ΑΘΗΡΩΜΑΣΩΗ. Η αζεξσκάησζε ζην παξειζόλ. Η αζεξσκάησζε ζηνλ 21 ν αηώλα. Μειινληηθέο πξννπηηθέο

Transcript

1 Φ. Σηεθαλάδεο

2 ΑΘΗΡΩΜΑΣΩΗ Η αζεξσκάησζε ζην παξειζόλ Η αζεξσκάησζε ζηνλ 21 ν αηώλα Μειινληηθέο πξννπηηθέο

3 ΑΘΗΡΩΜΑΣΩΗ Η αζεξσκάησζε ζην παξειζόλ Η αζεξσκάησζε ζηνλ 21 ν αηώλα Μειινληηθέο πξννπηηθέο

4 Αθηπυμάηυζη Δηπκνινγία Από ηελ αξραία Διιεληθή ξίδα «αζήξε» = πνιηόο αώξσλ ζηαρηώλ ή άιισλ δεκεηξηαθώλ

5 Αθηποζκλήπυζη Οη ζαλαηεθόξεο ηεο ζπλέπεηεο είραλ παξαηεξεζεί από ηνπο αξραίνπο ρξόλνπο

6 Η ππώηη καηαγπαθή θανάηυν από αθηπυμάηυζη Παιηόηεξα ε πείλα έιησλε ηα θνξκηά κέρξη ζαλάηνπ, ηώξα αληίζεηα ε αθζνλία ηα ζάβεη ζηνλ ηάθν.. Λνπθξήηηνο (Ρσκαίνο πνηεηήο θαη θηιόζνθνο (99-55 π.χ.) De Rerum Natura (,("Πεξί ηεο θύζεσο ησλ πξαγκάησλ"), ), char. 5, I. 1007

7 Η ππώηη καηαγεγπαμμένη πήξη αθηπυμαηικήρ πλάκαρ Η πξώηε αλαθνξά γηα ξήμε αζεξσκαηηθήο πιάθαο έγηλε κεηά ηε λεθξνηνκή ηνπ Γαλνύ γιύπηε Bertel Thorvaldsen ν νπνίνο πέζαλε από αηθλίδην θαξδηαθό ζάλαην ζην Βαζηιηθό Θέαηξν ηεο Κνπεγράγεο ην James B. Herrick, JAMA. 1983;250(13):

8 Karl von Rokitansky : ανίσνεςζη θπόμβος ζε αθηπυμαηικέρ πλάκερ Karl von Rokitansky Σζέρνο παζνινγναλαηόκνο Θεσξία ζξνκβνγνληθόηεηαο κεηά από καθξνζθνπηθέο κειέηεο ζε αζεξσκαηηθέο πιάθεο Karl von Rokitansky, Manual of Pathological Anatomy 1852

9 Rudolf Virchow : αλίρλεπζε ιηπηδίσλ ζε αζεξσκαηηθέο πιάθεο Εικόνα ήπιας αθηρωμάηωζης ζηον έζω τιηώνα ζηεθανιαίας αρηηρίας. «Τα ιηπίδηα ησλ αζεξνζθιεξσηηθώλ βιαβώλ πξνέξρνληαη από ην πιάζκα θαη πεξλνύλ ζην αγγεηαθό ηνίρσκα κε δηήζεζε ή ελίδξσζε» Virchow Rudolf. Gesammelte Abhandlungen zur Wissenschatflichen Medizin. Frankfurt: Meidinger Sohn & Co., 1856:

10 1872 Georg Eduard von Rindfleisch (Γερμανός παθολογοαναηόμος) Κάζε είδνο κεραληθήο ή θιεγκνλώδνπο βιάβεο ηνπ ελδνζειίνπ νδεγεί ζε αύμεζε ηεο δηεζήζεσο ιηπηδίσλ ηνπ πιάζκαηνο ζηνλ έζσ ρηηώλα Rindfleisch E. A Manual of Pathological Histology. vol 1. London, England: New Sydenham Society; 1872

11 1876 W Köster (Γερμανός παθολογοαναηόμος) Η ππθλόηεηα ησλ κηθξναγγείσλ είλαη κεγαιύηεξε ζηηο αζεξσκαηηθέο πιάθεο Τα ιηπίδηα ησλ αζεξσκαηηθώλ πιαθώλ πξνέξρνληαη από επαλεηιεκκέλεο αηκνξξαγίεο ζην εζσηεξηθό ηνπο ιόγσ ξήμεσο ησλ ηξηρνεηδώλ Köster W. Endarteritis and arteritis Berlin Klin Wschr 1876;13:

12 Marchand Felix (Γεξκαλόο Παζ/αλαηόκνο) Ειζαγυγή ηος όπος «αθηπυμάηυζη» Γραμμοειδείς εναποθέζεις λίποσς ζηον έζω τιηώνα αορηής. Υπόζεζε ηεο εθιεθηηθήο δηήζεζεο ιηπηδίσλ ζηνλ έζσ ρηηώλα ησλ αξηεξηώλ κε ζρεκαηηζκό ζπζζσξεύζεσλ ιηπηδίσλ θαη αληηδξάζεσο ηνπ ζπλδεηηθνύ ηζηνύ, θαηλόκελν πνπ νλόκαζε γηα πξώηε θνξά «αζεξσκάησζε» Marchand Felix, Ueber Atreriosklerose, Verh. Kongr. Inn. Med., 21:23, 1904

13 1909 Alexander Ignatowski (Ρώζνο Παζνιόγνο) Γεκνζίεπζε πξώησλ πεηξακαηηθώλ κειεηώλ πξόθιεζεο αζεξνζθιήξσζεο ζε θνπλέιηα Ignatowski, A. (1908) Influence de la nourriture animale sur l'organisme des lapins. Arch. Med. Exp. Anat. Pathol. 20: 1-20

14 1913 Nikolay Anitschkow (Ρώζνο παζνινγναλαηόκνο) Απόδεημε ηεο ζεκαζίαο ηεο ρνιεζηεξόιεο ζηελ παζνγέλεηα ηεο αζεξσκάησζεο Anitschkow N, Chalatow S. Ueber experimentelle Cholester-insteatose und ihre Bedeutung fuer die Entstehung einiger pathologischer Prozesse. Zentrbl Allg Pathol Pathol Anat 1913;24:1 9.

15 1924 Ludwig Aschoff (Γεπμανόρ παθολογοαναηόμορ) Σπζρέηηζε ηεο δηήζεζεο ηνπ έζσ ρηηώλα κε ιηπίδηα κε ηελ αζεξσκάησζε Aschoff L. Aufbau dermenschlichen Thromben und das Vorkommen von Plauttchen in den blutbildenen Organen. Virchows Arch Path Anat 1924; 130:

16 JB Duguid (Βξεηαλόο Παζνινγναλαηόκνο) Τπόθεζη πςποδόηηζηρ δημιοςπγίαρ θπόμβος «Οη κεραληθνί παξάγνληεο πξνθαινύλ αιινηώζεηο ηεο επηθαλείαο ηνπ έζσ ρηηώλα θαη ππξνδνηνύλ ηνλ ζρεκαηηζκό κηθξνζξόκβσλ αηκνπεηαιίσλ-ηλώδνπο» Duguid, JB : The Journal of Pathology and Bacteriology, Volume 58, Issue 2, pages , April 1946

17 Ειζαγυγή ηηρ έννοιαρ ηηρ θεηικήρ αναδιαμόπθυζηρ To 1987 ν ακεξηθαλόο παζνινγναλαηόκνο Seymour Glacov ( ) εηζήγαγε ηελ έλλνηα ηεο ζεηηθήο αλαδηακόξθσζεο, εμεγώληαο ηε δηαηήξεζε ηνπ εύξνπο ηνπ απινύ ζε αζεξσκαηηθέο ζηεθαληαίεο αξηεξίεο. Glagov S et al NEJM 1987;316:1371-5

18 ΑΘΗΡΩΜΑΣΩΗ Η αζεξσκάησζε ζην παξειζόλ Η αζεξσκάησζε ζηνλ 21 ν αηώλα Μειινληηθέο πξννπηηθέο

19 Δηζαγσγή Δμέιημε αζεξσκάησζεο Ληπώδεο ππξήλαο Πάρνο θάςαο Φιεγκνλή Αγγεηνγέλεζε Αλαδηακόξθσζε Γηαηκεηηθή ηάζε Η ΑΘΗΡΩΜΑΣΩΗ ΣΟΝ 21 Ο ΑΙΩΝΑ

20 Δηζαγσγή Δμέιημε αζεξσκάησζεο Ληπώδεο ππξήλαο Πάρνο θάςαο Φιεγκνλή Αγγεηνγέλεζε Αλαδηακόξθσζε Γηαηκεηηθή ηάζε Η ΑΘΗΡΩΜΑΣΩΗ ΣΟΝ 21 Ο ΑΙΩΝΑ

21 MACE (%) Ρόλορ ηηρ μη ένοσηρ βλάβηρ ζηα μελλονηικά καπδιαγγειακά ζςμβάνηα PROSPECT 3,4 ys FU n=697 ACS pts with ςνολικά Αποδιδόμενα ζηην ένοση βλάβη (CL) Αποδιδόμενα ζηην μη ένοση βλάβη (NCL) Αδιεςκπίνιζηα successful PCI in 1 or 2 major vessels 27.2% 12.9% 11.6% 5 2.7% Years Οη κε έλνρεο βιάβεο είλαη ππεύζπλεο γηα κειινληηθά θαξδηαγγεηαθά ζπκβάληα ζε παξόκνην βαζκό κε ηηο έλνρεο. Stone GW et al., N Engl J Med 2011;364: J Am Coll Cardiol Img 2012;5:S95 105

22 Ο οπιζμόρ ηηρ εςάλυηηρ αθηπυμαηικήρ πλάκαρ Η επάισηε πιάθα ορίζεηαι πιένλ κε βάζε ζπγθεθξηκέλα λειηοσργικά θαη μορθολογικά ραξαθηεξηζηηθά A Schaar, JE Muller, E Falk, R Virmani, V Fuster, PW Serruys, A Colombo, C Stefanadis, SW Casscells, PR Moreno, A Maseri and A F.W van der Steen,, Eur Heart J 2004;25: eport of a Meeting on the Vulnerable Plaque, June 17 and 18, 2003, Santorini, Greece

23 Δηζαγσγή Δμέιημε αζεξσκάησζεο Ληπώδεο ππξήλαο Πάρνο θάςαο Φιεγκνλή Αγγεηνγέλεζε Αλαδηακόξθσζε Γηαηκεηηθή ηάζε Η ΑΘΗΡΩΜΑΣΩΗ ΣΟΝ 21 Ο ΑΙΩΝΑ Ανίχνευςη Θεραπευτική προςέγγιςη

24 Η επίπησζε ησλ θαξδηαγγεηαθώλ ζπκβάλησλ απμάλεηαη κε ηελ αύμεζε ηνπ αξηζκνύ ησλ ζπκπιόθσλ βιαβώλ ζε αζζελείο κε STEMI ζηα 3 έηε. EC Keeley et al, Am J Cardiol May 15;113(10): Εξέλιξη αθηπυμάηυζηρ & καπδιαγγειακά ζςμβάνηα Μειέηε HORIZONS AMI 3,137 patients with STEMI who underwent primary PCI in a single coronary artery Καξδηαγγεηαθά ζπκβάληα: ζάλαηνο, ΟΔΜ, επαλαηκάησζε, ΑΔΔ, αηκνξξαγία)

25 Μέγεθορ εςάλυηηρ πλάκαρ και καπδιαγγειακά ζςμβάνηα ATHEROREMO-IVUS study VH-IVUS of a non-culprit coronary artery was performed in 581 patients who underwent coronary angiography for ACS (n=318) or stable angina (n=263). Primary endpoint was MACE defined as mortality, ACS, or unplanned coronary revascularization Η παξνπζία επάισησλ πιαθώλ ζηηο κε έλνρεο αξηεξίεο ζπζρεηίδεηαη κε ηελ επίπησζε θαξδηαγγεηαθώλ ζπκβάλησλ ζηνπο 12 κήλεο. Large TCFA : plaque burden of 70% JM Cheng et al., European Heart Journal (2014) 35,

26 Δηζαγσγή Δμέιημε αζεξσκάησζεο Ληπώδεο ππξήλαο Πάρνο θάςαο Φιεγκνλή Αγγεηνγέλεζε Αλαδηακόξθσζε Γηαηκεηηθή ηάζε Η ΑΘΗΡΩΜΑΣΩΗ ΣΟΝ 21 Ο ΑΙΩΝΑ Ανίχνευςη Θεραπευτική προςέγγιςη

27 Φαπμακεςηική Αναζηολείρ ςποδοσέυν ΑΣ-ΙΙ & αθηπυμαηική νόζορ p<0, stable CAD pts who underwent PCI were randomly selected to receive 1 of the 2 angiotensin II receptor blockers. Nontarget coronary lesions with mild to moderate stenosis were measured by IVUS at baseline and after 6 ms. Σε αζζελείο κε ΣΝ πνπ έιαβαλ olmesartan (20 mg/day) ή valsartan (80 mg/day) γηα 6 κήλεο, ε εθηίκεζε κε ΙVUS έδεημε ππνζηξνθή ηνπ αζεξσκαηηθνύ θνξηίνπ. H Ishii et al, Am J Cardiol Apr 24

28 Φαπμακεςηική Ανηιδιαβηηικά & αθηπυμαηική νόζορ 86 non-culprit lesions in 54 non-diabetic pts with ACS were observed in a 9-month prospective, double-blind, and placebo-controlled IVUS study. Pts were randomized to receive either 30 mg pioglitazone or placebo. Οη αζεξσκαηηθέο πιάθεο ηεο νκάδαο πνπ έιαβε πηνγιηηαδόλε παξνπζίαζαλ ζεκαληηθά κεγαιύηεξε ειάηησζε ηνπ όγθνπ ηνπο ζπγθξηηηθά κε ηελ νκάδα placebo ζηνπο 9 κήλεο. Agonist of peroxisome proliferator-activated receptor c (PPARγ) used for the treatment of type 2 diabetes (ACTOS) M Christoph et al, Heart Vessels Feb 12

29 Επεμβαηική Stent καηά ηηρ εςάλυηηρ πλάκαρ vprotect Luminal Shield - SECRITT I trial (Santorini Criteria for Investigating and Treating Thin Capped Fibroatheroma) 40,00 33,20 30,00 20,00 10,00 0,00 % stenosis 18,70 Baseline 6 months n=29 pts with known vulnerable plaques (IVUS & OCT) randomized to be treated either with vprotect device or with optimal therapy Angiographic FU at 6 mths 16 pts with good results Σν V Protect Luminal Shield iείλαη ην πξώην εμεηδηθεπκέλν stent καηά ηηρ εςάλυηηρ πλάκαρ. Δίλαη θαηαζθεπαζκέλν από ληηηλόιε, εύθακπην θαη απηνεθπηπζζόκελν κε πνιύ ιεπηέο δνθίδεο (56-µm) γηα λα ειαρηζηνπνηείηαη ην ηξαύκα ηνπ ελδνζειίνπ. Wykrzykowska JJ,,PW Serruys, EuroIntervention 2012 Dec 20;8(8):945-54

30 Δηζαγσγή Δμέιημε αζεξσκάησζεο Ληπώδεο ππξήλαο Πάρνο θάςαο Φιεγκνλή Αγγεηνγέλεζε Αλαδηακόξθσζε Γηαηκεηηθή ηάζε Η ΑΘΗΡΩΜΑΣΩΗ ΣΟΝ 21 Ο ΑΙΩΝΑ Ανίχνευςη Θεραπευτική προςέγγιςη

31 Λιπώδηρ πςπήναρ & επάισηε 5,00 4,00 3,00 2,00 1,00 0,00 πιάθα Necrotic core size (mm2) 1,33 2, πιάθεο από 213 άηνκα κε αηθλίδην ζάλαπην p < Τν κέγεζνο ηνπ λεθξσηηθνύ ππξήλα είλαη κεγαιύηεξν ζηηο πιάθεο κε ξήμε, θαη ζηηο επάισηεο πιάθεο (TCFA) ζπγθξηηηθά κε ηηο ζηαζεξέο πιάθεο. 4,37 Stable TCFA Rupture J Narula et al, J Am Coll Cardiol 2013;61:

32 Δηζαγσγή Δμέιημε αζεξσκάησζεο Ληπώδεο ππξήλαο Πάρνο θάςαο Φιεγκνλή Αγγεηνγέλεζε Αλαδηακόξθσζε Γηαηκεηηθή ηάζε Η ΑΘΗΡΩΜΑΣΩΗ ΣΟΝ 21 Ο ΑΙΩΝΑ Ανίχνευςη Θεραπευτική προςέγγιςη

33 K Hattori et al, JACC Cardiovasc Imaging Feb;5(2): Φαπμακεςηική Πιηαβαζηαηίνη & λιπώδηρ πςπήναρ Change in lipid volume index (%) 2,8 p= 0,04 Pitavatsatin Diet Prospective serial OCT & IVUS of nontarget lesions was performed in 42 stable angina pts undergoing elective PCI. 26 received 4 mg pitavastatin, 16 dietary modification alone. FU 9 mths (median interval) -8-6,8 Η ρνξήγεζε πηηαβαζηαηίλεο γηα 9 κήλεο νδήγεζε ζε κείσζε ηνπ όγθνπ ηνπ ιηπώδνπο ππξήλα ησλ αζεξσκαηηθώλ πιαθώλ.

34 -10 Rosuvastatin -15 Standard therapy Φαπμακεςηική Ροζοςβαζηαηίνη & λιπώδηρ πςπήναρ Μειέηε YELLOW Change in lipid core burden index (%) ,4 5,4 87 pts with multivessel CAD undergoing PCI and at least 1 other severely obstructive nontarget lesion to intensive (rosuvastatin 40 mg daily) or standard-of-care lipid-lowering therapy were evaluated at baseline and after 7 weeks of therapy with FFR, NIRS & IVUS. LCBI : Yellow pixels within the analyzed segment divided by all viable pixels. Σε αζζελείο κε ΣΝ πνπ έιαβαλ ξνζνπβαζηαηίλε ε εθηίκεζε κε NIRS θαηέδεημε ζεκαληηθή πξώηκε ειάηησζε ηνπ κεγέζνπο ηνπ ιηπώδνπο ππξήλα ησλ αζεξσκαηηθώλ πιαθώλ. Kini AS et al, J Am Coll Cardiol 2013;62:21 9

35 Δηζαγσγή Δμέιημε αζεξσκάησζεο Ληπώδεο ππξήλαο Πάρνο θάςαο Φιεγκνλή Αγγεηνγέλεζε Αλαδηακόξθσζε Γηαηκεηηθή ηάζε Η ΑΘΗΡΩΜΑΣΩΗ ΣΟΝ 21 Ο ΑΙΩΝΑ Ανίχνευςη Θεραπευτική προςέγγιςη

36 Πάσορ κάταρ & αλαδηακόξθσζε Fibrous cap thickness (μm) ,86 74,41 PR group non-pr group 47 patients with stable angina and ACS who underwent culprit vessel PCI p < Remodelling index (RI): lesion/reference external elastic membrane area Axis Title Οη πιάθεο κε ζεηηθή αλαδηακόξθσζε ζπλνδεύνληαλ από κηθξόηεξν πάρνο θάςαο. S. Rathore et al, Atherosclerosis 221 (2012)

37 Πάσορ κάταρ & θιεγκνλή Υπάξρεη αλάζηξνθε ζπζρέηηζε κεηαμύ πάσοςρ κάταρ θαη θεπμοκπαζίαρ πλάκαρ. Toutouzas K, Stefanadis C, Am Heart J Jun;161(6):1192-9

38 Πάσορ κάταρ & ξήμε Fibrous cap thickness (μm) 43,00 56,00 p<0, plaques from 82 ACS pts. Fibrous cap thickness was determined by OCT Ruptured culprit TCFA Axis Title Σν πάρνο ηεο θάςαο είλαη ζεκαληηθά κηθξόηεξν ζηηο έλνρεο βιάβεο κε ξήμε ζπγθξηηηθά κε ηηο επάισηεο πιάθεο πνπ δελ έρνπλ ππνζηεί ξήμε. J Tian et al, J Am Coll Cardiol. 2014;63(21):

39 Δηζαγσγή Δμέιημε αζεξσκάησζεο Ληπώδεο ππξήλαο Πάρνο θάςαο Φιεγκνλή Αγγεηνγέλεζε Αλαδηακόξθσζε Γηαηκεηηθή ηάζε Η ΑΘΗΡΩΜΑΣΩΗ ΣΟΝ 21 Ο ΑΙΩΝΑ Ανίχνευςη Θεραπευτική προςέγγιςη

40 K Hattori et al, JACC Cardiovasc Imaging Feb;5(2): Πιηαβαζηαηίνη & πάσορ κάταρ 140 Pitavastatin 189 ηαζεξή Ν 140 Diet 142 Baseline Baseline 9 months 9 months Prospective serial OCT & IVUS of nontarget lesions was performed in 42 stable angina pts undergoing elective PCI. 26 received 4 mg pitavastatin, 16 dietary modification alone. FU 9 mths (median interval) Η αγσγή κε πηηαβαζηαηίλε 9 κήλεο ζηαζεξή ΣΝ αύμεζε ζεκαληηθά ην πάρνο ηεο θάςαο.

41 Δηζαγσγή Δμέιημε αζεξσκάησζεο Ληπώδεο ππξήλαο Πάρνο θάςαο Φιεγκνλή Αγγεηνγέλεζε Αλαδηακόξθσζε Γηαηκεηηθή ηάζε Η ΑΘΗΡΩΜΑΣΩΗ ΣΟΝ 21 Ο ΑΙΩΝΑ Ανίχνευςη Θεραπευτική προςέγγιςη

42 Μακποθάγα & παπαμόπθυζη (strain) αθηπυμαηικήρ πλάκαρ Νεθρικές αρηηρίες τοίρων 7 minipigs fed with atherogenic diet for 40 ws. Endothelium of one side of the renal arteries denuded at 5 th wk. Strain calculated from 2 IVUS images acquired in situ. 16 elastograms matched well with corresponding histological slices. p<0,0001 Η αύμεζε ηεο ζπγθέληξσζεο ησλ καθξνθάγσλ ζπλνδεύεηαη κε αύμεζε ηνπ πνζνζηνύ ηεο ειαζηηθήο παξακόξθσζεο ησλ αζεξσκαηηθώλ πιαθώλ. PF Zhang et al, Int J Cardiovasc Imaging (2011) 27:39 49

43 Αλίρλεπζε ζεξκηθήο εηεξνγέλεηαο κε Αθηηλνκεηξία Μηθξνθπκάησλ Αλζξώπηλεο θαξσηίδεο Fatty atheromatic plaque with low echogenicity, provoking 80% stenosis. DT : 1,3 C Οη αζεξσκαηηθέο πιάθεο αλζξώπηλσλ θαξσηίδσλ παξνπζίαδαλ ζεξκηθή εηεξνγέλεηα, ε νπνία θαη ήηαλ απμεκέλε ζηηο πιάθεο κε ηε κεγαιύηεξε πεξηεθηηθόηεηα ζε θιεγκνλώδε θύηηαξα. Toutouzas K,,Stefanadis C, J Am Coll Cardiol May 1;59(18):

44 Δηζαγσγή Δμέιημε αζεξσκάησζεο Ληπώδεο ππξήλαο Πάρνο θάςαο Φιεγκνλή Αγγεηνγέλεζε Αλαδηακόξθσζε Γηαηκεηηθή ηάζε Η ΑΘΗΡΩΜΑΣΩΗ ΣΟΝ 21 Ο ΑΙΩΝΑ Ανίχνευςη Θεραπευτική προςέγγιςη

45 Οη αζζελείο κε ΣΝ πνπ ήηαλ ζε αγσγή κε ζηαηίλεο είραλ ρακειόηεξε ζεξκνθξαζία ζηηο κε-έλνρεο βιάβεο ζπγθξηηηθά κε ηελ νκάδα ειέγρνπ. Toutouzas K,., Stefanadis C, Int J Cardiol Jul 31;119(3): ηαηίνερ & θεπμική εηεπογένεια μη-ένοση βλάβη N=100 pts p<0,0001

46 DT ( C) Αηοπβαζηαηίνη & θεπμική εηεπογένεια n=256 pts ένοση βλάβη No Statins Statins N=100 pts p<0,0001 ACS SA Οη αζζελείο κε ΣΝ πνπ ήηαλ ζε αγσγή κε αηνξβαζηαηίλε είραλ ρακειόηεξε ζεξκνθξαζία ζηηο έλνρεο βιάβεο ζπγθξηηηθά κε ηελ νκάδα ειέγρνπ, θαηλόκελν ην νπνίν θαη ήηαλ εληνλόηεξν ζηελ νκάδα ησλ Ο ζε ζρέζε κε ηελ νκάδα ηεο ζηαζεξήο ΣΝ. Stefanadis et al, Atherosclerosis 2007 Jun;192(2):

47 Η ζπζηεκαηηθή ρνξήγεζε Aliskiren (άκεζνο αλαζηνιέαο ξελίλεο) νδήγεζε ζε κείσζε ηνπ αξηζκνύ ησλ καθξνθάγσλ θαηά 64% ζε αζεξσκαηηθέο ανξηέο πνληηθώλ. S Kuhnasta et al., Journal of Hypertension 2012, 30: Άκεζε αλαζηνιή ξελίλεο (Aliskiren) & μακποθάγα p< 0,001 p<0,05 Aliskiren administered for 14 weeks in mice with vulnerable or stable plaques

48 Η αληηθιεγκνλώδεο ζεξαπεία κε ζπζηεκαηηθή ρνξήγεζε θνιρηθίλεο ζε αζζελείο κε ζηαζεξή ζηεθαληαία λόζν νδήγεζε ζε κείσζε ησλ θαξδηαγγεηαθώλ ζπκβάλησλ ζε follow-up 3 εηώλ (κέζε ηηκή). SM Nidorf et al, J Am Coll Cardiol 2013;61: Κνιρηθίλε & καπδιαγγειακά ζςμβάνηα p< 0,001 p<0,05 Freedom from the primary outcome (ACS, cardiac arrest, or ischemic stroke) 532 pts with stable CAD receiving aspirin and/or clopidogrel and statins randomly assigned to colchicine 0.5 mg/day or no colchicine and followed for a median of 3 years.

49 Δηζαγσγή Δμέιημε αζεξσκάησζεο Ληπώδεο ππξήλαο Πάρνο θάςαο Φιεγκνλή Αγγεηνγέλεζε Αλαδηακόξθσζε Γηαηκεηηθή ηάζε Η ΑΘΗΡΩΜΑΣΩΗ ΣΟΝ 21 Ο ΑΙΩΝΑ Ανίχνευςη Θεραπευτική προςέγγιςη

50 Vasa vasorum και εςάλυηη πλάκα (TCFA) (ανθρώπινες ζηεθανιαίες αρηηρίες) Stable TCFA 5 0 Vasa Vasorum Τα TCFA έρνπλ απμεκέλε ππθλόηεηα vasa vasorum ζε ζρέζε κε ηηο ζηαζεξέο πιάθεο. F Kolodgie et al, J Am Coll Cardiol 2007;49:

51 Vasa vasorum και εξέλιξη ηηρ πλάκαρ (ανθρώπινες ζηεθανιαίες αρηηρίες) n=28 coronaries IT intimal thickening normal PIT pathological intimal thickening E-FA early thick fibrous cap atheroma L-FA late fibrous cap atherom TCFA thin fibrous cap atheroma RPT rupture Η ππθλόηεηα ησλ κηθξναγγείσλ απμάλεηαη αλαινγηθά κε ηελ εμέιημε ησλ αζεξσκαηηθώλ πιαθώλ από ηελ απιή πάρπλζε ηνπ έζσ ρηηώλα έσο ηε ξήμε. J Sluimer, F Kolodgie et al, J Am Coll Cardiol 2009;53:

52 Απεικόνιζη ηυν vasa vasorum με IVUS (ανθρώπινες ζηεθανιαίες αρηηρίες) IVUS απεηθόληζε vasa vasorum κε έγρπζε κηθξνθπζαιίδσλ IVUS απεηθόληζε vasa vasorum κε κηθξνθπζαιίδεο & εηδηθό ινγηζκηθό Vavuranakis M,..,Stefanadis C, International Journal of Cardiology 130 (2008) 23 29

53 Δηζαγσγή Δμέιημε αζεξσκάησζεο Ληπώδεο ππξήλαο Πάρνο θάςαο Φιεγκνλή Αγγεηνγέλεζε Αλαδηακόξθσζε Γηαηκεηηθή ηάζε Η ΑΘΗΡΩΜΑΣΩΗ ΣΟΝ 21 Ο ΑΙΩΝΑ Ανίχνευςη Θεραπευτική προςέγγιςη

54 Θαλιδομίδη & νεοαγγείυζη (ζηεθαληαίεο αξηεξίεο ρνίξσλ) VEGF production inhibitor p<0,01 p<0,05 n=24 swine (LAD) VV assessment by micro-ct Η ζπλερήο ζπζηεκαηηθή ρνξήγεζε (3 κήλεο) ζαιηδνκίδεο αλέζηεηιε ηελ αλάπηπμε λεναγγείσζεο ζε αζεξσκαηηθέο ζηεθαληαίεο αξηεξίεο ππεξιηπηδαηκηθώλ ρνίξσλ. M Gössl,,A Lerman, Basic Res Cardiol; 21 May 2009

55 Αθηπυμαηική λαγόνιορ απηηπία κοςνελιού 4 εβδομάδερ μεηά ηην ηοποθέηηζη ηος stent Απιθμόρ μικποαγγείυν Microvessels per mm² Control Avastin Σηελ νκάδα ηεο bevacizumab θαηεδείρζε ζεκαληηθή ειάηησζε ηεο λεναγγείσζεο ζε ζύγθξηζε κε ηελ νκάδα ειέγρνπ. Stefanadis C,, Kipshidze N, Atherosclerosis 2007, Vol.195:2;269-76

56 First-in-man Study Avastin eluting BiodivYsio stent Follow-up 2 εηών Κακπύιε αζξνηζηηθήο θαηαλνκήο. To Avastin-stent κείσζε ηεο ππεξπιαζία ηνπ έζσ ρηηώλα, θαη κόλνλ 4 αζζελείο παξνπζίαζαλ επηθάλεηα ππεξπιαζίαο > 1 mm 2. Stefanadis C,, Kipshidze N, EuroIntervention Jan;3(4):460-4

57 First-in-man Study Avastin eluting BiodivYsio stent 100% 80% 60% 40% 20% 0% 1 100% 95% 90% Follow-up 8 εηών Ποςοςτό αςθενών ελεύθερων επαναςτένωςησ Έηε 90% 85% 80% 80% 80% Πνζνζηό αζζελώλ ειεύζεξσλ επαλαζηέλ σζεο Σε follow-up 8 εηώλ, ην 80% ησλ αζζελώλ παξέκεηλαλ ρσξίο επαλαζηέλσζε. C Stefanadis et al, in press

58 Μείυζη ηηρ επαναζηένυζηρ ηυν BMS με κολσικίνη ηςσαιοποιημένη μελέηη n=196 pts with DM underwent PCI with a BMS, were randomized to receive colchicine 0.5 mg twice daily or placebo for 6 months. Restenosis and neointima formation were studied with angiography and IVUS after 6 months Οη δηαβεηηθνί αζζελείο πνπ έιαβαλ θνιρηθίλε κεηά ηελ ηνπνζέηεζε BMS είραλ ζεκαληηθά κηθξόηεξε ζπρλόηεηα επαλαζηέλσζεο ζπγθξηηηθά κε ηνπο αζζελείο πνπ έιαβαλ αγσγή placebo. S Deftereos,.,C Stefanadis, MW Cleman, J Am Coll Cardiol 2013;61:

59 Δηζαγσγή Δμέιημε αζεξσκάησζεο Ληπώδεο ππξήλαο Πάρνο θάςαο Φιεγκνλή Αγγεηνγέλεζε Αλαδηακόξθσζε Γηαηκεηηθή ηάζε Η ΑΘΗΡΩΜΑΣΩΗ ΣΟΝ 21 Ο ΑΙΩΝΑ Ανίχνευςη Θεραπευτική προςέγγιςη

60 Θεηική αναδιαμόπθυζη και θλεγμονή Μελέηη με CT n=73 pts with SA who underwent MDCT. 2 monocyte subsets were measured by flow cytometry. NCP vulnerability defined according to the presence of positive remodeling and/ or low CT attenuation plaques p<0,001 Η αύμεζε ηεο ζπγθέληξσζεο ησλ θιεγκνλσδώλ θπηηάξσλ ζπλνδεύεηαη κε αύμεζε ηεο ζεηηθήο αλαδηακόξθσζεο όπσο απηή εθηηκάηαη κε CT. M Kashiwagi et al, Atherosclerosis 212 (2010)

61 Θεηική αναδιαμόπθυζη και μακποππόθεζμα ζςμβάνηα Μειέηε PROSPECT (RI) : external elastic membrane area at the MLA site divided by the average of the proximal and distal reference external elastic membrane areas. n= 697 ACS pts underwent 3-vessel gray-scale and IVUS-VH; 3,223 NCLs were identified by IVUS. Remodeling index Η ζεηηθή αλαδηακόξθσζε ησλ κε ελόρσλ βιαβώλ είρε ζαλ απνηέιεζκα ηελ αύμεζε ησλ θαξδηαγγεηαθώλ ζπκβάλησλ ζηα 3 έηε ζπγθξηηηθά κε ηελ αξλεηηθή θαη ηελ ελδηάκεζε αλαδηακόξθσζε ζε αζζελείο κε ΟΣΣ. S Inaba et al,, J Am Coll Cardiol Img 2014;7:70 8

62 Δηζαγσγή Δμέιημε αζεξσκάησζεο Ληπώδεο ππξήλαο Πάρνο θάςαο Φιεγκνλή Αγγεηνγέλεζε Αλαδηακόξθσζε Γηαηκεηηθή ηάζε Η ΑΘΗΡΩΜΑΣΩΗ ΣΟΝ 21 Ο ΑΙΩΝΑ Ανίχνευςη Θεραπευτική προςέγγιςη

63 ηαηίνερ & αναδιαμόπθυζη 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 1,07 1,03 n= 210 pts with focal coronary lesions with mild luminal narrowing who received atorvastatin or pravastatin Fu with angiography & IVUS at 18 ms 0 Baseline Follow-up Remodeling ratio Remodeling ratio (RR) : ratio of EEM area at the lesion to that at the proximal reference site. Σηε ζέζε ηεο βιάβεο ζεκεηώζεθε κείσζε ζην ιόγν αλαδηακόξθσζεο (-3.0%) Τα απνηειέζκαηα απηά απνδεηθλύνπλ όηη ε ρνξήγεζε ζηαηηλώλ νδεγεί ζε ππνζηξνθή ηεο ζεηηθήο αλαδηακόξθσζεο. P Schoenhagen et al, Coron Artery Dis Jun 7

64 Δηζαγσγή Δμέιημε αζεξσκάησζεο Ληπώδεο ππξήλαο Πάρνο θάςαο Φιεγκνλή Αγγεηνγέλεζε Αλαδηακόξθσζε Γηαηκεηηθή ηάζε Η ΑΘΗΡΩΜΑΣΩΗ ΣΟΝ 21 Ο ΑΙΩΝΑ Ανίχνευςη Θεραπευτική προςέγγιςη

65 Shear stress και πάσορ κάταρ n=24 swine with induced diabetes & and fed a high-fat diet Όζν ρακειόηεξν είλαη ην shear stress, ηόζν κηθξόηεξν είλαη ην πάρνο ηεο θάςαο θαη άξα ηόζν πην επάισηε είλαη ε πιάθα. Y Chatzizisis,,P Stone, Circulation. 2008;117:

66 Δηζαγσγή Δμέιημε αζεξσκάησζεο Ληπώδεο ππξήλαο Πάρνο θάςαο Φιεγκνλή Αγγεηνγέλεζε Αλαδηακόξθσζε Γηαηκεηηθή ηάζε Η ΑΘΗΡΩΜΑΣΩΗ ΣΟΝ 21 Ο ΑΙΩΝΑ Ανίχνευςη Θεραπευτική προςέγγιςη

67 Μεηοππολόλη & shear stress (ανξηέο θνπλειηώλ) ,3 22,18 Shear stress (dyne/cm2) 33,93 n= 30male NZW rabbits on atherogenic diet p<0.05 Pretreatment Placebo Metoprolol Η αγσγή κε κεηνπξνιόιε ζε ππεξιηπηδαηκηθά θνπλέιηα αύμεζε ηε δηαηκεηηθή ηάζε ησλ αζεξσκαηηθώλ ανξηώλ. C Liang et al., European Journal of Pharmacology 613 (2009) 79 85

68 Stent ειδικήρ γευμεηπίαρ καηά εςάλυηηρ πλάκαρ Μη κςλινδπικό κυνικό stent Τν κε-θπιηλδξηθό stent παξνπζίαζε πςειόηεξεο ηηκέο ηνηρσκαηηθήο δηαηκεηηθήο ηάζεο ζε ζρέζε κε ην θιαζηθό stent. Papaioannou TG,..Stefanadis C, Artificial Organs Vol. 31, No. 8, 2007

69 ΑΘΗΡΩΜΑΣΩΗ Η αζεξσκάησζε ζην παξειζόλ Η αζεξσκάησζε ζηνλ 21 ν αηώλα Μειινληηθέο πξννπηηθέο Απεικόνιςη Θεραπεία

70 ςνδςαζμόρ ηεσνικών για ηπιζδιάζηαηη απεικόνιζη ζηεθανιαίυν απηηπιών Shear Stress Map of the Reconstructed RCA Toutouzas K, Chatzizisis Y, Stefanadis C, 1 st Department of Cardiology, University of Athens 1 st Cardiology Department, University of Thessaloniki/Harvard Medical School

71 Η Νανοηεσνολογία ζηην έγκαιπη ανίσνεςζη λαλνθπζζαιίδεο και ενδοθηλιακή βλάβη Injured Distal Aorta Non-Injured Proximal Aorta Αλεύξεζε νανοθσζζαλίδων κόλν ζε πεξηνρέο ελδνζειηαθήο βιάβεο ζε ανξηέο πνληηθώλ, κεηά από ελδνθιέβηα ρνξήγεζε, κε κηθξνζθόπεζε θζνξηζκνύ. Porter TR et.al unpublished data

72 ΑΘΗΡΩΜΑΣΩΗ Η αζεξσκάησζε ζην παξειζόλ Η αζεξσκάησζε ζηνλ 21 ν αηώλα Μειινληηθέο πξννπηηθέο Απεικόνιςη Θεραπεία

73 Η Νανοηεσνολογία ζηην έγκαιπη ανηιμεηώπιζη Ναλνξνκπόη ζα αληρλεύνπλ θαη ζα απνζύξνπλ κόξηα ρνιεζηεξίλεο από ηελ ελδναγγεηαθή θπθινθνξία.

74 Η Νανοηεσνολογία ζηην έγκαιπη θαπμακεςηική ανηιμεηώπιζη επηιεθηηθή κεηαθνξά θαξκαθεπηηθώλ παξαγόλησλ γηα ηε ζηαζεξνπνίεζε επάισηεο αζεξσκαηηθήο Ναλνζσκαηίδηα πνπ ζα δηαζέηνπλ εηδηθνύο ππνδνρείο επηθαλείαο δηα ησλ νπνίσλ ζπλδένληαη κε ζπζηαηηθά ηεο επάισηεο αζεξσκαηηθήο πιάθαο όπνπ θαη γίλεηαη ε έθιπζε ησλ εηδηθώλ θαξκαθεπηηθώλ παξαγόλησλ.

75 Γενεηικέρ παπεμβάζειρ

76 πκπεξάζκαηα Η αζεξσκάησζε ησλ αξηεξηώλ είλαη παιηά όζν θαη ν άλζξσπνο Φξεηάζζεθαλ πνιιά ρξόληα κειέηεο θαη έξεπλαο γηα λα πξνζεγγίζνπκε ηελ παζνγέλεηα ηεο αζεξσκάησζεο. Παξόια απηά, ππάξρνπλ αθόκα πνιιά πεδία έξεπλαο ζε εμέιημε. Η επάισηε αζεξσκαηηθή πιάθα απνηειεί ζήκεξα ηελ κεγάιε πξόθιεζε γηα ηε ζύγρξνλε Ιαηξηθή

77 πκπεξάζκαηα Έρνπλ αλαπηπρζεί πνιιέο κέζνδνη γηα ηε δηάγλσζε θαη ηε ζεξαπεία ηεο αζεξσκάησζεο Με ηε βνήζεηα ηεο ηερλνινγίαο, ηεο βηνινγίαο θαη ηεο γελεηηθήο επηζηήκεο, θαίλεηαη όηη είκαζηε θνληά ζηε κεγάιε αιιαγή ηεο ζεώξεζεο ηεο αζεξσκαηηθήο λόζνπ

78 Carl Sagan, Ακεξηθαλόο αζηξνλόκνο