ο ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ Σχολή Διοίκησης Και Οικονομίας Τμήμα Λογιστικής ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ο ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ Υηοβληϋείσα Στην Κα&ηγήτρια Πολυχρονίδου Περσεφόνη Υπό Των Σπουδαστών Γκίσα Αντώνη Και Ραϊλάκη Λευτέρη ΚΑΒΑΛΑ 2013

2 ^ /^ fi;c/7 c u AaftOg^g- ΠΡΟΛΟΓΟΣ I -ia Γ Γ ''S r is -'KH x i To θέμα με το οτιοίο ασχοληθήκαμε είναι το προσφερόμενο τουριστικό ^κέτο της Κρήτης ως τουριστικού προορισμού. Κατά βάση, εξετάζουμε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της Κρήτης. Απώτερος στόχος της παρακάτω εργασίας είναι να τφοσδιοριστεί και να ερευνηθεί η τουριστική δραστηριότητα της Κρήτης τα τελευταία έτη. Θα αναλύσουμε τον τουρισμό και τη θέση της Κρήτης στην τουριστική αγορά, τα είδη τουρισμού που προσφέρει, θα αναφερθούμε στο Κρητικό τουριστικό προϊόν και στις κύριες απειλές του και τέλος θα δείξουμε τα πλεονεκτήματα της ως τουριστικός προορισμός. Θα μιλήσουμε για, την πορεία της στον τουριστικό τομέα τα τελευταία χρόνια και μέσα από διάφορες μελέτες και προβλέψεις θα αναδείξουμε την παρούσα θέση που βρίσκεται στην προτίμηση των τουριστών. ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ «Η εργασία έγινε υπό την επίβλεψη της καθηγήτριας μας Περσεφόνης Πολυχρονίόου την οποία και θέλουμε να ευχαριστήσουμε γιατί χωρίς τη βοήθεια της και την πολύτιμη συμβολή της η ολοκλήρτοση της θα ήταν αδύνατη.»

3 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΛΟΓΟΣ... ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΤΜΗΣΕΩΝ... ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ / ΓΡΑΦΗΜΑΤΩΝ... ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ... ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 1 ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΤΑ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΑ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ/ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ... Μαζικός/Ατομικός Τουρισμός:... Συνεχής/Εποχιακός Τουρισμός: Ο ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ο ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ ΝΟΜΟΙ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΝΟΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ Ο ΝΟΜΟΣ ΧΑΝΙΩΝ Ο ΝΟΜΟΣ ΡΕΘΥΜΝΟΥ ΝΟΜΟΣΛΑΣΙΘΙΟΥ... 2 ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΚΑΙ ΖΗΤΗΣΗ ΤΑ ΠΙΟ ΕΛΚΥΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ( ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ Ω Σ...27 ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΥ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΥ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ: ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ: ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΚΑΙ ΖΗΤΗΣΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΔΑΠΑΝΕΣ ΤΩΝ ΤΟΥΡΙΣΤΩΝ ΣΤΗ ΚΡΗΤΗ

4 2.3.2 ΚΙΝΗΣΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΟΥΣΕΙΩΝ... 3 ΑΦΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΜΑΖΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΕΝΑΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗ ΚΡΗΤΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ LEADER ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ «ΕΛ-ΓΚΡΕΚΟ» ΩΣ ΣΗΜΕΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΤΟ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ Ο ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ (ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ - ΠΟΡΕΙΑ...64 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ) ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ ΤΩΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ...67 ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟ ΤΟΥΡΙΣΜΟ ΚΑΙ...69 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4) ΝΟΜΟΥΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΑΠΕΙΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ Η ΥΠΟΚΙΝΗΣΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΚΑΙ Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΟΥΣ ΣΤΙΣ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ο ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΟΥ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ...90 ΣΤΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ- ΕΜΠΟΡΙΟΥ- ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΕΡΕΥΝΑ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΤΟΥ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ... 94

5 _Toc ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΤΜΗΣΕΩΝ WTTC EOT WTO ΙΤΕΠ PGA ΣΚΩΛ ΠΑΑ Ο.Τ.Δ Ο.Α.Δ.Υ.Κ CTC ΣΕΤΕ Ι.Τ.Ξ.Ε. ΜΑΙΧ ΚΠΣ ΠΕΠ ΕΣΠΑ Μ.Μ.Ε ΜΜΜ ΕΦΕΠΑΕ ΕΤΠΑ ΕΣΠΑ ΑΕΠ World Travel & Tourism Οοϋηοϊ1(Παγκόσμιο Ταξιδιωτικό & τουριστικό Συμβούλιο) Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού World Trade Organization(Παγκόσμιoς Οργανισμός Εμπορίου) Ινστιτούτο Τουριστικών Ερευνών Και Προβλέψεων Professional Golfer Association Διεθνής Οργανισμός ο οποίος συνενώνει όλους τους τομείς της ταξιδιωτικής και τουριστικής βιομηχανίας Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης Ομάδες Τοπικής Δράσης Οργανισμούς Αναπτύξεις Δυτικής Κρήτης Επιτροπή Καναδικού Τουρισμού Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης Περιφερειακό Ετηχειρησιακό Πρόγραμμα Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσια Αναιροράς Μέσα Μαζικής Ενημέροκτης Μέσα Μαζικής Μεταςιοράς Ενδιάμεσος Φορέας Επιχειρησιακού Προγράμματος Εθνικό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν

6

7 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ / ΓΡΑΦΗΜΑΤΩΝ Αποτελέσματα Στο Ερωτηματολόγιο Προς Εργαζομένους (Γράφημα 1-20) Αποτελέσματα Στο Ερωτηματολόγιο Προς Τουρίστες (Γράφημα 21-42) ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ 1. Δαπάνες των Τουριστών Στη Κρήτη Μαρίνες Στη Κρήτη Το 2009 Τα Μερίδια Των Κλινών Των Τεσσάρων Νομών Πληρότητα Καταλυμάτων Αφίξεις Στα Αεροδρόμια Ηρακλείου Και Χανίων Κατάταξη Ξενοδοχειακών Επιχειρήσεων Στη Κρήτη Οι Αφίξεις CHARTERScria βασικά Αεροδρόμια Της Χώρας το Ρυθμός Ανάτττυξης Της Ελλάδος Αριθμός Των Ερωτηθέντων Εργαζομένων Του Δείγματος Της Έρευνας Ανά Ηλικιακή Ομάδα Αριθμός Των Ερωτηθέντων Τουριστών Του Δείγματος Της Έρευνας Ανά Ηλικιακή Ομάδα...

8 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Κρήτη είναι το νοτιότερο άκρο της Ευρώπης προικισμένη με μοναδική ιστορία πολιτισμού, όπως καταμαρτυρούν τα Μινωικό και άλλα μνημεία που την κοσμούν. Βεβαίως, στα παρατιάνω προσμετρούν οι φυσικές ομορφιές, οι εντυπωσιακές εναλλαγές των τοπίων, το κλίμα, τα αγαθά της κρητικής γης και θάλασσας και σε σημανηκό βαθμό η ιδιαιτερότητα των κατοίκων της, που θέλουν αμετακίνητα να ζουν, να κινούνται και να αναπνέουν στην αντίληψη της κρητικής ιδεολογίας. Δηλαδή σεβασμό στο χθες και την παράδοση, ευαισθητοποίηση στο πνεύμα της πιιτροπαράδοτης κρητικής φιλοξενίας και αταλάντευτο πιστεύω στην ελευθερία και την αγάπη για την πατρίδα. Καλύτττει τα ενδιαφέροντα και τις απαιτήσεις και του πιο δύστροπου επισκέπτη, στον βαθμό του να είναι άρτιο και αύταρκες το προσφερόμενο κρητικό τουριστικό προϊόν. Καταλαμβάνει δικαιωματικά υψηλή θέση ενδιαφέροντος στην τουριστική αγορά. Η περιφέρεια της Κρήτης είναι η νοτιότερη περιφέρεια της Ευρωτιαϊκής Ένοκιης. Η συνολική της επκράνεια είναι 8,335 τετραγωνικά χιλιόμετρα (ποσοστό 63% της συνολικής έκτασης της Ελλάδας). Ο πληθυσμός της, βάσει της απογραφής 2001, ανέρχεται σε άτομα (συγκεντρώνει δηλαδή το 5,3% του συνολικού πληθυσμού της χώρας). Οι ορεινοί όγκοι καταλαμβάνουν το 48% του εδάφους της, ενώ μεταξύ τους δημιουργούνται εύφορες πεδιάδες, που απαρτίζουν το 23% των εδαφών της και το υπόλοιπο 29% είναι ημιορεινό. Οι ακτές της έχουν μήκος χλμ. (ποσοστό 7,8% της χώρας) και οι αξιόλογες παραλίες της αντιπροσωπεύουν το 9% της χώρας. Το ποσοστό των απασχολούμενων στον πρωτογενή τομέα ανέρχεται στο 47,3% του εργατικού δυναμικού, του δευτερογενή στο 16,5% και του τριτογενή στο 363% Αντίστοιχα κάθε τομέας συμβάλλει στο σχηματισμό του Ακαθάριστου Περιφερειακού Προϊόντος με ποσοστά: 24%, 18% και 58%. (Περιφέρεια Κρήτης, EOT, 2006)

9 Η Κρήτη δέχεται τιερίτιου 2 εκατ. ετησκέπτες το χρόνο. Επί σειρά ετών τιαραμένει ένας από τους πιο ελκυστικούς τουριστικούς προορισμούς της χώρας. Ο τουρισμός, λοιπόν, αποτελεί βασική πηγή ανάπτυξης της τοπικής οικονομίας και λειτουργεί πραγματικά ως κινητήρια δύναμη για την εξέλιξη και ευημερία ολόκληρης της περιφέρειας. ο ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ Στις παρακάτω σελίδες της παρούσας εργασίας τα κεφάλαια που θα αναπτύξουμε είναι; Στο 1 κεφ αναφέρετε η έννοια του τουρισμού,οι κατηγορίες στις οποίες διακρίνεται, ο τουρισμός στον Ελλαδικό χώρο γενικά και ειδικά στο νησί της Κρήτης. Ετήσης γίνεται αναιρορά στους νομούς του νησιού τόσο στη γεωγραφική τους θέση, τη γεωλογική τους μορφή αλλά και στα ΜΜΜ του κάθε Νομού. Στο 2 κεφ αναλύεται τη σχέση προσφοράς και ζήτησης του τουριστικού προϊόντος της Κρήτης, τα μειονεκτήματα και τα πλεονεκτήματα του. Παρουσιάζονται και σχολιάζονται πίνακες και στοιχεία για τις δαπάνες των τουριστών και τη κίνηση στους αρχαιολογικούς χώρους. Στο 3 κεφ ερευνώνται οι αφίξεις τουριστών σε σχέση με την εθνικότητα και τη τουριστική περίοδο που προτιμούν. Μελετάτε ο μαζικός τουρισμός οι επιπτώσεις του η δυνατότητα του νησιού να αναπτύξει άλλες εναλλακτικές μορφές τουρισμού. Στο 4 κεφ αξιοποιούνται τιληροφορίες τιου έχουμε αντλήσει από διάφορες έγκυρες βιβλιογραφικές πηγές σχετικά με τη τιληρότητα στα ξενοδοχειακά καταλύματα ανά νομό,τις χρηματοδοηκές ετπδόσεις των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων τα προβλήματα της εποχικότητας σε όλα τα επίπεδα και τις ατιειλές για την ανάπτυξη της Κρήτης που πρέτιει να αντιμετωπιστούν. Αναφέρετε η συμβολή για το σκοπό αυτό του Μάρκετινγκ αλλά και των συγκοινωνιών καθώς και η εκπαίδευση των εργαζομένων στο τουριστικό τομέα. Στο 5 κεφ γίνετε προσπάθεια μελέτης των στοιχείων too αντλήσαμε από τη βιβλιογραφία προκειμενου να φτάσουμε σε συμπεράσματα για την επίδραση της οικονομικής κρίσης στο νησί και ιδιαιτέριος στο τουρισμό και τις επιπτώσεις της. Αναφέρονται προγράμματα κρατικά και κοινοτικά στήριξης αλλά και προτάσεις για ένα στρατηγικό σχέδιο αντιμετώπισης της κρίσης και την ενίσχυση μικρομεσαίων επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στο τουρισηκό τομέα. Στο 6 κεφ καταγράφονται, αναλύονται τα αποτελέσματα της έρευνες που έγινε σε δείγμα ξενοδοχοϋπαλλήλων και τουριστών που δηλώσαν εθελονηκή συμμετοχή. Αναφέρονται οι στόχοι της έρευνας,η μεθοδολογία και τα εργαλεία που χρησιμοποιήσαμε αλλά και σχολιάζονται τα συριπεράσματα που προέκυψαν τα οποία και απεικονίζονται σε γραφήματα.

10 Τέλος στο7" κεφ συνοψίζονται και τιαρουσιάζονται τα συμπεράσματα που προέκυψαν με την ολοκλήρωση της εργασίας αυτής. 1 ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού, ο τουρισμός είναι η μεγαλύτερη βιομηχανία παγκοσμίως. Το Συμβούλιο παγκόσμιου ταξιδιού και τουρισμού, που εδρεύει στις Βρυξέλλες, είναι μια οργάνωση too αποτελείται από τα κορυφαία στελέχη των σημαντικότερων τουριστικών επιχειρήσεων που αντιπροσωπεύουν όλους τους τομείς του παγκόσμιου επιχειρηματικού πεδίου στον τουρισμό, χρηματοδότησε μια μελέτη που συντάχθηκε από την Ένωση Οικονομικής Πρόβλεψης Wharton. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα τις έρευνας αυτής το σύνολο των ακαθάριστων εσόδων από τα ταξίδια και τον τουρισμό, για το 1993 υπολογίστηκε κοντά στα $3,2 τρισεκατομμύρια, περίπου 6 τοις εκατό του παγκόσμιου ακαθάριστου εθνικού προϊόντος (Α.Ε.Π.). Ο τουρισμός, λέει η μελέτη, αυξάνεται σχεδόν δύο φορές γρηγορότερα από το Α.Ε.Π. παγκοσμίως, 127 εκατομμύρια άνθρωποι απασχολούνται στην τουριστική βιομηχανία. Για κάθε 1 εκατομμύριο $ από το εισόδημα που παράγεται από τη βιομηχανία, νέες θέσεις δημιουργούνται. Περίπου 31% των συνολικών εγκόσμιων εξόδων της βιομηχανίας πραγματοποιούνται στη Ευρωπαϊκή κοινότητα ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες και ο Καναδάς αποτελούν περίπου 30 % των συνολικών εξόδων. Οι εκτιμήσεις του οικονομικού αντίκτυπου του τουρισμού ποικίλλουν αναλόγως του ορισμού που δίνεται στην λέξη τουρισμός. Μια εκτίμηση του 1994 σχετικά με τον οικονομικό αντίκτυπο του τουρισμού στην οικονομία που έγινε από το αμερικάνικο τμήμα εμπορίου έδειξε ότι η βιομηχανία τουρισμού παράγει 13,4 τοις εκατό του ΑΕΠ του έθνους, απασχολεί 11 εκατομμύριο άτομα, και παράγει περισσότερα από $50 δισεκατομμύρια στα φορολογικά έσοδα. Τα διεθνή ταξίδια, σύμςκονα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού, αναμένεται να φθάσει τα 935 εκατομμύρια ανθρώπους μέχρι το έτος 2010, σχεδόν οι δυιλοί των 500 εκατομμυρίων που ταξίδεψαν στο εξωτερικό το 1993, και

11 τγολύ τιερισσότεροι από τοτ>ς 25 εκατομμύρια διεθνείς τουρίστες το 1950( The WTTC Report-1992 complete edition: Travel &Tourism, London, United Kingdom, ΟΡΙΣΜΟΣ TOY ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ O τουρισμός ατιοτελεί σήμερα μια οικονομική, κοιναηακή και πολιτιστική δραστηριότητα που κινείται σε διεθνή επίπεδα. Καλύπτει σχεδόν όλες τις κοινωνικές και εισοδηματικές τάξεις αποβλέποντας στην ικανοποίηση, της βασικής πλέον ανάγκης του ανθρώτιου, της ανάγκης της πρόσκαιρης φυγής από την καθημερινότητα, και δίνει τη δυνατότητα της δημιουργίας προϋτιοθέσεων γνωριμίας και σΐλόδέλςκοσης των λαών, για ένα καλύτερο και ειρηνικό μέλλον της ανθρωπότητας. Ο τουρισμός, μια πολύτιλευρη έννοια, έχει μια ιστορία χρονολογούμενη από το 1811, ίσως και παλαιότερα, και εξακολουθεί μέχρι και σήμερα να αλλάζει ο ορισμός της. Ο όρος τουρισμός προέρχεται από την αγγλική λέξη TOURING ή την γαλλική λέξη TOUR, που στη γλώσσα μας σημαίνει περιηγητισμό. Δεν υιοθετήθηκε όμως ο όρος αυτός και έτσι επικράτησε ο όρος ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ, που χρησιμοτιοιείται και διεθνώς. Τι σημαίνει όμως ο όρος τουρισμός; ως τουρισμός θα μπορούσε να οριστεί η μετακίνηση των ανθρώπων από έναν τότιο σε έναν άλλο και η ιστορική του πορεία είναι τέτοια, όσο και ο πολιτισμός του ανθρώπου, ( William C Gartner, 2001). Η Διεθνής Ακαδημία Τουρισμού (Α.Ι.Τ. - Monte Carlo) ορίζει τον τουρισμό σαν «το σύνολο των ανθρώπινων μετακινήσεων και των δραστηριοτήτων π»υ προκύπτουν από αυτές, οι οποίες (μετακινήσεις και δεξιότητες) προκαλούνται από την εξωτερίκευση και πραγματοποίηση του πόθου που έχει κάθε άτομο για απόδραση και ο οποίος πόθος εκδηλώνεται σε διάιρορους βαθμούς και κατά διαιρορετική ένταση σε κάθε άτομο». Στον Ελληνικό χώρο το αναπτυγμένο αίσθημα της ξενίας κατά την περίοδο της αρχαιότητας, μας μαρτυρά ότι τέτοιου είδους μετακινήσεις και με πολλαπλούς σκοπούς, υπήρχαν από τότε. Η μεγάλη ανάπτυξη του τουρισμού αρχίζει μετά τον Α' Παγκόσμιο πόλεμο και ιδιαίτερα μετά τον Β'. Ο 19ος αιώνας αποτελεί τη χρονική περίοδο - σταθμό για τη μεταγενέστερη εξέλιξη του τουριστικού (ραινομένου. Οι θεσμικές, οικονομικές, κοινωνικές και τεχνολογικές ανακατατάξεις που επιτελούνται στα πλαίσια της βιομηχανικής επανάστασης προσδιορίζουν όχι μόνο τη μελλονηκή

12 μορφολογία του Τουρισμού, αλλά συμβάλλουν επίσης στην εξαφάνιση των πρώτων τάσεων της μαζικοποίησης και της εμπορευματοποίησης του. Μέχρι τα μέσα της ΙΟετίας του 1950 ο διεθνής τουρισμός περιοριζόταν κατά κύριο λόγο σε τρεις ευρωπαϊκές χώρες την Ελβετία, την Ιταλία και την Αικηρία. Ο τουρισμός την ετιοχή αυτή έχει την μορφή του ατομικού τουρισμού. Στην ΙΟετία του 1960 η τουριστική αγορά άρχισε να περιλαμβάνει και άλλες χώρες. Μια από αυτές ήταν και η χώρα μας, που διέθετε ορισμένα συγκριτικά πλεονεκτήματα, ένανπ άλλων χωρών. Έτσι άρχισε να αυξάνεται ο αριθμός των επισκεπτών και να δημιουργούνται οι προϋποθέσεις μιας νέας συναλλαγματοφόρος πηγής για την οικονομία μας. Στις αρχές του 20ου αιώνα, το τουριστικό φαινόμενο μεταβάλλεταu Σ αυτό συμβάλλουν οι ακόλουθοι λόγοι: Η οικονομική συγκυρία της περιόδου Ο Α Παγκόσμιος Πόλεμος ( ). Οι πληθωριστικές τάσεις που αφανίζουν ολοκληρωτικά τους εισοδηματίες, που αποτελούσαν την tourist society του 19ου αιώνα. Η οικονομική κρίση του 1929, η οτιοία καταστρέιρει οριστικά τον αριστοκρατικό τουρισμό του 19ου αιώνα. Με τον όρο τουριστική συνείδηση εννοείται το σύνολο των εργασιών τιου συμβάλλουν στην καλύτερη δυνατή εξυπηρέτηση των τουριστών, τη διευκόλυνσή τους και τη δημιουργία σ αυτούς ευχάριστης εντύπωσης κατά την πρόσκαιρη παραμονή τους στον ετησκεπτόμενο τόπο. Ο ευρύτερος τουριστικός τομέας συμβάλλει όσο κανένας άλλος στο σχηματισμό του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος στις περισσότερες χώρες της υφηλίου, τόσο από πλευράς δημιουργίας εισοδήματος, όσο και από τη πλευράς αύξησης της απασχόλησης και των επενδύσεων, ο τομέας των ταξιδαύν έρχεται πρώτος, και με διαφορά, μεταξύ όλων των υπολοίπων τομέων. Ο τουρισμός αναμφισβήτητα πλέον έχει αναγνωρισθεί ως η πρώτη μορφή οικονομικής δραστηριότητας παγκοσμίως, γι αυτό εξάλλου χρησιμοττοιούν τον όρο «τουριστική

13 βιομηχανία». Το ποσοστό συμβολής του τουρισμού στη δημιουργία εισοδήματος και απασχόλησης υπολογίζεται στο 8 % για τη χώρα μας και λίγο λιγότερο σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα ποσοστά αυτά αφορούν τον κυρίως τουριστικό τομέα. Αν προστεθούν σε αυτά εκείνα των τομέων υποστήριξης καθώς και όλων των τομέων της οικονομίας που ευνοούνται από τις συναλλαγές που προκύπτουν από τις τουριστικές δραστηριότητες, τότε η σημασία του τουριστικού τομέα καθίσταται προιρανής. Πώς εττηρεάζει θετικά την οικονομία: 1. με τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας ( μείωση ανεργίας) 2. με τη δημιουργία εισοδήματος 3. με την περιφερειακή τοπική ανάπτυξη 4. με τις πρόσθετες επενδύσεις 5. και με τη βελτίωση ισοζυγίου τιληρωμών Παγκοσμίως ο τουρισμός θεωρείται βασική οικονομική δραστηριότητα που συντελεί στην καταπολέμηση της ιρτώχειας ειρόσον με την αύξηση του πραγματοποιούνται νέες επενδύσεις που αιρορούν άμεσα και έμμεσα το εθνικό εισόδημα. Οι επενδύσεις αυτές αιρορούν πχ το χτίριο ενός ξενοδοχείου, την κατασκευή ενός αεροδρομίου κ.τχ Κατά συνέπεια, ένα σημαντικό μέρος της ευημερίας των λαών, που εξαρτώνται από τον τουρισμό, οφείλεται σ αυτόν. Αναμφισβήτητα λοιπόν ο τουρισμός δημιουργεί ατιασχόληση.σύμφωνα με το WTTC, ο τουριστικός κλάδος απασχολεί 200 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως. Εκημάται ότι στη χώρα μας απασχολούνται στον ευρύτερο τουριστικό τομέα περίπου άτομα. Γενικά, ο τομέας παροχής υπηρεσιών είναι εντάσεως εργασίας, δηλαδή απασχολούνται πολλά άτομα σ αυτόν. Συνεπώς, ο τουριστικός τομέας, που είναι από τους οσφραντικότερους τομείς προσιροράς υπηρεσιών, συμβάλλει αποφασιστικά στη μείωση της ανεργίας, έστω και με τα προβλήματα εποχικότητας τιου παρουσιάζετ Οι κυριότεροι παραγωνικοί κλάδοι που συνθέτουν των τομέα του τουρισμού και των ταξιδιών είναι: ν' Ο κλάδος των υπηρεσιών φιλοξενίας, που περιλαμβάνει το σύνολο των τουριστικών μονάδων που παρέχουν υπηρεσίες φιλοξενίας.

14 κλάδος της εστίασης, που περιλαμβάνει εστιατόρια, καφετέριες, ταβέρνες, μπαρ κλπ. (ο κλάδος λειτουργεί στο πλαίσιο του μονοπαιλιακού ανταγωνισμού). κλάδος των ενδιάμεσων φορέων, δηλαδή των tour operators και των ταξιδιωηκών πρακτορείων. κλάδος των μεταφορών -οδικών, θαλάσσιων, σl δηpoδpoμuώv και αερομετα-φορών. ν' κλάδος των θεαμάτων που περιλαμβάνει διασκέδαση, ψυχαγωγία και αθλήματα, ν' κλάδος της διάθεσης τροφίμων που περιλαμβάνει τη δραστηριότητα των επιχειρήσεων που εστιάζονται στην προετοιμασία και το σερβίρισμα φαγητών και ποτών εκτός οικίας. ν' κλάδος της ενοικίασης αυτοκινήτων που περιλαμβάνει μεγάλες διεθνείς και μικρές τοπικές ανεξάρτητες εταιρείες. Εξετάζοντας την πολύπλευρη συμβολή του τουριστικού τομέα στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας, θα πρέπει να επισημανθεί η σπουδαία συμβολή του στην ^ριφερειακή ανάτττυξη.ο τουρισμός συμβάλλει στην συγκράτηση του τιληθυσμού στην περιφέρεια με τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας τόσο στις τουριστικές μονάδες, όσο και στις λοιπές παραγωγικές και εμπορικές δραστηριότητες που δρουν συμπληρωματικά στο τουριστικό κύκλωμα. Ιδιαίτερη αξία έχει και η αναιρορά στις πολλαπλασιαστικές επιδράσεις του τουρισμού και η συμβολή τους στη αύξηση των εισοδημάτων. Αν χαρακτηρίσουμε σαν αρχική τουριστική δαπάνη το σύνολο των δαπανών που πραγματοποιεί ο τουρίστας για την αγορά τουριστικών υττηρεσιών στον τόπ» των διακοτιών του, έχ;εΐ παρατηρηθεί ότι τα χρήματα της δαπάνης αυτής περνούν στη συνέχεια από πολλά χέρια δημιουργώντας ταυτόχρονα εισόδημα ΤΑ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΑ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ. Τουρίστας: Είναι το άτομο που πραγματοποιεί μία προσωρινή μετακίνηση, διαφορετική από του συνήθους τιεριβάλλοντος του, με απώτερο σκοπό την αναψυχή, την αξιοποίηση του ελεύθερου του χρόνου για να συμμετέχει σε δραστηριότητες που δεν έχουν σχέση με

15 την καθημερινότητα κυρίως για διασκέδαση αλλά και για να ζήσει καινούργιες εμττειρίες.οι τουρίστες μένουν στον τότιο προορισμού τουλάχιστον για 24 ώρες και οι σκοτιοί τους μπορεί να είναι η αναψυχή και οι διακοτιές, επαγγελματική δραστηριότητα (συνέδρια κλπ) ή άλλο (άθληση, υγεία, θρησκεία κλπ). Η ταξινόμηση των ταξιδιωτάιν και η επιμέρους ιυτιολογία των τουριστών εκφράζει την ανάγκη εντοπισμού των τουριστικών κινήτρων και την ανάγκη διερεύνησης των καταναλωτικών προτύπων, προκείμενου να μελετηθεί ττοσοτικά και τιοιοτικά η τουριστική ζήτηση, η οποία συσχετίζεται (και καθορίζει) την ειδική τουριστική αγορά και τον τύπο τουριστικής ανάτττυξης της εκάστοτε ττεριοχής. Τουριστικές επιχεφήσεις: Είναι οικονομικές και παραγωγικές μονάδες με νομική ή χωρίς νομική προσωττικότητα οι οποίες ειδικεύονται στην παραγωγή τουριστικών αγαθών και υπηρεσιών με στόχο την μεγιστοποίηση των κερδών τους. Το σύνολο των επιχειρήσεων αυτοιν αποτελούν την τουριστική βιομηχανία ή καλύτερα τον τουριστικό τομέα. Αυτός περιλαμβάνει ένα συνδυασμό από επιχειρήσεις και οργανισμούς όπου μαζί με τους άλλους τουριστικούς πόρους (μουσεία, υποδομές, θέλγητρα κ.τα.) συναπαρτίζουν την τουρισηκή προσφορά. Οι τουρίστες αναπτύσσουν την τουριστική ζήτηση ενώ οι τουριστικές επιχειρήσεις την τουριστική προσιρορά. Αυτές οι δύο κατηγορίες μαζί δηλαδή η τουριστική ζήτηση και η τουριστική τιροσφορά αποτελούν την τουριστική αγορά που αποτελεί βασικό στοιχείο του τουριστικού κυκλώματος ( ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ / ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Μαζικός/Ατομικός Τουρισμός: Ο μαζικός τουρισμός χαρακτηρίζεται από την ομαδική συμμετοχή των τουριστών στις διάφορες φάσεις της τουριστικής δραστηριότητας Σε μια εποχή που οι επιστήμονες «κρούουν» το καμπανάκι του κινδύνου για τις αρνητικές επιπτώσεις της μόλυνσης του πλανήτη, ο «μαζικός τουρισμός» θεωρείται ένας από τους κύριους ενόχους. Ο ατομικός τουρισμός αντιτίθεται στο μαζικό τουρισμό και χαρακτηρίζεται από την ανεξάρτητη ατομική οργάνωση και εκτέλεση του ταξιδιού εκ μέρους των τουριστών Εσωτερικός/Εξωτερικός Τουρισμός:

16 Ο εσωτερικός τουρισμός τφαγματοποιείται από τον ντόπιο πληθυσμό μιας χώρας μέσα, πάντα στα φυσικά της όρια δηλαδή μέσα στην επικράτειά της. Η συγκεκριμένη κατηγορία τουρισμού παρουσιάζει σημανηκές οικονομικές και άλλες ακρέλειες για τη χώρα στην οποία αναπτύσσεταυ Μια από αυτές είναι η συγκράτηση της εκροής συναλλάγματος εξαιτίας της μη πραγματοποίησης εξωτερικού τουρισμού εκ μέρους του ντόπιου πληθυσμού. Η ανάπτυξη του εσωτερικού τουρισμού προϋποθέτει την δημιουργία κατάλληλων και ταυτόχρονα οικονομικά τφοσιτών μέσων qjlλoξεvίας στους ντόπιους τουρίστες καθώς και τη βελτίωση ανάπτυξη των διάφορων δικτύων και μέσων συγκοινωνίας. Ο εξωτερικός τουρισμός πραγματοποιείται από άτομα που διαμένουν μόνιμα σε μια χώρα και την εγκαταλείπουν προσωρινά για να επισκε<ρτσύν κάποια άλλη ή κάποιες άλλες χώρες. Συνεχής/Εποχιακός Τουρισμός: Χαρακτηριστική διάκριση του συνεχούς τουρισμού είναι ότι διαρκεί όλο το χρόνο, που σημαίνει ότι σε καμία περίπτωση δεν επηρεάζονται οι δραστηριότητες του από τις κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν σε όλες τις εποχές, δηλαδή σε όλη την διάρκεια του χρόνου. Οι αντιπροσωττευτικότερες μορφές τουρισμού αυτής της κατηγόριας είναι ο συνεδριακός τουρισμός, ο τουρισμός κίνητρων ο τουρισμός εκθέσεων, ο τουρισμός πόλης και ο μορφωτικός τουρισμός. Χαρακτηριστική διάκριση του εποχιακού τουρισμού είναι ότι δεν διαρκεί όλο το χρόνο που σημαίνει ότι σε αντίθεση με το συνεχή τουρισμό οι δραστηριότητες του επηρεάζονται αποφασιστικά από τις κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν σε διαιρορετικές εποχές. Σταπκός / Κινητικός Τουρισμός: Με βάση την κινητικότητα κατά την παραμονή κάθε τουρίστα στον τόπο που επισκέπτεται έχουμε την διάκριση σε στατικό και κινητικό τουρισμός. Στατικό τουρισμός έχουμε όταν συνήθως ο τουρίστας πηγαίνει σε ένα ξενοδοχείο παραθέρισης και παραμένει εκεί καθ όλη την διάρκεια της διαμονής του συνήθως επειδή πιέζεται απ τόν χρόνο ή οι λόγοι του ταξιδιού είναι επαγγελματικοί ή θέλει να περάσει λίγες μέρες ξεκούρασης χωρίς έντονες στιγμές που θα τον κουράσουν. Κινητικό τουρισμό έχουμε όταν ο τουρισμός είναι διαρκώς σε κίνηση. Δηλαδή ο τουρίστας επιθυμεί να εξερευνήσει την χώρα που επισκέπτεται και βρίσκεται συνεχώς σε κίνηση.

17 Νεανικός / Τρίτης Ηλικίας Τουρισμός: Με κριτήριο την ηλικιακή διάβρωση των τουριστών ο τουρισμός διακρίνεται σε τουρισμό των νέων και στον τουρισμό της τρίτης ηλικίας. Ο νεανικός τουρισμός ατιοτελείται ατιό άτομα ετών όπου προτιμάει ειδικές μοριρές τουρισμού (περιπέτειας, χειμερινά στιορ, συμμετοχή σε εκδηλώσεις, ιρεστιβάλ κ.τα.). Ο τουρισμός της τρίτης ηλικίας αποκτά πολύ μεγάλη σημασία στην εποχή μας. Αυτό οφείλεται στο ότι λόγω της αύξησης του μέσου όρου ζωής ένα τιολύ σημαντικό μέρος του πληθυσμού αποτελείται τώρα από άτομα της τρίτης ηλικίας Αγροτουρισμός Ο αγροτουρισμός χαρακτηρίζει τις μορφές τουρισμού και αναψυχής που αναπτύσσονται σε αγροτικές περιοχές και εκμεταλλεύονται τα χαρακτηριστικά των αγροτικών δραστηριοτήτων και της αγροτικής ζωής. Ο αγροτουρισμός είναι ένα είδος διακοπών τιου έχει εττινοηθεί απ τους μικρούς ιδιοκτήτες γης-αγρότες οι οποίοι απευθύνονται σε ανθρώπους που θέλουν να ζήσουν από κοντά τις παραδοσιακές μορφές καλλιέργειας και ττου πολλές φορές θέλουν να συμμετέχουν και ενεργά σε αυτές. Μορφωτικός Τουρισμός Αποτελεί μία μορφή τουρισμού όπου τα άτομα έχουν σαν κύριο σκοπό την εκπαίδευση και την παρακολούθηση πολιτιστικών ή μμορφωτικών εκδηλώσεων. Πολλά τουριστικά μέρη τα οποία έχουν αναπτύξει αυτή τη μορφή τουρσιού συνδυάζουν την πολιτιστική παράδοση και τα αξιοθέατα με παράλληλες εκπαιδευτικές δραστηριότητες (εκγιάθηση γλώσσας, σεμινάρια οικονομικού και επιχειρηματικού ενδιαφέροντος κ.τ.λ_ Τουρισμός Υγείας Αποτελεί μια μορφή τουρισμού όπου την βλέπουμε να αναπτύσσεται συνεχώς κυρίως σε άτομα τρίτης ηλικίας τα οτιοία αναζητούν διάίρορες εναλλακτικές μεθόδους θεραπείας ότιου θα καλυτερέψει ή θα αποκατασταθεί τιλήρως η σωματική και η ψυχική τους υγεία. Κύριο χαρακτηριστικό αυτής της μορφής τουρισμού αποτελεί η ύπαρξη των κατάλληλων φυσικών πόρων που θα προσελκύσουν τους τουρίστες (ςηκηκές ιαματικές πηγές κ.τ.λ.).

18 Θρησκε\χηκός Τουρισμός Είναι τουρισμός μικρής διάρκειας (συνήθιος μία οος τρείς μέρες, μέχρι και μία εβδομάδα) και αποτελεί μια μοριρή τουρισμού που απευθύνεται σε άτομα που επισκέπτονται θρησκευτικούς προορισμούς Ως τουριστικά πακέτα, ο θρησκευτικός τουρισμός είναι και θα πρέπει να είναι προσιτός διότι δεν είναι τουρισμός πολυτελείας, δεν απαιτεί την ανάπτυξη ιδιαίτερης υποδομής και απευθύνεται σε όλα τα κοινιονικά στρώματα, ενώ τα οικονομικά οφέλη για τους θρησκευτικούς τόπους και κατ επέκταση για τις οικονομίες των χωρών στις οποίες βρίσκονται αυτοί είναι σχετικά σημανηκά. Επαγγελματικός Τουρισμός: Ο ετιαγγελματικός τουρισμός παρουσιάζεται όταν το πρόσωπο που ταξιδεύει σε άλλη χώρα το κάνει για λόγους καθαρά επαγγελματικούς και όχι για διακοπές Στον επαγγελματικό τουρισμό υπάγεται επίσης και ο τουρισμός κινήτρων, όπου μια εταιρία δωρίζει τουρισηκά πακέτα στους υπαλλήλους της με αιρορμή κάποιο σεμινάριο για εμπλουτισμό των γνώσεων τους ή για επιβράβευση των αποδόσεων τους. Συνεδριακός Τουρισμός; Είναι ο τουρισμός που γίνεται κατά την διάρκεια ενός συνεδρίου στο οποίο οι συμμετέχοντες έχουν επαγγελματική ιδιότητα και μπορούν να ενημερωθούν για πρωτοποριακές μεθόδους εργασίας ή καινούργια προϊόντα κ.τ.λ. Η επιδίωξη κάθε χώρας που φιλοξενεί τουρίστες για τον συγκεκριμένο σκοπό η ποιοτική αναβάθμιση των παρεχόμενων υττηρεσιών, η δημιουργία επιβλητικών κτιρίων που θα εξυττηρετούν τις επιθυμίες του συνεδριακού τουρισμού, τα οτιοία συνήθως δημιουργούνται στις μεγαλύτερες και αναπτυσσόμενες πόλεις κάθε χώρας. Τουρισμός Περιπέτειας: Ο τουρισμός τιεριπέτειας αποτελεί μια από τις τιιο ενδιαφέρων εναλλακτικές μορφές τουρισμού αφού τα συνδυάζει όλα, διασκέδαση, εξερεύνηση τοποθεσιών, περιπέτεια και γενικά ενασχόληση με καινούργιες δραστηριότητες. Εννοείται πως οι ενδιαφερόμενοι για αυτού του είδους τουρισμού είναι άτομα νεαρής ηλικίας, συνήθως με καλή φυσική κατάσταση και όρεξη για καινούργιες περιπέτειες.

19 Αλλες Γνωστές Εναλλεικτικές Μορφές Τουρισμού Τουρισμός εκθέσεων Τουρισμός άθλησης Τουρισμός πόλης Οικογενειακός τουρισμός Τουρισμός χειμερινών σπορ Γενικός τουρισμός Θαλάσσιος τουρισμός Επιλεκτικός τουρισμός Λαϊκός τουρισμός Τουρισμός κινήτρων Οικολογικός τουρισμός Κοσμοπολίτικος και κοινωνικός τουρισμός Γεωτουρισμός Αρχαιολογικός τουρισμός Ιαμαηκός τουρισμός Σχολικός τουρισμός

20 1.2 Ο ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Η Ελλάδα, στην διάρκεια των τφοηγούμενων δεκαετιών, από μία περιορισμένης εμβέλειας τουριστική δραστηριότητα που τφοσέλκυε λίγους και με ειδικά ενδιαφέροντα περιηγητές, μετεξελίχθηκε και αναδείχθηκε σε μια μεγάλη εθνική βιομηχανία, που συνεισφέρει σημαντικά στην οικονομία, την απασχόληση και την ευημερία, αλλά επίσης και στην τιροβολή της χώρας προς τα έξω και την διαμόρφωση της διεθνούς κοινής γνώμης για αυτήν (EOT). Η Ελλάδα, σύμςκονα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού (WTO) καταλαμβάνει την 17η θέση στην εγκόσμια κατάταξη χωρών υποδοχής, με αφίξεις που τα τελευταία χρόνια κυμαίνονται σταθερά πάνω από δέκα εκατομμύρια τουρίστες. Η χώρα μας για τιολλούς αποτελεί έναν ελκυστικό τουριστικό προορισμό ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες λόγω των πλούσιων φυσικών πόρων που διαθέτει αλλά και του συνδυασμού «ήλιος και θάλασσα». Ωστόσο η χώρα μας έχει σημανπκά θέματα τα οποία χρίζουν άμεσης αντιμετώπισης προκειμένου να ετατευχθεί μεγαλύτερη ανάπτυξη του τουρισμού. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Τουριστικών Ερευνών οι εξελίξεις στην τουριστική οικονομία τα τελευταία χρόνια είναι οι εξής: Η τουρισπκή οικονομία κυμαίνεται στο επίπεδο 18-20% του ΑΕΠ. Η απασχόληση στον τουριστικό τομέα ανέρχεται σε άτομα. Το συνάλλαγμα τιου αποκτάται φτάνει τα 9 δις. $ και ο τουρισμός έχει βελτιώσει την κατανομή του περιφερειακού εισοδήματος. Το τουριστικό συνάλλαγμα είναι 2,5 φορές μεγαλύτερο από το συνάλλαγμα των βιομηχανικών εξαγωγών και 1,8 φορές μεγαλύτερο από το σύνολο των εξαγωγών. Το 1960 το τουριστικό ακαθάριστο προϊόν ήταν ίσο με 3% του ΑΕΠ, ενώ το 2000 έφτανε το 20% του ΑΕΠ. Διατηστώνουμε λοιπόν ότι ο τουρισμός έχει πάρει οριστικά τη σκυτάλη ως πρωταγωνιστής στην αναπτυξιακή διαδικασία. Καταφέρνει να ξεπερνά σημαντικά προβλήματα και να προσφέρει περισσότερη απασχόληση και έσοδα στην χώρα μας. Χωρίς καμία υπερβολή μπορεί να υποστηριχθεί ότι το βασικό εμπόδιο της συνεχούς

21 ανάττηιξης του τουριστικού τομέα είναι οι δυνατότητες τφοσφοράς των σχετικών ανθρωτιογενών υτιηρεσιών σε ανταγωνιστικές τιμές και ^ιότητα Ο ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ Η ανάτττυξη του τουρισμού της Κρήτης μετεξελίχθηκε ότιως γενικότερα ο Ελληνικός τουρισμός, αλλά και ο Μεσογειακός τουρισμός, σε μαζικό και προσανατολισμένο, κυρίως, προς τις θερινές διακοπές των Βορειοευρωπαίων.Ο τουρισμός ειδικότερα αποτελεί για την Κρήτη ένα δυναμικό τιαράγοντα τιου εδώ και μερικές δεκαετίες στηρίζει και προωθεί την τοπική ανάπτυξη. Τη δυναμική αυτή παρουσία του τουρισμού στην τοπική οικονομία επιβεβαιώνει η ευρεία συμμετοχή του στην διαμόρφιοση του Ακαθάριστου Περιφερειακού Προϊόντος και η μαζική προσφορά του στην εξασφάλιση ευκαιριών απασχόλησης, όχι μόνο για τον ντόπιο πληθυσμό, αλλά και σε εργατικό δυναμικό άλλων περιοχών της χώρας. Τα τελευταία χρόνια το νησί το επισκέπτονται περίπου δυόμισι εκατομμύρια τουρίστες. Το μεγαλύτερο τιοσοστό των επισκεπτών συγκεντρώνεται κυρίως στα βόρεια παράλια του νησιού γεγονός που έχει προκαλέσα σημανηκά προβλήματα στις ττεριοχές αυτές. Το περιβάλλον αντιμετωπίζει όντως προβλήματα λόγω της τουριστικής ανάπτυξης, ωστόσο αυτό δεν οφείλεται στην τουριστική δραστηριότητα, αλλά στον άναρχο και απρογραμμάτιστο τρόπο ανάπτυξής της. Πηγή: ΙΤΕΠ, 2006 (Σωτηριάδης, 1995) (Ζοπουνίδης, Σίσκος, 2006)... Το Κρητικό νησί είναι ένας από τους πιο δημοφιλής προορισμούς στον κόσμο και είναι γνωστό για τα «ήλιος, άμμος, θάλασσα» (sun, sand, sea). Η Περιφέρεαι της Κρήτης κατέχει στρατηγική γεωγραφική θέση, δωθέτει αρκετά σπάνια οικοσυστήματα καθώς και περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους. Μεγάλη είναι η πολιτισηκή κληρονομιά του νησιού, αφού έχει να επιδείξει μια ιδιαίτερη παραδοσαική αρχιτεκτονική που σε συνδυασμό με την λαϊκή τέχνη, αλλά και τα ήθη και έθιμα των κατοίκων δίνουν μια εντελώς ξεχωριστή φυσιογνωμία. 1.3 ΝΟΜΟΙ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ 13.1 ΝΟΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ Ο νομός Ηρακλείου εκτείνεται ανάμεσα στον Ψηλορείτη και τα Λασιθιώτικα βουνά, καταλαμβάνει έκταση τετραγωνικά χιλιόμετρα και ο πληθυσμός του φτάνει τους κατοίκους. Τόσο τα παράλαι όσο και τα ορεινά του νομού κατοικούνται από τα

22 προϊστορικά χρόνια μέχρι σήμερα. Έτσι η περιοχή είναι η τπο πλούσια σε αξιοθέατα σε όλη την Κρήτη, με τα εντυτιωσιακά ανάκτορα αττό τη Μινωική ετιοχή, την Κνακιό, τη Φαιστό, τα Μάλια καθώς και την καθεαυτή πόλη του Ηρακλείου που προσφέρει ένα εντυτκοσιακό συνδυασμό μεσαιωνικών και νεότερων κτισμάτων, ιστορικών τοποθεσιών και παραδοσιακών οικισμών. Οδικό δίκτυο και μετακινήσεις Ο νομός Ηρακλείου σιλ'δέεται ακτοτιλοϊκά με το λιμάνι του Πειραιά με πλοία των εταιρειών Minoan Lines και Anek Lines αλλά και με κάποια από τα νησιά των Κυκλάδων (Τήνο, Μύκονο, Πάρο, Νάξο, Σαντορίνη κ.α.) κυρίως τους καλοκαιρινούς με μήνες ενώ φέριμποτ από την Ιταλία συνδέουν το Ηράκλειο με τη Λεμεσό. Το διεθνές αεροδρόμιο «Νίκος Καζαντζάκης» καλύπτει πλήρως τις μεγάλες απαιτήσεις συγκοινωνίας. Εκτελούνται τττήσεις για Θεσσαλονίκη, Ρόδο, Κύτιρο, Μύκονο, Σαντορίνη και Πάρο με τις εταιρείες Sky Express, Olympic Air και Aegean Airlines ενώ φιλοξενούνται και πτήσεις charter από και προς το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία, την Ιταλία, τη Ρωσία και τη Ρουμανία. Στο εσωτερικό του νομού αστικό και υπεραστικό ΚΤΕΛ συνδέουν την πόλη με τα χωριά τις παραλίες και τις αρχαιότητες Ο ΝΟΜΟΣ ΧΑΝΙΩΝ Ο νομός Χανίων βρίσκεται στο δυτικότερο τμήμα του νησιού, έχει πληθυσμό που φτάνει τους κατοίκους και έκταση τ.χλμ. Αττό αυτά τα τ.χλμ είναι ορεινή περιοχή που τη διασχίζουν άγρια βουνά και πανέμορφα (ραράγγια. Σε αντίθεση με τους άλλους νομούς, τα Χανιά έχουν πολλές εναλλαγές στο (ρυσικό περιβάλλον ενώ ταυτόχρονα διαθέτουν αρκετά αρχαιολογικά σημεία, κυρίως όμως ενετικά και βυζαναινά μνημεία και ιστορικά χωριά. Οδικό δίκτυο και μετακινήσεις Η συγκοινωνία στο εσωτερικό του νομού γίνεται με τα υπεραστικά λεωφορεία του ΚΤΕΛ τα οποία εκτελούν δρομολόγια ακόμα και προς τα πιο αραιοκατοικημένα χωριά. Στη νότια πλευρά εκτελούνται ακτοπλοϊκά δρομολόγια με τιλοία και φεριμπότ της εταιρείας ΑΝΕΝΔΥΚ από το λιμάνι της Παλαιόχωρας και των Σφακίων προς Γαύδο, Λουτρό, Αγιά Ρουμέλη και Σούγια. Στα δυτικά από το λιμάνι του Καστελίου η περιοχή

23 σΐλίδέεται ακτοτιλοϊκά, με φεριμτιότ της ΑΝΕΝ LINES, με το Γύθειο, τα Κύθηρα και τα Αντικύθηρα καθώς και με τις παραλίες της Γραμβούσας και του Μπάλου. Η σύνδεση με Πειραιά γίνεται καθημερινά από το λιμάνι της Σούδας με πλοία των εταιρειών ΑΝΕΚ και BLUE STAR. Ενώ το ενετικό λιμάνι είναι τιλέον χώρος αναψυχής αλλά και προσάραξης ιδιωτικών σκαςκόν και μικρών αλιευτικών. Το διεθνές αεροδρόμιο Χανίων «I. Δασκαλογιάννης» βρίσκεται στο Ακρωτήρι και απέχει περίπου 15 χλμ. από την πόλη. Καθημερινά εκτελούνται πτήσεις προς Αθήνα και Θεσσαλονίκη με τις εταιρείες Olympic air, Aegean Airlines και Athens Airways. Υπάρχουν πολλές απευθείας πτήσεις charter για το αεροδρόμιο των Χανίων από τη Βρετανία, τη Γερμανία, τη Σκανδιναβία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες με τις εταιρείες Air Berlin, Jetairfly, Cimber Air, Condor, EasyJet, Norwegian Air Shuttle, Smart Wings, Tomas Cook Airlines Belgium Tomsonfly και Transavia O ΝΟΜΟΣ ΡΕΘΥΜΝΟΥ Ο Νομός Ρέθυμνου με έκταση 1.496τμ και πληθυσμό που ιρτάνει τους κατοίκους συνορεύει ανατολικά με τα Χανιά και δυτικά με το Ηράκλειο, στη βόρεια πλευρά βρέχεται από το Κρητικό Πέλαγος και στη νότια από το Αυβικό Πέλαγος. Συνδυάζει ένα ανηφατικό τοπίο όπου τις τραχείς βουνοπλαγιές διαδέχονται εύφορες κοιλάδες, και τις βραχώδεις ακτές διαδέχονται αμμώδεις παραλίες. Παρόλα αυτά τα βουνά είναι εκείνα που καθορίζουν τη μοριρολογία του τοπίου καθώς θεωρείται ο ττιο ορεινός νομός του νησιού. Κυρίαρχο όλων είναι το όρος Ψηλορείτης εκεί όπως λέει ο μύθος βρίσκεται η ιερή σπηλιά του Δία, το Ιδαίον Αντρον. Οδικό δίκτυο και μετακινήσεις Υπεραστικά Αεωφορεία του ΚΤΕΑ συνδέουν το Ρέθυμνο με όλους τους νομούς της Κρήτης, καθώς και με τις περιοχές του νομού. Εκτελούνται τακτικότατα δρομολόγια από και προς το λιμάνι του Πειραιά με πλοία της NEL LINES ενώ η αεροπορική σύνδεση από και προς Ρέθυμνο γίνεται μέσω Ηρακλείου ή μέσω Χανίων. Ενώ στη νότια πλευρά τους καλοκαιρινούς μήνες εκτελούνται δρομολόγια με καΐκια από την Αγία Γαλήνη προς Μάταλα.

24 1.3.4 ΝΟΜΟΣ ΛΑΣ1Θ10Υ Ο νομός Λασιθίου βρίσκεται στο ανατολικότερο τμήμα του νησιού και καταλαμβάνει έκταση τμ ενώ ο τιληθυσμός του ςιτάνει τις κατοίκους. Για την καταγωγή του ονόματος του νομού υτιάρχουν δυο εκδο;^ : η μία σχετίζεται με την αρχαία ελληνική λέξη «λάσιος», που σημαίνει κατάφυτος τότιος, και η άλλη το σχετίζει με τη Σητεία, επειδή οι βενετσιάνοι το έγραιραν La Sitti. Πρωτεύουσα του Νομού είναι ο Άγιος Νικόλαος, μικρό γραφικό λιμάνι, χπσμένο γύρο από βαθύ όρμο. Ο νομός προσφέρει ήσυχες τιαραλίες απόμερα κεντράκια εναλλαγές τοτιίου και φύσης, όττως το θαυμάσιο φοινικόδασος στο Βάς το περίφημο δάσος πεύκων και άγριων κυπαρισσιών Σελεκανο, αλλά και ιστορικές και αρχαιολογικές τοποθεσίες, όπως το ανάκτορο της Ζακρου αλλά και τη θαυμάσια ιστορική σταυροπηγική μονή Τοτιλού Οδικό δίκτυο και μετακινήσεις Ο νομός επικοινωνεί με τον Πειραιά μέσω Ηρακλείου. Τα (ρεριμπότ της γραμμής των Κυκλάδων συνδέουν επίσης τον Πειραιά με τον Άγιο Νικόλαο και τη Σητεία. Ακόμα υπάρχα ανταπόκριση από το αεροδρόμιο του Ηρακλείου. Η Σητεία διαθέτει αεροδρόμιο με πτήσεις για Ρόδο, Κάρπαθο και Κάσο. Τοπικά καΐκια ή εκδρομικά σκάφη συνδέουν το νομό με τα νησάκια Στηναλόγκα και Χρυσή. Στο εσωτερικό η συγκοινωνία γίνεται με τα υπεραστικά λεωφορεία του ΚΤΕΆ. Συνοψίζοντας όλα τα παραπάνω, είναι προφανές ότι η Κρήτη διαθέτει και με το παραπάνω την απαιτούμενη «τουριστική υποδομή» που χρειάζεται για να προσελκύσει το ενδιαφέρον επισκεπτών, όλων των ηλικιών αςχ)ύ είναι μια περιοχή με πλούσια ιστορία αλλά και με μαγευτική ομορφιά

25 2 ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΚΑΙ ΖΗΤΗΣΗ Ορισμός προσφοράς: Προσιρορά ενός αγαθού είναι οι ποσότητες που επιθυμούν να πουλήσουν οι παραγιογοί του αγαθού σε διάφορες τιμές. Οι προσφερόμενες ποσότητες ενός αγαθού μεταβάλλονται όταν μεταβάλλεται η τιμή του. Οταν η τιμή του αγαθού είναι χαμηλή, τότε η προσφορά του αγαθού αυξάνει. Ορισμός ζήτησης ; Ως ζήτηση κάποιου αγαθού ορίζεται η ποσότητα που επιθυμούν να αγοράσουν οι καταναλωτές από το αγαθό αυτό σε διάιρορες τιμές. Έτσι όταν η τιμή είναι χαμηλή οι ποσότητες που ζητούνται από το αγαθό είναι μεγάλες, ενώ όταν η τιμή είναι υψηλή, οι ποσότητες που ζητούνται από το αγαθό είναι μικρές. Αυτό ισχύει για όλα τα προϊόντα συμπεριλαμβανομένου και του τουριστικού. Για την παραγωγή ενός οποιουδήποτε αγαθού συμβάλλουν πάντα τρεις συντελεστές, η εργασία, το κεφάλαιο και το έδαφος. Στην περίπτωση του τουρισμού στο συντελεστή εργασία ^ριλαμβάνονται όλοι οι απασχολούμενοι στην τουριστική βιομηχανία. Οι επενδύσεις σε ξενοδοχεία, εστιατόρια και σε υποδομές όπως ύδρευση, υγεία αποχέτευση και αρκετά άλλα υπάγονται στο συντελεστή κεφάλαιο. Τέλος στο συντελεστή έδαφος τιεριλαμβάνονται τα οικόττεδα που είναι διαθέσιμα για τουριστικές ετιενδύσεις αλλά και οι χώροι φυσικού κάλλους, το κλίμα και τα αξιοθέατα Λόγω τις διαφορετικότητας της φύσης του τουριστικού προϊόντος προκύτττουν διάιρορα προβλήματα όπως για παράδειγμα το γεγονός ότι οι υπηρεσίες που προσφέρονται δε μπορούν να δοκιμαστούν πριν από την αγορά τους κάτι το οποίο ξεπερνιέται εν μέρη με τη βοήθεια των φυλλαδίων διακοπών ή διάφορων διαφημιστικών με τα οποία οι καταναλωτές μπορούν να πάρουν μια ιδέα για το τιακέτο που πρόκειται να αγοράσουν.

26 Ένα άλλο πρόβλημα είναι η εποχικότητα. Ον τιερισσότεροι άνθρωποι τιραγματοποιούν τις διακοτιές τους κατά κύριο λόγο τους καλοκαιρινούς μήνες συνετιώς οι τουριστικής αγορά αλλά και η τουριστική βιομηχανία γενικότερα να δουλεύει τους καλοκαιρινούς μήνες και όχι τους χειμερινούς. Τέλος η αλληλεξάρτηση των τουριστικών προϊόντων, ο συνδυασμός δηλαδή προορισμού, καταλύματος μεύφορων και άλλων υτιηρεσιών καθώς και το υψηλό σταθερό κόστος για προβολή, εξοπλισμό ασφάλειες και ημερομίσθια είναι δυο ακόμη προβλήματα που σχετίζονται με την ιδιαίτερη φύση του τουριστικού προϊόντος. 2.1 ΤΑ ΠΙΟ ΕΛΚΥΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Το τουριστικό προϊόν είναι από την (ρύση του ένα σύνθετο προϊόν στην παραγωγή και προσιρορά του οποίου εμπλέκονται πολλοί και διαιρορετικοί μεταξύ τους κλάδοι της οικονομίας. Στη διαμόρφωση του τουριστικού προϊόντος συμβιίλλουν ιρυσικοί πόροι, ανθρώπινοι πόροι, τα μέσα ετηκοινωνίας και μεταιρορών, τα ξενοδοχεία και κάθε είδους καταλύματα, τα εστιατόρια, οι εγκαταστάσεις αναψυχής και αθλοπαιδιών, τα ταξιδιωτικά γραφεία, τα γραφεία πληροιρόρησης του κοινού, τα γραφεία ενοικιάσεως αυτοκινήτων, οι ξεναγοί, οι διερμηνείς, τα κρουαζιεριίπλοια, οι εταιρείες ενοικίασης σκαφών, κ.α. Από τα παραπάνω γίνεται (ρανερό ότι το τουριστικό προϊόν συντίθεται από μείγμα αγαθών, υπηρεσιών, αλλά και φυσικών στοιχείων, καθώς και ότι ο τουρισμός εξαρτάται και από την αποτελεσματικότητά ενός αριθμού (ίλλων τομέων, οι οποίοι του προσφέρουν εισροές κλειδιά για την παραγωγική διαδικασία Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων ΙΤΕΠ που διενεργεί διάιρορες μελέτες για τον τουρισμό τα ισχυρά στοιχεία του Ελληνικού τουρισμού είναι οι φυσικές ιδιομορφίες της χώρας μας, τα μουσεία / μνημεία και η διασκέδαση, ενώ τα αδύνατα σημεία είναι τα σπορ, η ξενοδοχειακή ιίνεση.συγκριτικά με τις άλλες ανταγωνίστριες χώρες της Μεσογείου, η Ελλάδα είναι η πρώτη από τιλευράς διασκέδασης και δεύτερη από πλευράς τιμών. Πιο συγκεκριμένα, το 36% των τουριστών που επισκέπτονται την Ελλάδα είναι ικανοποιημένο από τις τιμές των τουριστικών υπηρεσιών που απολαμβάνουν έναντι του 12% και 35% για την Ιστιανία και την Πορτογαλία, αντίστοιχα.

27 Οι κυριότεροι ανααγωνιστές τις Κρήτης φαίνονται ότι είναι: Στην Ελλάδα: κυρίιος η Ρόδος. Ακολουθούν η Σαντορίνη και τα Ετιτάνησα Στη Μεσόγειο: κυρίως η Ισττανία. Ακολουθούν η Τουρκία, η Ιταλία και η Κύπρος Στα Βαλκάνια: κυρίως η Κροατία ενώ ακλουθεί η Βουλγαρία (Το Ινσπτούτο Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψειαν διενεργεί διάφορες μελέτες για τον τουρισμό, αλλά όχι πάντα το ίδιο θέμα σε ετήσια βάση. Για παράδειγμα η έρευνα για τα ελκυστικότερα στοιχεία του τουρισμού είναι μια έρευνα η οποία διεξάχθηκε από το 1999 μέχρι το 2001 και δημοσιεύτηκε το 2002) 2.2 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΩΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΥ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΥ Στο Ηράκλειο τον Φεβρουάριο του 20Θ1 παρουσιάστηκαν τα συμπεράσματα της μελέτης της ICAP για τον Τουρισμό της Κρήτης που πραγματοποιήθηκε με τη συνεργασία του Συνδέσμου Ξενοδόχων Ηρακλείου και της Εταιρίας Τουρισμού Κρήτης. Σύμφωνα με τον κ. Γ. Παπατσάκωνα Νομάρχη Αασιθίου και Πρόεδρο της Εταιρίας Τουρισμού Κρήτης, που συντόνιζε τη συνάντηση, στην οπ»ία επνσημάνθηκε, ότι τα σημαντικά τιλεονεκτήματα του τουρισμού της Κρήτης υπερκαλύπτουν οποιεσδήποτε αδυναμίες, και οι περαιτέρω προοπτικές ανάπτυξης είναι από τις πλέον αισιόδοξες του ελληνικού χώρου, τόσο ποσοτικά, όσο και ποιοτικά, με την προϋπόθεση ιδιαίτερου σχεδιασμού των υποδομών και ιδιαίτερης ευαισθητοποίησης στη διατήρηση του περιβάλλοντος που αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα για τον τουρισμό. Παρακάτω παρατίθενται τα σημαντικότερα σημεία αυτής της μελέτης ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ : 1. Ο μεγαλύτερος τουριστικός προορισμός της Ελλάδας. 2. Το μεγαλύτερο σε έκταση και πληθυσμό νησί της Ελλάδος. 3. Η μεγαλύτερη νησιωτική ακτογραμμή της Ελλάδος.

28 4. Μία από τις μεγαλύτερες συγκεντρώσεις αρχαιολογικών, ιστορικών και θρησκευτικών μνημείων, με την Κνωσό τον δεύτερο σε αριθμό επισκέψεων αρχαιολογικό χώρο της Ελλάδος, μετά την Ακρόπολη των Αθηνών, και το Μουσείο Ηρακλείου το πρώτο στην Ελλάδα. 5. Μερικά από τα σημαντικότερα μνημεία της φύσης, όπως το Φαράγγι της Σαμαριάς. 6. Πολύ μεγάλη ποικιλία χλωρίδας και μοναδικούς αντιπροσώπους πανίδας. 7. Εξαιρετικά εύκρατο και ευνοϊκό για την ανάπτυξη του τουρισμού κλίμα με τις μεγαλύτερες στην Ελλάδα μικροκλιματικές διαφοροποιήσεις. 8. Ιδιαίτερη πολιτιστική και ιστορική παράδοση και συμβολή στην παγκόσμια ιστορία και τον πολιτισμό. 9. Πλουσιότατη λαογραφία και λαογραφική παράδοση και ατμόσιραιρα. 10. Δύο από τα μεγαλύτερα διεθνή αεροδρόμια και λιμάνια της χώρας. 11. Πυκνό οδικό δίκτυο στο οποίο τιεριλαμβάνεται και ο Βόρειος Οδικός Αξονας που είναι μέρος του Διευρωπαϊκού Οδικού Δικτύου. 12. Ικανοποίηση των τουριστών από τις διακοπές στην Κρήτη - σε ποσοστά που κυμαίνονται στο 85% των τουριστών. 13. Υψηλή ικανοποίηση των τουριστών με εκείνους τους παράγοντες επιλογής τουριστικού προορισμού τους οποίους θεωρούν σημαντικότερους, όπως ο καιρός τα τοπία και το φυσικό περιβάλλον, τα αξιοθέατα, τα καθαρά νερά και οι θάλασσες, η φιλοξενία και οι άνθρωπον, η ποιότητα υπηρεσιών και τα ξενοδο^^ία. 14. Υψηλές επαναληπτικές επιλογές των προορισμών του νησιού, οι οποίες υποδηλώνουν υψηλή πίστη (customer loyalty) των τουριστών στους πριοορισμούς αυτούς, με 41% να έχουν ξανά επισκεφθεί το νησί στο παρελθόν, 3,5 φορές κατά μέσο όρο, και με 21% να την έχουν επασκεφθεί, πάλι, τον προηγούμενο χρόνο. 15. Υψηλό ποσοστό εκπλήρωσης των προσδοκιών των τουριστών (86%), υψηλή πρόθεση για επαναληπτική επίσκεψη στο μέλλον (83%), πρόθεση επίσκεψης τον

29 αμέσως επόμενο χρόνο 22% και σύσταση των ίδιων διακοπών σε φίλους και γνωστούς 76%. 16. Αναλογικά υψηλό ποσοστό θεωρεί την Κρήτη το καλύτερο μέρος που έκανε διακοτιές (23%), σε σύγκριση με άλλους προορισμούς της Ελλάδας (11%) και σε σύγκριση με άλλους μεσογειακούς προορισμούς που έχει επισκειρθεΰ 17. Υψηλό ποσοστό θετικής σύγκρισης των διακοτιών των τουριστών στην Κρήτη (72%) με το πιο αγαπημένο τους μέρος θερινών διακοπών. 18. Τους χαμηλότερους δείκτες τουριστικού κορεσμού, απλούς και σύνθετους, με μεγάλη διαιρορά, μέχρι και 1/7 για κά^ιους δείκτες, ατιό όλους τους μεσογειακούς προορισμούς. 19. Επίσης, αντίστοιχα χαμηλότερους δείκτες κορεσμού για τους επί μέρους νομούς του νησιού, ακόμη και για το πιο ανεπτυγμένο τουριστικά Ηράκλειο, το οποίο λόγω αναλογικά μεγαλύτερου μεγέθους πληθυσμού και έκτασης εμιρανίζει, σε ορισμένες περιπτώσεις, ακόμη χαμηλότερους δείκτες κορεσμού. 2Θ. Οι δείκτες αυτοί είναι ακόμη mo ευνοϊκοί, εάν ληφθεί υπόψη η κινητικότητα των τουριστών, με το 55% να διανύει κατά μέσο όρο 500 χιλιόμετρα, κατά την παραμονή του στο νησί. 21. Μίγμα Εθνικοτήτων τουριστών εξισορροπημένο ως προς το μίγμα Εθνικοτήτων που ε^σκέπτονται την Ελλάδα. 22. Δείκτη ποιότητας ξενοδοχειακής υποδομής εξισορροπημένο ως προς το μίγμα της Ελλάδας, και σημανηκά υψηλότερο στους Νομούς Ηρακλείου και Λασιθίου, όπου βρίσκεται και η μεγαλύτερη συγκέντρωση πολυτελών ξενοδοχείων της χώρας. 23. Μίγμα κατηγοριών ξενοδοχείων, συμπεριλαμβανομένων των ενοικιαζόμενων δωματίων, το οποίο αντιστοιχεί με το μίγμα κοινωνικοοικονομικής διαστρωμάτωσης των πληθυσμών των ανετιτυγμένων χωρών, απ' όπου προέρχεται η συντριπτική πλειοψηφία των τουριστών.

30 2.2.2 ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ: 1. Πολύ μεγάλη συγκέντρωση της τουριστικής δραστηριότητας, περίπου τα 4/5 του συνόλου, στο Βόρειο τμήμα του νησιού, κατά μήκος του Βόρειου Οδικού Αξονα. 2. Αντίστοιχα μεγάλη συγκέντριυση των μεταφορικών και ξενοδοχειακών υποδομών στο Βόρειο τμήμα του νησιού. 3. Αλλά και στα πλαίσια του Βορείου Αξονα, ιδιαίτερα μεγάλη συγκέντρωση της τουριστικής δραστηριότητας, στον Αξονα Ηρακλείου - Αγίου Νικολάου, στην πόλη του Ρεθύμνου με κατεύθυνση Ανατολικά, και Δυτικά των Χανίων. 4. Δυσανάλογα μεγάλη επιβάρυνση του αεροδρομίου του Ηρακλείου με τα 3 /4 του συνόλου των αεροπορικών αφίξεων τουριστών. 5. Δείκτες, όπως διεθνή αεροδρόμια προς πληθυσμό και έκταση, δύο και τρείς (ρορές δυσμενέστερους σε σχέση με την Ρόδο. 6. Πολύ μικρή ικανοποίηση με τα σήματα και τις κατευθύνσεις στους δρόμους. Αναλογικά χαμηλή ικανοποίηση υπάρχει και με τις τουριστικές πληροφορίες. 7. Το πιο αδύνατο σημείο αιρορά την περιβαλλονπκή φροντίδα, με ιδιαίτερη έμιραση στο ζήτημα της παρουσίας απορριμμάτων και σκουπιδιών στους κοινόχρηστους χώρους και τις παραλίες. 8. Περιορισμένη διατήρηση, σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό απ' ότι σε άλλους σημαντικούς προορισμούς της Μεσογείου, του παραδοσιακού αρχιτεκτονικού χαρακτήρα και του ύφους των πόλεων και της υπαίθρου ή ανάπτυξη ενός νεοπαραδοσιακού ύφους. 2.3 ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΚΑΙ ΖΗΤΗΣΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ Η μικροοικονομική ορίζει ότι η ζήτηση είναι η δύναμη που ενεργοποιεί την επιχειρηματική δραστηριότητα για την παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών που απαιτούνται για την ικανοποίηση των ανθρώπινων αναγκών, με αντάλλαγμα την

31 κατάλληλη αμοιβή. Η τουρνστική ζήτηση μπορεί να οριστεί ως η ποσότητα ενός τουριστικού προϊόντος που ένα σύνολο ατόμων μπορεί και θέλει να αγοράσει σε δεδομένη χρονική περίοδο. Καθοριστικοί παράγοντες που επηρεάζουν τη συνολική τουριστική ζήτηση είναι: η τιμή του τουριστικού προϊόντος, οι τιμές όλων των άλλων προϊόντων, το ατομικό διαθέσιμο εισόδημα των αγοραστών και ν' οι επιθυμίες, οι συνήθειες και οι προτιμήσεις των τουριστών. Διεθνώς, οι κύριοι τομείς της τουριστικής προσφοράς είνακ ν' Ο τομέας των καταλυμάτων ν' Ο τομέας των μεσαζόντων (που περιλαμβάνει τους tour operators, τα τουριστικά γραφεία και τις επιχειρήσεις μέσων μεταφοράς) ν' Ο τομέας των επιχειρήσεων παροχής ψυχαγωγίας ν' Ο τομέας επιχειρήσεων παροχής λοιπών υπηρεσιών Στην ενότητα αυτή θα αναλύσουμε την Τουριστική προσφορά αλλά και τη ζήτηση στην περιοχή της Κρήτης. Σύμφωνα λοιπόν με στοιχεία του EOT σε ότι αφορά τα κύρια τουριστικά καταλύματα στην περιοχή της Κρήτης παρατηρείται μια διαρκής ανάπτυξη από το 2003 έως και το 2009 όπου και έχουμε το μεγαλύτερο αριθμό μονάδων και κλινών. Μεγαλύτερη ανάπτυξη φαίνεται να υπάρχει στους Νομούς Ηρακλείου και Χανίων με μέγιστο αριθμό κλινών και μονάδων για τα Χανιά το 2009 και το μικρότερο το Στην περίπτωση του Ηρακλείου συμβαίνει κάτι διαφορετικό. Ο μεγαλύτερος αριθμός μονάδων συναντάται το 2006 ενώ ο μέγιστος αριθμός κλινών το 2009 κατέχοντας το 41,37% του συνόλου της Κρήτης. Σε ότι αφορά τους μικρότερους αριθμούς και πάλι συναντώνται το Τρίτο κατά σειρά ανάπτυξης είναι το Ρέθυμνο που γνωρίζει σταθερή ανάπτυξη με μέγιστο αριθμό κλινών αλλά και μονάδων το 2009 Στο νομό Λασιθίου διακρίνεται μια καθοδική πορεία σε ότι αφορά την ανάπτυξη των

32 κύριων τουριστικών καταλυμάτων αιρού ο μέγιστος αριθμός μονάδιον και κλινών είναι το 2003 και ο ελάχιστος το Σε οι αφορά τα δευτερεύοντα τουριστικά καταλύματα, και τιάλι το μεγαλύτερο τιοσοστό βρίσκεται στους Νομούς Χανίων και Ηρακλείου. Σττ ν περιοχή του Ηρακλείου διακρίνεται μια διαρκής ανάπτυξη από το 2003 έως και το 2005 όπου είναι και ο μεγαλύτερος αριθμός μονάδων. Από εκεί και μέχρι το 2007 υτιάρχει μια καθοδική πορεία για να αρχίσει και πάλι να ανατττύσσεται το 2008 Και στην περιοχή των Χανίων όμως υπάρχουν σκαμπανεβάσματα σε ότι αιρορά τα μεγέθη των μονάδων αφού μέχρι το και το 2005 υτιάρχει σταθερή ανάτττυξη και ενώ το 2006 δείχνει να μειώνεται το 2008 επανακάμπτει κάπως για να μειωθεί ξανά το 2009 Ίδια πορεία διαγράφει και ο Νομός Ρεθύμνου με τη διαφορά ότι το 2009 υπάρχει αύξηση των μονάδων. Ο Νομός Λασιθίου είναι σχεδόν στάσιμος σε ότι αιρορά την ανάπτυξη μέχρι το 2005 ενώ τα έτη 2006 και 2007 βρίσκεται σε μεγάλη κάμψη για να αρχίσει και τιάλι να επανέρχεται τα έτη 2008 και 2009 Παρ όλα αυτά ο αριθμός των μονάδων του 2003 είναι ο μεγαλύτερος. Τα camping είναι το είδος καταλύματος που παραμένει σχεδόν στάσιμο με μια μικρή αλλαγή το έτη 2008 και Ο μεγαλύτερος αριθμός μονάδων βρίσκεται στο Νομό Χανίων και ο μικρότερος στο Νομό Λασιθίου, ενώ τα camping του Νομού Ηρακλείου είναι εκείνα που μπορούν να φιλοξενήσουν τους περισσότερους επισκέπτες. Οι τουριστικές κατοικίες- επαύλεις, είναι ένα είδος τουριστικού καταλύματος που τα τελευταία χρόνια γνωρίζει σημαντική ανάπτυξη, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του EOT, με κορύφωση τι,ς μέχρι τώρα ανάπτυξης το 2009 κυρίως στις περιοχές του Νομού Χανίων και Ρεθύμνου. Σε ότι αφορά τα γραφεία γενικού τουρισμού το μεγαλύτερο μέρος τους βρίσκεται στους Νομούς Χανίων και Ηρακλείου. Ενώ όμως δείχνει να υττάρχει ανάπτυξη στο γενικό σύνολο μέχρι και το 2007,7rapόλη τη μικρή μείωση που υπάρχει το 2005, τα νούμερα φαίνεται να σταθεροποιούνται από το 2007 και μετά. Αντίθετα τα γραςτεία εσωτερικού τουρισμού σταδιακά μειώνονται και παρότι το 2008 φαίνεται μια μικρή ανάκαμψη η μείωση συνεχίζεται και το 2009.