ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ της 12ης Φεβρουαρίου 1987 *

Transcript

1 ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΥΠΟΘΕΣΗ 221/85 ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ της 12ης Φεβρουαρίου 1987 * Στην υπόθεση 221/85, Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, εκπροσωπούμενη από τον Jacques Delmoly, μέλος της νομικής της υπηρεσίας, με αντίκλητο στο Λουξεμβούργο τον Γεώργιο Κρεμλή, μέλος της νομικής υπηρεσίας της Επιτροπής, κτίριο Jean Monnet, Kirchberg, προσφεύγουσα, κατά Βασιλείου του Βελγίου, εκπροσωπούμενου από τον Robert Hoebaer, διευθυντή στο Υπουργείο Εξωτερικών, Εξωτερικού Εμπορίου και Συνεργασίας με τις Αναπτυσσόμενες Χώρες, επικουρούμενο από τον Hugo Vandenberghe, δικηγόρο Βρυξελλών, καθού, που έχει ως αντικείμενο να αναγνωριστεί ότι το Βασίλειο του Βελγίου παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 52 της Συνθήκης ΕΟΚ διότι απέκλεισε την απόδοση από τα ταμεία κοινωνικής ασφάλισης των εξόδων για τις υπηρεσίες κλινικής βιολογίας που παρασχέθηκαν σε εργαστήρια, την εκμετάλλευση των οποίων ασκεί νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, τα μέλη του οποίου, εταίροι και διαχειριστές δεν είναι όλα φυσικά πρόσωπα δικαιούμενα να πραγματοποιούν ιατρικές αναλύσεις, ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ συγκείμενο από τους Mackenzie Stuart, πρόεδρο, Τ. F. Ο' Higgins και F. Schockweiler, προέδρους τμήματος, G. Bosco, Ο. Due, U. Everling, Κ. Bahlmann, R. Joliét και J. C. Moitinho de Almeida, δικαστές, γενικός εισαγγελέας: C Ο. Lenz γραμματέας: J. Α. Pompe, βοηθός γραμματέας * Γλώσσα διαδικασίας: η γαλλική. 734

2 ΕΠΙΤΡΟΠΗ/ΒΕΛΓΙΟ έχοντας υπόψη την έκθεση για την επ' ακροατηρίου συζήτηση και κατόπιν της προφορικής διαδικασίας της 14ης Οκτωβρίου 1986, αφού άκουσε το γενικό εισαγγελέα που ανέπτυξε τις προτάσεις του κατά τη συνεδρίαση της 2ας Δεκεμβρίου 1986, εκδίδει την ακόλουθη Απόφαση 1 Με δικόγραφο που κατέθεσε στη γραμματεία του Δικαστηρίου στις 20 Ιουνίου 1985, η Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων άσκησε, δυνάμει του άρθρου 169 της Συνθήκης ΕΟΚ, προσφυγή με την οποία ζητεί να αναγνωριστεί ότι το Βασίλειο του Βελγίου παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 52 της Συνθήκης ΕΟΚ διότι απέκλεισε την απόδοση από τα ταμεία κοινωνικής ασφαλίσεως των εξόδων για τις υπηρεσίες κλινικής βιολογίας που παρασχέθηκαν σε εργαστήρια, την εκμετάλλευση των οποίων ασκεί νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου του οποίου τα μέλη, εταίροι και διαχειριστές δεν είναι όλα φυσικά πρόσωπα δικαιούμενα να πραγματοποιούν ιατρικές αναλύσεις. 2 Οι διατάξεις της βελγικής νομοθεσίας περί παροχής υπηρεσιών κλινικής βιολογίας, το ιστορικό της διαφοράς και τα επιχειρήματα των διαδίκων αναπτύσσονται στην έκθεση για την επ' ακροατηρίου συζήτηση. Τα στοιχεία αυτά του φακέλου επαναλαμβάνονται πιο κάτω μόνο κατά το μέτρο που είναι αναγκαίο για την κρίση του Δικαστηρίου. 3 Η Επιτροπή φρονεί ότι το βελγικό βασιλικό διάταγμα 143, της 30ής Δεκεμβρίου 1982, που ορίζει τις προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούν τα εργαστήρια ώστε να καλύπτονται από την ασφάλιση ασθενείας οι υπηρεσίες κλινικής βιολογίας, δεν συμβιβάζεται προς το άρθρο 52 της Συνθήκης ΕΟΚ. 4 Συγκεκριμένα, για την περίπτωση που η εκμετάλλευση του εργαστηρίου ασκείται από νομικό πρόσωπο κερδοσκοπικού χαρακτήρα, το εν λόγω διάταγμα ορίζει ότιόλα τα μέλη του, εταίροι και διαχειριστές πρέπει να έχουν την ιδιότητα του ιατρού ή του φαρμακοποιού. Έτσι οι εγκατεστημένες σε άλλο κράτος μέλος εταιρίες δεν έχουν τη δυνατότητα να ιδρύσουν δευτερεύουσα έδρα και ιδίως θυγατρικές εταιρίες στο Βέλγιο. 735

3 ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΥΠΟΘΕΣΗ 221/85 5 Εξάλλου, κατά την άποψη της Επιτροπής οι περιορισμοί του δικαιώματος εγκαταστάσεως που απαγορεύει το άρθρο 52 της Συνθήκης δεν αφορούν μόνο τα μέτρα που εισάγουν διακρίσεις αλλά και εκείνα που εφαρμόζονται αδιακρίτως στους ημεδαπούς και στους αλλοδαπούς εφόσον συνιστούν αδικαιολόγητο εμπόδιο για τους τελευταίους. 6 Η Επιτροπή προσθέτει ότι οι προαναφερθείσες προϋποθέσεις τις οποίες πρέπει να συγκεντρώνουν τα εργαστήρια σύμφωνα με το διάταγμα 143 δεν είναι αναγκαίες για την αποφυγή της υπερκατανάλωσης των υπηρεσιών κλινικής βιολογίας. Συγκεκριμένα, αφενός, ο κίνδυνος υπερκατανάλωσης προέρχεται κατά γενικό κανόνα κυρίως από τον ιατρό που χορηγεί τις συνταγές δεδομένου ότι το εργαστήριο δύσκολα μπορεί να αρνηθεί την εκτέλεση αναλύσεως που ζήτησε ο τελευταίος. Αφετέρου, αν υφίσταται συμπαιγνία, το άρθρο 9 του βασιλικού διατάγματος 143 παρέχει τη δυνατότητα επιβολής κυρώσεων στον εκμεταλλευόμενο το εργαστήριο είτε αυτός δικαιούται να πραγματοποιεί αναλύσεις είτε όχι. 7 Η βελγική κυβέρνηση φρονεί ότι η ρύθμιση της επίδικης δραστηριότητας ανήκει στην αποκλειστική αρμοδιότητά της και συμβιβάζεται προς το κοινοτικό δίκαιο εφόσον δεν εισάγει διακρίσεις έναντι των υπηκόων των άλλων κρατών μελών ή των εταιριών που εξομοιώνονται προς αυτούς δυνάμει του άρθρου 58 της Συνθήκης ΕΟΚ. 8 Η βελγική κυβέρνηση υποστηρίζει εξάλλου ότι το επίδικο βασιλικό διάταγμα επιδιώκει στόχο γενικού συμφέροντος, δηλαδή την πρόληψη της υπερκατανάλωσης στον τομέα των υπηρεσιών κλινικής βιολογίας που ενδέχεται να προκύψει, κατά την άποψη της, από τη συμπαιγνία μεταξύ των ιατρών που χορηγούν τις συνταγές και των εργαστηρίων. Γι' αυτόν ακριβώς το λόγο ο νόμος δεν προβλέπει την απόδοση των δαπανών για υπηρεσίες κλινικής βιολογίας παρά μόνο εφόσον η εκμετάλλευση του συγκεκριμένου εργαστηρίου ασκείται από ιατρό ή φαρμακοποιό ή, αν η εκμετάλλευση ασκείται από νομικό πρόσωπο κερδοσκοπικού χαρακτήρα, εφόσον τα μέλη, εταίροι ή διαχειριστές του είναι ιατροί ή φαρμακοποιοί. Πρόκειται για επαγγέλματα που τελούν υπό το πειθαρχικό καθεστώς που επιβάλλουν οι αντίστοιχοι επαγγελματικοί σύλλογοι, η αποτελεσματικότητα του οποίου, ιδίως όσον αφορά την πρόληψη των καταχρηστικώς χορηγουμένων συνταγών έχει αποδειχθεί στην πράξη. Δεν επαρκεί δε η δυνατότητα επιβολής ποινικών κυρώσεων όπως η προβλεπομένη από το άρθρο 9 του προαναφερθέντος βασιλικού διατάγματος. 9 Πρέπει να σημειωθεί, πρώτον, ότι δυνάμει του άρθρου 52, δεύτερη παράγραφος, της Συνθήκης ΕΟΚ, η ελευθερία εγκαταστάσεως περιλαμβάνει την ανάληψη και την 736

4 ΕΠΙΤΡΟΠΗ /ΒΕΛΓΙΟ άσκηση μη μισθωτών δραστηριοτήτων σύμφωνα με τις προϋποθέσεις που ορίζονται από τη νομοθεσία της χώρας εγκαταστάσεως για τους δικούς της υπηκόους. Από τη διάταξη αυτή καθώς και από την αλληλουχία της προκύπτει ότι, εφόσον τηρείται η αρχή της ίσης μεταχείρισης και εφόσον δεν υπάρχουν σχετικοί κοινοτικοί κανόνες, τα κράτη μέλη έχουν την ελευθερία να ρυθμίζουν στο έδαφος τους τη δραστηριότητα των εργαστηρίων που παρέχουν υπηρεσίες κλινικής βιολογίας. 10 Αφετέρου, όπως έκρινε το Δικαστήριο, ιδίως με την απόφαση της 28ης Ιανουαρίου 1986 ( Επιτροπή κατά Γαλλικής Δημοκρατίας, υπόθεση 270/83, Συλλογή 1986, σ. 273 ), το άρθρο 52 αποβλέπει να κατοχυρώσει το πλεονέκτημα της ίσης με τους ημεδαπούς μεταχείρισης για κάθε υπήκοο κράτους μέλους ο οποίος εγκαθίσταται, έστω και δευτερευόντως, σε άλλο κράτος μέλος, προκειμένου να ασκήσει εκεί μη μισθωτή δραστηριότητα και απαγορεύει τις διακρίσεις λόγω ιθαγενείας καθόσον περιορίζουν την ελευθερία εγκαταστάσεως. 11 Πρέπει να σημειωθεί ότι ο βελγικός νόμος δεν εμποδίζει τους ιατρούς ή φαρμακοποιούς, υπηκόους άλλων κρατών μελών από του να εγκαθίστανται στο Βέλγιο και να εκμεταλλεύονται εκεί εργαστήριο κλινικών αναλύσεων, οι υπηρεσίες του οποίου καλύπτονται από την κοινωνική ασφάλιση. Πρόκειται λοιπόν για νομοθεσία που εφαρμόζεται αδιακρίτως στους βέλγους υπηκόους και στους υπηκόους των άλλων κρατών μελών, το περιεχόμενο και οι στόχοι της οποίας δεν επιτρέπουν το συμπέρασμα ότι θεσπίστηκε με σκοπό ή έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία διακρίσεων. 12 Βάσει των προηγουμένων σκέψεων πρέπει να κριθεί ότι το βελγικό κράτος, θεσπίζοντας το βασιλικό διάταγμα 143 της 30ής Δεκεμβρίου 1982, δεν παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 52 της Συνθήκης ΕΟΚ και να απορριφθεί η προσφυγή. Επί των δικαστικών εξόδων 13 Σύμφωνα με το άρθρο 69, παράγραφος 2, του κανονισμού διαδικασίας, ο ηττηθείς διάδικος καταδικάζεται στα δικαστικά έξοδα. Δεδομένου ότι η προσφεύγουσα ηττήθηκε πρέπει να καταδικαστεί στα δικαστικά έξοδα. 737

5 ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΥΠΟΘΕΣΗ 221/85 Για τους λόγους αυτούς ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ αποφασίζει: 1) Απορρίπτει την προσφυγή. 2) Καταδικάζει την Επιτροπή στα δικαστικά έξοδα. Mackenzie Stuart O'Higgins Schockweiler Bosco Due. Everling Bahlmann Joliét Moitinho de Almeida Δημοσιεύτηκε σε δημόσια συνεδρίαση στο Λουξεμβούργο στις 12 Φεβρουαρίου Ο γραμματέας Ρ. Heim Ο πρόεδρος Α. J. Mackenzie Stuart 738