νθνιάηα: «καχξε θπξία» ή «απαγνξεπκέλνο θαξπφο»;

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "νθνιάηα: «καχξε θπξία» ή «απαγνξεπκέλνο θαξπφο»;"

Transcript

1 Γεληθφ Λχθεην Σήλνπ Α Σάμε ρ. Έηνο Α Σεηξάκελν νθνιάηα: «καχξε θπξία» ή «απαγνξεπκέλνο θαξπφο»; Τπεχζπλε θαζεγήηξηα Άλλα Παλαγησηάθε (ΠΔ07)

2 νθνιάηα: «καύξε θπξία» ή «απαγνξεπκέλνο θαξπόο»; Οκάδεο καζεηψλ πνπ εθπφλεζαλ ηελ εξγαζία: 1 ε Δλφηεηα Βαζηιηθή Βεινπδίνπ Μαξνπιίλα Γεζίπξε Μαξηγηάλλα Λεβαληή Ησάλλα Φαλεξνχ 3 ε Δλφηεηα Καξκέια Αλδξηψηε Γηάλλεο Μέγθνπιαο Δζηεξίλα Νηεξβίζε Γηάλλεο Πεηξφπνπινο 2 ε Δλφηεηα Γηψξγνο Οξηάλνο Πελειφπε Οξηάλνπ Λψξα Ρνπγγέξε Νηθνιέηηα Φσζθφινπ 4 ε Δλφηεηα Άξηα Μαιιθάζη Οιπκπία Οξθαλνχ Έιιε Πεηξνπνχινπ Λνξέηηα Υαξηθηνπνχινπ 1

3 Πεξηερόκελα Δηζαγσγή Ηζηνξηθή αλαδξνκή ζην θαθάν θαη ηε ζνθνιάηα Ση είλαη ην θαθαφδεληξν; Ση είλαη ην θαθάν; Πνηα είλαη ηα είδε ηνπ; Αλαδξνκή ζην παξειζφλ Υψξεο παξαγσγήο θαθάν Σν άλζνο ηνπ θαθαφδεληξνπ Ζ παξαγσγή ηνπ θαθάν θαη ηεο ζνθνιάηαο Δίδε ζνθνιάηαο Fair Trade - Γίθαην εκπφξην Σα νθέιε ηνπ δίθαηνπ εκπνξίνπ ζηελ παξαγσγή θαθάν θαη ζνθνιάηαο Σα παηδηά ηεο ζνθνιάηαο πληαγέο Ζ ζνθνιάηα ζηνλ θφζκν θαη ζηελ Διιάδα H ζνθνιάηα ζηελ Δπξψπε Ζ ζνθνιάηα ζηηο ππφινηπεο πεξηνρέο ηνπ θφζκνπ Σα 10 θαιχηεξα επξσπατθά θεζηηβάι ζνθνιάηαο Mνπζεία ζνθνιάηαο ζε φιν ηνλ θφζκν Κάπνηα πεξίεξγα ηεο ζνθνιάηαο Ζ ηζηνξία ηεο ζνθνιάηαο ζηελ Διιάδα Αγαπεκέλεο ζνθνιάηεο ζηελ Διιάδα Κνηλσληθέο ρξήζεηο ηεο ζνθνιάηαο θαη ηνπ θαθάν Γηαηηεηηθέο ρξήζεηο νθνιάηα θαη πγεία..49 Δπίινγνο Πεγέο Παξάξηεκα

4 Δηζαγωγή Σοκολάηα: «μαύρη κσρία» ή «απαγορεσμένος καρπός» είλαη ην ζέκα κε ην νπνίν αζρνιεζήθακε ζηα πιαίζηα ηνπ καζήκαηνο ηεο «Δξεπλεηηθήο εξγαζίαο-project». Ζ εξγαζία απηή απνηειεί πξντφλ έξεπλαο ησλ καζεηψλ ηεο Α ηάμεο ηνπ Γεληθνχ Λπθείνπ Σήλνπ θαη εθπνλήζεθε θαηά ην ζρνιηθφ έηνο Ζ εξγαζία απηή απνηειείηαη απφ ηέζζεξηο βαζηθέο ελφηεηεο : Ζ πξψηε ελφηεηα έρεη ζέκα «Ηζηνξηθή αλαδξνκή ζην θαθάν θαη ηε ζνθνιάηα». ε απηή ηελ ελφηεηα αλαηξέρνπκε ζηελ ηζηνξία ηεο ζνθνιάηαο. Απφ πνχ πξνέξρεηαη, πψο πήξε ηελ νλνκαζία ηεο, πνηνο ηελ έθεξε ζηελ Δπξψπε; Απηά θαη άιια πνιιά εξσηήκαηα ζα απαληεζνχλ ζε απηή ηελ ελφηεηα. ηελ δεχηεξε ελφηεηα κε ζέκα «Παξαγωγή θαθάν θαη ζνθνιάηαο» αλαθέξνπκε ηηο ρψξεο παξαγσγήο ηνπ θαθάν, ηελ επεμεξγαζία ηνπ θαη δίλνπκε πιεξνθνξίεο γηα ην δίθαην εκπφξην. Ζ ηξίηε ελφηεηα έρεη ζέκα «νθνιάηα ζηνλ θόζκν θαη ζηελ Διιάδα». Δδψ ζα γλσξίζνπκε ρψξεο κε ηελ κεγαιχηεξε θαηαλάισζε ζνθνιάηαο, θεζηηβάι θαη κνπζεία ζνθνιάηαο ζηελ Δπξψπε, ηελ πνξεία ηεο ζνθνιάηαο ζηελ Διιάδα θαη ηα πεξίεξγα ηεο ζνθνιάηαο. Ζ ηέηαξηε θαη ηειεπηαία ελφηεηα έρεη ζέκα «νθνιάηα θαη πγεία». ε απηή ηελ ελφηεηα αζρνινχκαζηε κε ηηο ζεξαπεπηηθέο ηδηφηεηεο πνπ έρεη ε ζνθνιάηα ζηνλ νξγαληζκφ καο, κε ηα ζπζηαηηθά ηεο θαη κε ην πψο επεξεάδεη ηελ ζσκαηηθή θαη ηελ ςπρηθή καο πγεία. Ζ εξγαζία καο νινθιεξψλεηαη κε ηελ παξνπζίαζε ησλ ζπκπεξαζκάησλ ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ πνπ κνηξάζακε ζηνπο ζπκκαζεηέο καο κε ηελ κνξθή γξαθεκάησλ. 3

5 1 ε Δλόηεηα 1. Ηζηνξηθή αλαδξνκή ζην θαθάν θαη ηε ζνθνιάηα Πξηλ γλσξίζνπκε ηελ ηζηνξία ηεο ζνθνιάηαο αμίδεη λα κάζνπκε γηα ην θαθαφδεληξν θαη ηηο πνηθηιίεο ηνπ θαθάν. 1.1 Ση είλαη ην θαθαόδεληξν; Σν θαθαφδεληξν είλαη έλα ηξνπηθφ δαζηθφ δέληξν ζηελ πεξηνρή ησλ Άλδεσλ. Σν χςνο ηνπ θπκαίλεηαη απφ 6 σο 12 κέηξα. Σα θχιια ηνπ είλαη απιά, δεξκαηψδε, επηκήθε θαη θζάλνπλ ηα 30 εθαηνζηφκεηξα. Σα άλζε ηνπ εκθαλίδνληαη ζην θνξκφ θαη ζηα θιαδηά. Δίλαη άνζκα θαη έρνπλ άζπξν, ξνδ, θίηξηλν ή θφθθηλν ρξψκα. Οη θαξπνί ηνπ είλαη κεγάινη, σνεηδείο, θηηξηλνθάζηαλνη έσο κσβ θαη σξηκάδνπλ ζε 4-6 κήλεο. Οη ψξηκνη θαξπνί έρνπλ κήθνο 35 πεξίπνπ εθαηνζηφκεηξα θαη δηάκεηξν πεξίπνπ 12. Κάζε θαξπφο πεξηέρεη σνεηδή ζπέξκαηα θαιπκκέλα απφ κηα γιπθφπηθξε, άζπξε γινηψδε ζάξθα, ησλ νπνίσλ ην ρξψκα είλαη θίηξηλν θαη πξνρσξά ζε πνξηνθαιί ή θνθθηλσπφ αλάινγα κε ην είδνο 1.2 Ση είλαη ην θαθάν; Σν θαθάν είλαη ν μεξφο θαη δπκσκέλνο ιηπαξφο ζπφξνο ηνπ θαθαφδεληξνπ απφ ην νπνίν γίλεηαη ε ζνθνιάηα. πρλά πσιείηαη ζε ζθφλε, ε νπνία πξνέξρεηαη απφ ηελ άιεζε ησλ ζπφξσλ θαθάν θαη ηελ αθαίξεζε ηνπ βνχηπξν θαθάν απφ ηα ζθνχξα πηθξά ζηεξεά θνκκάηηα. Σν ίδην ην θαθάν έρεη κηα εμαηξεηηθά πηθξή γεχζε. Άθζνλν θαθάν ππάξρεη ζηελ ηξνπηθή Αθξηθή. Απφ εθεί ζπιιέγεηαη θαη ζηέιλεηαη ζε άιιεο ρψξεο γηα επεμεξγαζία. 4

6 1.2.1 Πνηα είλαη ηα είδε ηνπ; Α) Φνξαζηέξν (forastero): Πνηθηιία πνπ θαηάγεηαη απφ ηνλ Ακαδφλην θαη αληηπξνζσπεχεη ην 80% ηεο ζπλνιηθήο παξαγσγήο. Ο θαξπφο ηνπ δίλεη έλα θαθάν φρη ηφζν θαιφ ζε γεχζε θαη άξσκα, είλαη φκσο αξθεηά αλζεθηηθφο. Έρεη πηθξή θαη θάπνηεο θνξέο μηλή γεχζε. Οη ζπφξνη απηνί θπηξψλνπλ πάλσ ζε κεγάια θαη γεξά θαθαφδεληξα. Β) Κξηφγην (criollo): Μηα ζπάληα πνηθηιία κε θφθθηλα ζπφξηα. Σν θαθάν ηνπ είλαη πνιχ θίλν κε ιεπηφ, θξνπηψδεο άξσκα θαη έρεη ρακειή πεξηεθηηθφηεηα ζε ηαλίλεο. Θεσξείηαη ε ειίη ηνπ θαθάν, γηαηί απφ απηφ παξάγνληαη νη θαιχηεξεο ζνθνιάηεο. Δπδνθηκεί ζην Δθνπαδφξ θαη ζηε Βελεδνπέια. Πσιείηαη ζε πςειέο ηηκέο. Γ) Σξηληηάξην (trinitario): Δίλαη δηαζηαχξσζε ησλ δχν παξαπάλσ πνηθηιηψλ. Γη απηφ θαη θαηαθέξλεη λα ζπλδπάδεη ηα πιενλεθηήκαηα θαη ησλ δχν, γεχζε, άξσκα θαη αληνρή. Γ) Ακελνιάλην (amenolado): είλαη κηα πνηθηιία ηνπ δέληξνπ Forastero θαη είλαη ε κφλε πνπ έρεη ήπην θαη ιεπηφ άξσκα. Δ) Ναζηνλάι (nacional): φπσο θαη ην Amenolado, ε πνηθηιία απηή πξνέξρεηαη απφ ην δέληξν Forasterν. Καιιηεξγείηαη απνθιεηζηηθά ζην Δθνπαδφξ θαη νη θαξπνί ηνπ ζεσξνχληαη απφ ηνπο θαιχηεξνπο ζηνλ θφζκν. 5

7 1.3 Καη ηώξα αο θάλνπκε κία αλαδξνκή ζην παξειζόλ γηα λα κάζνπκε πνηα είλαη ε ηζηνξία ηνπ θαθάν Υακέλν ζηνπο Ηλδηάληθνπο κχζνπο, ε ηζηνξία ηνπ θαθάν μεθηλά ρξφληα πξηλ. Δηθάδεηαη φηη ε πξνέιεπζή ηνπ είλαη απφ ηελ θνηιάδα ηνπ Ακαδνλίνπ ή ηνπ Οξελφθν πεξίπνπ ζηελ Κεληξηθή Ακεξηθή απφ ηε θπιή ησλ Μάγηα. Σν 600 κ.υ. νη Μάγηα κεηαλαζηεχνπλ ζηηο βφξεηεο πεξηνρέο ηεο Νφηηαο Ακεξηθήο, παίξλνληαο καδί ηνπο ηα πνιχηηκα γηα απηνχο θαθαφδεληξα θαη ηδξχνληαο ηηο πξψηεο γλσζηέο θπηείεο θαθαφδεληξνπ ζην Γηνπθαηάλ. Τπάξρνπλ αξθεηέο ζεσξίεο πνπ ππνζηεξίδνπλ φηη νη Μάγηα γλψξηδαλ ην θαθάν πνιινχο αηψλεο πξηλ απφ απηήλ ηελ εκεξνκελία. ηε ζπλέρεηα ε θαιιηέξγεηα εμαπιψλεηαη θαη πεξλά ζηνπο δηαδφρνπο ησλ Μάγηα, ζηνπο Αδηέθνπο. Ζ θπιή απηή ζενπνηεί ην θαθαφδεληξν, δηφηη πηζηεχεη φηη νη ζπφξνη ηνπ είραλ έξζεη απφ ηνλ παξάδεηζν θαη φηη ε βξψζε ηνπ θαξπνχ πξνζέδηδε δχλακε θαη ζνθία. Τπάξρνπλ δχν αξραίνη κχζνη γηα ηελ πξνέιεπζε ηνπ θαθάν. Ο πξψηνο, ν νπνίνο δελ είλαη επξεία γλσζηφο, είλαη κεμηθαληθήο πξνέιεπζεο θαη καο αλαθέξεη φηη ε ζνθνιάηα θαηαλαισλφηαλ απφ ηνπο ζενχο ζην παξάδεηζν. Οη ζπφξνη ηνπ θαθάν κεηαβηβάζηεθαλ ζηνλ άλζξσπν σο κηα εηδηθή επινγία απφ ην ζεφ ηνπ αλέκνπ. Οη αξραίνη Μεμηθαλνί πίζηεπαλ φηη ε Σνλαθαηεθνχηιη, ε ζεά ηνπ θαγεηνχ, θαη ε άιιε ε Καιηζηνπηινπθνχε, ε ζεά ησλ πδάησλ, ήηαλ νη πξνζηάηηδεο ζεέο ηνπ θαθάν. Κάζε ρξφλν έθαλαλ αλζξσπνζπζίεο ζηηο ζεέο δίλνληαο θαθάν ζαλ ηειεπηαίν γεχκα ζην ζχκα. Ο δεχηεξνο θαη πην δηαδεδνκέλνο κχζνο αλαθέξεη φηη ν ζεφο Κνπεηζαθνάιη ηαμίδεςε ζηε γε πάλσ ζηελ αθηίλα θσηφο ηνπ απγεξηλνχ, θέξλνληαο καδί ηνπ ην θαθαφδεληξν απφ ηνλ παξάδεηζν γηα λα ην πξνζθέξεη ζηνπο αλζξψπνπο. Οη Αδηέθνη έκαζαλ απφ απηφλ πψο λα θαβνπξδίδνπλ θαη λα αιέζνπλ ηνπο ζπφξνπο, παξαζθεπάδνληαο κία ζξεπηηθή πάζηα δηαιπηή ζην λεξφ. Έηζη ινηπφλ νη Αδηέθνη πξνζζέηνπλ ζε απηήλ ηελ πάζηα δηάθνξα θαξπθεχκαηα θαη παξαζθεπάδνπλ έλα ξφθεκα, ην ηζνθνιάηι ή πηθξφ λεξφ. Ζ αγγιηθή ιέμε chocolate πηζηεχεηαη φηη πξνέξρεηαη απφ ηε ιέμε ησλ Μάγηα xocoatl ή απφ ηελ αληίζηνηρε ησλ Αδηέθσλ cacahuatl. H ηλδηάληθε ιέμε γηα ηε ζνθνιάηα πξνέξρεηαη απφ ηηο ιέμεηο choco =αθξφο θαη atl =λεξφ. 6

8 Σα θνηλσληθά ζηξψκαηα πνπ θαηαλαιψλνπλ ην ξφθεκα ηνπ θαθάνπ εθείλε ηελ επνρή είλαη: α) Ο βαζηιηάο, ν νπνίνο θαηαλαιψλεη φζε πνζφηεηα επηζπκεί θαη ην απνιακβάλεη κε ςεκέλνπο ζπφξνπο θαθάν, πηπεξηνχ θαη βαλίιηαο. β) Οη θνηλνί ζλεηνί, πνπ ην θαηαλαιψλνπλ κε κέηξν θαη ην αλακηγλχνπλ κε αιεχξη απφ θαιακπφθη. Απφ ην 1000 κ.υ. ην θαθάν απνθηά θαη άιιε ρξήζε, θαζψο νη θαξπνί ηνπ ρξεζηκνπνηνχληαη θαη σο κέζνλ γηα εκπνξηθέο ζπλαιιαγέο έρνληαο κεγάιε αμία. Δλδεηθηηθά: Γέθα ζπφξνη θαθάν ηζνδπλακνχλ κε έλα θνπλέιη, εθαηφ ζπφξνη θαθάν ηζνδπλακνχλ κε έλα ζθιάβν. Απφ ην 1200 κ.υ. ε θνξνινγία ησλ ιαψλ πνπ είλαη ππνηειείο ζηνπο Αδηέθνπο πιεξψλεηαη ζε θαθάν. Λίγα ρξφληα αξγφηεξα, ην 1502, ν Υξηζηφθνξνο Κνιφκβνο θηάλεη ζηελ Καξατβηθή θαη νη Αδηέθνη ηνπ πξνζθέξνπλ ην ξφθεκα, ην νπνίν εθείλνο βξίζθεη αεδηαζηηθφ. Παξφια απηά νη Αδηέθνη ηνπ δίλνπλ θάκπνζνπο θαξπνχο σο δψξν γηα ηελ επηζηξνθή ηνπο ζηελ παηξίδα. κσο ππάξρνπλ δχν ζεσξίεο γηα ην ηη έθαλε ν Κνιφκβνο απηνχο ηνπο θαξπνχο. Ζ πξψηε είλαη φηη ηνπο πέηαμε ζηε ζάιαζζα, επεηδή δελ ελζνπζηάζηεθε κε απηνχο. Αληίζεηα ε δεχηεξε ζεσξία αλαθέξεη φηη ηνπο πξφζθεξε ζην βαζηιηά Φεξδηλάλδν, αιιά δελ ηνπο δφζεθε ηδηαίηεξε ζεκαζία, επεηδή νη άιινη ζεζαπξνί πνπ είρε αλαθαιχςεη ήηαλ πην πνιχηηκνη. Μεηά απφ κεξηθά ρξφληα ην 1519 έλαο άιινο Ηζπαλφο ζαιαζζνπφξνο ν Υεξλάλην Κνξηέο μεκπαξθάξεη κε ην πιήξσκα ηνπ ζην Μεμηθφ, επηζθέπηεηαη ηελ απιή ηνπ απηνθξάηνξα Μνληεδνχκα θαη δνθηκάδεη ην καχξν πγξφ. Ο ζπγθεθξηκέλνο απηνθξάηνξαο δελ πίλεη θαλέλα άιιν ξφθεκα παξά κφλν ην ηζνθνιάηι. Σν γεγνλφο φηη ν Μνληεδνχκα θαηαλάισλε ην ξφθεκα απηφ ζε θχπειια πξηλ κπεη ζην ραξέκη ηνπ, νδήγεζε ζηελ πεπνίζεζε φηη πξφθεηηαη γηα έλα ξφθεκα αθξνδηζηαθφ. Ο Κνξηέο δελ εληππσζηάδεηαη απφ 7

9 ηε γεχζε ηνπ ξνθήκαηνο, αιιά εμαθνινπζεί λα ην πίλεη, γηαηί ζπλεηδεηνπνηεί πσο απηφο θαη ην πξνζσπηθφ ηνπ πίλνληάο ην αληινχλ πεξηζζφηεξε αληνρή θαη ελέξγεηα ζηε δνπιεηά. Καηά ηελ επηζηξνθή ηνπ ζηελ παηξίδα ηνπ, ην 1527, θξχβεη ζηα ακπάξηα ηνπ θαξαβηνχ κεγάιεο πνζφηεηεο απφ ηα πνιχηηκα ζπφξηα ηνπ θαθαφδεληξνπ. Σν 1528 ν Κνξηέο θηάλνληαο ζηελ Ηζπαλία θέξλεη ηνπο ζπφξνπο ηνπ θαθάν ζηε βαζηιηθή απιή ηνπ βαζηιηά Κάξνινπ Δ. Οη Ηζπαλνί κνλαρνί αξρίδνπλ λα επεμεξγάδνληαη ηνπο ζπφξνπο ηνπ θαθάν θαη ην θξαηνχλ κπζηηθφ γηα πεξίπνπ έλαλ αηψλα. ηε ζπλέρεηα ην κπζηηθφ απηφ δηαδίδεηαη ζε φιε ηελ Ηζπαλία θαη απνηειεί κία θξπθή επηθεξδή βηνκεραλία. Οη Ηζπαλνί αληηθαζηζηνχλ αξρηθά ην πηπέξη κε γαξχθαιιν θαη θαλέιια, ελψ αξγφηεξα γιπθαίλνπλ ηε ζνθνιάηα πξνζζέηνληαο δάραξε θαη βαλίιηα θαη ηε δηαιχνπλ ζε δεζηφ λεξφ καδί κε κνζρνθάξπδν. ηγά ζηγά ε ζνθνιάηα γίλεηαη κηα θαηαλαισηηθή καλία θαη πίλεηαη παληνχ αθφκε θαη ζηελ εθθιεζία. Μεξηθά ρξφληα αξγφηεξα, ην 1594, ε ζνθνιάηα θηάλεη ζηελ Ηηαιία ράξε ζην Φξαηδέζθν Καξιέηηη πνπ πξνζθέξεη ζηνλ Πάπα Πίν Δ θαθάν, ην νπνίν εθείλνο βξίζθεη πηθξφ θαη εξεζηζηηθφ. Έηζη ινηπφλ ν θαξδηλάιηνο Φξαλζνπά Μπξαλάθην απαγνξεχεη ηελ θαηαλάισζή ηνπ απφ ηνπο πηζηνχο θαη ην αθνξίδεη, θαζψο πηζηεχεη φηη θέξλεη αυπλία. Παξφια απηά ε εθθιεζία ηεο Ρψκεο ιίγα ρξφληα αξγφηεξα αλαγθάδεηαη λα λνκηκνπνηήζεη ηελ θαηαλάισζε ηνπ θαθάν. Ζ θαηαλάισζε ηεο ζνθνιάηαο εμαπιψλεηαη θαη ζηελ ππφινηπε Δπξψπε ράξε ζηνλ Αληφλην Καξιέηηη, ην 1606 θαη ηελ παξαθκή ηεο Ηζπαλίαο. ηε ζπλέρεηα πεξλάεη ζηε Γαιιία, φηαλ ην 1615 ε πξηγθίπηζζα Άλλα ηεο Ηζπαλίαο παληξεχεηαη ην Λνπδνβίθν ΗΓ θαη παίξλεη καδί ηεο ζηε γαιιηθή απιή ην αγαπεκέλν ηεο ξφθεκα. Αξγφηεξα ε ζνθνιάηα δηαδίδεηαη ζε νιφθιεξε ηε Γαιιία ράξε ζην γάκν ηνπ Λνπδνβίθνπ ΗΓ κε ηελ Μαξία- Σεξέδα, ε νπνία ηνπ πξνζθέξεη σο δψξν ζνθνιάηα ζπζθεπαζκέλε ζε έλα σξαία δηαθνζκεκέλν θνπηί. Απφ ηφηε ε ζνθνιάηα θαζηεξψλεηαη σο επίζεκν ξφθεκα ηεο βαζηιηθήο απιήο. Έπεηηα, ην 1640, ν Γεξκαλφο Γηφραλ Βνιθάκεξ ηαμηδεχεη ζηελ Νάπνιε, αλαθαιχπηεη ηε ζνθνιάηα θαη ηελ παίξλεη καδί ηνπ πίζσ ζηε ρψξα ηνπ. Δθεί ε ζνθνιάηα ιφγσ ηεο βαξηάο θνξνινγίαο πνπ ηεο επηβάιιεηαη απνηειεί 8

10 πξνλφκην κφλν ησλ επγελψλ. Οη Γεξκαλνί δελ πεξηνξίδνληαη κφλν ζηελ θαηαλάισζή ηεο, αιιά ηελ ρξεζηκνπνηνχλ θαη γηα θαξκαθεπηηθνχο ιφγνπο. Ο Ηζπαλφο ηζηνξηθφο ηνπ 16 νπ αηψλα Οβηέδν έγξαθε «θαλείο παξά κφλν νη πινχζηνη θαη νη επγελείο κπνξνχζαλ λα πηνπλ ηζνθνάηι γηαηί ζηελ θπξηνιεμία ήηαλ ζαλ λα έπηλεο ρξήκα. Σν θαθάν εμαπιψζεθε ζηα έζλε ζαλ ρξεκαηηθή κνλάδα.» Σν ξφθεκα απηφ αλ θαη θαζπζηεξεκέλα πεξλάεη ζηελ Αγγιία ην Απηφ φκσο δελ ηελ εκπνδίδεη λα ην αγαπήζεη. Σελ ίδηα επνρή ηδξχνληαη νη πξψηεο θπηείεο ζηελ Σδακατθαλή απνηθία ηεο θαη αλνίγεη ην πξψην ζνθαιαηνπνηείν ζην Λνλδίλν απφ έλα Γάιιν. Υάξε ζηε δεκνηηθφηεηα ηεο ζνθνιάηαο πξαγκαηνπνηνχληαη έληνλνη αγψλεο γηα ην κνλνπψιηφ ηεο αλάκεζα ζηνπο Ηζπαλνχο θαη ηνπο Οιιαλδνχο. Σν 1667 ν Γήκαξρνο ηεο Επξίρεο επηζθέπηεηαη ηηο Βξπμέιεο θαη καγεχεηαη απφ ηε γεχζε ηεο. Καηά ηελ επηζηξνθή ηνπ ζηελ παηξίδα ηελ παίξλεη καδί ηνπ θαη έηζη απηή πεξλάεη ζηελ Διβεηία. Όζηεξα απφ θάπνηα ρξφληα νη Ηηαινί αξρίδνπλ λα απνιακβάλνπλ ηε ζνθνιάηα ζηα πξψηα θαθέ ηεο Φισξεληίαο δεζηή κε γάια θαη κπηζθφηα. Σελ θίλεζε απηή πηνζέηεζαλ ε Γεξκαλία, ε Γαιιία θαη ε Διβεηία. Ζ βξψζε ηεο ζνθνιάηαο θαζηεξψλεηαη ην 1674 κε ηελ κνξθή ησλ ξνιιο θαη θέηθ πνπ ζεξβίξνληαη ζε δηάθνξα εκπνξηθά θαηαζηήκαηα ζνθνιάηαο. Σν 1730 ε ζνθνιάηα ηαμηδεχεη ζηηο Κάησ Υψξεο κε ην Γνχθα ηεο Άιβαο. Σελ ίδηα επνρή ε ηηκή ηεο πέθηεη ζηα 3$ ε ιίβξα θαη έηζη γίλεηαη πξνζηηή θαη ζε άιινπο εθηφο απφ ηνπο πνιχ πινχζηνπο. Σν 1732 ν Κάξνινο ν η κεηαθέξεη ηελ απιή ηνπ απφ ηε Μαδξίηε ζηε Βηέλλε θαη έηζη εηζάγεη ηε ζνθνιάηα ζηελ Απζηξία. Σελ ίδηα επνρή ν Γάιινο Νηηκπνπζφλ δεκηνπξγεί ην πξψην ηξαπέδη θαβνπξδίζκαηνο θφθθσλ θαθάν ην νπνίν ζεξκαίλεηαη απφ θάησ κε θάξβνπλν. Απηφ επηηξέπεη ζηνπο εξγάηεο λα απμάλνπλ ηε παξαγσγηθφηεηα ηεο εξγαζίαο, θαζψο ζηέθνληαη φξζηνη γχξσ απφ απηφ. Σν 1747 ν Φξεηδεξίθνο ν Μέγαο εθδίδεη έλα δηάηαγκα, ην νπνίν απαγνξεχεη ηελ πψιεζε ηεο ζνθνιάηαο απφ ηνπο πιαλφδηνπο πσιεηέο. Σν 1764 ε ζνθνιάηα πεξλάεη ζηηο Ζλσκέλεο Πνιηηείεο ράξε ζηνλ John Hanan ν νπνίνο θέξλεη ζπφξνπο θαθάν απφ ηηο δπηηθέο Ηλδίεο ζην Νηφξηζεζηεξ ηεο Μαζαρνπζέηεο κε ζθνπφ λα ηνπο επεμεξγαζηεί κε ηε βνήζεηα ηνπ Γξνο James Baker. Δθεί ηδξχεηαη ην πξψην εξγνζηάζην ζνθνιάηαο. Παξφια απηά νη Ακεξηθαλνί άπνηθνη δείρλνπλ λα κελ 9

11 απνδέρνληαη ηε ζνθνιάηα, κέρξη πνπ νη ςαξάδεο απφ ην Γθιφνπηζεζηεξ ηεο Μαζαρνπζέηεο αξρίδνπλ λα ζεσξνχλ ηνπο ζπφξνπο ηνπ θαθάν σο κέζνδν πιεξσκήο γηα θνξηία ζηελ Σξνπηθή Ακεξηθή. Σν 1780 ηδξχεηαη ζηε Βαξθειψλε άιιν έλα εξγνζηάζην ζνθνιάηαο. Σνλ 17 ν αηψλα αλαγλσξίδεηαη ε ζνθνιάηα ζαλ θαηάιιειν ξφθεκα γηα ηα παηδηά ζε αληίζεζε κε παιαηφηεξα πνπ ήηαλ ξφθεκα θπξίσο ησλ αλδξψλ. ηε ζπλέρεηα ε ζνθνιάηα αξρίδεη λα απνθηά πνιππνίθηια πξφζζεηα: γάια, θξαζί, κπχξα, γιπθαληηθά, κπξσδηθά. Έηζη πηα ε πφζε ηεο ζνθνιάηαο αλαγλσξίδεηαη σο θνηλσληθφ γεγνλφο. Ωζηφζν ε παξαζθεπή ηεο ζνθνιάηαο ζε κεγάιε θιίκαθα γίλεηαη ην 1795 φηαλ ν Γξ Joseph Fry ρξεζηκνπνηεί κηα αηκνκεραλή γηα λα αιέζεη ηνπο ζπφξνπο ηνπ θαθάν. Ήδε ην 1810 ε Βελεδνπέια θαιχπηεη ην κηζφ ηεο παγθφζκηαο θαηαλάισζεο ζε θαθάν θαη ην έλα ηξίην ηεο παγθφζκηαο παξαγσγήο θαηαλαιψλεηαη απφ ηνπο Ηζπαλνχο. Λίγα ρξφληα αξγφηεξα ν C.J.Van Houten επηλνεί ηελ πξέζα ηνπ θαθάν θαη ην εηζάγεη ζην ρψξν φπσο ην γλσξίδνπκε. Έηζη βνεζά ζηε κείσζε ηεο ηηκήο ηεο ζνθνιάηαο θαη ζηε δηάδνζή ηεο. ηε ζπλέρεηα, ην 1819, νη Διβεηνί ηδξχνπλ ζην Βεβέ ηελ πξψηε ζνθνιαηνπνηία ηνπο ζηελ Δπξψπε, ελψ θάπνηα ρξφληα κεηά, ην 1828, ε πξψηε κέζνδνο απνρσξηζκνχ ηνπ βνπηχξνπ ηνπ θαθάν απφ ηε ζνθνιάηα εθεπξίζθεηαη ζηελ Οιιαλδία. ζνλ αθνξά ηελ Διιάδα, απηή γλσξίδεη ηειεπηαία ζηελ Δπξψπε ηε ζνθνιάηα, φηαλ πηα έρεη γίλεη επξέσο γλσζηή. πγθεθξηκέλα ην 1841 έλαο δαηκφληνο επηρεηξεκαηίαο ν ππξίδσλαο Παπιίδεο ζηήλεη ζηε γσλία ησλ νδψλ Αηφινπ θαη Βίζζεο έλα κηθξφ «γιπθηζκαηνπνηείν», φπνπ καδί κε ηα «κπηζθφηα εμ ακπγδάινπ» θαη ηα «βνκβφληα» θηηάρλεη θαη ηελ πξψηε ειιεληθή ζνθνιάηα πγείαο. Με απηφλ ηνλ ηξφπν ε παξαγσγή ηεο ζνθνιάηαο εμαπιψλεηαη ζε νιφθιεξε ηελ ρψξα θαη γίλεηαη ν γιπθφο πεηξαζκφο πνπ θεξδίδεη γηα πάληα ηηο θαξδηέο ησλ Διιήλσλ. Σν 1848 αλνίγεη ζηε Γαιιία ην πξψην θαηάζηεκα πψιεζεο ζνθνιαηηλίσλ, δηαθεκίδνληαο ην γεγνλφο φηη νη ζνθνιάηεο ηνπ γίλνληαη φιεο ζην ρέξη. Λίγα ρξφληα αξγφηεξα, ην 1849, νη αδειθνί Cadbury παξνπζίαζαλ ηε ζνθνιάηα ηνπο ζε έθζεζε ζην Μπίξκηραλ ηεο Αγγιίαο. Σν 1861 παξάγεηαη θαη πσιείηαη ζηελ αγνξά ην πξψην θνπηί γηα ζνθνιαηάθηα, ζε ζρήκα θαξδηάο, γηα ηε γηνξηή ηνπ Αγίνπ Βαιεληίλνπ. ηε ζπλέρεηα ν Daniel Peter απφ ην Vevey ηεο Διβεηίαο επηλνεί ηνλ ηξφπν παξαζθεπήο ηεο ζνθνιάηαο γάιαθηνο ην 1876, αθνχ πξψηα είρε πεηξακαηηζηεί γηα 8 ρξφληα. Σελ επηλφεζε απηή ηελ πξνσζεί ζε κηα ειβεηηθή θίξκα, ε νπνία ζήκεξα είλαη παγθφζκηνο παξαγσγφο ζνθνιάηαο γλσζηή κε ην φλνκα Nestlé. 10

12 Σν 1879 o Rodolphe Lindt απφ ηε Βέξλε ηεο Διβεηίαο, παξαζθεπάδεη ζνθνιάηα πνπ ιηψλεη ζην ζηφκα. Δπίζεο εθεπξίζθεη ηε κέζνδν ηνπ θνρπιηνχ κηα κέζνδν επεμεξγαζίαο, θαηά ηελ νπνία γίλεηαη ζέξκαλζε θαη θχιηζε ηεο ζνθνιάηαο. Μεηά απφ 72 ψξεο ηέηνηαο επεμεξγαζίαο ε ζνθνιάηα πεξηέρεη πεξηζζφηεξν βνχηπξν, νπφηε ην πξψην «θνληάλ» δεκηνπξγείηαη. Ζ πξψηε θαηαγξαθή ηεο θαηαλάισζεο ζνθνιάηαο έγηλε ην πγθεθξηκέλα νη Βξεηαλνί θαηαλάισζαλ εθείλν ην έηνο 18 εθαηνκκχξηα θηιά, παξάιιεια ε ππφινηπε Δπξψπε 50 εθαηνκκχξηα θαη νη ΖΠΑ 13 εθαηνκκχξηα θηιά. Σν 1904 παξαζθεπάδεηαη ζηε Γαιιία ην πξψην βηνκεραληθφ ζηηγκηαίν ξφθεκα ζνθνιάηαο. Σν 1910 έλαο Έιιελαο κεηαλάζηεο ν Λεσλίδαο Κεζδεθίδεο αλνίγεη ζηηο Βξπμέιεο ην πξψην ηνπ θαηάζηεκα. Σα ζνθνιαηίληα ηνπ πνπ νλνκάζηεθαλ Leonidas γίλνληαη παγθνζκίσο δηάζεκα γηα ηελ πνηφηεηα ηνπο Σν 1913 έλαο Διβεηφο θαξακεινπνηφο ν Jules Sechaud απφ ην Μνληξέ επηλνεί ηηο γεκηζηέο ζνθνιάηεο. Μεξηθά ρξφληα αξγφηεξα, ηελ 1 ε Οθησβξίνπ ηνπ 1925, δεκηνπξγείηαη ζηε Νέα Τφξθε ην Υξεκαηηζηήξην ηνπ θαθάν, φπνπ κπνξνχλ πιένλ αγνξαζηέο θαη πσιεηέο λα θάλνπλ ηηο ζπλαιιαγέο ηνπο. Μέρξη ζηηγκήο ε Βξαδηιία θαη ε αθηή ηνπ Διεθαληνζηνχ είλαη πξψηεο ζηε παξαγσγή ηνπ θαθάν, ελψ ε ΖΠΑ είλαη πξψηε ζηελ εηζαγσγή θαη παξαγσγή πξντφλησλ. Αληίζεηα ε Διβεηία ζπλερίδεη λα πξνεγείηαη ζηε θαηαλάισζε ζνθνιάηαο. Σελ πεξίνδν ηνπ 1942 ζηελ Ακεξηθή θαηαζθεπάδεηαη ε πξψηε ζνθνιάηα ρσξίο βνχηπξν θαθάν, κε ζθνπφ λα έρεη κεγαιχηεξν ρξφλν δσήο θαη έηζη λα κπνξεί λα θαηαλαισζεί επθνιφηεξα απφ ηνπο ζηξαηηψηεο ζηνλ πφιεκν. Όζηεξα, ην 1980, εκθαλίδεηαη ζην πξνζθήλην κία ηζηνξία βηνκεραληθήο θαηαζθνπείαο, ζηελ νπνία εκπιέθεηαη έλαο καζεηεπφκελνο ηεο εηαηξίαο Suchard-Tobler. πγθεθξηκέλα ιέγεηαη φηη απηφο πξνζπάζεζε λα πνπιήζεη ρσξίο επηηπρία ζπληαγέο ζνθνιάηαο ζηε Ρσζία, ηελ Κίλα, ηε ανπδηθή Αξαβία θαη ζε άιιεο ρψξεο. Σε δεθαεηία ηνπ 1990 ε ζνθνιάηα έρεη πηα εμειηρζεί σο ην πνην δεκνθηιέο πξντφλ θαη απνηειεί κηα επηηπρεκέλε επηρείξεζε. Ζ εηήζηα θαηαλάισζε θαθάν θπκαίλεηαη πεξίπνπ ζηνπο ηφλνπο θαη ε θαηαλάισζε ζνθνιάηαο είλαη αλνδηθή. Ζ βηνκεραλία ηεο ζνθνιάηαο ζηεο ΖΠΑ είλαη βηνκεραλία δηζεθαηνκκπξίσλ. Ο Norman Kolpas γξάθεη: «Δίδακε πσο ε ζνθνιάηα εμειίρζεθε απφ έλα πξσηφγνλν ξφθεκα θαη ηξνθή ζηηο αξραίεο θπιέο ηεο Λαηηληθήο Ακεξηθήο, θνκκάηη ηεο ζξεζθείαο, ηνπ εκπνξίνπ θαη ηεο θνηλσληθήο ηνπο δσήο, ζε έλα πνηφ πνπ πξνηηκήζεθε απφ ηελ ειίη ηεο Δπξσπατθήο θνηλσλίαο θαη ζηαδηαθά εμειίρηεθε ζε έλα αζπλαγψληζην ξφθεκα θαη αξγφηεξα ζε ππέξνρε ηξνθή. Δίδακε επίζεο ηε ζχλζεηε κεηακφξθσζε ηνπ θαθάν απφ ζπκπηεζκέλνπο ζπφξνπο ηνπ θαξπνχ ελφο εμσηηθνχ δέληξνπ ζε κία επξεία πνηθηιία 11

13 βηνκεραλνπνηεκέλνπ θαθάν θαη πξντφλησλ ζνθνιάηαο. Πέξα απφ ηελ αγξνηηθή θαη εκπνξηθή, φζν θαη γαζηξνλνκηθή πιεπξά ηεο ζνθνιάηαο, ππάξρεη θαη ε πιεπξά πνπ επεξεάδεη ηελ πγεία θαη νκνξθηά, ηελ έκπλεπζε ζηε ινγνηερλία θαη ηηο ηέρλεο». Σέινο ζηηο κέξεο καο ε ζνθνιάηα έρεη εμειηρζεί ζε πνιχ κεγάιν βαζκφ. ινη νη άλζξσπνη έρνπλ ην δηθαίσκα λα ηελ απνιαχζνπλ αλεμάξηεηα απφ ηελ νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή ηνπο θαηάζηαζε ζε δηάθνξα είδε πιένλ, ηα νπνία είλαη: α) Κνπβεξηνχξα (πηθξή): είλαη πινχζηα ζε θαθάν θαη ζθφλε θαθάν θαη ρξεζηκνπνηείηαη θπξίσο ζηε δαραξνπιαζηηθή. Κπθινθνξεί ζε 20 πεξίπνπ είδε, ελψ ππάξρεη θαη ε «ζπλζεηηθή» θνπβεξηνχξα, απφ ηελ νπνία έρεη αθαηξεζεί φιν ην θπζηθφ βνχηπξν. β) νθνιάηα πγείαο(ζθνχξα) γ) νθνιάηα γάιαθηνο: γίλεηαη απφ θαθάν, βνχηπξν θαθάν, δάραξε θαη ζπκππθλσκέλν γάια θαη ε γεχζε ηεο είλαη γιπθηά. δ) Λεπθή: πεξηέρεη κφλν ην βνχηπξν ηνπ θαθάν, ζπκππθλσκέλν γάια, δάραξε θαη βαλίιηα. 12

14 2 ε Δλόηεηα 2. Υώξεο παξαγωγήο θαθάν Ζ ρψξα κε ηε κεγαιχηεξε παξαγσγή θαθάν ζηνλ θφζκν είλαη ε Αθηή Διεθαληνζηνχ. Καθάν φκσο θαιιηεξγείηαη θαη ζε άιιεο ρψξεο κε κηθξφηεξε παξαγσγή, φπσο ζηε Γθάλα, ηε Νηγεξία θαη ην Κακεξνχλ. Άιιεο ρψξεο παξαγσγήο πνπ βξίζθνληαη «ζηε δψλε ηνπ θαθάν» είλαη ε Βξαδηιία, ε Βελεδνπέια, ην Μεμηθφ, ε Γνπαηεκάια, ε Μαιαηζία, ε Ηλδνλεζία, ε Κνινκβία, ηα λεζηά ηεο Καξατβηθήο θαη ε Σδακάηθα. Ζ ρψξα κε ηε κεγαιχηεξε εηζαγσγή θαη θαηαλάισζε θαθάν είλαη ε Οιιαλδία. ηελ Δπξψπε ην θαθάν ην έθεξε έλαο Ηζπαλφο θαηαθηεηήο ν Δξλάλ Κνξηέο. Δμαπιψζεθε γξήγνξα θαη άξρηζαλ λα γίλνληαη επεμεξγαζίεο. Οη θφθθνη θαθάν άξρηζαλ λα αιέζνληαη ζε κεραλέο, νη νπνίεο έθαλαλ δηαρσξηζκφ ηνπ βνχηπξνπ θαθάν απφ ηελ θαθαφκαδα. 2.1 Σν άλζνο ηνπ θαθαόδεληξνπ ηαλ ην θαθαφδεληξν είλαη αλζηζκέλν ν θνξκφο θαζψο θαη ηα θιαδηά ηνπ είλαη θαιπκκέλα απφ ρηιηάδεο άλζε θαθάν. Σν άλζνο ηνπ θαθάν είλαη κηθξνζθνπηθφ θαη ζε αληίζεζε κε ηα πεξηζζφηεξα ινπινχδηα ηνπ θφζκνπ αλαπηχζζεηαη πάλσ ζηνλ θνξκφ ηνπ δέληξνπ. Δίλαη εμαηξεηηθά κηθξφ θαη απίζηεπηα φκνξθν, ελψ δελ έρεη θαλέλα άξσκα. Γηα ηνλ ίδην ιφγν νη κέιηζζεο δελ κπνξνχλ λα γνληκνπνηήζνπλ ηα άλζε απηά. Γη απηφ ηε δηαδηθαζία ηεο γνληκνπνίεζεο ηελ αθήλνπλ ζε άιια έληνκα πνπ δνπλ ζηηο δνχγθιεο. Κπξίσο γίλεηαη απφ έλα είδνο θνπλνππηνχ θαη κχγαο. Σν θαθαφδεληξν θαιιηεξγείηαη ζηε δψλε ηεο ακεξηθαληθήο επείξνπ. Δπδνθηκεί ζε πγξά θαη ζθηεξά κέξε, φπνπ δε θπζάεη πνιχ. Οη αγξφηεο, γηα λα είλαη θαιή ε απφδνζε ηνπ θαθάν, θπηεχνπλ αλάκεζα ζηα θαθαφδεληξα κπαλαληέο ή θνθνθνίληθεο. Με απηφλ ηνλ ηξφπν δεκηνπξγνχλ ηηο θαηάιιειεο ζπλζήθεο γηα λα παξαρζεί ην θαθάν αιιά θαη απμάλνπλ ην εηζφδεκά ηνπο πνπιψληαο ηηο κπαλάλεο. 13

15 2.2 Ζ παξαγωγή ηνπ θαθάν θαη ηεο ζνθνιάηαο Οη θπηείεο ησλ θαθαφδεληξσλ απνδίδνπλ γηα πεξίπνπ 25 ρξφληα θαιήο πνηφηεηαο θαη πνζφηεηαο θαξπνχο. Ζ ζνδεηέο θαηαζηξέθνληαη, φηαλ ε ζεξκνθξαζία θάπνηνπ κήλα πέζεη θάησ απφ 15 ν C. Οη θαξπνί κεγαιψλνπλ πάλσ ζηνλ θνξκφ θαη ζε κεγάια θιαδηά. Πάλσ ζε απηά σξηκάδνπλ γηα πεξίπνπ 4 κήλεο νη θαξπνί θαη παίξλνπλ έλα ρξψκα απφ θίηξηλν έσο πνξηνθαιί. Ζ ζπγθνκηδή γίλεηαη δπν θνξέο ην ρξφλν, ρεηκψλα θαη θαινθαίξη. Οη θαξπνί κεηά ηε ζπγθνκηδή ηνπο, ηνπνζεηνχληαη ζε ζσξνχο ή ζε κεγάια θαιάζηα, ηα νπνία ζθεπάδνληαη κε πιαηηά θχιια κπαλαληάο γηα 3-6 κέξεο, ψζηε λα σξηκάζνπλ θαη λα δερηνχλ κηα δηαδηθαζία «δχκσζεο». Μεηά απφ απηή ηε δηαδηθαζία ν πνιηφο ιεηψλεη θαη κέλνπλ νη θαξπνί θαζαξνί. ηελ ζπλέρεηα θαζαξίδνληαη θαη απνθινηψλνληαη. Οη εξγάηεο ζθίδνπλ κε θνθηεξά καραίξηα ηε θινχδα θαη αθαηξνχλ ηνπο θαξπνχο, νη νπνίνη είλαη ηπιηγκέλνη κε κηα άζπξε «ςίρα». Όζηεξα απιψλνληαη ζηνλ ήιην γηα λα μεξαζνχλ θαη λα ζηεγλψζνπλ γηα 7-10 κέξεο. Αθνχ απνμεξαζνχλ, ζπζθεπάδνληαη ζε ζαθηά ή ρχκα ζε θηβψηηα θαη κεηαθέξνληαη ζηα εξγνζηάζηα παξαγσγήο ζνθνιάηαο. Σφηε νη ζπφξνη ειέγρνληαη, θαζαξίδνληαη θαη ηαμηλνκνχληαη αλά πνηθηιία. ηε ζπλέρεηα θαβνπξδίδνληαη ζηα εηδηθά κεραλήκαηα, ηα θαβνπξληηζηήξηα. Καηά ηε δηάξθεηα ηνπ θαβνπξληίζκαηνο, αλαπηχζζεηαη ην άξσκα θαη ην ρξψκα ηνπ θαθάν θαη απνκαθξχλεηαη ε πγξαζία ηνπ. ηε ζπλέρεηα, νη θαβνπξληηζκέλνη ζπφξνη μεθινπδίδνληαη θαη ηεκαρίδνληαη ζε κηθξά θνκκάηηα. Σα θνκκάηηα απηά αιέζνληαη φια ζε εηδηθά κεραλήκαηα θαη ζρεκαηίδνπλ ηελ θαθαφκαδα, ε νπνία κεηαθέξεηαη ζηνπο αλακηθηήξεο ηνπ εξγνζηαζίνπ, φπνπ πξνζηίζεληαη, ζχκθσλα κε ηελ επηζπκεηή ζπληαγή, ηα αλάινγα πνζνζηά δάραξεο, γάιαθηνο θαη βνπηχξνπ ηνπ θαθάν θαη αλακεηγλχνληαη θαιά κέρξη λα απνηειέζνπλ έλα νκνηνγελέο κείγκα. 14

16 Σν νκνηνγελέο απηφ κείγκα κεηαθέξεηαη ζε εηδηθά κεραλήκαηα πνπ νλνκάδνληαη πεληαθχιηλδξνη, φπνπ κεηά ηελ απνκάθξπλζε ειαίσλ πξνθχπηεη ε γλσζηή ζε φινπο καο ζθφλε θαθάν. Ζ ιεπηή ζθφλε κεηά ην ξαθηλάξηζκα κεηαθέξεηαη ζε εηδηθά κεραλήκαηα πνπ νλνκάδνληαη «θφλζεο», ηα νπνία έρνπλ ζεξκαηλφκελεο πιεπξέο. Δθεί ε ζθφλε ξεπζηνπνηείηαη θαη αλαδεχεηαη, ελψ ηαπηφρξνλα γίλνληαη αληηδξάζεηο πνπ δίλνπλ ην ραξαθηεξηζηηθφ άξσκα ζε θάζε είδνο ζνθνιάηαο Σν ξεπζηφ κείγκα ηεο ζνθνιάηαο, αθνχ κεηξηαζζεί ε ζεξκνθξαζία ηνπ, κεηαθέξεηαη κε ηηο θαηάιιειεο ζσιελψζεηο ζε εηδηθά κεραλήκαηα, φπνπ ρχλεηαη ζηηο θφξκεο πιαθηδίσλ. ην ζεκείν απηφ κπνξεί λα πξνζηεζνχλ θαη επηπιένλ ζπζηαηηθά, φπσο ακχγδαια, θνπληνχθηα, γέκηζε, θ.ι.π. Οη θφξκεο κεηαθέξνληαη απηφκαηα ζηα ςπγεία θη έπεηηα απφ νξηζκέλν ρξνληθφ δηάζηεκα ε ζνθνιάηα ζηεξενπνηείηαη. ηε ζπλέρεηα νη πιάθεο ηπιίγνληαη ζηηο ζπζθεπαζηηθέο κεραλέο γηα λα εμαζθαιηζηεί ε δηαηήξεζή ηνπο θαη απνζεθεχνληαη ζε θαηάιιεινπο, θιηκαηηδφκελνπο ρψξνπο, κέρξη λα θηάζνπλ ζηα ζεκεία πψιεζεο. πσο είλαη θαλεξφ, ε δηαδξνκή απφ ηα θαθαφδεληξα ζηα ζεκεία πψιεζεο είλαη δχζθνιε, φκσο ην απνηέιεζκα είλαη ζίγνπξα εμαηξεηηθφ. 15

17 2.3 Δίδε ζνθνιάηαο Οη δηαθνξεηηθέο γεχζεηο ζηε ζνθνιάηα εμαξηψληαη απφ ηελ πεξηεθηηθφηεηά ηεο ζε θαθάν, βνχηπξν θαθάν, γάια, δάραξε, πξφζζεηνπο μεξνχο θαξπνχο θαη άιια πιηθά (ζηαθίδεο, ιηθέξ, δηνγθσκέλν ξχδη). ηελ Διιάδα ηα πην γλσζηά είδε ζνθνιάηαο είλαη ε θνπβεξηνχξα, ε ζνθνιάηα πγείαο, ε ζνθνιάηα γάιαθηνο, ε ακπγδάινπ ή θνπληνπθηνχ θαη ε ιεπθή. Ζ θνπβεξηνύξα είλαη πινχζηα ζε ιηπαξέο νπζίεο, γηαηί απνηειείηαη απφ πςειφ πνζνζηφ βνχηπξν θαθάν. Γηα απηφλ ην ιφγν είλαη αξθεηά ξεπζηή θαη θαηάιιειε γηα ηε δαραξνπιαζηηθή. ηε δαραξνπιαζηηθή ρξεζηκνπνηείηαη αθφκα θαη ε πηθξή ζνθνιάηα, ε νπνία απνηειείηαη απφ πςειφ πνζνζηφ θαθάν 50-60% αιιά κπνξεί λα θηάζεη θαη ην 99%. Ζ πνηφηεηά ηεο είλαη εμαηξεηηθά θαιή, γηαηί φζν πεξηζζφηεξε είλαη ε πεξηεθηηθφηεηά ηεο ζε θαθάν ηφζν θαιχηεξε ζεσξείηαη ε ζνθνιάηα. Ζ έμηξα πηθξή ζνθνιάηα ρξεζηκνπνηείηαη θπξίσο ζηε δαραξνπιαζηηθή θαη απνηειείηαη απφ 70% θαθάν θαη θαζφινπ δάραξε. ζν αθνξά ηε ζνθνιάηα γάιαθηνο, απηή απνηειείηαη απφ ηνπιάρηζηνλ 25% θαθάν. ε απηφ ην πξντφλ έρεη πξνζηεζεί δάραξε θαη ε βάζε ηνπ είλαη ην γάια. Αθφκα ππάξρεη θαη ε ιεπθή ζνθνιάηα, ε νπνία ρσξίδεηαη ζε δχν θαηεγνξίεο, κε δάραξε θαη ρσξίο. Πεξηέρεη 24% βνχηπξν θαθάν, έρεη θξεκψδε πθή θαη γιπθηά γεχζε. 16

18 2.4 Fair Trade - Γίθαην εκπόξην Σν Fair Trade είλαη έλα εκπνξηθφο ζπλεηαηξηζκφο, βαζηζκέλνο ζην δηάινγν, ηε δηαθάλεηα θαη ην ζεβαζκφ, θίλεκα πνπ πξνσζεί κηα ελαιιαθηηθή δηαδηθαζία εκπνξίνπ. ηνρεχεη ζηε κείσζε ηεο θηψρεηαο ζε αλαπηπζζφκελεο ρψξεο, ζεβφκελε θξηηήξηα φπσο ηα αλζξψπηλα δηθαηψκαηα θαη ην ζεβαζκφ πξνο ην πεξηβάιινλ, θαηά ηελ παξαγσγή θαη ηε δηάζεζε πξντφλησλ. Ζ Fair Trade Hellas είλαη κηα αλεμάξηεηε ειιεληθή κε θπβεξλεηηθή νξγάλσζε πνπ ηδξχζεθε ην Γηα πξψηε θνξά ζηελ Διιάδα ππνζηήξημε ηε θηινζνθία ηνπ δίθαηνπ θαη αιιειέγγπνπ εκπνξίνπ, πνπ ζηνρεχεη ζηελ θαηαπνιέκεζε ηεο θηψρεηαο ζε παγθφζκην επίπεδν. Πξνάγεη ηελ εζηθή θαη ππεχζπλε θαηαλάισζε ζηελ Διιάδα, θαζψο θαη ηε δηάζεζε ζηελ ειιεληθή αγνξά πξντφλησλ πνπ πξνέξρνληαη απφ κηθξνχο παξαγσγνχο απφ θησρέο ρψξεο. Σν 2006 άλνημε ζηελ Αζήλα ην πξψην κε θεξδνζθνπηθφ θαηάζηεκα κε πξντφληα απφ νιφθιεξν ηνλ θφζκν. Οη εξγαδφκελνη θαη εζεινληέο ηεο Fair Trade Hellas πξνσζνχλ θαζεκεξηλά ηηο αμίεο κηαο ελαιιαθηηθήο θαη δίθαηεο νηθνλνκίαο θαη ηεο ππεχζπλεο θαηαλάισζεο κέζσ εθζηξαηεηψλ ελεκέξσζεο θαη πξνγξακκάησλ εθπαίδεπζεο. Ζ Fair Trade Hellas είλαη αλαγλσξηζκέλε απφ ηελ Παγθφζκηα Οξγάλσζε γηα ην Γίθαην Δκπφξην (WFTO), κέινο ηνπ ζπλεηαηξηζκνχ CTM-Altromercato. Ζ πηζηνπνίεζε ηεο νξγάλσζεο γίλεηαη κέζσ ζπζηεκάησλ, ην γλσζηφηεξν απφ ηα νπνία είλαη ην WFTO Fair Trade Certification Mark. Πνιινί αλαξσηηνχληαη εάλ πξάγκαηη ηα ρξήκαηα πεγαίλνπλ ζηνπο παξαγσγνχο. Γηεζλείο νξγαληζκνί εγγπψληαη φηη έλαο νξγαληζκφο ή έλαο παξαγσγφο είλαη φλησο Fair Trade, ην νπνίν ζεκαίλεη φηη ζέβεηαη φια ηα θξηηήξηα ηνπ δίθαηνπ θαη αιιειέγγπνπ εκπνξίνπ αλάκεζα ζηα νπνία είλαη θαη ην θξηηήξην ηεο δίθαηεο ηηκήο. Δπίζεο εγγπψληαη πσο ε πηζηνπνίεζε ησλ πξντφλησλ είλαη ίδηα κε ηνπ ζπκβαηηθνχ εκπνξίνπ, θαζψο πεξλνχλ απφ ειέγρνπο πξηλ εηζαρζνχλ ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε. Κξηηήξηα, ζηα νπνία πξέπεη λα ππαθνχλ φινη νη νξγαληζκνί-παξαγσγνί, είλαη ε πιεξσκή κηαο δίθαηεο ηηκήο, ε δηαθάλεηα θαη ε ππεπζπλφηεηα, νη εκπνξηθέο ζρέζεηο, ε ηζφηεηα ησλ θχισλ, νη αμηνπξεπείο ζπλζήθεο εξγαζίαο, ε πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο, ην ρηίζηκν ησλ ηθαλνηήησλ θαη ε δεκνθξαηία. 17

19 Πνιινί άλζξσπνη αλαξσηηνχληαη πνηα είλαη ε δηαθνξά αλάκεζα ζε έλα πξντφλ Fair Trade θαη έλα κε Fair Trade. ηα πξντφληα δελ ππάξρεη θακία δηαθνξά. Ζ δηαθνξά βξίζθεηαη ζην πνχ πάλε ηα ρξήκαηα απφ ηηο πσιήζεηο ηνπο. Τπάξρνπλ θάπνηα πξντφληα Fair Trade, ηα νπνία είλαη πην αθξηβά απφ απηά ηνπ ζπκβαηηθνχ εκπνξίνπ, επεηδή φηαλ θάηη είλαη ππεξβνιηθά θζελφ γηα εκάο, ζεκαίλεη φηη αληίζηνηρα είλαη ππεξβνιηθά αθξηβφ γηα θάπνηνλ άιιν. Δμάιινπ απηή ε αθξίβεηα δελ κεηξηέηαη κε ρξήκαηα, αιιά κε βαζηθά δηθαηψκαηα, ηα νπνία θαηαπαηψληαη δεκηνπξγψληαο άζιηεο ζπλζήθεο εξγαζίαο. Οη παξαγσγνί παίξλνπλ απφ ηηο πσιήζεηο ησλ πξντφλησλ έλα πνζνζηφ ηεο ηειηθήο ηηκήο, ην νπνίν δελ είλαη ην ίδην απφ πξντφλ ζε πξντφλ. πλήζσο νη παξαγσγνί παίξλνπλ ην πνζνζηφ πνπ έρεη ζπκθσλεζεί κε ηνλ εηζαγσγέα, ελψ ηε ζηηγκή ηεο παξαγγειίαο ν παξαγσγφο παίξλεη ην 50%. ηα θαηαζηήκαηα Fair Trade δελ πξνσζνχληαη πξντφληα απφ ειιεληθνχο ζπλεηαηξηζκνχο, επεηδή απηφο ν νξγαληζκφο ζηνρεχεη ζηε κείσζε ηεο θηψρεηαο ζε ρψξεο ηνπ αλαπηπζζφκελνπ θφζκνπ. Σν Fair Trade, φπσο έρνπκε πεη, είλαη κε θεξδνζθνπηθφο νξγαληζκφο. Απηφ ζεκαίλεη πσο θαη ηα θαηαζηήκαηά ηνπ είλαη κε θεξδνζθνπηθά. Κάπνηνη άλζξσπνη έρνπλ ηελ απνξία ηί ζεκαίλεη απηφο ν φξνο. Δκείο κπνξνχκε λα ην εμεγήζνπκε, ιέγνληαο πσο απιά ηα ρξήκαηα δελ πεγαίλνπλ ζε άηνκα, αιιά ζε δξάζεηο πνπ πξνσζνχλ ηνπο ζθνπνχο ηεο νξγάλσζεο. Μπνξνχκε λα πξνζζέζνπκε φηη δελ είλαη φια ηα κέιε ηεο νξγάλσζεο εζεινληέο. Οη βαζηθέο ζέζεηο θαιχπηνληαη απφ έκκηζζν πξνζσπηθφ. Οη κφλνη εζεινληέο είλαη ηα κέιε ηεο γεληθήο ζπλέιεπζεο ηνπ δηνηθεηηθνχ ζπκβνπιίνπ. Οη εζεινληέο/εζειφληξηεο κπνξνχλ λα πξνζθέξνπλ αξθεηά ζηελ νξγάλσζε, αθνχ απηή ζηεξίδεηαη ζηελ εζεινληηθή πξνζθνξά. Ζ Fair Trade Hellas νξγαλψλεη πνιιέο δξάζεηο, φπσο ηελ πξνψζεζε ησλ πξντφλησλ θαη ζηήξημε ησλ κηθξψλ παξαγσγψλ απφ ηηο αλαπηπζζφκελεο ρψξεο, ηελ πξνψζεζε ηνπ εζεινληηζκνχ κέζσ εζεινληηθήο πξνζθνξάο, ηελ εθπαίδεπζε γηα ππεχζπλε θαηαλάισζε θαη βηψζηκε αλάπηπμε, ηε ζπκκεηνρή ζε δηεζλείο εθζηξαηείεο θαη θηλήκαηα, ηε ζπκκεηνρή ζε θεζηηβάι θαη πνιηηηζηηθέο εθδειψζεηο θαη ηε δηνξγάλσζε ζεκηλαξίσλ θαη ελεκεξσηηθψλ ζπλαληήζεσλ. Δάλ θάπνηνο ζέιεη λα αληιήζεη πιεξνθνξίεο γηα ηηο δξάζεηο ηεο νξγάλσζεο, ζα κπνξνχζε 18

20 λα επηζθεθζεί θάπνην θαηάζηεκα Fair Trade θαη λα δεη ηε ζεηηθή αηκφζθαηξα πνπ δεκηνπξγείηαη απφ ηνπο εζεινληέο θαη ηνπο ππνζηεξηθηέο ηεο νξγάλσζεο Σα νθέιε ηνπ δίθαηνπ εκπνξίνπ ζηελ παξαγωγή θαθάν θαη ζνθνιάηαο Μπνξεί νη παγθφζκηεο απαηηήζεηο γηα θαθάν λα απμάλνληαη, απηφ φκσο δε ζεκαίλεη φηη βειηηψλνληαη θαη νη ζπλζήθεο εξγαζίαο ησλ αγξνηψλ ή φηη απμάλεηαη ην εηζφδεκά ηνπο. Ζ Kuapa kokoo, ε κεγαιχηεξε έλσζε θαιιηεξγεηψλ θαθαφδεληξσλ ζηε Γθάλα, εμεγεί πσο ην δίθαην εκπφξην θαη νη θαλφλεο ηνπ, είλαη θιεηδηά γηα ηε κειινληηθή επηβίσζή ηνπο. χκθσλα κε ηελ Κξηζηηάλα Αγθπάξε, πξφεδξν ηεο Kuapa Kokoo, ε έλσζε ηδξχζεθε κε ζθνπφ ην φθεινο ησλ κειψλ ηεο θαη ε εθαξκνγή ηνπ δίθαηνπ εκπνξίνπ έρεη δηαδξακαηίζεη θαζνξηζηηθφ ξφιν ζηε βειηίσζε ηνπ επηπέδνπ δηαβίσζεο ησλ θαιιηεξγεηψλ. Σν δίθαην εκπφξην έρεη βνεζήζεη ηα κέιε ηεο έλσζεο πξνζθέξνληάο ηνπο επηπιένλ εηζφδεκα, θαηαλεκεκέλν βάζεη δεκνθξαηηθψλ δηαδηθαζηψλ. Έλα κέξνο ησλ ρξεκάησλ απνδίδεηαη ζηνπο αγξφηεο-κέιε ηεο έλσζεο. Ζ Κξηζηηάλα ζπκπιεξψλεη πσο «ρσξίο ηελ ππνζηήξημε θαη ην επηπιένλ εηζφδεκα απφ ην δίθαην εκπφξην, νη θαιιηεξγεηέο θαθαφδεληξσλ δε ζα είραλ δηθαηψκαηα νχηε ζα ήηαλ ππεχζπλνη απηνί γηα ην κέιινλ ηνπο». Ζ έλσζε Kuapa Kokoo δεκηνπξγήζεθε ην 1993, φηαλ ε θπβέξλεζε ηεο Γθάλαο απειεπζέξσζε ηε βηνκεραλία ηνπ θαθάν. Μηα νκάδα αγξνηψλ απνθάζηζε λα ηδξχζεη κηα έλσζε, ζθεπηφκελε ηα νθέιε πνπ ζα κπνξνχζαλ λα απνθνκίζνπλ απφ απηέο ηηο λέεο ζπλζήθεο. Ζ Kuapa Kokoo αλήθεη 100% ζε αγξφηεο, νη νπνίνη είλαη ππεχζπλνη γηα ηε ιήςε απνθάζεσλ αιιά θαη γηα ηελ εθαξκνγή ηνπο. ήκεξα ε έλσζε αξηζκεί κέιε απφ πέληε πεξηνρέο ηεο Γθάλα κε θπηείεο θαθαφδεληξσλ. Ζ Kuapa Kokoo έγηλε κέινο ηνπ θηλήκαηνο ηνπ δίθαηνπ εκπνξίνπ ην Σν δίθαην εκπφξην ήηαλ έλαο ηξφπνο ψζηε λα κεησζεί ε θηψρεηα θαη λα απνθηήζνπλ δηθαηψκαηα νη θαιιηεξγεηέο θαθαφδεληξσλ. 19

21 Σν 1999 ηδξχζεθε ε Divine Chocolate Company, ε πξψηε εηαηξία ζνθνιάηαο πνπ ιεηηνπξγνχζε ζχκθσλα κε ηνπο θαλφλεο ηνπ δίθαηνπ εκπνξίνπ. Απφ ηελ ίδξπζή ηεο, ε Divine Chocolate, καδί κε ηελ Kuapa Kokoo, έρνπλ πξνσζήζεη ην δίθαην εκπφξην ζηελ Δπξψπε θαη ζηηο ΖΠΑ θαη πιένλ νη θαηαλαισηέο αληηιακβάλνληαη φηη ην εκπφξην ζνθνιάηαο κπνξεί λα γίλεη θαη κε άιινπο ηξφπνπο. Ζ έλσζε είλαη ηα ηειεπηαία 17 ρξφληα δηθαηνχρνο κηαο ρξεκαηνδφηεζεο ηνπ ηδξχκαηνο δίθαηνπ εκπνξίνπ, πνπ νλνκάδεηαη Fair Trade Premium θαη αθνξά ηελ θνηλσληθή θαη νηθνλνκηθή αλάπηπμε ησλ παξαγσγηθψλ θνηλνηήησλ, κε ηνπο θαιιηεξγεηέο λα είλαη δηαρεηξηζηέο ησλ ρξεκάησλ. Σα ρξήκαηα απηά ρξεζηκνπνηήζεθαλ, γηα ηελ αλέγεξζε ζρνιείσλ, γηα δάλεηα πξνο ηνπο αγξφηεο θαη γηα γεσηξήζεηο. Ζ ηειεπηαία πξσηνβνπιία ηεο έλσζεο αθνξά κηα ζεηξά ξαδηνθσληθψλ πξνγξακκάησλ, σο κέζν πιεξνθφξεζεο θαη αιιειεπίδξαζεο. Σα ζέκαηα πνπ θαιχπηνληαη αθνξνχλ ηηο πξαθηηθέο θαιιηέξγεηαο, ηελ ίδηα ηελ έλσζε, ηελ παηδηθή εξγαζία θιπ. Οη πξαθηηθέο ηνπ δίθαηνπ εκπνξίνπ ελδπλακψλνπλ ηνπο θαιιηεξγεηέο. Σνπο δίλεηαη ε δπλαηφηεηα λα εθιέγνληαη θαη λα εκπηζηεχνληαη ην άηνκν, ην νπνίν είλαη ππεχζπλν γηα ηηο θπηείεο θαη γηα ηηο πιεξσκέο ησλ αγξνηψλ, ηνπο δίλεηαη δπλαηφηεηα ζπκκεηνρήο θαη ιφγνπ ζηε δηαρείξηζε ηεο ηνπηθήο ηνπο θνηλφηεηαο θαη ελζαξξχλεη θαη ππνζηεξίδεη ηηο γπλαίθεο ηεο πεξηνρήο. Μέζσ ηεο Divine θαη ηνπ ηδξχκαηνο δίθαηνπ εκπνξίνπ, έρεη δνζεί ε δπλαηφηεηα ζηνπο αγξφηεο γηα άκεζε επαθή κε ηνπο θαηαλαισηέο ζηελ Δπξψπε θαη ζηηο ΖΠΑ. Οη θαηαλαισηέο ηαμηδεχνπλ ζην Ζλσκέλν Βαζίιεην θαη ζηηο ΖΠΑ, ζπδεηνχλ κε παηδηά θαη άιινπο θαηαλαισηέο, κνηξάδνληαη ηελ ηζηνξία ηνπο, ηα νθέιε ηνπ δίθαηνπ εκπνξίνπ θαη ηε γλψζε πνπ έρνπλ απνθνκίζεη κέζα απφ ηελ θνηλφηεηά ηνπο. Ζ θπξία Αγθπάξε αλαθέξεη ραξαθηεξηζηηθά: «νη θαιιηεξγεηέο έρνπλ πιένλ απηνπεπνίζεζε θαη έρνπλ απμήζεη ζεκαληηθά ηελ θαηαλφεζή ηνπο πξνο ηνλ θφζκν ηνπ θαθάν. Απηφ θάλεη ην δίθαην εκπφξην θαη είκαζηε πεξήθαλνη γη απηφ». 20

22 2.4.2 Σα παηδηά ηεο ζνθνιάηαο Σα πεξηζζφηεξα παηδηά ιαηξεχνπλ ηε ζνθνιάηα, ππάξρνπλ φκσο θαη θάπνηα άιια ηα νπνία ηελ απερζάλνληαη. Απηά ηα παηδηά ππνρξεψλνληαη λα δνπιεχνπλ ζε άζιηεο ζπλζήθεο εξγαζίαο ρσξίο λα πιεξψλνληαη θαη αλ θάπνην απφ απηά θέξεη αληίξξεζε ζε απηφ πνπ ζα ηνπ πνχλε, ηφηε ην ρηππάλε. Αλ αξξσζηήζεη, ηφηε ην πεηάλε ζην δξφκν, βάδνληαο θάπνην άιιν ζηε ζέζε ηνπ. Απηά ηα παηδηά νλνκάδνληαη «ζθιάβνη ηεο ζνθνιάηαο». Ζ Αθηή Διεθαληνζηνχ απνηειεί ηελ πξψηε ζε παξαγσγή θαθάν ρψξα ζηνλ θφζκν, ε νπνία παίξλεη παηδηά απφ άιιεο γεηηνληθέο ρψξεο, φπσο ην Μάιη, ην Μπελίλ, ην Σφγθν θαη ηελ Κεληξναθξηθαληθή Γεκνθξαηία, θαη ηα εθκεηαιιεχεηαη κε απηφλ ηνλ ηξφπν. ηηο ΖΠΑ κεηά απφ αξθεηέο έξεπλεο πνπ έγηλαλ, δηαπηζηψζεθε πσο πάλσ απφ παηδηά εξγάδνληαη θάησ απφ ηηο ρεηξφηεξεο ζπλζήθεο παηδηθήο εξγαζίαο, αληηκεησπίδνληαο ηελ επίδξαζε ησλ ρεκηθψλ θπηνθαξκάθσλ, ηα θαζεκεξηλά αηπρήκαηα θαη ηελ βαλαπζφηεηα ησλ αθεληηθψλ, ελψ πεξίπνπ εμ απηψλ πέθηνπλ ζχκαηα πνξλείαο θαη δνπιεκπνξίνπ. Τπνινγίδεηαη πσο πεξίπνπ παηδηά ζρνιηθήο ειηθίαο εξγάδνληαη ππφ απηέο ηηο ζπλζήθεο, ελψ ν κέζνο φξνο ειηθίαο ηνπο δελ μεπεξλά ηα 13,5 ρξφληα. 21

23 2.5 πληαγέο ηηο ζειίδεο πνπ αθνινπζνχλ ζα αλαθαιχςεηε θάπνηεο απφ ηηο αγαπεκέλεο καο ζπληαγέο κε βάζε ην θαθάν θαη ηε ζνθνιάηα. Διπίδνπκε λα ηηο απνιαχζεηε!! 22

24 23

25 24

26 25

27 26

28 27

29 28

30 29

31 3 ε Δλόηεηα 3. Ζ ζνθνιάηα ζηνλ θόζκν θαη ζηελ Διιάδα 3.1 H ζνθνιάηα ζηελ Δπξώπε Διβεηία: ηελ Διβεηία παξαηεξνχκε ηε κεγαιχηεξε θαηαλάισζε ζνθνιάηαο απφ θάζε άιιε ρψξα! Απηφ είλαη θπζηθφ, θαζψο εθεί ππάξρνπλ νη κεγαιχηεξεο θαη νη πην γλσζηέο βηνκεραλίεο ζνθνιάηαο(nestlé, Lindt θαη άιιεο) Βέιγην: Ζ ζρέζε Βειγίνπ-ζνθνιάηαο είλαη κεγάιε, αθνχ ην Βέιγην παξάγεη ηφλνπο ζνθνιάηαο. Δπίζεο ην Βέιγην έρεη 16 κνπζεία, 12 εξγνζηάζηα θαη παξαπάλσ απφ θαηαζηήκαηα ζνθνιάηαο. Αθφκα αμίδεη λα πνχκε φηη γλσζηέο βειγηθέο βηνκεραλίεο ζνθνιάηαο έρνπλ παξαξηήκαηα ζηελ Διιάδα. Ηζπαλία: Οη Ηζπαλνί είλαη νη πξψηνη Δπξσπαίνη πνπ έθεξαλ ηε ζνθνιάηα ζηελ Δπξψπε θαη ηελ γεχηεθαλ πξψηνη. Έηζη ζεσξνχλ απηφ ην καγεπηηθφ γιχθηζκα δηθφ ηνπο πξντφλ. Υσξίο φκσο λα έρνπλ θαη άδηθν. ηελ Ηζπαλία θαηαζθεπάζηεθε ε πξψηε κεραλή ζνθνιάηαο ην Ζ ηζηνξία ηεο ζνθνιάηαο παξνπζηάδεηαη ζην κνπζείν Museo de la Xocolata Γαιιία: ηελ Γαιιία είδαλ ηελ ζνθνιάηα πξψηε θνξά ζην γάκν ηνπ Λνπδνβίθνπ 15 νπ θαη ηεο Άλλαο ηεο Απζηξίαο, θαζψο ε Μαξία Σεξέδα ηνπο έθαλε δψξν ζηνπο αξξαβψλεο ζθφλε ζνθνιάηαο κέζα ζε έλα ζθάθη. Μεηά απφ θαηξφ δεκηνπξγήζεθε ε ζηεξεή ζνθνιάηα ζε παζηίιηεο. Κύπξνο: ην θεζηηβάι ζνθνιάηαο ηεο Κχπξνπ ν θφζκνο κπνξεί λα παξαθνινπζήζεη δηάθνξεο επηδείμεηο. Μπνξεί επίζεο λα δεη ηνλ ηξφπν παξαζθεπήο ηεο ζνθνιάηαο θαη άιιεο ζνθνιαηνδεκηνπξγίεο κε θχξην ζπζηαηηθφ θπζηθά ηελ ζνθνιάηα. Σα έζνδα απφ ην θεζηηβάι πεγαίλνπλ ζην θέληξν Αλαθνπθηζηηθήο Φξνληίδαο ηνπ Αληηθαξθηληθνχ πλδέζκνπ Κχπξνπ. Aγγιία: ην Λνλδίλν θαη πην ζπγθεθξηκέλα ζηα Harrods κπνξεί θάπνηνο λα γεπηεί πξαιίλα θαη φ,ηη άιιν ζνθνιαηέλην γιχθηζκα ζέιεη ζην Chocolate Bar. Ηηαιία: ηελ Πεξνχηδηα ηεο Ηηαιίαο δηνξγαλψλεηαη θάζε Οθηψβξην θεζηηβάι ζνθνιάηαο. Σν θεζηηβάι πξσηνδηνξγαλψζεθε ην 1993 θαη δηαξθεί 9 κέξεο. Δθαηνκκχξηα ηνπξίζηεο θαη ληφπηνη ην επηζθέπηνληαη. Πξφθεηηαη γηα έλα απφ ηα κεγαιχηεξα θεζηηβάι ζνθνιάηαο ζηνλ θφζκν. Κάζε ρξφλν έρεη θαη δηαθνξεηηθφ ζέκα. Ο επηζθέπηεο κπνξεί λα αγνξάζεη δηάθνξα 30

32 ζνπβελίξ, λα δεη ζαπκάζηα γιππηά απφ ζνθνιάηα, λα ζπκκεηάζρεη ζε καζήκαηα δαραξνπιαζηηθήο θαη θπζηθά λα γεπηεί πνιιά είδε ζνθνιάηαο. 3.2 Ζ ζνθνιάηα ζηηο ππόινηπεο πεξηνρέο ηνπ θόζκνπ Βελεδνπέια: Οη ζρεηηθνί κε ηε ζνθνιάηα ππνζηεξίδνπλ φηη ε πην ζπάληα γεχζε ζνθνιάηαο είλαη ε αξεφιε, ε νπνία αθήλεη ζην ζηφκα κηα γεχζε βαλίιηαο. Καξαϊβηθή: ην εξεκεηήξην ηνπ Άγηνπ Παηξηθίνπ παξάγεηαη ε θαιχηεξε γηα θάπνηνπο ζνθνιάηα ζηνλ θφζκν. Δθεί παξαζθεπάδεηαη ε ζνθνιάηα βηνινγηθά. Οη ζπφξνη θαιιηεξγνχληαη, ζπιιέγνληαη, επεμεξγάδνληαη, κπαίλνπλ ζε παθέηα θαη ζηέιλνληαη ζηελ νηθνγελεηαθή επηρείξεζε. Αμίδεη λα ηνλίζνπκε φηη γηα φια απηά ρξεζηκνπνηείηαη ειηαθή ελέξγεηα. 3.3 Σα 10 θαιύηεξα επξωπαϊθά θεζηηβάι ζνθνιάηαο!!!! EuroChocolate, Περούηζια (Ιταλία) Le Salon du Chocolat, Παρίζι (Γαλλία) Praia da Vitoria, Αζόρες (Πορτογαλία) Choco-Late Festival, Μπρσζ (Βέλγιο) Turin at Cioccolato, Τορίνο (Ιταλία) Easter Chocolate Festivals, (Ηνωμένο Βασίλειο) The London Chocolate Festival, Λονδίνο (Ηνωμένο Βασίλειο) Chocolate Festival, Xabia (Ισπανία) Grandola Chocolate Festival, (Πορτογαλία) Journées du Chocolat, Bayonne (Γαλλία) 31

33 3.4 Mνπζεία ζνθνιάηαο ζε όιν ηνλ θόζκν Απζηξία Βέιγην Heindl Schokolademuseum. Ηδξχζεθε ζηε Βηέλλε, ην 2001, απφ ηελ εηαηξία Walter Heindl Choco Story: Ηδξχζεθε ην 2004 θαη βξίζθεηαη ζηελ Bruge. Γηεχζπλζε: 2 Wijnzakstraat, 8000 Bruges Roose's Chocolate World: 1 Havenstraat, 8000 Bruges Chocolaterie Duval: Βξίζθεηαη ζηηο Βξπμέιιεο. Γηεχζπλζε: 19 Rue Des Chardons, 1030 Brussels Hotel Le Plaza Brussels "Crazy Chocolate" package: Βξίζθεηαη ζηηο Βξπμέιιεο. Γηεχζπλζε: Bd Adolphe Maxlaan, 1000 Brussels Le Chocolat, L'Or Noir Des Bruxellois: Βξίζθεηαη ζηηο Βξπμέιιεο, θνληά ζηελ Galleries St. Hubert Le Chocolatier Manon Factory Tour: Βξίζθεηαη ζηηο Βξπμέιιεο. Γηεχζπλζε: 64 Rue Tilmont, 1090 Brussels Musee du cacao et du chocolat: Ηδξχζεθε ην 2005 θαη βξίζθεηαη ζηηο Βξπμέιιεο, ζηελ θεληξηθή Grand Place Square. Planete Chocolat: Βξίζθεηαη ζηηο Βξπμέιιεο. Γηεχζπλζε: 24 Rue du Lombard, 1000 Brussels Le Musee du chocolat Jacques: Βξίζθεηαη ζην Eupen. Chocolaterie Defroidmont: Βξίζθεηαη ζηηο Αξδέλλεο. Γηεχζπλζε: 19A Briscol, 6997 Erezee Cyril Chocolat: Βξίζθεηαη ζηηο Αξδέλλεο. Temple du Chocolat C?te d'or: Αλνηρηφ κφλν γηα γθξνππ καζεηψλ δεκνηηθνχ. Chocolate Lovers Paradise Tours Βξαδηιία Chocolate Caseiro Prawer: Βξίζθεηαη ζηε κηθξή ηνπξηζηηθή πφιε Gramadoζηελ Νφηηα Βξαδηιία Γαιιία The Chocolate Walk: νθνιαηνδηαδξνκή ζην Παξίζη. Chocolaterie du Drakkar et Musee du Chocolat: Βξίζθεηαη ζηε Ννξκαλδία. Γηεχζπλζε: ZA Bayeux Intercom, Nonant Chocolatrium Michel Cluizel: Βξίζθεηαη ζηε Ννξκαλδία. Γηεχζπλζε: Avenue de Conches, Damville L'Atelier Du Chocolat Bayonne: Γηεχζπλζε: Z.A. Ste Croix, 7 Allee de Gibeleou, Bayone Le Musee du Chocolat Bovetti: Γηεχζπλζε: Z.A.E.S. du Moulin Rouge, Terrasson la Villedieu 32

34 Le Musee du Chocolat Des Lis Chocolat: Γηεχζπλζε: Zi Du Rocher Vert, 6 Rue Louis Bl?riot, Nemours Le Musee Du Chocolat Hautot: Γηεχζπλζε: 851 Route De Valmont, F?camp Le Paradis Du Chocolat: Βξίζθεηαη ζηελ πεξηνρή La Cote-Saint-Andre Les Secrets du Chocolat: Βξίζθεηαη θνληά ζην ηξαζβνχξγν. Γηεχζπλζε: Parc de la Porte Sud, Rue du Pont du Peage, Geispolsheim Planete Musee Du Chocolat: 14 Avenue Beaurivage, Biarritz Musee virtuel du chocolat: Γηαδηθηπαθφ κνπζείν ζνθνιάηαο David Lebovitz Γεξκαλία Halloren: Ηδξχζεθε ην 2002 ζην Halle απφ ηε Halloren, ηελ παιαηφηεξε Γεξκαληθή ζνθνιαηνπνηία (έηνο ίδξπζεο 1804) Imhoff Schokolademuseum: Ηδξχζεθε ην 1993 ζηελ K?ln θαη είλαη ην κεγαιχηεξν θαη παιηφηεξν κνπζείν ηεο πφιεο. Rausch Schokoland: Ηδξχζεθε ην 1995 ζην Peine. Heidelberg Wine and Chocolate Tasting: Μεηά απφ θξάηεζε, γθξνππ ηνπιάρηζηνλ 8 αηφκσλ έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα δνθηκάζνπλ 5 ηνπηθά θξαζηά θαη ηζάξηζκεο ηνπηθέο ζνθνιάηεο Ritter Sport Schokoladen: Γηεχζπλζε: Alfred-Ritter-Strasse 27, Waldenbuch Wawi Schokoladenwelt: Γηεχζπλζε: Unterer Sommerwaldweg 19-20, Pirmases Διβεηία Alimentarium: Βξίζθεηαη ζην Vevey Schokoland Alprose: Βξίζθεηαη ζην Caslano Cailler-Nestlé: Βξίζθεηαη ζην Broc Δζζνλία Kalev confectionery museum: Ηδξχζεθε ην 2002 θαη βξίζθεηαη ζην Σαιιίλ Ζλωκέλεο Πνιηηείεο Ακεξηθήο Hershey's Chocolate World: Βξίζθεηαη ζην Hershey ηεο Pennsylvania The Hershey Story: Βξίζθεηαη ζην Hershey ηεο Pennsylvania South Bend Chocolate Company: Βξίζθεηαη ζην South Bend ηεο Indiana Candy Americana Museum: Βξίζθεηαη ζην Lititz ηεο Pennsylvania Chocolate City Museum: Βξίζθεηαη ζην Burlington. Ηαπωλία Shiroi Koibito Park: Βξίζθεηαη ζην απφξν Ηζπαλία Chocolates Comes museum: Βξίζθεηαη ζηε Sueca. Museo del Chocolate Valor: Βξίζθεηαη ζηε Villajoyosa. 33

35 Ηηαιία Museo del Chocolate de Sueca: Βξίζθεηαη ζηε Villajoyosa. Museu Xocolata: Βξίζθεηαη ζηε Βαξθειψλε Museo del Cioccolato Antica Norba: Βξίζθεηαη ζηε Norma Museo Storico della Perugina: Βξίζθεηαη ζηελ Perugia Etruscan Chocohotel Hotel Perugia: Ξελνδνρείν κε ζέκα ηε ζνθνιάηα La Casa del Cioccolato Perugina ChocoPass: Σξηήκεξε πεξηήγεζε κε ζθνπφ ηε δνθηκή πεξηζζφηεξσλ απφ 20 δηαθνξεηηθψλ εηδψλ ζνθνιάηαο. Λακβάλεη ρψξα ζην Σνξίλν. "Chocolate World" School of Chocolate Package: Ξελνδνρείν κε ζέκα ηε ζνθνιάηα. Βξίζθεηαη ζηελ Μπνιφληα. Καλαδάο Le Musee du Chocolat de la Confiserie Bromont: Βξίζθεηαη ζην Bromont ηνπ Κεκπέθ. Erico Choco Museum: Ηδξχζεθε απφ ηελ εηαηξεία Erico. Βξίζθεηαη ζην Κεκπέθ. Ganong Chocolate museum: Βξίζθεηαη ζην St. Stephen, ηελ επνλνκαδφκελε Πφιε ηεο νθνιάηαο ηνπ Καλαδά. Κνξέα Κνύβα Chocolate museum: Βξίζθεηαη ζην Jejudo Museo del Chocolate: Ηδξχζεθε ην 2003 θαη βξίζθεηαη ζηελ Αβάλα ηεο Κνχβαο. Μεγάιε Βξεηαλία Cadbury World: Ηδξχζεθε ζην Birmingham ην 1990 Walker's Chocolate Emporium Museum: Βξίζθεηαη ζην Devon Μεμηθό Nestle Chocolate Museum: Βξίζθεηαη ζηελ Πφιε ηνπ Μεμηθφ Νέα Εειαλδία Cadbury World: Πιεξνθνξίεο ζηνλ δηθηπαθφ ηφπν πνπ αθνξά θαη ηε Μ. Βξεηαλία Silky Oak 'Chocolate Thru' the Ages' Museum: Βξίζθεηαη ζην Napier. Νηθαξάγνπα ChocoMuseo: Βξίζθεηαη ζηε Γξαλάδα. 34

36 Οιιαλδία De Chocoladefabriek: Θαβξίζθεηαη ζην Amsterdam απφ ην Gemeentemuseum Weesp: Βξίζθεηαη ήδε ζην Wesp. Πεξηιακβάλεη εηδηθή έθζεζε γηα ηνλ Van Houten. Οπγγαξία Ρωζία Csokoládé Múzeum: Βξίζθεηαη ζηε Βνπδαπέζηε Krasny Oktyabr museum: Βξίζθεηαη ζηε Μφζρα νπεδία Σζερία Malmo Chokladfabrik: Βξίζθεηαη ζην Malmo Viva Praha Chocostory: Ηδξχζεθε ην 2008 θαη βξίζθεηαη ζηε Celetna ηεο Πξάγαο Prague Museum of Chocolate: Βξίζθεηαη ζηελ Πξάγα. 35

37 3.5 Κάπνηα πεξίεξγα ηεο ζνθνιάηαο!!!! Ζ κεγαιύηεξε ζνθνιάηα ζηνλ θόζκν Ζ κεγαιχηεξε ζνθνιάηα ζηνλ θφζκν δπγίδεη ζρεδφλ 5,5 ηφλνπο. Απηφ ην απνιαπζηηθφ δεκηνχξγεκα έζπαζε ην Ρεθφξ Γθίλεο. Ζ «γηγάληηα» απηή ζνθνιάηα αλήθεη ζηελ εηαηξεία World Fitness Chocolate θαη δεκηνπξγήζεθε ζχκθσλα κε ηνλ δηεπζπληή ζχκβνπιν ηεο εηαηξείαο Eddie Opler κε ζθνπφ ηελ ελεκέξσζε ησλ πνιηηψλ γηα ζσζηή δηαηξνθή κε ζιφγθαλ «The big Eat Smart». Γηα ηελ παξαζθεπή ηεο γιπθηάο δεκηνπξγίαο ρξεηάζηεθαλ 907 θηιά γάια θαη 2494 θηιά δάραξε. Ζ ζνθνιάηα έρεη χςνο πεξίπνπ 1 κέηξν θαη κήθνο 6,5 κέηξα. νθνιαηέλην ρξηζηνπγελληάηηθν δέληξν ηελ πφιε Macarata Feltria θαηαζθεπάζηεθε έλα ζνθνιαηέλην ρξηζηνπγελληάηηθν δέληξν κε χςνο έμη νιφθιεξα κέηξα θαη 60 θηιά ζνθνιάηαο. Ζ κπξωδηά ηεο ζνθνιάηαο απμάλεη ηηο πωιήζεηο βηβιίωλ ζν πεξίεξγν θαη λα ζαο θαίλεηαη, ην φπιν ελφο ηδηνθηήηε βηβιηνπσιείνπ γηα λα πνπιήζεη πεξηζζφηεξα βηβιία είλαη ε ζνθνιάηα, λαη, φπσο ην αθνχηε, ε ζνθνιάηα!!! Ζ έξεπλα απηή έρεη γίλεη ζην Βέιγην θαη παξαηεξήζεθε ζηνπο ηνκείο ηεο καγεηξηθήο βέβαηα, αιιά θαη ζηελ ξνκαληηθή ινγνηερλία. 36

38 Έλα δωκάηην από ζνθνιάηα ηελ Ληζνπαλία ην εκπνξηθφ θέληξν Kaliningrad Plaza γηφξηαζε ηα 5 ρξφληα ιεηηνπξγίαο ηνπ κε έλα ηδηαίηεξν ηξφπν. Ζ γιχπηξηα Elena Climent πήξε ηελ αλάζεζε απηνχ ηνπ έξγνπ δεκηνπξγψληαο έλα δσκάηην 20 ηεηξαγσληθψλ κέηξσλ ΜΟΝΟ απφ ζνθνιάηα. νθνιάηα πνπ δε ιηώλεη Ζ ζνθνιαηνβηνκεραλία Cadbury δεκηνχξγεζε κηα παηέληα ζηελ νπνία ε ζνθνιάηα δελ ιηψλεη νχηε ζηνπο 40 βαζκνχο!!! πσο ιέεη ε κεηξηθή εηαηξεία Kraft ε ζνθνιάηα πξννξίδεηαη γηα ηηο δεζηέο ρψξεο, φπσο πρ Ηλδία θαη Βξαδηιία. Μηα θνηλή ζνθνιάηα ιηψλεη ζηνπο 34 βαζκνχο, ελψ ε λέα παηέληα ζα εληζρχζεη ηελ αληίζηαζή ηεο ζηε ζεξκφηεηα. 34 κέηξα ηξέλν εμ νινθιήξνπ από ζνθνιάηα! Ο δηάζεκνο ζνθνιαηνπνηφο Andrew Farrugia παξαζθεχαζε ην 2012 γηα «Δβδνκάδα νθνιάηαο» ζηηο Βξπμέιεο έλα εληππσζηαθφ ηξέλν κήθνπο 34 κέηξα εμ νινθιήξνπ απφ ζνθνιάηα, απνδίδνληαο κε ιεπηνκέξεηα φια ηα ραξαθηεξηζηηθά ελφο παιαηνχ ζπξκνχ. Σν πεξίπινθν κνληέιν θαηαζθεπάζηεθε απφ θηιά ζνθνιάηαο, ελψ ρξεηάζηεθαλ 784 ψξεο κέρξη λα νινθιεξσζεί. Καη φπσο είλαη θπζηθφ, θέξδηζε κία πεξίνπηε ζέζε ζην βηβιίν ησλ ξεθφξ Γθίλεο. 37

39 H πην αθξηβή πξαιίλα Ζ ζπλεξγαζία κεηαμχ ηνπ ζνθνιαηνπνηνχ Paul Wittamer θαη ηνπ θνζκεκαηνπψιε Fabienne Lascar είρε σο απνηέιεζκα κηα πξαιίλα, απφ καχξε ζνθνιάηα, θαξακέια κε ηδίληδεξ θαη ρξπζά θχιια, "γαξληξηζκέλε" κε έλα δηακάληη 3.63 θαξαηίσλ, αμίαο δνιαξίσλ! Σέινο ζαο παξνπζηάδνπκε ηνλ θαιύηεξν ίζωο νίθν ζνθνιάηαο ζηνλ θόζκν: Ο ιφγνο γηα ην LA MAISON DU CHOCOLAT ζην Παξίζη. πνηνο ζέιεη λα αγνξάζεη ηελ εθιεθηφηεξε ζνθνιάηα ηνπ θφζκνπ, ζα πξέπεη λα έρεη θπζηθά κία άλεζε ζηελ ηζέπε ηνπ: 58,70 επξψ θνζηίδνπλ ηα 570 γξακκάξηα ηξνχθεο. πσο φινη μέξνπκε ε Γαιιία είλαη ε ρψξα πνπ αλήγαγε ηε γαζηξνλνκία ζε ηέρλε θαη έηζη θπζηθφ είλαη απηφ ην αξηζηνχξγεκα λα παξάγεηαη εθεί. 38

40 3.6 Ζ ηζηνξία ηεο ζνθνιάηαο ζηελ Διιάδα Ζ είζνδνο ηεο ζνθνιάηαο ζηελ Διιάδα νθείιεηαη ζηνλ πξσηνπφξν ππξίδσλα Παπιίδε. Ζ επηρείξεζε Παπιίδε ηδξχζεθε ην 1841 ζηελ Αζήλα, ζηε γσλία ησλ νδψλ Αηφινπ θαη Βχζζεο, σο "Γιπθπζκαηνπνηείνλ". Αξρηθά παξήγαγε παξαδνζηαθά γιπθά θαη θάπνηα νηλνπλεπκαηψδε πνηά. Ζ παξαζθεπή ηεο πξψηεο ζνθνιάηαο ηνπνζεηείηαη ζην Σελ επνρή εθείλε δε γίλνληαλ εηζαγσγέο θαθάν ζηελ Διιάδα. Ζ δηαδηθαζία άιεζεο θαθάν γηλφηαλ κε ηε ρξήζε ελφο κχινπ γηα θαθέ πνπ είρε εηζαρζεί αξθεηά ρξφληα λσξίηεξα κε ηε βνήζεηα ελφο Πνισλνχ ηερλίηε πνπ εξγαδφηαλ ζην θαηάζηεκα Παπιίδε. Ο ππξίδσλ Παπιίδεο πξαγκαηνπνίεζε δηάθνξα ηαμίδηα, ιακβάλνληαο κέξνο ζε δηάθνξεο εθζέζεηο ζην εμσηεξηθφ φπνπ βξαβεχηεθε γηα ηε ζνθνιάηα ηνπ. Μεηά ηε ζνθνιαηνβηνκεραλία Παπιίδνπ αθνινχζεζαλ δηάθνξεο εηαηξείεο, νη νπνίεο αζρνιήζεθαλ κε ηελ παξαγσγή ζνθνιάηαο θαη θαθάν. Ζ πξψηε ρξνλνινγηθά εηαηξεία ήηαλ ε βηνκεραλία Εαβνξίηνπ, Λφγγνπ θαη Μνπιά, Γαβξηήινγινπ, έπεηηα ε Ίξηο, ε ΑΒΔΕΑΠ, ε ΑΣΖΡ, ε Αιθα, ε ΗΟΝ, ε εηαηξεία Αηζάξνπ θαη Φιφθα. Άιιεο βηνκεραλίεο πνπ παξήγαγαλ πξντφληα κε ζπζηαηηθφ ηνπο ηε ζνθνιάηα ή ην θαθάν ήηαλ: ε εηαηξεία Ρνχζζνο, ΔΒΓΑ, ε Παπαδνπνχινπ, ε ΜΔΛΟ, ε Mabel, ε ΓΚΛΑΡΗ, ε ΔΡΑΛ θαη ν Λνπκίδεο. Ζ εηαηξεία Nestle εκθαλίζηεθε ην 1912 θαη αζρνιήζεθε απνθιεηζηηθά κε εηζαγσγέο. Σν 1852 έσο ην 1970 νη πνηθηιία ησλ πξντφλησλ ζην εκπφξην απμήζεθε ζεκαληηθά. Οξφζεκν ζηελ ηζηνξία ηεο ζνθνιάηαο γηα ηελ Διιάδα απνηειεί ην έηνο 1859 φηαλ ν Παπιίδεο παξάγεη θαη βξαβεχεηαη γηα ηε γλσζηή ζνθνιάηα "Τγείαο''. Σν 1912 ε βηνκεραλία Εαβνξίηνπ παξάγεη ζνθνιάηα γάιαθηνο, ελψ ηελ ίδηα ρξνληά εηζάγεηαη ην πξντφλ απηφ απφ ηελ Nestlé. Σε δεθαεηία ηνπ '20 ν Παπιίδεο πξνρσξά ζε κηα αθφκε θαηλνηνκία παξάγνληαο ηελ πξψηε ζνθνιάηα ακπγδάινπ ζηελ Διιάδα, ελψ ην 1930 αθνινπζεί ε εηαηξεία Ίξηο θαη ιίγν αξγφηεξα ε ΔΒΓΑ θαη ε ΗΟΝ. 39

41 Αξρηθά ε ζνθνιάηα θαη ην θαθάν ζεσξνχληαλ είδε πνιπηειείαο εμαηηίαο ηνπ πςεινχ θφζηνπο ηνπο. ηελ πνξεία φκσο, ε καδηθή παξαγσγή ηνπο έθαλε ηα πξντφληα απηά πεξηζζφηεξν πξνζηηά ζην επξχ θνηλφ, ελψ θαη νη δηαθεκίζεηο βνήζεζαλ ζηε δηείζδπζε ηεο ζνθνιάηαο ζε φιεο ηηο ειηθηαθέο νκάδεο θαη θνηλσληθέο ηάμεηο. Σέινο ε ζνθνιάηα θαηέρεη ζεκαληηθή ζέζε ζε δηάθνξα ζπζζίηηα. Βξίζθνπκε δηάθνξεο αλαθνξέο γηα ηελ θαηαλάισζε ζνθνιάηαο ζε πεξηφδνπο πνιέκνπ θαη ζην ζηξαηφ. Σα πεξηζζφηεξα ζηνηρεία φκσο αθνξνχλ παηδηθά θαη καζεηηθά ζπζζίηηα, θαζψο θαη εξάλνπο ή θηιαλζξσπηθέο θηλήζεηο. 40

42 3.6.1 Αγαπεκέλεο ζνθνιάηεο ζηελ Διιάδα Lacta Αγνξά Σν φλνκα Lacta είλαη «ην πην γιπθφ θνκκάηη ηεο δσήο ζαο». Πξφθεηηαη γηα κηα απφ ηηο δεκνθηιέζηεξεο ζνθνιάηεο πνπ παξήγαγε πνηέ ε ζνθνιαηνπνηία Παπιίδε θαη κία απφ ηηο ηζρπξφηεξεο κάξθεο ηεο ζεκεξηλήο εηαηξείαο Kraft Food Hellas. Ο θιάδνο ζηνλ νπνίν αληαγσλίδεηαη ε Lacta είλαη θπξίσο ε ζνθνιάηα θαη δεπηεξεπφλησο νη γεκηζηέο ζνθνιάηεο, νη γθνθξέηεο θαη ηα ζνθνιαηάθηα. Ηζηνξία Ζ Kraft δξαζηεξηνπνηείηαη ζηελ Διιάδα απφ ην Σν 1991 εμαγνξάδεη ηελ επηρείξεζε ηεο ζνθνιαηνπνηίαο Παπιίδνπ. Σν 1993 δεκηνπξγείηαη ε Kraft Jacobs Suchard. Ζ Kraft Foods International κε ηελ Kraft Foods North America, απνηειεί ηελ δεχηεξε κεγαιχηεξε βηνκεραλία ηξνθίκσλ παγθνζκίσο θαη ε νπνία κε ηε ζεηξά ηεο ππάγεηαη ζηνλ φκηιν εηαηξεηψλ Altria Groups Inc. ηελ Διιάδα ε εηαηξεία εθπξνζσπείηαη απφ ηελ Kraft Foods Hellas ΑΔ, ε νπνία απφ ην 2001 θαηέρεη ην 100% ηεο ζνθνιαηνπνηίαο Παπιίδνπ. Brand Πξνϊόληνο Ζ ζνθνιάηα γάιαθηνο Lacta δεκηνπξγήζεθε ηελ δεθαεηία ηνπ 60 ζην εξγνζηάζην Παπιίδε. Ζ Lacta είλαη ε πξψηε ζε πσιήζεηο ζνθνιάηα γάιαθηνο ζηελ Διιάδα. Ζ ζπζθεπαζία ηεο βαζηδφηαλ πάληα ζην ζπλδπαζκφ ηνπ θφθθηλνπ θαη ιεπθνχ, ελψ ε ηειεπηαία αλαδηακφξθσζε ηνπ εηθαζηηθνχ ηεο έγηλε ην 1999, φηαλ απέθηεζε ην ραξαθηεξηζηηθφ θχκα πνπ ππνδειψλεη θίλεζε, γαιαθηψδε πθή θαη επαλάζηαζε. 41

43 ΗΟΝ Σα ζεκέιηα ηνπ επηρεηξεκαηηθνχ βειελεθνχο ηεο ΗΟΝ σο κηα απφ ηηο κεγαιχηεξεο ειιεληθέο βηνκεραλίεο ζνθνιαηνεηδψλ θαη δαραξσδψλ πξντφλησλ κπαίλνπλ κεηά απφ ην Γεχηεξν Παγθφζκην Πφιεκν. ήκεξα, ζε έλα πιήξσο δηεζλνπνηεκέλν επηρεηξεκαηηθφ πεξηβάιινλ ε ΗΟΝ παξακέλεη κία ακηγψο ειιεληθή ζνθνιαηνπνηία θαη δηαηεξεί αλαιινίσηε ηε γεχζε θαη ηελ πνηφηεηα ησλ πξντφλησλ ηεο. Σν φλνκα ηεο εηαηξείαο πξνέξρεηαη απφ ην αξσκαηηθφ ινπινχδη ίνλ ην εχνζκνλ, πνπ είλαη γλσζηφηεξν ζε φινπο κε ην φλνκα κελεμέο. Ο κελεμέο ππήξμε γηα εθαηνληάδεο ρξφληα έλα απφ ηα πην δεκνθηιή θπηά ζηε καγεηξηθή θαη ηε δαραξνπιαζηηθή. Ζ ΗΟΝ, ηδηαίηεξα ηα ηειεπηαία 40 ρξφληα ζηα νπνία παξακέλεη ζε εγεηηθή ζέζε ζηνλ θιάδν ηεο ζνθνιάηαο, θαηέρεη πνιιέο πξσηηέο ζην ρψξν αλαθνξηθά κε ηα πξντφληα πνπ δηαζέηεη ζηελ αγνξά, αιιά θαη σο πξνο ηελ επηθνηλσλία ηεο, ηελ νξγάλσζή ηεο θαη ηελ θνηλσληθή πξνζθνξά ηεο. Σν 1947 γηα πξψηε θνξά δεκηνπξγεί ηε ζνθνιάηα γάιαθηνο κε ακχγδαια, ηε γλσζηή ζε φινπο ΗΟΝ Ακπγδάινπ, ε νπνία κέρξη ζήκεξα είλαη ην πιένλ αγαπεηφ είδνο απφ ηελ επξεία γθάκα πξντφλησλ ηεο, «ε πξψηε καο αγάπε θαη παληνηηλή». Ζ ΗΟΝ Ακπγδάινπ παξακέλεη εγέηεο ηεο αγνξάο γηα πεξηζζφηεξν απφ ηέζζεξηο δεθαεηίεο. Σν θιαδί ηεο αλζηζκέλεο κπγδαιηάο πνπ ραξαθηεξίδεη ηε ζπζθεπαζία ηεο, έγηλε απφιπην ζπλψλπκν ζηε ζπλείδεζε ησλ θαηαλαισηψλ κε ηε ζνθνιάηα ακπγδάινπ. Μία ζεηξά απφ πξσηηέο ζπλνδεχνπλ ηελ παξνπζία ηεο ΗΟΝ, φπσο ε πξψηε ηεηξάγσλε ζνθνιάηα ειιεληθήο παξαγσγήο (Break) ζε ζπζθεπαζία κε εχθνιν άλνηγκα, ην ζνθνιαηάθη κε ην νιφθιεξν θνπληνχθη (Noisetta) θαη θπζηθά ηε νθνθξέηα ηεο ΗΟΝ πνπ απνηειεί έλα απφ ηα πην ζεκαληηθά πξντφληα ηεο ειιεληθήο αγνξάο ζηνλ θιάδν ησλ δαραξσδψλ. Γηα ηελ παξαγσγή ησλ ζνθνιαηέλησλ πξντφλησλ, νη δηαθνξεηηθέο πνηθηιίεο θαθανβάιαλσλ - ησλ θαξπψλ ηνπ θαθαφδεληξνπ απ φπνπ παξάγεηαη ην θαθάν - αλαθαηεχνληαη ζε πξνθαζνξηζκέλεο αλαινγίεο, ζχκθσλα κε ηελ κπζηηθή ζπληαγή θάζε ζνθνιαηνπνηνχ. Ηδηαίηεξα, ε ΗΟΝ Ακπγδάινπ επεξέαζε βαζηά φρη κφλν ηηο γεπζηηθέο πξνηηκήζεηο ησλ Διιήλσλ θίισλ ηεο, αιιά θαη ηελ πνξεία ηεο εγρψξηαο δηαθεκηζηηθήο δεκηνπξγίαο, θαζψο ήηαλ απφ ηα πξψηα πξντφληα πνπ πξνβιήζεθαλ ζηηο ζειίδεο δεκνθηιψλ πεξηνδηθψλ ηεο 42

44 επνρήο. Σν φλνκα "ΗΟΝ" ζπλδέεηαη κε ακέηξεηεο γιπθέο αλακλήζεηο απφ ηε δσή ηνπ θαζελφο καο. NESTLÉ Ηζηνξία Ζ Nestlé πήξε ην φλνκά ηεο απφ ηνλ θαξκαθνπνηφ Αλξί Νεζηιέ (Henri Nestlé) πνπ θαηαγφηαλ απφ ηελ Φξαλθθνχξηε. Σν 1866 δεκηνχξγεζε δηθή ηνπ εηαηξεία, ε νπνία ην 1905 ζπγρσλεχζεθε κε ηελ Anglo-Swiss Condensed Milk Company κε έδξα ην ακ (Cham) ηεο Διβεηίαο. Καηά ηα ηέιε ηνπ 19νπ αηψλα πξντφληα ηεο Nestlé εκθαλίδνληαη ζηε Διιάδα. Σν 1973 ηδξχεηαη ε ζεκεξηλή Nestlé Διιάο, πνπ είλαη παξνχζα θαη κε εξγνζηάζηα παξαγσγήο ζηελ Διιάδα. Απφ ηελ Nestlé Διιάο πξνέξρεηαη ε εθεχξεζε ηνπ πιένλ δηεζλψο γλσζηνχ Φξαπέ. Ζ Nestlé ζήκεξα Ζ Nestlé ζήκεξα είλαη κηα απφ ηηο κεγαιχηεξεο εηαηξείεο ηξνθίκσλ ζε νιφθιεξν ηνλ θφζκν, θαζψο απαζρνιεί άηνκα παγθνζκίσο θαη δηαζέηεη 481 εξγνζηάζηα ζε 87 ρψξεο θαη ηηο πέληε επείξνπο. Γηαζέηεη επξεία γθάκα πξντφλησλ. Γλσζηά πξντφληα ηεο ζηελ Διιάδα είλαη ν ζηηγκηαίνο θαθέο Nescafé, ηα είδε βξεθηθήο δηαηξνθήο "Neslac", "Nan" θ. ά,. νη ζνθνιάηεο "Crunch", "Smarties" "KitKat", ζηηγκηαία ξνθήκαηα (Νεζθνπίθ), πξντφληα καγεηξηθήο κε ηελ επσλπκία "Maggi", κεηαιιηθφ εκθηαισκέλν λεξφ ("Κνξπή", "Perrier"), παγσηά, πξντφληα γηα θαηνηθίδηα (φπσο ηα "Friskies") θ. ά. 43

45 3.6.2 Κνηλωληθέο ρξήζεηο ηεο ζνθνιάηαο θαη ηνπ θαθάν Σε δεθαεηία ηνπ 1960 φιεο νη βηνκεραλίεο ηείλνπλ λα δεκηνπξγήζνπλ ηελ εληχπσζε φηη νη ζνθνιάηεο είλαη έλα πξντφλ πνπ κπνξεί λα θαηαλαισζεί απφ φινπο. Ζ ζνθνιάηα ζρεηίδεηαη ζπρλά κε δηάθνξεο θνηλσληθέο εθδειψζεηο, φπσο πξνθχπηεη απφ αξθεηέο αλαθνξέο πνπ έρνπλ βξεζεί. ΑΠΟΚΡΗΔ Έλα απφ ηα πεξηζζφηεξν δηαδεδνκέλα έζηκα πνπ ζπλδένληαη κε ηελ ζνθνιάηα, είλαη απηφ ηνπ ζνθνιαηνπφιεκνπ πνπ πξαγκαηνπνηείηαη ηελ ηειεπηαία Κπξηαθή ηελ Απνθξηάο θαη ζπλερίδεηαη κέρξη ηελ επνρή καο. Σν 1892 έρνπκε ηελ πξψηε αλαθνξά γηα ηνλ ζνθνιαηνπφιεκν ζηελ Πάηξα. νθνιάηεο πεηνχζαλ ζηνλ θφζκν νη πινχζηνη. ηελ εθεκεξίδα ΔΜΠΡΟ ην 1900, βξίζθεηαη ε ακέζσο επφκελε αλαθνξά, φπνπ αλαγξάθεηαη φηη εθηφο απφ ινπινχδηα θαη ραξηνπφιεκν «νη αξκαηνδξνκνχληεο ληνκηλνθφξνη» έξηρλαλ νιφθιεξεο πιάθεο ζνθνιάηαο ζην πιήζνο, ην νπνίν παξαθνινπζνχζε ηελ παξέιαζε ζηελ Πξέβεδα. Αξγφηεξα πιεξνθνξνχκαζηε φηη ην έζηκν απηφ επηθξαηεί θαη ζηελ Πιάθα, φπνπ ζχκθσλα κε κία αλαθνίλσζε, ε νπνία έρεη δεκνζηεπηεί ζηελ εθεκεξίδα ΔΛΔΤΘΔΡΗΑ «θαηά ηελ παξέιαζε ζα ξηθζνχλ ζνθνιάηεο θαη άιια δηαθεκηζηηθά πξντφληα», πξάγκα πνπ ζεκαίλεη φηη απηή ε δηαδηθαζία απνζθνπνχζε ζηελ πξνψζεζε ησλ πξντφλησλ ηεο εηαηξείαο εθείλεο. Έλα αθφκε κέξνο πνπ γηνξηάδεη ηηο Απφθξηεο κε απηφλ ηνλ ηξφπν είλαη θαη ε Κέξθπξα. Σν έζηκν απηφ θάλεη εληνλφηεξε ηελ παξνπζία ηνπ ζηελ Πάηξα, απφ φπνπ θαη μεθίλεζε. Πεξίπνπ θάζε ρξνληά κεηά ην 1960 βξίζθνπκε άξζξα, ηα νπνία αλαθέξνληαη ζε απηφ ην γεγνλφο. ε απηά γίλεηαη ιφγνο γηα ηηο πνιχ κεγάιεο πνζφηεηεο ζνθνιάηαο πνπ ξίπηνληαη θάζε θνξά απφ ηα άξκαηα, φπσο γηα παξάδεηγκα ην 1961 πνπ έγηλε ξίςε ζνθνιαηψλ θαη ην 1962 πνπ «ηέζζεξηο-πέληε καζθνθφξνη θεξλνχλ ρνπβαξληάδηθα ην πιήζνο θαη ελζπχξνπλ εκθπιίνπο πνιέκνπο ζηηο νκάδεο ησλ παηδηψλ πνπ πεξηκέλνπλ ηε γιπθεηά βξνρή». Απνθνξχθσκα ηεο γιπθεηάο βξνρήο απνηειεί ην 1960, φπνπ ζε κηα εθεκεξίδα πξναλαγγέιιεηαη ε ξήςε ηεκαρίσλ ζνθνιάηαο. 44

46 ΥΡΗΣΟΤΓΔΝΝΑ-ΠΡΩΣΟΥΡΟΝΗΑ Σα Υξηζηνχγελλα είλαη κηα γηνξηή άκεζα ζπλδπαζκέλε κε ηα παηδηά, νπφηε δε ζα κπνξνχζε λα κε ζρεηίδεηαη θαη κε ηε ζνθνιάηα. ε έλα άξζξν ηνπ 1965 κε ηίηιν «γιπθχζκαηα ηα θεηηλά Υξηζηνχγελλα» αλαθέξεηαη φηη κεηά ηα θαηεμνρήλ γιπθά ησλ Υξηζηνπγέλλσλ, αθνινχζεζαλ ζε πσιήζεηο νη ζνθνιάηεο. Υαξαθηεξηζηηθή είλαη ε δηαθήκηζε ηεο επνρήο εθείλεο, φπνπ ε ΔΒΓΑ παξνπζηάδεη έλα θνξίηζη λα θάλεη ηελ πξνζεπρή ηνπ θαη ζηνλ αληηθαηνπηξηζκφ κηαο Υξηζηνπγελληάηηθεο κπάιαο θαίλεηαη ε ζνθνιάηα πνπ δηαθεκίδεηαη. ηηο κέξεο καο ε ζνθνιάηα έρεη εηζβάιεη θαζνξηζηηθά ζηηο γηνξηέο ησλ Υξηζηνπγέλλσλ θαη ηεο Πξσηνρξνληάο. ην εξγνζηάζην ηνπ Παπιίδε, κέρξη θαη πξηλ απφ 3 ρξφληα, πξαγκαηνπνηνχληαλ κηα έθζεζε ζαλ θεζηηβάι ζνθνιάηαο. 45

47 ΠΑΥΑ-ΝΖΣΔΗΑ Μέζα ζην βηβιίν ηεο Μπξζίλεο Αθνηάληε γηα ηε ζνθνιάηα αλαθέξεηαη φηη ηελ Μ. Παξαζθεπή ζε κία εθθιεζία ζηελ Κπςέιε ν ηεξέαο κνηξάδεη ζηνπο πηζηνχο απφ κηα ζνθνιάηα πγείαο Παπιίδε, θαη απηφ έρεη γίλεη έζηκν. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο αξαθνζηήο ζρεδφλ φιεο νη εηαηξίεο δηαθήκηδαλ ηα πξντφληα ηνπο ηνλίδνληαο απηφ ην ζηνηρείν. Αθφκα ν Παπιίδεο απφ ην 1908 δήισλε φηη ε ζνθνιάηα ηνπ είλαη λεζηήζηκε θαη ην 1913 ππάξρεη δηαθήκηζε γηα ην θαθάν ηνπ. Απφ ηελ άιιε ην πνιπθαηάζηεκα ΜΗΝΗΟΝ πξνηείλεη γηα παζραιηάηηθα παηρλίδηα θαιαζάθηα κε ειίηζεο, θαξακέιεο θαη ζνθνιάηεο. Σν Πάζρα ζρεηίδεηαη άκεζα θαη κε ηα ζνθνιαηέληα απγά. Σν 1965 ππάξρεη ηδηαίηεξε δηαθήκηζε γηα ηελ θαηλνηνκία ησλ ζνθνιαηέλησλ απγψλ, ηα νπνία απφ ην θπζηθφ κέγεζνο ελφο απγνχ κπνξνχλ λα θηάζνπλ ην κέγεζνο κηαο κπάιαο πνδνζθαίξνπ. 46

48 ΓΗΟΡΣΖ ΑΓ. ΒΑΛΔΝΣΗΝΟΤ Πξφθεηηαη γηα κηα μελφθεξηε γηνξηή ησλ ηειεπηαίσλ ρξφλσλ κε ζπλέπεηα λα κελ ππάξρνπλ παιαηφηεξα ζηνηρεία γηα ηελ Διιάδα. Παξφια απηά ε ζνθνιάηα έρεη θαζηεξσζεί ζαλ δψξν έλδεημεο αγάπεο θαη έρνπλ ζπκκεηάζρεη ηδηαίηεξα νη δηαθεκηζηηθέο θακπάληεο ησλ εηαηξηψλ ζε απηφ. Δπίζεο δε ζα έπξεπε λα παξαιεθζεί φηη ζηηο 14 ηνπ Φιεβάξε δηαηίζεληαη ζηελ αγνξά δηάθνξεο εηδηθέο ζπζθεπαζίεο αιιά θαη είδε πνπ ηνλ ππφινηπν ρξφλν δελ παξάγνληαη. ΓΗΟΡΣΖ ΣΖ ΜΖΣΔΡΑ Ζ γηνξηή ηεο κεηέξαο είλαη πεξηζζφηεξν ζπλπθαζκέλε κε ηε ζνθνιάηα ζηελ Ακεξηθή Ωζηφζν βξέζεθε κηα αλαθνξά ηνπ 1959, ζηελ νπνία αλαθέξεηαη φηη «παληνχ ζπλεζίδεηαη νη επρέο πξνο ηε Μεηέξα λα ζπλνδεχνληαη απφ έλα θνπηί γιπθά ή ζνθνιαηάθηα... ίζσο γηαηί ε Μεηέξα είλαη ην γιπθχηεξν πξάγκα ζηνλ θφζκν». 47

49 3.6.3 Γηαηηεηηθέο ρξήζεηο Οπσο έρεη ήδε ζεκεησζεί, ε πξψηε αλαθνξά γηα αγνξά ζνθνιάηαο ρξνλνινγείηαη ην Δμάιινπ ηέηνηα πξντφληα αγνξάδνληαλ γηα εηδηθά πξφζσπα ηεο νηθνγέλεηαο (κεηέξα ηνπ ζπηηηνχ) θαη κφλν έλα θνκκάηη. Ζ ακέζσο επφκελε αλαθνξά ζπλαληάηαη ην 1847 θαη αθνξά ηελ θαηαλάισζε ξνθήκαηνο ζνθνιάηαο. ηνλ θαηάινγν ηνπ Παπιίδε ηνπ 1876 (Γιπθπζκαηνπνηείνλ), ε ζνθνιάηα ραξαθηεξίδεηαη πνιχ ζξεπηηθή θαη ελδείθλπηαη σο θάξκαθν γηα άηνκα εμαληιεκέλα, άηνκα ζε αλάξξσζε, άηνκα πνπ έρνπλ ράζεη πνιχ αίκα, αδχλαηεο γπλαίθεο, ειηθησκέλνπο θαη θαρεθηηθνχο. Δπίζεο πξνηείλεηαη σο πξφγεπκα. Γίλεηαη επίζεο αλαθνξά ζε επππφιεπηνπο άλδξεο απφ ην εμσηεξηθφ, νη νπνίνη θαηαλάισλαλ ζνθνιάηα γηα πξφγεπκα ή γηα δσληάληα ζηα ηειεπηαία ρξφληα ηεο δσήο ή γηα παξάηαζε ηεο δσήο. ε κεγάιε ειιεληθή εγθπθινπαίδεηα ζην αληίζηνηρν ιήκκα γηα ηε ζνθνιάηα δηαβάδνπκε φηη ε θαηαλάισζή ηεο ζπληζηάηαη γηα ηνπο γέξνληεο, ηνπο κπηθψο εξγαδφκελνπο θαη σο ξφθεκα γηα φζνπο κέλνπλ ζε ςπρξά θιίκαηα. Σν ξφθεκα ηεο ζνθνιάηαο ζεσξείηαη επίζεο ηνλσηηθφ θαη ζξεπηηθφ. Αθφκε, ζε λεφηεξν εγθπθινπαηδηθφ ιεμηθφ αλαθέξεηαη φηη ιφγσ ηεο πςειήο πεξηεθηηθφηεηαο ηεο ζε ιίπνο θαη ζε ζάθραξα θαη ηεο πςειήο ζεξκηδηθήο αμίαο ηεο, ε ζνθνιάηα ζα πξέπεη λα ρξεζηκνπνηείηαη ζε κηθξέο πνζφηεηεο. πγρξφλσο ιφγσ ηεο ζενβξσκίλεο πνπ πεξηέρεη θαηέρεη ζέζε επθξαληηθνχ θαη πξνζδίδεη ελέξγεηα ζηνλ νξγαληζκφ. Δηδηθή επηζήκαλζε γίλεηαη ζε θάπνηα βηβιία γηα ην βνχηπξν ηνπ θαθάν πνπ ζεσξείηαη είδνο πνιπηειείαο δηφηη είλαη αθξηβφ. Γη' απηφ ην ιφγν ρξεζηκνπνηείηαη κφλν ζηε δαραξνπιαζηηθή θαη ζηελ παξαζθεπή θαξκάθσλ θαη θαιιπληηθψλ θξεκψλ ή αινηθψλ. Σα ππφινηπα ζπκπεξάζκαηα φζνλ αθνξά ηηο δηαηηεηηθέο ρξήζεηο ηεο ζνθνιάηαο πξνθχπηνπλ απφ ηηο δηαθεκίζεηο πνπ βξέζεθαλ θαηά πεξηφδνπο. Αξρηθά ε ζνθνιάηα απεπζπλφηαλ πεξηζζφηεξν ζε ελήιηθνπο. 48

50 4 ε Δλόηεηα Όζον αθορά ηο κακάο, ηο μέηρο είναι ηο κλειδί. Richard Isaacson, Νεπξνιφγνο 4. νθνιάηα θαη πγεία νθνιάηα! Πνιινί άλζξσπνη φηαλ αθνχλε ηε ιέμε απηή ηνπο έξρνληαη δηαθνξεηηθέο ζθέςεηο: βεινχδηλε πθή, πινχζηα γεχζε, ππέξνρν άξσκα ή πεξηηηά θηιά, ζεξκίδεο, ιίπνο πσο φινη γλσξίδνπκε, ε ζνθνιάηα είλαη έλα ηξφθηκν ζην νπνίν δχζθνια κπνξεί θάπνηνο λα αληηζηαζεί. ηαηηζηηθέο έξεπλεο έρνπλ απνδείμεη φηη ε ζνθνιάηα ζηηο κέξεο καο απνηειεί ην δεκνθηιέζηεξν ηξφθηκν ζηηο γπλαίθεο θαη ην δεχηεξν πην δεκνθηιέο ζηνπο άληξεο. Ζ ζνθνιάηα είλαη κηα απφιαπζε κε ακθηιεγφκελεο επηπηψζεηο ζηνλ νξγαληζκφ καο. Θα πξνζπαζήζνπκε λα αλαιχζνπκε ηηο ζεηηθέο θαη ηηο αξλεηηθέο ηεο επηδξάζεηο. Σν θαθάν ή ε καχξε ζνθνιάηα θάλεη θαιφ ζην θπθινθνξηθφ καο ζχζηεκα. Δπίζεο θάλεη θαιφ ελάληηα ζηνλ θαξθίλν, ζηε δηέγεξζε ηνπ εγθεθάινπ, ζηελ πξφιεςε ηνπ βήρα θαη ζηηο θνηιηαθέο δηαηαξαρέο. Δπίζεο βνεζά ζηελ αχμεζε ηεο ηθαλφηεηαο ζπγθέληξσζεο, ζηελ ελεξγεηηθφηεηα, θαη έρεη θαηαπξαυληηθέο ηδηφηεηεο. Σν πξφβιεκα κε ηε ζνθνιάηα ηνπ εκπνξίνπ είλαη φηη έρεη θαη θάπνηεο αξλεηηθέο επηπηψζεηο ζηνλ νξγαληζκφ καο, επεηδή είλαη επεμεξγαζκέλε θαη πεξηέρεη πξφζζεηα ζπζηαηηθά, δάραξε θαη ινηπά, πνπ ηεο αθαηξνχλ σθέιηκεο νπζίεο. Έηζη ζπκβάιιεη δπζηπρψο θαη ζην θαηλφκελν ηεο παρπζαξθίαο. Ζ καχξε ζνθνιάηα ιέγεηαη πγείαο, επεηδή πεξηέρεη πνιχ πεξηζζφηεξν θαθάν θαη ιηγφηεξα πξφζζεηα ζπζηαηηθά, γεγνλφο πνπ ηελ θάλεη πην πγηεηλή. Ζ ζνθνιάηα σο πξντφλ κε βάζε ην θαθάν είλαη εζηζηηθή. Έηζη, εάλ απνθηήζνπκε κηα γιπθηά ζρέζε εμάξηεζεο καδί ηεο, κε δπζθνιία ζα ηελ απαξλεζνχκε. Δθφζνλ πνιινί άλζξσπνη αξέζθνληαη ζηε ζνθνιάηα, θαιφ ζα ήηαλ λα γλσξίδνπλ ηα ζπζηαηηθά ηεο. Πεξηέρεη πξσηεΐλεο, νη νπνίεο είλαη απαξαίηεηεο γηα ην κεηαβνιηζκφ ησλ θπηηάξσλ, κέρξη 50 % θνξεζκέλα ιίπε (απηέο είλαη νη ιηπαξέο ηεο νπζίεο), βηηακίλε Δ, πνπ είλαη κία ιηπνδηαιπηή βηηακίλε ζεκαληηθή γηα ηε δνκή ησλ κεκβξαλψλ ησλ θπηηάξσλ, αλφξγαλα ζηνηρεία πνπ παίδνπλ θαζνξηζηηθφ ξφιν ζην κεηαβνιηζκφ ησλ νζηψλ θαη ησλ δνληηψλ, φπσο αζβέζηην, θψζθνξν θαη καγλήζην. Πεξηέρεη αθφκα ζίδεξν, απαξαίηεην γηα ηε ζχλζεζε ηεο αηκνζθαηξίλεο, ε νπνία κεηαθέξεη ην νμπγφλν κέζα ζηα εξπζξά αηκνζθαίξηα 49

51 ηνπ αίκαηνο, έλα δηεγεξηηθφ γηα ην θεληξηθφ λεπξηθφ ζχζηεκα πνπ είλαη ε θαθεΐλε, ραιθφ, πνπ ζπκβάιιεη ζην κεηαβνιηζκφ ηνπ ζηδήξνπ, βνεζάεη ζηε ζχλζεζε ηεο κειαλίλεο ζην δέξκα θαη ζηα καιιηά θαη βνεζάεη ζηε ιεηηνπξγία ηνπ θεληξηθνχ λεπξηθνχ ζπζηήκαηνο. Έλα αθφκα ζεκαληηθφ ζπζηαηηθφ ηεο ζνθνιάηαο είλαη νη θπηηθέο νπζίεο κε αληηνμεηδσηηθέο ηδηφηεηεο. Γλσξίδνπκε φηη ην θαθάν απφ ην νπνίν παξαζθεπάδεηαη ε ζνθνιάηα, πεξηέρεη πεξηζζφηεξεο απφ 600 θπηηθέο νπζίεο, φπσο νη πνιπθαηλφιεο, νη νπνίεο έρνπλ αληηνμεηδσηηθέο νπζίεο, πνπ αλαραηηίδνπλ ηνπο κεραληζκνχο γήξαλζεο ηνπ ζψκαηνο. Πξέπεη λα ζεκεηψζνπκε φηη ε ζνθνιάηα ζθνχξνπ ρξψκαηνο, πεξηέρεη πεξηζζφηεξεο πνιπθαηλφιεο, αθνχ παξαζθεπάδεηαη απφ πεξηζζφηεξν θαθάν. Απφ φια ηα παξαπάλσ ζπκπεξαίλνπκε φηη ε ζνθνιάηα δελ είλαη απηφ πνπ πηζηεχνπκε φινη. Πεξηέρεη πνιιά ρξήζηκα θαη σθέιηκα ζπζηαηηθά θαη δελ έρεη κφλν αξλεηηθέο επηπηψζεηο ζηνλ νξγαληζκφ καο. Γελ είλαη ζσζηφ λα πνχκε φηη ηξψγνληαο ζνθνιάηα ζα παρχλνπκε. Σα πάληα εμαξηψληαη απφ εκάο, δηφηη αλ ηξψκε ππεξβνιηθέο πνζφηεηεο ζνθνιάηαο ζα πάξνπκε θαη πεξηηηφ βάξνο, θαζψο είλαη πινχζηα ζε ελέξγεηα. Μηθξέο πνζφηεηεο ζνθνιάηαο πεξηέρνπλ πνιιέο ζεξκίδεο. Απηφ νδεγεί ζηελ αχμεζε ηνπ ζσκαηηθνχ βάξνπο θαη ζηελ παρπζαξθία. Κάηη πνπ δελ πεξηκέλακε θαη απνδεηθλχεηαη απφ κία λέα ακεξηθαληθή επηζηεκνληθή έξεπλα είλαη φηη νη άλζξσπνη πνπ θαηαλαιψλνπλ ζνθνιάηα κεξηθέο θνξέο θάζε εβδνκάδα, είλαη θαηά κέζν φξν πην ιεπηνί ζε ζρέζε κε φζνπο ηξψλε κφλν θαηά πεξίζηαζε. Λέγεηαη επίζεο φηη αλ θαη ε ζνθνιάηα πεξηέρεη πνιιέο ζεξκίδεο, πεξηέρεη επίζεο θάπνηα ζπζηαηηθά πνπ δηεπθνιχλνπλ ηελ απψιεηα βάξνπο, πξάγκα πνπ είλαη αξθεηά πεξίεξγν, αθνχ γλσξίδνπκε φηη ηα πεξηζζφηεξα απφ ηα ζπζηαηηθά ηεο επλννχλ ηελ παξαγσγή πξφζζεησλ ιηπψλ, δειαδή ην πάρνο. Έλα απφ ηα ζεηηθά ζηνηρεία ηεο ζνθνιάηαο είλαη θαη ε ζπκβνιή ηεο ζηηο θαιέο αζιεηηθέο επηδφζεηο. Οη πεξηζζφηεξνη αζιεηέο πξηλ αξρίζνπλ λα αζθνχληαη, θαηαλαιψλνπλ κηα κηθξή πνζφηεηα ζνθνιάηαο, ε νπνία εληζρχεη ηελ απφδνζή ηνπο. Απηφ ζπκβαίλεη, γηαηί ε ζνθνιάηα ιφγσ ηεο ζενβξσκίλεο, ηνπ καγλεζίνπ θαη ηνπ θσζθφξνπ, ζπζηαηηθψλ πνπ κεηψλνπλ ηελ θνχξαζε, δηψρλεη ηελ ππλειία θαη ζε αλεβάδεη ςπρνινγηθά. Δπίζεο είλαη αγρνιπηηθή, δηφηη πεξηέρεη κηθξέο πνζφηεηεο θαηλνιαηζπιακίλεο, ζπζηαηηθφ πνπ έρεη ηελ ηθαλφηεηα λα θαηαζηέιιεη ην ζηξεο, λα δηεγείξεη ηνλ εγθέθαιν θαη λα πξνθαιεί αίζζεκα επθνξίαο. Έηζη θαηαθέξλεη λα πνιιαπιαζηάδεη ηελ αληνρή γηα δεκηνπξγηθή εξγαζία θαη άζθεζε, δηψρλνληαο ην άγρνο. Μπνξεί λα θαίλεηαη παξάμελν, αιιά ε ζνθνιάηα έρεη θαη ζεξαπεπηηθέο ηδηφηεηεο. Καιφ ζα ήηαλ λα ηηο γλσξίδνπκε, επεηδή θαηά πάζα πηζαλφηεηα ζα καο θαλνχλ ρξήζηκεο. Κάπνηεο ζεξαπεπηηθέο ηδηφηεηεο ηεο ζνθνιάηαο έγηλαλ γλσζηέο ήδε απφ ηελ επνρή ησλ Αδηέθσλ. Έξεπλεο πνπ έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί, έρνπλ δείμεη φηη ε ζνθνιάηα βνεζάεη ζηελ πξφιεςε ηεο ππέξηαζεο θαη ηε κείσζε θαξδηαθψλ λνζεκάησλ. 50

52 Ζ ζνθνιάηα ζπκβάιιεη επίζεο ζηελ αχμεζε ησλ θπζηθψλ νπηνεηδψλ ηνπ νξγαληζκνχ, πνπ ξπζκίδνπλ ηε δηάζεζε. χκθσλα κε έξεπλεο, απηνί πνπ θαηαλαιψλνπλ ζνθνιάηα, δνπλ έλα ρξφλν πεξηζζφηεξν απφ ηνπο κε θαηαλαισηέο. Ζ ζενβξσκίλε εληζρχεη ηε ιεηηνπξγία ησλ λεθξψλ θαη ηνλ εγθέθαιν πνπ γεξλά. Ζ θαηαλάισζε ξνθήκαηνο ζνθνιάηαο ζε θαζεκεξηλή βάζε, βνεζάεη ηελ πγεία ηνπ εγθεθάινπ ζε ειηθησκέλνπο. Μηα έξεπλα πάλσ ζε απηφ έγηλε κε βάζε 90 ειηθησκέλνπο πνπ εκθάληδαλ είδε ειαθξηά λνεηηθή εμαζζέλεζε θαη είραλ δπζθνιίεο κε ηε κλήκε, ηε γιψζζα, ηε λφεζε ή ηελ θξίζε. χκθσλα κε ην πείξακα, νη άλζξσπνη απηνί θαηαλάισλαλ επί 8 εβδνκάδεο ξφθεκα θαθάν κε δηαθνξεηηθέο πνζφηεηεο θιαβνλνεηδψλ. ζνη θαηαλάισλαλ πςειά θαη κέηξηα επίπεδα θιαβνλνεηδψλ ζην ξφθεκα, είραλ θαιχηεξε επίδνζε ζε ηεζη πξνζνρήο θαη άιισλ λνεηηθψλ ηθαλνηήησλ ζε ζχγθξηζε κε απηνχο πνπ θαηαλάισλαλ ρακειά επίπεδα θιαβνλνεηδψλ. Δπηπιένλ ε ζνθνιάηα: Προιακβάλεη ηα εκθράγκαηα: χκθσλα κε κειέηε Παλεπηζηεκίνπ ηεο Μειβνχξλεο, πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ηνλ Ηνχλην ηνπ 2012, επηβεβαηψλνληαη ηα νθέιε ηεο ηαθηηθήο θαηαλάισζεο καχξεο ζνθνιάηαο ζηελ πξφιεςε ηνπ εκθξάγκαηνο. πσο έρεη πξναλαθεξζεί ε ζνθνιάηα είλαη πινχζηα ζε πνιπθαηλφιεο, ηζρπξά, θπζηθά αληηνμεηδσηηθά πνπ κεηψλνπλ ην ζηξεο θαη πεξηνξίδνπλ ηνπο θηλδχλνπο γηα θαξδηαγγεηαθέο λφζνπο. Ζ Έια Εφκεξ ππεχζπλε ηεο ζπγθεθξηκέλεο κειέηεο αλαθέξεη: «Σα ζπκπεξάζκαηά καο δείρλνπλ φηη ε ζνθνιάηα κπνξεί λα απνηειέζεη κηα ελαιιαθηηθή ή έλα ζπκπιήξσκα ζηε θαξκαθεπηηθή αγσγή ζε αλζξψπνπο κε απμεκέλν θίλδπλν γηα θαξδηαγγεηαθή λφζν. ίγνπξα δελ πξνηείλνπκε ζηνπο αλζξψπνπο απηνχο κφλν ηε ζνθνιάηα, αιιά ζε ζπλδπαζκφ κε άιιεο κεζφδνπο, φπσο ηελ άζθεζε». Λίγε ζνθνιάηα ηελ εκέξα ην έκθξαγκα ην θάλεη πέξα, ινηπφλ. Είλαη αληηγεραληηθή: Ζ καχξε ζνθνιάηα έρεη αληηνμεηδσηηθά πνπ θαηαζηέιινπλ ηε βιαβεξή δξάζε ησλ ειεχζεξσλ ξηδψλ. Είλαη αληηθαρθηληθή: χκθσλα κε ην πφξηζκα έξεπλαο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ ηεο Georgetown ε νπζία ηνπ θαθάν πξνθπαληδίλε αλαζηέιιεη ηνλ πνιιαπιαζηαζκφ ησλ θαξθηληθψλ θπηηάξσλ ηνπ καζηνχ. 51

53 Έτεη αληηβετηθή δράζε : Απνηέιεζκα έξεπλαο ηνπ Imperial College ηνπ Λνλδίλνπ έδεημε φηη ε ζενβξσκίλε είλαη θαηά 30% απνηειεζκαηηθφηεξε ελαληίνλ ηνπ επίκνλνπ βήρα αθφκε θαη απφ ηζρπξά θάξκαθα, θαη κάιηζηα ρσξίο παξελέξγεηεο. Χαρίδεη καθροδωία : ε έξεπλα, ε νπνία βξίζθεηαη αθφκα ζε εμέιημε, θαίλνληαη φηη νη θαηαλαισηέο ζνθνιάηαο δνπλ έλα ρξφλν πεξηζζφηεξν απφ ηνπο κε θαηαλαισηέο, ράξε ζηα αληηνμεηδσηηθά θαη ηηο πνιπθαηλφιεο πνπ πεξηέρνληαη ζηε ζνθνιάηα. Δελ προθαιεί εζηζκό : Έξεπλα πνπ έγηλε ζηελ Νέα Τφξθε έδεημε φηη ε καχξε ζνθνιάηα δελ δεκηνπξγεί εζηζκφ σο πξνο ηελ θαηαλάισζή ηεο. Ωθειεί ηοσς δηαβεηηθούς : Έξεπλα πνπ έγηλε ζην Παλεπηζηήκην Hull δηαπίζησζε φηη ην επίπεδν ηεο νιηθήο ρνιεζηεξφιεο έπεζε ζε έλα κηθξφ αξηζκφ δηαβεηηθψλ, ζηνπο νπνίνπο είραλ δνζεί κπάξεο καχξεο ζνθνιάηαο επί 16 εβδνκάδεο, ελψ ε «θαιή» ρνιεζηεξφιε ηνπο παξάιιεια απμήζεθε. Μεηώλεη ηε τοιεζηερίλε: χκθσλα κε έξεπλα ηνπ Παλεπηζηεκίνπ ηεο Βνζηφλεο ε καχξε ζνθνιάηα κεηψλεη ηελ θαθή ρνιεζηεξφιε, βειηηψλεη ηελ θαηάζηαζε ησλ αγγείσλ, ελψ παξάιιεια απμάλεη ηελ επαηζζεζία ζηελ ηλζνπιίλε ησλ θπηηάξσλ. Σν ζπκπέξαζκα πνπ κπνξνχκε λα βγάινπκε απφ φια απηά είλαη φηη ε ζνθνιάηα φρη κφλν δε βιάπηεη ηνλ νξγαληζκφ καο ζην βαζκφ πνπ πηζηεχακε, αιιά αληηζέησο πξνάγεη ηελ πγεία καο! Ζ κέηξηα θαηαλάισζε ζνθνιάηαο θαιήο πνηφηεηαο σθειεί ηνλ νξγαληζκφ. Σν θάιην, ην αζβέζηην, θαη ην καγλήζην ηεο ζνθνιάηαο κεηψλνπλ ηελ αξηεξηαθή πίεζε θαη ζπκβάιινπλ ζηελ πξφιεςε ηεο ππέξηαζεο. Δηδηθά ην καγλήζην, φηαλ βξίζθεηαη ζε ρακειά επίπεδα ζην αίκα, απμάλεη ηνπο πφλνπο πξηλ απφ ηελ έλαξμε ηεο πεξηφδνπ. Γη απηφ θαη έρεη παξαηεξεζεί φηη ζηηο πεξηζζφηεξεο γπλαίθεο απμάλεηαη ε επηζπκία γηα ζνθνιάηα θνληά ζε απηή ηελ πεξίνδν ηνπ κήλα. Κάηη πνπ ίζσο λα κελ γλσξίδακε κέρξη ηψξα είλαη φηη ε ζνθνιάηα επεξεάδεη φρη κφλν ηε ζσκαηηθή, αιιά θαη ηελ ςπρηθή καο πγεία. Δίλαη επηζηεκνληθά απνδεδεηγκέλν φηη κε ηελ θαηαλάισζε ζνθνιάηαο ελεξγνπνηείηαη ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή ηνπ εγθεθάινπ θαη εθθξίλνληαη ρεκηθέο νπζίεο ίδηεο κε απηέο πνπ απειεπζεξψλνληαη φηαλ βξηζθφκαζηε ζε θαηάζηαζε ςπρηθήο επθνξίαο θαη ηθαλνπνίεζεο. Απηφ νθείιεηαη ζηελ χπαξμε θαηλνιαηζπιακίλεο, ζπζηαηηθνχ πνπ θαηαζηέιιεη ην ζηξεο θαη δηεγείξεη ηνλ εγθέθαιν πξνθαιψληαο αίζζεκα επεμίαο. Έηζη πεηπραίλεη λα αλαδσνγνλεί ην θνπξαζκέλν κπαιφ, ελψ πνιιαπιαζηάδεη ηελ αληνρή γηα δεκηνπξγηθή εξγαζία θαη άζθεζε, δηψρλνληαο ην άγρνο. Δπίζεο ην ιχζηκν αξηζκεηηθψλ πξνβιεκάησλ γίλεηαη επθνιφηεξν, φηαλ θάπνηνο πίλεη κεγάιεο πνζφηεηεο ξνθήκαηνο ζνθνιάηαο πνπ πεξηέρεη θιαβνλφιεο, πνπ 52

54 απνηεινχλ ηζρπξέο αληηνμεηδσηηθέο νπζίεο θαη θάλνπλ θαιφ ζηνλ εγθέθαιν. Δπηπιένλ ε θαηαλάισζε πνιιήο ζνθνιάηαο βνεζά θάπνηνλ λα κελ θνπξάδεηαη εχθνια, ηδίσο λνεηηθά, κία ηδηφηεηα πνιχ ρξήζηκε γηα φζνπο καζεηέο ή θνηηεηέο δηαβάδνπλ γηα εμεηάζεηο. Έλα άιιν εξψηεκα πνπ ηίζεηαη ζπρλά, είλαη ην γηαηί κεξηθνί άλζξσπνη παζαίλνπλ θξίζεηο παληθνχ κεηά ηελ θαηαλάισζε ζνθνιάηαο. Ζ αηηία είλαη φηη φινη νη άλζξσπνη δελ έρνπλ ηα γνλίδηα πνπ ηνπο επηηξέπνπλ λα κεηαβνιίδνπλ νπζίεο ζρεηηθέο κε ηελ θαθεΐλε. ηαλ θάπνηνο δελ κπνξεί λα κεηαβνιίζεη ηελ θαθεΐλε, είλαη αξθεηά πηζαλφ λα ζπκβαίλεη ην ίδην θαη κε ηε ζενβξσκίλε, θαζψο πξφθεηηαη γηα ζπγγελείο ρεκηθέο νπζίεο. Δθδειψλεηαη θάηη ζαλ αιιεξγία, ην νπνίν κπνξεί λα είλαη θαη κηα θξίζε παληθνχ. Απηφ πνπ ζα ζπκβεί ζα είλαη αθξηβψο ε ίδηα αληίδξαζε, φπσο θαη αλ θάπνηνο είρε θαηαλαιψζεη ράπηα θαθεΐλεο. Ζ ηαξαρή είλαη ην πξψην ζχκπησκα. Αξγφηεξα κπνξεί λα εκθαληζηεί ηαρππαικία θαη κία αίζζεζε παληθνχ θαη ηξέκνπινπ, δπζθνιία ζηελ αλαπλνή θαη άγρνο. Σα άηνκα πνπ δελ κπνξνχλ λα κεηαβνιίζνπλ ηε ζνθνιάηα ππάξρεη πηζαλφηεηα λα θηάζνπλ κέρξη ηελ έληνλε αξξπζκία. Ζ επηζηεκνληθή νκάδα ηνπ Παλεπηζηεκίνπ ηνπ Μίζηγθαλ κε επηθεθαιήο ηελ Γξ. Αιεμάλδξα Νηη Φειηηζηαληφλην ππνζηεξίδεη φηη, ζχκθσλα κε πείξακα πνπ έγηλε ηνλ Ννέκβξην ηνπ 2012, ε δηέγεξζε ζπγθεθξηκέλεο πεξηνρήο ηνπ εγθεθάινπ κε ρεκηθέο νπζίεο πνπ κνηάδνπλ κε ηα νπηνεηδή, έθαλε ηα πεηξακαηφδσα λα κελ κπνξνχλ λα αληηζηαζνχλ ζηελ ζνθνιάηα. Ο εγθέθαινο παξάγεη ηα δηθά ηνπ νπηνεηδή, ρεκηθέο νπζίεο πνπ κνηάδνπλ κε ην φπην. Μία εμ απηψλ, ε εγθεθαιίλε, έθαλε ηνπο πεηλαζκέλνπο αξνπξαίνπο λα «νξκίζνπλ» ζε ζνθνιαηέληεο θαξακέιεο γξεγνξφηεξα. ηαλ νη επηζηήκνλεο ρνξήγεζαλ ζηα πεηξακαηφδσα κηα ηεξάζηηα δφζε εγθεθαιίλεο ζηελ πεξηνρή ηνπ λενξαβδσηνχ ζψκαηνο, νη αξνπξαίνη κεηαηξάπεθαλ ζε «καζεηηθέο κεραλέο», θαηαλαιψλνληαο πνζφηεηα πνπ αληηζηνηρνχζε ζε έλα άηνκν βάξνπο 68 θηιψλ. «Ζ ρνξήγεζε ηεο εγθεθαιίλεο ηα έθαλε λα ηξψλε ηεξάζηηεο πνζφηεηεο ηξνθήο» εμεγεί ε Γξ Νηη Φειηηζηαληφλην. Σέινο ζα ζέιακε λα αλαθεξζνχκε ζηε ζρέζε ζνθνιάηαο θαη αθκήο. ινη καο γλσξίδνπκε πάλσ θάησ φηη ε ζνθνιάηα θνπληψλεη ηελ αθκή θαη ηα ζππξάθηα. Ζ αιήζεηα φκσο δελ είλαη έηζη αθξηβψο. Έξεπλεο έδεημαλ φηη δελ είλαη ππεχζπλε ε ίδηα ε ζνθνιάηα γηα ηελ αθκή θαη ηα ζππξάθηα. Τπεχζπλεο είλαη θάπνηεο επηπξφζζεηεο νπζίεο πνπ πεξηέρνληαη ζε απηήλ, φπσο ε δάραξε, ην ζηξφπη θαιακπνθηνχ, θαη άιινη πδαηάλζξαθεο. Ζ ζνθνιάηα δειαδή αθαηέξγαζηε, δε επηβαξχλεη ηελ αθκή θαη ηα ζππξάθηα, αιιά θάπνηα 53

55 απφ ηα «αλαγθαία» επηπξφζζεηα ζπζηαηηθά πνπ πξνζηίζεληαη ζε απηήλ, γηα λα γίλεη πην γεπζηηθή θαη απνιαπζηηθή. Μεηά απφ ηελ έξεπλά καο θαη ηηο πιεξνθνξίεο πνπ ζπγθεληξψζακε ζρεηηθά κε ηε ζνθνιάηα, δηαπηζηψλνπκε φηη ηα πεξηζζφηεξα πνπ αθνχγνληαη γχξσ απφ απηή είλαη κχζνη. Θα ζέιακε ινηπφλ λα ηνλίζνπκε φηη ηα νθέιε καο απφ ηα ζξεπηηθά ζπζηαηηθά ηεο ζνθνιάηαο είλαη πεξηζζφηεξα απφ ηηο πηζαλέο αξλεηηθέο επηπηψζεηο πνπ ζα κπνξνχζε λα έρεη ε θαηαλάισζή ηεο ζηνλ νξγαληζκφ καο. 54

56 Δπίινγνο Ζ ζνθνιάηα απνηειεί αλακθηζβήηεηα αγαπεκέλε απφιαπζε ησλ πεξηζζφηεξσλ αλζξψπσλ, θαη θπξίσο παηδηψλ θαη λέσλ. Μέζα απφ ηελ εξγαζία καο αλαθαιχςακε ηελ ηζηνξία ηεο, γλσξίζακε ηε δηαδηθαζία παξαγσγήο ηεο θαη ηα είδε ηεο, ηε ζπλαληήζακε ζε κνπζεία θαη θεζηηβάι αλά ηνλ θφζκν. Μάζακε επίζεο πψο έθηαζε ζηελ Διιάδα, πνηεο είλαη νη γλσζηφηεξεο θαη πην αγαπεκέλεο ζνθνιάηεο ζηε ρψξα καο θαη ζε πνηεο πεξηζηάζεηο ηηο θαηαλαιψλνπκε πεξηζζφηεξν. Σέινο θαηαξξίςακε θάπνηνπο κχζνπο ζρεηηθά κε ηελ επίδξαζή ηεο ζηελ ςπρηθή θαη ζσκαηηθή καο πγεία. Διπίδνπκε λα απνιαχζαηε ην ηαμίδη ζηελ αγαπεκέλε καο ιηρνπδηά φζν θη εκείο. Καη κελ μερλάηε: πνην είδνο ζνθνιάηαο θη αλ πξνηηκάηε, πηθξή, γάιαθηνο, ιεπθή ή άιιε, πεηξακαηηζηείηε κε ηηο ζπληαγέο πνπ ζαο πξνηείλακε. ίγνπξα ζα ζαο εληππσζηάζνπλ. Καιή ζαο απφιαπζε! 55

57 Πεγέο CF%84%CE%B &catid=37: &Itemid= html

58 Απνηειέζκαηα εξωηεκαηνινγίνπ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ Γνωρίηετε ςε ποια χϊρα γίνεται παραγωγι κακάο; 50% 50% ΝΑΙ ΌΧΙ πσο θαίλεηαη ζην παξαπάλσ δηάγξακκα ην 50% ησλ εξσηεζέλησλ απάληεζε ζεηηθά ζηελ εξψηεζε. Γνωρίηετε ποιοσ λαόσ ανακάλυψε το κακάο; 46% 54% ΝΑΙ ΌΧΙ Οη πεξηζζφηεξνη απφ ηνπο εξσηεζέληεο δε γλψξηδαλ ηελ θαηαγσγή ηνπ θαθάν. 57

59 Σασ αρζςει θ ςοκολάτα; 2% 2% 38% 58% Πολφ Αρκετά Λίγο Καθόλου ην 58% αξέζεη πνιχ ε ζνθνιάηα, αξθεηά αξέζεη ζην 39%, ζε ειάρηζηνπο αξέζεη ιίγν, ελψ κφλν ζην 1% δελ αξέζεη θαζφινπ. Ποιο από τα παρακάτω είδθ ςοκαλάτασ ςασ αρζςει; 26% 44% 15% 15% Σοκολάτα γάλακτοσ Σοκολάτα υγείασ Σοκολάτα λευκή Σοοκολάτα αμυγδάλου πσο θαίλεηαη, ζηνπο πεξηζζφηεξνπο αξέζεη ε ζνθνιάηα γάιαθηνο, ε ζνθνιάηα ακπγδάινπ αξέζεη κφλν ζην 23%, γεγνλφο πνπ καο μάθληαζε. πσο ήηαλ αλακελφκελν, ζε ειάρηζηνπο αξέζνπλ ε ζνθνιάηα πγείαο θαη ε ιεπθή. 58

60 Σε ποιεσ περιπτϊςεισ τρϊτε ςοκολάτα; 7% 4% Στεναχωρημζνοι Χαροφμενοι 89% Ανεξάρτητα από τη διάθεςή μου πσο ήηαλ αλακελφκελν, ην 89% απφ ηνπο εξσηεζέληεο απάληεζε φηη ηξψεη ζνθνιάηα αλεμάξηεηα απφ ηελ δηάζεζή ηνπ, ελψ κηθξφ πνζνζηφ απάληεζε φηη ηξψεη ζνθνιάηα φηαλ βξίζθεηαη ζε θαθή δηάζεζε θαη ειάρηζηνη είλαη απηνί πνπ ηξψλε ζνθνιάηα κφλν φηαλ είλαη ραξνχκελνη. Ποιοι πιςτεφτε ότι τρϊνε περιςςότερο ςοκολάτα; 9% 91% Γυναίκεσ Άντρεσ Δίλαη εκθαλέο φηη νη πεξηζζφηεξνη πηζηεχνπλ πσο νη γπλαίθεο ηξψλε πεξηζζφηεξν ζνθνιάηα ζε ζρέζε κε ηνπο άληξεο. 59

61 Γνωρίηετε κάτι ςχετικά με το δίκαιο εμπόριο; 16% 84% ΝΑΙ ΌΧΙ ε απηή ηελ εξψηεζε ειάρηζηνη απάληεζαλ ζεηηθά, κφλν ην 16%. Γνωρίηετε πϊσ γίνεται θ επεξεργαςία του κακάο; 45% 55% ΝΑΙ ΌΧΙ ε απηή ηελ εξψηεζε κηθξή ήηαλ ε δηαθνξά αλάκεζα ζην ΝΑΗ θαη ζην ΟΥΗ, αιιά πάιη πεξηζζφηεξεο ήηαλ νη αξλεηηθέο απαληήζεηο. 60

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Πώς πρέπει να τιμολογεί ένα μονοπώλιο; Μέρξη ζηηγκήο ην κνλνπώιην έρεη ζεσξεζεί ζαλ κηα επηρείξεζε ε νπνία πσιεί ην πξντόλ ηεο ζε θάζε πειάηε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ Φξεζηκόηεηα καζεκαηηθώλ Αξρή θαηακέηξεζεο Όζα έδσζαλ νη Έιιελεο... Τξίγσλνη αξηζκνί Τεηξάγσλνη αξηζκνί Δπηκήθεηο αξηζκνί Πξώηνη αξηζκνί Αξηζκνί κε μερσξηζηέο ηδηόηεηεο Γίδπκνη πξώηνη

Διαβάστε περισσότερα

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger Κεθάλαιο 1 Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ 2 ΠΛΑΝΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Κεθάιαην 1: Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Σπγγξαθείο: Δξ. Andrea Grimm, Δξ.

Διαβάστε περισσότερα

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12 Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 11-12 Project 6: Ταμίδη κε ηε Μεραλή ηνπ Φξόλνπ Υπεύζπλνη Καζεγεηέο: Ε. Μπηιαλάθε Φ. Αλησλάηνο Δρώηηζη 3: Πνηα από ηα παξαθάησ ΜΜΕ ηεξαξρείηε από πιεπξάο ζεκαζίαο;

Διαβάστε περισσότερα

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Θέματα. Έζησ όηη ζε δείγκα 35 θαηνηθηώλ πνπ ελνηθηάδνληαη ζε θνηηεηέο ζηελ Κνδάλε βξέζεθε ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζηα 5 επξώ, ελώ ζην Ζξάθιεην ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζε

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Α ΛΤΚΕΙΟΤ ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ Σχολικό έτος: 2011-2012 Καθηγήτριες: Κεφαλληνού Λουκία- Καλλία Αθηνά ΙΙ. ΟΙ ΑΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΠΟ ΣΟΤ ΠΡΟΙΣΟΡΙΚΟΤ ΥΡΟΝΟΤ ΕΩ ΚΑΙ ΣΟ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ 1. ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΙNCOFRUIT - (HELLAS).

ΙNCOFRUIT - (HELLAS). Πξνο ΟΛΑ ΤΑ ΜΔΛΗ Κε Σπλάδειθε Θέκα: Ιζπαλία & Γεξκαλία 5 ε ΔΒΓΟΜΑΓΑ 2011 (31 Ιαλ έσο 30 Φεβξ.2011) Παξαζέηνπκε θαησηέξσ: Αλαζθόπεζε ηεο 4 εο εβδνκάδνο 2011 κε ηηο ηηκέο ησλ εζπεξηδνεηδώλ πνπ δηακνξθώζεθαλ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ηότοι εργαζηηρίοσ ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηνύλ βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ησλ Windows XP πνπ ζρεηίδνληαη

Διαβάστε περισσότερα

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ 1.Απηόο πνπ ζα αλαγλσξηζηεί απνπζηάδεη γηα πνιύ θαηξό. 2.Δπηζηξέθεη κε πιαζηή ηαπηόηεηα ή κεηακνξθσκέλνο. 3.Απνκνλώλνληαη ηα δύν πξόζσπα 4.Άξζε κεηακόξθσζεο 5.Απνθάιπςε 6.Ακθηβνιίεο-απνδεηθηηθά

Διαβάστε περισσότερα

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2 ΣΡΙΓΩΝΟΜΔΣΡΙΚΔ EΞΙΩΔΙ Πνηα παξαδείγκαηα εμηζώζεσλ ή θαη πξνβιεκάησλ πηζηεύεηαη όηη είλαη θαηάιιεια γηα ηελ επίιπζε ηνπο θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο δηδαθηηθήο δηαδηθαζίαο κέζα ζηελ ηάμε; 1 ε ΓΙΓΑΚΣΙΚΗ ΩΡΑ Α.

Διαβάστε περισσότερα

Οινθιεξωκέλεο ιύζεηο γηα ηελ γαιαθηνβηνκεραλία

Οινθιεξωκέλεο ιύζεηο γηα ηελ γαιαθηνβηνκεραλία ΧΗΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Α.Ε Οινθιεξωκέλεο ιύζεηο γηα ηελ γαιαθηνβηνκεραλία Πνηνί είκαζηε Η ΜΙΝΔΡΑΛ ΥΗΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΣΑ Α.Δ. μεθίλεζε ηελ πνξεία ηεο ην 1976. Από ηελ αξρή ζπλεξγαζηήθακε κε πξωηνπόξνπο εηαηξείεο ζηνλ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο :

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο : ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ Ον/μο:.. Γ Λσκείοσ Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη. 11-1-11 Εήηημα 1 ο : Α. Γηα ηελ ζπλάξηεζε f, λα βξείηε ην δηάζηεκα ζην νπνίν είλαη παξαγσγίζηκε θαζώο θαη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΙΟΘΕΑΣΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ

ΑΞΙΟΘΕΑΣΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ ΑΞΙΟΘΕΑΣΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ α. Η ΕΚΚΛΗΙΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ β. ΣΟ ΠΝΕΤΜΑΣΙΚΟ ΜΑ ΚΕΝΣΡΟ γ. Η ΠΑΝΟΡΑΜΙΚΗ ΘΕΗ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ α. Η ΕΚΚΛΗΙΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ. Η Εθθιεζία ηνπ ρσξηνύ καο, ε Αγία Άλλα, είλαη θηηζκέλε πξηλ πνιιά

Διαβάστε περισσότερα

Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ. Καξθηά 3 θηιά πεξίπνπ κε κήθνο ηξηπιάζην από ην πάρνο ηνπ μύινπ θπξί κεγάιν θαη ππνκνλή

Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ. Καξθηά 3 θηιά πεξίπνπ κε κήθνο ηξηπιάζην από ην πάρνο ηνπ μύινπ θπξί κεγάιν θαη ππνκνλή Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΔΝΟΣΗΣΑ 10 ε : ΜΗΥΑΝΙΚΗ ΜΔΡΟ Β ΠΙΔΗ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Καξέθια θαθίξε Όξγαλα Τιηθά Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ.

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2 ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ Τν Σρήκα 1 δείρλεη ηελ αιιαγή ηεο ζηάζκεο ηεο Λίκλεο Τζαλη, ζηε Σαράξα ηεο Βόξεηαο Αθξηθήο. Η Λίκλε Τζαλη εμαθαλίζηεθε ηειείσο γύξσ ζην 20.000 π.χ., θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ηειεπηαίαο επνρήο ησλ

Διαβάστε περισσότερα

ΥΡΙΣΟΤΓΔΝΝΙΑΣΙΚΔ ΚΑΣΑΚΔΤΔ

ΥΡΙΣΟΤΓΔΝΝΙΑΣΙΚΔ ΚΑΣΑΚΔΤΔ ΥΡΙΣΟΤΓΔΝΝΙΑΣΙΚΔ ΚΑΣΑΚΔΤΔ 1) Υξηζηνπγελληάηηθα ειαηάθηα θάξηα ή θαδξάθη θάξηα ή θαδξάθη Τιηθά πνπ ζα ρξεηαζηνύκε: Υαξηί θάλζνλ καύξν γηα ην θόλην, πξάζηλν γηα ηα ειαηάθηα, θόθθηλν γηα ηα αζηεξάθηα Απιό

Διαβάστε περισσότερα

ΤΝΕΣΑΙΡΙΜΟΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΣΗΣΑ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ Γςναικείορ Αγποηικόρ ςνεηαιπιζμόρ παπαδοζιακών πποϊόνηων Αγ. Ανηώνιορ

ΤΝΕΣΑΙΡΙΜΟΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΣΗΣΑ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ Γςναικείορ Αγποηικόρ ςνεηαιπιζμόρ παπαδοζιακών πποϊόνηων Αγ. Ανηώνιορ ΤΝΕΣΑΙΡΙΜΟΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΣΗΣΑ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ Γςναικείορ Αγποηικόρ ςνεηαιπιζμόρ παπαδοζιακών πποϊόνηων Αγ. Ανηώνιορ Η πινύζηα βνξεηνειιαδίηηθε παξάδνζε βξίζθεη ηελ απόιπηε έθθξαζή ηεο ζηα μερσξηζηά πξντόληα

Διαβάστε περισσότερα

Θξήηε & Δμαγωγέο Κ Α Λ Α Μ Π Ο Κ Η Α Λ Κ Ι Β Ι Α Γ Η Π Ρ Ο Δ Γ Ρ Ο Γ..

Θξήηε & Δμαγωγέο Κ Α Λ Α Μ Π Ο Κ Η Α Λ Κ Ι Β Ι Α Γ Η Π Ρ Ο Δ Γ Ρ Ο Γ.. Θξήηε & Δμαγωγέο Κ Α Λ Α Μ Π Ο Κ Η Α Λ Κ Ι Β Ι Α Γ Η Π Ρ Ο Δ Γ Ρ Ο Γ.. Ο ύλδεζκνο Δμαγωγέωλ Θξήηεο Από ηελ ίδξπζή ηνπ ην 1995 πξνβαίλεη ζε ελέξγεηεο πνπ πξωηαξρηθό ζθνπό έρνπλ ηελ πξνώζεζε ηωλ εμαγωγώλ

Διαβάστε περισσότερα

Case Study. Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report.

Case Study. Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report. Case Study Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report. Βήκα 1 ο : Login ζηο Turnitin. Κάλεηε είζνδν ζην Turnitin κε

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Σ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ. ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα.

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Σ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ. ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα. Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα Γηαθξάγκαηα Δξγαιεία Καηαζθεπέο 2 Η θαηαζθεπή πεξηγξάθεηαη ζηελ αληίζηνηρε ελόηεηα

Διαβάστε περισσότερα

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 .1.10 ζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 Ερωηήζεις Καηανόηζης 1. ύν δηαθνξεηηθέο επζείεο κπνξεί λα έρνπλ θαλέλα θνηλό ζεκείν Έλα θνηλό ζεκείν i ύν θνηλά ζεκεία iλ) Άπεηξα θνηλά ζεκεία ηηηνινγήζηε ηελ απάληεζε

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ ΚΕΦ..3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ Οπιζμόρ απόλςηηρ ηιμήρ: Σηνλ άμνλα ησλ πξαγκαηηθώλ αξηζκώλ ζεσξνύκε έλαλ αξηζκό α πνπ ζπκβνιίδεηαη κε ην ζεκείν Α. Η απόζηαζε ηνπ ζεκείνπ Α από ηελ αξρή Ο, δειαδή

Διαβάστε περισσότερα

ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ

ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ. Μία αθηίλα θωηόο πξνζπίπηεη κε κία γωλία ζ ζηε επάλω επηθάλεηα ελόο θύβνπ από πνιπεζηέξα ν νπνίνο έρεη δείθηε δηάζιαζεο ε =,49 (ζρήκα ). Βξείηε πνηα ζα είλαη ε κέγηζηε γωλία

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Δ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΗΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ. ΔΝΟΣΖΣΑ 2 ε : ΤΛΗΚΑ ΩΜΑΣΑ ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Ογθνκεηξηθό δνρείν

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Δ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΗΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ. ΔΝΟΣΖΣΑ 2 ε : ΤΛΗΚΑ ΩΜΑΣΑ ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Ογθνκεηξηθό δνρείν Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΗΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΔΝΟΣΖΣΑ 2 ε : ΤΛΗΚΑ ΩΜΑΣΑ ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Ογθνκεηξηθό δνρείν Καηαζθεπάδνπκε έλα νγθνκεηξηθό δνρείν από πιαζηηθό κπνπθάιη λεξνύ

Διαβάστε περισσότερα

Γιπθόδε + Ομπγόλν Δηνμείδην ηνπ άλζξαθα + Νεξό + Ελέξγεηα

Γιπθόδε + Ομπγόλν Δηνμείδην ηνπ άλζξαθα + Νεξό + Ελέξγεηα 4. ΑΝΑΠΝΟΗ Η δηάζπαζε ηεο γιπθόδεο γίλεηαη κέζα ζηα θύηηαξα, νλνκάδεηαη θπηηαξηθή αλαπλνή θαη εμαζθαιίδεη ηελ ελέξγεηα πνπ είλαη απαξαίηεηε ζην θύηηαξν. Η δηάζπαζε γίλεηαη κε ηελ παξνπζία νμπγόλνπ θαη

Διαβάστε περισσότερα

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress.

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress. Αιγόξηζκνη 2.2.7.3 Γνκή επηινγήο Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ 1 Πνιιαπιή Δληνιή Δπηινγήο Αν ζπλζήθε_1 ηόηε εληνιέο_1 αλλιώς_αν ζπλζήθε_2 ηόηε εληνιέο_2...

Διαβάστε περισσότερα

IV Ο ΕΛΛΗΝΙΜΟ ΣΗ ΔΤΗ,ΠΟΛΙΣΙΜΟΙ Δ.ΜΕΟΓΕΙΟΤ ΚΑΙ ΡΩΜΗ

IV Ο ΕΛΛΗΝΙΜΟ ΣΗ ΔΤΗ,ΠΟΛΙΣΙΜΟΙ Δ.ΜΕΟΓΕΙΟΤ ΚΑΙ ΡΩΜΗ IV Ο ΕΛΛΗΝΙΜΟ ΣΗ ΔΤΗ,ΠΟΛΙΣΙΜΟΙ Δ.ΜΕΟΓΕΙΟΤ ΚΑΙ ΡΩΜΗ Να σαπακηηπίζεηε ηιρ πποηάζειρ, πος ακολοςθούν, υρ ππορ ηην οπθόηηηά ηοςρ, με ηην ένδειξη Σωστό ή Λάθος 1. ηελ αξραία Ρώκε νη πιεβείνη δελ είραλ αξρηθά

Διαβάστε περισσότερα

Τάπηα με ππάζo, bacon και θέηα by Madame Ginger

Τάπηα με ππάζo, bacon και θέηα by Madame Ginger Τάπηα με ππάζo, bacon και θέηα by Madame Ginger 1 θύιιν ζθνιηάηαο 2 πξάζα 150 γξ. bacon 150 γξ. θέηα ΓΧΓΧΝΗ 100 γξ. γξαβηέξα ΓΧΓΧΝΗ 1 θ.ζ. ειαηόιαδν Κόβνπκε ηα πξάζα ζε ιεπηέο ξνδέιεο. Κόβνπκε ην bacon

Διαβάστε περισσότερα

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Stylianos Kalaitzis Μνλνϋβξηδηζκνο 1 Γπν γνλείο, εηεξόδπγνη γηα ηνλ αιθηζκό θάλνπλ παηδηά. Πνία ε πηζαλόηεηα

Διαβάστε περισσότερα

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ.

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Μονοψϊνιο Ολιγοψώνιο Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Οπιακή αξία Δπηπξόζζεηα νθέιε από ηελ ρξήζε/θαηαλάισζε κηαο επηπξόζζεηε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΟΡΤΞΗ & ΚΑΣΑΚΕΤΕ ΣΗΝ ΕΤΡΩΠΗ ΜΑΘΗΜΑ 43

ΕΞΟΡΤΞΗ & ΚΑΣΑΚΕΤΕ ΣΗΝ ΕΤΡΩΠΗ ΜΑΘΗΜΑ 43 ΕΞΟΡΤΞΗ & ΚΑΣΑΚΕΤΕ ΣΗΝ ΕΤΡΩΠΗ ΜΑΘΗΜΑ 43 Κα ακαθένεηε 5 εονςπασθέξ πώνεξ θαη κα βνείηε ημ είδμξ ημο μνοθημύ ημοξ πιμύημο. Πμημη πανάγμκηεξ επηηνέπμοκ ηεκ θαηαζθεοή μεγάιςκ ηεπκηθώκ ένγςκ; Ε ελόνολε (ελαγςγή

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια Έρεσνα «Καηαναλωηής & Ελληνικό Προϊόν»

Πανελλήνια Έρεσνα «Καηαναλωηής & Ελληνικό Προϊόν» Πανελλήνια Έρεσνα «Καηαναλωηής & Ελληνικό Προϊόν» Γεώργιος Μπάληας, Οικονομικό Πανεπιζηήμιο Αθηνών Προκόπης Θεοδωρίδης, Πανεπιζηήμιο Παηρών Ταπηόηεηα ηεο έξεπλαο Σθνπόο: Αλίρλεπζε ηεο αγνξαζηηθήο ζπκπεξηθνξάο

Διαβάστε περισσότερα

Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα!

Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα! Cpyright 2013 Λόγος & Επικοινωνία // All rights Reserved Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα! Αυηό ηο παιχνίδι έχει ζηόχους: 1. ηελ εθγύκλαζε ηεο αθνπζηηθήο κλήκεο ησλ παηδηώλ 2. ηελ εμάζθεζε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Οη Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα εθαξκόδνληαη γηα ηελ απνξξνθνύκελε ελέξγεηα από Αηνιηθά Πάξθα πνπ είλαη ζπλδεδεκέλα ζην

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά:

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά: ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ Η Μηκή θαη ν Νηίλνο αλαξσηήζεθαλ πνην αληειηαθό πξντόλ παξέρεη ηελ θαιύηεξε πξνζηαζία ζην δέξκα ηνπο. Τα αληειηαθά πξντόληα έρνπλ έλα δείθηε αληειηαθήο πξνζηαζίαο (SPF), ν νπνίνο δείρλεη πόζν

Διαβάστε περισσότερα

x-1 x (x-1) x 5x 2. Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα, έηζη ώζηε λα κελ ππάξρνπλ ξηδηθά ζηνπο 22, 55, 15, 42, 93, 10 5, 12

x-1 x (x-1) x 5x 2. Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα, έηζη ώζηε λα κελ ππάξρνπλ ξηδηθά ζηνπο 22, 55, 15, 42, 93, 10 5, 12 ΑΚΖΔΗ ΤΜΝΑΗΟΤ - ΚΤΚΛΟ ΠΡΩΣΟ - - ηα πνηεο ηηκέο ηνπ ηα παξαθάησ θιάζκαηα δελ νξίδνληαη ; (Τπόδεημε : έλα θιάζκα νξίδεηαη αλ ν παξνλνκαζηήο είλαη δηάθνξνο ηνπ κεδελόο) - (-) - (-) - Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα

Διαβάστε περισσότερα

Σπληήξεζε ηξνθίκσλ ρσξίο ρεκηθά πξόζζεηα PROJECT B ΛΥΚΕΙΟΥ 2 014-15

Σπληήξεζε ηξνθίκσλ ρσξίο ρεκηθά πξόζζεηα PROJECT B ΛΥΚΕΙΟΥ 2 014-15 Σπληήξεζε ηξνθίκσλ ρσξίο ρεκηθά πξόζζεηα PROJECT B ΛΥΚΕΙΟΥ 2 014-15 Εηζαγσγή Οη ηερληθέο ζπληήξεζεο ηξνθίκσλ έρνπλ ζθνπό : α) λα παξεκπνδίζνπλ αλεπηζύκεηεο κεηαβνιέο ζηα ραξαθηεξηζηηθά (γεύζε - ρξώκα -

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο 1 ε Δξαζηεξηόηεηα Αλνίμηε ην αξρείν «Μεηαηόπηζε παξαβνιήο.ggb». Με ηε καύξε γξακκή παξηζηάλεηαη ε γξαθηθή παξάζηαζε ηεο f(x)=αx 2 πνπ ζα ηελ

Διαβάστε περισσότερα

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε.

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε. ΑΝΟΙΓΜΑ ΝΔΑ ΥΡΗΗ 1. Γεκηνπξγείηε ηε λέα ρξήζε από ηελ επηινγή «Παξάκεηξνη/Παξάκεηξνη Δηαηξίαο/Γηαρείξηζε Δηαηξηώλ». Πιεθηξνινγείηε ηνλ θσδηθό ηεο εηαηξίαο ζαο θαη παηάηε Enter. Σηελ έλδεημε «Υξήζεηο» παηάηε

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ ηαηηθή ηωλ ξεπζηώλ (Τδξνζηαηηθή) Ση είλαη ηα ξεπζηά - Γεληθά Ππθλόηεηα Πίεζε Μεηαβνιή ηεο πίεζεο ζπλαξηήζεη ηνπ βάζνπο Αξρή ηνπ Pascal Τδξνζηαηηθή πίεζε Αηκνζθαηξηθή πίεζε Απόιπηε &

Διαβάστε περισσότερα

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots)

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) 1.1 Σςνοπτική Πεπιγπαυή Hot Spots Σα ζεκεία αζύξκαηεο πξόζβαζεο πνπ επηιέρζεθαλ αλαθέξνληαη ζηνλ επόκελν πίλαθα θαη παξνπζηάδνληαη αλαιπηηθά ζηηο επόκελεο παξαγξάθνπο.

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΟ 13. Ποσοτικές Μέθοδοι. θαη λα ππνινγίζεηε ην θόζηνο γηα 10000 παξαγόκελα πξντόληα. Να ζρεδηαζηεί γηα εύξνο πξντόλησλ έσο 30000.

ΔΕΟ 13. Ποσοτικές Μέθοδοι. θαη λα ππνινγίζεηε ην θόζηνο γηα 10000 παξαγόκελα πξντόληα. Να ζρεδηαζηεί γηα εύξνο πξντόλησλ έσο 30000. ΔΕΟ 13 Ποσοτικές Μέθοδοι Σσνάρηηζη Κόζηοσς C(), μέζο κόζηος C()/. Παράδειγμα 1 Μηα εηαηξεία δαπαλά γηα θάζε πξντόλ Α πνπ παξάγεη 0.0 λ.κ. Τα πάγηα έμνδα ηεο εηαηξείαο είλαη 800 λ.κ. Ζεηείηαη 1) Να πεξηγξάςεηε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ (Δλδεηθηηθέο Απαληήζεηο) ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σωζηό β. Λάζνο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου ΠΡΟΒΛΗΜΑ Σε έλα ηνπξλνπά βόιετ δήισζαλ ζπκκεηνρή νκάδεο Γπκλαζίσλ ηεο Κύπξνπ.

Διαβάστε περισσότερα

Η/Υ A ΤΑΞΕΩΣ ΑΕ 2010-2011. Συστήματα Αρίθμησης. Υποπλοίαρχος Ν. Πετράκος ΠΝ

Η/Υ A ΤΑΞΕΩΣ ΑΕ 2010-2011. Συστήματα Αρίθμησης. Υποπλοίαρχος Ν. Πετράκος ΠΝ Συστήματα Αρίθμησης Υποπλοίαρχος Ν. Πετράκος ΠΝ 1 Ειζαγωγή Τν bit είλαη ε πην βαζηθή κνλάδα κέηξεζεο. Είλαη κία θαηάζηαζε on ή off ζε έλα ςεθηαθό θύθισκα. Άιιεο θνξέο είλαη κία θαηάζηαζε high ή low voltage

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ Είμαζηε ηυχεροί που είμαζηε δάζκαλοι Ον/μο:.. A Λσκείοσ Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη 8-11-2015 Θέμα 1 ο : 1. Η εμίζωζε θίλεζεο ελόο θηλεηνύ πνπ θηλείηαη επζύγξακκα είλαη ε x = 5t. Πνηα

Διαβάστε περισσότερα

Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων

Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων Οη παξνπζηάζεηο κε βνήζεηα ηνπ ππνινγηζηή γίλνληαη κε πξνγξάκκαηα παξνπζηάζεσλ, όπσο ην OpenOffice.org Impress [1] θαη ην Microsoft Office PowerPoint [2]. Απηά ηα πξνγξάκκαηα

Διαβάστε περισσότερα

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 Βάσεις Δεδομέμωμ Εξγαζηήξην V Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 2 Σκοπός του 5 ου εργαστηρίου Σθνπόο απηνύ ηνπ εξγαζηεξίνπ είλαη: ε κειέηε ζύλζεησλ εξσηεκάησλ ζύλδεζεο ζε δύν ή πεξηζζόηεξεο ζρέζεηο ε κειέηε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σ β. Σ γ. Λ δ. Λ ε. Λ ζη. Σ Α2. Γ Α3. 1. γ 2. ε 3. δ 4. α Β1. ΘΔΜΑ Β Οη ηειηθνί ππνινγηζηέο παίξλνπλ απνθάζεηο δξνκνιόγεζεο κόλν γηα ηα δηθά ηνπο απηνδύλακα

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ ΜΑΘΗΜΑ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ Α/Α : 0_1382/153 1. Καη όηαλ έγηλε ε ππνρώξεζε αξγά ην απόγεπκα, επεηδή θνβήζεθαλ νη νιηγαξρηθνί κήπσο νη δεκνθξαηηθνί, αθνύ θάλνπλ επίζεζε, θαηαιάβνπλ

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/92. Τροπολογία. Sylvie Goddyn εμ νλόκαηνο ηεο νκάδαο ENF

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/92. Τροπολογία. Sylvie Goddyn εμ νλόκαηνο ηεο νκάδαο ENF 21.10.2015 A8-0046/92 92 Σημείο 8 (8) Οη βηηακίλεο, ηα αλόξγαλα ζπζηαηηθά θαη άιιεο νπζίεο πνπ πξννξίδνληαη γηα ρξήζε ζε ζπκπιεξώκαηα δηαηξνθήο ή γηα πξνζζήθε ζε ηξόθηκα φπσο ηα παξαζθεπάζκαηα γηα βξέθε

Διαβάστε περισσότερα

Σύνθεζη ηαλανηώζεων. Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο:

Σύνθεζη ηαλανηώζεων. Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο: Σύνθεζη ηαλανηώζεων Α. Σύλζεζε δύν α.α.η ηεο ίδιας ζστνόηηηας Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο: Η απνκάθξπλζε

Διαβάστε περισσότερα

Κεθάλαιο 7. Πξνζθνξά ηνπ θιάδνπ Μ. ΨΥΛΛΑΚΗ

Κεθάλαιο 7. Πξνζθνξά ηνπ θιάδνπ Μ. ΨΥΛΛΑΚΗ Κεθάλαιο 7 Πξνζθνξά ηνπ θιάδνπ 1 Προζθορά ανηαγωνιζηικού κλάδοσ Πώο πξέπεη λα ζπλδπαζηνύλ νη απνθάζεηο πξνζθνξάο ησλ πνιιώλ επηκέξνπο επηρεηξήζεσλ ελόο αληαγσληζηηθνύ θιάδνπ γηα λα βξνύκε ηελ θακπύιε πξνζθνξάο

Διαβάστε περισσότερα

TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΠΡΟΑΡΜΟΓΗ: ΒΑΛΚΑΝΙΩΣΗ ΔΗΜ. ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 TOOLBOOK ΜΑΘΗΜΑ 2

TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΠΡΟΑΡΜΟΓΗ: ΒΑΛΚΑΝΙΩΣΗ ΔΗΜ. ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 TOOLBOOK ΜΑΘΗΜΑ 2 TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 Δημιουργία σελίδων και βιβλίων Έλα θαηλνύξην βηβιίν πεξηέρεη κία άδεηα ζειίδα κε έλα άδεην background. Δελ κπνξνύκε λα μερσξίζνπκε

Διαβάστε περισσότερα

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ.

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ. Απαντήσεις θέματος 2 Απηά πνπ έπξεπε λα γξάςεηε (δελ ρξεηαδόηαλ δηθαηνιόγεζε εθηόο από ην Γ) Α return a*b; Β 0:acegf2, 1: acegf23, 2: acegf234, 3:acegf2345, 4:acegf23456, 5:acegf234567, 6:acegf2345678,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ Α ΛΤΚΔΙΟΤ Ζμεπομηνία: 18/12/10 Ώπα εξέτασηρ: 09:30-12:30 ΠΡΟΣΕΙΝΟΜΕΝΕ ΛΤ ΕΙ 1. Δίλεηαη ην πνιπώλπκν Αλ θαη., λα βξείηε ην ηειεπηαίν ςεθίν ηνπ αξηζκνύ έρνπκε:

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΤΜΕΡΙΜΟ - ΠΕΣΡΟΥΗΜΙΚΑ

ΠΟΛΤΜΕΡΙΜΟ - ΠΕΣΡΟΥΗΜΙΚΑ ΠΟΛΤΜΕΡΙΜΟ - ΠΕΣΡΟΥΗΜΙΚΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΣΑ Ο πολσμεριζμός Πολσμεριζμός είναι η τημική ανηίδραζη καηά ηην οποία πολλά μόρια ίδιων ή διαθορεηικών οργανικών ενώζεων, ποσ ονομάζονηαι μονομερή, ενώνονηαι και ζτημαηίζοσν

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΤ ΜΑΡΙΑ ΣΖΑΜΟΤΡΑΝΗ ΕΛΕΝΗ ΟΤΣΖΙΟΤ ΑΤΓΕΡΙΝΗ ΧΑΙΔΕΜΕΝΑΚΗ ΝΑΣΑΛΙΑ

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΤ ΜΑΡΙΑ ΣΖΑΜΟΤΡΑΝΗ ΕΛΕΝΗ ΟΤΣΖΙΟΤ ΑΤΓΕΡΙΝΗ ΧΑΙΔΕΜΕΝΑΚΗ ΝΑΣΑΛΙΑ 1 ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΤ ΜΑΡΙΑ ΣΖΑΜΟΤΡΑΝΗ ΕΛΕΝΗ ΟΤΣΖΙΟΤ ΑΤΓΕΡΙΝΗ ΧΑΙΔΕΜΕΝΑΚΗ ΝΑΣΑΛΙΑ ΝΟΗΠΚΝΠ 2 Τν πεηξέιαην, πνπ κεξηθέο θνξέο ζηελ θαζεκεξηλή γιώζζα απνθαιείηαη θαη μαύπορ σπςσόρ ή τσάι τος Ρέξαρ, είλαη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ.

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ. ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΟΑIΤΜΘΔΘ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ 11V11 ΗΚΘΙΘΑ 6-10 ΤΠΞΜΩΜ ΛΕΘΞΜΕΙΗΛΑΑ ΞΣ ΟΑΘΤΜΘΔΘΞΣ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ ΓΘΑ ΟΑΘΙΕΡ ΗΚΘΙΘΑΡ 6-10 ΕΩΜ Η ΔΘΑΔΠΞΛΗ ΑΟΞ Η ΛΘΑ ΕΡΘΑ ΡΗΜ ΑΚΚΗ ΕΘΜΑΘ ΛΕΓΑΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ Α/Α : 0_1379/50 1. Όηαλ ινηπόλ ήξζαλ [νη πξέζβεηο ζηελ Αζήλα], αθνύ ζπλέιαβαλ νη Αζελαίνη θαη ηνπο πξέζβεηο σο ππνθηλεηέο ζηάζεο θαη όζνπο έπεηζαλ [νη πξέζβεηο], ηνπο ζπγθέληξσζαλ γηα αζθάιεηα ζηελ Αίγηλα.

Διαβάστε περισσότερα

Α Ο Κ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η ( S E A R C H )

Α Ο Κ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η ( S E A R C H ) Ξ G O O G L E S C H O L A R Α Ο Ξ Ε Κ Ε Θ Λ Θ Α Λ Η Τ Α Μ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η Ρ Οξαγκαηνπνηώληαο αλαδήηεζε ζην GoogleScholar (http://scholar.google.com/) ν ρξήζηεο κπνξεί λα εληνπίζεη πιηθό αθαδεκαϊθνύ θαη

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος. Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο

Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος. Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο Επιμέλεια: Αγκανάκηρ Α. Παναγιώηηρ Επωηήζειρ Σωζηό- Λάθορ Να χαπακηηπίζεηε ηιρ παπακάηω πποηάζειρ ωρ ζωζηέρ ή λάθορ: 1. Η ηαιάλησζε είλαη

Διαβάστε περισσότερα

Η Ύςσζε ηνπ Τηκίνπ Σηαπξνύ. 14 Σεπηεκβξίνπ

Η Ύςσζε ηνπ Τηκίνπ Σηαπξνύ. 14 Σεπηεκβξίνπ Η Ύςσζε ηνπ Τηκίνπ Σηαπξνύ 14 Σεπηεκβξίνπ Ση γηνξηάδνπκε ηελ εκέξα ηεο ύςσζεο ηνπ Σηκίνπ ηαπξνύ (1/6) Τν έηνο 326 ε Αγία Ειέλε πήγε ζηελ Ιεξνπζαιήκ γηα λα πξνζθπλήζεη ηνπο Αγίνπο Τόπνπο θαη λα επραξηζηήζεη

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03 Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Ζιίαο Χαηδεζενδσξίδεο Οθηώβξηνο / Ννέκβξηνο 2004 Τη είλαη ην δίθηπν Wulf Δπίπεδν ζην νπνίν κπνξνύκε λα αλαπαξαζηήζνπκε ηξηζδηάζηαηα ζρήκαηα,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Γ Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Γ Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Γ Γυμνασίου ιήμεο 11.00 Κάπνηνο άξρηζε λα δηαβάδεη έλα βηβιίν ηελ 1 ε Δεθεκβξίνπ. Κάζε κέξα δηάβαδε ηνλ ίδην αξηζκό ζειίδσλ

Διαβάστε περισσότερα

7. ΚΑΤΑΧΩΡΗΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ. 3. Έλαο θαηαρσξεηήο SISO ησλ 4 bits έρεη: α) Μία είζνδν, β) Δύν εηζόδνπο, γ) Σέζζεξεηο εηζόδνπο.

7. ΚΑΤΑΧΩΡΗΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ. 3. Έλαο θαηαρσξεηήο SISO ησλ 4 bits έρεη: α) Μία είζνδν, β) Δύν εηζόδνπο, γ) Σέζζεξεηο εηζόδνπο. 7. ΚΑΤΑΧΩΡΗΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Ση είλαη έλαο θαηαρσξεηήο; O θαηαρσξεηήο είλαη κηα νκάδα από flip-flop πνπ κπνξεί λα απνζεθεύζεη πξνζσξηλά ςεθηαθή πιεξνθνξία. Μπνξεί λα δηαηεξήζεη ηα δεδνκέλα ηνπ

Διαβάστε περισσότερα

3 ΑΠΙΔ ΑΘΖΔΗ ΘΟΚΟΙΟΓΗΑ ΠΟΤ ΑΛΣΗΚΔΣΩΠΗΕΟΛΣΑΗ ΚΔ ΦΤΗΘΖ ΘΑΗ ΚΑΘΖΚΑΣΗΘΑ ΙΤΘΔΗΟΤ

3 ΑΠΙΔ ΑΘΖΔΗ ΘΟΚΟΙΟΓΗΑ ΠΟΤ ΑΛΣΗΚΔΣΩΠΗΕΟΛΣΑΗ ΚΔ ΦΤΗΘΖ ΘΑΗ ΚΑΘΖΚΑΣΗΘΑ ΙΤΘΔΗΟΤ 3 ΑΠΙΔ ΑΘΖΔΗ ΘΟΚΟΙΟΓΗΑ ΠΟΤ ΑΛΣΗΚΔΣΩΠΗΕΟΛΣΑΗ ΚΔ ΦΤΗΘΖ ΘΑΗ ΚΑΘΖΚΑΣΗΘΑ ΙΤΘΔΗΟΤ ΘΔΩΡΖΣΗΘΟ ΤΠΟΒΑΘΡΟ: Γηα ηελ ιύζε ηωλ αζθζεωλ πνπ αθνινπζνύλ ζα ρξεηαζζνύκε: 1. Σελ (δηάζεκε) εμίζωζε ηνπ ΔΗΛΣΔΗΛ: E c. Σνλ λόκν

Διαβάστε περισσότερα

Να ζρεδηάζεηο ηξόπνπο ζύλδεζεο κηαο κπαηαξίαο θαη ελόο ιακπηήξα ώζηε ν ιακπηήξαο λα θσηνβνιεί.

Να ζρεδηάζεηο ηξόπνπο ζύλδεζεο κηαο κπαηαξίαο θαη ελόο ιακπηήξα ώζηε ν ιακπηήξαο λα θσηνβνιεί. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Απλό ηλεκτπικό κύκλυμα Η δηδαζθαιία ηνπ απινύ ειεθηξηθνύ θπθιώκαηνο ππάξρεη ζην κάζεκα «Φπζηθά» ηεο Ε ηάμεο ηνπ δεκνηηθνύ θαη επαλαιακβάλεηαη ζην κάζεκα ηεο Φπζηθήο ζηε Γ ηάμε ηνπ Γπκλαζίνπ.

Διαβάστε περισσότερα

Σ Δ Υ Ν Ι Κ Η Δ Κ Θ Δ Η Π Ρ Ο Μ Η Θ Δ Ι Α Ο Ι Κ Ο Γ Ο Μ Ι Κ Ω Ν Τ Λ Ι Κ Ω Ν Γ Η Μ Ο Τ Β Ο Λ Β Η

Σ Δ Υ Ν Ι Κ Η Δ Κ Θ Δ Η Π Ρ Ο Μ Η Θ Δ Ι Α Ο Ι Κ Ο Γ Ο Μ Ι Κ Ω Ν Τ Λ Ι Κ Ω Ν Γ Η Μ Ο Τ Β Ο Λ Β Η Σ Δ Υ Ν Ι Κ Η Δ Κ Θ Δ Η Π Ρ Ο Μ Η Θ Δ Ι Α Ο Ι Κ Ο Γ Ο Μ Ι Κ Ω Ν Τ Λ Ι Κ Ω Ν Γ Η Μ Ο Τ Β Ο Λ Β Η ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ 1. Τερληθή Έθζεζε 2. Δλδεηθηηθφο Πξνυπνινγηζκφο 3. Έληππν νηθνλνκηθήο πξνζθνξάο ΘΔΜΑ : Πξνκήζεηα

Διαβάστε περισσότερα

γηα ηνλ Άξε Κσλζηαληηλίδε

γηα ηνλ Άξε Κσλζηαληηλίδε γηα ηνλ Άξε Κσλζηαληηλίδε γηα «ην θνηλό θαη ην θύξην» (Γ.νισκόο) γηα λα ρηίδω πάληα κε ηνλ ίδηνλε ηξόπν, κε ηηο ίδηεο θαηαζθεπαζηηθέο θαη πιαζηηθέο πξννπηηθέο, κε ηελ ίδηαλε πάληνηε πίζηε θαη αγάπε.. Α.Κ.

Διαβάστε περισσότερα

Τ ξ ε ύ ο ξ π ς ξ σ ξ ο ί ξ σ _ Ι ε ο α μ ε ι κ ό π

Τ ξ ε ύ ο ξ π ς ξ σ ξ ο ί ξ σ _ Ι ε ο α μ ε ι κ ό π Τ ξ ε ύ ο ξ π ς ξ σ ξ ο ί ξ σ _ Ι ε ο α μ ε ι κ ό π Α ο υ ι ς ε κ ς ξ μ ι κ ή ρ ύ μ θ ε ρ η 6 Τ ξ μ έ α π ΘΘΘ, X ώ ο ξ π κ α ι Δ π ι κ ξ ι μ χ μ ί α Η έ μ α : Διδάρκξμςεπ: Τξ εύοξπ ςξσ ξοίξσ Ιεοαμεικόπ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΤΕΦΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Μάθημα: Πιθανόηηηες και Σηαηιζηική Διδάζκων: Σ. Γ.

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΤΕΦΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Μάθημα: Πιθανόηηηες και Σηαηιζηική Διδάζκων: Σ. Γ. ΤΕΛΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Τρίπολη 06/07/2007 Τα θέμαηα 1-5 είναι σποτρεωηικά και έτοσν ηοσς ίδιοσς (ίζοσς) ζσνηελεζηές βαρύηηηας Το θέμα 6 δίνει επιπλέον βαθμούς με βαρύηηηα 10% για βεληίωζη ηης βαθμολογίας ΘΕΜΑΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/2014

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/2014 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 204-205 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/204 A ΟΜΑΓΑ Οδηγία: Να γράυεηε ζηο ηεηράδιο ζας ηον αριθμό κάθε μιας από ηις παρακάηφ ερφηήζεις Α.-Α.8 και

Διαβάστε περισσότερα

ΔΡΓΑΙΑ ΣΡΙΣΟΤ ΣΡΙΜΗΝΟΤ ΣΗΝ ΟΓΤΔΙΑ

ΔΡΓΑΙΑ ΣΡΙΣΟΤ ΣΡΙΜΗΝΟΤ ΣΗΝ ΟΓΤΔΙΑ ΔΡΓΑΙΑ ΣΡΙΣΟΤ ΣΡΙΜΗΝΟΤ ΣΗΝ ΟΓΤΔΙΑ Α.Να γξάςεηε ηα ηππηθά ζηάδηα ηεο αλαγλώξηζεο ζηελ Οδύζζεηα. Το θέμα της αναγνώρισης είναι συχνό, ιδιαίτερα στις τελευταίες ραψωδίες του έπους, δηλαδή από τότε που ο Οδυσσέας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0 ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0 Γενικά Η έθδνζε 8.0.0 ηνπ ελόηεηεο: Business ERP, πεξηιακβάλεη λέεο ιεηηνπξγίεο πνπ αλαιύνληαη ζηηο παξαθάησ Γεληθόηεξε ιεηηνπξγία ηεο εθαξκνγήο Εκπνξηθή Δηαρείξηζε 7/2/2013 SingularLogic

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΓΕΝΙΚΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β )

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΓΕΝΙΚΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΓΕΝΙΚΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: /0/03 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΘΔΜΑ Α ΠΡΟΣΕΙΝΟΜΕΝΕ ΑΠΑΝΣΗΕΙ ΘΕΜΑΣΩΝ Α.

Διαβάστε περισσότερα

B-Δέλδξα. Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν.

B-Δέλδξα. Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν. B-Δέλδξα Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν. Δέλδξα AVL n = 2 30 = 10 9 (πεξίπνπ). 30

Διαβάστε περισσότερα

x x x x tan(2 x) x 2 2x x 1

x x x x tan(2 x) x 2 2x x 1 ΘΕΡΙΝΟ ΣΜΗΜΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ Ι ΕΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΕ ΑΚΗΕΙ ΜΕΡΟ Ι 1. Να γίλνπλ νη γξαθηθέο παξαζηάζεηο ησλ παξαθάησ ζπλαξηήζεσλ. t ( i) e ( ii) ln( ) ( iii). Να βξεζεί ην Π.Ο., ν ηύπνο ηεο αλίζηξνθεο θαη ην Π.Τ. ησλ

Διαβάστε περισσότερα

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική Δίζηε μησανικόρ διοίκηζηρ μεγάληρ καηαζκεςαζηικήρ εηαιπείαρ και καλείζηε να ςλοποιήζεηε ηο έπγο πος πεπιγπάθεηαι από ηον Πίνακα 1. Κωδ.

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΘΔΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΔΦΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ Β ΛΥΚΔΙΟΥ ΤΔΣΤ(1) ΣΤΑ ΓΙΑΝΥΣΜΑΤΑ

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΘΔΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΔΦΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ Β ΛΥΚΔΙΟΥ ΤΔΣΤ(1) ΣΤΑ ΓΙΑΝΥΣΜΑΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΘΔΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΔΦΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ Β ΛΥΚΔΙΟΥ ΤΔΣΤ() ΣΤΑ ΓΙΑΝΥΣΜΑΤΑ ΘΔΜΑ : Αλ ηζρύεη 3 3, λα δείμεηε όηη ηα ζεκεία Μ, Ν ηαπηίδνληαη. ΘΔΜΑ : Α Β Μ Γ Σην παξαπάλσ ζρήκα είλαη 3. α) Γείμηε όηη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ

ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ Σν ζύγρξνλν πξόηππν αληηκεηώπηζεο ηεο ηεξεδόλαο ελειίθσλ δελ εζηηάδεηαη κόλν ζηελ απνθαηάζηαζε ησλ ηεξεδνληθώλ βιαβώλ πνπ έρνπλ εθδεισζεί, αιιά έρεη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΥΔ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΔΩΡΙΑ ΛΤΔΙ ΓΙΑΓΩΝΙΜΑΣΟ ΚΔΦΑΛΑΙΟΤ 2

ΑΡΥΔ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΔΩΡΙΑ ΛΤΔΙ ΓΙΑΓΩΝΙΜΑΣΟ ΚΔΦΑΛΑΙΟΤ 2 ΑΥΔ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΔΩΙΑ ΛΤΔΙ ΙΑΩΝΙΜΑΣΟ ΚΔΦΑΛΑΙΟΤ 2 1: Λάζος (είλαη ηζνζθειήο ππεξβνιή) Α2: Λάζος (ην ζεηηθό πξόζεκν ζεκαίλεη όηη ε Πνζνζηηαία Μεηαβνιή Δηζνδήκαηνο θαη ε Πνζνζηηαία Μεηαβνιή Πνζόηεηαο ήηαλ

Διαβάστε περισσότερα

iii. iv. γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ: f (1) 2 θαη

iii. iv. γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ: f (1) 2 θαη ΔΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΑ ΘΔΜΑΣΑ ΣΟ ΓΙΑΦΟΡΙΚΟ ΛΟΓΙΜΟ Μάρτιος 0 ΘΔΜΑ Να ππνινγίζεηε ηα όξηα: i ii lim 0 0 lim iii iv lim e 0 lim e 0 ΘΔΜΑ Γίλεηαη ε άξηηα ζπλάξηεζε '( ) ( ) γηα θάζε 0 * : R R γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ:

Διαβάστε περισσότερα

Κεθάιαην 20. Ελαχιστοποίηση του κόστους

Κεθάιαην 20. Ελαχιστοποίηση του κόστους Κεθάιαην 0 Ελαχιστοποίηση του κόστους Ειαρηζηνπνίεζε ηνπ θόζηνπο Μηα επηρείξεζε ειαρηζηνπνηεί ην θόζηνο ηεο αλ παξάγεη νπνηνδήπνηε δεδνκέλν επίπεδν πξντόληνο y 0 ζην κηθξόηεξν δπλαηό ζπλνιηθό θόζηνο. Τν

Διαβάστε περισσότερα

Πως να δημιουργήσετε ένα Cross-Over καλώδιο

Πως να δημιουργήσετε ένα Cross-Over καλώδιο Πως να δημιουργήσετε ένα Cross-Over καλώδιο Τν crossover καλώδιο ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα ζπλδεζνύλ δπν ππνινγηζηέο κεηαμύ ηνπο θαη αλ θηηάμνπλ έλα κηθξό ηνπηθό δίθηπν(lan). Έλα LAN κπνξεί λα είλαη ηόζν

Διαβάστε περισσότερα

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ηότοι εργαζηηρίοσ ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηεί ε δηαδηθαζία ηωλ ξπζκίζεωλ δηθηύνπ ζε ιεηηνπξγηθό ζύζηεκα Windows XP. Η δηαδηθαζία ζε γεληθέο γξακκέο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΔΙΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΤΟ ΓΗΠΔΓΟ

ΑΣΚΗΣΔΙΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΤΟ ΓΗΠΔΓΟ Α. Αεπόβια ικανόηηηα: ΑΣΚΗΣΔΙΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΤΟ ΓΗΠΔΓΟ 1. Φόλλοος ζηα δύο καλάθια: νη αζιεηέο είλαη απέλαληη από ηα ηακπιώ ζε δπν γξακκέο. Οη πξώηνη έρνπλ από κηα κπάια. Με ην ζύλζεκα θάλνπλ θόιιννπ

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: ΚΟΠΖ ΠΗΣΑ ΠΑΔΠΠΔ - ΔΔΓΑ

ΘΕΜΑ: ΚΟΠΖ ΠΗΣΑ ΠΑΔΠΠΔ - ΔΔΓΑ ΘΕΜΑ: ΚΟΠΖ ΠΗΣΑ ΠΑΔΠΠΔ - ΔΔΓΑ Μεγάιε επηηπρία ζεκείωζε ε θνηλή εθδήιωζε γηα ηελ θνπή πίηαο γηα ην 2009, ηνπ Παλειιήληνπ πλδέζκνπ Δπηρεηξήζεωλ Πξνζηαζίαο Πεξηβάιινληνο (ΠΑΔΠΠΔ) θαη ηεο Διιεληθήο Δηαηξίαο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΔΜΒΑΔΙ ΔΤΑΙΘΗΣΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΣΟΝ HIV/AIDS ΣΗΝ ΑΚΣΟΓΡΑΜΜΗ ΣΩΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΩΝ ΔΝΟΣΗΣΩΝ ΣΗ ΚΔΝΣΡΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΑΤΓΟΤΣΟ 2014

ΠΑΡΔΜΒΑΔΙ ΔΤΑΙΘΗΣΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΣΟΝ HIV/AIDS ΣΗΝ ΑΚΣΟΓΡΑΜΜΗ ΣΩΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΩΝ ΔΝΟΣΗΣΩΝ ΣΗ ΚΔΝΣΡΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΑΤΓΟΤΣΟ 2014 ΠΑΡΔΜΒΑΔΙ ΔΤΑΙΘΗΣΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΣΟΝ HIV/AIDS ΣΗΝ ΑΚΣΟΓΡΑΜΜΗ ΣΩΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΩΝ ΔΝΟΣΗΣΩΝ ΣΗ ΚΔΝΣΡΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΑΤΓΟΤΣΟ 2014 Σν ΚΔ.ΔΛ.Π.ΝΟ., Γξαθείν Θεζζαινλίθεο θαη ε Γηεύζπλζε Γεκόζηαο Τγείαο ηεο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ

ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ Εδώ ζα ππνινγίζνπκε ην κεηαζρεκαηηζκό Fourier κεξηθώλ αθόκα ζεκάησλ, πξνζπαζώληαο λα μεθηλήζνπκε από ην κεηαζρεκαηηζκό Fourier γλσζηώλ ζεκάησλ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ

ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ 1 Σ. Δ. Ι. ΓΤ Σ Ι Κ Η Μ Α Κ Δ Γ Ο Ν Ι Α ΥΟΛΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΦΑΡΜΟΓΩΝ Σ Μ Η Μ Α Μ Η Υ Α Ν ΟΛΟ Γ Ι Α Δξγαζηήξην Μεραλνπξγηθώλ Καηεξγαζηώλ & CAD ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ ΜΑΘΗΜΑ 2: Πνηόηεηα Δπηθάλεηαο Γξ. Βαξύηεο

Διαβάστε περισσότερα

10 Ημέρες / 07 Διανσκηερεύζεις Ανατωρήζεις 12/11, 26/11, 10/12, 07/01, 21/01, 11/02, 25/02, 10/03, 24/03

10 Ημέρες / 07 Διανσκηερεύζεις Ανατωρήζεις 12/11, 26/11, 10/12, 07/01, 21/01, 11/02, 25/02, 10/03, 24/03 10 Ημέρες / 07 Διανσκηερεύζεις Ανατωρήζεις 12/11, 26/11, 10/12, 07/01, 21/01, 11/02, 25/02, 10/03, 24/03 1 η ημέρα: ΑΘΗΝΑ ΜΠΑΝΓΚΟΚ πγθέληξσζε ζην αεξνδξόκην Διεπζέξηνο Βεληδέινο, θαη αλαρώξεζε γηα Μπαλγθόθ.Γηαλπθηέξεπζε

Διαβάστε περισσότερα

ΧΩΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ

ΧΩΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Δημήτρης Χασάπης ΧΩΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΗΝ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗΕΚΠΑΙΔΕΤΗ Οη γεσκεηξηθέο ζρέζεηο κεηξηθή ζεώξεζε ηνπ ρώξνπ - Απόζηαζε αλάκεζα ζε δύν ζεκεία / κήθνο - Επηθάλεηα / επίπεδα ζρήκαηα /

Διαβάστε περισσότερα

A. Αιιάδνληαο ηε θνξά ηνπ ξεύκαηνο πνπ δηαξξέεη ηνλ αγωγό.

A. Αιιάδνληαο ηε θνξά ηνπ ξεύκαηνο πνπ δηαξξέεη ηνλ αγωγό. ΤΠΟΤΡΓΔΙΟ ΠΑΙΓΔΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΣΙΜΟΤ ΛΔΤΚΩΙΑ ΦΤΛΛΟ ΔΡΓΑΙΑ Μειέηε ηωλ παξαγόληωλ από ηνπο νπνίνπο εμαξηάηαη ε ειεθηξνκαγλεηηθή δύλακε. Τιηθά - πζθεπέο: Ηιεθηξνληθή δπγαξηά, ηξνθνδνηηθό ηάζεο, ξννζηάηεο, ακπεξόκεηξν,

Διαβάστε περισσότερα

ΘΔΜΑ 1 ο Μονάδες 5,10,10

ΘΔΜΑ 1 ο Μονάδες 5,10,10 ΟΝΟΜΑΣΔΠΩΝΤΜΟ ΗΜΔΡΟΜΗΝΙΑ ΘΔΜΑ 1 ο Μονάδες 5,1,1 ΓΙΑΓΩΝΙΜΑ 1 ου ΜΔΡΟΤ ΣΗ ΑΝΑΛΤΗ Α Γώζηε ηνλ νξηζκό ηεο αληίζηξνθεο ζπλάξηεζεο Β Γείμηε όηη αλ κηα ζπλάξηεζε είλαη αληηζηξέςηκε ηόηε νη γξαθηθέο παξαζηάζεηο

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ

ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ ΦΤΛΛΟ ΕΡΓΑΙΑ (Θεοδώρα Γιώηη, Νικόλας Καραηάζιος- Τπεύθσνη εκ/κος Λ. Παπαηζίμπα) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΤΜΗΜΑ:.., ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:.// Σε ακαμίδην πνπ κπνξεί λα θηλείηαη ρσξίο ηξηβέο πάλσ

Διαβάστε περισσότερα

Δπώλπκν Όλνκα Ψεπδώλπκν/ Καιιηηερληθό όλνκα Σόπνο γελλήζεωο Ζκεξνκελία γελλήζεωο Ζκεξνκελία ζαλάηνπ Βηνγξαθηθά ζηνηρεία Πξνζωπνγξαθίεο Μόληκε

Δπώλπκν  Όλνκα  Ψεπδώλπκν/ Καιιηηερληθό όλνκα Σόπνο γελλήζεωο  Ζκεξνκελία γελλήζεωο Ζκεξνκελία ζαλάηνπ Βηνγξαθηθά ζηνηρεία Πξνζωπνγξαθίεο Μόληκε A.K. 0279 Δπώλπκν Υαξίδεκνο Όλνκα Γηώξγνο Ψεπδώλπκν/ Καιιηηερληθό όλνκα Υαξίηνο Σόπνο γελλήζεωο Κεθηζηά Ζκεξνκελία γελλήζεωο 1924 Ζκεξνκελία ζαλάηνπ 11 Απξηιίνπ 1996 Βηνγξαθηθά ζηνηρεία Ήηαλ ν πξωηόηνθνο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ. Δρώτηση 1

ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ. Δρώτηση 1 ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ Πνιινί άλζξσπνη πηζηεύνπλ όηη ν άλεκνο ζα έπξεπε λα αληηθαηαζηήζεη ην πεηξέιαην θαη ην θάξβνπλν σο πεγή ελέξγεηαο γηα ηελ παξαγσγή ειεθηξηζκνύ. Οη θαηαζθεπέο πνπ θαίλνληαη ζηελ εηθόλα είλαη

Διαβάστε περισσότερα