ΠΟΙΟΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΥΔΑΤΩΝ «ΠΟΣΙΜΟ ΝΕΡΟ»

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΠΟΙΟΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΥΔΑΤΩΝ «ΠΟΣΙΜΟ ΝΕΡΟ» ΔΗΜΗΤΡΗΣΖΑΧΟΣ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: ΔΡ. ΘΩΜΑΣ ΣΠΑΝΟΣ ΑΝ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ί C

2 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΠΟΙΟΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΥΔΑΤΩΝ «ΠΟΣΙΜΟ ΝΕΡΟ» ΔΗΜΗΤΡΗΣΖΑΧΟΣ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: ΔΡ. ΘΩΜΑΣ ΣΠΑΝΟΣ ΑΝ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ i Ο

3 3νο λόγια, Ίο εργαστήριο Ενόργανης βνάλνσης του Γενικού Ίμήματος του ΊΕΙ πέραν του εκπαιδευτικού του έργου, πραγματοποιεί έρευνα στον ποιοτικό έλεγχο τεον υδόετων του νομού Τζρφόίλας, στην οενέκλυση μετέχλλεον στη λεατπη τωνβιολογναών καβαρισμών 3ήμων, στην εφαρμογή αναλυτικεόν μεθόδων στη μελέτη των οργαατκών υπολειμμάτων σε αρχαία κεραμικά σκεύη, στην πιστοποίηση χημικών αναλύσεων για εξαγωγή καπνού. Επίσης, συμμετέχει σε διεθνή ερευνητικά προγρόεμματα και στην κινητικότητα φοιτητών και ερευνητών. Είναι ίσως το μοναδικό εργοωτήριο χημείας τεον ΊΕΙ στην (Ελλάδα που λειτουργεί με πιστοποίηση ISO (ISO 9001:2008) στο χώρο των χημικών αναλύσεων. Ζτσ παραπάνω εργοαηήριο ολοκλήρωσα αυτή τη πτυχιακή, με την πολύτιμη βοήθεια σημαντικών ανθρώπων, τους οποίους θα ήθελεχ να ευχαριστήσω. ΰΐρωτίστως τον προϊστάμενο του Τενικού Ίμήματος και επιβλέποντα καθηγητή μου 3ρ. Θωμά Ίπανό για τη πολύτιμη βοήθεια, την καθοδήγηση και τη φιλική διάθεση με την οποία με περέβαλε. Ευχαριστώ ιδιαίτερα τη σύντροφο μου Τιαλίδου Ί,ταυρούλα για την ηθική και υλική της συμπαράσταση και τη μητέρα της Ελένη που με διακριτικό τρόπο με στήριξε όλο αυτό το διάστημα Ίέλος θέλει να ευχαριστήσω τους γονείς μου.

4 πίνακας περιεχομένων ΠΡΟΛΟΓΟΣ... ΘΕΟΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Φυσικά νερά 1.2 Χημική σύσταση νερών Κύριες αντιδράσεις Κύρια ανορνανα συστατικά Δείκτες ποιότητας νερού ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ Η υγειονομική διαταξη για το «πόσιμό νερό» (1986) Η ισχύουσα υγειονομική διαταξη για το «νερό ανθρώπινης κατανάλωσης» (2001)... Παρά&εση άρϋρου Διαφορές παλαιας - ισχυουσας νομοθεσίας Υπολογισμός συχνότητας ποιοτικού ελεγχου για το δήμο Καβαλας ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ Χρώμα Θολότητα Οσμή και γεύση Συγκέντρωση ιόντων υδρογονου (ρη) Αγωγιμότητα 3.6 Σκληρότητα. 3.7 Χλωριούχα (CI) 3.8 Θειικό (504^ ) 3.9 Νάτριο (Na) 3.10 Αμμώνιο (ΝΗ,*) Νιτρικά (NOj) Νιτρώδη (NOj) 3.13 Ασδέστιο (C a ) Μαγνήσιο (Mg) Σίδηρος (Fe) 3.16 Μαγγάνιο (Μη) Κάδμιο (Cd) 3.18 Χαλκός (Cu) 3.19 Φθοριούχα (F) 3.20 Αρσενικό (As) Μόλυβδος (Pb) 3.22 Νικέλιο (Ni) 3.23 Υδράργυρος (Hg) 3.24 Χρώμιο (Cr) 3.25 Σελήνιο (5e) 3.26 Οργανικά συστατικά Διάσπαση οργανικών ενώσεων Απορροές βιομηχανικής γεωργικής και αστικής προέλευσης Οι οργανικές ενώσεις που δημιουργουνται κατα την επεξεργασία του νερού Ραδιενέργεια 4. ΣΗΜΑΣΙΑ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ Είδη μικροοργανισμών Βασικές έννοιες Μεταδιδόμενες ασθενειες απο βακτηρίδια στο νερό Μεταδιδόμενες ασθενειες απο ιούς στο νερό Μεταδιδόμενες ασθενειες απο πρωτόζωα και άλγη στο νερό Vibrio Cholerae Yersinia Καμπυλοβακτηρίδια...

5 4.9 Shigella Salmonella Escherichia coii Ciostridium perfnngens Κρυτττοσποριδιο ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ Χλωρίωση Παραπροϊόντα χλωρίου (Clz) Δόσεις χλωρίου Συσκευές χλωριωσεως ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ 6. ΑΡΙΘΜΟΣ ΙΟΝΤΩΝ ΥΔΡΟΓΟΝΟΥ Μέτρηση ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΑΓΩΓΙΜΟΤΗΤΑ Μέτρηση ΣΚΛΗΡΟΤΗΤΑ Μέτρηση ΑΛΚΑΛΙΚΟΙ ΗΤΑ Μέτρηση Σχέση Αλκαλικοτητας - Σκληρότητας ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΕΠΙΛΟΓΟΣ 82 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

6 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η επιλογή του συγκεκριμένου θέματος έγινε λόγω της αυξανόμενης ανάγκης της σύγχρονης κοινωνίας σε πόσιμο νερό κατάλληλης ποιότητας που ελέγχεται συστημαπκά. Η πτυχιακή εργασία τιεριλαμβάνει θεωρητικό και ερευνητικό μέρος. Στο πρώτο μέρος παρατίθεται αναφορικά η πρώτη νομοθεσία (Α5/288/ ΦΕΚ 53/Τεύχος BV ) που εφαρμόστηκε στη χώρα μας, η οποία ίσχυε μέχρι τις 15/12/2003. Έπειτα παρατίθεται απόσπασμα της νομοθεσίας που ισχύει σήμερα (ΚΥΑ Υ2/2600/ ΦΕΚ 892/ τεύχος Β ) και παρουσιάζονται διαφορές μεταξύ τους. Ετήσης αναφέρεται στην υγειονομική σημασία των χημικών παραμέτρων, στη σημασία των μικροβιολογικών παραμέτρων και τελειώνει με την απολύμανση του πόσιμου νερού με χλωρίωση. Το δεύτερο μέρος αναφέρεται αναλυτικά στον τρόπο μέτρησης ορισμένων παραμέτρων. Συγκεκριμένα αναφέρεται η παράμετρος του ρη, η ηλεκτρική αγωγιμότητα, η ολική σκληρότητα, η αλκαλικότητα και η σχέση μεταξύ σκληρότητας και αλκαλικότητας, με μετρήσεις σε διάφορα δείγματα νερού. Όλες οι μετρήσεις πραγματοποιήθηκαν στο εργαστήριο Ενόργανης Ανάλυσης του ΤΕΙ Καβάλας.

7 ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το νερό, που προορίζεται για ανθρώπινη κατανάλωση δεν πρέπει να περιέχει χημικές ουσίες και μικροοργανισμούς σε ποσότητες που μπορεί να έχουν ετππτώσεις στην υγεία. Πρέτιει να είναι ασφα^,ές και ακίνδυνο για την υγεία, να μην είναι θολό και να μην έχει χρώμα και δυσάρεστη οσμή και γεύση. Η τοποθεσία, η κατασκευή, η >.ειτουργία και η επίβλεψη μιας πηγής υδροληψίας (πηγές, δεξαμενές, επεξεργασία και διανομή νερού) πρέπει να είναι τέτοιες που να αποκλείουν οποιαδήποτε ρύπανση. Ετηδημίες από ασθένειες υδρικής προέλευσης μπορεί να ατιοφευχθούν εάν γίνονται αυστηροί έλεγχοι από τους υτιευθύνους των συστημάτων υδροληψίας και τις αρμόδιες αρχές υγείας, όσον αφορά την ποιότητα του πόσιμου νερού. Όλες οι αναπτυγμένες χώρες εφαρμόζουν τα ίδια πρότυπα ποιότητας του πόσιμου νερού. Στη χώρα μας η πρώτη συμμόρφωση με την Ευρωπαϊκή οδηγία για τον υγειονομικό έλεγχο των πόσιμων υδάτων έγινε το Φυσικά νερά Τα φυσικά νερά μπορεί να περιέχουν αιωρούμενα και διαλυμένα ανόργανα και οργανικά στερεά καθώς και μικροοργανισμούς. Τα συστατικά αυτά μπορεί να προέρχονται είτε από φυσικές πηγές είτε από την είσοδο αστικών και βιομηχανικών αποβλήτων. 1.2 Χημική σύσταση νερών Η χημική σύσταση των φυσικών νερών οφείλεται α) στις αντιδράσεις του νερού με τα πετρώματα της γης, με τα οποία έρχεται σε επαφή, β) στην αποσάθρωση των τιετρωμάτων, γ) στην έκπλυση εδαφών και ιζημάτων. Τροποποιείται με τη βοήθεια βιολογικών μεταβολισμών και επηρεάζεται από τον υδρολογικό κύκλο Κύριες αντιδράσεις Οι κύριες αντιδράσεις είναι οι: 1) Διάλυση Μετατροπή χαλαζία σε πυριτικό οξύ Διάλυση ανθρακικού ασβεστίου Μετατροπή φθοραπατίτη σε υδροξυαπατίτη με ελευθέρωση φθορίου 2) Οξειδοαναγωγή Αναγωγή τρισθενούς σιδήρου σε νερά με χαμηλή συγκέντρωση Ο2 με ταυτόχρονη απελευθέρωση υδρογόνου. ^ ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ Τμήμα τεχνολογίας πετρελαίου και φυσικού αερίου

8 3) Ιοντοεναλλαγή Σχετίζονται με αργίλους (η κυριότερη αντίδραση έκπλυσης εδαφών). 4) Συμτιλοκοποίηση Κύρια ανόργανα συστατικά Κατιόντα Ανιόντα Av0paKiK0,CO3^ και Ασβέστιο, Ca^^ Διττανθρακικά HCO3' Μαγνήσιο, Χλωριούχα, CT Νάτριο, Na" Θειικά, SOT Κάλιο, Κ" Νιτρικά, ΝΟ3' Σίδηρος, Φωσφορικά, Ρ θ 4' Μαγγάνιο, Μη^* Φθοριούχα, F' πίνακας 1 *Η αρχή της χημικής ουδετερότητας ετηβάλει το άθροισμα των κατιόντων να ισούται με το άθροισμα των ανιόντων, εκφρασμένα σε meq/l. 1.3 Δείκτες ποιότητας νερού Σκληρότητα ρη Ολικά διαλυμένα στερεά Αγωγιμότητα Θολότητα Οργανικές ουσίες COD TOC Οργανοληττπκός έλεγχος Υπολειμματικό χλώριο Παρακάτω παρατίθενται η δυνατότητα πρόσβασης σε πόσιμο νερό ανά την υφήλιο (εικόνα 1), η παγκόσμια κατανάλωση νερού κατά άτομο προς περιοχή και χρήση (γράφημα 1) και η μέση συγκέντρωση νιτρικών των υπόγειων υδάτων πανελλαδικά (εικόνα 2). ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ 1Τμήμα τεχνολογίας πετρελαίου και φυσικού αερίου

9 Areas of physical and economic water scarcity I i' I Εικόνα 1 Λειψυδρία λόγω φυσικών πόρων ή οικονομικών α water scarcity = λειψυδρία

10 Liters/person/day ( Ο a Ho ns/p er s on/d ay) I Potable water 0 Water for industrial use I Water for agricultural use πόσιμο νερό Νερό Βιομηχανικής χρήσης Νερό Άρδευσης Γράφημα 1 Παγκόσμια κατανάλωση νερού ανά κεφαλή προς περιοχή και χρήση

11 ΧΑΡΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΥΔΑΤΩΝ Εικόνα 2 Μέση συνκέντρωση νιτρικών πανελλαδικά ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ [ Τμήμα τεχνολογίας πετρελαίου και φυσικού αερίου

12 2. ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ 2.1 Η ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΑΤΑΞΗ ΓΙΑ ΤΟ «ΠΟΣΙΜΟ ΝΕΡΟ» (1986) Η πρώτη σπουδαία υγεωνομικη διάταξη για το «πόσιμο νερό» εκδόθηκε στη χώρα μας το 1986 (Α5/288/ ΦΕΚ 53 / Τεύχος Β' / ) με σκοπό την εναρμόνιση της Ελληνικής Νομοθεσίας με την 80/778 οδηγία του Συμβουλίου της ΕΟΚ της 15/7/80. Στη διάταξη αυτή ορίζεται ως «πόσιμο νερό» το νερό τιου χρησιμοποιείται για ανθρώτανη χρήση, είτε μετά από προηγούμενη επεξεργασία είτε όχι, οποιαδήποτε και αν είναι η προέλευσή του. Το πόσιμο νερό διατίθεται για ανθρώπινη κατανάλωση και χρησιμοποιείται σε εργοστάσια και βιοτεχνίες παρασκευής τροφίμων και ποτών. Από τη διάταξη εξαιρέθηκαν τα φυσικά μεταλλικά και τα ιαματικά νερά. Οι επιτρεπόμενες τιμές για τις ποιοτικές παραμέτρους, οι οποίες προσδιορίζουν την καταλληλότητα του πόσιμου νερού, χαρακτηρίζονται σαν 1) οργανοληπτικές, 2) φυσικοχημικές, 3) παράμετροι που αφορούν ανεπιθύμητες ουσίες, 4) παράμετροι που αφορούν τοξικές ουσίες, 5) μικροβιολογικές, και πρέπει να είναι οπωσδήποτε κατώτερες ή ίσες με τις τιμές της «Ανώτατης παραδεκτής συγκέντρωσης». Η καθημερινή μέτρηση όλων των παραμέτρων για την ποιότητα του νερού δεν είναι πάντα δυνατή αλλά ούτε και αναγκαία. Σύμφωνα με την υγειονομική διάταξη ο έλεγχος των παραμέτρων για την ποιότητα του νερού περιλαμβάνει α) τον ελάχιστο έλεγχο, β) τον έλεγχο ρουτίνας, γ) τον περιοδικό καθώς και δ) τον έκτακτο έλεγχο. Η νομοθεσία αυτή ίσχυε μέχρι τις 15/12/ Η ΙΣΧΥΟΥΣΑ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΑΤΑΞΗ ΓΙΑ ΤΟ «ΝΕΡΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΚΑΤΑΝΑΑΩΣΗΣ» (2001) Η πιο πρόσφατη κοινή υπουργική απόφαση, ΚΥΑ Υ2/2600/2001 (ΦΕΚ 892/ τεύχος Β ) αναφέρεται στην «Ποιότητα του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης» σε συμμόρφωση προς την οδηγία 98/83/ΕΚ του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης της 3/11/98. Η συγκεκριμένη Κοινή Υπουργική Απόφαση έχει στόχο την προστασία της ανθρώπινης υγείας από τις δυσμενείς επιπτώσεις που οφείλονται στη ρύπανση ή στη μόλυνση του νερού ανθρώτηνης κατανάλωσης διασφαλίζοντας ότι αυτό είναι υγιεινό και καθαρό. Ως «νερό ανθρώπινης κατανάλωσης» νοείται: Α) το νερό, είτε στη φυσική του κατάσταση είτε μετά από επεξεργασία, που προορίζεται για πόση, μαγείρεμα, παρασκευή τροφής ή άλλες οικιακές χρήσεις, ανεξάρτητα από την προέλευσή του και από το εάν παρέχεται από δίκτυο διανομής, από βυτίο, ή σε φιάλες ή δοχεία. ΤΕ1 ΚΑΒΑΛΑΣ Τμήμα τεχνολογίας πετρελαίου και φυσικού αερίου

13 Β) το νερό τιου χρησνμοττοιείται στις επιχειρήσεις παραγωγής τροφίμων για την παρασκευή, επεξεργασία, συντήρηση ή εμπορία προϊόντων ή ουσιών, που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση. Οι τιμές των ποιοτικών χαρακτηριστικών του «νερού ανθρώτηνης κατανάλωσης» χαρακτηρίζονται σαν 1) μικροβιολογικές, 2) χημικές, 3) ενδεικηκές παράμετροι και ορίζονται με μια «Παραμετρική τιμή» χωρίς να γίνεται αναφορά σε «Ενδεικηκό επίπεδο» και «Ανώτατη παραδεκτή συγκέντρωση» όπως στην υγειονομική διάταξη για το «πόσιμο νερό» του Παρεκκλίσεις από τις τιμές αυτές ετητρέπονται, προκειμένου να αντιμετωπιστούν συνθήκες που έχουν σχέση με τη φύση και τη σύσταση του εδάφους στην περιοχή η οτιοία τροφοδοτεί την υπό εξέταση πηγή και συνθήκες που έχουν σχέση με εξαιρετικά μετεωρολογικά φαινόμενα ή πρόσκαιρες τεχνικές δυσχέρειες. Οι παρεκκλίσεις δεν αφορούν, σε καμία περίπτωση, τους τοξικούς ή μικροβιολογικούς παράγοντες και σε κάθε περίπτωση πρέπει να αποκλείουν τους κινδύνους για τη δημόσια υγεία. Σύμφωνα με την υγειονομική διάταξη ο έλεγχος των παραμέτρων για την ποιότητα του νερού τιεριλαμβάνει α) τη Δοκιμαστική παρακολούθηση, β) την Ελεγκτική παρακολούθηση και γ) την Συμπληρωματική παρακολούθηση. Η Υγειονομική Διάταξη για το πόσιμο νερό, που ισχύει σήμερα [ΚΥΑ Υ2/2600/2001 (ΦΕΚ 892/ τεύχος Β )] έχει τροποποιηθεί (ΦΕΚ 630/ τεύχος Β'). Παρακάτω παρατίθεται το άρθρο 18.: «11. Το άρθρο 18 τροποποιείται ως εξής:» Παραρτήματα Προσαρτώνται και αποτελούν αναπόσπαστα μέρη της παρούσας Υγειονομικής διάταξης τα Παραρτήματα I, II και III, που ακολουθούν: ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ Τμήμα τεχνολογίας πετρελαίου και φυσικού αερίου

14 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ / ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΚΑΙ ΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΕΣ ΤΙΜΕΣ Μ ΕΡΟΣ A Μικροβιολογικές παράμετροι: Παράμετρος Παραμετρική τιμή (αριθμός/100 ml) Escherichia coli (Ε. colij 0 Εντερόκκοκοι 0 Για το νερό που πωλχίται σε φιάλχς ή δοχεία, ισχύουν τα ακόλουθα: Παράμετρος Escherichia coli (Ε. coli) Εντερόκοκκοι Pseudomonas aeruginosa Αριθμός αποικιών σε 22 C Αριθμός αποικιών σε 37 C Παραμετρική τψή 0/250 ml 0/250 ml 0/250 ml 100/ml 20/ml Χημικές παράμετροι Παράμετρος Παραμετρική τιμή Μονάδα Σημειώσεις ΑκρυλαμΙόιο 0,10 μ» ι Σημείωση 1 Αντιμόνιο 5,0 μ&ί Αρσενικό 10 μρ,λί Βενζόλιο 1.0 μ^/ι Βενζο-α-πυρένιο 0,010 μκ/ι \ Βόριο 1.0 mg/l Βρωμικά 10 μκ/1 Σημείωση 2 Κάδμιο 5,0 pg/i Χρώμιο 50 pg/i Σημείωση 3 Χαλκός 2.0 mg/l Σημείωση 3 Κυανιούχα 50 Mg/ί 1,2 -διχλωροαιθόνιο 3,0 Pg/J Επιγλωρυδρίνη 0,10 pg/1 Σημείωση 1 Φθοριούχα 1,5 mg/l Μόλυβδος 10 Pg/J Σημειώσεις 3 και 4 Υδράργυρος 1.0 PS/i ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ [ Τμήμα τεχνολονίας πετρελαίου και φυσικού αερίου

15 Πσραμετρική τιμή Σημείωση 3 Νιτρώδη Σημείωση 5 Σημειώσεις 6 και 7 Σύνολο πεφασηοκτόνων Σημειώσεις 6 και 8 Πολυκυκ/.ικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες Άθροισμα συγκεντρώσεων συγκεκριμένων ενώσεων σημείωση 9 ΤετραχλωροαιΘένιο κ Τριχλωραιθένιο Ολικά τριαλογονομεθάνια Άθροισμα συγκεντρώσεων συγκεκριμένων παραμέτρων συγκεντρώσεων συγκεκριμένων ενώσεων σημείωση 10 Σημείωση I Η παραμετρική τιμή αναφέρεται στην συγκέντρωση καταλ,οίπων μονομερούς στο νεγ. υπολογίζεται σύμφωνα με τις προδιαγραφές περί μεγίστης μετανάστευσης εκ του αντ πολυμερούς όταν βρίσκεται σε επαφή με το νερό. Εάν είναι δυνατόν, οι Αρμόδιες αρχές, πρέπει να επιδιώκουν χαμηλότερη τιμή χωρίς vc Για το νερό που αναφέρεται στο άρθρο 6 παράγραφος I στοιχεία α), β), και δ), η τιμή πρέπει να έχει επιτευχθεί το αργότερο, πέντε ημερολογιακά έτη μετά την ημερομηνία έναρξης ισχύος της παρούσας Διάταξης. Η παραμετρική τιμή για τα βρωμικά άλατα από την έναρξη ισχύος της παρούσας Διάταξης και μέχρι πέντε έτη μετά την έναρξη ισχύος της είναι 25 pg/l, ενώ περαιτέρω ισχύει η ως άνω αναφερομένη τιμή του Παραρτήματος I, Μέρος Β. Η τιμή ισχύει για δείγμα νερού ανθρώπινης κατανάλωσης που λαμβάνεται με κατάλληλοί μέθοδο δειγματοληψίας] στη βρύση και κατά τρόπον ώστε να είναι αντιπροσωπευτικό του εβδομαδιαίου μέσου όρου που πίνουν οι καταναλωτές. Εφόσον ενδείκνυται, οι μέθοδοι δειγματοληψίας και παρακολούθησης εφαρμόζονται κατά εναρμονισμένο τρόπο που καθορίζεται σύμφωνα με το άρθρο 7 παράγραφος 4. Οι αρμόδιες αρχές λαμβάνουν υπόψη τα περιστατικά μεγίστων επιπέδων που ενδέχεται να έχουν δυσμενείς επιτπώσεις στην ανθρώπινη ~ ' ο άρθρο 6 παράγραφος 1 στοιχεία α), β) και δ), η τψή πρέπει ο αργότερο, 10 ημερολογιακά έτη μετά την ημερομηνία έναρξης ισχύος της παρούσας Διάταξης. Η παραμετρική τιμή για το μόλυβδο από την έναρξη ισχύος της παρούσας Διάταξης και μέχρι 10 έτη μετά την έναρξη ισχύος της, είναι 25 pg/l. Οι αρμόδιες αρχές μεριμνούν ώστε να λαμβάνσνται όλα τα δέοντα μέτρα για την όσο το μεγαλύτερη μείωση της συγκέντρωσης του μολύβδου στο νερό ανθρώπινης κατανάλωσης ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ [ Τμήμα τεχνολογίας πετρελαίου και φυσικού αερίου

16 κατά την περίοδο που οαταιτεήαι για να επιτευχθεί η τήρηση της παραμετρικής τιμής. Οταν εφαρμόζουν μέτρα για την επίτευξη της τήρησης της τιμής αυτής, οι αρμόδιες αρχές δίνουν προοδευτικά την προτεραιότητα όπου υπάρχουν οι υψηλότερες συγκεντρώσεις μολώβδου στο Οι αρμόδιες αρχές εξασφα/.ίζουν ότι τηρείται ο όρος [νηρικά]/50+[νιτρώδη]/3< 1, οι αγκόλας υποδηλούν συγκέντρωση σε mg/l για νιτρικά (ΝΟ{) και για τα νιτρώδη άώατα (NO;), καθώς και ότι η τιμή Ο, ΙΟ mg/l για τα νιτρώδη τηρείται για το νερό που προέρχεται από εγκαχαστάισεις επεξεργασίας. Ως «παρασιτοκτόνα» νοούνται: οργανικά εντομοκιονα οργανικά ζιζανιοκτόνα οργανικά μυκητοκτόνα οργανικά νηματωδοκτόνα οργανικά αχαριοκτόνα οργανικά φυκοκτόνα οργανικά τρωκτικοκτσνα οργανικά γλ.τνοκτόνα συναφή προϊόντα (μεταξύ ά))χαν οι ρυθμιστές αύξησης) 11σχετικοί μεταβολ.ίτες αυτών, προϊόντα τντίδρασης. Ελέγχονται μόνον τα παρασιτοκτόνα τ IVοποίων πιθανολογείται η παρουσία σε μία δεδομένη παροχή νερού. Η παραμετρική τιμή ισχύει για κάθε επψέρους παρασιτοκτόνο. Για τα aldrine, dieldrine, heptachlor, epoxi-heptachlor, η παραμετρική τιμή είναι 0,030μgn. Ως «συνολικά παρασιτοκτόνα» νοείται το άθροισμα όλων των επιμέρους παρασιτοκτόνων που ανιχνεύονται και προσδιορίζονται ποσοτικώς κατά τη διαδικασία παρακολούθησης. Οι συγκεκριμένες ενώσεις είναι: -βενζο(β)φθορανθένιο, -βενζοβ)φθορανθένιο, βενζο(η, θ, ι)περυλένιο, -τνδενο(1,2,3-γ, δ)πυρένιο. Εάν είναι δυνατόν, οι αρμόδιες αρχές να επιδιώκουν χαμηλότερη τιμή χωρίς να θίγεται η απολύμανση. Οι συγκεκριμένες ενώσεις είναι: χλωροφόρμιο, βρωμοφόρμιο, διβρωμοχλωρομεθόνιο, βρωμοδιχλωρομεθάτνιο. Για το νερό που αναφέρεται στο άρθρο 6 παράγραφος I στοιχεία α), β) και δ), η τιμή πρέπει να έχει επιτευχθεί το αργότερο, πέντε ημερολογιακά έτη μετά την ημερομηνία έναρξης ισχύος της τταρούσας A ιάταξης. Η παραμετρική τιμή για ολικά τριαλογονομεθάνια απο την έναρξη ισχύος της παρούσας A ιάταξης και μέχρι πέντε έτη μετά την έναρξη ισχύος της, είναι 150 pg/l. Οι αρμόδιες αρχές μεριμνούν ώστε να λαμβότνονται όλα τα δέοντα μέτρα για την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη μείωση της συγκέντρωσης των τριαλογονομεθανίων στο νερό ανθρώπινης κατανάλωσης κατά την περίοδο που απαιτείται για να επιτευχθεί η τήρηση της παραμετρικής τιμής. Οταν εφαρμόζουν μέτρα για την επίτευξη της τψής αυτής, οι αρμόδιες αρχές δένουν προοδευτικά την προτεραιότητα στις περιοχές με τις υψηλότερες συγκεντρώσεις τριαλογονομεθανίων στο νερό ανθρώπινης κατανάλωσης. ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ Τμήμα τεχνολογίας πετρελαίου και φυσικού αερίου

17 Ενδεικτικές παράμετροι Παράμετρος Παραμετρική τιμή Μονάδα Σημειώσεις Αργϋ.ιο 200 Αμμώνιο 0,50 mgn Χ)τϋριούχα 250 mgfl Σημείωση I Clostridium perfringens (συμπεριλαμβανομένων των σπόρων) Χρώμα 0 Αριθμός /100 ml Αποδεκτό για τους καταναλωτές και άνευ ασυνήθους μεταβολής Σημείωση 2 Αγωγιμότητα 2500 ps cm'' στους 2(fC Σημείωση 1 Συγκέντρωση ιόντων υδρογόνου >6,5κω <9,5 Μονάδες ph Σημειώσεις 1 και 3 Σiδηpoς 200 pg^ Μαγγόοηο 50 pg/i Οσμή Αποδεκτή στους κατανα).ωτές και άνευ ασυνήθους μεταβο)μς Οξειδωσιμότητα 5.0 mg/lo, Σημείωση 4 Θειικά 250 mg/l Σημείωση 1 Νάτριο 200 mg/l Γεύση Αποδεκτή στους καταναλωτές και άνευ ασυνήθους μεταβολής Αριθμός αποικιών σε 22 Άνευ ασυνήθους μεταβολής 0και37 0 Κολοβαχτηριοειδή 0 Αριθμός/100 Σημείωση 5 ml Ολικός οργανικός Άνευ ασυνήθους μεταβο/μς άνθρακας (TOC) Σημείωση 6 Υπο)χιμματικό χλώριο Σημείωση mg/l 11 Θολότητα Αποδεκτή στους καταναλωτές και άνευ ασυνήθους Σημείωση 7 μεταβολής Ραδιενέργεια Παράμετρος Παραμετρική τιμή Μονάδα Σημειώσεις Τρίτιο 100 becquerel/1 Σημειώσεις 8 και 10 Ολική ενδεικτική δόση 0,10 msv / έτος Σημειώσεις 9 και 10 ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ Τμήμα τεχνολογίας πετρελαίου και φυσικού αερίου

18 Σημείωση I : Σημείωση 2: Σημείωση 3: Σημείωση 4: Σημείωση 5: Σημείωση 6: Σημείωση 7: Το νερά δεν πρέπει να είναι δκφρωτικό. Η παράμετρος αυτή χρειάζεται να μετράται μάναν όταν το νερό προέρχεται ή επηρεάζεται από επιφανειακό νερό. Σε περίπτωση μη τήρησης της παραμετρικής αυτής τιμής οι αρμόδιες αρχές εζετάζοντν την παροχή νερού για να εςασφα/.ίσουν ότι δεν υπάρχει ενδεχάμενος κίνδυνος για την ανθρώπινη υγεία λόγω της παρουσίας παθσγόνων μυφοοργανισμότν, όπως π.χ. Cryptosporidium. Οι αρμόδιες αρχές περιλαμβάπ/ουν τα αποτελέσματα των ερευνών αοτώτν στην έκθεση που υποβάλλουν σύμφωνα με το άρθρο 13 παράγραφος 2. Για το στάσιμο νερό που τοποθετείται σε φιάλες ή δοχεία, η κατώτατη τιμή μπορεί να μειώνεται σε 4,5 μανάδες ρη. Η παράμετρος αυτή δεν χρειάζεται να μετράται εφόσον αναλώεται η παράμετρος ολικού οργανικού άνθρακα Για νερό που τοποθετείται σε φιάλες ή δοχεία, η μονάδα είναι: αριθμός/250 ml, Η παράμετρος αυτή δεν χρειάζεται να μετράται για παροχές κάτω των m^ ημερησίως. Σε περίπτωση επεξεργασίας επιφανειακών υδάτων, τα κράτη μέ/j] επιδιώκουν παραμετρική τψή που δεν υπερβαίνει την Ι,Ο NTU (νεφελ.ομετρική μονάδα θολάτητας) στο νερό που προέρχεται Οι συχνότητες ελέγχου θα περιληφθούν αργότερα στο Παράρτημα II. Εζαιρουμένου του τρίτιου, του καλίου - 40, του ραδονίου και των προϊόντων δι ραδονίου. Οι συχνότητες ελέγχου, οι μέθοδοι παρακολούθησης και οι πλέον κατάλέηλες θέσεις για τα σημεία παρακολ,ούθησης θα καθοριστούν αργότερα στο παράρτημα //. Οι απαιτούμενες από τη σημείωση 8 προτάσεις για τις συχνότητες ελέγχου και η σημείωση 9 για τις συχνότητες ελέγχου, τις μεθόδους παρακολ,ούθησης και τις πλέον κατάλέοιλες θέσεις για τα σημεία παρακολούθησης στο παράρτημα U εγκρίνονται σύμφωνα με διαδικασία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. (Κατά την κατάρτιση των προτάσεων αυτών, η Επιτροπή θα λάβει υπόψη της, μεταξύ άλλων, τις σχετικές διατάζεις δυνάμει της υφιστάμενης νομοθεσίας ή τα κατάλληλα προγράμματα παρακολούθησης, παρακολούθησης που προκύπτουν από αυτό.) συμπεριλαμβανομένων των αποτελεσμάτων Λεν απαιτείται από την αρμόδια αρχή να ελέγχει το πόσψο ύδωρ για τρήιο ή ραδιενέργεια για να καθορίσει ολική ενδεικτική δόση, εφόσον, βάσει άλλης παρακολούθησης, είναι ικανοποιημένο από το γεγονός ότι τα επίπεδα του τριτίου ή η ολική ενδεικτική δόση στο νερό είναι αρκετά κάτω από την παραμετρική τιμή. Στην περίπτωση αυτή, ανακοινώνει τους λόγους της απόφασής της στην Επιτροπή, συμπεριλαμβανομένων των αποτελεσμάτων αυτής της άλλης παρακολ,ούθησης. Σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 10 της παρούσας Διάταζης ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ Τμήμα τεχνολογίας πετρελαίου και φυσικού αερίου

19 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ Π ΙΝΑΚΑΣΑ Ανα/.υόμενες παράμετροι I. Δοκιμαστική παρακολούθηση Σκοπός της δοκιμαστικής παρακολούθησης είναι να παρέχονται, σε τακτική βάση, στοιχεία για την οργανοληπτική και μικροβιολογική ποιότητα του νερού που διατίθεται για ανθρώπινη κατανά/.ωση καθώς και π/.ηροφορίες για την αποτε^σμαηκότητα της επεξεργασίας τον πόσιμου ύδατος (ιδίως της απολύμανσης) εφόσον γίνεται, ώστε να διαπιστωθεί κατά πόσον το νερό ανθρώπινης κατανάλωσης τηρεί τις σχετικές παραμετρικές τιμές της παρούσας Διάταξης. Οι ακόλουθες παράμετροι υπόκεινται σε δοκιμαστική παρακολούθηση. Οι αρμόδιες αρχές μπορούν να προσθέτουν και άλλες παραμέτρους στον ττίνακα αυτόν εάν το κρίνουν σκότπμο. 1) Αργίλιο (σημείωση 1) 9) Νιτρώδη (σημείωση 3) 2) Αμμώνιο 10) Οσμή 3) Χρώμα 11) Pseudomonas aeruginosa (σημείωση 4) Αγωγιμότητα 4) 5) Clostridium Perfringens 12) Γεύση (συμπεριλαμβανομένων των 13) Αριθμός αποικιών σε 22 C και 37 C σπόρων) (σημείωση 2) 14) Κολοβακτηριοειδή 6) Escherichia coli (Ε. coli) 15) Θολότητα 7) Συγκέντρωση ιόντων υδρογόνου 16) Υπολειμματικό χλώριο (σημείωση 5) 8) Σίδηρος (σημείωση 1) 1: Απαιτείται μόνον όταν χρησιμοποιείται ως κροκιδωτικό (*). Σημείωση 2: Απαιτείται μόνον όταν το νερό προέρχεται ή επηρεάζεται από επιφανειακό νερό (*). Σημείωση 3: Σημείωση 4: Σημείωση 5: Απαιτείται μόνον όταν για την απολύμανση γίνεται χλ,ωραμίνωση (*) Απαιτείται μόνον για νερό ποο διατίθεται προς πώλτιση σε φιάλες ή δοχεία Απαιτείται μόνον όταν για την απολύμανση χρησιμοποιείται η μέθοδος της χλωρίωσης (*) Σε όλες τις άλίες περιπτώσεις, οι παράμετροι περιλαμβάνονται στον ττίνακα της ελεγκτικής παρακολούθησης. ΤΕ1 ΚΑΒΑΛΑΣ Τμήμα τεχνολογίας πετρελαίου και φυσικού αερίου

20 2. Ελεγκτική παρακο/,ούθηση Σκοπός της ε? γκτικής παρακο/^ύθησης είναι να παρέχονται τα στοιχεία που απαιτούνται για να διαπιστωθεί κατά πόσον τηρούνται ό> ς οι παραμετρικές τιμές της παρούσας Διάταξης. Ό/ζς οι παράμετροι που καθορίζονται στο παράρτημα 1, υπόκεινται σε ε/ζγκτική παρακο/μθηση, εκτός αν οι αρμόδιες αρχές αποφανθούν, για χρονική περίοδο που καθορίζουν οι ίδιες, ότι μια παράμετρος δεν υπάρχει πιθανότητα να εμφανιστεί σε μια δεδομένη παροχή νερού σε συγκεντρώσεις οι οποίες θα δημιουργούσαν κίνδυνο παραβίασης της αντίστοιχης παραμετρικής τιμής. Η παράγραφος αυτή δεν ισχύει για η ς παραμέτρους σχετικά με την ραδιενέργεια οι οποίες, υπό όρους των σημειώσεων 8, 9 και 10 του παραρτήματος Iμέρος Γ, παρακο/ωυθούνται σύμφωνα με τις απαιτήσεις παρακο/ωύθησης που θεσπίζονται με διαδικασία της Ευρ. Επιτροπής. Στα π/,αίσια των προβλζπομένων στην παρ.5 του άρθρου 7 προκειμένου να συμπ/,ηρωθεί ανάλζγα με τις ανάγκες, η εξέταση ποιότητας του πόσιμου νερού είναι σκόπτμο να ερευνηθούν σε έκτακτες περιπτώσεις, μεταξύ των άύΐων, εκτός από τις παραμέτρους του Παραρτήματος I και α) Τα ακό?.ουθα παθογόνα βακτήρια: 1) Σαλμονέΐΐες 2) Σταφυλόκοκκοι παθογόνοι, 3) Βακτηριοφάγοι των κοπράνων 4) Ιοί των εντέρων 5) E.coli 0:157 6) Καμπυλοβακτηρίδιο β) Οι ακόλουθοι οργανισμοί: 1) παρασιτικοί οργανισμοί (π.χ. Κρυπτοσπορίδιο, Giardia lamblia) 2) φύκη 3) άλλα μορφοποιημένα στοιχεία (ζωάρια) Για τις ανωτέρω παραμέτρους των εδαφίων α) και β) της παρούσας παραγράφου η παραμετρική τιμή είναι μηδενική. ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ Τμήμα τεχνολογίας πετρελαίου και φυσικού αερίου

21 yj Οι ακό/μυθες χημικές παράμετροι Φαινολικές ενώσεις (πλήν :aχλωpoφan>ό)jjς) Υδρογονάθρακες διαλύσει ή εν γαλακίώμαχι -Ορυκτέλαια Επιφανειοδραστικοί παράγοντες Παραμετρική τιμή 0,50 0,10 μ ε /ι μ g /l Άθροισμα συγκεντρώσεων Μεμονωμένη ουσία mg/l Μη ανιχνεύσιμο οργανοληπτικά Η συμτΰ,ηρωματική παρακολούθηση είναι δυνατόν να συμπληρώνεται κατά/ΐηΐχί με πρόσθετες παραμέτρους σύμφωνα με την παρ.5 του άρθρου 7. Η συχνότητα της συμπληρωματικής παρακολ.ούθησης καθορίζεται από τις αρμόδιες αρχές. ΠΙΝΑΚΑΣ Β1 Ελάχιστη συχνότητα δειγματοληψίας και αναλύσεων του νερού ανθρώπινης κατανά/,ωσης που παρέχεται από δίκτυο διανομής ή από βυτίο ή χρησιμοποιείται σε επιχείρηση παραγωγής τροφίμων. Οι αρμόδιες αρχές λαμβάνουν δείγματα από τα σημεία τήρησης που καθορίζονται στο άρθρο 6 παράγραφος 1 ώστε να εξασφαλίζουν ότι το νερό ανθρώπινης κατανά/,ωσης ανταποκρίνεται προς τις απαιτήσεις της Διάταξης. Ωστόσο, σε περίπτωση δικτύου διανομής, οι αρμόδιες αρχές μπορούν να λαμβάνουν δείγματα εντός της ζώνης παροχής ή στις εγκαταστάσεις επεξεργασίας για συγκεκριμένες παραμέτρους εφόσον είναι δυνατόν να αποδειχθεί ότι δεν θα υπήρχε δυσμενής μεταβολή της μετρούμενης τιμής της συγκεκριμένης παραμέτρου. ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ Τμήμα τεχνολογίας πετρελαίου και φυσικού αερίου

22 Όγκος διανεμόμενου Δοκιμαστική παραγόμενοο νερού παρακο/μύθηση ημερησίως σε μια (παράμετροι: Παράρτημα II ζώνη παροχής πίνακας Α, παρ.ι) (πιέσεως) Αριθμός δειγμάτων ετησίως (Σημειώσεις 1 και 2) (Σημειώσεις 3,4 και 5) τη < 100 Ελεγκτική παρακο)τ>ύθηση (παράμετροι: Παράρτημα Π πίνακας Α, παρ.2) Αριθμός δειγμάτων ετησίως (Σημειώσεις 3 κω 5) +1 ανά ιη>/ημ t >+3ανά1000τη /ημ ά 1000 ηι'/ημ ά ηι /ημ +1 ανά m /ημ Ως ζώνη παροχής (πιέσεως) νοείται μία γεωγραφικά καθορισμένη περιοχή εντός της οποίας το νερό ανθρώπινης κατανάλωσης εισέρχεται από μία ή περισσότερες πηγές και εντός της οποίας η ποιότητα του νερού μπορεί να θεωρηθεί ως περίπου ομοιόμορφη. Οι όγκοι υπολογίζονται ως μέσες τιμές για ένα ημερολογιακό έτος. Για τον καθορισμό της ελάχιστης συχνότητας, οι αρμόδιες αρχές μπορούν να χρησιμοποιούν τον αριθμό κατοίκων μιας ζώνης παροχής αντί του όγκου του νερού, θεωρώντας ότι κάθε άτομο καταναλίσκει 200 Ι / ημερησίως. Στην περίπτωση περιοδικής παροχής, βραχείας διαρκείας, η συχνότητα παρακολούθησης του νερού που διανέμεται με βυτία αποφασίζεται από ης αρμόδιες αρχές Για τις διάφορες παραμέτρους του παραρτήματος I, οι αρμόδιες αρχές δένονται να μειώνουν τον αριθμό δειγμάτων που αναφέρονται στον πίνακα εάν; α) οι τιμές των αποτελεσμάτων που επιτυγχάνονται από δείγματα λαμβανόμενα επί περίοδο τουλάχιστον δύο συνεχών ετών είναι σταθερές και σημαντικώς καλύτερες από τις οριακές τιμές του παραρτήματος I και β) δεν υπάρχει κάποιος παράγων που ενδέχεται να υποβαθμίσει την ποιότητα του νερού. Η κατώτατη συχνότητα δεν πρέπει να είναι μικρότερη του 50% του αριθμού των δειγμάτων αναφέρονται στον πίνακα εκτός της ειδικής περιπτώσεως της σημείωσης 6. ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ Τμήμα τεχνολογίας πετρελαίου και φυσικού αερίου

23 Σημείωση 5: Σημείωση 6: Στο μέτρο τον δυνατού, ο αριθμός των δειγμάτων πρέπει να κατοτνέμετοα ομοιόμορφα στο χρόνο και το χώρο. Η συχνότητα πρέπει να αποφασίζεται από τις αρμόδιες αρχές. ΠΙΝΑΚΑΣ Β2 Ελάχιστη συχνότητα δειγματολ.ηψίας και ανάλ.υσης του νερού που τοποθετείται σε φιά/χς ή δοχεία προς πώλ.ηση Όγκος ημερησίως παραγόμενου νερού προς πώ/τηση σε φιάλες ή δοχεία (*) τη Δοκιμαστική ποραχο)χ>ύθηση Αριθμός δειγμάτων ετησίως Ε/χγκτική παρακολούθηση Αριθμός δειγμάτων < 10 >10 <60 ά 5 πι^ / ημερησίως 1 +1σνά 100 ηό / ημερησίως (*) Οι όγκοι υπολογίζονται ως μέσες τιμές για ένα ημερολογιακό έτος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ Οι αρμόδιες αρχές εξασφαλίζουν ότι κάθε εργαστήριο στο οποίο αναλ.ύονται δείγματα διαθέτει σύστημα αναλοτικού ποιοτικού ελέγχου το οποίο υποβάλέχται σε έλεγχο περιοδικά από τρίτο πρόσωπο, μη ελεγχόμενο από το εργαστήριο. 1. ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΓΙΑ ΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΚΑΘΟΡΙΖΕΤΑΙ ΜΕΘΟΔΟΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ Οι κατωτέρω αρχές που διέπουν τις μεθόδους ανάλωσης μικροβιολογικών παραμέτρων δίδονται είτε ως αναφορά όταν δίδεται μέθοδος ISO GEN ή προς καθοδήγηση, εν αναμονή της ενδεχόμενης μελλοντικής θέσπισης σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 12, νέων διεθνών μεθόδων CEN / ISO για τις παραμέτρους αυτές. Οι αρμόδιες αρχές μπορούν να χρησιμοποιούν εναλλακτικές μεθόδους, εφόσον τηρούνται οι διατάξεις του άρθρου 7 παράγραφος 5. ^ ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ Τμήμα τεχνολογίας πετρελαίου και φυσικού αερίου

24 1) Κολοβακτηριοειδή και Escherichia coli (Ε. coli) (ISO ) 2) Εντερόκοκκοι (ISO ) 3) Pseudomonas aeruginosa (preniso 12780) 4) Απαρίθμηση κα}λιεργήσιμων μικροοργανισμών-αριθμός αποικιών σε 2 T C (pren ISO 6222) 5) Απαρίθμηση κα/).ιεργήσιμων μικροοργανισμών-αριθμός αποικιών σε 3 T C (pren ISO 6222) 6) Clostridium Perfringens (συμπεριλαμβανομένων των σπορίων) Διήθηση από μεμβράνη και στη συνέχεια επώαση της μεμβράνης υπό αναερόβιες συνθήκες σε θρεπτικό υλικό Clostridium Perfringens (σημείωση 1) σε 44 C ± 1 C επί 21 ± 3 ώρες. Μέτρηση των σκοτεινών κίτρινων αποικιών που μετατρέπονται σε ρόζ ή κόκκινες μετά από έκθεση σε ατμούς υδροζειδίου του αμμωνίου επί 20 έως 30 δευτερόλεπτα. Σημείωση I: Το «θρεπτικό ολικό Clostridium Perfringens» περιέχει: Βασικό θρεπτικό υλικό Τρυπτόζη Εκχύλισμα μυκήτων 30 g 20 g Σακχαρόζη 3g L-κυστεϊνη Υδροχλωριούχος Is M gs04. 7Η g Ιώδες βρωμοκρεζόλτις 40 g Άγαρ 13 g Ρ 1000 ml Διάλυση των > συστατικών του βασικού θρεπτικού υ/.ικού, ρύθμιση του ρη c αποστείρωση σε αοτόκλπιστο στους 121 C επί 15 λεπτό- Στη συνέχεια ψύξη του υλικού και προσθήκη συμπληρωμάτων: Συμπληρώματα D-κυκλοσερίνη πολυμυξτνη - Β θειική 400 mg 25 mg 1νδοξυλο-β-0-γλοκοζίδιο (μετά διάλυση σε 8 ml αποστειρωμένου νερού πριν την π) Διάλυμα 0,5% διφωσφορικής φατνολοφθολε'γνης (αποστεφωμένου δια διηθήσεως) Διάλυμα 4,5% διφωσφορικού FeCl3.6Η20 (αποστειρωμένου δια διηθήσεως) TEl ΚΑΒΑΛΑΣ Τμήμα τεχνολογίας πετρελαίου και φυσικού αερίου

25 2. ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΓΙΑ ΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΚΑΘΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΕΠΙΔΟΣΕΩΝ 2.1. Για τις ακόλουθες παραμέτρους, τα καθοριζόμενα χαρακτηριστικά επιδόσεων είναι τέτοια ώστε με τη χρησιμοποιούμενη μέθοδο ανάλ.υσης να είναι, τουιλχιστον, δυνατόν να μετρώνται συγκεντρώσεις ίσες προς την παραμετρική τιμή με την οριζόμενη ορθότητα, ττιστότητα και τα οριζόμενα όρια ανίχνευσης. Όποια και να είναι η ευαισθησία της χρησιμοποιούμενης μεθόδου ανάλ.υσης, το αποτέ/ σμα εκφράζεται χρησιμοποιώντας του'/αχιστον τον ίδιο αριθμό δεκαδικών ψηφίων με την παραμετρική τιμή του παραρτήματος Iμέρη Β και Γ. Παράμετροι Ακρυλσμίδιο Ορθότητα % της παραμετρικής τιμής (Σημείωση I) Πιστότητα % της παραμετρικής τιμής (Σημείωση 2) Όριο ανίχνευσης % της παραμετρικής τιμής (Σημείωση 3) Αργθ.ιο Αμμώνιο Αντιμόνιο Αρσενικό Βενζόλιο Βόριο Βρωμικά Κάδμιο Χλωριούχα Χρώμιο Αγωγιμότητα Χαλκός Συνθήκες Ελέγχεται με βάση τις προδιαγραφές τοό προϊόντος Σημειώσεις Κυανιούχα Σημείωση 4 Βενζο-αττνρένιο 1,2- διχλωροωθά νιο Επιχλωρυδρί νη Φθοριούχα Σίδηρος Μόλυβδος Μαγγάνιο Υδράργυρος Νικέλιο Είλέγχεταχμε βάση τις προδιαγραφές τοό προϊόντος ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ Τμήμα τεχνολογίας πετρελαίου και φυσικού αερίου

26 Παρόψετροι Ορθότητα % της παραμετρικής τιμής (Σημείωση 1) Πιστότητα % τηζ παραμετρικής τιμής (Σημείωση 2) Όριο ανίχνευσης % της παραμετρικής τιμής (Σημείωση 3) Νιτρικά Νιτρώδη Συνθήκες Σημειώσεις Οζειδωσιμότητα Σημείωση 5 Ποραχπτοκτόνα Σημείωση 6 Πολυκυκλικοί Σημείωση 7 αρωματικοί υδρογονάνθρακες Σε):ήνιο Νάτριο Θειικά Σημείωση 8 Τριχλωροωθένιο Σημείωση 8 Τετραχλωροοίθένιο Ολικά Τριαλογονο Σημείωση 7 Βινυλωχλωρίδιο FOB S -POT'S Ελέγχεται με βάση τις προδιαγρα φές του προϊόντος Άργυρος Φαινολικές ενώσεις (πλήν Πενταχλχοροφαινόλης) Υδρογονάθρακες εν διαλύσει ή εν γαλακιώματι - Ορυκτέλαια Επιφανειοδραση κοί παράγοντες Φώσφορος (PiOs) Κάλιο Υδρόθειο Ξηρό υπόλειμμα Υπολειμματικό χλώριο ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ 1Τμήμα τεχνολογίας πετρελαίου και φυσικού αερίου

27 2.2 Για τη συγκέντρωση ιόντων υδρογόνου, τα οριζόμενα χαρακτηριστικά εττιδόσεων είναι τέτοια ώστε με τη χρησιμοποιούμενη μέθοδο σνά/.υσης να είναι δυνατόν να μετρώνται συγκεντρώσεις ίσες προς την παραμετρική τιμή με ορθότητα 0,2 μονάδωνρη και πιστότητα 0,2 μονάδων ρη. Σημείωση I (*): Ορθότητα είναι το συστηματικό σφώμα και είναι η διαφορά της μέσης τιμής μεγάλου αριθμού επαναλαμβανόμενων μετρήσεων και της πραγματικής τιμής. Σημείωση 2(*): Πιστότητα είναι το τυχαίο σφάλμα και εκφράζεται συνήθως ως η τοπική απόκλ.ιση (εντός και μεταξύ μιας ομάδας) του φάσματος αποτελεσμάτων γύρω από το μέσο όρο. Αποδεκτή πιστότητα είναι η διπλάσια σχετική τυπική απόκλιση. (*) Οι όροι αυτοί προσδιορίζονται περαιτέρω στο πρότυπο ISO Σημείωση S: Όριο ανίχνευσης είναι: -η τριπλάσια σχετική τυπική απόκλ.ιση, εντός μιας ομάδας, ενός φυσικού δείγματος που περιέχει μικρή συγκέντρωση της παραμέτρου ή η πενταπλάσια σχετική συνήθης απόκλιση, εντός μιας ομάδας, ενός τυφλού δείγματος. Σημείωση 4: Η μέθοδος προσδιορίζει ολικά κυανιούχα (άλατα)κάθε μορφής Σημείωση 5: Η οξείδωση πραγματοποιείται για 10 λεπτά σε 100 C με τη χρησψοποίηση υπερμαγγανικών αλάτων, σε όξινο περιβάλλον. Σημείωση 6: Τα χαρακτηριστικά επιδόσεων ισχύουν για κάθε επιμέρους παρασιτοκτόνο και εξαρτώνται από το συγκεκριμένο παρασιτοκτόνο. Προς το παρόν, ενδέχεται να μην είναι δυνατόν να επιτευχθεί το όριο ανίχνευσης για όλα τα παρασιτοκτόνα αλλά οι αρμόδιες αρχές πρέπει να επιδιώκουν την επίτευξη του στόχου αυτού. Σημείωση 7: Τα χαρακτηριστικά επιδόσεων ισχύουν για τις επιμέρους ουσίες που ορίζονται στο 25% της ποραμετρικής τιμής του παραρτήματος I. Σημείωση 8: Τα χαρακτηριστικά επιδόσεων ισχύουν για τις επιμέρους ουσίες που ορίζονται στο 50% της ποραμετρικής τιμής του παραρτήματος 1 3. ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΓΙΑ ΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΔΕΝ ΚΑΘΟΡΙΖΕΤΑΙ ΜΕΘΟΔΟΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ Χρώμα Οσμή Γεύση Συνολικός οργανικόςάνθρακας Θολότητα (σημείωση I) Σημείωση 1: Για την παρακολούθηση της θολότητας του επεξεργασμένου επιφανειακού νερού τα οριζόμενα χαρακτηριστικά επιδόσεων οφείλουν να παρέχουν τουλάχιστον τη δυνατότητα μέτρησης συγκεντρώσεων ίσων προς την παραμετρική τιμή με ορθότητα 25%, πιστότητα 25% και όριο ανίχνευσης 25%. ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ Τμήμα τεχνολογίας πετρελαίου και φυσικού αερίου

28 Άρθρο 2 Έναρξη ισχύος Η ημερομηνία έναρξης ισχύος της παρούσας Υγ. Άιάταξης είναι η ημερομηνία δημοσίευσής της στην Εφημε ρίδα της Κυβερνήσεως και η εκτέλεση της ανατίθεται στα αρμόδια Υγειονομικά όρτγανα Η απόφαση αοτή να δημοσιεοθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Αθήνα, 22 Μαρτίου 2007 ΟΙ ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΙ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗΣ Λθ. ΝΛΚΟΣ 2.3 ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΠΑΛΑΙΑΣ - ΙΣΧΥΟΥΣΑΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ Α) Η πρώτη υγειονομική διάταξη που εφαρμόστηκε στη χώρα μας το 1986 περιλαμβάνει 67 παραμέτρους ταξινομημένες σε πέντε βασικές ομάδες: 1. Οργανοληπτικές 4. Τοξικές 2. Φυσικοχημικές 5. Μικροβιολογικές 3. Ανετηθύμητες Για κάθε παράμετρο καθορίζεται το «Ενδεικτικό Επίπεδο» (Ε.Ε.) και η «Ανώτατη Παραδεκτή Συγκέντρωση» (Α.Π.Σ.). Στο άρθρο 5 παράγραφος 2 αναφέρεται ότι οι τιμές των ποιοτικών παραμέτρων του πόσιμου νερού, πρέπει να είναι οπωσδήποτε κατώτερες ή ίσες με την Α.Π.Σ. και να προσεγγίζουν το Ε.Ε. Παρεκκλίσεις από τις ημές αυτές επιτρέπονται σε εξαιρετικές περιπτώσεις (που καθορίζονται στα άρθρα 7 και 8 της Υγειονομικής Διάταξης), χωρίς όμως αυτές να συνεπάγονται κίνδυνο για τη Δημόσια Υγεία. Στο Παράρτημα II καθορίζονται οι παράμετροι που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για τους ελέγχους, καθώς και η συχνότητα των προτύπων αναλύσεων. Β) Η ισχύουσα νομοθεσία περιλαμβάνει 48 παραμέτρους ταξινομημένες σε 3 βασικές ομάδες: 1. Μικροβιολογικές 3. Ενδεικτικές 2. Χημικές Νέα θεώρηση: Ραδιενέργεια Οι τιμές των ποιοπκών χαρακτηριστικών του «νερού ανθρώπινης κατανάλωσης» ορίζονται με μια «Παραμετρική τιμή» χωρίς να γίνεται αναφορά σε «Ενδεικτικό επίπεδο» και «Ανώτατη παραδεκτή συγκέντρωση» όπως στην υγειονομική διάταξη για το «πόσιμο νερό» του Παρεκκλίσεις από τις τιμές αυτές επιτρέπονται, προκειμένου v a f l αντιμετωπιστούν συνθήκες που έχουν σχέση με τη φύση και τη σύσταση του εδάφους στην ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ Τμήμα τεχνολογίας πετρελαίου και φυσικού αερίου

29 περιοχή η οποία τροφοδοτεί την υπό εξέταση πηγή και συνθήκες τωυ έχουν σχέση με εξαιρετικά μετεωρολογικά φαινόμενα ή πρόσκαιρες τεχνικές δυσχέρειες. Οι παρεκκλίσεις δεν αφορούν, σε καμία περίπτωση, τους τοξικούς ή μικροβιολογικούς παράγοντες και σε κάθε περίπτωση πρέπει να αποκλείουν τους κινδύνους για τη δημόσια υγεία. ηική περιγραφή διαφορών παλαιάς-ισχύουσας διάταξης ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ 1Τμήμα τεχνολογίας πετρελαίου και φυσικού αερίου

30 Παράμετροι που έχουν προστεθεί 1. Ε. coli 9. Τετραχλωροαιθένιο & 2. Εντερόκοκκοι τριχ>-ωροαιθένιο 3. Ακρυλαμίδιο 10. Ολ. τριαλογομεθάνια 4. Βενζόλιο 11. Βινυλοχ>αορίδιο 5. Βενζο-α-πυρένιο 12. Τρίτιο 6. Βρωμικά 13. Ολική ενδεικτική δόση 7. 1,2 διχλωροαιθάνιο ραδιενέργειας 8. Επιχλωριδρίνη Παράμετροι που δεν ζητούνται για ανάλυση 1. Θερμοκρασία 9. Ύλες που εκχυλίζονται 14. Βάριο 2. Πυρίτιο με χλωροφόρμιο 15. Βηρύλλιο 3. Ασβέσηο 10. Αλλες 16. Βανάδιο 4. Μαγνήσιο οργανοχλωριούχες 17. Αλκαλικότητα 5. Ολ. σκληρότητα ενώσεις 18. Κοπρανωδών κωλ7δών 6. Διαλυμένο Ο2 11. Ψευδάργυρος 19. Κοπρανώδων 7. Ελεύθερο CO2 12. Κοβάλτιο στρετττόκοκκων 8. Αζωτο 13. Αιωρημένες ύλες 2.4 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑΣ ΠΟΙΟΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟ ΚΑΒΑΛΑΣ Για τον υπολογισμό της συχνότητας παρακολούθησης των πόσιμων υδάτων μιας περιοχής (νομός, δήμος, κοινότητα), πρέπει να γνωρίζουμε τον όγκο (m^) του διανεμόμενου νερού ημερησίως. Με αυτή τη πληροφορία ανατρέχουμε στο παράρτημα III - παρακολούθηση - πίνακας 8 (Β1) της ισχύουσας νομοθεσίας και βρίσκουμε τη συχνότητα της δοκιμαστικής και της ελεγκτικής παρακολούθησης. Παρακάτω παρατίθεται παράδειγμα για το δήμο Καβάλας. Σύμφωνα με τη νομοθεσία (Παράρτημα III - παρακολούθηση, πίνακας 8 (Β1)) και τα δημογραφικά στοιχεία πραγματικού πληθυσμού για το δήμο Καβάλας (Εθνική στατιστική υπηρεσία, δημογραφία 2001), προκύπτουν τα παρακάτω: ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ 1Τμήμα τεχνολογίας πετρελαίου και φυσικού αερίου

31 Πραγματικός πληθυσμός δήμου Καβάλας Ημερήσια ποσότητα νερού ζώνης παροχής Κάτοικοι ζώνης παροχής Ημερήσια ατομική κατανάλωση ' Ηπ Κπ Ηκ = 2001/ημέρα 200Ζ, Η. = , 2 2 ^ = Ημέρα Όγκος διανεμόμενου παραγόμενοό νερού ημερησίως σε μια ζώνη παροχής (πιέσεως) (Σημειώσεις 1 και 2) Δοκιμαστική παρακολούθηση (παράμετροι: Παράρτημα U πίνακας Δ, παρ.1) Αριθμός δειγμάτων ετησίως (Σημειώσεις 3,4 και 5) Ελ,εγκτική παρακολούθηση (παράμετροι: Παράρτημα Π πίνακας Α, παρ.2) Αριθμός δειγμάτων ετησίως (Σημειώσεις 3 και 5) ανά ΙΟΟΟηέ/ημ ανά 1000 ηέ/ημ +1 ανά ηέ/ημ Από τα παραπάνω καταλήγουμε ότι για το δήμο Καβάλας η ελάγιστη συγνότυτα παρακολούθησης είναι: Δοκιμαστική παρακολούθηση: Ελεγκτική παρακολούθηση: 42 δείγματα ετησίως 3 δείγματα ετησίως ^«Για τον καϋορισμό της ελάχιστης συχνότητας, οι αρμόδιες αρχές μπορούν να χρησιμοποιούν row αριθμό ^ κατοίκων μιας ζώνης παροχής αντί του όγκου του νερού, θεωρώντας ότι κάθε άτομο καταναλίσκει 200L / ημερησίως.» Παράρτημα III - παρακολούθηση, πίνακας Β1, σημείωση 2. ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ Τμήμα τεχνολογίας πετρελαίου και φυσικού αερίου

32 3. ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ 3.1 Χρώμα Το χρώμα είναι ανετηθύμητο στο πόσιμο νερό. Το χρώμα οφείλεται σε διαλυμένες ή κολλοειδείς οργανικές ύλες, ή ανόργανες ουσίες. Παρουσία χρώματος στο νερό δεν σημαίνει ότι είναι πάντοτε ετηκίνδυνο. Πρέπει να εξεταστεί χημικά για να αναζητηθεί η προέλευση του χρώματος. 3.2 Θολότητα Οφείλεται σε κολλοειδείς ανόργανες ή οργανικές ύλες που αιωρούνται. Νερό που είναι θολό πρέπει να ελεγχθεί για ρύπανση. Το πόσιμο νερό πρέτιει να είναι διαυγές όταν φτάσει στον καταναλωτή. -> Κατανάλωση θολού νερού μπορεί να είναι επικίνδυνη για την υγεία, επειδή η απολύμανση του πόσιμου νερού δεν είναι αποτελεσματική αν υπάρχει θολότητα, (οι παθογόνοι οργανισμοί εγκλωβίζονται στα σωματίδια που αιωρούνται και προστατεύονται από το απολυμαντικό). Επίσης τα σωματίδια μπορεί να απορροφήσουν επιβλαβείς οργανικές ή ανόργανες ουσίες. 3.3 Οσμή και γεύση Το πόσιμο νερό πρέπει να είναι άοσμο και άγευστο. > Όλα τα νερά έχουν την ιδιαίτερη γεύση τους που οφείλεται στα διαλυμένα άλατα (ασβεστίου, νατρίου, μαγνησίου κ.λ.π.) και διαλυμένα αέρια (οξυγόνο ή CO2) που περιέχουν. -> Οσμή και Γεύση που οφείλονται σε χημικές ουσίες όπως φαινόλες, χλώριο, αμμωνία, υδρόθειο, κ.λ.π., είτε σε μικροοργανισμούς, είναι ανεπιθύμητες. -> Νερό με έντονη οσμή πιθανόν να είναι ρυπασμένο, οπότε πρέπει να εξετασθεί για να βρεθεί η αιτία. 3.4 Συγκέντρωση ιόντων υδρογόνου (ρη) Το ρη δείχνει αν το νερό είναι όξινο ή αλκαλικό. -> Νερά με ρη>10 ή με ρη<4 προκαλούν ερεθισμό στα μάτια και στο δέρμα. Τα περισσότερα νερά στη φύση έχουν ρη μεταξύ 6 και 9. Επομένως το ρη δεν έχει άμεση επίπτωση στην υγεία, αλλά επηρεάζει τη διαβρωτικότητα του νερού. ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ 1Τμήμα τεχνολογίας πετρελαίου και φυσικού αερίου

33 3.5 Αγωγιμότητα Η αγωγιμότητα είναι η αριθμητική έκφραση της ικανότητας ενός υδατικού διαλύματος να άγει το ηλεκτρικό ρεύμα. -> Αυτή η ικανότητα εξαρτάται από την παρουσία ιόντων, την ολική τους συγκέντρωση, το σθένος καθώς και την θερμοκρασία μέτρησης. Η αγωγιμότητα στα νερά αυξάνει με την θερμοκρασία. Μετράται σε microsiemens ανά εκατοστό (ps/cm) στους 20 C. 3.6 Σκν.ηρότητα Η σκληρότητα εκφράζει το σύνολο των διαλυμένων αλάτων ασβεστίου και μαγνησίου. Διακρίνεται σε ανθρακική (ή παροδική) και μη ανθρακική (μόνιμη) σκληρότητα. -> Μεγάλες τιμές σκληρότητας δεν αποτελούν κίνδυνο για την υγεία αντιθέτως έχει βρεθεί σημαντική συσχέτιση μεταξύ αυξημένης σκληρότητας και μείωσης των καρδιαγγειακών παθήσεων. Επίσης η σκληρότητα είναι επιθυμητή στην ζυθοποιία και αρτοποιία γιατί βοηθάει την ενζυματική δράση. -> Το σκληρό νερό δεν έχει καλή γεύση εμποδίζει το καλό βράσιμο των τροφίμων, δεν κάνει αφρό με το σαπούνι και δημιουργεί επικαθήματα στις σωληνώσεις και στις οικιακές συσκευές. -> Επίσης σε ορισμένες βιομηχανίες (βυρσοδεψεία, βαφεία, χημικών και φαρμακευτικών προϊόντων) το σκληρό νερό είναι εττιζήμιο στην κατεργασία και στο τελικό προϊόν. -> Νερό με σκληρότητα μέχρι και 500 mg/1 CaCOs μπορεί να χρησιμοποιηθεί για πόσιμο, αλλά οι τηο καλές τιμές είναι μεταξύ 80 και Χλωριούχα (Cl") Είναι ευρέως διαδεδομένα στη φύση σαν άλατα νατρίου, καλίου και ασβεστίου. Προέρχονται από τη διάβρωση των πετρωμάτων. Επειδή είναι πολύ ευκίνητα και ευδιάλυτα εισδύουν στα υπόγεια νερά. Μπορεί όμως να προκόψουν από τη χρήση λιπασμάτων, από λύματα και βιομηχανικά απόβλητα ή διείσδυση θαλασσινού νερού σε παράκτιες περιοχές. Δεν έχουν ετηβλαβή εττίδραση στον ανθρώπινο οργανισμό, αλλά σε υψηλές συγκεντρώσεις δίνουν στο πόσιμο νερό γλυφή γεύση. -> Η απότομη αύξηση των χλωριούχων στο νερό, αν δεν οφείλεται στην είσοδο θαλασσινού νερού, δείχνει τηθανή ρύπανση από λύματα και απαιτείται άμεση επιτόπια υγειονομική εξέταση. Η ρύπανση πρέπει να επιβεβαιωθεί και με άλλες μετρήσεις (μικροβιολογικές, αμμωνία, νιτρώδη). ^ ΤΕ1 ΚΑΒΑΛΑΣ 1Τμήμα τεχνολογίας πετρελαίου και φυσικού αερίου

34 3.8 Θειικά (SO4 ) Αποτελούν συστατικό πολλών ορυκτών και υπάρχουν σε μεγάλες ποσότητες στα φυσικά νερά. Χρησιμοποιούνται σε πολλές βιομηχανίες (χημικές, γυαλιού, χάρτου, υφαντουργίες), στα λιπάσματα, στα εντομοκτόνα και σαν κροκιδωτικά στην ετιεξεργασία του νερού. Ακόμη υπάρχουν στην ατμόσφαιρα σαν δευτερογενής ρύπος και αποτίθενται στο έδαφος και τα νερά σαν "όξινη βροχή". -> Τα θειικά άλατα του νατρίου, ασβεστίου και μαγνησίου σε συγκεντρώσεις μεγαλύτερες των 700 mg/1 δίνουν στο πόσιμο νερό δυσάρεστη γεύση. Ειδικότερα το θειικό μαγνήσιο σε συγκεντρώσεις μεγαλύτερες των 600 mg/1 έχει καθαρτική δράση. -> Τα θειικά άλατα συμβάλλουν στη διάβρωση των σωληνώσεων. 3.9 Νάτριο (Na) Είναι βασικό στοιχείο για τον άνθρωπο. Τα άλατα νατρίου βρίσκονται σε όλες τις τροφές και το πόσιμο νερό. > Αόγω της αφθονίας του στη φύση (έκτο κατά σειρά) τιεριέχεται σε όλα τα φυσικά νερά σε συγκεντρώσεις που κυμαίνονται από mg/1. -> Στα πόσιμα νερά δεν υπερβαίνει τα 20 mg/1, εκτός των τιεριπτώσεων που έχει γίνει αποσκλήρυνση με τη μέθοδο της ιοντοανταλλαγής σε νερά με μεγάλη σκληρότητα ή παρατηρείται διείσδυση θαλασσινού νερού Αμμώνιο (ΝΗ/) Τα υπόγεια νερά περιέχουν συνήθως αμμωνία λιγότερο από 0.2 mg/1. Η αμμωνία δεν επηρεάζει άμεσα την υγεία στις συγκεντρώσεις που ενδέχεται να υπάρχει στα πόσιμα νερά, αποτελεί όμως σημαντικό δείκτη ρύπανσης από κοπρανώδεις ουσίες. -> Σε συγκεντρώσεις μεγαλύτερες από 0.2 mg/1 δημιουργεί προβλήματα οσμής και γεύσης στο νερό και ελαττώνει την αποτελεσματικότητα της απολύμανσης. Επίσης συμβάλλει στο σχηματισμό νιτρωδών στα συστήματα ύδρευσης Νιτρικά (NOa) Αποτελούν τμήμα του κύκλου του αζώτου στη φύση, επομένως υπάρχουν στα φυσικά νερά, αλλά η συγκέντρωση τους είναι συνήθως χαμηλή. Σε αερόβιες συνθήκες διεισδύουν στον υδροφόρο ορίζοντα. -> Τα νιτρικά αποτελούν το τελικό στάδιο οξείδωσης της αμμωνίας και παρουσία τους στα νερά δείχνει παλαιά ρύπανση. ^ ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ 1Τμήμα τεχνολογίας πετρελαίου και φυσικού αερίου

35 Υψηλές συγκεντρώσεις οφείλονται σε λιπάσματα, απορρίμματα και ζωικά ή ανθρώτηνα απόβλητα.» Υπάρχουν ακόμη και στον αέρα, λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, με αποτέλεσμα να παρασύρονται από τη βροχή ή να αποτίθενται στο έδαφος. ^ Τα πόσιμα νερά που περιέχουν μεγάλες ποσότητες νιτρικών υπάρχει κίνδυνος να προκαλέσουν στα παιδιά την ασθένεια μεθαιμογλοβιναιμία, λόγω της αναγωγής τους σε νιτρώδη. Τα νιτρώδη και νιτρικά, στο τιεριβάλλον του στομάχου, σχηματίζουν Ν- νιτροζοενώσεις, που είναι καρκινογόνες Νιτρώδη (ΝΟ2) Τα νιτρώδη αποτελούν ενδιάμεσο στάδιο οξείδωσης της αμμωνίας και είναι ασταθή στο περιβάλλον. Η παρουσία τους στα νερά δείχνει πρόσφατη ρύπανση Ασδέστιο (Ca) Υπάρχει σε όλα τα φυσικά νερά και προέρχεται από τη διάβρωση των πετρωμάτων (ασβεστόλιθος, δολομίτης, γύψος). Η συγκέντρωση ασβεστίου κυμαίνεται από μηδέν μέχρι μερικές εκατοντάδες mg/1 ανάλογα με την προέλευση του νερού και συμβάλλει στην ολική σκληρότητά του. > Μικρές συγκεντρώσεις ανθρακικού ασβεστίου εμποδίζουν τη διάβρωση των μεταλλικών σωλήνων γιατί σχηματίζουν ένα προστατευτικό επίστρωμα. Υψηλές συγκεντρώσεις αλάτων ασβεστίου με τη θέρμανση καθιζάνουν σχηματίζοντας σκληρά επικαθήματα στους λέβητες, στους σωλήνες και τα σκεύη μαγειρικής. -> Δεν έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία Μαγνήσιο (Mg) Είναι σε αφθονία στη φύση ( όγδοο σε σειρά ) και είναι από τα συνηθισμένα συστατικά των φυσικών νερών. Τα άλατά του μαζί με τα άλατα του ασβεστίου αποτελούν την ολική σκληρότητα του νερού και όταν θερμανθούν σχηματίζουν επικαθήματα στις σωληνώσεις και τους λέβητες. -> Νερά με συγκεντρώσεις μαγνησίου μεγαλύτερες από 125 mg/1 μπορεί να έχουν καθαρηκές και διουρητικές ιδιότητες. ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ [ Τμήμα τεχνολογίας πετρελαίου και φυσικού αερίου

36 3.15 Σίδηρος (Fe) Υπάρχει κυρίως σε υπόγεια νερά, που διέρχονται από πετρώματα πλούσια σε ά>λτα σιδήρου. Συνεχής κατανάλωση νερού με υψηλές συγκεντρώσεις σιδήρου, μπορεί να προκαλέσει στον άνθρωπο, και ιδιαίτερα στα παιδιά, βλάβες στους ιστούς (αιμοχρωμάτωση). Ο σίδηρος δίνει στο νερό γεύση που είναι ανιχνεύσιμη σε πολύ μικρές συγκεντρώσεις. -> Προκαλεί προβλήματα στα πλυντήρια και υφαντήρια (δημιουργούνται λεκέδες στα υφάσματα) και στους αγωγούς διανομής νερού (ευνοείται η ανάπτυξη βακτηριδίων και δημιουργούνται αποθέσεις) Μαγγάνιο (Μη) Θεωρείται από τα στοιχεία τα λιγότερο τοξικά για τον άνθρωπο. -> Η απορρόφησή του στον οργανισμό συνδέεται άμεσα με την απορρόφηση του σιδήρου. -> Υψηλές συγκεντρώσεις στο νερό προκαλούν δυσάρεστη γεύση. -> Δεν έχουν διαπιστωθεί βλαβερές συνέπειες στην υγεία από υψηλές συγκεντρώσεις μαγγανίου. -> Το μαγγάνιο προκαλεί λεκέδες στα υφάσματα σε πλυντήρια και υφαντήρια. -> Διευκολύνει την ανάπτυξη μικροοργανισμών στα δίκτυα με αποτέλεσμα αύξηση της θολότητας, δημιουργία οσμών και αποθέσεων Κάδμιο (Cd) Είναι ένα από τα τοξικότερα μέταλλα. > Συναντάται στη φύση σε θειούχα ορυκτά με το μόλυβδο και τον ψευδάργυρο. -> Στα φυσικά νερά βρίσκεται κυρίως στα ιζήματα των βυθών και σε αιωρούμενα σωματίδια. -> Σε μη ρυπασμένα νερά η συγκέντρωση του καδμίου είναι κάτω από 1 μg/l. -> Πηγές του καδμίου στο νερό είναι τα βιομηχανικά απόβλητα και η διάβρωση των γαλβανισμένων σωλήνων. -> Σε συστήματα ύδρευσης, που τροφοδοτούνται με νερό μαλαικό χαμηλού ρη, μιπορεί να βρεθούν ψηλές συγκεντρώσεις καδμίου, επειδή αυτά τα νερά είναι πιο διαβρωτικά και η διαλυτότητά του καδμίου στο νερό εξαρτάται από το ρη και τη σκλ.ηρότητα. Το κάδμιο προσβάλλει το συκώτι, τα νεφρά, το στλήνα και το θυρεοειδή α δ έιι^ εναποτίθεται στα οστά, όπου αντικαθιστά το ασβέστιο προκαλώντας τη νόσο ΓΓΑΙ- ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ Τμήμα τεχνολογίας πετρελαίου και φυσικού αερίου

37 ΙΤΑΙ. Έχει βρεθεί ότι προκα>^ί καρκίνο σε τιειραματόζωα και ορισμένες ετηδημιολογικές μελέτες το συνδέουν με καρκίνο στον άνθρωτιο Χαλκός (Cu) Είναι βασικό στοιχείο στον ανθρώπινο μεταβολισμό. -> Τα άλατα του χαλκού είναι τοξικά στα υδρόβια φυτά και χρησιμοποιούνται (κυρίως ο θειϊκός χαλκός) για να ανασταλεί η ανάπτυξη των φυκών. Λόγω της διάβρωσης των χάλκινων σωληνώσεων, που εξαρτάται από τη σκληρότητα, το ρη, το διαλυμένο οξυγόνο και τη θερμοκρασία του νερού, σημαντικές ισ ό τη τ ες χαλκού διαλύονται στο πόσιμο νερό. -> Αν το νερό μείνει στάσιμο 12 ώρες στις σωληνώσεις, η συγκέντρωση χαλκού μπορεί να υπερβεί τα 20 mg/1. -> Ο χαλκός προσδίδει χρώμα και στυπτική γεύση στο πόσιμο νερό. -> Δημιουργεί λεκέδες στα υφάσματα και στα είδη υγιεινής. Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι προκαλεί βλάβες στην υγεία Φθοριούχα (F) Το φθόριο συναντάται στα νερά σαν φθοριούχα άλατα, που προέρχονται από ηφαιστειογενή πετρώματα. Χρησιμοποιείται στην παραγωγή αλουμινίου, σε βιομηχανίες χάλυβα και γυαλιού, στα λιπάσματα και στα κεραμικά. Συχνότερα βρίσκεται στα υπόγεια νερά παρά στα ετηφανειακά. -> Δεν βρίσκεται σε στοιχειακή μορφή στη φύση, επειδή είναι πολύ δραστικό. -> Είναι βασικό στοιχείο για τον άνθρωπο. ^ Το φθόριο σε μικρά ποσά στο νερό (μέχρι 1 mg/1) είναι ωφέλιμο, γιατί εμποδίζει τη δημιουργία τερηδόνας στα δόντια, ενώ σε μεγαλύτερες συγκεντρώσεις προκαλεί τη φθορίαση (μαύρες κηλίδες στην αδαμαντίνη των δοντιών) ή και βλάβες στα οστά. Σε νερά που δεν περιέχουν φθόριο γίνεται φθορίωση με προσθήκη φθοριούχων και φθοριοπυριτικών ενώσεων. Σ αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να ελέγχεται συχνά η περιεκτικότητα του νερού σε φθόριο, ώστε να μην υπερβεί το ετατρεπτό όριο Αρσελ ΐκό (As) Τα περισσότερα φυσικά νερά περιέχουν αρσενικό σε συγκεντρώσεις πάνω από 5 pg/l. -> Το αρσενικό φθάνει στους υδάηνους αποδέκτες από τα μεταλλεία, αφού υπάρχει σχεδόν σε όλα τα θειούχα ορυκτά, από τα εντομοκτόνα και την καύση ορυκτώ^β καυσίμων. ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ Τμήμα τεχνολονίας πετρελαίου και φυσικού αερίου