Χαιρέτισαν. Βασίλης Αλεξανδρής, Πρόεδρος του Δ.Σ.Α. Δηµήτρης Βερβεσός, Σύµβουλος του Δ.Σ.Α., πρώην Αντιπρόεδρος. Μίλησαν

Transcript

1 Την ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 12 Δεκεµβρίου 2014 στις στην αίθουσα εκδηλώσεων του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών (Ακαδηµίας 60) παρουσιάστηκαν τα βιβλία του Πέτρου Καρτάλια το «ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΉΣ» και «Η ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ» εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, ΑΘΗΝΑ 2014 Χαιρέτισαν Βασίλης Αλεξανδρής, Πρόεδρος του Δ.Σ.Α. Δηµήτρης Βερβεσός, Σύµβουλος του Δ.Σ.Α., πρώην Αντιπρόεδρος. Μίλησαν Δηµήτρης Καραµβάλης, Επιτ. Δικηγόρος, Λογοτέχνης. Μόσχος Κεφάλας, Επιτ. Δικηγόρος, Εκδότης, Συγγραφέας. Αποσπάσµατα διάβασαν Μαριάννα Βλάχου Καραµβάλη, Επιτ. Δικηγόρος, Λογοτέχνις. Πόπη Μπαλαµώτη Σπιτά, Φιλόλογος, Λογοτέχνις. Συντόνισε Αριστοτέλης Λαδογιάννης, Εικαστικός, Επιτ. Πρόεδρος Π.Ε.Λ.Τ.

2 Η Φιλόλογος, Λογοτέχνις Πόπη Μπαλαμώτη-Σπιτά, η Επιτ. Δικηγόρος, Λογοτέχνις Μαριάννα Βλάχου-Καραμβάλη, ο τιμώμενος συγγραφέας, Δικηγόρος Πέτρος Καρτάλιας, ο Επιτ. Δικηγόρος, Λογοτέχνης, Δημήτρης Καραμβάλης. Στο βήμα ο Συντονιστής της εκδήλωσης, ο Εικαστικός, Επιτ. Πρόεδρος Π.Ε.Λ.Τ., Αριστοτέλης Λαδογιάννης. Αριστοτέλης Λαδογιάννης Η συγγραφή του βιβλίου ξεκινά μέσα από το ψυχικό διάγραμμα του συγγραφέα και αναπτύσσεται σαν χρονοταξιδευτής κάνοντας άλματα πιο γρήγορα από την φθορά. Η συγγραφή όπως και η τέχνη είναι ενοραματική δημιουργία σαν αντικατοπτρισμός στα εσώψυχα του συγγραφέα. Είναι χαρακτηριστική η δυναμική της γνώσης του λόγου και της συγκρότησης της λογικής του συγγραφέα καθώς ανοίγει το πρόπυλο της ψυχής και της σκέψης για να καταθέσει το συγγραφικό δρώμενο. Αριστοτέλης Λαδογιάννης Ο συγγραφέας Πέτρος Καρτάλιας παρουσιάζει το θέμα του μέσα από καθαρά δικές του εννοιολογικές ταλαντώσεις με μια πρωτόλεια έκφραση. Προσωπικά θεωρώ ότι το βιβλίο είναι MULTUS IN PARNO δίνει έννοιες ξεκάθαρες στις άνυδρες σκέψεις αλλά και απαιτήσεις στις πελαγοδρομίες και αναζητήσεις των δύο πόλων, του άνω θρώσκω Πολιτιστικός Πολιτισμικός Ερώτημα: Συγκοινωνούντα δοχεία ή ομόκεντροι κύκλοι; Όταν η έννοια του πολιτισμού αποκωδικοποιεί συμπυκνωμένες αξίες ή δογματική διάσπαση περνάει στην αυλή της επιστήμης, τότε οι εστίες του πνευματικού φωτός διαλύουν τα νεφελώδη κενά της μετεξέλιξης. Πιστεύω ότι η μαλθακή ιδεολογία είναι χαρακτηριστικό των ανθρώπων που αδυνατούν να αγκαλιάσουν το φως. Το φως που λάμπει μέσα από την μυρωδιά των λέξεων του βιβλίου του αγαπητού συγγραφέα Πέτρου Καρτάλια. Ο Εικαστικός, Επιτ. Πρόεδρος Π.Ε.Λ.Τ., Αριστοτέλης Λαδογιάννης.

3 Η Πόπη Σπιτά, η Μαριάννα ΒλάχουΚαραμβάλη, ο τιμώμενος Πέτρος Καρτάλιας, και ο Δημήτρης Καραμβάλης. Ά ριστος ομιλητής ο οποίος κάθε φορά με τις πολλαπλές γνώσεις του καταφέρνει και κερδίζει το ακροατήριο αλλά με ένα γλυκύτατο τρόπο κάνει το περιβάλλον οικείο. Δεν είναι τυχαίο ότι συνεχώς για μια εικοσαετία και πλέον ο Αριστοτέλης Λαδογιάννης έχει καταφέρει όχι μόνο να πρωταγωνιστήσει στα πολιτιστικά δρώμενα του τόπου μας αλλά να κάνει ένα βήμα εμπρός και να προβάλλει γενικά όλους τους συμμετέχοντας (συγγραφείς, ποιητές, λογοτέχνες, εικαστικούς, ομιλητές αλλά και κοινό) σε νέες καταστάσεις σε νέες παρουσιάσεις. Γιατί και τα Πολιτιστικά Δρώμενα του τόπου μας δεν έχουν μια πάγια, στατική μορφή, αλλά εξελίσσονται, προσφέροντας στο κοινό συνεχώς και κάτι παραπάνω είτε τεχνολογικά, είτε ενημερωτικά, είτε οπτικά, είτε ακουστικά κλπ. Οι άνθρωποι του πνεύματος, άσχετα το πόσο μπορούν να μετέχουν στις άπειρες εκδηλώσεις που καθημερινά γίνονται, δεν ξεχνούν ή δεν ξεχωρίζουν τους ικανούς, τους καλούς, τους καλύτερους. Όταν λοιπόν ο λογοτέχνης έχει καταφέρει και έχει ένα άριστο πάνελ δηλαδή (Συντονιστή, ομιλητές, αναγνώστες ή απαγγελείς), τότε οι πολλοί απ' το κοινό αισθάνονται απλά τυχεροί. Είναι μεγάλη η διαφορά μεταξύ ενός ευχάριστου πάνελ από ένα κουραστικό. Ο φίλος μας ο Τέλης αποτελεί εγγύηση για κάτι καλό έως πολύ καλό, πολλές φορές και άριστο. Και η συμβολή του στην επιτυχία είναι καρατσεκαρισμένη. Αριστοτέλης Λαδογιάννης Αριστοτέλης Λαδογιάννης Εικαστικός Επίτιμος Πρόεδρος Π.Ε.Λ.Τ. 3

4 Ο ποιητής-κριτικός λογοτεχνίας, Δημήτρης Καραμβάλης μιλάει για το συγγραφικό έργο του Πέτρου Καρτάλια. Δημήτρης Ι. Καραμβάλης Η ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΚΗ ΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΠΕΤΡΟΥ ΚΑΡΤΑΛΙΑ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΝΕΟ ΡΟΛΟ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ. Ο Πέτρος Καρτάλιας είναι ένας ολοκληρωμένος πνευματικός άνθρωπος. Διαρκώς ανιχνεύει και διεισδύει με τη οξύτατη διαίσθηση που έχει αλλά και την ευρυμάθεια του στον πυρήνα των προσώπων των πραγμάτων και των καταστάσεων, για την αναζήτηση της αλήθειας, με γόνιμες πνευματικές αναζητήσεις και προβληματισμούς. Καρπός άλλωστε αυτών των αναζητήσεων είναι και τα τρία βιβλία, που συνιστούν μιαν τριλογία όπως κατωτέρω θ' αναλύσουμε. Οι ορίζοντες του είναι μεγάλοι, έχει ένα πλουσιότατο βιογραφικό παρά το σχετικά νέο της ηλικίας του. Έτσι εκτός από τις σπουδές του στα νομικά και τις πολιτικές επιστήμες, κοινωνός καθώς είναι της ρήσης ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΙΣ συνέχισε τις σπουδές του ειδικευόμενος σε μεταπτυχιακό επίπεδο, στον ευαίσθητο τομέα των Διεθνών και Ευρωπαϊκών σχέσεων και με επανειλημμένες δημοσιεύσεις σε έγκριτα επιστημονικά και εφημερίδες αλλά και τη διδασκαλία (έχει ως γνωστόν διδάξει κοινωνιολογία σε διάφορες σχολές) και τις ανακοινώσεις και παρεμβάσεις σε επιστημονικά συνέδρια έχει καταθέσει πλούσιο τον οβολό του στα Γράμματα και τις Επιστήμες, με ομιλίες, δημοσιεύσεις και άρθρα. Έχουν οι προτάσεις και οι θέσεις του κήρυκα και σηματωρό για να θυμηθούμε τον Οδυσσέα Ελύτη. Τα μέχρι σήμερα βιβλία του είναι τρία: 1) Το τέλος της πολιτικής. Μετακοινωνία Ι. εκδ. Σάκκουλα Αθήνα ) Η όγδοη μέρα της δημιουργίας (παιδικό θέατρο) εκδ ΔΩΔΩΝΗ 2004 και 3) Το τέλος του χρήματος ή ο νέος ρόλος του χρήματος εκδ. ΔΩΔΩΝΗ Αθήνα. Βιβλία που αποτελούν κατά την ταπεινή μας γνώμη μια τριλογία και μιάν υπέρβαση, μιάν άνω θρώσκουσα κατάσταση την υπέρβαση της κοινωνίας και της πολιτικής, αλλά και την δημιουργία ενός πραγματικού πολιτισμού του Ανθρώπου όπως άλλωστε αναφέρει ο ίδιος χαρακτηριστικά. Και τα τρία βιβλία έχουν αυτήν την τάση, αυτόν τον προσανατολισμό, τη γνώση και τον σωστό χειρισμό. Κείμενα που διακρίνονται για την άψογη επιστημονική σύλληψη και απόδοση, το πρώτο και το τρίτο καθώς και για την ξεχωριστή αποτύπωση και μεταφορικά σε θεατρικό σώμα και αίμα, το δεύτερο. Μια γλώσσα λιτή, καλοδουλεμένη που παρουσιάζει εκτός των άλλων και ένα σημαντικό προσόν που δεν το συναντάμε εύκολα, σε επιστημονικά έργα. Να διαβάζεται και από έχοντες ξεχωριστή γνώση και οικειότητα και προσέγγιση αναγνώστεςεπιστήμονες αλλά κι εξ ίσου ικανοποιητικά και από μη ειδήμονες. Γλώσσα στρωτή, δίχως νοηματικές ακρότητες, δίχως ν' αφίσταται του ειδικού βάρους της επιστημονικής ορολογίας. Νοηματική συμπύκνωση και ξεχωριστή αρμοδεσία, λέξεις και όροι και νοήματα που αποκαθιστούν τη λειτουργική τους σημασία και δίνουν το σωστό νόημα και ερμηνεία και διάσταση. Θαυμαστή αλληλουχία και αλληλεξάρτηση, και τα τρία στοχεύουν στην διαμόρφωση ενός MODUS VIVENDL ξεχωριστού ή για να θυμηθούμε τον Ευάγγελο Παπανούτσι ένα εγχειρίδιο πρακτικής φιλοσοφίας. Η πολιτική και η κοινωνία κατά τον Πέτρο Καρτάλια συνιστά μιάν εκδήλωση-εξωτερίκευση του πολιτισμού, ένα όραμα και μιάν έφανση καλλιέργειας, έναν κοινωνικό στύλο, μια πρόσκληση και πρόκληση άλλωστε αυτό προκύπτει εναργέστατα από το αντί προλόγου σημείωμα που προτάσσει ο ίδιος ο Πέτρος Καρτάλιας στο βιβλίο που επιγράφεται ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Ας το ακούσουμε: Η Φιλόλογος, Λογοτέχνις Πόπη Μπαλαμώτη-Σπιτά, η Επιτ. Δικηγόρος, Λογοτέχνις Μαριάννα Βλάχου-Καραμβάλη, ο τιμώμενος συγγραφέας, Δικηγόρος Πέτρος Καρτάλιας, ο Εικαστικός, Επιτ. Πρόεδρος Π.Ε.Λ.Τ., Αριστοτέλης Λαδογιάννης. Στο βήμα ο Επιτ. Δικηγόρος, Λογοτέχνης, Δημήτρης Καραμβάλης.

5 Η ποιήτρια Μαριάννα Βλάχου-Καραμβάλη διαβάζει απόσπασμα από το βιβλίο το «ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΉΣ», του Πέτρου Καρτάλια. ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Σελ. 14 Μαριάννα ΒλάχουΚαραμβάλη. Μ ετά την περίοδο του Μεσαιωνικού σκοταδισμού των υπερβατικών και ανεξέλεγκτων δυνάμεων, που καθόριζαν αναπόδραστα το «πεπρωμένο» της ανθρωπότητας, διαμορφώνεται μία ιδεολογική, επιστημονική, πνευματική, κοινωνική και φιλοσοφική κινητικότητα, η οποία διοχετεύει την ανθρώπινη ενέργεια προς μια ιστορικής σημασίας κατεύθυνση: την αυτογνωσία, την αυτοσυνείδηση, την ερμηνεία φυσικών και κοινωνικών φαινομένων, αναπαράγοντας μια απομυθοποίηση, όχι μόνο στην εξήγηση των φυσικών και κοινωνικών λειτουργιών, αλλά και της ανθρώπινης οντότητας, στις ικανότητες της οποίας εναπόθεσε πλέον την εξέλιξη και την πρόοδο του πολιτισμού σε όλα τα επίπεδα. Η πρώτη αντίδραση στο δεσποτισμό και την στατικότητα του Μεσαίωνα υπήρξε η φιλοσοφική θεώρηση του φιλελευθερισμού όπως αναπτύχθηκε θεωρητικά κυρίως από τον Adam Smith (Robert Merton, Εγκυκλοπαιδιστές, Ντιντερό, Νταλεμπέρ, Κοντιγιάκ, Κοντορσέ, Χόλμπαχ, Ελβέτιο, Λοκ, Ρουσσώ, Φυσιοκράτες, Kant, Μοντεσκιέ, Βολταίρο). Κάτω από την επίδραση των φυσικών επιστημών και της κατανόησης της φυσικής αρμονίας από τον Άνθρωπο, με τη σύλληψη και διατύπωση νόμων που διέπουν την λειτουργία της φύσης, διαμορφώθηκε ένα αίσθημα άκρατου φιλελευθερισμού, το οποίο θα έπρεπε να διαπνέει την ανθρώπινη κοινωνία. Η φιλοσοφία του φιλελευθερισμού διαπερνούσε κάθε έκφανση της ανθρώπινης δραστηριότητας, δηλαδή τις ατομικές ελευθερίες, την δραστηριότητα και την διαμόρφωση των κοινωνικών σχέσεων του ατόμου, σύμφωνα με την προσωπική του βούληση, την χάρτα κοινωνικών και ατομικών δικαιωμάτων, την διαφύλαξη της προσωπικότητας και αξιοπρέπειας, την ελευθερία της έκφρασης. Οι αξίες αυτές θεμελιώνονται στην ατομική, κοινωνική, πολιτική, ιδεολογική, πολιτιστική και οικονομική ελευθερία στις συναλλαγές, συμβάσεις και γενικότερα την οικονομική δραστηριότητα, σύμφωνα με την ελεύθερη βούληση, χωρίς την παρέμβαση του Κράτους. Σ' αυτή την άπλετη ελευθερία σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας, αλλά στην οικονομία κυρίως, οι στοχαστές της εποχής πίστευαν ότι την απαραίτητη αρμονία και τους περιορισμούς θα τους έθετε η φύση με τους τέλειους νόμους της και στην κοινωνία. Ο Adam Smith πιο συγκεκριμένα αναφέρθηκε στο «αόρατο χέρι» της φυσικής νομοτέλειας, το οποίο θα έθετε φραγμό στην ασυδοσία και την απληστία, εξασφαλίζοντας την αρμονική και ευτυχισμένη ανθρώπινη συνύπαρξη. Η Πόπη Σπιτά, η Μαριάννα Βλάχου-Καραμβάλη και ο τιμώμενος Πέτρος Καρτάλιας. 5

6 Δημήτρης Ι. Καραμβάλης συνεχίζει Τ ην λέξη ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ την χρησιμοποιεί και τη γράφει με κεφαλαία γράμματα, ως υψίστη εκδήλωση και συσσώρευση πνευματικών και ηθικών αξιών αλλά και με την άλλη έννοια τον τρόπο ζωής, μάλιστα η δεύτερη πρωταρχικά και η πρώτη έννοια ως επέκταση και προορισμό και καλλιέργεια και καλλιέπεια. Ο συγγραφέας μας καλεί. Οι καιροί βοούν. Ας αφουγκραστούμε τους καιρούς μας κι ας διδαχτούμε από τον ευαίσθητο παλμογράφο της πέννας του συγγραφέα. Πρόκειται για μιάν επιστροφή και μιαν επανασύνδεση του κατακερματισμένου χρόνου. Μια κατάθεση ψυχής. Μια πρώτη γενική παρατήρηση πως συνδυάζουν την επιστημοσύνη με την γλαφυρότητα και τη ροϊκότητα των κειμένων, δίχως Ο δοκιμιογράφος κομπορρημοσύνη που διατηρεί την αυτονομία της γραφής με ξεχωριστή ταυτότητα Δημήτρης Καραμβάλης και ύφος. Είναι πολλές οι οπτικές γωνίες έκφανσης και έκφρασης. Είναι δάσκαλος, ερευνητής, διανοητής, δημοσιολόγος. Τούτη η πολυμέρεια καταγράφεται στα αναμφισβήτητα προσόντα του συγγραφέα που εκτός από την επιστήμη διακονεί και την τέχνη, κι αυτό φαίνεται ξεκάθαρα από τη συγγραφή του θεατρικού έργου για μικρά και μεγάλα παιδιά, και μάλιστα του θεάτρου που αποτελεί και την πιο σύνθετη μορφή της τέχνης μια κι έχει ποίηση, υποκριτική, άρθρωση λόγου, χορό, αλλά και απαιτεί την πλήρη συνύπαρξη όλων ταυτόχρονα των μορφών της τέχνης. Οι θέσεις του Συγγραφέα Πέτρου Καρτάλια δεν είναι ουτοπικές. Χρειάζεται όμως μια επιστράτευση πνευματική που να ξεκινάει από τον καθένα μας ξεχωριστά. Είμαστε από το ΕΓΩ στο ΕΜΕΙΣ (Μακρυγιάννης). Τούτη η πολυσύνθετη και πολύπλευρη γραφή και δράση του συγγραφέα αντικατοπτρίζει πολλές αντίρροπες θέσεις και τάσεις, είναι διαλεκτική και σαφής. Είναι μια γραφή εσωτερικής καύσεως που ενεργοποιεί όλους τους πολίτες δεν αφήνει κανέναν έξω από την παραγωγική διαδικασία, δεν κατακερματίζει τον κοινωνικό ιστό. Διατηρεί την αυτοτέλεια και την αυτονομία του. Κάθε θεματική ενότητα βιβλίων (εννοώ τα επιστημονικής φύσεως) αλλά και παραπέμπει στο κεντρικό νόημα και την ουσία, τη γενική θέση και τον προορισμό. Την υπέρβαση της κοινωνίας και της πολιτικής, τη διαφύλαξη των θεμελιωδών δικαιωμάτων του ανθρώπου που έχουν βιαστεί, καταπατηθεί αλλοιωθεί και διαβρωθεί. Μας εισάγει σ' ένα νέο χρηματιστήριο αξιών όπου το κέντρο αναφοράς σε κάθε περίπτωση θα είναι ο Άνθρωπος αλλά και μας εισάγει στις θεμελιώδεις έννοιες του χρέους και της ευθύνης, στην αναφορά του ανθρώπινου όντος ως ακεραίας και μοναδικής ύπαρξης. Στο Τέλος της πολιτικής ο Πέτρος Καρτάλιας και στην κατατοπιστικότατη εισαγωγή του αναφέρεται στην βαθύτερη και θεμελιώδη ανάγκη, να παραδώσει στο κοινό τις θέσεις του και τη θεωρία του για τη σύγχρονη ιστορία και τη μετεξέλιξή της. Είναι κείμενο αποκαλυπτικό, εξ ομολογητικό, δίχως στερεότυπα και δόγματα, το οποίο ο συγγραφέας κατανέμει σε δέκα θεματικές ενότητες, κι ένα πολιτικό επιθήλιο. Βιβλίο που εκτείνεται σε μόλις εβδομήντα πέντε σελίδες όμως είναι άκρως συμπαγές και συνεκτικό, δίχως να είναι ασφυκτικό, κάθε μία λέξη έχει τη λειτουργία της και τη σημασία της. Στην πρώτη αναλυτική ενότητα διερευνάται η ιστορική πορεία διαμόρφωσης του σύγχρονου παγκόσμιου οικονομικού συστήματος, ξεκινώντας από την Αναγέννηση, το Γαλλικό Διαφωτισμό και συνακόλουθα ιδεολογικά και φιλοσοφικά κινήματα του σοσιαλισμού και της αλληλοεπίδρασης τους στην ιστορική πραγματικότητα, με αναφορές βεβαίως στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία. Πρωταρχικό μέλημα του συγγραφέα είναι η κοινωνική λύτρωση, η απελευθέρωση από τα δεσμά του δεσποτισμού και του δογματισμού και γενικότερα κάθε -ισμού και σημαντική είναι η θέση του συγγραφέα η οποία επιρρωνύει την προσωπική μας άποψη ότι πρωτίστως και κυρίως πρέπει να χυθεί άπλετο φως στην πορεία του ανθρώπου και συνακόλουθα του πολιτισμού. Ας ακούσουμε τον συγγραφέα. Η Μαριάννα Βλάχου-Καραμβάλη, ο τιμώμενος Πέτρος Καρτάλιας, ο Τέλης Λαδογιάννης και στο βήμα ο Δημήτρης Καραμβάλης.

7 ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Σελ. 38 Θ Η ποιήτρια-ζωγράφος Πόπη Μπαλαμώτη-Σπιτά διαβάζει απόσπασμα από το βιβλίο το «ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΉΣ», του Πέτρου Καρτάλια. εωρούσε την αλλοτρίωση ως την αποξένωση του προλεταριάτου από το προϊόν της εργασίας του, το οποίο, αν και παράγεται από τους εργαζόμενους, το απολαμβάνει ο αστός ιδιοκτήτης των μέσων παραγωγής- με την εκμετάλλευση της υπεραξίας της εργατικής δύναμης των εργαζομένων, συσσωρεύοντας κέρδη. Έτσι, το προϊόν της εργασίας των εργαζομένων και η ίδια η εργασία, αντί για πηγή ολοκλήρωσης του ατόμου και δημιουργικής έκφρασης, γίνεται αντικειμενικά μια εχθρική δύναμη, η οποία στρέφεται τελικά εναντίον του, γιατί στον καπιταλισμό, «όσο περισσότερο εργάζεται, τόσο λιγότερο κατέχει και όσο λιγότερο κατέχει, τόσο περισσότερο αλλοτριώνεται». Η αλλοτρίωση αργότερα προσέλαβε κοινωνικοψυχολογικές διαστάσεις προκειμένου να ερμηνεύσει την αποξένωση του ατόμου: * από τις μαζικές κοινωνικές δομές * από την τρισδιάστατη απεικόνιση του ατόμου: «πραγματικό εγώ» -«επιθυμητό εγώ»- «κοινωνικό εγώ» ή από τον μύθο του «φυσιολογικού εγώ». Επίσης, χρησιμοποιήθηκε ο όρος για την ερμηνεία της αποξένωσης του ατόμου μέσα από τα φαινόμενα της γραφειοκρατίας, της σύγχρονης τεχνολογίας και συνδέθηκε με τις διαδικασίες έλλειψης επικοινωνίας, μοναξιάς, εγκατάλειψης, α ν τ ι κο ι ν ω ν ι κ ή ς ή α κο ι ν ω ν ι κ ή ς σ υ μ π ε ρ ι φ ο ρ ά ς τ ω ν σ ύ γ χ ρ ο ν ω ν κοινωνικοπολιτικών δομών. Χρησιμοποιήθηκε, επίσης, από Αμερικάνους επιστήμονες, για μια μηχανιστική θεώρηση της πραγματικότητας, στο πλαίσιο της Social Engineering, που θεωρούσε την κοινωνία ως μηχανή και το κάθε άτομο ένα γρανάζι, που επιτελεί ορισμένο λειτουργικό ρόλο με μια τελεολογική προοπτική. Όσον αφορά την έννοια της Ανομίας του Durkheim, επιδιώκει και ερμηνεύσει το μεταβατικό στάδιο ορισμένης κοινωνικής αποδιοργάνωσης, μέχρι την διαμόρφωση νέου συστήματος κοινωνικών αξιών, θεσμών, κανόνων, ιδεολογίας που οδηγούν νομοτελειακά σχεδόν στην οριοθέτηση και αποσαφήνιση νέων προτύπων συμπεριφοράς και την ανασυγκρότηση του κοινωνικού συστήματος. Κοινό γνώρισμα των διαστάσεων της αλλοτρίωσης είναι ότι αναφέρονται σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες ή υποομάδες ορισμένου συστήματος, ενώ η ανομία περιγράφει μια πρόσκαιρη κατάσταση κοινωνικής αποδιοργάνωσης, μέχρι τις διεργασίες που οδηγούν στην ανανέωση και ανασυγκρότηση του κοινωνικού συστήματος. Ο σκιτσογράφος-ηθοποιός Άνθιμος Βαβάσης και ο Παναγιώτης Παπαμακάριος (κατά κόσμο «Απάτσι»). 7

8 Δημήτρης Ι. Καραμβάλης συνεχίζει Ε πειδή ακόμη και σήμερα, μέχρι το σκοτάδι Η φιλοσοφία και η αμφισβήτηση. Η άρση και η θέση. Η εύρεση και η απώλεια και ο άνθρωπος ανάμεσα τους, στο κέντρο. Η καταγγελία του συγγραφέα για εμπορεύσιμα ιδεολογικά αγαθά. Η θαρραλέα του στάση. Τα αντιτιθέμενα συμφέροντα και επιδιώξεις τα σύγχρονα φαινόμενα σύγχυσης και αποπροσανατολισμού ολόκληρων λαών που γαλουχήθηκαν όπως γράφει χαρακτηριστικά με κίβδηλα οράματα και ιδανικά. Την ελίτ που με την επίφαση ιδεολογικών προκαλυμμάτων καταπίεζε τα κοινωνικά στρώματα. Στη δεύτερη αναλυτική ενότητα ο συγγραφέας εστιάζει στον τεχνοκρατικό ιμπεριαλιστικό νέοαποικισμό που χωρίς πολεμική αναμέτρηση επικράτησαν στη μορφή που συμπυκνώνεται στη φράση ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Πρόκειται για την αντιπαράθεση καπιταλισμού και σοσιαλισμού στην κρίση και στην διάρρηξη των οικονομικών επιδιώξεων αστικής τάξης και προλεταριάτου. Ο συγγραφέας απλοποιεί όσο γίνεται το σχήμα της ανάλυσής του με την επισήμανση πως όσο αυξάνεται η ενσωμάτωση της νεκρής εργασίας στο υλικό κεφάλαιο, τόσο περιορίζεται η ανάγκη το κεφάλαιο εκμετάλλευσης ανθρώπινης ζωντανής εργασίας. Στην Τρίτη ενότητα διαγράφεται ο κίνδυνος ενός παγκόσμιου οικονομικού ολοκαυτώματος με τη δημιουργία νέων μορφών υπερσυσσώρευσης του κεφαλαίου και το αδιέξοδο στη διαμόρφωση κοινωνικών και οικονομικών σχέσεων. Και μάλιστα ότι θα υπάρξουν θύματα για πρώτη φορά στη ιστορία της ανθρωπότητας χωρίς πόλεμο ή επανάσταση. Τραγική απόδειξη τα χιλιάδες θύματα των αυτοκτονιών, θυμάτων οικονομικής κρίσης. Ακολούθως γίνεται αναφορά στις πολιτικές πολιτισμικές και ιδεολογικές διαστάσεις της σύγχρονης τεχνοκρατικής οικονομίας, και η τραγική διαπίστωση πως ο σύγχρονος άνθρωπος τείνει να γίνει κοινωνικά νεκρός στις ψυχοπνευματικές του ιδιότητες και στην ισοπέδωση της όποιας προσωπικότητας. Το τέλος της πολιτικής αναφέρεται στη δημιουργία ενός κοινωνικού αποσχηματισμού. Τούτο όμως θα οδηγήσει κατά τον συγγραφέα στην μορφοποίηση μετακοινωνικών μορφών κρυστάλλωσης ενός πραγματικού πολιτισμικού Ανθρώπου. Η μόνη διέξοδος για την αποφυγή της δημιουργίας του ανθρώπου ως κοινωνικού απολιθώματος θα πρέπει να είναι η δημιουργία μιας πραγματικής παγκόσμιας πολιτισμικής κοινότητας. Η διάρρηξη των κοινωνικών και οικονομικών σχέσεων. Η σταδιακή απομάκρυνση του ανθρώπου από την θεμελιώδη ανάγκη της πίστης του οποιοδήποτε αξίες. Η λαίλαπα της παγκοσμιοποίησης. Η περιθωριοποίηση μαζών και των κοινωνιών. Η εύκολη λεία για τους παράνομα δυνατούς. Η απαξίωση του ανθρώπου στο όραμα, στην ιδεολογία. Η φάση της μετακοινωνίας ως μόνης προσπάθειας υπέρβασης του ανθρώπου και επιστροφή στις προαιώνιες και πανανθρώπινες αξίες. Η οργάνωση του συλλογικού ιστορικού οράματος. Αλλά ας δούμε πόσο καθοριστικά και με τρόπο απόλυτα σαφή δίνει τις διαστάσεις της πολιτισμικής ως διαδικασία και ως βιώματος μοναδικού, ως προσπάθεια απαγκίστρωσης από ένα τέλμα εκφυλιστικό και απάνθρωπο. Ας ακούσουμε τον συγγραφέα.

9 Μαριάννα Βλάχου-Καραμβάλη, Πέτρος Καρτάλιας. ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Σελ. 63 Η ντετερμινιστική διάσταση μιας νομοτελειακής σχεδόν εξέλιξης, έτσι όπως προσδιορίζεται από τις επιστημονικές μας αναλύσεις, και ερμηνευτικές προσεγγίσεις, είναι αναστρέψιμη εφόσον διαθέτει στοιχεία εγγενούς αποτροπής όπως: * Τον πλήρη κορεσμό, ο οποίος ισοδυναμεί με άρνηση της ηδονής. * Την τάση σώρευσης χρήματος χωρίς κοινωνικό αντίκρισμα κυριαρχικών σχέσεων. * Την πλήρη κυριαρχία χωρίς πραγματικό κοινωνικό περιεχόμενο και των πιο εκφυλιστικών, έστω, και απάνθρωπων επιδιώξεων. Αυτές οι εγγενείς αδυναμίες, που οδηγούν σε αυτοαπόρριψη της θεμελιώδους φύσης του ανθρώπου ή των εκφυλιστικών αυτών φαινομένων, ταυτόχρονα με την θετική ενεργοποίηση της αποαφομοίωσης του ανθρώπου, συνιστούν ευνοϊκές προϋποθέσεις και πρόσφορες συνθήκες για μια αποφασιστική ανάπτυξη δημιουργικής ανθρώπινης δράσης. Με αυτή η πνευματική και ψυχική έκφραση του ατόμου θα σφυρηλατίσει, αυτή τη φορά μέσα από την αξιοποίηση της ιστορικής αναστροφής, έναν πραγματικό πολιτισμό του ανθρώπου. Η Φιλόλογος, Λογοτέχνις Πόπη Μπαλαμώτη-Σπιτά, η Επιτ. Δικηγόρος, Λογοτέχνις Μαριάννα Βλάχου-Καραμβάλη, ο τιμώμενος συγγραφέας, Δικηγόρος Πέτρος Καρτάλιας. 9

10 Δημήτρης Ι. Καραμβάλης συνεχίζει Η ατέρμονη αναζήτηση όχι ως τέλους αλλ' ως αρχής της πολιτισμικής διαδικασίας και της νέας ιστορίας. Τούτο το βιβλίο πράγματι όπως εκφράζει την πεποίθηση του ο συγγραφέας είναι ανοιχτό στην σκέψη όλων για να καταθέσουν τις αναζητήσεις τους και τους προβληματισμούς τους, Στο πολιτικό επιθήλιο, επίκαιρο όσο ποτέ ο συγγραφέας αναλύει την Αριστερά στην Ελλάδα και το σύγχρονο κόσμο. Την πολιτική και κοινωνική πρακτική, το αντίπαλο δέος τις αντιπαραθέσεις δυο διαφορετικών κόσμων των ΗΠΑ και της ΕΣΣΔ την ιδεολογική προπαγάνδα. Την δημιουργία σοσιαλιστικών καθεστώτων που κατά την άποψη του συγγραφέα αξιοποίησαν τις αξίες και τις ιδέες του αριστερού χώρου που με το ιδεολογικό προκάλυμμα δόμησαν αντιδραστικούς και διεφθαρμένους μηχανισμούς καταπίεσης της κοινωνίας. Άλλη μια θέση του Πέτρου Καρτάλια αφορά τον αριστερό χώρο που εγκλωβίστηκε σε καπιταλιστικά καθεστώτα και στην συνακόλουθη πάντα κατά τον συγγραφέα στην αστικοποίηση των μορφών δράσης και συμπεριφοράς. Σημαντική εξ άλλου είναι η αναφορά στους όρους ΠΡΟΟΔΟΣ και ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ που δεν είναι ανελαστικές οριοθετήσεις αλλά υπόκεινται σε διαρκή κριτική ανάλυση και εκτίμηση από τις διακηρύξεις και το FACTUM των πολιτικών και κοινωνικών υποκειμένων. Τέλος, σημαντική είναι η παρατήρηση του συγγραφέα για τον ρόλο των πραγματικά προοδευτικών δυνάμεων στον σύγχρονο κόσμο. Δημήτρης Ι. Καραμβάλης συνεχίζει Π αραθέτουμε χαρακτηριστικά αποσπάσματα των έργων του Πέτρου Καρτάλια για ν' αποδείξουμε τη δύναμη του σφριγηλού και συμπυκνωτικού γλωσσικού του εξοπλισμού. Η συγγραφή ενός θεατρικού έργου δεν είναι εύκολη υπόθεση. Πόσο μάλλον όταν αναφέρεται σε παιδιά. Είναι ένα έργο που περνά τα μηνύματα του ανάλαφρα, υπαινικτικά, δίχως κομπορρημοσύνη, με ζωντανούς και παραστατικούς διαλόγους, επενεργεί στις ευαίσθητες ψυχές των παιδιών με τον γνήσιο και σταράτο κι ευθύ λόγο την διαλεκτικότητά του και την εξομολογητική του υφή. Τα πάντα εκτυλίσσονται παρόντων των θεατών που είναι τα μικρά παιδιά. Τα πρόσωπα του έργου είναι Η ΦΩΝΗ, οι ΑΝΘΡΩΠΟΙ, ο Δημιουργός, ο Κουρελής, ο Αδάμ και η Εύα. Ο Δημιουργός και ο διάλογος προς τους Ανθρώπους δίχως εγωισμούς και αισθήσεις υπεροχής. Μια γόνιμη συζήτηση. Η βεβαιότητα, η αμφιβολία, ο φόβος για την απώλεια των υλικών αγαθών, η αναγκαιότητα του να χρειάζονται οι άνθρωποι μια νέα κιβωτό σωτηρίας, η πορεία του κόσμου, ο ίδιος ο Θεός απέναντι στα δημιουργήματα του με τρόπο συμβολικό, αλληγορικό κάποτε υπαινικτικό, ο πολιτισμός που δημιουργήθηκε η ανακάλυψη του μυστικού της ζωής, της αληθινής γνώσης η επιστήμη και η τεχνολογία, η κακή χρήση, ο παραμερισμός του ανθρώπου, η απώλεια προσανατολισμού. Μια γυναίκα, Ένας άνδρας. Ο πειρασμός, ο καρπός της γνώσης. Ο Αδάμ και η Εύα, η απολογία του ανθρώπου απαίτηση για μια λυτρωτική, για μια δεύτερη φορά ευκαιρία σωτηρίας. Ο φόβος του θανάτου. Η προσφορά του Θεού ως δώρο σωτηρίας. Η ογδόη ημέρα της δημιουργίας. Ο ιερέας και ο κουρελής που συμπλέει με τον αρχαίο Διογένη. Η επιλογή της γνώσης ως ορυχείου αποκάλυψης για γίνει τούτος ο κόσμος καλύτερος. Ας ακούσουμε τον συγγραφέα.

11 ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Σελ. 65 Η πολιτική στην κρυστάλλινη μορφή της, δηλαδή στην απόλυτη φιλοσοφική της υπόσταση, δεν ήταν δυνατόν να μετουσιωθεί στο ιστορικό factum. Έτσι λοιπόν, ενώ από τη μια πλευρά επενδύθηκε με συμβολική καθαγιαστική ιερότητα στην πρακτική της μορφοποίηση με την αξιοποίηση της ιδεολογικής απολυτοποίησης ορισμένων εννοιών (ηθική, ελευθερία, δικαιοσύνη, ισότητα, αλήθεια), κινήθηκε σε δύο επίπεδα: 1. Την ιδεολογική επικάλυψη της αντικειμενικής πραγματικότητας, με δημιουργία μυθοποιήσεων, που διατηρούσαν την ιερότητά της. 2. Την επινόηση τεχνικών μεθόδων, μέσων και μηχανισμών για την επικύρωση και συντηρητική αναπαραγωγή ορισμένης κοινωνικό-οικονομικής ισορροπίας, που είχε κρυσταλλωθεί σ' ορισμένη ιστορική περίοδο. Οι δικές μας θεωρητικές και επιστημονικές αναλύσεις εκφράζονται στο επίπεδο της συμπυκνωμένης ιστορικής συνείδησης και ιστορικής συνοχής. Η ερμηνευτική προσέγγιση της ιστορίας της πολιτικής, ως μηχανισμού εξουσίας και συστήματος κοινωνικής διαχείρισης, καθώς και η τρέχουσα πολιτική διαδικασία χρησιμοποιούν τις ιδεολογικές μυθοποιήσεις για την τεχνητή συγκάλυψη των κοινωνικόοικονομικών διαφοροποιήσεων. Αυτό καθόρισε μια εξελικτική διαδικασία διαρκούς υπονόμευσης της πολιτικής. Ευνόησε την ανόρθωση του οικονομικού συστήματος, τον εκφυλισμό του πολιτισμού της ανθρωπότητας και τελικά την απαξίωση της προσωπικότητας του ανθρώπου μέσα από φαινόμενα διάρρηξης κοινωνικών σχέσεων, αποκοινωνικότητας και λανθάνουσας αποκοινωνικοποίησης. Αυτά κατ' αναλογία προσλαμβάνουν και πολιτικό περιεχόμενο, με αντίστοιχα φαινόμενα που παρακολουθούν την διαδικασία του τέλους της πολιτικής και είναι τα φαινόμενα που έχω ονομάσει αποπολιτικότητα και λανθάνουσα αποπολιτικοποίηση. Αποπολιτικότητα είναι το σύγχρονο φαινόμενο της γνωστικής και ψυχικής προδιάθεσης του σύγχρονου ανθρώπου, να αντιστέκεται στην υπάρχουσα πολιτική πραγματικότητα. Ταυτόχρονα δεν αναζητά νέες πολιτικές αξίες, οριοθετήσεις και πρότυπα πολιτικής συμπεριφοράς, αφού έχει απωλέσει τη θεμελιώδη ανάγκη πίστης σε οποιεσδήποτε πολιτικές αξίες, που θα μπορούσε να εσωτερικεύσει εκδηλώνοντας την ανάλογη πολιτική συμπεριφορά. Ο Άνθιμος Βαβάσης και ο Παναγιώτης Παπαμακάριος 11

12 Δημήτρης Ι. Καραμβάλης συνεχίζει Είναι μια απολογία του ανθρώπου μα κι ένα καινούργιο εφαλτήριο είναι η ύστατη ευκαιρία, είναι οι τύψεις συνειδήσεως του καθένα από εμάς. Έ να θεατρικό έργο για μικρά και μεγάλα παιδιά. Συμβολική επιλογή του συγγραφέα γιατί τα παιδιά συμβολίζουν την αθωότητα και την καθαρή ψυχή. Ο γνωστός συγγραφέας και διανοητής που καθορίζει αφ' ενός τη θέση του αλλά και την επιβαλλόμενη θεμελιώδη ιστορική ανάγκη που είναι η υπέρβαση της κοινωνίας και της υπάρχουσας πολιτικής για τη δημιουργία ενός πραγματικού πολιτισμού του Ανθρώπου. Μ' αυτούς τους βασικούς θεματικούς και προσδιοριστικούς άξονες ο Πέτρος Καρτάλιας πραγματοποιεί έναν άθλο αφού κατορθώνει να μας δώσει μιαν αξονική τομογραφία του χρήματος αφού τις πρωτόγονες κοινωνίες με το πρώτο ιστορικό παράδειγμα ταξικής κοινωνίας που κινούνταν με βασικό άξονα την αρχή της αβάνισης μεταχείρισης άνισων ατόμων, που και σαν αρχή έμπνευσης του Καρλ Μαρξ συνεχίζοντας την περιπλάνησή του στις μεταγενέστερες κοινωνίες όπου με τη βελτίωση των τεχνικών μεθόδων της παραγωγικής διαδικασίας χρησιμοποιήθηκε η ανταλλακτική οικονομία, όπου πλέον η κάθε κοινότητα (πρωτόγονη βεβαίως) αντάλλασε το πλεόνασμα με άλλη κοινότητα και με διαφορετικά προϊόντα και το χρήμα ως μέσον συναλλαγής δημιουργεί σταδιακά τον εκχρηματισμό των οικονομικών σχέσεων ως παράγοντας διαμεσολάβησης και αναδιανομής του χρήματος. Ας εστιάσουμε τώρα στη θέση του συγγραφέα ότι η οσμή του κράτους είναι μια αντανάκλαση της κοινωνικής δομής. Έτσι με την ίδρυση του καπιταλιστικού κράτους παράλληλα έχουμε και την εξέλιξη της τεχνολογίας και της συνακόλουθης βιομηχανικής παραγωγής. Εδώ υπεισέρχεται και η έννοια της διαφθοράς και συνακόλουθα της διασπάθισης δημοσίου χρήματος. Ας ακούσουμε τον συγγραφέα.

13 ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Σελ. 68 Έ τσι, λοιπόν, το τέλος της πολιτικής διαδέχεται η φάση της μετακοινωνίας. Διατηρώντας την επιστημονική και θεωρητική μου συνέπεια, πραγματοποιώ ιστορική καινοτομία. Αναλύω όχι μια «αψιδική» θεωρία, αλλά την θεωρητική σύλληψη των αναγκαίων ιστορικών διεργασιών για την οργάνωση του συλλογικού ιστορικού οράματος, της σφυρηλάτησης ενός πραγματικού πολιτισμού του Ανθρώπου, Μ' αυτή την έννοια θεωρώ ότι το τέλος της πολιτικής θα αντικατασταθεί μακροπρόθεσμα με την ανάδυση μιας νέας φιλοσοφικής, αλλά και ιστορικά καθορισμένης έννοιας και πρακτικής, η οποία θα αποτελέσει το νέο κέντρο οργάνωσης και υλοποίησης του συλλογικού ιστορικού οράματος. Την θέση λοιπόν της πολιτικής, η οποία αλλοιώθηκε στην αναποτελεσματικότητά, της θα αναλάβει η διαδικασία που θα ονόμαζα «Η ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΉ». Ιωάννης Φραντζής, Γεράσιμος Πατρίκιος, Ιωάννα-Αμαρυλλίς Καραμβάλη. 13

14 Δημήτρης Ι. Καραμβάλης συνεχίζει Μ ε την πάροδο του χρόνου, το πρόβλημα όπως γράφει ο Πέτρος Καρτάλιας, εστιάζεται, μετατοπίζεται σε άλλη βάση. Έχουμε τη δημιουργία της αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας ή τις λεγόμενες σοσιαλιστικές χώρες. Το δημόσιο αξίωμα αλλά και το ίδιον όφελος, το συνακόλουθο πρόβλημα που διαφαίνεται όταν αυτοί που κατέχουν αξιοκρατικά τα δημόσια αξιώματα, τα χρησιμοποιούν για προσωπικό τους όφελος (συναλλαγές, ρουσφέτια, μίζες κλπ.). Τον καταλυτικό ρόλο του χρήματος στην ανάπτυξη της διαφθοράς, το υπερβάλλον χρήμα που πλέον δεν χρησιμοποιείται για να διευκολύνει τις οικονομικές συναλλαγές, αλλά αντιθέτως για να περιπλέξει και να στρεβλώσει τις σχέσεις των ανθρώπων εφ' όσον χρησιμοποιείται πλέον για την ανάπτυξη παρασιτικών δραστηριοτήτων. Εδώ ο συγγραφέας θέτει επί τον τύπον των ήλων το πρόβλημα χωρίς φόβο και πάθος, και δίχως φανατισμούς. Μιλά για την έννοια του κεφαλαίου τον ιδιοκτήτη των μέσων παραγωγής στην σχεδόν ταυτόχρονη με την ανάδυση του καπιταλισμού εισδοχή και μιας νέας έννοιας αυτής του κεφαλαίου, όπου πλέον καθορίζονται και οι παραγωγικές σχέσεις, την αστική και την εργατική τάξη, αλλά και την συνακόλουθη δημιουργία της πρώτης οικονομικής κρίσης όπου μειώνονται τα κέρδη, μένουν αδιάθετα τα προϊόντα και το χρήμα συγκεντρώνεται και συμπυκνώνεται στο κεφάλαιο. Ακολούθως γίνεται μνεία για τη μεσαία τάξη, τη ραχοκοκαλιά του καπιταλισμού όπως την ονομάζει χαρακτηριστικά ο συγγραφέας, το ολιγοπώλιο και το μονοπώλιο, την εμπλοκή ακόμη του κράτους στον λεγόμενο κρατικο-μονοπωλιακό καπιταλισμό. Στις αμέσως επόμενες ενότητες ο συγγραφέας κάνει λόγο για τον λεγόμενο κρατικόμονοπωλιακό ανταγωνισμό των ΗΠΑ και της ΕΣΣΔ την κατάρρευση των λεγομένων πρώην σοσιαλιστικών χωρών, τον τρελό χορό του κεφαλαίου μέσω των χρηματιστηριακών διαδικασιών, τη δημιουργία υπέρ εθνικών οργανιστών όπως της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα συνακόλουθα προβλήματα και την κρίση όπου πλέον καθώς χαρακτηριστικά αναφέρει ο συγγραφέας το κεφάλαιο τυφλό πλέον και χωρίς ιδεολογικό προσανατολισμό εξανεμίζεται από τα χρηματιστηριακά κέντρα όλου του κόσμου. Εδώ τώρα και το επιζητούμενο λιγότερο κράτος δηλαδή την κατάργηση ουσιαστικά της κρατικής παρέμβασης. Εδώ και το ζητούμενο αφ' ενός μια τεράστια τεχνολογική πρόοδος που εκτοπίζει την αξιοποίηση της ζωντανής εργασίας και από την άλλη οι αντίξοες συνθήκες διαβίωσης ανεργίας και συνακόλουθη οικονομική και κοινωνική περιθωριοποίηση. Σ' αυτό λοιπόν το σημείο ο συγγραφέας κρούει τον κώδωνα του κινδύνου. Ας τον ακούσουμε:

15 Η ζωγράφος-ποιήτρια Πόπη Σπιτά. ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Σελ. 73 Μ έσα σ' αυτές τις συνθήκες, ο Αριστερός χώρος, που αναπτύχθηκε θεσμικά σε καπιταλιστικά συστήματα, σταδιακά εντάχθηκε στην «λογική» του συστήματος και τελικά προσχώρησε στην αστικοποίηση των μορφών δράσης και συμπεριφοράς ή συνεργάστηκε με άλλες δυνάμεις, οι οποίες επέδρασαν αρνητικά στην δυναμική του και στην ιδεολογικοπολιτική του ταυτότητα. Ο γνωστός μας ποιητής Παναγιώτης Καπνιστής με την όμορφη σύντροφό του, τη νομικό Ελένη Σουγιά. 15

16 Δημήτρης Ι. Καραμβάλης συνεχίζει Σ τη συνέχεια ο συγγραφέας καταθέτει την άποψη του για το EURO και την άντληση του εθνικού πλούτου, και προβαίνει σε ενδιαφέρουσες επισημάνσεις για τις πλούσιες χώρες του Βορρά και τις φτωχότερες του Νότου, και ισχυρίζεται πως όταν η Ελλάδα εντάχθηκε στο ευρώ αυτό ήταν στην ουσία ροή άντλησης Εθνικού πλούτου απ' τη χώρα μας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς και ότι η οικονομική κρίση ήταν αναμενόμενη, το κραχ στις ΗΠΑ, και στην παγκόσμια οικονομική κρίση με τη μορφή ντόμινο στην Ευρώπη. Σταδιακά έχουμε και το πρόβλημα των συναλλακτικών ισοτιμιών δηλαδή πόσες μονάδες του χρήματος θα αντιστοιχούσαν για την αγορά των συγκεκριμένων αγαθών και αργότερα υπηρεσιών. Μάλιστα ο συγγραφέας αναφέρει χαρακτηριστικά την ισορροπία τρόμου με το διεθνές διπολικό σύστημα (ΗΠΑΕΣΣΔ) όμως τώρα έχουμε τη διείσδυση του καπιταλισμού και τις λεγόμενες σοσιαλιστικές χώρες που δεν άντεξαν. Εδώ εστιάζει ο συγγραφέας στην παραμέληση του ανθρώπινου παράγοντα και στην ευκαιρία για την απαλοιφή των παρασιτικών λειτουργιών της οικονομίας και της κοινωνίας. Όταν ο συγγραφέας αναφέρεται στο τέλος είτε του χρήματος είτε της πολιτικής, εννοεί την νέα υπέρβαση, την επανεκκίνηση των εννοιών, τον επαναπροσδιορισμό στη σωστή σχέση σημαίνοντος και σημαινομένου, αιτίου και αιτιατού. Και τα δύο αποτελούν μέσον επικοινωνίας ή καλύτερα επι-κοινωνίας. Πάνω από τις λέξεις και τους αριθμούς είναι ο άνθρωπος. Εδώ εστιάζει ο εκλεκτός νομικός και πολιτικός επιστήμονας το MODUS VIVENDI Στην υπέρβαση, στον ανθρωποκεντρικό άξονα, αναπτύσσοντας με τρόπο εύληπτο και συγχρόνως επιστημονικό τις θέσεις του. Πρόκειται για μια νέα θεώρηση και αξιολόγηση σύμφωνα με την οποία μπορεί να δομηθεί ένα νέο σύστημα κοινωνικών αξιών που θα βασίζεται στην αγάπη, την αλληλεγγύη την συντροφικότητα. Το έλλειμμα που υπάρχει δεν είναι οικονομικό. Πρωτίστως αφορά στην κρίση των ηθικών αξιών, τη διαφθορά και την αλλοτρίωση. Βεβαίως αυτό δεν μπορεί να γίνει από τη μια στιγμή στην άλλη. Προϋποθέτει μιάν γενναία αλλαγή πλεύσεως, παιδείας, εσωτερικής καλλιέργειας άρα μια μεταβατική περίοδο απαλλαγής από την κοινωνική διαφθορά και την αλλοτρίωση, έναν νέο προσανατολισμό στις σχέσεις ανθρώπου και κοινωνικής διαστρωμάτωσης, εύστοχα επισημαίνει ο συγγραφέας που βρίσκεται το πρόβλημα. Ενώ με την τεχνολογία έχουμε προχωρήσει σε αλματώδη εξέλιξη δεν συμβαίνει το ίδιο αφού η ανεργία και οι άθλιες συνθήκες διαβίωσης οδηγούν στο άλλο άκρο. Κατά τον συγγραφέα και σύμφωνα με το καπιταλιστικό σύστημα το κεφάλαιο και η τεχνολογία στρέφονται κατά του ανθρώπινου παράγοντα, ενώ θα έπρεπε να βρίσκεται στην υπηρεσία του ανθρώπου, κάτι που μας φέρνει στο νου ένα πρόβλημα που αποτελεί αντιπαράθεση εδώ και πολλές δεκαετίες η τέχνη για την τέχνη ή η τέχνη για τον άνθρωπο. Την διέξοδο και αυτό θα πρέπει οπωσδήποτε να το καταχωρήσουμε στο ενεργητικό του συγγραφέος. Όλα τα μέχρι στιγμής πονήματα του ότι προτείνει λύσεις απεμπλοκής και νέου προσανατολισμού, βρίσκεται νομίζω στο τελικό επιμύθιο που επικεντρώνεται μέσα σε τέσσερις μόνο αράδες την ατραπό σωτηρίας συμπέρασμα όπου το ζητούμενο είναι και βεβαίως όχι αβρόχοις ποσίν όπως είναι εύλογο: Ας ακούσουμε τον συγγραφέα.

17 Πόπη Σπιτά, Μαριάννα Βλάχου-Καραμβάλη, Πέτρος Καρτάλιας. Η ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ Σελ. 17 Ο όρος πολιτιστικός χρησιμοποιείται ως ένας μεμονωμένος παράγοντας αναφοράς ή ανάλυσής του είναι περιοριστικός του πολιτισμού, εφ' όσον αφορά κάποιες εκφάνσεις κυρίως κάποιες μορφές τέχνης (θέατρο, χορό, μουσική, καλές τέχνες). Ενώ ο όρος πολιτισμικός που προτείνω αφορά το σύνολο του πολιτισμού που αφορά όλες τις εκδηλώσεις ή μη εκδηλώσεις (αρνητικός πολιτισμός) των ατόμων ή των ομάδων και αποτελεί τον συνεκτικό ιστό που διαπερνάει όλο το κοινωνικό σύνολο σε μια ιστορικά καθορισμένη διεργασία καθώς και την μετεξέλιξή της. Ιωάννης Φραντζής, Γεράσιμος Πατρίκιος, Ιωάννα-Αμαρυλλίς Καραμβάλη. 17

18 Δημήτρης Ι. Καραμβάλης συνεχίζει Μ έσα σε τριάντα μόλις σελίδες, αυτό το μικρό το δέμας αλλά πλουσιότατο σε ποιότητα και προσφορά εγχειρίδιο του καταξιωμένου συγγραφέα, νομικού και πολιτικού επιστήμονα, κατορθώνει όχι μονάχα να προσεγγίσει το θέμα, το οποίο ως εκ του θέματος του και της μαστιζούσης οικονομικής κρίσεως καθίσταται σήμερα τραγικά επίκαιρο, όσο ποτέ αλλά και να προτείνει λύσεις και βεβαίως εκτός των άλλων να αποφύγει το πρόβλημα του αποπροσανατολισμού που συνήθως παρατηρείται με την επανειλημμένη εξειδίκευση επί μέρους των θεμάτων που καταλήγουν μερικέ φορές σε αποπροσανατολισμό του κυρίως προβλήματος και κάποτε συσκοτίζουν και παραποιούν την εύρεση της αλήθειας. Το τέλος του χρήματος λοιπόν όχι σαν διάλυση και εξαφάνιση του μέσου επικοινωνίας αλλά ως χάραξη μιάς νέας πορείας ο νέος ρόλος του όπου όλοι θα συμμετέχουν, όλοι οι πολίτες εδώ έχουμε παράλληλη σύμπλευση στο πρώτο έργο του συγγραφέα το τέλος της πολιτικής σε μια μετακοινωνία όπως αναγράφεται στον υπότιτλο όπου όλοι λοιπόν οι πολίτες θα μετέχουν με την εργασία τους όπως γράφει χαρακτηριστικά ο συγγραφέας κλείνοντας την ενότητα του έργο του και θα ικανοποιούν τις ανάγκες τους που θ' αντιστοιχούν στο επίπεδο της εκάστοτε τεχνολογικής εξέλιξης. Μια υπέρβαση της κοινωνίας της πολιτικής και του ανθρώπου για να θυμηθούμε τον Άγγελο Σικελιανό λίγο ακόμη να σηκωθούμε πιο ψηλότερα Τα έργα του Πέτρου Καρτάλια έχουν το προτέρημα της σύμπλευσης της νομικής, της κοινωνιολογίας, της φιλοσοφίας αλλά και της έμπρακτης βίωσης ή αλλιώς Γαλόνια των πράξεων όπως γράφει ο συγγραφέας Παναγ. Σωτήρχος, όλοι μετέχουν στην κοινωνική διαστρωμάτωση, δεν απουσιάζει κανείς. Δεν είναι ουτοπία είναι στα χέρι μας. Είναι η απεμπλοκή από το σύστημα διαφθοράς και αλλοτρίωσης, είναι η εκ νέου αντιμετώπιση της τεχνολογίας που δεν εξοστρακίζει τον ανθρώπινο παράγοντα και δεν οδηγεί στο απόσπασμα τη σκέψη την ελεύθερη βούληση, που δεν χρησιμοποιεί τον άνθρωπο αλλά αντιθέτως τίθεται στην υπηρεσία του ανθρώπου. Γιατί αλλιώς θα είχαμε συχνότερα τα φαινόμενα της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι. Τεχνολογία δίχως παράλληλη ανάπτυξη της μόρφωσης της καλλιέργειας και εν τέλει του Πολιτισμού, καταντά στην επιστήμη δίχως τη συνείδηση και κατ' επέκταση στην αλήθεια δίχως τη γνώση. Τα τρία βιβλία του Πέτρου Καρτάλια, που αποτελούν καθώς είπαμε μια τριλογία, αφού ενέχουν τον συνεκτικό δεσμό που αναλύσαμε, αποτελούν εκτός των άλλων γόνιμο πεδίο αναζητήσεων και προβληματισμών, σημείο καλό για επικοινωνία μέσα σ' ένα πεδίο βολής ασφυκτικό όπου ζούμε, με τις αυθεντίες κάθε λογής και τους δογματισμούς να μας περιβάλλουν και να μας υποδουλώνουν. Είναι μια γνήσια κατάθεση ελευθερίας ενός επιστήμονα που δεν έχει απωλέσει την ανθρωπιά του και που επιμένει ακόμη, στα μέτωπα των καιρών να παλεύει μ' αγώνα και αγωνία για μια καλύτερη κοινωνία, πιο ανθρώπινη και απαλλαγμένη από την αλλοτρίωση και διαφθορά. Ο συγγραφέας μας προτείνει έναν επαναπροσδιορισμό των βασικών κοινωνικών αξιών και οικονομικών αξιωμάτων. Δίχως πάθος, δίχως σκοπιμότητες. Εστιάζει στην αρχέγονη γραμμή που χάραξε ο άνθρωπος αιώνες τώρα πάνω στη γη αυτή του πολιτισμού και του σεβασμού στις ανθρώπινες αξίες. Ο Δούρειος Ίππος της τεχνολογίας με τη μορφή υποκατάστασης του ανθρώπινου παράγοντα, δεν μπορεί να οδηγεί σε αδιέξοδο και ανέφικτες λύσεις τόσο για το οικονομικό όσο και για το κοινωνικό-πολιτικό σύστημα. Η ανθρωποκεντρική προσέγγιση την οποία προτείνει ο συγγραφέας, δεν πρέπει να μας αφήσει αδιάφορους. Η επισήμανση του συγγραφέα ότι οι περισσότερες από τις ανάγκες μας επιβάλλονται είναι τεχνητές και δημιουργούνται από την διοχέτευση και το έντεχνο πλασάρισμα καταναλωτικών προτύπων, δεν πρέπει να μας αφήνει αδιάφορους. Πλάι στην έννοια του χρέους από πλευράς οικονομίας, υπάρχει και μια άλλη που έχουμε λησμονήσει στο χρηματιστήριο αξιών της καρδιά μας και που πάντα η μετοχή της είναι υψηλή. Μια οφειλή εσωτερικής καύσεως, ένα χρεολύσιο που ποτέ δεν αποσβένεται. Το χρήμα λοιπόν σαν κοινό μέσο ανταλλαγής ή σαν σταθερό μέτρο αξίας του ανθρώπου και τα δύο μπορούν να συνδυαστούν κατά τον Πέτρο Καρτάλια, άλλωστε ας δώσουμε το αληθινό νόημα και ερμηνεία και αποστολή στις λέξεις κι ας θυμηθούμε πως στην αρχαία ελληνική

19 γλώσσα το χρήμα σήμαινε κάθε χρήσιμο πράγμα καθώς και τον τίτλο της ομώνυμης ποιητικής συλλογής του Κώστα Καρυωτάκη (1919) με τίτλο Ο Π Ο Ν Ο Σ ΤΟΥ Α Ν Θ Ρ Ω Π ΟΥ Κ Α Ι ΤΩ Ν ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ Ο άνθρωπος δεν είναι RES. Το χρήμα ως μέσον και όχι ως σκοπός. Πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος. Η πολιτική και το χρήμα συνιστούν γι' τον συγγραφέα νομικό και πολιτικό επιστήμονα ένα χρεόγραφο ψυχής μια υπόσχεση παροχής, ένα έγγραφο όπου διαπιστώνει ο αναγνώστης των βιβλίων του μιάν απαράγραπτη και ανεξόφλητη συνοχή χρέους τιμής, μέσα σ' αυτήν την περιπέτεια της ύπαρξης που λέγεται ΖΩΗ. Πόπη Σπιτά Ο Πέτρος Καρτάλιας απέδειξε ότι δεν είναι ανέφικτη η στήριξη, συνύπαρξης ανθρώπου τεχνολογίας. Ας θυμηθούμε και τη ρήση του στοχαστή Ιάσονα Ευαγγέλου. Το σίδερο και το μολύβι σκοτώνουν τους ανθρώπους στον πόλεμο. Το ασήμι και το χρυσάφι στην ειρήνη Ο άνθρωπος λοιπόν πρέπει να αποκτήσει τη χαμένη του συνείδηση. Ας ακούσουμε τον συγγραφέα. ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Σελ Α ν φαίνεται παράδοξο ότι οι επιστήμες είναι ουσιαστικά τέσσερις δεν μένει παρά να σημειώσουμε ότι στην Αρχαία Ελλάδα, οι φιλόσοφοι ήταν και μαθηματικοί. Ο πολιτισμός στην πραγματικότητα περιλαμβάνει ως ευρύτερη έννοια, πολλές έννοιες των άλλων κοινωνικών επιστημών. Ο κατακερματισμός του πολιτισμού ως γνωστικό πεδίο έχει συρρικνώσει ουσιαστικά ολόκληρο το πεδίο μελέτης των άλλων κοινωνικών επιστημών. Με αποτέλεσμα να δημιουργούνται σφάλματα σύνθεσης στις άλλες επιστήμες ενώ δεν θα ήταν υπερβολική η διαπίστωση της επιστημολογικής και επιστημονικής αλλοίωσης, στα πορίσματα, τους νόμους και τις θεωρητικές προσεγγίσεις των άλλων κοινωνικών επιστημών. Θα αναφέρουμε ένα συγκεκριμένο παράδειγμα Case Studios (περιπτωσιολογική ανάλυσης). Την μελέτη, ας πούμε, του αρχαίου ελληνικού θεάτρου, η ιστορία το προσέγγισε ως έναν πολιτιστικό θεσμό, αναφέρει τις αιτίες γέννησης του φαινόμενου και την ιστορική του διαδρομή. Ενώ στην πραγματικότητα μια πλήρη επιστημονική ανάλυση θα ενέτασσε το θέατρο σε μια ευρύτερη πολιτισμική πραγματικότητα (του Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισμού) διευρύνοντας το γνωστικό πεδίο και δημιουργώντας με ακρίβεια και συνέπεια, με επιστημονική και επιστημολογική μεθοδολογία την ανάλυση και μελέτη του «πολιτιστικού» αυτού θεσμού εντάσσοντάς το σ' ένα ευρύτερο γνωστικό αντικείμενο (Αρχαίος Ελληνικός Πολιτισμός). 19

20 Δημήτρης Καραμβάλης συνεχίζει Ο συγγραφέας, έγκριτος δικηγόρος, πιστεύει ακράδαντα πως ο πολιτισμός επεμβαίνει εκεί όπου η πολιτική είναι απολίτιστη και είναι η ζυγαριά εκείνη που θα καταδείξει τον παράγοντα άνθρωπο. Εκεί στο μεταίχμιο και στο αλωνάκι θα κριθούν όλα αφού πλέον η αρχέγονη σημασία του νόμου όπου σήμαινε δικαιοσύνη και ήθος, φτάσαμε στο άλλο άκρο, στο σημείο μηδέν εκείνο, όπου η πολιτική και η ηθική τραβούν αντίθετους δρόμους. Πρόκειται για μια σε βάθος αποτίμηση του προβλήματος της θέσεως του ανθρώπου και γενικότερα της ανακόλουθης θέσεως του στον ιστορικό χώρο. Ο Πέτρος Καρτάλιας, συνειδητοποιεί πως με την υπέρβαση της κοινωνίας και της πολιτικής οδηγούμαστε στην επιτακτική ανάγκη δημιουργίας μιας νέας επιστήμης που ονομάζει πολιτιστική επιστήμη και όπου το ιδανικό δεν θ' αφίσταται της πραγματικότητας ή αλλοιώς θα επιτευχθεί η πολυπόθητη προσθαλάσσωση του ονείρου (Οδυσσέας Ελύτης). Το ζητούμενο είναι ακριβώς αυτό που αναφέρει στο επίμετρο ο συγγραφέας η ενεργός διαμόρφωση και υλοποίηση ενός ζωντανού ιστορικού οράματος με τη δημιουργική συμμετοχή κάθε ανθρώπου, μια πρόκληση και πρόσκληση συνάμα στον καθένα μας ν' αναλάβει δημιουργικό ρόλο και αποστολή. Η πολιτισμική επιστήμη δεν ακυρώνει τις άλλες κοινωνικές επιστήμες, αντίθετα είναι το πρόπλασμα και η πρώτη ύλη στην προσέγγισή τους, έτσι ακριβώς όπως η τέχνη είναι μια και αδιαίρετη, απλώς υπάρχουν διάφορες εκφάνσεις της και μορφές. Η παρουσία του ανθρώπου, αιώνες τώρα πάνω στη γη, σηματοδοτεί την παρουσία της μνήμης, ως εξορία της λήθης και εξόρυξη του ακριβού μεταλλεύματος την εμπειρική γνώση και την επιστήμη, όπως ειδικότερα στον Πλατωνικό Φαίδωνα καταγράφεται. Ο συγγραφέας διεισδύει στον πυρήνα του ζητήματος, και εύστοχα τονίζει πως η πολιτισμική επιστήμη καλύπτει το κενό εκείνο που υπήρχε στον χώρο των επιστημών. Εδώ θα πρέπει βεβαίως να αναφερθούμε στην άκρως επιμελημένη έκδοση των βιβλίων και των δύο μερών της ΜΕΤΑΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Ι και ΙΙ αντίστοιχα, από τις εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα που χρόνια τώρα προσφέρουν ένα σημαντικό βήμα και αρωγή στον χώρο των νομικών και συναφών εκδόσεων, και που τα βιβλία τους αποτελούν για τους νομικούς ένα πολύτιμο συμπαραστάτη και αυτή ακόμη η έκδοση, συνιστά μιαν πολιτιστική παρέμβαση άξια κάθε επαίνου. Ο Πέτρος Καρτάλιας, δικηγόρος και πολιτικός επιστήμονας, μας δείχνει εκτός των άλλων μια σημαντική παράμετρο, καλύπτοντας ένα σημαντικό επιστημονικό και επιστημολογικό κενό, που προέκυψε και κατά την διδασκαλία του μαθήματος της Κοινωνιολογίας σε διάφορες σχολές, επομένως στην δυνατότητα αναγωγής με τη νοητική λειτουργία, από την εμπειρία στην τέχνη και την επιστήμη και επομένως στην προσέγγιση της επικοινωνίας. Στη δεύτερη ενότητα της Πολιτιστικής Επιστήμης, ο έγκριτος νομικός και συγγραφέας ορθοτομεί μέσα σε δέκα ενότητες και το επίμετρο καταστάλαγμα, το περιεχόμενο της μελέτης του. Θα τονίσουμε για άλλη μια φορά την δυνατότητα που παρέχει η οξύτητα της γραφίδας του, να διεισδύει σε βάθος και να προσεγγίζει τα θέματα που τον απασχολούν, με το τεράστιο προσόν, αυτό που ο Γιώργος Σεφέρης ζητά να του δοθεί το χάρισμα να μιλήσει απλά, δίχως ν' υφίσταται τούτο μια διαλεκτική επομένως προσέγγιση έξω από κάθε δογματική αλλοτρίωση της εστίασης νοηματικής συμπύκνωσης, της αρμοδεσίας και της πλαστικότητας του κειμένου, και της σε βάθος τίασης των κρινομένων. Μια γλώσσα που κοινωνούν και ο επιστήμονας αλλά και ο μην έχων ειδικές γνώσεις προς τούτο, ενώ

21 ταυτόχρονα η εγκαυστική του διερευνά πολλές επι μέρους παραμέτρους του πολιτισμού και συνακόλουθες σχέσεις με τη Νομική ιστορία, τη φιλοσοφία, τη θεολογία την Ψυχολογία, την Κοινωνιολογία την Οικονομία, αποδεικνύοντας περίτρανα πως μπορούν να συνυπάρχουν δίχως αντιθέσεις, αφού από την ύπαρξη του ανθρώπου επιστήμη και πολιτισμός οικοδομούν κρατώντας την αίσθηση της ιστορικής μνήμης και ειδικότερα στον Αριστοτέλη ως αντίληψη και συνακόλουθα συναγωγή γνώσεων παράλληλα ουσιαστική μορφή των πραγμάτων (Αριστοτέλης περί ψυχής). Διαπιστώνουμε λοιπόν εκτός των άλλων πως τούτο το ποίημα παρέχει το γόνιμο έδαφος για περαιτέρω αναζητήσεις και προβληματισμούς, ένα βήμα διαλόγου που ενδέχεται να αποτελέσει πεδίο σημαντικών ιδεών, σκέψεων, αντιπαραθέσεων. Στο δεύτερο μέρος λοιπόν της μελέτης του ο συγγραφέας τονίζει την ιδιαιτερότητα του Πολιτισμού και το συνακόλουθο πρόβλημα της απώλειας της ιδιαιτερότητάς του ως συμπαγούς υλικού μελέτης μιας αυτόνομης όχι πολιτιστικής αλλά πολιτισμικής επιστήμης εφ' όσον είναι γνωστές οι ξεχωριστές διακρίσεις με τη μορφή των κοινωνικών επιστημών όπως της ιστορίας και της κοινωνιολογίας, όμως κι αυτό θα τονίσουμε είναι το ίδιο που συμβαίνει με την τέχνη που ναι μεν είναι ενιαία και αδιαίρετη έχει όμως διαφορές μορφές και εκφάνσεις, όπως η ποίηση, το θέατρο, η ζωγραφική, η μουσική. Μια βαθύτερη όμως ερμηνεία και προσέγγιση θα μας δώσει την ευκαιρία να διαπιστώσουμε πως ο πολιτισμός σαν έννοια πολυδιάστατη που είναι προϋποθέτει μια προσέγγιση όχι μονομερή, αλλά πρωτίστως και κυρίως ως πολιτισμικό (και πολιτιστικό) οικοδόμημα τον συνεκτικό ιστό της ιστορικά καθορισμένης κοινωνικής εξέλιξης στο διάβα του χρόνου, κι όχι ως αποτέλεσμα μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου ούτε μιας ξεχωριστής λ.χ. της οικονομικής διαδικασίας. Αν δε εννοήσουμε τον πολιτισμό ως μέρος της ιστορικής και κοινωνικής εξέλιξης, τότε κινδυνεύουμε να οδηγηθούμε σε αποδόμησή του και ως εκφυλιστικό φαινόμενο, με την απώλεια της ιστορικής αρχέγονης μνήμης. Γι αυτά λοιπόν, πρέπει να αισθανθούμε και να βιώσουμε συνθετικά τις γνώσεις την αφετηρία της γνώσεως του Καρτεσίου του Τζων Λοκ τον σκεπτικισμό του ΝΥΜΕ, του Γεωργίου Γεμιστού ή Πλήθωνα, όσον αφορά την βεβαιότητα, το στοιχείο της γνώσης. Ο Καρτέσιος υποστήριξε όπως είναι γνωστό πως οι ιδέες είναι έμφυτες και ισχύουν ως αμετάβλητες αλήθειες και αξιώματα, ο Τζων Λοκ όμως έκανε διάκριση για τις απλές και σύνθετες ιδέες οι πρώτες νοούνται ως πραγματικές και αληθινές ενώ οι δεύτερες ως αποτέλεσμα των διεργασιών της νοήσεως. Έτσι λοιπόν ο πολιτισμός έχει αποτελέσει πεδίο σύγκρουσης αλλά και πεδίο σύνθεσης. Όμως σημαντική νομίζω είναι σ' αυτό το σημείο να δούμε πως ο συγγραφέας διακρίνει τους όρους πολιτιστικός και πολιτισμικός Ας ακούσουμε τον συγγραφέα. ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Μαριάννα Βλάχου-Καραμβάλη Σελ Τ ο αντικείμενο της κοινωνικές ανθρωπολογίας είναι η μελέτη «πρωτόγονων» κοινωνιών και του «πολιτισμού» αυτών έτσι ώστε να καθίσταται επιτακτική η ανάγκη και σ' αυτό το επίπεδο της συγκρότησης μια σύγχρονης πολιτισμικής επιστήμης. Ο πολιτισμός αντικείμενο μελέτης της πολιτισμικής επιστήμης περιλαμβάνει ένα πολιτισμικό περιβάλλον που διαχέεται σ' όλα τα κοινωνικο-πολιτικά συστήματα και αποτελεί ταυτόχρονα την συνεκτική ύλη σε διατομικό και διομαδικό επίπεδο. Το επιστημονικό και επιστημολογικό κενό που παρατηρείται με την έλλειψη της πολιτισμικής επιστήμης, λειτουργεί διαθλαστικά και παραμορφωτικά, θα λέγαμε, στις άλλες κοινωνικές επιστήμες. Στο επόμενο κεφάλαιο θα πραγματευτούμε σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο και αναρωτηθείτε στη σύγχρονη εποχή ποια έννοια πρέπει να επικρατήσει ο πολιτισμός, ή η πολιτική. Αυτό μπορεί να φαίνεται λίγο παράδοξο. Θα διαπιστώσουμε ότι στη σύγχρονη εποχή πρόκειται για ένα δικανικό ερώτημα. 21

22 Στη συνέχεια ο συγγραφέας εστιάζει την έρευνά του στο φαινόμενο της πολυπολιτισμικότητας τόσο στην Αμερική όσο και στη Δύση και ειδικότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση με το άνοιγμα των Ευρωπαϊκών συνόρων και την ελεύθερη μετακίνηση και εγκατάσταση, ανατρέχοντας στα συνακόλουθα προβλήματα της συνύπαρξης. Θα επικεντρώσουμε την προσοχή μας στην παρατήρηση του Πέτρου Καρτάλια πως σήμερα η ανθρωπότητα βρίσκεται σε μια περίοδο αναζήτησης και ζύμωσης μιας σύγχρονης ιδεολογικής και ιστορικής πορείας. Τα συνακόλουθα προβλήματα της αφομοίωσης, της απορρόφησης, της ένταξης, της συμβίωσης, της ανοχής, της διαφορετικότητας, εντάθηκαν και πολλαπλασιάστηκαν. Εδώ ακριβώς, ο Δημήτρης Καραμβάλης πολιτισμός είναι αναγκαίο να αποκτήσει τη σημασία του, ως σημείο συνάντησης και σεβασμού στην διαφορετικότητα του άλλου, ως αλληλεγγύη και ως συμβίωση ειρηνική, αλλοιώς θα οδηγηθούμε στο άλλο άκρο γιατί σήμερα, όπως γράφει χαρακτηριστικά ο στοχαστής Ιάσων Ευαγγέλου, να φτάσουμε στο σημείο να μην ξέρουμε αν η λέξη πολιτισμένος χρησιμοποιείται τιμητικά ή περιφρονητικά! Μέσα λοιπόν σ' αυτήν τη νέα πραγματικότητα προέχει η σύνθεση και όχι η σύγκρουση. Ο πολιτισμός λοιπόν ως αυθύπαρκτος παράγοντας που χρήζει δημιουργίας μιας αυτόνομης πολιτισμικής επιστήμης. Αλλά ας κάνουμε μιαν αναγκαία διασάφηση Στη συνέχεια προβάλλει το παράδειγμα της μελέτης του αρχαίου Ελληνικού θεάτρου που έγινε αντικείμενο μελέτης ως πολιτιστικός θεσμός και το συνακόλουθο σφάλμα ήταν ν' απομυθοποιηθεί και ν' αποδομηθεί μ' αυτόν τον τρόπο η ιστορική προσέγγιση του όπως ήταν σωστό να συμπεριληφθεί ως μελέτη ενός ευρύτερου φάσματος του Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισμού. Ιδιαίτερο κεφάλαιο αφιερώνει ο συγγραφέας και καλά πράττει, εξετάζοντας τη σχέση του πολιτισμού με τις άλλες κοινωνικές επιστήμες οριοθετώντας τα επιμέρους προβλήματα και τις παρατηρήσεις, πραγματοποιώντας κι ένα μικρό ιστορικό οδοιπορικό, με γλώσσα γλαφυρή δίχως ακρότητες εστιάζοντας στην ιδιαιτερότητα αλλά και στην ανάγκη ύπαρξης ενός κοινού φορέα. Στην επόμενη ενότητα αναφέρεται στην αυτονόμηση της πολιτισμικής επιστήμης, με την ειδικότερη ενατένιση φορά προς την αναγκαιότητα δημιουργία ενός αυτόνομου γνωστικού πεδίου και μελέτης της πολιτισμικής πραγματικότητας επιστημονική, επιστημολογική και μεθοδολογική αφού βεβαίως αναφερθεί στην συνεργασία με τις άλλες επιστήμες με τη μορφή της διεπιστημονικής προσέγγισης όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει και στο αμέσως επόμενο κεφάλαιο φτάνει στον πυρήνα του αίτιου και του αιτιατού, του σημαίνοντος και του σημαινομένου αλλά ας ακούσουμε καλύτερα το συγγραφέα Πολιτισμός ή πολιτική ; Ο Πέτρος Καρτάλιας φτάνει επί τον τύπο των ήλων στο προηγούμενο πόνημα του Το τέλος της πολιτικής, αναλύοντας όπως είδαμε τους παράγοντες εκείνους που οδηγούσαν στο τέλος της ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ. Θ' ανατρέξω και πάλι στον εξαίρετο διανοητή και φίλο Ιωνά Ευαγγέλου που γράφει χαρακτηριστικά Όπου η πολιτική είναι απολίτιστη, εκεί ο πολιτισμός πολιτικοποιείται με ποια έννοια; Ότι όσο τα πολίτικα χωρίζουν τους ανθρώπους, τόσο τα πολιτιστικά τους ενώνουν. Ο συγγραφέας Πέτρος Καρτάλιας, αναφέρεται στην ανατροπή και την σύνθεση των πολιτισμών δίχως ν' αποβάλει ο κάθε πολιτισμός την ιδιαιτερότητα του, κάτι που επιβάλλει η σύγχρονη παγκοσμιοποίηση που επιχειρεί να καθυποτάξει το πνεύμα και την ελεύθερη βούληση και να οδηγήσει στο απόσπασμα τη σκέψη. Αυτή λοιπόν ακριβώς η νέα πολιτισμική πραγματικότητα οδηγεί στην συνακόλουθη ανάγκη συγκρότηση μιας νέας επιστήμης της πολιτισμικής. Εδώ και πάλι γινόμαστε κοινωνοί μιας DOPROFUNDIS εξομολόγησης του συγγραφέα.