Μάθηµα 5ο. Το υπόδειγµα της Συνολικής Ζήτησης

Transcript

1 Μάθηµα 5ο Το υπόδειγµα της Συνολικής Ζήτησης

2 Η συνολική Ζήτηση και τα συστατικά της Είδαµε ότι ένας τρόπος µέτρησης του ΑΕΠ είναι αυτός της συνολικής δαπάνης της οικονοµίας µε την παρακάτω ταυτότητα GDP = C + I ag + G + NX. Τα µεγέθη που εµφανίζονται στο δεξιό σκέλος της ταυτότητας είναι αυτά που παρατηρούνται στην πραγµατικότητα και το άθροισµα των µεγεθών αυτών τα ονοµάζουµε συνολική ζήτηση. Κατανάλωση: Είναι το µεγαλύτερο συστατικό της συνολικής ζήτησης (περίπου τα 2/3) γεγονός που έχει µεγάλη σηµασία για την άσκηση σταθεροποιητικής πολιτικής. Για παράδειγµα για την τόνωση της ενεργούς ζήτησης πρέπει να µειωθεί η φορολογία. Αν υποθέσουµε ότι η µεταβλητή C είναι θετική συνάρτηση των παρακάτω µεταβλητών C = f{dpi (+), We/P(+), DPI e (+), P e /P(+)} 1) διαθέσιµο προσωπικό εισόδηµα (DPI) 2) πραγµατικός πλούτος (είναι ο λόγος του ονοµαστικού πλούτου προς το επίπεδο των τιµών) (We/P). 3) προσδοκώµενο διαθέσιµο προσωπικό εισόδηµα (DPI e ). 4) προσδοκώµενο µελλοντικό επίπεδο τιµών σε σχέση µε το τρέχον (P e /P)

3 Κατανάλωση Το πρόσηµο στις παρενθέσεις σε κάθε µεταβλητή της συνάρτησης είναι το πρόσηµο της µερικής παραγώγου της συνάρτησης ως προς την εκάστοτε µεταβλητή. ηλαδήəc/ə(dpf)>0 ηλαδή τα πρόσηµα στις παρενθέσεις της συνάρτησης δείχνουν πως επιδρούν οι αντίστοιχες µεταβλητές στην εξαρτηµένη µεταβλητή C. Με άλλα λόγια υποθέτουµε ότι αν αυξηθεί το DPI, και όλα τα άλλα σχετικά µεγέθη παραµένουν σταθερά τότε θα αυξηθεί η συνολική κατανάλωση. Αν υποθέσουµε ότι έχουµε αύξηση του πραγµατικού πλούτου (που µπορεί να οφείλεται είτε σε αύξηση του ονοµαστικού πλούτου (πραγµατικά περιουσιακά στοιχεία, µετρητών, µετοχών, οµολογιών, κα) ή σε µια µείωση του επιπέδου τιµών ή και στα δύο. Αντίθετα µια σοβαρή πτώση του δείκτη του χρηµατιστηρίου αναµένεται να µειώσει τη συνολική κατανάλωση διότι µειώνει τον ονοµαστικό πλούτο και συνεπώς µε δεδοµένο το επίπεδο τιµών µειώνει τον πραγµατικό πλούτο. Επίσης η αύξηση του επιτοκίου µειώνει την κατανάλωση εφόσον µια αύξηση του επιτοκίου µειώνει τις τιµές των οµολογιών και των µετοχών άρα και τον ονοµαστικό πλούτο (We).

4 Κατανάλωση Επίσης µια αύξηση του προσδοκώµενου µελλοντικού διαθέσιµου εισοδήµατος ((DPI e ) θα οδηγήσει σε αύξηση της σηµερινής κατανάλωσης. Επίσης η αύξηση του προσδοκώµενου µελλοντικού επιπέδου τιµών σε σχέση µε το τρέχον ενθαρρύνει την τρέχουσα κατανάλωση. Για λόγους απλότητας η συνάρτηση της κατανάλωση δίνεται ως εξής: C = β 0 + β 1 DPI (β 0 >0, 0<β 1 <1 ) Ο συντελεστής β 0 ονοµάζεται αυτόνοµη κατανάλωση επειδή δεν εξαρτάται από το διαθέσιµο εισόδηµα. Επειδή στην απλή µορφή της συνάρτησης της κατανάλωσης δεν συµπεριλαµβάνονται οι µεταβλητές We/P, DPI e, P e /P οι µεταβλητές αυτές συµπεριλαµβάνονται στο συντελεστή β 0 ο οποίος µεταβάλλεται όταν µεταβάλλονται αυτές οι µεταβλητές σύµφωνα µε τα πρόσηµα των µερικών παραγώγων της συνάρτησης κατανάλωσης. Για παράδειγµα αν µειωθεί το τρέχον επίπεδο των τιµών τότε ο πραγµατικός πλούτος και η σχετική τιµή αυξάνονται άρα ο συντελεστής β 0 αυξάνεται και εποµένως η συνάρτηση της κατανάλωσης θα µετατοπιστεί παράλληλα προς τα επάνω. Ο συντελεστής β 1 ονοµάζεται οριακή ροπή για κατανάλωση και παίρνει τιµές στο διάστηµα 0<β 1 <1 Συνεπώς αν το DPI αυξηθεί κατά µία µονάδα τότε η κατανάλωση θα αυξηθεί κατά β 1 που είναι λιγότερο από µία µονάδα. ηλαδή β 1 είναι η κλίση της συνάρτησης κατανάλωσης.

5 Συνάρτηση της αποταµίευσης Η συνάρτηση της αποταµίευσης δίνεται από τη σχέση: S H =DPI C. Αντικαθιστώντας στην παραπάνω συνάρτηση τη συνάρτηση της κατανάλωσης θα έχω: S H = DPI (β 0 + β 1 DPI ) = DPI β 0 β 1 DPI = - β 0 +(1 β 1 ) DPI. Ο συντελεστής β 0 είναι η αυτόνοµη αποταµίευση. Ο συντελεστής 1- β 1 είναι η οριακή ροπή για αποταµίευση. Αφού MPC = β 1 MPS= 1 β 1 θα έχω: MPC + MPS = 1 Σύµφωνα µε αυτά που αναφέρθηκαν για τη συνάρτηση της κατανάλωσης αν µια από τις µεταβλητές We/P, DPI e, P e /P αυξηθεί τότε ο συντελεστής β 0 αυξάνεται οπότε ο συντελεστής β 0 µειώνεται και η συνάρτηση της αποταµίευσης µετατοπίζεται παράλληλα προς τα κάτω.

6 Η καµπύλη Συνολικής Ζήτησης Η καµπύλη της συνολικής ζήτησης δείχνει τη συνολική ποσότητα του προϊόντος που ζητείται σε κάθε επίπεδο τιµών, κρατώντας σταθερές όλες εκείνες τις µεταβλητές που επηρεάζουν τις αποφάσεις των καταναλωτών, των επενδυτών της κυβέρνησης και των αλλοδαπών για την αγορά αγαθών και υπηρεσιών. Η κλίση της καµπύλης της συνολικής ζήτησης είναι αρνητική για τους παρακάτω λόγους: 1) Μια αύξηση του επιπέδου τιµών µε όλα τα άλλα σταθερά, µειώνει τον πραγµατικό πλούτο (We/P) και άρα την κατανάλωση, η οποία αποτελεί συστατικό της συνολικής ζήτησης. Το επιχείρηµα αυτό είναι γνωστό ως αποτέλεσµα του Pigou (Pigou effect).

7 Η καµπύλη Συνολικής Ζήτησης 2) Μια αύξηση του επιπέδου τιµών µε όλα τα άλλα σταθερά, (συµπεριλαµβανοµένου και του προσδοκώµενου P e ) µεταθέτει ένα µέρος της τρέχουσας κατανάλωσης σε µελλοντική χρονική περίοδο. Αυτό είναι αποτέλεσµα διαχρονικής υποκατάστασης. 3) Μια αύξηση του Ρ µε σταθερή την ονοµαστική συναλλαγµατική ισοτιµία και εποµένως τις καθαρές εξαγωγές. Το αποτέλεσµα αυτό ονοµάζεται διεθνούς υποκατάστασης. 4) Μια αύξηση του Ρ οδηγεί σε αύξηση του επιτοκίου άρα σε µείωση των επενδύσεων. Αυτό είναι γνωστό ως αποτέλεσµα του Keynes (Keynes effect).

8 Άσκηση Έστω ότι κατά τα έτη , σε µία υποθετική οικονοµία παρατηρήθηκαν τα εξής στοιχεία: Έτος ιαθέσιµο Προσωπικό Εισόδηµα (εκ. ευρώ) Ιδιωτική Αποταµίευση (εκ. ευρώ) Στα διάφορα επίπεδα εισοδήµατος, να υπολογίσετε τα εξής: (α) Την οριακή ροπή προς αποταµίευση (β) Το επίπεδο της ιδιωτικής καταναλώσεως (γ) Την οριακή ροπή προς κατανάλωση.