφοροποιούν την ενιαία κλίση και στερεομετρία της στέγης. Σύμφωνα με την 3 η παράγραφο πάνω από το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος της περιοχής και σελ. 84

86 έξω από το ιδεατό στερεό επιτρέπεται μόνο η τοποθέτηση αλεξικέραυνου. Στον προηγούμενο ΓΟΚ επιτρεπόταν και οι κεραίες τηλεόρασης και ραδιοφωνίας. Σύγκριση με ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000 Το παρόν άρθρο είναι σε αντιστοιχία με το άρθρο 16 του ΓΟΚ 85. Παρουσιάζει αρκετές διαφοροποιήσεις όπως η υποχρεωτική αποτύπωση των εγκαταστάσεων πάνω από το κτίριο στα σχέδια της αδείας και η υποχρεωτική τοποθέτηση του δοχείο του ηλιακού θερμοσίφωνα χαμηλά, κάτω από το συλλέκτη, τα οποία αποτελούν νέες διατάξεις. Επίσης ορίζεται η θέση των στηθαίων και κιγκλιδωμάτων καθώς και οι πιθανοί τρόποι επικάλυψης των περγκολών. Δεν επιτρέπεται πλέον έξω από το ιδεατό στερεό η τοποθέτηση κεραίων. Επίσης δεν γίνεται καμιά αναφορά για επιγραφές ή διαφημίσεις, ενώ έχει μάλιστα καταργηθεί και το σχετικό άρθρο 20 του ΓΟΚ '85. Επιπλέον, δεν αναφέρονται τα μηχανοστάσια ανελκυστήρων, συνεπώς συμπεραίνουμε ότι δεν επιτρέπονται πλέον πάνω από το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος. Τέλος, έχει καταργηθεί η αίθουσα κοινωνικών εκδηλώσεων με την έννοια του ΓΟΚ '85. Άρθρο 20 Κατασκευές σε δημόσιους κοινόχρηστους χώρους Το άρθρο 20 του νέου οικοδομικού κανονισμού αναφέρεται στις κατασκευές που επιτρέπονται σε δημόσιους κοινόχρηστους χώρους οικισμών εντός σχεδίου. Στην παράγραφο 1 του παρόντος άρθρου γίνεται αναφορά στις επιτρεπόμενες κατασκευές σε αυτούς. Αυτές είναι: α) κατασκευές για τη διαμόρφωση του εδάφους, όπως κλίμακες, τοίχοι, διάδρομοι, κεκλιμένα επίπεδα, μηχανικά μέσα κάλυψης υψομετρικών διαφορών, καθώς και κατασκευές για την εξυπηρέτηση ατόμων με αναπηρία ή/και εμποδιζόμενων ατόμων, β) κατασκευές για τον εξωραϊσμό και την αισθητική τους αναβάθμιση, τον εξοπλισμό και την ασφάλειά τους και γενικά κατασκευές για την εξυπηρέτηση του προορισμού των χώρων αυτών, γ) λυόμενες και προσωρινές κατασκευές, δ) κατασκευές για τη λειτουργία και την εξυπηρέτηση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς. Οι παραπάνω κατασκευές για να πραγματοποιηθούν, είτε από τον οικείο Δήμο, είτε από άλλους δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς ή νομικά πρόσωπα ή ιδιώτες, απαιτείται απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου και άδεια της Υπηρεσίας Δόμησης. Επίσης, αναφέρεται ότι για ορισμένες κατηγορίες κατασκευών ή εγκαταστάσεων ύστερα από απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και κλιματικής Αλλαγής δεν απαιτείται Άδεια Δόμησης και η διαδικασία ελέγχου τους από άποψη ασφάλειας και αισθητικής. σελ. 85

87 Η παράγραφος 1 αποτελεί αναδιατύπωση μέρους της παραγράφου 1 του άρθρου 19 του ΓΟΚ '85 όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000.προστίθεται η αναφορά στα μηχανικά μέσα κάλυψης υψομετρικών διαφορών, στις κατασκευές για εμποδιζόμενα άτομα και τέλος, στις εγκαταστάσεις για τη λειτουργία των ΜΜΜ. Αναφορά στις λυόμενες και προσωρινές κατασκευές γινόταν στην παράγραφο 3 του άρθρου 19 του ΓΟΚ '85. Στην παράγραφο 2 του άρθρου 20 αναφέρονται ποιες κατασκευές ή εγκαταστάσεις επιτρέπονται σε δημόσιους κοινοχρήστους χώρους. Ειδικότερα, επιτρέπονται: α) Οι κατασκευές δικτύων υποδομής και εγκαταστάσεων κοινής ωφέλειας, μετά των παραρτημάτων αυτών (υπέργειων και υπόγειων) βάσει μελέτης της αρμόδιας αρχής, για τις οποίες δεν απαιτείται έκδοση άδειας. Οι επιχειρήσεις και οργανισμοί κοινής ωφέλειας υποχρεούνται να κοινοποιούν τα σχέδια στα οποία απεικονίζεται η κατασκευή των έργων στις οικείες Υπηρεσίες Δόμησης. β) Η εγκατάσταση σταθμών μέτρησης ατμοσφαιρικής ρύπανσης, θορύβου και μετεωρολογικών παραμέτρων με τον αναγκαίο εξοπλισμό από υπηρεσίες του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, των Περιφερειών και των Δήμων μετά από κοινοποίηση της μελέτης στις οικείες Υπηρεσίες Δόμησης. Από τους ίδιους φορείς επιτρέπεται η εγκατάσταση των σταθμών αυτών χωρίς έκδοση άδειας στους ακάλυπτους χώρους οικοπέδων και δωμάτων δημοσίων κτιρίων. Οι κατασκευές αυτές δεν προσμετρώνται στο συντελεστή δόμησης και στην κάλυψη. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής καθορίζονται τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, η χρονική διάρκεια και η διαδικασία εγκατάστασης των σταθμών αυτών. Θα πρέπει να αναφερθεί ότι στην περίπτωση των σταθμών μέτρησης ατμοσφαιρικής ρύπανσης, θορύβου και μετεωρολογικών παραμέτρων με τον νέο οικοδομικό κανονισμό απαιτείται μόνο κοινοποίηση στην Υπηρεσία Δόμησης και όχι έγκριση της Β'βάθμιας ΕΠΑΕ που απαιτούνταν στον ΓΟΚ 85. γ) Υπέργειοι και υπόγειοι σταθμοί διανομής ή μέτρησης και ρύθμισης φυσικού αερίου. δ) Η εγκατάσταση κεντρικών λεβήτων ή μονάδων Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Αποδοτικότητας (ΣΗΘΥΑ) για τηλεθέρμανση. Οι σταθμοί διανομής, μέτρησης και ρύθμισης φυσικού αερίου και οι μονάδες ΣΗΘΥΑ εισάγονται για πρώτη φορά στις επιτρεπόμενες εγκαταστάσεις στους δημόσιους κοινόχρηστους χώρους. Στην παράγραφο 3 αναφέρεται ότι για τις εκτάσεις κοινόχρηστων χώρων όπως ορίζονται στο ν. 998/1979, όπως ισχύει, που αφορά σε δασικές εκτάσεις και συμπεριλαμβάνουν άλση και πάρκα, μετά από έγκριση δασικής υπηρεσίας επιτρέπονται: Κατασκευές εξωραϊσμού και εξυπηρέτησης του προορισμού τους. Λυόμενες και προσωρινές κατασκευές. σελ. 86

88 Δίκτυα υποδομής - εγκαταστάσεις κοινής ωφελείας. Σταθμοί μέτρησης ατμοσφαιρικής ρύπανσης, θορύβου και μετεωρολογικών παραμέτρων. Η παράγραφος 4 που είναι αναδιατύπωση της παραγράφου 3 του άρθρου 19 του ΓΟΚ 85 αναφέρει ότι η κατασκευή σκαλοπατιών για την εξυπηρέτηση των κτιρίων έξω από τη ρυμοτομική γραμμή απαγορεύεται σε κάθε περίπτωση. Κατ εξαίρεση είναι δυνατή η κατασκευή τους αν μετά την ανέγερση του κτιρίου έχει μεταβληθεί η υψομετρική στάθμη του δρόμου. Για να γίνει αυτή η κατασκευή απαιτείται άδεια του Δημοτικού ή Κοινοτικού Συμβουλίου. Επίσης, η κατασκευή αυτή πρέπει να εξασφαλίζει την ασφάλεια της κυκλοφορίας. Τέλος στην παράγραφο επισημαίνεται η απαγόρευση οποιασδήποτε μορφής κατασκευή εκτός της ρυμοτομικής γραμμής. Μοναδική επιφύλαξη είναι η τήρηση των διατάξεων ασφαλείας για την εγκατάσταση δικτύων κοινής ωφέλειας, μόνιμη ή κινητή για την εξυπηρέτηση του κτιρίου, όπως ράμπες, σκαλοπάτια, ζαρντινιέρες. Στην παράγραφο 5 γίνεται αναφορά για πρώτη φορά στον νέο οικοδομικό κανονισμό στην έννοια της υπέργειας ζεύξης κτιρίων. Εκτός από τον ορισμό της υπέργειας ζεύξης κτιρίων που δίνεται στην παράγραφο 29 του άρθρου 2 του νέου οικοδομικού κανονισμού μας δίνονται οι εξής πληροφορίες: Πρέπει να γίνεται σε ύψος> 5,00μ. από το έδαφος ή υπόγεια. Απαιτείται έγκριση από το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής. Απαιτείται έγκριση από τον φορέα διαχείρισης των κοινόχρηστων χώρων Σύγκριση με ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000 Το άρθρο 20 επαναλαμβάνει κάποιες από τις διατάξεις του αντίστοιχου άρθρου 19 του ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000.οι σημαντικές διαφορές των δύο άρθρων είναι ότι γίνεται αναφορά για πρώτη φορά στον νέο οικοδομικό κανονισμό στην έννοια της υπέργειας ζεύξης κτιρίων και οι σταθμοί διανομής, μέτρησης και ρύθμισης φυσικού αερίου και οι μονάδες ΣΗΘΥΑ εισάγονται για πρώτη φορά στις επιτρεπόμενες εγκαταστάσεις στους δημόσιους κοινόχρηστους χώρους. Επίσης στην περίπτωση των σταθμών μέτρησης ατμοσφαιρικής ρύπανσης, θορύβου και μετεωρολογικών παραμέτρων με τον νέο οικοδομικό κανονισμό απαιτείται μόνο κοινοποίηση στην Υπηρεσία Δόμησης και όχι έγκριση της Β'βάθμιας ΕΠΑΕ που απαιτούνταν στον ΓΟΚ 85. σελ. 87

89 Άρθρο 21 Προσωρινές κατασκευές Το άρθρο 21 αφορά στις προσωρινές κατασκευές. Σε σχέση με την μέχρι τώρα ισχύουσα απόφαση 76936/3992/1987 που διέκρινε κατηγορίες προσωρινών κατασκευών και περιέγραφε με αναλυτικό τρόπο τη διαδικασία, τους φορείς και τα απαιτούμενα δικαιολογητικά για την έγκριση τοποθέτησής τους, το παρόν άρθρο δίνει μεγαλύτερη βαρύτητα στην περιγραφή των επιτρεπτών θεμελιώσεων των προσωρινών κατασκευών. Στην παράγραφο 1 του ανωτέρω άρθρου αναφέρεται ότι για τις προσωρινές κατασκευές ισχύουν τα παρακάτω: τοποθετούνται σε ιδιωτικούς χώρους παραχωρημένους σε δημόσια κοινή χρήση όπως ορίζεται στο άρθρο 10 τοποθετούνται σε δημόσιους κοινόχρηστους χώρους, υπαίθριους ή στεγασμένους, κατά παρέκκλιση των κείμενων πολεοδομικών όρων της περιοχής και υπό την προϋπόθεση ότι επιτρέπονται οι συγκεκριμένες χρήσεις απαιτείται έγκριση τοποθέτησης και λειτουργίας από τον αρμόδιο κατά περίπτωση φορέα, κατόπιν υποβολής απαραίτητων δικαιολογητικών και στοιχείων για την κατασκευή ή συναρμολόγηση και τοποθέτηση, καθώς και προσδιορισμός του χρονικού διαστήματος διατήρησής τους. Επιπλέον στην παράγραφο 2 αναφέρεται ότι οι κατασκευές αυτές οφείλουν να διαθέτουν πιστοποιητικό στατικής επάρκειας σύμφωνα με τις ισχύουσες ελληνικές ή ευρωπαϊκές προδιαγραφές και η θεμελίωσή τους πρέπει να γίνεται: επί ξύλινων πασσάλων, επί μεμονωμένων προκατασκευασμένων πεδίλων σκυροδέματος, επιφάνειας μικρότερης ή ίσης του ενός τετραγωνικού μέτρου, επί προκατασκευασμένων θεμελιολωρίδων σκυροδέματος, πλάτους μικρότερου ή ίσου του 0,60 μ. και επί οποιουδήποτε άλλου προκατασκευασμένου στοιχείου, για το οποίο αποδεικνύεται η ευχερής απομάκρυνση και για το οποίο δεν απαιτείται έγχυτο σκυρόδεμα επί τόπου του έργου. Επίσης καθορίζεται με υπουργική απόφαση του αρμόδιου Υπουργού ΠΕΚΑ το χρονικό διάστημα αδειοδότησης ανά είδος και επιφάνεια προσωρινής κατασκευής, καθώς και τα στοιχεία που απαραίτητα υποβάλλονται μαζί με την αιτιολογική έκθεση για την αναγκαιότητα της τοποθέτησης, στον αρμόδιο φορέα. σελ. 88

90 Σύγκριση με ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000 Στον ΓΟΚ 85 δεν υπάρχει αντίστοιχο άρθρο που να αναφέρεται στις προσωρινές κατασκευές.το επίσημο έγγραφο που όριζε τις προϋποθέσεις για τις προσωρινές κατασκευές είναι το 76936/3992/1987. Το προαναφερθέν έγγραφο διέκρινε μόνο κατηγορίες προσωρινών κατασκευών και περιέγραφε με αναλυτικό τρόπο τη διαδικασία, τους φορείς και τα απαιτούμενα δικαιολογητικά για την έγκριση τοποθέτησής τους σε αντίθεση με το παρόν άρθρο 21 του νέου οικοδομικού κανονισμού που δίνει μεγαλύτερη βαρύτητα στην περιγραφή των επιτρεπτών θεμελιώσεων των προσωρινών κατασκευών Άρθρο 22 Παρόδια στοά Στο άρθρο 22 γίνεται ανάλυση των προϋποθέσεων κατασκευής της παρόδιας στοάς. Η παρόδια στοά δεν μετρά στην δόμηση και στον συντελεστή όγκου ενώ στην κάλυψη δεν προσμετράται μόνο όταν κατασκευάζεται χωρίς υποστυλώματα και δεν υπάρχει όροφος πάνω από αυτή, όπως έχει ήδη αναφερθεί και στην παράγραφο 4ζ του άρθρου 12. Στην παράγραφο 1 αναφέρεται ότι η κατασκευή παρόδιας ή στοάς είναι υποχρεωτική όταν αυτό προβλέπεται από το ρυμοτομικό σχέδιο της περιοχής και κατά την έγκριση ή τροποποίηση ρυμοτομικού σχεδίου, το πλάτος της ορίζεται αριθμητικά. Επίσης, οφείλει να συνδέεται λειτουργικά και αισθητικά με το κτίριο, η μία πλευρά της να εφάπτεται της οικοδομικής γραμμής και δεν μπορεί να αποτελεί ανεξάρτητη κατασκευή. Σε περίπτωση που η όψη του κτιρίου κατασκευάζεται σε απόσταση από την οικοδομική γραμμή μεγαλύτερη του προβλεπόμενου πλάτους της στοάς ή δεν καταλαμβάνει όλο το μήκος των προσώπων του οικοπέδου στα οποία προβλέπεται η υποχρεωτική στοά, απαιτείται έγκριση Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής για την έκδοση άδειας δόμησης. Στην παράγραφο 2 αναφέρονται οι προδιαγραφές που πρέπει να πληρούνται στην κατασκευή της παρόδιας στοάς. Αυτές είναι: α) Το δάπεδό της να είναι συνεχόμενο με το δάπεδο του πεζοδρομίου. Στον ΓΟΚ 85 αναφέρεται ως μέγιστη κλίση 2% προς τον κοινόχρηστο χώρο κάτι στο οποίο δεν γίνεται καμιά αναφορά στον νέο οικοδομικό κανονισμό ως προδιαγραφή. β) Το ελεύθερο ύψος της από τη στάθμη του πεζοδρομίου μέχρι την κατώτερη επιφάνεια της οροφής της να μην είναι μικρότερο από το ύψος που προκύπτει από τη σχέση ύψους προς πλάτος 3:4 και σε όλες τις περιπτώσεις να μην είναι μικρότερο των 3,00 μ. Σ αυτή την προδιαγραφή συναντάμε μια σημαντική διαφορά όσον αφορά το ύψος. Στον ΓΟΚ 85 υπήρχε όριο ύψους 3,50 μ και τώρα μειώθηκε στα 3,00 μ. σελ. 89

91 γ) Να μην υπάρχουν μόνιμες προεξοχές ή και κατασκευές στο δάπεδο, την οροφή και στην πλευρά του κτιρίου, χωρίς απαγόρευση ύπαρξης μη μόνιμων κατασκευών κάτι που δεν επιτρεπόταν στον ΓΟΚ 85. δ) Η κάθετη προς την οικοδομική γραμμή πλευρά των υποστυλωμάτων δεν επιτρέπεται να είναι μεγαλύτερη από το 1/6 του πλάτους της στοάς. Διατηρείται η διάταξη έκτος από το ότι δεν ισχύει πλέον ότι η απόσταση μεταξύ των υποστυλωμάτων πρέπει να είναι μεγαλύτερη από 3,00μ. ε) Ποσοστό 30% της επιφάνειας της στοάς προσμετράται στον υπολογισμό της απαιτούμενης επιφάνειας φύτευσης. Αποτελεί μία νέα διάταξη. στ) Κάτω από τη στοά σε ίσο πλάτος με αυτή και μέχρι βάθος 3,00 μ. από τη στάθμη του πεζοδρομίου επιτρέπονται μόνο εγκαταστάσεις κοινής ωφέλειας και τα δίκτυα που εξυπηρετούν το κτίριο. ζ) Οι στοές μπορεί να κατασκευαστούν χωρίς υποστυλώματα εφόσον επιτρέπεται από τη στατική επίλυση του κτιρίου που τις διαμορφώνει. Διατηρείται η δυνατότητα να κατασκευάζεται στοά χωρίς υποστυλώματα. Ως μοναδική προϋπόθεση τίθεται να επιτρέπεται από τη στατική επίλυση σε αντίθεση με τον ΓΟΚ 85 κατά τον οποίου απαιτούνταν η γνώμη της ΕΠΑΕ σε αυτή την περίπτωση. Στην 3 η παράγραφο του παρόντος άρθρου αναφέρεται ότι σε κτίρια, στα οποία δεν έχει διανοίγει η προβλεπόμενη από το εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο στοά, δεν χορηγείται άδεια δόμησης για οποιαδήποτε προσθήκη, είτε καθ ύψος είτε κατ επέκταση στο κτίριο. Ωστόσο, επιτρέπονται επισκευές και διαρρυθμίσεις, καθώς και αλλαγές χρήσης του υφισταμένου κτιρίου σύμφωνα με τις επιτρεπόμενες χρήσεις που ισχύουν στην περιοχή. Για κτίρια για τα οποία απαιτούνται επισκευές λόγω σεισμών ή σε περίπτωση επισκευών για λόγους υγιεινής και χρήσης κτιρίων ή επικινδυνότητας η παραπάνω απαγόρευση δεν έχει ισχύ. Στην διάταξη, που ίσχυε και με τον προηγούμενο οικοδομικό κανονισμό, παρέχεται πλέον το δικαίωμα να γίνονται οποιεσδήποτε επισκευές, διαρρυθμίσεις και αλλαγές χρήσεις που επιτρέπονται στην περιοχή, σε οποιοδήποτε τμήμα του κτιρίου. Ενώ ο ΓΟΚ '85 απαγόρευε οποιαδήποτε επισκευή ή διαρρύθμιση στον όροφο της στοάς, εκτός από την περίπτωση κτιρίων που απαιτούνται επισκευές, είτε λόγω σεισμών, είτε για λόγους υγιεινής και χρήσης κτιρίων. Επίσης, με τον ΓΟΚ 85 επιτρεπόταν για κτίρια που χαρακτηρίζονται διατηρητέα ή έργα τέχνης καθώς και για ιστορικά μνημεία. σελ. 90

92 Σύγκριση με ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000 Οι διατάξεις του άρθρου 22 υπήρχαν στην πλειοψηφία τους και στο άρθρο 15 του προηγούμενου ΓΟΚ. Ωστόσο, παρουσιάζονται και αρκετές διαφοροποιήσεις: Στο ΝΟΚ δεν γίνεται καμία αναφορά στην εγκάρσια κλίση του δαπέδου της στοάς, ενώ από τον προηγούμενο κανονισμό οριζόταν έως 2%. Έχει μεταβληθεί το ελάχιστο ελεύθερο ύψος της στοάς από 3,50 μ. σε 3,00 μ. Δεν ισχύει πλέον ο περιορισμός για την απαγόρευση των μη μόνιμων προεξοχών. Δεν ισχύει πλέον ότι η απόσταση μεταξύ των υποστυλωμάτων πρέπει να είναι μεγαλύτερη από 3,00μ. Εισάγεται μία νέα διάταξη, κατά την οποία 30% της επιφάνειας της στοάς προσμετράται στον υπολογισμό της απαιτούμενης επιφάνειας φύτευσης. Για την κατασκευή στοών χωρίς υποστυλώματα μοναδική προϋπόθεση είναι να επιτρέπεται από τη στατική επίλυση του κτιρίου ενώ με τον ΓΟΚ 85 απαιτούταν η γνώμη της ΕΠΑΕ. Σε περίπτωση κτιρίων που δεν έχει γίνει η απαιτούμενη στοά παρέχεται πλέον το δικαίωμα να γίνονται οποιεσδήποτε επισκευές, διαρρυθμίσεις και αλλαγές χρήσεις που επιτρέπονται στην περιοχή, σε οποιοδήποτε τμήμα του κτιρίου. Άρθρο 23 Υφιστάμενα κτίρια Στο παρόν άρθρο αναλύεται τι ισχύει για τα υφιστάμενα κτίρια και ποιοι είναι οι όροι δόμησης που θα ισχύουν κατά περίπτωση Στην παράγραφο 1 του παρόντος άρθρου διευκρινίζεται ποιο κτίριο ή τμήμα αυτού θεωρείται νομίμως υφιστάμενο. Αυτά είναι: α) αν έχει ανεγερθεί με νόμιμη άδεια ή αναθεώρηση και σύμφωνα με τους όρους αυτής β) αν έχει νομιμοποιηθεί με το εδάφιο 5 της παραγράφου 8 του άρθρου 8 του ν. 1512/1985 ή την παράγραφο 3 του άρθρου 22 του ν. 1577/1985, όπως τροποποιήθηκε με το ν. 2831/2000 ή την παράγραφο 2 του άρθρου 26 του ν. 4014/2011 γ) αν προϋπήρχε της έγκρισης του σχεδίου πόλης και συγχρόνως οποιουδήποτε κανονισμού δόμησης στην περιοχή προ της δημοσίευσης του προεδρικού διατάγματος της για τις εκτός σχεδίου δόμησης περιοχές και προ της δημοσίευσης του ν.δ. της για τις εντός σχεδίου περιοχές, δ) αν προϋφίσταται του βασιλικού διατάγματος της ή εξαιρέθηκε με τις διατάξεις του ν. 1337/1983 και μόνο για το τμήμα που δεν αντίκειται είτε στις ισχύουσες διατάξεις είτε σε εκείνες που ίσχυαν κατά το χρόνο κατασκευής του εάν αυτές είναι ευνοϊκότερες, σελ. 91

93 ε) αν πρόκειται για κτίρια που έχουν χαρακτηρισθεί νεότερα μνημεία ή διατηρητέα είτε στο σύνολο, είτε μόνο τμήματα αυτών όπως ιδίως όψεις, φέρουσα τοιχοποιία. Αποτελεί νέα διάταξη. στ) αν πρόκειται για κτίριο που έχει ανεγερθεί με οικοδομική άδεια πριν την ισχύ του παρόντος και που έχει πρόσωπο σε οικοδομική γραμμή που βρίσκεται απέναντι από οικοδομικό τετράγωνο στα ακραία σημεία του σχεδίου και με τους όρους δόμησης του απέναντι οικοδομικού τετραγώνου. Στην παράγραφο 2 του άρθρου 23 αναφέρονται οι όροι δόμησης που ισχύουν για τα υφιστάμενα κτίρια. Συγκεκριμένα, για τα κτίρια ή τα τμήματα των κτιρίων της παραγράφου 1, οι συντελεστές κάλυψης, δόμησης, όγκου και ύψη υπολογίζονται σύμφωνα με τον κανονισμό και τις πολεοδομικές διατάξεις που ίσχυαν κατά το χρόνο κατασκευής τους. Ειδικότερα: α) Στην κάλυψη και στο συντελεστή δόμησης του οικοπέδου, που έχει πραγματοποιηθεί, προσμετρώνται τα υπάρχοντα κτίσματα, νομίμως υφιστάμενα ή όχι. β) Χώροι των προαναφερθέντων κτισμάτων που δεν υπολογίζονταν κατά το χρόνο κατασκευής τους στο συντελεστή δόμησης του οικοπέδου, δεν υπολογίζονται στη συνολική επιφάνεια του κτιρίου. γ) Όροι δόμησης ή διατάξεις που ορίζονται με τον παρόντα νόμο και δεν είχαν ορισθεί κατά το χρόνο κατασκευής του υφιστάμενου κτίσματος κατισχύουν των διατάξεων του παρόντος νόμου κατά τη μελέτη της προσθήκης, εξαιρουμένων των διατάξεων που αφορούν σε άτομα με αναπηρία ή/και εμποδιζόμενα άτομα. Στην παράγραφο 3 καθορίζεται σε ποιες περιπτώσεις επιτρέπεται η προσθήκη σε νομίμως υφιστάμενο κτίριο. Αυτές είναι: α) Κατ επέκταση ή και καθ ύψος σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου και σύμφωνα με τις ειδικές πολεοδομικές διατάξεις που ισχύουν στην περιοχή. Η συνολική εκμετάλλευση δεν μπορεί να υπερβαίνει τον ισχύοντα, κατά το χρόνο χορήγησης της άδειας δόμησης προσθήκης, συντελεστή δόμησης της περιοχής. β) Η επέκταση καθ ύψος επιτρέπεται να εκτείνεται έως το περίγραμμα του κτιρίου, έστω και αν το τελευταίο υπερβαίνει τα όρια του οικοδομήσιμου τμήματος του οικοπέδου, όπως αυτά καθορίζονται από τον παρόντα νόμο ή από τις ειδικές διατάξεις που ισχύουν στην περιοχή, μόνο για λόγους ενίσχυσης ή συμπλήρωσης της φέρουσας κατασκευής. Στην παράγραφο 4 επισημαίνεται ότι σε περίπτωση προσθηκών και ενισχύσεων φέροντος οργανισμού νομίμως υφιστάμενων κτιρίων επιτρέπεται η κατασκευή φερόντων στοιχείων εντός των υποχρεωτικά ακαλύπτων χώρων, πλαγίων και πίσω υποχρεωτικών αποστάσεων Δ ή δ και προκηπίου σύμφωνα με τη στατική μελέτη. Σε περίπτωση ταύτισης της οικοδομικής γραμμής με σελ. 92

94 τη ρυμοτομική γραμμή επιτρέπεται το πλάτος του φέροντος στοιχείου και μόνο, να εισέρχεται στον κοινόχρηστο χώρο έως και 30 εκατοστά. Οι κατασκευές αυτές δεν προσμετρώνται στην επιφάνεια κάλυψης και δόμησης του κτιρίου. Η θεμελίωση εκτός ρυμοτομικής γραμμής επιτρέπεται σε βάθος ανώτερο των δυόμιση μέτρων και προεξοχής από το φέροντα οργανισμό έως 30 εκατοστά. Στην παράγραφο 5 διευκρινίζεται ότι σε περίπτωση συναίνεσης ιδιοκτητών όμορων οικοπέδων είναι δυνατή η λειτουργική ενοποίηση των κτισμάτων των ιδιοκτησιών για όσο χρονικό διάστημα προβλέπεται από την ιδιωτική σύμβαση εφόσον διασφαλίζεται η στατική επάρκεια των κτισμάτων μετά τις προβλεπόμενες διαρρυθμίσεις. Σε περίπτωση συναίνεσης ιδιοκτητών αυτοτελών ιδιοκτησιών του ιδίου κτιρίου είναι δυνατή η λειτουργική τους ενοποίηση εφόσον διασφαλίζεται η στατική επάρκεια του κτίσματος μετά τις προβλεπόμενες διαρρυθμίσεις. Σύγκριση με ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000 Οι διατάξεις του άρθρου 23 υπήρχαν στην πλειοψηφία τους και στο άρθρο 22 του προηγούμενου ΓΟΚ με την διαφορά ότι πλέον με τον καινούργιο οικοδομικό κανονισμό προβλέπεται η δυνατότητα ενοποίησης κτιρίων ομόρων ιδιοκτησιών, κατόπιν ιδιωτικής σύμβασης, ή αυτοτελών ιδιοκτησιών στο ίδιο κτίριο, αρκεί να εξασφαλίζεται η στατική επάρκεια. Άρθρο 24 Χαμηλά κτίρια Το άρθρο 24 αναφέρεται στην έννοια των χαμηλών κτιρίων και τι ισχύει με τους όρους δόμησης τους. Στην παράγραφο 1 γίνεται αναφορά στον όρο χαμηλό κτίριο. Συγκεκριμένα χαμηλό κτίριο είναι αυτό του οποίου κύρια χρήση είναι η κατοικία και το οποίο έχει μέγιστο ύψος το πολύ 8,50μ, συμπεριλαμβανομένης της στέγης, από την οριστική στάθμη του εδάφους και η συνολική επιφάνεια που υπολογίζεται στο σ.δ. είναι το πολύ 400 τ.μ. Στο οικόπεδο είναι δυνατή η κατασκευή περισσότερων του ενός χαμηλών κτιρίων, εφόσον η συνολική επιφάνεια όλων των κτιρίων που υπολογίζεται στο σ.δ. δεν υπερβαίνει τα 400 τ.μ. Στην 2 η παράγραφο επισημαίνεται ότι στη συνολική επιφάνεια, που προκύπτει από το συντελεστή δόμησης, για τα χαμηλά κτίρια δεν υπολογίζονται, εκτός από τα αναφερόμενα στο άρθρο 11, οι εξώστες και υπαίθριοι στεγασμένοι χώροι, ανεξάρτητα από την επιφάνειά τους. Στην παράγραφο 3 γίνεται αναφορά στον τρόπο τοποθέτησης των χαμηλών κτιρίων μέσα στο οικόπεδο. Συγκεκριμένα αυτά τοποθετούνται ελεύθερα μέσα στο οικόπεδο, όταν δεν εφάπτονται με τα πίσω και πλάγια όρια του οικοπέδου, η ελάχιστη απόσταση του κτιρίου από τα όρια είναι Δ=2,50 μ. και η κάλυψή τους δεν υπερβαίνει την επιτρεπόμενη κάλυψη της περιοχής. Στην περίπτωση που δεν εξασφαλίζεται κάλυψη 120 τ.μ. το μέγιστο ποσοστό κάλυψης προσαυξάνεται σελ. 93

95 έως τα 120 τ.μ. εφόσον η κάλυψη δεν υπερβαίνει το 70% του οικοπέδου και δεν ισχύουν διαφορετικές ειδικές διατάξεις στην περιοχή. Στην παράγραφο 4 επισημαίνεται ότι πάνω από το μέγιστο ύψος των 8,50 μ. επιτρέπονται στέγες μεγίστου ύψους 1,50 μ., καθώς και οι λοιπές κατασκευές που αναφέρονται στο άρθρο 19. Σύμφωνα με την 5 η παράγραφο για περιοχές που το επιτρεπόμενο ύψος είναι μικρότερο των 11 μ. οι διατάξεις του παρόντος άρθρου δεν έχουν εφαρμογή. Στην 6 η και τελευταία παράγραφο του παρόντος άρθρου επισημαίνεται ότι κατά τα λοιπά η δόμηση των χαμηλών κτιρίων διέπεται από τις διατάξεις του παρόντος νόμου. Σύγκριση με ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000 Οι διατάξεις του άρθρου 24 υπήρχαν στην πλειοψηφία τους και στο άρθρο 14 του προηγούμενου ΓΟΚ. Στο νέο οικοδομικό κανονισμό δεν επιτρέπεται πια υπέρβαση του μέγιστου επιτρεπόμενου ποσοστού κάλυψης παρά μόνο στην περίπτωση οικοπέδων όπου αυτή είναι μικρότερη από τα 120τ.μ. όποτε και προσαυξάνεται μέχρι τα 120τ.μ υπό προϋποθέσεις. Άρθρο 25 Κίνητρα για τη δημιουργία κτιρίων ελάχιστης ενεργειακής κατανάλωσης Το άρθρο 25 αναφέρεται στα κίνητρα για τη δημιουργία ελάχιστης ενεργειακής κατανάλωσης κάτι το οποίο εισάγεται για πρώτη φορά στον οικοδομικό κανονισμό. Στην παράγραφο 1 αναφέρεται ότι δίνεται κίνητρο αύξησης του σ.δ. 5% στην περίπτωση όπου το κτίριο κατατάσσεται σύμφωνα με την ενεργειακή του μελέτη, στην ανώτερη ενεργειακά κατηγορία Α+ σύμφωνα με τον ΚΕΝΑΚ, όπως αυτή κάθε φορά ορίζεται και σύμφωνα με τον ενεργειακό σχεδιασμό του απαιτείται η ελάχιστη δυνατή κατανάλωση ενέργειας μέσω συστημάτων εξοικονόμησης ενέργειας, καθώς και μονάδων Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Αποδοτικότητας (ΣΗΘΥΑ), καθώς και συστημάτων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Σύμφωνα με τον ΚΕΝΑΚ (ΦΕΚ407/ ) η κατάταξη ενός κτιρίου σε ενεργειακή κατηγορία καθορίζεται από τον λόγο: Τ= Υπολογιζόμενη κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας εξετοζόμενου κτιρίου Υπολογιζόμενη κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας κτιρίου αναφοράς Για να ανήκει ένα κτίριο στην ανώτερη κατηγορία Α+, πρέπει Τ 0,33. σελ. 94

96 Στην παράγραφο 2 επισημαίνεται ότι η ειδική αύξηση του σ.δ. κατά 10% προσφέρεται σε κτίρια ελάχιστης ενεργειακής κατανάλωσης που παρουσιάζουν παράλληλα εξαιρετική περιβαλλοντική απόδοση. Για τα κτίρια αυτά θα πρέπει να ισχύει: Η ετήσια πρωτογενή ενεργειακή τους κατανάλωση για θέρμανση, κλιματισμό, φωτισμό, αερισμό και ζεστό νερό χρήσης κάτω των 10kwh/m 2 /έτος. Η συνολική ενεργειακή μελέτη θα πρέπει να εκπονείται συμφώνα με τον ΚΕΝΑΚ, και είναι δυνατόν να συμπληρώνεται με ειδικά υπολογιστικά δεδομένα που προκύπτουν από την προσομοίωση του κτιρίου με αναγνωρισμένα διεθνώς υπολογιστικά εργαλεία ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων. Τα κτίρια αυτά να περιλαμβάνουν συστήματα εξοικονόμησης ενέργειας, καθώς και συστήματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Να τεκμηριώνεται η εξαιρετική περιβαλλοντική τους απόδοση με χρήση διεθνώς αναγνωρισμένης μεθοδολογίας περιβαλλοντικής αξιολόγησης, (Environmental Assessment Method), όπως το LEED ή άλλη ισοδύναμη διεθνής μεθοδολογία. Εξαιρετική περιβαλλοντική απόδοση θεωρείται αυτή που είναι ισοδύναμη ή καλύτερη από το χρυσό LEED. Από τις διεθνώς αναγνωρισμένες μεθόδους περιβαλλοντικής αξιολόγησης οι περισσότερο γνωστές είναι τρεις: Α. Η μέθοδος L.E.E.D. (Leadership in Energy and Environmental Design ή «Πρωτοπορία στον ενεργειακό και περιβαλλοντικό σχεδιασμό»). Άρχισε να εφαρμόζεται το 1998 (Η.Π.Α.) και αφορά: Σχεδιασμό και κατασκευή νέων κτιρίων. Εσωτερικό σχεδιασμό και κατασκευή Λειτουργία και συντήρηση υφιστάμενων κτιρίων Ανάπτυξη γειτονιάς Σχεδιασμό και κατασκευή κατοικίας. Η βαθμολόγηση βασίζεται σε ορισμένους παράγοντες με μεγαλύτερη βαρύτητα στην ενέργεια. Οι παράγοντες αυτοί είναι: Γενική βιωσιμότητα (26 βαθμοί). Υδατική απόδοση (14 βαθμοί). Ενέργεια και ατμοσφαιρική ρύπανση (35 βαθμοί). Υλικά και φυσικοί πόροι (10 βαθμοί). Περιβαλλοντική ποιότητα εσωτερικού χώρου (15 βαθμοί). Καινοτομία στη λειτουργία (6 βαθμοί). σελ. 95

97 Επίτευξη αναπτυξιακών προτεραιοτήτων περιφέρειας (4 βαθμοί). Με βάση τη βαθμολογία το έργο μπορεί να κατατάσσεται στις εξής κατηγορίες: Πιστοποίηση: βαθμοί Αργυρό: βαθμοί. Χρυσό: βαθμοί. Πλατινένιο: 80 βαθμοί και πάνω. Β. Η μέθοδος B.R.E.E.A.M. (Building Research Establishment Environmental Assessment Method ή «Μέθοδος περιβαλλοντικής αξιολόγησης του (Βρετανικού) Ιδρύματος Οικοδομικής Έρευνας»). Άρχισε να εφαρμόζεται το 1990 (Ηνωμένο Βασίλειο). Γ. Η μέθοδος C.A.S.B.E.E. (Comprehensive Assessment System for Built Environment Efficiency ή «Περιεκτικό σύστημα αξιολόγησης για την (ενεργειακή) απόδοση του δομημένου περιβάλλοντος»). Άρχισε να εφαρμόζεται το 2001 Ιαπωνία. Κατά τη φάση της υποβολής των δικαιολογητικών της άδειας πρέπει να κατατίθεται πλήρης φάκελος που περιλαμβάνει: όλα τα στοιχεία της ενεργειακής μελέτης που αποδεικνύει ότι η συνολική ετήσια πρωτογενής κατανάλωση για θέρμανση, κλιματισμό, αερισμό, ζεστό νερό και φωτισμό δεν υπερβαίνει τις 10 kwh/m 2 /έτος πλήρη ανάλυση των περιβαλλοντικών μέτρων που θα υιοθετηθούν ώστε να αποδεικνύεται ότι θα επιτευχθεί η ελάχιστη απαιτουμένη περιβαλλοντική αξιολόγηση που αναφέρθηκε παραπάνω. Μετά το πέρας της κατασκευής πρέπει να συμπληρώνεται στην Ταυτότητα Κτιρίου και να προσκομίζεται στην αρμόδια αρχή που εξέδωσε την άδεια: α) Πιστοποιητικό περιβαλλοντικής αξιολόγησης που έχει απονεμηθεί στο κτίριο από πιστοποιημένο και εξουσιοδοτημένο για τη σχετική πράξη αναλυτή. β) Υπεύθυνη δήλωση του εποπτεύοντος μηχανικού ότι το κτίριο κατασκευάστηκε με τα ενεργειακά χαρακτηριστικά που αναφέρονται στην αρχική ενεργειακή μελέτη, ενώ κάθε πιθανή μεταβολή μικρής κλίμακας πρέπει να τεκμηριώνεται ότι δεν αυξάνει την ενεργειακή κατανάλωση του κτιρίου άνω των επιτρεπόμενων ορίων. Στην παράγραφο 3 επισημαίνεται ότι οι προδιαγραφές των κτιρίων ελάχιστης ενεργειακής κατανάλωσης, ο τρόπος άσκησης και η περιοδικότητα των ελέγχων, το ύψος των προστίμων υπέρ του Πράσινου Ταμείου, σε περίπτωση μη υλοποίησης της μελέτης, καθώς και κάθε άλλο συναφές ζήτημα καθορίζονται ύστερα από απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. σελ. 96

98 Σύγκριση με ΓΟΚ '85, όπως τροποποιήθηκε με το ν.2831/2000 Πρόκειται για ένα άρθρο που εντάσσεται για πρώτη φορά σε οικοδομικό κανονισμό. Με αυτό το άρθρο ορίζεται κίνητρο αύξησης του σ.δ. για κτίρια που μέσω του βιοκλιματικού και ενεργειακού σχεδιασμού τους απαιτούν ελάχιστη δυνατή κατανάλωση ενεργείας, χρησιμοποιώντας συστήματα εξοικονόμησης ενέργειας καθώς και συστήματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ή παρουσιάζουν ταυτόχρονα εξαιρετική περιβαλλοντική απόδοση. Άρθρο 26 Ειδικές ρυθμίσεις για την εξυπηρέτηση ατόμων με αναπηρία ή εμποδιζόμενων ατόμων Το άρθρο 26 αναφέρεται στις ειδικές ρυθμίσεις που απαιτούνται για την εξυπηρέτηση ατόμων με αναπηρία ή εμποδιζόμενων ατόμων. Οι διατάξεις του παρόντος άρθρου στο μεγαλύτερο μέρος αποτελούν αναδιατύπωση του άρθρου 28 του ν.2831/2000, της απόφασης 52487/ και της απόφασης 52907/2009. Ωστόσο, για πρώτη φορά δημιουργείται ειδικό άρθρο στον οικοδομικό κανονισμό για την υποχρεωτική πρόβλεψη εξυπηρέτησης εμποδιζόμενων ατόμων σε νέα και υφιστάμενα κτίρια, σε υπαίθριους χώρους των οικοπέδων και στους κοινόχρηστους χώρους οικισμών. Στην 1 η παράγραφο του άρθρου αναφέρεται ότι στους χώρους όλων των νέων κτιρίων εκτός των κτιρίων με χρήση κατοικίας, επιβάλλεται να εξασφαλίζεται η οριζόντια και κατακόρυφη αυτόνομη και ασφαλής προσπέλαση από άτομα με αναπηρία ή εμποδιζόμενα άτομα και η εξυπηρέτηση αυτών σε όλους τους εξωτερικούς και εσωτερικούς χώρους των κτιρίων σύμφωνα με τις Οδηγίες Σχεδιασμού του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής «Σχεδιάζοντας για Όλους», όπως αυτές τροποποιούνται και ισχύουν κάθε φορά. Στα κτίρια αυτά επιβάλλεται επίσης η πρόβλεψη προσβάσιμων σε άτομα με αναπηρία ή εμποδιζόμενων ατόμων χώρων υγιεινής σε ποσοστό 5% των συνολικών χώρων υγιεινής για χρήση κοινού ή σε κάθε περίπτωση τουλάχιστον ένας ανά συγκρότημα χώρων υγιεινής, ο οποίος μπορεί να έχει μικτή χρήση (ανδρών/γυναικών). Οι παραπάνω προσβάσιμοι χώροι υγιεινής θα συνυπολογίζονται στον αριθμό χώρων υγιεινής που επιβάλλεται ανά χρήση από άλλες διατάξεις. σελ. 97

99 Σχ. 28 Ενδεικτικός σχεδιασμός χώρου υγιεινής με ντους για εμποδιζόμενα άτομα Σχ. 29 Ενδεικτικός σχεδιασμός χώρου υγιεινής για εμποδιζόμενα άτομα σελ. 98

100 Εφόσον τα παραπάνω κτίρια διαθέτουν χώρους στάθμευσης τότε ποσοστό 5% αυτών ή τουλάχιστον ένας θα διαμορφώνεται κατάλληλα για χρήση αναπηρικών αυτοκινήτων. Σχ. 30 Παράδειγμα χώρων στάθμευσης για άτομα με αναπηρία ή εμποδιζόμενα άτομα Ειδικά για τα κτίρια με χρήση κατοικίας επιβάλλεται να εξασφαλίζεται η αυτόνομη και ασφαλής οριζόντια και κατακόρυφη προσπέλαση από άτομα με αναπηρία ή εμποδιζόμενα άτομα σε όλους τους εξωτερικούς και εσωτερικούς κοινόχρηστους χώρους των κτιρίων κατοικίας, καθώς επίσης και η διασφάλιση συνθηκών εύκολης μετατρεψιμότητας των κατοικιών σε κατοικίες μελλοντικών χρηστών με αναπηρία/εμποδιζόμενων ατόμων, χωρίς να θίγεται ο φέρων οργανισμός του κτιρίου. Το νέο στοιχείο της διάταξης αυτής είναι ότι καθίσταται πλέον υποχρεωτική η πρόβλεψη να μπορεί να μετατραπεί κάθε κατοικία, χωρίς να θιγεί ο φέρων οργανισμός, έτσι ώστε να χρησιμοποιηθεί από εμποδιζόμενο άτομο. Στην 2 η παράγραφο ορίζονται οι προβλέψεις που απαιτούνται έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η πρόσβαση από εμποδιζόμενα άτομα στα κτίρια. Ειδικότερα, η δυνατότητα αυτόνομης και ασφαλούς προσπέλασης όλων των κτιρίων από άτομα με αναπηρία ή εμποδιζόμενα άτομα και η εξυπηρέτηση αυτών εξασφαλίζεται με προσβάσιμες οριζόντιες και κατακόρυφες οδεύσεις που αρχίζουν από τη στάθμη του πεζοδρομίου και φτάνουν μέχρι την πόρτα του ανελκυστήρα και τους εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους των κτιρίων αυτών και αποτελούνται από στοιχεία κατάλληλων προδιαγραφών, όπως ράμπες, αναβατόρια, ανελκυστήρες, με την πρόβλεψη σελ. 99