ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΣΕ ΥΒΡΙΔΙΑ ΚΑΛΑΜΠΟΚΙΟΥ (Ζea mays L.)

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΣΕ ΥΒΡΙΔΙΑ ΚΑΛΑΜΠΟΚΙΟΥ (Ζea mays L.)"

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ:ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ ΦΥΤΩΝ ΑΓΡΟΚΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΖΙΖΑΝΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Α. ΤΖΑΝΤΑΡΜΑΣ ΠΤΥΧΙΟΥΧΟΣ ΓΕΩΠΟΝΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΣΕ ΥΒΡΙΔΙΑ ΚΑΛΑΜΠΟΚΙΟΥ (Ζea mays L.) ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2010

2 2 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Α. ΤΖΑΝΤΑΡΜΑΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΣΕ ΥΒΡΙΔΙΑ ΚΑΛΑΜΠΟΚΙΟΥ (Ζea mays L.) ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ Υποβλήθηκε στη Σχολή Γεωπονίας Ειδίκευση: Γενετικής Βελτίωσης Φυτών Αγροκομίας και Ζιζανιολογίας Εξεταστική επιτροπή Κούτσικα-Σωτηρίου Μ.Σ., Καθηγήτρια, Επιβλέπουσα Τσαυτάρης A.Σ. Καθηγητής, Μέλος τριμελούς επιτροπής Νιάνιου-Ομπεϊντάτ Ειρ., Λέκτορας, Μέλος τριμελούς επιτροπής

3 3 Κωνσταντίνος Α. Τζανταρμάς Α.Π.Θ. Η έγκριση της παρούσης Μεταπτυχιακής Διατριβής από τη Σχολή Γεωπονίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, δεν υποδηλώνει αποδοχή των γνωμών του συγγραφέως (Ν. 5343/1932, άρθρο 202, παρ. 2).

4 4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ Πηγές παραλλακτικότητας Βελτίωση πληθυσμών και καθαρών σειρών Μέθοδοι δημιουργίας καθαρών σειρών Μέθοδοι τροποποίησης καθαρών σειρών Μέθοδοι Δημιουργίας Καθαρών Σειρών Δευτέρου Κύκλου Μέθοδος επαναδόμισης υβριδίων Αξιολόγηση από τις S Σειρές Ετερωτικές Ομάδες Μελλοντικές Προσδοκίες ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Πείραμα εκτίμησης παραγωγικού δυναμικού Μορφολογικά χαρακτηριστικά των υβριδίων Απόδοση και σταθερότητα συμπεριφοράς των υβριδίων Ανταπόκριση στις εισροές Πείραμα αξιολόγησης των υβριδίων ως προς την ανθεκτικότητα στην υδατική καταπόνηση ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ABSTRACT...69 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 70

5 5 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Εκφράζω τις θερμές ευχαριστίες στην καθηγήτρια μου κ. Κούτσικα- Σωτηρίου Μεταξία για την πολύτιμη καθοδήγηση και τις χρήσιμες συμβουλές της καθόλη την διάρκεια του μεταπτυχιακού, για την βοήθεια της στην καλύτερη οργάνωση του πειραματισμού, την καλύτερη κατανόηση της κυψελωτής βελτίωσης, καθώς και για την κριτική διόρθωση του κειμένου. Επίσης ευχαριστώ τον καθηγητή κ. Τσαυτάρη Αθανάσιο για την παραχώρηση του θερμοκηπίου και του εργαστηριακού εξοπλισμού κατά τον πειραματισμό της υδατικής καταπόνησης και για τις χρήσιμες υποδείξεις στην διόρθωση του κειμένου. Επίσης ευχαριστώ την λέκτορα κ. Νιάνιου Ειρήνη για την παραχώρηση του εργαστηριακού εξοπλισμού και για τις τεχνικές υποδείξεις κατά τον πειραματισμό της υδατικής καταπόνησης, καθώς επίσης και για τις χρήσιμες συμβουλές στην διόρθωση του κειμένου. Επιπλέον θα ήθελα να ευχαριστήσω τον ομότιμο καθηγητή κ. Φασούλα Απόστολο για την συνεισφορά του στην καλύτερη κατανόηση των κυψελωτών σχεδίων και της κυψελωτής βελτίωσης. Ευχαριστώ τους φίλους μου, υποψηφίους διδάκτορες Μυλωνά Ιωάννη και Γκόγκα Χαράλαμπο και τον μεταπτυχιακό φοιτητή Κισσούδη Χρήστο για την βοήθεια τους οποιαδήποτε στιγμή τους ζητήθηκε στη συλλογή παρατηρήσεων και στη στατιστική επεξεργασία. Ακόμη ευχαριστώ τον στενό μου φίλο και συνεργάτη Παρασκευαΐδη Εμμανουήλ για την βοήθεια του στην εγκατάσταση, καλλιεργητική φροντίδα και συγκομιδή του πειράματος και για την αμέριστη συμπαράστασή του. Τέλος, θα ήθελα να ευχαριστήσω την οικογένεια μου για την ηθική συμπαράσταση και στήριξη που επέδειξαν σε όλη τη διάρκεια του μεταπτυχιακού.

6 6 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν η αξιολόγηση επτά εμπορικών υβριδίων καλαμποκιού (Zea mays L.), αυτών που κατέχουν τη μεγαλύτερη έκταση καλλιέργειας στην ελληνική ύπαιθρο, ως προς τα συστατικά του παραγωγικού δυναμικού ήτοι την παραγωγικότητα ανά φυτό, την σταθερότητα συμπεριφοράς και την ανταπόκριση στις εισροές των φυτών του πειράματος. Επίσης διερευνήθηκε η εφαρμογή της εξίσωσης LCYP (Fasoula, 2008) που εκτιμά την αντιστοίχιση της συμπεριφοράς των υβριδίων ανάμεσα στο μεμονωμένο φυτό και την πυκνή σπορά φυτείας. Χρησιμοποιήθηκαν τα υβρίδια PR31G98, Nikaia, DKC6818, PR33A46, Mitic, Costantza (PR3284) και Eleonora (PR1132). Το πείραμα εγκαταστάθηκε στην Λεπτή Ορεστιάδας και το πειραματικό σχέδιο ήταν κυψελωτή διάταξη R-7, με 40 επαναλήψεις για το κάθε υβρίδιο, δηλαδή συνολικά το πείραμα αποτελούνταν από 280 φυτά. Για το κάθε υβρίδιο μετρήθηκαν τα χαρακτηριστικά: αριθμός αδελφιών, αριθμός σπαδίκων και απόδοση. Κατά την αξιολόγηση των υβριδίων ως προς τα τρία συστατικά του παραγωγικού δυναμικού τα υβρίδια που έδειξαν υπεροχή ήταν: για την απόδοση ανά φυτό το υβρίδιο PR31G98, για την σταθερότητα συμπεριφοράς το υβρίδιο Eleonora, και για την ανταπόκριση στις εισροές το υβρίδιο PR31G98. Η εφαρμογή της εξίσωσης του παραγωγικού δυναμικού απόδοσης (LCYP) έδειξε την υπεροχή του υβριδίου Eleonora, το οποίο είχε και τον μεγαλύτερο συντελεστή ομοιόστασης (CH). Παρατηρήθηκε θετική συσχέτιση των τριών συστατικών με την εξίσωση του παραγωγικού δυναμικού της απόδοσης, ένδειξη της προσαρμογής της εξίσωσης στην καλλιέργεια καλαμποκιού. Ακόμη παρατηρήθηκε σημαντική θετική συσχέτιση της εξίσωσης με τον συντελεστή ομοιόστασης ένδειξη της δυνατότητας της εξίσωσης να διακρίνει υβρίδια με υψηλή ομοιόσταση. Επίσης εγκαταστάθηκε εργαστηριακό πείραμα αξιολόγησης της ανθεκτικότητας των υβριδίων στην υδατική καταπόνηση. Χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος των εκλυόμενων ηλεκτρολυτών και βρέθηκε ότι το υβρίδιο Eleonora έδειξε την υψηλότερη ανθεκτικότητα, το υβρίδιο αυτό είχε τον μεγαλύτερο συντελεστή ομοιόστασης για τα χαρακτηριστικά απόδοση, αριθμό αδελφιών και το υψηλότερο δυναμικό απόδοσης (LCYP).

7 7 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το καλαμπόκι (Zea mays L.) κατάγεται από το Νέο Κόσμο και είναι το σπουδαιότερο καλλιεργούμενο δημητριακό για πολλές χώρες. Στην Ευρώπη εισήχθη για πρώτη φορά από τον ίδιο τον Κολόμβο και τους ναύτες του για να σπαρθεί στην Σεβίλλη το Όμως μέχρι να βρεθεί το κατάλληλο υλικό που να προσαρμοστεί καλύτερα και να διαδοθεί στη νότια Ευρώπη πέρασαν πολλά χρόνια. Στην Ελλάδα καλλιεργήθηκε για πρώτη φορά την άνοιξη του 1576 στα Ιόνια νησιά και στις απέναντι κοντινές ακτές από όπου και διαδόθηκε στην Βαλκανική χερσόνησο (Γεωργία και Κτηνοτροφία, 2003). Στην Ελλάδα, όπως και στις περισσότερες χώρες της νοτίου και κεντρικής Ευρώπης, το καλαμπόκι αποτελεί τη βάση για τη διατροφή των ζώων. Στη χώρα μας ένα μικρό ποσοστό της παραγωγής, περίπου τόνοι (2,8%), χρησιμοποιείται από τη βιομηχανία. Ο κύριος όγκος της παραγωγής καταναλώνεται από την εγχώρια κτηνοτροφία και μέρος της παραγωγής εξάγεται σε χώρες της Ε.Ε. Σύμφωνα με στοιχεία του 2008 η παραγωγή καλαμποκιού ήταν, στην Ελλάδα τόνοι. Η συνολική καλλιεργούμενη έκταση ήταν στρέμματα (ΕΣΥΕ) με την Μακεδονία και την Θράκη να κατέχουν το 50% της συνολικής έκτασης. Ειδικότερα η Ανατολική Μακεδονία και Θράκη καταλαμβάνουν το 27% της καλλιεργούμενης έκτασης και η Κεντρική Μακεδονία το 23% (Εικόνα 1). Η παγκόσμια παραγωγή καλαμποκιού για το 2008 ήταν χιλιάδες τόνοι (FAS/USDA). Το μεγαλύτερο ποσοστό της συνολικής παγκόσμιας παραγωγής είχαν οι Η.Π.Α. με ποσοστό 39% και συνολική παραγωγή χιλιάδες τόνοι. Η δεύτερη παραγωγός χώρα ήταν η Κίνα με το 21% της παγκόσμιας παραγωγής με τόνους. Η παραγωγή της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 27 χωρών σύμφωνα με στοιχεία του 2008 ήταν τόνους. Η παραγωγή αυτή σε παγκόσμιο επίπεδο αντιστοιχεί σε ποσοστό 8%, που κατατάσσει την Ε.Ε. στην τρίτη θέση παραγωγής καλαμποκιού (Εικόνα 2).

8 8 Εικόνα1. Κατανομή % της καλλιεργούμενης έκτασης με καλαμπόκι στην Ελλάδα (2008 ΕΣΥΕ) Εικόνα 2. Κατανομή % της παγκόσμιας παραγωγής καλαμποκιού (2008 Foreign Agricultural Service /USDA).

9 9 Η αύξηση των στρεμματικών αποδόσεων του καλαμποκιού κατά τα τελευταία χρόνια ήταν μεγαλύτερη ως ποσοστό από την αύξηση σε οποιαδήποτε καλλιέργεια. Στη χώρα μας μέχρι το 1950 καλλιεργούνταν εγχώριοι πληθυσμοί και οι αποδόσεις κατά μέσο όρο ήταν στα 150 με 200 κιλά το στρέμμα. Κατά την διάρκεια της δεκαετίας του 50 άρχισε στο Ινστιτούτο Σιτηρών το πρόγραμμα βελτίωσης του καλαμποκιού. Δημιουργήθηκαν τα πρώτα διπλά υβρίδια, όπως το ΙΣ- 228 και το ΙΣ-848 που αντικατέστησαν σταδιακά τους πληθυσμούς. Έτσι οι στρεμματικές αποδόσεις στις αρχές της δεκαετίας του 70 είχαν φτάσει τα 400 κιλά το στρέμμα. Η εισαγωγή των απλών υβριδίων στη χώρα μας κατά τα τέλη της δεκαετίας του 70, αύξησε θεαματικά τις αποδόσεις, η δε εξάπλωση τους ήταν ταχύτατη. Αποτέλεσμα της έκρηξης αυτής ήταν, σε συνδυασμό και με την επέκταση της καλλιέργειας του, η αύξηση της εγχώριας παραγωγής από 0,5 σε 2 εκατομμύρια τόνους, με αποτέλεσμα την δεκαετία του 80 να είμαστε αυτάρκεις σε καλαμπόκι, κάτι που φαινόταν ακατόρθωτο λίγα χρόνια πριν. Την ίδια εποχή δόθηκαν για καλλιέργεια και τα πρώτα ελληνικά απλά υβρίδια, ΑΡΗΣ και ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ. Τα Ελληνικά υβρίδια, επειδή είχαν δημιουργηθεί για της συνθήκες της χώρας μας, ήταν πολύ παραγωγικά και αποδεκτά από τους παραγωγούς. Αργότερα κυκλοφόρησαν και άλλα Ελληνικά υβρίδια όπως ΑΘΗΝΑ, ΔΙΑΣ και ΑΝΘΙΠΗ. Τα τελευταία χρόνια το καλαμπόκι καλλιεργείτε για πολλές χρήσεις, έτσι ανάλογα με τον τελικό προορισμό υπάρχουν και οι κατάλληλες ποικιλίες καλαμποκιού. Σε πολλές υποανάπτυκτες χώρες το καλαμπόκι παραμένει κύριο προϊόν διατροφής. Ο οδοντόμορφος τύπος καλαμποκιού (dent corn) ήταν σχετικά φτωχή πηγή πρωτεϊνών για τον άνθρωπο και τα ζώα γιατί το ποσοστό της γλουτελίνης (πρωτεΐνη με υψηλή περιεκτικότητα σε λυσίνη και τρυπτοφάνη) σχετικά με την ζεϊνη ήταν χαμηλό. Σήμερα με τη χρήση των μοριακών δεικτών και την ταυτοποίηση των γονιδιακών τόπων που είναι

10 10 υπεύθυνοι για τις πρωτεΐνες αυτές υπάρχουν ποικιλίες που έχουν πολύ μεγαλύτερη περιεκτικότητα γλουτελίνης. Ο Smith το 1908 ανέφερε ότι το λάδι του καλαμποκιού είναι το πολυτιμότερο συστατικό όλων των δημητριακών και θα είναι το κύριο προϊόν προτίμησης των βιομηχανιών και όχι απόβλητο των εργοστασίων που παράγουν γλυκόζη και άλευρα, παροτρύνοντας τους βελτιωτές να επικεντρωθούν στην αύξηση της περιεκτικότητας του καλαμποκιού σε λάδι. Αν και δημιουργήθηκαν ποικιλίες με ικανοποιητικά αυξημένη περιεκτικότητα ελαίου, η πρόκληση αυτή παραμένει διαχρονική. Ένα από τα ποιο δημοφιλή λαχανικά είναι το γλυκό καλαμπόκι ή ζαχαρώδης αραβόσιτος. Το γλυκό καλαμπόκι δεν είναι ούτε ποικιλία ούτε υποείδος του είδους Zea mays L., του κοινού καλαμποκιού. Αποτελεί γενετική οντότητα και όχι βοτανική. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του είναι η υψηλή συγκέντρωση σακχάρων και υδατοδιαλυτών πολυσακχαριτών στο ιστό του ενδοσπερμίου. Δημιουργήθηκε από μια μετάλλαξη στη γονιδιακά θέση Su του χρωμοσώματος 4 του κοινού καλαμποκιού. Στη συνέχεια ο άνθρωπος δημιούργησε προοδευτικά το καλλιεργούμενο φυτό που τώρα είναι γνωστό ως γλυκό καλαμπόκι. Η πρώτη ποικιλία γλυκού καλαμποκιού καταγράφηκε το Στη συνέχεια δημιουργήθηκαν και άλλες ποικιλίες, όπου σήμερα κυκλοφορεί μεγάλος αριθμός υβριδίων εξαιρετικής ποιότητας. Στην κατηγορία των λαχανικών ανήκει και το αποκαλούμενο Baby corn, είναι υψηλής θρεπτικής αξίας λαχανικό με μεγάλη περιεκτικότητα ζακχάρων. Το baby corn συγκομίζεται σε πολύ πρώιμο στάδιο όταν τα νήματα των σπαδίκων είναι 1 με 3 εκ., η ποικιλομορφία του, η πολύ γλυκιά γεύση του αλλά και η τραγανή υφή του, το κατατάσσουν στα ποιο δημοφιλή λαχανικά. Το προϊόν αυτό προορίζεται για νωπή κατανάλωση αλλά και για κονσερβοποίηση. Οι σπάδικες έχουν μήκος 4 έως 9 εκ. και διάμετρο 1 έως 1,5εκ.. Καλλιεργείται σε μεγάλες πυκνότητες ( με φυτά/στρ.) και είναι απαιτητικό σε νερό και αζωτούχο λίπανση.

11 11 Ένα από τα κυριότερα καλαμπόκια του είδους Zea mays L. είναι το pop corn. Το καλαμπόκι αυτό καλλιεργείτε στην Αμερική από όπου και κατάγεται, στην Ευρώπη ήρθε μετά την ανακάλυψη της Αμερικής. Το κύριο χαρακτηριστικό που διαχωρίζει το pop corn από τους άλλους τύπους καλαμποκιού είναι ο σχηματισμός μεγάλων νιφάδων μετά από έκθεση των σπόρων σε υψηλή θερμοκρασία. Υπάρχουν και κάποιες ποικιλίες οδοντόμορφου (dent corn) και σκληρού (flint corn) τύπου καλαμποκιού οι οποίοι δημιουργούν νιφάδες όταν θερμαίνονται αλλά είναι πολύ μικρές σχετικά με τις νιφάδες του pop corn, κάτι που δεν είναι αποδεκτό. Το καλαμπόκι μέσα στις τροφές προσδίδει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και δεν μπορεί να αντικατασταθεί από κανένα άλλο δημητριακό. Τα προϊόντα καλαμποκιού στη διατροφή του ανθρώπου είναι όλο και περισσότερα. Τέτοιου είδους προϊόντα είναι τα άλευρα καλαμποκιού, το άμυλο, διάφορες γλυκαντικές ουσίες, λάδια μαγειρικής, προϊόντα αλκοόλης, τροφές πρωινών, σνακ και πολλά άλλα προϊόντα. Η κατανάλωση καλαμποκιού σε γεύματα πρωινών με δημητριακά συνεχώς αυξάνεται γιατί συνδέονται με τον νέο τρόπο υγιεινής διατροφής των ανθρώπων. Οι αλευροβιομηχανίες και οι βιομηχανίες παραγωγής τροφίμων απαιτούν καλαμπόκι με βελτιωμένα χαρακτηριστικά τόσο για την απόδοση όσο και για την ποιότητα του τελικού προϊόντος. Όπως προαναφέρθηκε έχουν δημιουργηθεί πολλοί τύποι καλαμποκιού με ειδικά χαρακτηριστικά αλλά έχει γίνει και μεγάλη βελτίωση για διάφορα γνωρίσματα όπως την υψηλή περιεκτικότητα σε λισίνη, την ποιότητα των πρωτεϊνών και την παραγωγή καλής ποιότητας ζωοτροφής με μικρότερο κόστος. Παρά την μεγάλη και σοβαρή βελτίωση που έγινε στο καλαμπόκι, οι ανάγκες της αγοράς αλλά και η αύξηση του πληθυσμού χρήζει τη συνέχιση της βελτίωσης του καλαμποκιού αλλά και φυτικών ειδών που σχετίζονται με την διατροφή του ανθρώπου. Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν η αξιολόγηση επτά εμπορικών υβριδίων καλαμποκιού, αυτών που κατέχουν τη μεγαλύτερη έκταση

12 12 καλλιέργειας στην ελληνική ύπαιθρο, ως προς τα συστατικά του παραγωγικού δυναμικού ήτοι την παραγωγικότητα ανά φυτό, την σταθερότητα συμπεριφοράς και την ανταπόκριση στις εισροές των φυτών του πειράματος. Επίσης διερευνήθηκε η εφαρμογή της εξίσωσης (Fasoula, 2008) που εκτιμά την αντιστοίχιση της συμπεριφοράς των υβριδίων ανάμεσα στο μεμονωμένο φυτό και την πυκνή σπορά φυτείας και της ομοιόστασης (Fasoula, 2008) των υβριδίων.

13 13 ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ 1. Πηγές Παραλλακτικότητας Η προέλευση της γενετικής παραλλακτικότητας σύμφωνα με τους βελτιωτές του καλαμποκιού διακρίνεται σε δυο τύπους: 1) Η φυσική παραλλακτικότητα που μπορεί να προέρχεται από πληθυσμούς ευρείας γενετικής βάσης, από διάφορες εμπορικές ποικιλίες, εγχώριους πληθυσμούς και από βελτιωμένες συνθετικές ποικιλίες. 2) Η δημιουργία τεχνητής παραλλακτικότητας μέσω διασταυρώσεων μεταξύ καθαρών σειρών είτε με το σχηματισμό διασπώμενων πληθυσμών μέσω αυτογονιμοποιήσεων ή τυχαίων διασταυρώσεων. Τα πρώτα χρόνια ανάπτυξης των υβριδίων, οι καλά προσαρμοσμένοι τοπικοί πληθυσμοί αποτέλεσαν την κύρια πηγή παραλλακτικότητας. Για την δημιουργία των διπλών υβριδίων, η δειγματοληψία των επιθυμητών φυτών μέσα από τους τοπικούς πληθυσμούς και η ταυτοποίηση των καλύτερων σειρών έθεσαν νέους όρους στην επιλογή και τη βελτίωση των φυτών. Η επιλογή του υλικού εκκίνησης από τους βελτιωτές καθορίζεται από τις δυνατότητες βελτίωσης των γνωρισμάτων που έχουν επιλεγεί σε ένα βελτιωτικό πρόγραμμα (Fountain and Hallauer, 1996). Ως κύρια πηγή γενετικού υλικού, οι βελτιωτές του καλαμποκιού χρησιμοποιούν κυρίως F 2 (elite x elite inbred cross), επαναδιασταυρώσεις και συνθετικούς πληθυσμούς (Bauman,1981). Ο Jenkins (1978) αναφέρει ότι από το 1948 αυξήθηκε η χρήση των F 2 και των επαναδιασταυρώμενων πληθυσμών στα βελτιωτικά προγράμματα, με στόχο τη δημιουργία καθαρών σειρών δευτέρου κύκλου, και αυτό είχε ως συνέπεια την αντίστοιχη ταχεία μείωση χρήσης των ελεύθερα εποικονιαζόμενων πληθυσμών. Οι συνθετικοί πληθυσμοί αποτελούν το

14 14 γενετικό υλικό εκκίνησης κατά 45% των προγραμμάτων δημιουργίας καθαρών σειρών καλαμποκιού και οι βελτιωτές σχεδιάζουν να αυξήσουν τη χρήση τους (Hallauer, 1990). Δημόσια και ιδιωτικά χρηματοδοτούμενα προγράμματα βελτίωσης έχουν συμβάλει στη γενετική βελτίωση των υβριδίων καλαμποκιού στις Ηνωμένες Πολιτείες, με πρωτεύοντα στόχο τη βελτίωση των πληθυσμών και δευτερευόντως τη βελτίωση των καθαρών σειρών που προέρχονται μέσα από F 2 και επαναδιασταρώμενους πληθυσμούς (Fountain and Hallauer, 1996). Μεγάλος αριθμός αξιόλογων καθαρών σειρών προέκυψαν από δημόσια χρηματοδοτούμενα βελτιωτικά προγράμματα, όπως από τον πληθυσμό Iowa Stiff Stalk Synthetic (ISSS) οι καθαρές σειρές B73, B84 κ.α.. Επίσης αξιόλογες καθαρές σειρές προέκυψαν και από ιδιωτικά βελτιωτικά προγράμματα, όπως οι Μο17, Oh43, κ.α. (Duvick, 1980). Απόδειξη του υψηλού επιπέδου βελτίωσης των πληθυσμών που δημιουργήθηκαν από τους δύο βασικούς φορείς, ήτοι Πανεπιστήμια και ιδιωτικό φορέα, αποτελεί το απλό υβρίδιο μοντέλο που συνδυάζει αυτούς τους πληθυσμούς. Είναι το υβρίδιο Β73xΜο17 που κυκλοφορεί παγκόσμια ως υβρίδιο με ονομασία που έδωσαν τα διάφορα κρατικά ινστιτούτα που συνεργάζονται με το CIMMYT. Από αυτές τις προαναφερθείσες καθαρές σειρές προέρχονται αρκετές αξιόλογες καθαρές σειρές δευτέρου κύκλου. Για την επιτυχία ενός βελτιωτικού προγράμματος ανακύκλωσης, η επιλογή του γενετικού υλικού εκκίνησης αποτελεί βασική προτεραιότητα (Duvick, 1996). Σήμερα οι βελτιωτές προτιμούν πληθυσμούς με στενή γενετική βάση (Hallauer 1979, Bauman, 1981). Έτσι οι πληθυσμοί αποτελούνται είτε από τις καλύτερες καθαρές σειρές με στενή γενετική βάση, είτε από την F 2 γενεά απλών υβριδίων είτε και από επαναδιασταυρώσεις. Αρκετοί ερευνητές πιστεύουν πως σε αυτού του είδους τους πληθυσμούς θα δοθεί μεγάλη έμφαση και στο μέλλον. Οι πληθυσμοί που προέρχονται από ελεύθερα εποικονιαζόμενες τοπικές ποικιλίες και από διπλά υβρίδια είναι λιγότερο σημαντικοί στη δημιουργία καθαρών σειρών.

15 15 Οι βελτιωτές φαίνεται πως προσαρμόζουν τη μεθοδολογία της επανεπιλογής (recurrent selection) σε βραχυπρόθεσμο στόχο με την δημιουργία αξιόλογων πληθυσμών με στενή γενετική βάση. Η τάση αυτή έρχεται σε αντίθεση με τις προηγούμενες προσπάθειες της αξιοποίησης των μεθόδων επανεπιλογής η οποία είχε ως μακροπρόθεσμο στόχο τη δημιουργία πληθυσμών ευρείας γενετικής βάσης και αποσκοπούσε στην ενδεχόμενη αύξηση της γονιδιακής δεξαμενής (Duvick, 1980). Οι Hallauer και Miranda (1988) σε δημοσίευμα τους υπολόγισαν συνοπτικά την αθροιστική γενετική παραλλακτικότητα για την απόδοση μεταξύ F 2 και συνθετικών πληθυσμών. Για τους 24 F 2 πληθυσμούς ο μέσος όρος ήταν 581,1 γραμ. ανά φυτό, ενώ στους 15 συνθετικούς πληθυσμούς ήταν 225,9 γραμ. ανά φυτό. Οι συνθετικοί πληθυσμοί συνήθως σχηματίζονται από δέκα ίσως και περισσότερες καλές καθαρές σειρές που μπορεί να έχουν ή να μην έχουν μεταξύ τους σχέση. Οι ενδείξεις φανερώνουν ότι οι βελτιωτές του καλαμποκιού έδωσαν μεγαλύτερη έμφαση στην επιλογή καθαρών σειρών μέσα από τους F 2 πληθυσμούς και λιγότερη βαρύτητα στη στενή γενετική βάση των συνθετικών πληθυσμών (Jenkins 1978, Bauman 1981). Μολονότι αρκετές ενδείξεις βελτιωτικών προγραμμάτων καλαμποκιού δείχνουν πως η γενετική βάση συνεχώς συρρικνώνεται, συνεχίζεται η γενετική προσπάθεια με κατεύθυνση τη δημιουργία νέων υβριδίων (Duvick 1984, Russell 1991). Επίσης εργασίες από τους Fountain και Hallauer (1996) δείχνουν πως η γενετική παραλλακτικότητα μέσα στους F 2 πληθυσμούς ξεπερνά κατά πολύ τους συνθετικούς πληθυσμούς με στενή γενετική βάση και είναι ισοδύναμη με αυτήν στους συνθετικούς πληθυσμούς ευρείας γενετικής βάσης. Έτσι οι βελτιωτές επικεντρώνονται και κατευθύνουν το έργο τους στον βραχυπρόθεσμο στόχο τους, που είναι η δημιουργία πληθυσμών στενής γενετικής βάσης, πληθυσμοί που αποτελούνται από το πλέον βελτιωμένο γενετικό υλικό. Για την αξιολόγηση διαφορετικών γενετικών υλικών εκκίνησης, όπως διαφορετικών F 2, έχει προταθεί δίκτυο διασταυρώσεων (Koutsika Sotiriou, 1996). Σύμφωνα με το δίκτυο αυτό αξιολογήθηκαν επτά F 2

16 16 πληθυσμοί, προερχόμενοι από απλά εμπορικά υβρίδια που καλλιεργούνταν στη Νότιο Ευρώπη. Οι πληθυσμοί ταξινομήθηκαν με βάση τα παρακάτω κριτήρια: 1) τον ομοζυγωτικό εκφυλισμό που παρουσίασαν στην F 2 γενεά, 2) την γενική συνδυαστική ικανότητα σε διαλληλικές διασταυρώσεις μεταξύ τους και 3) την ειδική συνδυαστική ικανότητα σε διασταυρώσεις δοκιμής με μια καθαρή σειρά μη συγγενική με τις F 2. Τα κριτήρια αυτά εφαρμόστηκαν για να αξιολογήσουν ως υλικά εκκίνησης τα εμπορικά υβρίδια. Θεωρήθηκε πως ήταν εφικτό να αξιολογηθούν τα υβρίδια μέσω της F 2 και του δικτύου διασταυρώσεων διότι είναι προσβάσιμα και εύκολα διαθέσιμα σε κάθε βελτιωτή. Τα εμπορικά απλά υβρίδια ήταν: Prisma (G-430, Ciba Seeds), Bianca (YC 951, Pioneer Hi-Bred Int.), Polaris (NC 7003, Nicerson-Veterin), Luana (NC 702, Nicerson-Veterin) Alba (KWS Seed), Lorena (PR 3183, Pioneer Hi-Bred Int.) και Dona (PR 3165, Pioneer Hi- Bred Int). Κριτήριο 1 ο : Τα υβρίδια Prisma, Bianca, Polaris και Lorena είχαν φορτίο ομοζυγωτικού εκφυλισμού μικρότερο από 40 τις εκατό ενώ τα υβρίδια Alba, Luana και Dona ήταν πάνω από το 40 τις εκατό. Κριτήριο 2 ο : Θετική γενική συνδυαστική ικανότητα παρατηρήθηκε από τις διαλληλικές διασταυρώσεις στα υβρίδια Alba και Lorena. Κριτήριο 3 ο : Θετική ειδική συνδυαστική ικανότητα παρατηρήθηκε στα υβρίδια Polaris, Luana και Alba από τις διασταυρώσεις δοκιμής με μια συγγενή καθαρή σειρά. Η γενική άποψη που κυριαρχεί στις βιβλιογραφικές πηγές σχετικά με τη δράση των γονιδίων στα υβρίδια του καλαμποκιού είναι ότι υπάρχει πλήρης και μερική κυριαρχία που πιθανότατα ισχύει και όχι η υπέρκυριαρχία (Paterniani, 1973; Sprague και Eberhart, 1977; Jenkins, 1978). Αυτό σημαίνει ότι ο ομοζυγωτικός εκφυλισμός που εκτιμήθηκε στο κριτήριο 1 οφείλεται κυρίως στην ενσωμάτωση των ανεπιθύμητων γονιδίων που διατηρούνται στα υβρίδια λόγο του υψηλού βαθμού ετεροζυγωτίας (Fasoulas, 1988). Έτσι αρκετά από τα προαναφερθέντα εμπορικά υβρίδια λόγω του γενετικού τους υπόβαθρου εμφανίζουν υψηλό ομοζυγωτικό εκφυλισμό και δεν προτιμούνται ως υλικά εκκίνησης σε βελτιωτικά προγράμματα.

17 17 Το φορτίο των εκφυλιστικών γονιδίων επηρεάζει επίσης και την συνδυαστική ικανότητα. Δυο καθαρές έχουν καλή συνδυαστική ικανότητα επειδή τα ευνοϊκά γονίδια της μιας καθαρής σειράς συμπληρώνουν την δράση των αλληλόμορφων και μη αλληλόμορφων γονιδίων της άλλης και επισκιάζουν την δράση των μη ευνοϊκών γονιδίων (Fasoulas, 1988). Στα υβρίδια η ετεροζύγωτη κατάσταση δεν επιτρέπει την δράση των εκφυλιστικών γονιδίων. Τα γονίδια αυτά είναι συσσωρευμένα σε μεγάλο αριθμό μέσα στο γένωμα και δεν επιτρέπουν την πλήρη έκφραση των αθροιστικών αλληλόμορφων παρά μόνο την μερική έκφρασή τους όταν βρίσκονται σε ετερώζυγη κατάσταση. Οι Sprague και Eberhart (1977) έχουν αποδείξει ότι η γενική συνδυαστική ικανότητα στις καθαρές σειρές καλαμποκιού οφείλεται στην αθροιστική δράση, ενώ η ειδική συνδυαστική ικανότητα έχει ως βάση την κυριαρχία. Άρα η συνδυαστική ικανότητα είναι στενά συνδεδεμένη με την ετέρωση, η οποία συνδέεται με την παρουσία των εκφυλιστικών γονιδίων (Fasoulas, 1988). Έτσι από τις εμπορικές ποικιλίες απλών υβριδίων επιλέγονται ως υλικά εκκίνησης οι F 2 που έχουν χαμηλό ομοζυγωτικό εκφυλισμό, θετική γενική συνδυαστική ικανότητα και αρνητική ειδική συνδυαστική ικανότητα. Στην αξιολόγηση που προηγήθηκε, θετική γενική συνδυαστική ικανότητα εκτιμήθηκε στα υβρίδια Alba και Lorena (κριτήριο 2) και θετική ειδική συνδυαστική ικανότητα εκτιμήθηκε στα υβρίδια Polaris, Luana, Alba. Από τα συγκεκριμένα υβρίδια αυτό που επιδεικνύει την ύπαρξη υψηλού φορτίου επιθυμητών γονιδίων ικανού για τη δημιουργία επίλεκτων καθαρών σειρών από τον F 2 πληθυσμό του είναι μόνο το υβρίδιο Lorena. 2. Βελτίωση Πληθυσμών και Καθαρών Σειρών Ένα επιτυχημένο βελτιωτικό πρόγραμμα δημιουργίας νέων υβριδίων δεν εξαρτάται μόνο από το γενετικό υλικό εκκίνησης αλλά και από την μεθοδολογία δημιουργίας καθαρών σειρών. Η έννοια των καθαρών σειρών προτάθηκε από τον Shull (1909) και είχε σαν αποτέλεσμα τη μείωση του ενδιαφέροντος της βελτίωσης των πληθυσμών. Από το 1920 έως το 1950 οι

18 18 βελτιωτές επικεντρώθηκαν στη δημιουργία καθαρών σειρών από διαθέσιμους πληθυσμούς, κατά κύριο λόγο από ελεύθερα εποικονιαζόμενες εγχώριες ποικιλίες, με σκοπό την δημιουργία υβριδίων. Από την δεκαετία του 1950 δόθηκε έμφαση στην βελτίωση των πληθυσμών πριν την δημιουργία καθαρών σειρών (Koutsika-Sotiriou, 1999). Οι παράγοντες που επηρέασαν σημαντικά την βελτίωση του καλαμποκιού είναι τρείς (Hallauer, 1987; Hallauer, Russell και Lamkey, 1988): 1) Η ανάπτυξη της ποσοτικής γενετικής θεωρίας και η εφαρμογή της στους πληθυσμούς, 2) η περαιτέρω ανάπτυξη των πειραματικών σχεδίων και ανάλυσης των δεδομένων και 3) η ανάπτυξη μεθόδων επιλογής που αυξάνουν την συχνότητα των επιθυμητών αλληλόμορφων για σύνθετα χαρακτηριστικά. Οι μέθοδοι επιλογής που αναπτύχθηκαν είχαν ως σκοπό την αξιοποίηση των πληροφοριών της ποσοτικής γενετικής. Αυτού του είδους τα σχήματα επιλογής αναφέρονται γενικά ως σχήματα επανεπιλογής και έχουν ως στόχο την δημιουργία βελτιωμένου γενετικού υλικού. Τα σχήματα επανεπιλογής εφαρμόζονται για ενδοπληθυσμιακή αλλά και για διαπληθυσμιακή βελτίωση (Moll και Stuber, 1971). Η επανεπιλογή περιλαμβάνει επαναλαμβανόμενους κύκλους επιλογής (C 0,.C n ), αξιολόγηση με διασταυρώσεις δοκιμής και ανασυνδυασμό των καλύτερων επιλεγέντων φυτών που προκύπτουν ανά κύκλο επιλογής. Τα διάφορα σχήματα επανεπιλογών αποσκοπούν στη δημιουργία βελτιωμένων καθαρών σειρών υψηλής συνδυαστικότητας για την παραγωγή υβριδίων. Κατά την ενδοπληθυσμιακή βελτίωση επιλέγονται φαινοτυπικά γενότυποι, αυτογονιμοποιούνται, σπόρος αυτογονιμοποίησης χρησιμοποιείται ώστε να γίνουν οι διασταυρώσεις με όλους τους δυνατούς συνδυασμούς και με ανάμιξη των σπόρων των διασταυρώσεων δημιουργείται ο πληθυσμός που θα χρησιμοποιηθεί σαν αφετηρία για τον επόμενο κύκλο επιλογής (Καλτσίκης, 1985). Τα φυτά των οποίων ο σπόρος αυτογονιμοποίησης χρησιμοποιείται ώστε να γίνουν οι διασταυρώσεις επιλέγονται με βάση το φαινότυπο τους ή το φαινότυπο των απογόνων της αυτογονιμοποίησης (απλή επανεπιλογή). Επίσης

19 19 αφού επιλεγούν πρώτα οπτικά, αξιολογούνται και με βάση τη συμπεριφορά τους σε διασταυρώσεις με κοινό γονέα που έχει ευρεία γενετική βάση π.χ. υβρίδια, ελεύθερα επικονιαζόμενες ποικιλίες και συνθετικές ποικιλίες (επανεπιλογή για γενική συνδυαστική ικανότητα) ή αξιολογούνται με βάση τη συμπεριφορά τους σε διασταυρώσεις με κοινό γονέα που έχει στενή γενετική βάση π.χ. μια καθαρή σειρά (επανεπιλογή για ειδική συνδυαστική ικανότητα). Η διαπληθυσμιακή βελτίωση (αμοιβαία επανεπιλογή) μπορεί να περιλαμβάνει επιλογή ημίσυγγενικών ή ολοσυγγενικών οικογενειών. Στην πρώτη περίπτωση επιλέγονται από κάθε πληθυσμό S 0 ή S 1 φυτά που αυτογονιμοποιούνται και διασταυρώνονται με 4-5 φυτά του άλλου πληθυσμού, οπότε με βάση τη συμπεριφορά αυτών των διασταυρώσεων επιλέγονται τα καλύτερα από τα αρχικά επιλεγέντα φυτά, σπόρος αυτογονιμοποίησης των οποίων χρησιμοποιείται για να γίνουν όλες οι δυνατές διασταυρώσεις σε κάθε πληθυσμό χωριστά και η ανάμιξη του σπόρου αυτών των διασταυρώσεων αποτελεί των νέο πληθυσμό. Στη δεύτερη περίπτωση κάθε φυτό από τα επιλεγέντα του διασταυρώνεται με ένα φυτό από τα επιλεγέντα του άλλου και ταυτόχρονα αυτογονιμοποιείται. Μετά την αξιολόγηση των διασταυρώσεων σπόροι αυτογονιμοποίησης των φυτών που έδωσαν τα καλύτερα υβρίδια σπέρνονται με τη μέθοδο σπάδικας σε γραμμή και η διαδικασία επαναλαμβάνεται μέχρι οι γονείς των διασταυρώσεων να γίνουν ομόζυγοι και ομοιογενείς, ενώ ταυτόχρονα η διασταύρωση των καλύτερων φυτών μέσα σε κάθε πληθυσμό οδηγεί στην βελτίωση των δύο πληθυσμών (Καλτσίκης, 1985). Αμοιβαία επανεπιλογή με ημισυγγενικές οικογένειες εφάρμοσαν οι Moll και Suber (1971) στους πληθυσμούς Indian Chief και Jarvis και μετά από έξι κύκλους η πρόοδος ήταν 3,5% ανά κύκλο. Με την ίδια μέθοδο οι Moll και Hanson (1984) ανέφεραν πρόοδο -0,3% και 2,4% ανά κύκλο για τους πληθυσμούς Indian Chief και Jarvis αντίστοιχα και 2,7% ανά κύκλο στο υβρίδιο τους, ενώ ο Sfakianakis (1995) πήρε πρόοδο ανά γενεά 4% στον πληθυσμό Across-8045 και 6,5% στον πληθυσμό GROP-272. Με αμοιβαία επανεπιλογή με ολοσυγγενικές οικογένειες στους πληθυσμούς BS10 και

20 20 BS11επί επτά κύκλους επιλογής, ο Hallauer (1984) πήρε πρόοδο ανά κύκλο 2,7% και 2,4% αντίστοιχα και 2,1% στο υβρίδιο τους, με την ετέρωση να αυξάνεται από το 6,3% στο 25,1% στους τελευταίους κύκλους. Η απόδοση σε καρπό είναι το σημαντικότερο οικονομικά γνώρισμα στην βελτίωση του καλαμποκιού, για τον λόγο αυτό η επιλογή ως προς το γνώρισμα της απόδοσης αποτελεί βασικό στόχο των βελτιωτών. Η διάκριση των γενοτυπικών διαφορών για το γνώρισμα της απόδοσης είναι περιορισμένη λόγου της απρόβλεπτης επίδρασης του περιβάλλοντος (Hallauer κ.α., 1988). Επίσης οι γενετικές διαφορές εξαρτώνται και από τον τύπο της απογονικής αξιολόγησης. Η εκτιμηθείσα κληρονομικότητα επί τις εκατό για τις επτά μεθόδους επανεπιλογής είναι: για την ημισυγγενική 58,5%, για την αμοιβαία ολοσυγγενική 54,9%, για την ημισυγγενική με δοκιμαστή (tester) ευρείας γενετικής βάσης 62,7%, για την ημισυγκενική με δοκιμαστή μία καθαρή σειρά 53,8%, για την ολοσυγγενική 68%,για την S 1 οικογενειακή μέθοδο 79,8% και για την S 2 οικογενειακή 77,3% ( Lamkey και Hallauer 1987). Συμπερασματικά βρέθηκε ότι η αποτελεσματικότητα της αξιολόγησης των γενοτύπων εξαρτάται από τον αριθμό των επαναλήψεων σε μια σειρά διαφορετικών περιβαλλόντων. Προτάθηκαν πολλοί μέθοδοι επιλογής στο καλαμπόκι πριν οδηγηθούν οι βελτιωτές στην επανεπιλογή. Η μαζική επιλογή ήταν η πρώτη που προτάθηκε και αποδείχτηκε αποτελεσματική για τα χαρακτηριστικά με μεγάλο συντελεστή κληρονομικότητας, όπως το μήκος σπάδικα (Sprague, 1955). Επίσης ήταν αποτελεσματική για την διατήρηση του γενετικού υλικού και την βελτίωση εξωτικού υλικού (Gardner, 1978). Λόγο της επίδρασης του περιβάλλοντος και της αδυναμίας ελέγχου της γύρης ο Gardner (1961) για να αυξήσει την αποτελεσματικότητα της μαζικής επιλογής πρότεινε τροποποιήσεις, ήτοι αξιολόγηση των φυτών ανά ομάδες (Grid system). Μια ευρύτερα αποδεκτή μέθοδος ήταν η τροποποιημένη μέθοδος σπάδικας και γραμμή από τον Lonnquist (1964). Έγινε ευρέως αποδεκτή μέθοδος, γιατί ήταν μια βελτιωμένη τεχνική πειραματισμού και έλεγχε την προέλευση της γύρης. Οι Webel και Lonnquist (1967) αναφέρουν ότι είχαν πρόοδο 9,4% ανά

21 21 κύκλο επιλογής για τα πρώτα τέσσερα χρόνια, ο Paterniani (1967) είχε πρόοδο σε Βραζιλιάνικους πληθυσμούς καλαμποκιού 13,6% ανά κύκλο επιλογής και ο Dudley (1974) παρατήρησε πρόοδο από 2,4 έως 4,8% σε τρείς κύκλους επιλογής. Έχει δοθεί μεγάλη προσοχή τόσο στη μαζική όσο και στην τροποποιημένη σπάδικας και γραμμή γιατί η ικανότητα τους να καθορίζουν τις γενετικές διαφορές μεταξύ των μεμονωμένων φυτών και των απογόνων τους, αύξησε σημαντικά την αποτελεσματικότητα της επιλογής (Hallauer κ.α, 1988). Οι περισσότεροι μέθοδοι επανεπιλογής είναι τροποποιήσεις των αρχικών προτάσεων των Jenkins (1940), Hull (1945), Comstock κ.α. (1949). Οι τροποποιήσεις οδήγησαν στην αποτελεσματικότερη επιλογή. Τα τελευταία χρόνια δόθηκε μεγαλύτερη έμφαση στην επιλογή απογόνων με υψηλή ομοζυγωτία, γιατί οι μελέτες της ποσοτικής γενετικής έδειξαν ότι η αθροιστική δράση και η κυριαρχία εν μέρει, έχουν μεγαλύτερη σημαντικότητα από την μη αθροιστική δράση των γονιδίων στους πληθυσμούς καλαμποκιού (Hallauer κ.α., 1988). Η επιλογή της μεθόδου επανεπιλογής γίνεται με βάση τον βελτιωτικό στόχο που έχει οριστεί, ώστε η κάθε μια από τις μεθόδους εάν εφαρμοστεί σωστά είναι αποτελεσματική (Sprague και Eberhart, 1977; Hallauer 1985; Hallauer και Miranda, 1988). Ο Fasoulas (1988) αναφέρει ότι τα σχήματα επανεπιλογής παρουσιάζουν αδυναμίες γιατί α) η επιλογή των φυτών που χρησιμοποιούνται στις κριτικές διασταυρώσεις γίνεται οπτικά και πριν αυτά φτάσουν στην ωριμότητα, β) δεδομένου ότι βασίζονται στη συνδυαστική ικανότητα και την ετέρωση συμβάλλουν στη διατήρηση των εκφυλιστικών γονιδίων, κάτι που γίνεται φανερό από το μεγάλο βαθμό ομοζυγωτικού εκφυλισμού που εμφανίζουν οι F 2 γενεές των υβριδίων, γ) η ανάμιξη των σπόρων και οι διασταυρώσεις μεταξύ των επιλεγέντων φυτών, που εφαρμόζονται για να αποτραπεί ο ομοζυγωτικός εκφυλισμός και η γενετική εκτροπή, εμποδίζουν την αξιοποίηση των αθροιστικών γονιδίων και τη μεγιστοποίηση της γενετικής προόδου, δ) το υλικό που χρησιμοποιείται για την απογονική αξιολόγηση δεν υπόκειται σε άμεση επιλογή, αλλά η επιλογή εφαρμόζεται μόνο στους απογόνους που

22 22 προκύπτουν από τον υπολειπόμενο σπόρο και σε συνδυασμό με το γεγονός ότι σε κάθε κύκλο υπάρχουν χρονιές που δεν εφαρμόζεται επιλογή, οδηγούν σε μειωμένη μέση ετήσια πρόοδο και ε) δεν αντιμετωπίζουν τις αρνητικές επιδράσεις του ανταγωνισμού, της εδαφικής ετερογένειας και της αλληλεπίδρασης γενοτύπου περιβάλλοντος. Ο Fasoulas (1973,1977) πρότεινε τα κυψελωτά σχέδια για την αξιολόγηση των ποσοτικών χαρακτηριστικών με βάση το μεμονωμένο φυτό, όπου τα φυτά βρίσκονται μεταξύ τους σε μεγάλες αποστάσεις και σε άριστες συνθήκες ανάπτυξης στο χωράφι (Bos, 1983; Robertson και Frey, 1987). Τα κυψελωτά σχέδια επιχειρούν να λύσουν το πρόβλημα της ετερογένειας του εδάφους. Σύμφωνα με την μεθοδολογία αυτή κάθε φυτό συγκρίνεται με τα έξι γειτονικά φυτά από τα οποία περιβάλλεται και επιλέγεται μόνο αν τα ξεπερνάει σε απόδοση. Η επιθυμητή πίεση επιλογής καθορίζεται από τον αριθμό των εξαγώνων που λαμβάνονται υπόψη κατά την σύγκριση. Όταν κατά την διαδικασία επιλογής ένα φυτό περιβάλλεται από έξι φυτά, τότε η ένταση επιλογής είναι 14,3%. Το κάθε φυτό τοποθετείται στο κέντρο του εξαγωνικού δακτυλίου και αξιολογείται σε σχέση με τα φυτά του δακτυλίου, ο δακτύλιος είναι κινητός (Jensen, 1988; Borojevic, 1990) κάτι που διακρίνει τα κυψελωτά σχέδια από τις ομάδες (τα Grids) του Gardner (1961). Συνεπώς στα κυψελωτά σχέδια μονάδα αξιολόγησης και επιλογής σε ένα βελτιωτικό πρόγραμμα είναι το ατομικό φυτό και όχι το πειραματικό τεμάχιο. Στα κυψελωτά εφαρμόζεται μόνο μαζική και γενεαλογική επιλογή. Η επιλογή με βάση την απόδοση του ατομικού φυτού εφαρμόστηκε από την F 2 γενεά σε διασταυρώσεις με υψηλή ετέρωση (Onenanyoli και Fasoulas, 1989). Η κυψελωτή μαζική ή γενεαλογική επιλογή έχει στόχο την μείωση των εκφυλιστικών γονιδίων και την αξιοποίηση της αθροιστικής δράσης. Αυτή η προσέγγιση επιτρέπει την δημιουργία μονογενοτυπικής ποικιλίας που θα φέρει όλα τα επιθυμητά γονίδια (Fasoulas, 1988). Οι Onenanyoli και Fasoulas (1989) με τρείς κύκλους μαζικής κυψελωτής επιλογής από την F 2 του απλού υβριδίου Lorena (PR 3183) παρατήρησαν

23 23 σημαντική πρόοδο με 11,23% αύξηση της απόδοσης ανά κύκλο σε σύγκριση με την F 2. Η μαζική κυψελωτή επιλογή εφαρμόστηκε στην F 2 του απλού υβριδίου F68 x NE2 για έντεκα κύκλους επιλογής σε δύο περιοχές. Στους τρείς τελευταίους κύκλους C 9, C 10 και C 11 η απόδοση των πληθυσμών σε πυκνή σπορά ήταν υψηλότερη του υβριδίου από 36 έως 61% και απουσία ανταγωνισμού από 5,1 έως 34,9% στην τοποθεσία όπου έγινε η βελτίωση, ενώ σε μια άλλη τοποθεσία υπερείχε το υβρίδιο (Koutsos κ.α., 1992). Επίσης η μαζική κυψελωτή επιλογή αποδείχτηκε αποτελεσματική για την απόδοση του ίδιου του υβριδίου (F68 x NE2). Η μέση αύξηση της απόδοσης από τον πέμπτο κύκλο έως τον δωδέκατο ήταν 13,2 γρ. ανά φυτό ανά κύκλο επιλογής (Koutsika-Sotiriou και Bos, 1996). Ακόμη η αποτελεσματικότητα της κυψελωτής επιλογής για την απόδοση σε πληθυσμό καλαμποκιού, στον οποίο εφαρμόστηκε μαζική επιλογή από την F 2 (C 0 κύκλος) έως τον τέταρτο κύκλο (C 4 ) και γενεαλογική από τον πέμπτο κύκλο (C 5 ) έως τον όγδοο (C 8 ) αναφέρονται από τους Sotiriou κ.α.,(1996). Από τον όγδοο (C 8 ) κύκλο τραβήχτηκαν επτά ημίσυγγενικές οικογένειες που είχαν 1) επτά το μισό φορτίο εκφυλιστικών γονιδίων συγκριτικά με την F 2, 2) τέσσερις υπερείχαν των υβριδίων τους. 3) Οι οικογένειες αυτές θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια ελεύθερα επικονιαζόμενη ποικιλία η οποία μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως υλικό εκκίνησης, και 4) αποκάλυψαν διαφορετικά πρότυπα γενικής και ειδικής συνδυαστικής ικανότητας. Επίσης η επιλογή για υψηλή απόδοση αξιοποίησε επιτυχώς την αθροιστική παραλλακτικότητα των οικογενείων που προέκυψαν. Τα αποτελέσματα αυτά αποδεικνύουν ότι η αποτελεσματική αξιοποίηση των αθροιστικών γονιδίων και ο περιορισμός των εκφυλιστικών γονιδίων αύξησαν την απόδοση των πληθυσμών που προέκυψαν υπεράνω του επιπέδου ετεροζυγωτίας που επιτύγχανε το υβρίδιο. Η συμβολή της βελτίωσης στην παραγωγικότητα του κάθε είδους (Evans, 1980) μπορεί να ομαδοποιηθεί σε πέντε παράγοντες: α) στην αύξηση της προσαρμοστικότητας, β) στην αύξηση της ανθεκτικότητας στα έντομα και στα παθογόνα, γ) στην πλαστικότητα γενοτύπων για την αξιοποίηση εισροών και

24 24 στις αλλαγές των καλλιεργητικών τεχνικών, δ) στο προοδευτικά αυξανόμενο παραγωγικό δυναμικό και ε) στην ενσωμάτωση οργανοληπτικών χαρακτηριστικών. Συγκεντρώνοντας κάτω από το παραγωγικό δυναμικό όλες τις προηγούμενες ομάδες, δεδομένου ότι μέσου αυτού εκφράζονται, οι Fasoula και Fasoula (2000,2002) επιχείρησαν την ανάλυση του σε τρία γενετικά συστατικά στον κάθε γενότυπο. Το πρώτο γενετικό συστατικό περιλαμβάνει τα γονίδια που ελέγχουν την απόδοση ανά φυτό. Τα γονίδια αυτά καθιστούν τη στρεμματική απόδοση ανεξάρτητη της πυκνότητας σποράς με το να εξασφαλίζουν άριστη απόδοση σε χαμηλές πυκνότητες (Tokatlidis και Koutrobas, 2004). Τα υπεύθυνα γονίδια του συστατικού αυτού εντοπίζονται και επιλέγονται με το μέσο όρο της απόδοσης των απογόνων κάθε γενοτύπου ( X ). Το δεύτερο γενετικό συστατικό περιλαμβάνει τα γονίδια που προσδίδουν σταθερότητα συμπεριφοράς. Σύμφωνα με τον Φασούλα (2004) τα γονίδια του δευτέρου συστατικού ελέγχουν στην ουσία κάθε επί μέρους γνώρισμα που συμβάλλει στην σταθερότητα συμπεριφοράς, όπως π.χ. η ομοζυγωτία, η ομοιομορφία της καλλιέργειας, η μειωμένη αλληλεπίδραση γενοτύπου και περιβάλλοντος, η αυξημένη ανθεκτικότητα σε βιοτικές και αβιοτικές καταπονήσεις, η ανθεκτικότητα στην πυκνότητα κ.α. Τα γονίδια αυτά εντοπίζονται και επιλέγονται με το μέσο όρο των απογόνων του γενότυπου εκφρασμένου σε τυπικές αποκλίσεις ( X /s). Το τρίτο γενετικό συστατικό περιλαμβάνει τα γονίδια που ελέγχουν την ανταπόκριση στις εισροές, δηλαδή την ικανότητα αξιοποίησης ευνοϊκών περιβαλλόντων ή τυχαίων εισροών σε συγκεκριμένα περιβάλλοντα. Τα γονίδια αυτά εντοπίζονται και επιλέγονται με το διαφορικό επιλογής των απογόνων εκφρασμένο σε τυπικές αποκλίσεις ( X sel- X )/s. Ήταν η πρώτη φορά που προτάθηκε τρόπος μέτρησης της ικανότητας αξιοποίησης των εισροών. Η καινοτομία της ανάλυσης επισφραγίστηκε με την καινοτόμο εξίσωση από τη Fasoula (2008). Σύμφωνα με την καινοτόμο εξίσωση η επιλογή και κατάταξη των φυτών εξαρτάτε από το γινόμενο δύο συντελεστών, του συντελεστή απόδοσης του φυτού και του συντελεστή ομοιόστασης. Οι

25 25 συντελεστές αυτοί προέκυψαν από το γινόμενο των τριών γενετικών συστατικών, του μέσου όρου της απόδοσης ( X ), της σταθερότητας συμπεριφοράς ( X /s) και της ανταπόκρισης στις εισροές ( X sel- X )/s. Η καινοτόμος εξίσωση έχει τη μορφή: Plant Y x H = CPY x CH= (x/ x r ) 2 x ( x /s) 2 όπου x είναι η απόδοση του ατομικού φυτού, x r είναι η μέση απόδοση των φυτών του δακτυλίου, x η μέση απόδοση της σειράς όπου ανήκει το φυτό και s η τυπική απόκλιση. Το πρώτο συστατικό της εξίσωσης μετρά το παραγωγικό δυναμικό του ατομικού φυτού και το δεύτερο συστατικό μετράει τη σταθερότητα συμπεριφοράς του παραγωγικού δυναμικού κάτω από την πληθώρα των βιοτικών και αβιοτικών καταπονήσεων περιλαμβάνοντας και το στρες της πυκνότητας, το συστατικό αυτό αποκαλείται και ως συντελεστής ομοιόστασης. Η εξίσωση έχει την ικανότητα να επιλέγει μεταξύ αλλά και μέσα στις απογονικές σειρές και με πολύ μεγάλη ένταση επιλογής (Fasoula 2008). Όταν όμως η επιλογή περιορίζεται μεταξύ απογονικών σειρών εφαρμόζεται η δεύτερη εξίσωση στη οποία έχει αντικατασταθεί το CPY=(x/ x r ) 2 από το CLY=( x / x t ) 2, όπου x ο μέσος όρος της σειράς και x t ο μέσος όρος όλων των φυτών του πειράματος. Έτσι η δεύτερη εξίσωση έχει την παρακάτω μορφή: Line Y x H = CLY x CH= ( x / x t ) 2 x ( x /s) 2 (Fasoula 2008). Οι εξισώσεις αξιολογούν τους γενοτύπους στο σύνολο τους με βάση το ατομικό φυτό απουσία ανταγωνισμού και βγάζουν συμπεράσματα για την συμπεριφορά των γενοτύπων σε συνθήκες καλλιέργειας ή πυκνής σποράς. Επίλεκτες απογονικές σειρές θεωρούνται εκείνες που συγκεντρώνουν τις υψηλότερες τιμές. Πειραματικά δεδομένα εκτίμησης του παραγωγικού δυναμικού έδειξαν ότι: (1) Υβρίδια καλαμποκιού της δεκαετίας του 90, το Costantza (PIONEER HI- BREED HELLAS) και το Nubia (PIONEER HI-BREED HELLAS) βελτιώθηκαν ως προς τον μέσο όρο της απόδοσης ανά φυτό απουσία ανταγωνισμού, σε σχέση με το υβρίδιο Β73 xμο17 (Koutsika και Karagounis, 2005). (2) Οι νέες ποικιλίες κριθής (H.vulgare L.) υπερέχουν κατά 40% ως

26 26 προς την ανταπόκριση στις εισροές, έναντι των παλαιών ελληνικών ποικιλιών (Κοπαράνης κ.α. 2006). (3) Σε διασπώμενες γενεές σε διασταυρώσεις στο σιτάρι (Triticum turgidum L. var durum) δεν συσχετίζονταν τα συστατικά στις δύο διαδοχικές γενεές μεταξύ τους, ωστόσο βρέθηκε θετική συσχέτιση όσον αφορά το τρίτο συστατικό την ανταπόκριση στις εισροές, σε αντίθεση με τα άλλα δύο συστατικά που οι συντελεστές συσχέτισης ήταν αρνητικοί (Βελλής 2006). Η εφαρμογή της εξίσωσης σε πειράματα σόγιας επέλεξε με ακρίβεια τις καλύτερες απογονικές σειρές και τα καλύτερα φυτά για απόδοση και σταθερότητα (Fasoula και Boerma, 2005). 3. Μέθοδοι Δημιουργίας Καθαρών Σειρών Οι καθαρές σειρές χαρακτηρίζονται από την ομόζυγη κατάσταση των γονιδίων τους. Ο Fasoulas (1993) κατέταξε σε μία πυραμίδα τα καλλιεργούμενα είδη, διαχωρίζοντας τα σε τέσσερις κύριες κατηγορίες ανάλογα με το φορτίο των εκφυλιστικών γονιδίων και το επίπεδο εξέλιξης τους. Στη βάση της πυραμίδας βρίσκονται τα αγενώς αναπαραγόμενα είδη που έχουν και το μεγαλύτερο φορτίο εκφυλιστικών γονιδίων, στη δεύτερη κατηγορία ακολουθούν οι πληθυσμοί, στην τρίτη τα εγγενώς αναπαραγόμενα είδη και στην κορυφή της πυραμίδας οι καθαρές σειρές που έχουν το μικρότερο φορτίο εκφυλιστικών γονιδίων. Είναι προφανές για την δημιουργία καθαρών σειρών, οι βελτιωτές προσπαθούν να μεγιστοποιήσουν την γενετική πρόοδο ανά κύκλο ή ανά έτος με: 1) την επιλογή απογόνων μέσα από βελτιωμένους πληθυσμούς, 2) την αξιολόγηση των απογόνων με επαναλήψεις σε διάφορα περιβάλλοντα, 3) τον ανασυνδυασμό των επιλεγέντων απογόνων που προέρχονται από πειράματα αξιολόγησης (Eberhart, 1970; Hallauer, 1985), 4) την επιλογή του υλικού εκκίνησης, 5) τον ακριβή προσδιορισμό των γενετικών διαφορών (Hallauer κ.α, 1988; Fasoulas 1988) και 6) την επιλογή οικογενειών ανεξάρτητα με την συνδυαστική ικανότητα (Kaltsikes, 1981).

27 27 Η δημιουργία καθαρών σειρών με αυτογονιμοποίηση και διασταυρώσεις δοκιμής είναι η βασική εφαρμοζόμενη μέθοδος. Οι περισσότεροι βελτιωτές χρησιμοποιούν παρόμοιες τεχνικές, με μικρές διαφορές που αφορούν την πυκνότητα των φυτών, τον αριθμό φυτών ανά απογονική γραμμή, τη γενεά στην οποία αρχίζουν οι κριτικές διασταυρώσεις κ.α. Ένα σύστημα δημιουργίας καθαρών σειρών βασίζεται στη φαινοτυπική επιλογή μεταξύ και μέσα στους «σπάδικας και γραμμή» απογόνους για μερικές γενεές πριν την αξιολόγηση των σειρών σε διασταυρώσεις δοκιμής. Οι φαινοτυπικές διαφορές μεταξύ των σειρών αυξάνουν με την αυτογονιμοποίηση στους «σπάδικας και γραμμή» απογόνους, αλλά η επιτυχία της επιλογής μέσα σε μια σειρά μειώνεται συνήθως από την S 3 γενεά, οπότε καθώς το ποσοστό ομοζυγωτίας αυξάνεται, η επιλογή πρέπει να γίνεται κυρίως μεταξύ των απογόνων και λιγότερο μέσα στους απογόνους. Αυτή η τεχνική προϋποθέτει θετική συσχέτιση των γνωρισμάτων του φυτού, των κόκκων και του σπάδικα με τη συνδυαστική τους ικανότητα για αποδοτικά υβρίδια (Hayes και Johnson, 1939). Η επιλογή γαμετών είναι μια μέθοδος που επινοήθηκε από τον Stadler (1944) για δειγματοληψία εκλεκτών γαμετών από ένα πληθυσμό. Η μέθοδος περιλαμβάνει επικονίαση της καθαρής σειράς με ένα τυχαίο δείγμα γύρης φυτών από ένα πληθυσμό. Κάθε φυτό της F 1 και της σειράς υφίσταται διασταύρωση δοκιμής με ένα κοινό γονέα, ενώ τα F 1 φυτά επίσης αυτογονιμοποιούνται. Αν οι διασταυρώσεις δοκιμής κάποιων F 1 φυτών ξεπερνούν τις αντίστοιχες των σειρών, αυτά θεωρείται ότι απέκτησαν ένα υπέρτερο γαμέτη από τον πληθυσμό. Πειραματικά δεδομένα που έδειξαν την αποτελεσματικότητα της μεθόδου στην ανάκτηση υπέρτερων σειρών αναφέρονται από τους Lonnquist και McGill (1954). Αντίθετα ο Giesbrecht (1964) βρήκε τη μέθοδο μη αποτελεσματική. Αν και η μέθοδος δεν χρησιμοποιείται στην έκταση που χρησιμοποιούνται η γενεαλογική και η αναδιασταύρωση, περιλαμβάνεται σε κάποια βελτιωτικά προγράμματα (Hallauer κ.α., 1988a).

28 28 Ο διπλασιασμός των χρωμοσωμάτων σε μονοπλοειδή, προερχόμενων από πατρικούς ή μητρικούς γαμέτες χρησιμοποιήθηκε για την άμεση δημιουργία ομοζύγωτων σειρών (Chase 1952, Goodsell 1961), δεν φαίνεται όμως να χρησιμοποιείται στα βελτιωτικά προγράμματα (Hallauer κ.α., 1988). Ακόμη η δημιουργία σωμακλωνικής παραλλακτικότητας σε ιστοκαλλιέργεια καθαρών σειρών εφαρμόστηκε στο καλαμπόκι από ερευνητές και ίσως παίξει σημαντικό ρόλο στα βελτιωτικά προγράμματα του μέλλοντος (Hallauer κ.α., 1988). 4. Μέθοδοι Τροποποίησης Καθαρών Σειρών Οι Harlan και Pope (1922) επισήμαναν την χρήση και την αξία της αναδιασταύρωσης στην βελτίωση των δημητριακών. Η μέθοδος της αναδιασταύρωσης περιλαμβάνει τη συνεχή διασταύρωση της υπό βελτίωση σειράς με τη σειρά που φέρει το επιθυμητό γνώρισμα και τελικά γίνεται αυτογονιμοποίηση ώστε να καταστεί πλήρως ομοζύγωτη. Ο Duvick (1974) με συνεχείς αναδιασταυρώσεις μετέφερε το γνώρισμα της πολυδυμίας σε μια σειρά που σχημάτιζε ένα σπάδικα. Η εισαγωγή ανθεκτικότητας σε έντομα ή ιούς και η μείωση του βιολογικού κύκλου επίσης έγινε με αναδιασταύρωση (Hallauer κ.α., 1988). Ο Richey (1922) πρότεινε την συγκλίνουσα βελτίωση, η μέθοδος αυτή προτάθηκε για να αυξήσει την παραγωγικότητα των καθαρών σειρών χωρίς να παρεμβαίνει στην συνδυαστική συμπεριφορά των υβριδίων και για την άντληση πληροφοριών σχετικά με την φυσική ευρωστία των υβριδίων. Στην συγκλίνουσα βελτίωση εφαρμόζονται διπλές αναδιασταυρώσεις με στόχο την βελτίωση των χαρακτηριστικών σε δύο διαφορετικές καθαρές σειρές που θα αποτελούσαν ένα απλό υβρίδιο. Ο Lonnquist (1960) βελτίωσε τις καθαρές σειρές WF9 και Το νέο F 1 υβρίδιο που δημιουργήθηκε με τη συγκλίνουσα βελτίωση ξεπερνούσε κατά πολύ το αρχικό υβρίδιο. 5. Μέθοδοι Δημιουργίας Καθαρών Σειρών Δευτέρου Κύκλου

29 29 Μέθοδοςμε σκοπό τη βελτίωση των γονέων μιας επίλεκτης απλής διασταύρωσης προτάθηκε από τον Dudley (1984a,b). Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη μέθοδο απαιτείται η εκτίμηση των γονέων των απλών διασταυρώσεων, των καθαρών σειρών που πιθανόν να μπορούν να συνεισφέρουν επιθυμητά γονίδια (Pw lines), τις απλές διασταυρώσεις μεταξύ των γονέων των επίλεκτων απλών διασταυρώσεων και των Pw καθαρών σειρών. Σύμφωνα με στατιστικά αποτελέσματα, διαπιστώθηκε πως η διασταύρωση Pw καθαρής σειράς με ένα από τους γονείς της απλής διασταύρωσης δίνει F 2 πληθυσμό με καλύτερη συμπεριφορά από την αντίστοιχη απλή διασταύρωση. Έτσι προκύπτει το συμπέρασμα πως η διασταύρωση ενός από τους γονείς με επιλεγμένη Pw καθαρή σειρά έχει τη δυνατότητα να δώσει πολύ καλά αποτελέσματα. Για την εφαρμογή των παραπάνω θεωρήθηκε πως το ξεκίνημα γίνεται με την απλή διασταύρωση Mo17 x B73 με στόχο τη βελτίωση του ενός από τους δύο γονείς. Για το σκοπό αυτό ήταν διαθέσιμες 10 καθαρές σειρές. Το πρώτο βήμα ήταν να διασταυρωθούν οι10 καθαρές σειρές με κάθε ένα γονέα αντίστοιχα. Στη συνέχεια συγκρίνονται οι αποδόσεις των 10 F 1 διασταυρώσεων Pw καθαρών σειρών x Β73, των 10 F 1 διασταυρώσεων Pw καθαρών σειρών x Μο17, το αρχικό Β73 x Μο17, οι 10 Pw καθαρές σειρές και γονείς Μο17 και Β73. Παράλληλα παράγεται σπόρος των F 2 από όλες τις F 1 s, ενώ η επιλογή βασίζεται στην απόδοση των F 2 s. Η μέθοδος αυτή θεωρείται πως μπορεί να έχει ουσιαστική συμβολή σε προγράμματα βελτίωσης ( Dudley, 1984a). Τα παραπάνω στοιχεία οδηγούν στη εξαγωγή των εξής συμπερασμάτων σχετικά με την ενσωμάτωση επιθυμητών γονιδίων σε επιλεγμένους πληθυσμούς: 1) Εάν, έστω και ένας γονέας έχει περισσότερες γονιδιακές θέσεις με επιθυμητά γονίδια από τον άλλον, τότε μία γενεά αναδιασταύρωσης πριν την επιλογή μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία πληθυσμού με σκοπό τη λήψη νέου γονέα με καλύτερη συμπεριφορά. 2) Η επιλογή σε κατάλληλο

30 30 στάδιο του προγράμματος μπορεί να βελτιώσει τη συμπεριφορά του πληθυσμού ή να αυξήσει την πιθανότητα δημιουργίας υπέρτερης καθαρής σειράς. 3) Όσο μεγαλύτερη είναι η διαφορά μεταξύ των γονέων τόσο πιο αναγκαίες και αποτελεσματικές φαίνεται να είναι οι αναδιασταυρώσεις πριν την επιλογή. Σύμφωνα με τον Hallauer (1990) η μέθοδος του Dudley υποστηρίζει τη μέθοδο επιλογής γονέων (Koutsika-Sotiriou, 1999). Μια μέθοδος η συνδυαστική μέθοδος (Ipsilandi και Koutsika-Sotiriou, 1997) αποτελεί συνδυασμό ταυτόχρονης επιλογής S 1 οικογενειών και ημισυγγενικών οικογενειών (half-sib). Με την εφαρμογή της κυψελωτής διάταξης, η οποία δίνει τη δυνατότητα έκφρασης του γενοτύπου απουσία ανταγωνισμού, η επιλογή γίνεται στην F 2 γενεά. Πρακτική εφαρμογή της μεθόδου έγινε στο εμπορικό υβρίδιο Lorena (PR 3183), με υψηλή προσαρμοστικότητα και υψηλές αποδόσεις στην Ελλάδα, απόδειξη ότι φέρει καλό συνδυασμό επιθυμητών γονιδίων (Hallauer και Miranda, 1988), γεγονός που αυξάνει την αποτελεσματικότητα της επιλογής. Αποτέλεσμα της μεθόδου ήταν η δημιουργία καθαρών σειρών με τριπλάσια ή και τετραπλάσια δυνατότητα απόδοσης από την καθαρή σειρά Β73(Koutsika- Sotiriou, 1999). 6. Μέθοδος Επαναδόμισης Υβριδίων Η συγκεκριμένη μέθοδος έχει ως σκοπό τον περιορισμό των ανεπιθύμητων γονιδίων με ταυτόχρονη βελτίωση των υβριδίων με τη δημιουργία καλύτερων καθαρών σειρών. Μέσα από τη μέθοδο αυτή επιτυγχάνεται η βελτίωση της συμπεριφοράς των δυο καθαρών σειρών και του σχηματιζόμενου υβριδίου, ενώ μειώνεται το κόστος παραγωγής σπόρων. Η μέθοδος στηρίζεται στην επιλογή για υψηλή και σταθερή απόδοση σε επίπεδο ατομικού φυτού (Fasoulas, 1988). Η γενετική της μεθόδου βασίζεται στο γεγονός ότι στην απόδοση και άλλα ποσοτικά γνωρίσματα η γονιδιακή δράση είναι αθροιστική στο καλαμπόκι, με παράλληλη πλήρη κυριαρχία των επιθυμητών γονιδίων (Hallauer και Miranda, 1988). Καθώς τα κυρίαρχα γονίδια επισκιάζουν τη

31 31 δράση των ανεπιθύμητων εκφυλιστικών γονιδίων στην περίπτωση ετεροζυγωτίας, η επιλογή για την απομάκρυνση των εκφυλιστικών γονιδίων αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη δημιουργία καλύτερων καθαρών σειρών. Ο Genter (1982) παρουσίασε τον τρόπο που αυτό μπορεί να γίνει εφικτό. Πρακτικά, η μέθοδος αυτή εφαρμόστηκε στο απλό και αντιοικονομικό, λόγω της χαμηλής απόδοσης της μητέρας καθαρής σειράς του υβριδίου F68 x NE2 του Ινστιτούτου Σιτηρών (Koutsika-Sotiriou κ.α., 1990). Η απόδοση των δύο εκ των έξι επανδημιουργούμενων υβριδίων ήταν εφάμιλλες του αρχικού, ενώ οι νέες μητρικές καθαρές σειρές έδειξαν απόδοση εφάμιλλη ή και καλύτερη της Β73. Ανάλογη πειραματική εργασία πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια της διδακτορικής διατριβής των Παπαδοπούλου (1995) και Ευγενίδη (1997). Μέσα από την πειραματική αυτή μελέτη διαπιστώθηκε πως τα νέα επαναδημιουργούμενα υβρίδια παρουσιάζουν καλύτερη συμπεριφορά λόγω της επικράτησης ημικυρίαρχων γονιδίων στο γένωμα τους, τα οποία εκφράζονται μόνο σε ομόζυγη κατάσταση (Πίνακας 2.1.) (Koutsika-Sotiriou, 1999). Πίνακας 2.1. Επί της εκατό υπεροχή των αναδομημένων υβριδίων σε σχέση με το αρχικό εμπορικό υβρίδιο. Παπαδοπούλου (1995) Ευγενίδης (1997) Διαλληλικές διασταυρώσεις Διασταυρώσεις δοκιμής Συνολικός Υπεροχή Συνολικός Υπεροχή αριθμός αριθμός 40 32,5% 63 20,6% 48 6,8% 118 6,8%

Φυσικοί πληθυσμοί: Επιλογή καθαρών σειρών Μαζική επιλογή

Φυσικοί πληθυσμοί: Επιλογή καθαρών σειρών Μαζική επιλογή Μέθοδοι βελτίωσης Πηγές Μέθοδοι Φυσικοί πληθυσμοί: Επιλογή καθαρών σειρών Μαζική επιλογή Διασπώμενοι: Μαζική βελτίωση πληθυσμοί (F 2 ) Γενεαλογική βελτίωση Καταγωγή από μεμονωμένους σπόρους Διασταυρώσεις

Διαβάστε περισσότερα

Οι βελτιωτικές μέθοδοι ανήκουν σε δύο βασικές κατηγορίες:

Οι βελτιωτικές μέθοδοι ανήκουν σε δύο βασικές κατηγορίες: Βελτίωση Φυτών Βελτίωση Σταυρογονιμοποιούμενων φυτών Γενικά Οι πληθυσμοί των σταυρογονιμοποιούμενων φυτών, σαν συνέπεια της δομής τους, υποφέρουν από ομομεικτικό εκφυλισμό. Οι μέθοδοι βελτίωσης των φυτών

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ. 7η ΙΑΛΕΞΗ ΜΕΘΟ ΟΙ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΣΤΑΥΡΟΓΟΝΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕΝΩΝ

ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ. 7η ΙΑΛΕΞΗ ΜΕΘΟ ΟΙ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΣΤΑΥΡΟΓΟΝΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕΝΩΝ ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ 7η ΙΑΛΕΞΗ ΜΕΘΟ ΟΙ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΣΤΑΥΡΟΓΟΝΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕΝΩΝ ΦΥΤΩΝ Μαζική Επιλογή Η παλαιότερη µέθοδος Γενετικής Βελτίωσης Κυρίως χρησιµοποιείται για την βελτίωση πληθυσµών σταυρογονιµοποιούµενων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΓΕΝΕΤΙΚΗ 5. Η ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΑ ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ

ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΓΕΝΕΤΙΚΗ 5. Η ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΑ ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΓΕΝΕΤΙΚΗ 5. Η ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΑ ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ 1 ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ Συνολική φαινοτυπική παραλλακτικότητα (s 2 ): s 2 = s 2 G + s 2 E + s 2 GxE 1. s 2 G : Γενετική παραλλακτικότητα 2.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΓΕΝΕΤΙΚΗ 03. ΜΕΣΗ ΤΙΜΗ & ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗ

ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΓΕΝΕΤΙΚΗ 03. ΜΕΣΗ ΤΙΜΗ & ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΓΕΝΕΤΙΚΗ 03. ΜΕΣΗ ΤΙΜΗ & ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗ 1 ΠΟΣΟΤΙΚΟ ΓΝΩΡΙΣΜΑ ΑΑββΓΓδδεεΖΖ αριθμός φυτών 50 00 150 100 50 0 10 5 184 119 17 87 40 1 5 0-10 10-0 0-30 30-40 40-50 50-60 60-70 70-80 80-90 απόδοση/φ υτό

Διαβάστε περισσότερα

Συνθετικές ποικιλίες Ετερογενείς ποικιλίες που παράγονται από τη διασύζευξη (intermating) ενός συγκεκριμένου αριθμού συστατικών γονοτύπων

Συνθετικές ποικιλίες Ετερογενείς ποικιλίες που παράγονται από τη διασύζευξη (intermating) ενός συγκεκριμένου αριθμού συστατικών γονοτύπων Είδη ποικιλιών Πληθυσμοί ελεύθερης επικονίασης (OP) Είναι ετερογενείς και ετεροζύγωτοι πληθυσμοί που παράγονται με ανοιχτή, χωρίς έλεγχο επικονίαση. Η επιλογή τέτοιου είδους ποικιλιών αποτελεί ουσιαστικά

Διαβάστε περισσότερα

Βελτίωση Φυτών. Ανάμεικτες ποικιλίες

Βελτίωση Φυτών. Ανάμεικτες ποικιλίες Στόχος: Η παράκαμψη των δυσμενών επιπτώσεων της απόλυτης ομοιομορφίας μιας μονογονοτυπικής ποικιλίας ως προς την: - ανθεκτικότητα σε διάφορες φυλές ενός παθογόνου - προσαρμοστικότητα σε διάφορα περιβάλλοντα

Διαβάστε περισσότερα

ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ 10. ΕΠΑΝΕΠΙΛΟΓΗ - ΑΝΑΔΙΑΣΤΑΥΡΩΣΗ

ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ 10. ΕΠΑΝΕΠΙΛΟΓΗ - ΑΝΑΔΙΑΣΤΑΥΡΩΣΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ 10. ΕΠΑΝΕΠΙΛΟΓΗ - ΑΝΑΔΙΑΣΤΑΥΡΩΣΗ 1 ΜΕΘΟΔΟΙ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ ΣΤΑ ΣΤΑΥΡΟΓΟΝΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕΝΑ 2 μέθοδος επιλογής κριτήριο επιλογής εφαρμογή 1. μαζική 2. γενεαλογική 3. επανεπιλογή ατομικό φυτό ατομικό

Διαβάστε περισσότερα

Ορισμός: Είναι η τέχνη και η επιστήμη της βελτίωσης της κληρονομικότητας των φυτών για χαρακτηριστικά που ενδιαφέρουν τον άνθρωπο

Ορισμός: Είναι η τέχνη και η επιστήμη της βελτίωσης της κληρονομικότητας των φυτών για χαρακτηριστικά που ενδιαφέρουν τον άνθρωπο Ορισμός: Είναι η τέχνη και η επιστήμη της βελτίωσης της κληρονομικότητας των φυτών για χαρακτηριστικά που ενδιαφέρουν τον άνθρωπο Τέχνη: το μάτι του βελτιωτή Επιστήμη: εφαρμοσμένη γενετική Περιεχόμενο:

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ. 6η ΙΑΛΕΞΗ ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΑ ΙΑ ΕΝΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ

ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ. 6η ΙΑΛΕΞΗ ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΑ ΙΑ ΕΝΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ 6η ΙΑΛΕΞΗ ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΑ ΙΑ ΕΝΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ Απαραίτητες Προϋποθέσεις ενός Βελτιωτικού Προγράµµατος 1. Ύπαρξη γενετικής παραλλακτικότητας 2. Εφαρµογήεπιλογήςσεκάποιοστάδιοτου

Διαβάστε περισσότερα

ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ 6. ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΟΙΚΙΛΙΑ

ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ 6. ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ 6. ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΟΙΚΙΛΙΑ 1 ΑΡΧΕΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ 2 2. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΓΕΝΟΤΥΠΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΩΝ ΕΠΙΘΥΜΗΤΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Α. ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 1. Ετερογένεια

Διαβάστε περισσότερα

Βελτίωση Φυτών. Βελτίωση Σταυρογονιμοποιούμενων φυτών. Είδη ποικιλιών

Βελτίωση Φυτών. Βελτίωση Σταυρογονιμοποιούμενων φυτών. Είδη ποικιλιών Βελτίωση Σταυρογονιμοποιούμενων φυτών Είδη ποικιλιών Πληθυσμοί ελεύθερης επικονίασης (OP) Είναι ετερογενείς και ετεροζύγωτοι πληθυσμοί που παράγονται με ανοιχτή, χωρίς έλεγχο επικονίαση. Η επιλογή τέτοιου

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ

ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ Πιστοποίηση σπόρου Επιμέλεια διαφανειών Τραντάς Μάνος 1 Πιστοποίηση σπόρου Στόχος των Βελτιωτικών προγραμμάτων είναι η δημιουργία νέων ποικιλιών και υβριδίων με όσο το δυνατό πιο

Διαβάστε περισσότερα

Βελτίωση Φυτών. Συνθετικές Ποικιλίες. Βελτίωση Σταυρογονιμοποιούμενων φυτών

Βελτίωση Φυτών. Συνθετικές Ποικιλίες. Βελτίωση Σταυρογονιμοποιούμενων φυτών Προκύπτουν από όλες τις δυνατές διασταυρώσεις μεταξύ ενός αριθμού σειρών (ομόμεικτων, κλώνων ή πληθυσμών) που έχουν επιλεγεί για την καλή τους συνδυαστική ικανότητα Ο έλεγχος αυτός της συνδυαστικής ικανότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ 3. ΤΑ ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ

ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ 3. ΤΑ ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ 3. ΤΑ ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ 1 ΠΟΙΟΤΙΚΑ - ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ 2 F f a A g g m m b b H H N n C e C E i K i k o P O P L L Ποιοτικό γνώρισμα 3 F f a A g g m m b b H H N n C e C E i K i k o P O

Διαβάστε περισσότερα

ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ 4. ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΠΑΡΑΛΛΑΚΤΙΚΟΤΗΤΑ

ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ 4. ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΠΑΡΑΛΛΑΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ 4. ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΠΑΡΑΛΛΑΚΤΙΚΟΤΗΤΑ 1 ΑΡΧΕΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ 2 Στόχοι της βελτίωσης Δημιουργία νέων ποικιλιών με βελτιωμένα αγρονομικά χαρακτηριστικά: υψηλότερες αποδόσεις καλύτερη προσαρμοστικότητα και

Διαβάστε περισσότερα

Βελτίωση και Προστασία Δασογενετικών Πόρων. Μέθοδοι Βελτίωσης

Βελτίωση και Προστασία Δασογενετικών Πόρων. Μέθοδοι Βελτίωσης Βελτίωση και Προστασία Δασογενετικών Πόρων 4 Μέθοδοι Βελτίωσης Σύνοψη Η βελτίωση στοχεύει στην αλλαγή της γενετικής σύστασης των φυτών προς όφελος των χαρακτήρων που εμείς επιλέγουμε. Η φαινοτυπική ποικιλότητα

Διαβάστε περισσότερα

Βελτίωση και Προστασία Δασογενετικών Πόρων. Στρατηγικές Βελτίωσης

Βελτίωση και Προστασία Δασογενετικών Πόρων. Στρατηγικές Βελτίωσης Βελτίωση και Προστασία Δασογενετικών Πόρων Στρατηγικές Βελτίωσης 5 Σύνοψη Στη βελτίωση προσπαθούμε να συμπεράνουμε την απόδοση των απογόνων βασιζόμενοι στο φαινότυπο και την απόδοση των γονέων Η μαζική

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΓΕΝΕΤΙΚΗ 02. ΓΕΝΕΤΙΚΗ & ΦΑΙΝΟΤΥΠΙΚΗ ΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ

ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΓΕΝΕΤΙΚΗ 02. ΓΕΝΕΤΙΚΗ & ΦΑΙΝΟΤΥΠΙΚΗ ΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΓΕΝΕΤΙΚΗ. ΓΕΝΕΤΙΚΗ & ΦΑΙΝΟΤΥΠΙΚΗ ΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ ΠΟΙΟΤΙΚΟ ΓΝΩΡΙΣΜΑ ποσοστό φυτών % Χρώμα άνθους: ΑΑ κόκκινο, aa άσπρο, Αa ρόζ Ρ ΑΑ Ρ x F 75 aa 5 5 Αa Αa AA, Aa, aa / (καμία επίδραση από το περιβάλλον

Διαβάστε περισσότερα

ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ (ΕΙΣΑΓΩΓΗ)

ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ (ΕΙΣΑΓΩΓΗ) ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ (ΕΙΣΑΓΩΓΗ) ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ H ζωή του ανθρώπου στενά εξαρτημένη από την ύπαρξη των φυτών (τρόφιμα φυτικής και ζωικής προέλευσης, ένδυση, θέρμανση, θεραπεία, κατοικία, ψυχαγωγία ) ΒΕΛΤΙΩΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Στόχος: Η προσθήκη ενός γνωρίσματος, συνήθως μονογονιδιακού, σε μια καλή ποικιλία

Στόχος: Η προσθήκη ενός γνωρίσματος, συνήθως μονογονιδιακού, σε μια καλή ποικιλία Στόχος: Η προσθήκη ενός γνωρίσματος, συνήθως μονογονιδιακού, σε μια καλή ποικιλία Απαιτούμενα: - επαναλαμβανόμενος γονέας σειρά λήπτης - μη επαναλαμβανόμενος γονέας σειρά δότης ή δωρητής - σαφής έκφραση

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Δασικής Γενετικής / ΔΠΘ Ορεστιάδα. Ποσοτική Γενετική ΒΕΛΤΙΩΣΗ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΑΣΟΓΕΝΕΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ. Αριστοτέλης Χ.

Εργαστήριο Δασικής Γενετικής / ΔΠΘ Ορεστιάδα. Ποσοτική Γενετική ΒΕΛΤΙΩΣΗ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΑΣΟΓΕΝΕΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ. Αριστοτέλης Χ. Εργαστήριο Δασικής Γενετικής / ΔΠΘ Ορεστιάδα Ποσοτική Γενετική ΒΕΛΤΙΩΣΗ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΑΣΟΓΕΝΕΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ Αριστοτέλης Χ. Παπαγεωργίου Σύνοψη Τα γνωρίσματα που παρατηρούμε (φαινότυπος) είναι η συνδυασμένη

Διαβάστε περισσότερα

Η σημασία της ορθής on farm διατήρησης του γενετικού υλικού σπόρων σποράς για την παραγωγή προϊόντων με ποικιλιακή ταυτότητα

Η σημασία της ορθής on farm διατήρησης του γενετικού υλικού σπόρων σποράς για την παραγωγή προϊόντων με ποικιλιακή ταυτότητα Η σημασία της ορθής on farm διατήρησης του γενετικού υλικού σπόρων σποράς για την παραγωγή προϊόντων με ποικιλιακή ταυτότητα Δρ. Δημήτριος Βλαχοστέργιος ΕΛΓΟ- «ΔΗΜΗΤΡΑ» Ινστ. Βιομηχανικών & Κτηνοτροφικών

Διαβάστε περισσότερα

Τοπικές Ποικιλίες. Γεωπονική Θεώρηση - O Ρόλος τους στην Σημερινή Γεωργία. Πηνελόπη Μπεμπέλη

Τοπικές Ποικιλίες. Γεωπονική Θεώρηση - O Ρόλος τους στην Σημερινή Γεωργία. Πηνελόπη Μπεμπέλη Τοπικές Ποικιλίες Γεωπονική Θεώρηση - O Ρόλος τους στην Σημερινή Γεωργία Πηνελόπη Μπεμπέλη Τοπικές Ποικιλίες (Εγχώριοι Πληθυσμοί) Είναι ετερογενείς πληθυσμοί Είναι τοπικά προσαρμοσμένοι Έχουν δημιουργηθεί

Διαβάστε περισσότερα

Βελτίωση Φυτών Γενετική Παραλλακτικότητα

Βελτίωση Φυτών Γενετική Παραλλακτικότητα Καθοριστικοί παράγοντες επιτυχίας της Βελτίωσης των Φυτών Ύπαρξη ή / και δυνατότητα δημιουργίας γενετικής παραλλακτικότητας Ικανότητα επιλογής των επιθυμητών γονοτύπων Δημιουργία χρήσιμης γενετικής παραλλακτικότητας

Διαβάστε περισσότερα

Μεντελική γενετική. Λείοι σπόροι του μοσχομπίζελου (Pisum sativum).

Μεντελική γενετική. Λείοι σπόροι του μοσχομπίζελου (Pisum sativum). Μεντελική γενετική Λείοι σπόροι του μοσχομπίζελου (Pisum sativum). Φαινότυπος και Γονότυπος Η φυσική εκδήλωση (φαινότυπος) της γενετικής σύστασης (γονότυπος) επηρεάζεται από τις αλληλεπιδράσεις με άλλα

Διαβάστε περισσότερα

«ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ»

«ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ» T.E.I. ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΙΑΦΑΝΕΙΕΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΑΡΑ ΟΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ «ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ» Οι παραδόσεις στηρίχτηκαν στο βιβλίο του ρ. Νικ. Φανουράκη «Γενετική Βελτίωση Φυτών. ΒΑΣΙΚΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΝΔΕΛΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ. Ο Mendel καλλιέργησε φυτά σε διάστημα 8 ετών για να φτάσει στη διατύπωση των νόμων της κληρονομικότητας

ΜΕΝΔΕΛΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ. Ο Mendel καλλιέργησε φυτά σε διάστημα 8 ετών για να φτάσει στη διατύπωση των νόμων της κληρονομικότητας ΜΕΝΔΕΛΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ Ο Mendel καλλιέργησε 28.000 φυτά σε διάστημα 8 ετών για να φτάσει στη διατύπωση των νόμων της κληρονομικότητας Λόγοι επιτυχίας των πειραμάτων του Mendel 1. Μελέτησε μία ή δύο

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ. 4η ΙΑΛΕΞΗ

ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ. 4η ΙΑΛΕΞΗ ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ 4η ΙΑΛΕΞΗ ΟΜΟΖΥΓΩΤΙΚΟΣ ΕΚΦΥΛΙΣΜΟΣ-ΕΤΕΡΩΣΗ ΕΤΕΡΩΣΗ Οµοζυγωτικός εκφυλισµός Η απώλεια ζωηρότητας που παρατηρείται στους απογόνους µίας διασταύρωσης συγγενών ατόµων ή στους απογόνους

Διαβάστε περισσότερα

Δασική Γενετική Εισαγωγή: Βασικές έννοιες

Δασική Γενετική Εισαγωγή: Βασικές έννοιες Δασική Γενετική Εισαγωγή: Βασικές έννοιες Χειμερινό εξάμηνο 2014-2015 Γενετική Πειραματική επιστήμη της κληρονομικότητας Προέκυψε από την ανάγκη κατανόησης της κληρονόμησης οικονομικά σημαντικών χαρακτηριστικών

Διαβάστε περισσότερα

Βιοτεχνολογία και Παραγωγή: Ποια ερωτήµατα πρέπει να απαντηθούν

Βιοτεχνολογία και Παραγωγή: Ποια ερωτήµατα πρέπει να απαντηθούν Βιοτεχνολογία και Παραγωγή: Ποια ερωτήµατα πρέπει να απαντηθούν Γ. Ν. Σκαράκης Γεωπονικό Πανεπιστήµιο Αθηνών Συνέδριο Αγροτικής Επιχειρηµατικότητας Αθήνα, 10 Μαΐου 2015 Βασικοί στόχοι γεωργικής ανάπτυξης

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ. 3η ΙΑΛΕΞΗ ΠΑΡΑΛΛΑΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΓΕΝΕΤΙΚΟΣ ΑΝΑΣΥΝ ΥΑΣΜΟΣ

ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ. 3η ΙΑΛΕΞΗ ΠΑΡΑΛΛΑΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΓΕΝΕΤΙΚΟΣ ΑΝΑΣΥΝ ΥΑΣΜΟΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ 3η ΙΑΛΕΞΗ ΠΑΡΑΛΛΑΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΓΕΝΕΤΙΚΟΣ ΑΝΑΣΥΝ ΥΑΣΜΟΣ Προϋποθέσεις προόδου σε ένα Πρόγραµµα Γενετικής Βελτίωσης: Ύπαρξη Γενετικής παραλλακτικότητας ως προς το χαρακτηριστικό υνατότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΓΕΝΕΤΙΚΗ 04. ΣΥΝΔΕΣΗ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΩΝ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ & ΣΥΜΜΕΤΑΒΟΛΗ

ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΓΕΝΕΤΙΚΗ 04. ΣΥΝΔΕΣΗ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΩΝ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ & ΣΥΜΜΕΤΑΒΟΛΗ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΓΕΝΕΤΙΚΗ 04 ΣΥΝΔΕΣΗ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΩΝ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ & ΣΥΜΜΕΤΑΒΟΛΗ 1 ΠΟΣΟΤΙΚΟ ΓΝΩΡΙΣΜΑ Αριθμός σταχιών ανά φυτό Απόδοση σε σπόρο (g) Περιεκτικότητα του σπόρου σε πρωτεΐνη (%) 0 60 16,9 6 16,7 4 64 16,5 6

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΡΓΙΚΟΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟΣ 1ο Εργαστήριο «ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟΥ ΑΓΡΟΥ»

ΓΕΩΡΓΙΚΟΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟΣ 1ο Εργαστήριο «ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟΥ ΑΓΡΟΥ» ΓΕΩΡΓΙΚΟΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟΣ 1ο Εργαστήριο «ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟΥ ΑΓΡΟΥ» Α. ΓΕΝΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΓΕΩΡΓΙΚΟΥ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟΥ Ηλιοφάνεια Γονιμότητα εδάφους Γενετικό υλικό Απόδοση ποικιλίας Εντομολογικές και φυτοπαθολογικές

Διαβάστε περισσότερα

Παράδειγμα: Υπολογισμός GCA F και SCA FM σε δοκιμή απογόνων

Παράδειγμα: Υπολογισμός GCA F και SCA FM σε δοκιμή απογόνων Εργαστήριο Δασικής Γενετικής / ΔΠΘ Ορεστιάδα Παράδειγμα: Υπολογισμός GCA F και SCA FM σε δοκιμή απογόνων ΒΕΛΤΙΩΣΗ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΑΣΟΓΕΝΕΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ Αριστοτέλης Χ. Παπαγεωργίου Γνωστοί γονείς Πλήρης οικογένεια

Διαβάστε περισσότερα

Μεθοδολογία επίλυσης ασκήσεων Γενετικής

Μεθοδολογία επίλυσης ασκήσεων Γενετικής Μεθοδολογία επίλυσης ασκήσεων Γενετικής Νόμοι του Mendel 1. Σε όλες τις ασκήσεις διασταυρώσεων αναφέρουμε τον 1 ο νόμο του Mendel (νόμο διαχωρισμού των αλληλόμορφων γονιδίων). 2. Σε ασκήσεις διυβριδισμού

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΚΑΒΑΣ 1 ΒΙΟΛΟΓΟΣ

ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΚΑΒΑΣ 1 ΒΙΟΛΟΓΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ον ΜΕΝΔΕΛΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΩ 1. Τι είναι κυτταρικός κύκλος, και τα δυο είδη κυτταρικής διαίρεσης. 2. Από τα γεγονότα της μεσόφασης να μην μου διαφεύγει η αντιγραφή του γενετικού

Διαβάστε περισσότερα

Μεντελική γενετική. Λείοι σπόροι του μοσχομπίζελου (Pisum sativum).

Μεντελική γενετική. Λείοι σπόροι του μοσχομπίζελου (Pisum sativum). Μεντελική γενετική Λείοι σπόροι του μοσχομπίζελου (Pisum sativum). Φαινότυπος και Γονότυπος Η φυσική εκδήλωση (φαινότυπος) της γενετικής σύστασης (γονότυπος) επηρεάζεται από τις αλληλεπιδράσεις με άλλα

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ. 9η ΙΑΛΕΞΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΓΙΑ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΙΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ

ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ. 9η ΙΑΛΕΞΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΓΙΑ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΙΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ 9η ΙΑΛΕΞΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΓΙΑ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΙΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ Ανθεκτικότητα Γενικά Η εξέλιξη των καλλιεργούµενων φυτών είναι το αποτέλεσµα φυσικής και τεχνητής επιλογής Η επιλογή για αυξηµένες

Διαβάστε περισσότερα

Δασική Γενετική Τα πειράματα του Mendel

Δασική Γενετική Τα πειράματα του Mendel Δασική Γενετική Τα πειράματα του Mendel Χειμερινό εξάμηνο 2014-2015 Παράδοξο... Οι απόγονοι μοιάζουν στους γονείς τους Δεν είναι όμως ακριβώς ίδιοι, ούτε με τους γονείς τους, ούτε μεταξύ τους Κληρονομικότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ. 10η ΙΑΛΕΞΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΓΙΑ ΕΙ Η ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΜΕΝΑ

ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ. 10η ΙΑΛΕΞΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΓΙΑ ΕΙ Η ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΜΕΝΑ ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ 10η ΙΑΛΕΞΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΓΙΑ ΕΙ Η ΑΓΕΝΩΣ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΜΕΝΑ Πολλά καλλιεργούµενα φυτά αναπαράγονται αγενώς: πατάτα, φράουλα, σακχαροκάλαµο, αµπέλι και οι δενδρώδεις καλλιέργειες Οι λόγοι:

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ. 5η ΙΑΛΕΞΗ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ. ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας Γενετική Βελτίωση Φυτών ρ. Πριµηκύριος Νικόλας

ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ. 5η ΙΑΛΕΞΗ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ. ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας Γενετική Βελτίωση Φυτών ρ. Πριµηκύριος Νικόλας ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ 5η ΙΑΛΕΞΗ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ Ποιοτικά και Ποσοτικά Χαρακτηριστικά Ποιοτικά χαρακτηριστικά και ποιοτική κληρονοµικότητα (πικρότητα αγγουριού, ανθεκτικότητες σε κλαδοσπόριο

Διαβάστε περισσότερα

τηςσυγκαλλιέργειαςβίκου κριθήςως χαρακτηριστικάτης τηςχλωροµάζας.

τηςσυγκαλλιέργειαςβίκου κριθήςως χαρακτηριστικάτης τηςχλωροµάζας. Μελέτητης τηςσυγκαλλιέργειαςβίκου κριθήςως ωςπροςταποσοτικάκαιποιοτικά χαρακτηριστικάτης τηςχλωροµάζας. Ι. Χατζηγεωργίου 1, Κ. Τσιµπούκας 2 και Γ. Ζέρβας 1 1 Εργαστήριο Φυσιολογίας Θρέψεως και ιατροφής,

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΕ 43: ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΟΔΗΓΟΣ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΚΩΣΤΑΣ ΜΠΟΥΡΤΖΗΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ

ΦΥΕ 43: ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΟΔΗΓΟΣ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΚΩΣΤΑΣ ΜΠΟΥΡΤΖΗΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΦΥΕ 43: ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΟΔΗΓΟΣ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΚΩΣΤΑΣ ΜΠΟΥΡΤΖΗΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ 1 Χρήσιμες οδηγίες για την επίλυση ασκήσεων Γενετικής

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΗΤΡΑ Σ. ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ ΠΤΥΧΙΟΥΧΟΥ ΓΕΩΠΟΝΟΥ. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ ΥΠΕΡΤΕΡΩΝ ΓΕΝΟΤΥΠΩΝ ΣΤΟ ΚΑΛΑΜΠΟΚΙ (Zea mays L.) ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ

ΔΗΜΗΤΡΑ Σ. ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ ΠΤΥΧΙΟΥΧΟΥ ΓΕΩΠΟΝΟΥ. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ ΥΠΕΡΤΕΡΩΝ ΓΕΝΟΤΥΠΩΝ ΣΤΟ ΚΑΛΑΜΠΟΚΙ (Zea mays L.) ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ: ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ ΦΥΤΩΝ ΑΓΡΟΚΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΖΙΖΑΝΙΟΛΟΓΙΑΣ ΔΗΜΗΤΡΑ Σ. ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ ΠΤΥΧΙΟΥΧΟΥ ΓΕΩΠΟΝΟΥ ΚΡΙΤΗΡΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ 11. Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΕΤΕΡΩΣΗΣ

ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ 11. Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΕΤΕΡΩΣΗΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ 11. Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΕΤΕΡΩΣΗΣ 1 Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΥΒΡΙΔΙΩΝ Χ καθαρή σειρά Β (ααββγγδδεε) καθαρή σειρά Α (ΑΑββΓΓδδΕΕ) υβρίδιο ΑxB (ΑαΒβΓΓΔδΕε) συνδυαστική ικανότητα ετέρωση 2 Η ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΑΣΗ ΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 5: Μενδελική Κληρονομικότητα

Κεφάλαιο 5: Μενδελική Κληρονομικότητα Κεφάλαιο 5: Μενδελική Κληρονομικότητα 1. Ο Mendel. α. εξέταζε σε κάθε πείραμά του το σύνολο των ιδιοτήτων του μοσχομπίζελου β. χρησιμοποιούσε αμιγή στελέχη στις ιδιότητες που μελετούσε γ. χρησιμοποιούσε

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΣΟΡΓΟΥ ΚΑΙ ΚΕΝΑΦ ΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ, ΒΙΟ-ΥΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΖΩΟΤΡΟΦΩΝ. Ευθυμία ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ Τμήμα Βιομάζας ΚΑΠΕ

ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΣΟΡΓΟΥ ΚΑΙ ΚΕΝΑΦ ΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ, ΒΙΟ-ΥΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΖΩΟΤΡΟΦΩΝ. Ευθυμία ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ Τμήμα Βιομάζας ΚΑΠΕ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΣΟΡΓΟΥ ΚΑΙ ΚΕΝΑΦ ΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ, ΒΙΟ-ΥΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΖΩΟΤΡΟΦΩΝ Ευθυμία ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ Τμήμα Βιομάζας ΚΑΠΕ ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥ ΣΟΡΓΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΕΝΑΦ Είναι και οι δύο ετήσιες ανοιξιάτικες καλλιέργειες

Διαβάστε περισσότερα

4 ο Συνέδριο Αγροτεχνολογίας

4 ο Συνέδριο Αγροτεχνολογίας 4 ο Συνέδριο Αγροτεχνολογίας 2015 Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ Η ΜΕΛΙΣΣΑ ΚΙΚΙΖΑΣ ΑΒΕΕ ΤΡΟΦΙΜΩΝ δραστηριοποιείται από το 1947 στην παραγωγή ζυμαρικών Διαθέτει καθετοποιημένο συγκρότημα Μύλου & Μακαρονοποιείου στη Λάρισα,

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 5: ΜΕΝΔΕΛΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ

Κεφάλαιο 5: ΜΕΝΔΕΛΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ Κεφάλαιο 5: ΜΕΝΔΕΛΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ -ΘΕΩΡΙΑ- Κληρονομικότητα: Η ιδιότητα των ατόμων να μοιάζουν με τους προγόνους τους. Κληρονομικοί χαρακτήρες: Οι ιδιότητες που κληρονομούνται στους απογόνους. Γενετική:

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Δασική Γενετική Οι νόμοι της κληρονομικότητας

Εισαγωγή στη Δασική Γενετική Οι νόμοι της κληρονομικότητας Εισαγωγή στη Δασική Γενετική Οι νόμοι της κληρονομικότητας Χειμερινό εξάμηνο 2014-2015 Σύνοψη Κάθε Οι Τυχαία Τυχαίος Αναλογία άτομο έχει δύο σειρές αλληλομόρφων σε κάθε γονίδιο γαμέτες έχουν ένα από τα

Διαβάστε περισσότερα

Υγιεινή Τροφίμων. Γενετικά Μεταλλαγμένα Τρόφιμα (GMFs)

Υγιεινή Τροφίμων. Γενετικά Μεταλλαγμένα Τρόφιμα (GMFs) Υγιεινή Τροφίμων Γενετικά Μεταλλαγμένα Τρόφιμα (GMFs) Γενετική τροποποίηση Οι γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί προκύπτουν από την ενσωμάτωση στο γενετικό τους υλικό συγκεκριμένων γονιδίων τα οποία έχουν

Διαβάστε περισσότερα

Η Παραδοσιακή Ποικιλία Xοτροκατσαρή και η προοπτική εντατικής καλλιέργειας στη Mεσσηνία. Δρ. Δελής Κώστας Επίκουρος Καθηγητής

Η Παραδοσιακή Ποικιλία Xοτροκατσαρή και η προοπτική εντατικής καλλιέργειας στη Mεσσηνία. Δρ. Δελής Κώστας Επίκουρος Καθηγητής ΤΕΙ Πελοποννήσου ΣΤΕΓ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΩΝ ΓΕΩΠΟΝΩΝ Η Παραδοσιακή Ποικιλία Xοτροκατσαρή και η προοπτική εντατικής καλλιέργειας στη Mεσσηνία Δρ. Δελής Κώστας Επίκουρος Καθηγητής Πολλές φορές αλλάζουμε κάτι,

Διαβάστε περισσότερα

ΒΕΛΣΙΩΗ ΥΤΣΩΝ: ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΚΑΣΑΝΟΜΗ ΜΑΘΗΜΑΣΩΝ ΘΕΩΡΙΑ

ΒΕΛΣΙΩΗ ΥΤΣΩΝ: ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΚΑΣΑΝΟΜΗ ΜΑΘΗΜΑΣΩΝ ΘΕΩΡΙΑ ΒΕΛΣΙΩΗ ΥΤΣΩΝ: ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΚΑΣΑΝΟΜΗ ΜΑΘΗΜΑΣΩΝ ΘΕΩΡΙΑ ΕΒΔΟΜΑΔΑ 1 η : ΕΙΑΓΩΓΗ ΣΟ ΜΑΘΗΜΑ ΣΗ ΒΕΛΣΙΩΗ ΣΩΝ ΥΤΣΩΝ Ο ρόλος της Βελτίωσης των φυτών στη Γεωργία. Φαρακτηριστικά γνωρίσματα που ενδιαφέρουν τη Βελτίωση

Διαβάστε περισσότερα

ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΙΝΩΔΩΝ ΦΥΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. Ευθυμία ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ Τμήμα Βιομάζας ΚΑΠΕ

ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΙΝΩΔΩΝ ΦΥΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. Ευθυμία ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ Τμήμα Βιομάζας ΚΑΠΕ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΙΝΩΔΩΝ ΦΥΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ευθυμία ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ Τμήμα Βιομάζας ΚΑΠΕ ΙΝΩΔΗ ΦΥΤΑ Σύμφωνα με την ιστοσελίδα www.fibrecrops.nl τα ινώδη φυτά ανάλογα από το μέρος του φυτού που προέρχονται

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργικός Πειραματισμός 1o Εργαστήριο «Διαδικασία της Τυχαιοποίησης»

Γεωργικός Πειραματισμός 1o Εργαστήριο «Διαδικασία της Τυχαιοποίησης» Γεωργικός Πειραματισμός o Εργαστήριο «Διαδικασία της Τυχαιοποίησης» Επαναληπτικοί Ορισμοί: Πείραμα: Μία σχεδιασμένη έρευνα που γίνεται είτε για να εξαχθούν νέα συμπεράσματα είτε για να ελεχθούν παλαιότερα.

Διαβάστε περισσότερα

Πληθυσμιακή και Ποσοτική Γενετική. Εξέλιξη

Πληθυσμιακή και Ποσοτική Γενετική. Εξέλιξη Πληθυσμιακή και Ποσοτική Γενετική Εξέλιξη Σύνοψη Οι πληθυσμοί χαρακτηρίζονται από τις συχνότητες των γενοτύπων και των αλληλομόρφων τους Κάθε πληθυσμός έχει τη δική του γενετική «δομή» Μπορούμε να μετρήσουμε

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Συμβολαιακής Καλλιέργειας Κριθαριού

Πρόγραμμα Συμβολαιακής Καλλιέργειας Κριθαριού Πρόγραμμα Συμβολαιακής Καλλιέργειας Κριθαριού Η καλλιέργεια κριθαριού στην Ελλάδα Μέχρι πριν από μερικά χρόνια, το σύνολο σχεδόν της ελληνικής παραγωγής κριθαριού προοριζόταν για χρήση στην κτηνοτροφία,

Διαβάστε περισσότερα

Αριστοτέλης Παπαγεωργίου. Εφαρµοσµένη ασική Γενετική. Κεφάλαιο 3 ο

Αριστοτέλης Παπαγεωργίου. Εφαρµοσµένη ασική Γενετική. Κεφάλαιο 3 ο Αριστοτέλης Παπαγεωργίου Εφαρµοσµένη ασική Γενετική Κεφάλαιο 3 ο Ορεστιάδα 2006 1 Γενετική βελτίωση δασοπονικών ειδών Στο προηγούµενο µάθηµα αναφερθήκαµε στους τρόπους µε τους οποίους µετρούµε τη διαφοροποίηση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΛΟΓΗ ΦΥΤΩΝ ΓΙΑ ΠΟΙΟΤΙΚΑ

ΕΠΙΛΟΓΗ ΦΥΤΩΝ ΓΙΑ ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΕΠΙΛΟΓΗ ΦΥΤΩΝ ΓΙΑ ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Ποιοτικά χαρακτηριστικά Ποσοτικά χαρακτηριστικά Ανάλυση κληρονομικότητας Ορισμοί Συμβολισμοί ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ - ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ 1 Τι είναι η βελτίωση

Διαβάστε περισσότερα

Χατζηγεωργίου Ι., Φορτάτος Ε., Ζέρβας Γ. Εργαστήριο Φυσιολογίας Θρέψεως και Διατροφής, Τμήμα Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής και Υδατοκαλλιεργειών, Γ.Π.Α.

Χατζηγεωργίου Ι., Φορτάτος Ε., Ζέρβας Γ. Εργαστήριο Φυσιολογίας Θρέψεως και Διατροφής, Τμήμα Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής και Υδατοκαλλιεργειών, Γ.Π.Α. ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΣΥΓΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΒΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΟΥ ΚΟΥΚΙΟΥ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΗΣ ΧΛΩΡΟΜΑΖΑΣ Χατζηγεωργίου Ι., Φορτάτος Ε., Ζέρβας Γ. Εργαστήριο Φυσιολογίας Θρέψεως

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΣΤ ΕΞΑΜΗΝΟΥ Τμήμα Ιατρικών Εργαστηρίων Τ.Ε.Ι. Αθήνας

ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΣΤ ΕΞΑΜΗΝΟΥ Τμήμα Ιατρικών Εργαστηρίων Τ.Ε.Ι. Αθήνας ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΣΤ ΕΞΑΜΗΝΟΥ Τμήμα Ιατρικών Εργαστηρίων Τ.Ε.Ι. Αθήνας Μάθημα 10 ο Εισαγωγή στην γεωργική και κτηνοτροφική βιοτεχνολογία Διδάσκων Δρ. Ιωάννης Δρίκος Απόφοιτος Ιατρικής Σχολής Ιωαννίνων (ΠΙ)

Διαβάστε περισσότερα

Γενική περιγραφή: Ετήσιο C3 ύψους ως 100 εκ. Φύλλα επίπεδα, σχετικά πλατειά. Η ταξιανθία είναι χαλαρή φόβη.

Γενική περιγραφή: Ετήσιο C3 ύψους ως 100 εκ. Φύλλα επίπεδα, σχετικά πλατειά. Η ταξιανθία είναι χαλαρή φόβη. Γενική περιγραφή: Ετήσιο C3 ύψους ως 100 εκ. Φύλλα επίπεδα, σχετικά πλατειά. Η ταξιανθία είναι χαλαρή φόβη. Σταχύδια 2-2,5εκ. Που φέρουν 2-3 ανθύλλια. Χιτώνας τριχωτός στο κάτω μισό του με κορυφή βαθιά

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 5: Μενδελική Κληρονομικότητα

Κεφάλαιο 5: Μενδελική Κληρονομικότητα Κεφάλαιο 5: Μενδελική Κληρονομικότητα ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝ 1. Ο Mendel. α. εξέταζε σε κάθε πείραμά του το σύνολο των ιδιοτήτων του μοσχομπίζελου β. χρησιμοποιούσε αμιγή στελέχη στις ιδιότητες που μελετούσε

Διαβάστε περισσότερα

Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών Σεμιναρίου για τον Τομέα Γεωπονίας, Τροφίμων και Περιβάλλοντος Συνολική ιάρκεια: 48 ώρες

Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών Σεμιναρίου για τον Τομέα Γεωπονίας, Τροφίμων και Περιβάλλοντος Συνολική ιάρκεια: 48 ώρες Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών Σεμιναρίου για τον Τομέα Γεωπονίας, Τροφίμων και Περιβάλλοντος Συνολική ιάρκεια: 48 ώρες Κωδικός (ΑΑ) Ώρες ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΣΤΟΧΟΙ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 1 6 1. Ξενάγηση στο

Διαβάστε περισσότερα

Πληθυσμιακή και Εξελικτική Γενετική

Πληθυσμιακή και Εξελικτική Γενετική Οικολογία και Προστασία Δασικών Οικοσυστημάτων Πληθυσμιακή και Εξελικτική Γενετική Μέγεθος πληθυσμού & γενετική εκτροπή Εργαστήριο Δασικής Γενετικής Αριστοτέλης Χ. Παπαγεωργίου Κατά τύχη... Στα πρώιμα

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ

ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ Επιλογή φυτών για ποιοτικά χαρακτηριστικά Επιμέλεια διαφανειών Τραντάς Μάνος 1 Γενετική Βελτίωση Φυτών Τι είναι η Γενετική Βελτίωση Φυτών; Βασικές αρχές Γενετικής Μέθοδοι Γενετικής

Διαβάστε περισσότερα

Για το δείγμα από την παραγωγή της εταιρείας τροφίμων δίνεται επίσης ότι, = 1.3 και για το δείγμα από το συνεταιρισμό ότι, x

Για το δείγμα από την παραγωγή της εταιρείας τροφίμων δίνεται επίσης ότι, = 1.3 και για το δείγμα από το συνεταιρισμό ότι, x Εργαστήριο Μαθηματικών & Στατιστικής η Πρόοδος στο Μάθημα Στατιστική // (Για τα Τμήματα Ε.Τ.Τ. και Γ.Β.) ο Θέμα [] Επιλέξαμε φακελάκια (της μισής ουγκιάς) που περιέχουν σταφίδες από την παραγωγή μιας εταιρείας

Διαβάστε περισσότερα

, µπορεί να είναι η συνάρτηση. αλλού. πλησιάζουν προς την τιµή 1, η διασπορά της αυξάνεται ή ελαττώνεται; (Εξηγείστε γιατί).

, µπορεί να είναι η συνάρτηση. αλλού. πλησιάζουν προς την τιµή 1, η διασπορά της αυξάνεται ή ελαττώνεται; (Εξηγείστε γιατί). Εργαστήριο Μαθηµατικών & Στατιστικής Γραπτή Εξέταση Περιόδου Φεβρουαρίου 009 στη Στατιστική 0/0/09 Α ΣΕΙΡΑ ΘΕΜΑΤΩΝ. [0] Οι ακαθάριστες εβδοµαδιαίες εισπράξεις µιας κτηνοτροφικής µονάδας, από την πώληση

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Δασικής Γενετικής / ΔΠΘ Ορεστιάδα. Κληρονομικότητα ΒΕΛΤΙΩΣΗ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΑΣΟΓΕΝΕΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ. Αριστοτέλης Χ.

Εργαστήριο Δασικής Γενετικής / ΔΠΘ Ορεστιάδα. Κληρονομικότητα ΒΕΛΤΙΩΣΗ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΑΣΟΓΕΝΕΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ. Αριστοτέλης Χ. Εργαστήριο Δασικής Γενετικής / ΔΠΘ Ορεστιάδα Κληρονομικότητα ΒΕΛΤΙΩΣΗ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΑΣΟΓΕΝΕΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ Αριστοτέλης Χ. Παπαγεωργίου Σύνοψη Τα γνωρίσματα που παρατηρούμε (φαινότυπος) είναι η συνδυασμένη έκφραση

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργία Ακριβείας και Ελληνική πραγματικότητα

Γεωργία Ακριβείας και Ελληνική πραγματικότητα Γεωργία Ακριβείας και Ελληνική πραγματικότητα Μυστακίδης Ζαφείρης Γεωπόνος M.Sc. ΑΠΘ Πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ Ανατολικής Μακεδονίας email: zafmis@gmail.com Νέα δεδομένα στην παραγωγή και διακίνηση τροφίμων Ραγδαία

Διαβάστε περισσότερα

Αικ. Καρυώτη 1.2. & Ν. Γ. Δαναλάτος 1

Αικ. Καρυώτη 1.2. & Ν. Γ. Δαναλάτος 1 ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΠΗΝΕΙΟΣ ΠΟΤΑΜΟΣ πηγή ζωής & ανάπτυξης στη Θεσσαλία Βελτιστοποίηση παραγωγής καλαμποκιού στη Θεσσαλία: αποτελέσματα εφαρμογής χλωρής λίπανσης με μπιζέλι σε πλήρη και μειωμένη στάγδην άρδευση

Διαβάστε περισσότερα

ΣΠΟΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΠΟΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ (9 ο )

ΣΠΟΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΠΟΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ (9 ο ) ΣΠΟΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΠΟΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ (9 ο ) ΣΠΟΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ 1ο έτος προβασικός σπόρος 1ο έτος προβασικός σπόρος 2ο έτος βασικός σπόρος 1ο έτος προβασικός σπόρος 2ο έτος βασικός σπόρος 3ο έτος

Διαβάστε περισσότερα

Ολοκληρωμένη μελέτη και διαχείριση ενεργειακών καλλιεργειών και υπολειμμάτων τους για την παραγωγή βιοκαυσίμων και ενέργειας

Ολοκληρωμένη μελέτη και διαχείριση ενεργειακών καλλιεργειών και υπολειμμάτων τους για την παραγωγή βιοκαυσίμων και ενέργειας Ολοκληρωμένη μελέτη και διαχείριση ενεργειακών καλλιεργειών και υπολειμμάτων τους για την παραγωγή βιοκαυσίμων και ενέργειας Από την καλλιέργεια στη μεταποίηση Γ. Ζανάκης, Ν. Μαριόλης, Α. Ζαμπανιώτου,

Διαβάστε περισσότερα

Διαφύλαξη της γεωργικής μας κληρονομιάς

Διαφύλαξη της γεωργικής μας κληρονομιάς Διαφύλαξη της γεωργικής μας κληρονομιάς Αλκίνοος Νικολαΐδης, Διευθυντής Αξία των τοπικών ποικιλιών Οι τοπικές ποικιλίες καλλιεργούμενων ειδών είναι αποτέλεσμα μακροχρόνιας εξελικτικής διαδικασίας και επιλογής

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΕΤΙΚΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΦΥΤΑ. (Μοριακή Βελτίωση)

ΓΕΝΕΤΙΚΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΦΥΤΑ. (Μοριακή Βελτίωση) ΓΕΝΕΤΙΚΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΦΥΤΑ (Μοριακή Βελτίωση) 1 Βασίζεται στη χρήση μοριακών δεικτών που είναι συνδεδεμένοι με επιθυμητές χρωμοσωμικές περιοχές. Μοριακοί δείκτες είναι τυχαία επιλεγμένα τμήματα DNA χωρίς

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΕ ΥΨΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΜΕΤΡΟ ΤΗΣ ΧΑΛΕΠΙΟΥ ΠΕΥΚΗΣ (PINUS ΗALEPENSIS) ΣΕ ΦΥΤΕΙΑ ΑΠΟΓΟΝΩΝ ΣΤΗ Β. ΕΥΒΟΙΑ

ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΕ ΥΨΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΜΕΤΡΟ ΤΗΣ ΧΑΛΕΠΙΟΥ ΠΕΥΚΗΣ (PINUS ΗALEPENSIS) ΣΕ ΦΥΤΕΙΑ ΑΠΟΓΟΝΩΝ ΣΤΗ Β. ΕΥΒΟΙΑ ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΕ ΥΨΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΜΕΤΡΟ ΤΗΣ ΧΑΛΕΠΙΟΥ ΠΕΥΚΗΣ (PINUS ΗALEPENSIS) ΣΕ ΦΥΤΕΙΑ ΑΠΟΓΟΝΩΝ ΣΤΗ Β. ΕΥΒΟΙΑ Κομματά Αικατερίνη (1), Αριστοτέλης Χ. Παπαγεωργίου (1), Βαρελίδης Κων/νος (2), Ιωαννίδης Κων/νος (2),

Διαβάστε περισσότερα

Κληρονομικότητα ποσοτικών ιδιοτήτων

Κληρονομικότητα ποσοτικών ιδιοτήτων Κληρονομικότητα ποσοτικών ιδιοτήτων Γενετική διακύμανση σ G (genetic variance) Εξάρτηση της σ G από γονιδιακές συχνότητες και βαθμό κυριαρχίας Φαινοτυπική διακύμανση σ P (phenotypic variance) Ομοιότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΒΛΗΜΑ 1.1 Η γαλακτοζαιμία στον άνθρωπο είναι ασθένεια που οφείλεται σε υποτελές γονίδιο και κληρονομείται με απλό Μεντελικό τρόπο.

ΠΡΟΒΛΗΜΑ 1.1 Η γαλακτοζαιμία στον άνθρωπο είναι ασθένεια που οφείλεται σε υποτελές γονίδιο και κληρονομείται με απλό Μεντελικό τρόπο. ΠΡΟΒΛΗΜΑ 1.1 Η γαλακτοζαιμία στον άνθρωπο είναι ασθένεια που οφείλεται σε υποτελές γονίδιο και κληρονομείται με απλό Μεντελικό τρόπο. Μια γυναίκα της οποίας ο πατέρας έπασχε από γαλακτοζαιμία θέλει να

Διαβάστε περισσότερα

ΜΟΡΙΑΚΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΓΕΝΕΤΙΚΗ. Παρουσίαση 6. Μπράλιου Γεωργία Τμήμα Πληροφορικής με Εφαρμογές στη Βιοϊατρική Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

ΜΟΡΙΑΚΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΓΕΝΕΤΙΚΗ. Παρουσίαση 6. Μπράλιου Γεωργία Τμήμα Πληροφορικής με Εφαρμογές στη Βιοϊατρική Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΜΟΡΙΑΚΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΓΕΝΕΤΙΚΗ Παρουσίαση 6 Μπράλιου Γεωργία Τμήμα Πληροφορικής με Εφαρμογές στη Βιοϊατρική Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Διάλεξη 6 ΓΕΝΕΤΙΚΗ 2 3 Μίτωση http://www.youtube.com/watch?v=vln7k1-9qb0&feature=related

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργία Ακριβείας και Κλιματική Αλλαγή

Γεωργία Ακριβείας και Κλιματική Αλλαγή Γεωργία Ακριβείας και Κλιματική Αλλαγή Θεοφάνης Γέμτος Ομότιμος Καθηγητής. Τμήματος Γεωπονίας, Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος, Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Εισαγωγή Στα επόμενα χρόνια αναμένεται

Διαβάστε περισσότερα

Agro-logistics: Πιστοποίηση και Ιχνηλασιμότητα

Agro-logistics: Πιστοποίηση και Ιχνηλασιμότητα Agro-logistics: Πιστοποίηση και Ιχνηλασιμότητα Τσιτσάμης Σπυρίδων 1, Ιακώβου Ελευθέριος 2, Βλάχος Δημήτριος 2 Τα Logistics των αγροτικών προϊόντων (Agro-logistics) είναι αναμφίβολα ένας ραγδαία αναπτυσσόμενος

Διαβάστε περισσότερα

Κοστολόγηση στους πιλοτικούς αγρούς και ανταγωνιστικότητα των ενεργειακών καλλιεργειών

Κοστολόγηση στους πιλοτικούς αγρούς και ανταγωνιστικότητα των ενεργειακών καλλιεργειών Κοστολόγηση στους πιλοτικούς αγρούς και ανταγωνιστικότητα των ενεργειακών καλλιεργειών Πετσάκος Αθανάσιος Τσιμπούκας Κων/νος Τσουκαλάς Σταύρος Ροζάκης Στέλιος "Δημιουργία Καινοτόμων Εμπειριών Αποδεικτικού

Διαβάστε περισσότερα

Ανάλυση Διασποράς Προβλήματα και Ασκήσεις

Ανάλυση Διασποράς Προβλήματα και Ασκήσεις Ανάλυση Διασποράς Προβλήματα και Ασκήσεις 1. Ένας ερευνητής προκειμένου να συγκρίνει τρία σιτηρέσια εκτροφής κοτόπουλων (Σ1, Σ2 και Σ3, αντίστοιχα), σχεδίασε και εκτέλεσε το εξής πείραμα. Επέλεξε 15 νεογέννητα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΣΤΟΥΣ ΑΠΟΓΟΝΟΥΣ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ

ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΣΤΟΥΣ ΑΠΟΓΟΝΟΥΣ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΣΤΟΥΣ ΑΠΟΓΟΝΟΥΣ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΦΥΛΕΤΙΚΗ - ΒΛΑΣΤΙΚΗ ΦΥΛΕΤΙΚΗ Βιολογία Δ. Ματθόπουλος 1 ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΦΥΛΕΤΙΚΗ - ΒΛΑΣΤΙΚΗ ΜΙΤΩΣΗ ΦΥΛΕΤΙΚΗ ΜΕΙΩΣΗ (ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΓΑΜΕΤΩΝ) Βιολογία Δ. Ματθόπουλος

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ - BOOK PRESENTATIONS

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ - BOOK PRESENTATIONS «ΣΠΟΥΔΑΙ», Τόμος 45, Τεύχος 3ο-4ο, Πανεπιστήμιο Πειραιώς / «SPOUDAI», Vol. 45, No 3-4, University of Piraeus ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ - BOOK PRESENTATIONS Κ. Ευστρατόγλου, «Ελεύθερη Διακίνηση Εργαζομένων στην

Διαβάστε περισσότερα

Εναλλακτικά του πειράματος

Εναλλακτικά του πειράματος Θετική και δεοντολογική προσέγγιση Διάλεξη 2 Εργαλεία θετικής ανάλυσης Ή Γιατί είναι τόσο δύσκολο να πούμε τι συμβαίνει; Η θετική ανάλυση εξετάζει τι υπάρχει και ποιες οι συνέπειες μιας πολιτικής, χωρίς

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΤΡΟΦΙΜΑ βιολογικά τρόφιμα Ως προς τη θρεπτική αξία των τροφίμων

ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΤΡΟΦΙΜΑ βιολογικά τρόφιμα Ως προς τη θρεπτική αξία των τροφίμων ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΤΡΟΦΙΜΑ Ως βιολογικά τρόφιμα χαρακτηρίζονται τα τρόφιμα που προκύπτουν από ένα ειδικό είδος παραγωγής, τη βιολογική παραγωγή. Η βιολογική παραγωγή αποτελεί ένα ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης

Διαβάστε περισσότερα

Ο EΛΛΗΝΙΚΟΣ ΑΥΤΟΦΥΗΣ ΛΥΚΙΣΚΟΣ ΚΑΙ Η ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΤΟΥ ΛΥΚΙΣΚΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Ο EΛΛΗΝΙΚΟΣ ΑΥΤΟΦΥΗΣ ΛΥΚΙΣΚΟΣ ΚΑΙ Η ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΤΟΥ ΛΥΚΙΣΚΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ο EΛΛΗΝΙΚΟΣ ΑΥΤΟΦΥΗΣ ΛΥΚΙΣΚΟΣ ΚΑΙ Η ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΤΟΥ ΛΥΚΙΣΚΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ο ΛΥΚΙΣΚΟΣ ( HUMULUS LUPULUS) (γερμανικά HOPFEN και αγγλικά HOPS. Ο Γεωπόνος Παύλος Καπόγλου αναφέρθηκε στις δυνατότητες

Διαβάστε περισσότερα

Γενετική. Ενότητα 4η: Προεκτάσεις των νόμων του Mendel. Πηνελόπη Μαυραγάνη-Τσιπίδου Τμήμα Βιολογίας ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

Γενετική. Ενότητα 4η: Προεκτάσεις των νόμων του Mendel. Πηνελόπη Μαυραγάνη-Τσιπίδου Τμήμα Βιολογίας ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 4η: Προεκτάσεις των νόμων του Mendel Πηνελόπη Μαυραγάνη-Τσιπίδου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΒΟΤΑΝΙΚΗ - ΖΙΖΑΝΙΟΛΟΓΙΑ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΒΟΤΑΝΙΚΗ - ΖΙΖΑΝΙΟΛΟΓΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΒΟΤΑΝΙΚΗ - ΖΙΖΑΝΙΟΛΟΓΙΑ ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2014-15 Α. Λιόπα-Τσακαλίδη Γ. Ζερβουδάκης ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΩΝ ΓΕΩΠΟΝΩΝ ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Η αντιμετώπιση των ζιζανίων στα καλλιεργούμενα φυτά είναι απαραίτητη

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΟΦΙΜΑ ΑΠΟ ΓΕΝΕΤΙΚΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ:

ΤΡΟΦΙΜΑ ΑΠΟ ΓΕΝΕΤΙΚΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ: ΤΡΟΦΙΜΑ ΑΠΟ ΓΕΝΕΤΙΚΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ: ΕΝΑ ΠΕΙΡΑΜΑ ΜΕ ΑΓΝΩΣΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ, ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ, ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΝΙΚΟΛΑΣ ΠΡΙΜΗΚΥΡΙΟΣ, ΓΕΩΠΟΝΟΣ, Δρ. ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΦΥΤΩΝ ΓΕΝΕΤΙΚΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΠΡΩΤΕΙΝΗΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΧΟΙΡΟΥΣ. Ιωάννης Μαυρομιχάλης, PhD

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΠΡΩΤΕΙΝΗΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΧΟΙΡΟΥΣ. Ιωάννης Μαυρομιχάλης, PhD ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΠΡΩΤΕΙΝΗΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΧΟΙΡΟΥΣ Ιωάννης Μαυρομιχάλης, PhD Οι τιμές του σογιαλεύρου και των κρυσταλλικών αμινοξέων παραμένουν ασταθείς. Κατά καιρούς, υπάρχει ενδιαφέρον για λιγότερο γνωστές

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 5. Copyright The McGraw-Hill Companies, Inc Utopia Publishing, All rights reserved

Κεφάλαιο 5. Copyright The McGraw-Hill Companies, Inc Utopia Publishing, All rights reserved Κεφάλαιο 5 Copyright The McGraw-Hill Companies, Inc. 2011 Utopia Publishing, All rights reserved Μια ανασκόπηση ΓΕΝΕΤΙΚΗ Cardinalis cardinalis Cardinalis sinuatus 2011 Utopia Publishing, All rights reserved

Διαβάστε περισσότερα

Nature Climate Change: Οι ελληνικές ποικιλίες πιο ανθεκτικές και λύση για την κλιματική αλλαγή

Nature Climate Change: Οι ελληνικές ποικιλίες πιο ανθεκτικές και λύση για την κλιματική αλλαγή 24 Ιανουαρίου 2018 Το Ξινόμαυρο είναι μια θαυμάσια βορειοελλαδίτικη ποικιλία κόκκινου κρασιού, αλλά πόσο γνωστή είναι στο εξωτερικό, σε σχέση για παράδειγμα με το γαλλικό Πινό (Pinot); Ελάχιστα, είναι

Διαβάστε περισσότερα

Διάλεξη 2. Εργαλεία θετικής ανάλυσης Ή Γιατί είναι τόσο δύσκολο να πούμε τι συμβαίνει; Ράπανος-Καπλάνογλου 2016/7

Διάλεξη 2. Εργαλεία θετικής ανάλυσης Ή Γιατί είναι τόσο δύσκολο να πούμε τι συμβαίνει; Ράπανος-Καπλάνογλου 2016/7 Διάλεξη 2 Εργαλεία θετικής ανάλυσης Ή Γιατί είναι τόσο δύσκολο να πούμε τι συμβαίνει; 1 Ράπανος-Καπλάνογλου 2016/7 Θετική και δεοντολογική προσέγγιση Η θετική ανάλυση εξετάζει τι υπάρχει και ποιες οι συνέπειες

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρία - Εφαρμογές ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ - ΜΟΡΙΑΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ 1

Θεωρία - Εφαρμογές ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ - ΜΟΡΙΑΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ 1 ΜΟΡΙΑΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ Θεωρία - Εφαρμογές ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ - ΜΟΡΙΑΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΥΣ ΜΟΡΙΑΚΟΥΣ Έπιλογή με βάση: ΔΕΙΚΤΕΣ Φαινοτυπικοί δείκτες Γενετικοί δείκτες Μοριακοί δείκτες (Πρωτεϊνικοί &

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΗΡΜΟΣΜΕΝΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ

ΕΦΗΡΜΟΣΜΕΝΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ Η παρούσα διπλωματική εργασία εκπονήθηκε στα πλαίσια των σπουδών για την απόκτηση του Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης στην ΕΦΗΡΜΟΣΜΕΝΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ που απονέμει η Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, σε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΒΛΗΜΑ 5.1 ΠΡΟΒΛΗΜΑ 5.2 ΠΡΟΒΛΗΜΑ 5.3

ΠΡΟΒΛΗΜΑ 5.1 ΠΡΟΒΛΗΜΑ 5.2 ΠΡΟΒΛΗΜΑ 5.3 ΠΡΟΒΛΗΜΑ 5.1 Στα ποντίκια το σκούρο μάτι απαιτεί την ταυτόχρονη παρουσία των υπερεχόντων αλληλομόρφων γονιδίων R και Q. Ζώα ομοζυγωτικά για ένα από τα δύο ή και τα δύο υποτελή αλληλόμορφα έχουν ανοιχτόχρωμα

Διαβάστε περισσότερα

Πληθυσμιακή και Εξελικτική Γενετική

Πληθυσμιακή και Εξελικτική Γενετική Οικολογία και Προστασία Δασικών Οικοσυστημάτων Πληθυσμιακή και Εξελικτική Γενετική Μέγεθος πληθυσμού & γενετική εκτροπή Εργαστήριο Δασικής Γενετικής Αριστοτέλης Χ. Παπαγεωργίου Κατά τύχη... Στα πρώιμα

Διαβάστε περισσότερα