ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Transcript

1 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

2 2 ΜΑΘΗΜΑ 1 ο : ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ - 1.1, 1.2. «Διαδικασία ένταξης και ενσωμάτωσης του ατόμου σε ένα κοινωνικό σύνολο, μέσω της εκμάθησης των αξιών και των κανόνων του». Β. ΣΤΟΧΟΙ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΑΤΟΜΟ: Να μάθει συνειδητά ή ανεπίγνωστα τους κανόνες και τις αξίες της κοινωνίας, ώστε να ενταχθεί ομαλά σε αυτήν. ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ: Να δημιουργεί κοινωνικά άτομα, ώστε να διατηρείται η κοινωνική συνοχή. 1.) Αρχίζει από την σύλληψη. 2.) Συνεχίζεται εφ όρου ζωής. Γ. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ 3.) Τροποποιείται ως προς τον χώρο, το χρόνο, το φύλο. 4.) Πολυδιάστατη και πολύπλοκη διαδικασία. Δ. ΦΟΡΕΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ 1. Οικογένεια: Ο σημαντικότερος φορέας κοινωνικοποίησης, γιατί είναι ο πρώτος και αυτός καθορίζει τα περιθώρια επίδρασης των άλλων φορέων. 2. Σχολείο: Θεσμός που δημιουργήθηκε με σκοπό η κοινωνία οργανωμένα, συστηματικά και μακροχρόνια να διδάξει τα νέα μέλη της γνώσεις, αξίες, κανόνες. Αποτελεί παράγοντα διατήρησης του υπάρχοντος κοινωνικού συστήματος, αλλά παράλληλα προσφέρει τη δυνατότητα αμφισβήτησής του. 3. Θρησκεία: Ρυθμίζει τη σχέση του ανθρώπου με το θείο, αλλά επιδρά σημαντικά στη συμπεριφορά του ατόμου, αλλά και την οργάνωση της κοινωνίας. 4. Κράτος: Με την εξουσία του νομοθετική, εκτελεστική και δικαστική επεμβαίνει και επηρεάζει τη ζωή του ανθρώπου από τη γέννηση μέχρι το θάνατό του. Επίσης, επηρεάζει και τη δράση των άλλων φορέων κοινωνικοποίησης.

3 3 Ε. ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ 1. Μίμηση: Αρχικά είναι ασυνείδητη, ενώ όσο μεγαλώνει το άτομο γίνεται περισσότερο συνειδητή. Οδηγεί στην ταύτιση με άλλα άτομα και ομάδες και στην υιοθέτηση των συμπεριφορών τους. Είναι επιλεκτική και αφήνει περιθώρια σχετικής αυτονομίας. 2. Συστάσεις εντολές: Για να ασκήσουν σημαντικό ρόλο στην διαδικασία της κοινωνικοποίησης απαιτείται η σαφήνεια και η συνέπεια λόγων και έργων. 3. Έλεγχος (εσωτερικός εξωτερικός): Ασκείται από τα πρώτα χρόνια της ζωής και από όλους τους φορείς κοινωνικοποίησης, όταν το άτομο παρεκκλίνει από την αναμενόμενη συμπεριφορά.

4 4 ΜΑΘΗΜΑ 2 ο : ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ - 1.3, 1.4. ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ Είναι δημιούργημα της κοινωνίας και εκφράζουν τις πραγματικές και βαθύτερες ανάγκες της. Υποβάλλονται στα άτομα μέσω της κοινωνικοποίησης και υπάρχουν ανεξάρτητα από τις αξίες τους. Πχ. Οικογένεια, αλήθεια, επιχειρηματικότητα. Β. ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Ατομική Συλλογική Αναφορά σε άτομο ή κοινωνία Ατομική: Θάρρος, υπομονή, πίστη. Συλλογική: Αλληλεγγύη, ανεξαρτησία, προσαρμοστικότητα. Κοινωνική Οικονομική Πολιτική Τομέας της κοινωνίας Κοινωνική: Αλληλεγγύη, ανεκτικότητα. Οικονομική: Εργατικότητα, επιχειρηματική ηθική. Πολιτική: Ελευθερία, ισότητα. Σχετική Διαχρονική Διάρκεια Σχετική: Τίτλοι ευγενείας, χρήμα. Διαχρονική: Απαγόρευση αιμομιξίας, σεβασμός των νεκρών. Γ. ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΞΙΩΝ 1. Μεταβολή στο Χώρο: Επειδή κάθε κοινωνία βιώνει τις δικές της κοινωνικές, οικονομικές, πολιτικές και τεχνολογικές συνθήκες, διαμορφώνει τις δικές της αξίες. 2. Μεταβολή στο Χρόνο: Επειδή οι κοινωνικές συνθήκες αλλάζουν, αλλάζουν και οι κοινωνικές αξίες. Η αλλαγή μπορεί να γίνεται βίαια ή αργά και αθέατα.

5 5 ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ Πρότυπα συμπεριφοράς κοινωνικά αποδεκτά, με τα οποία ρυθμίζονται και αξιολογούνται οι συμπεριφορές των μελών της κοινωνίας. Τους κανόνες θέτουν οι φορείς κοινωνικοποίησης. Η παράβασή τους οδηγεί σε κυρώσεις. Β. ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Αυστηροί ή ελαστικοί Περιθώρια ελευθερίας Αυστηροί: Απαγόρευση ανθρωποκτονίας. Ελαστικοί: Κανόνες εμφάνισης. Τυπικοί ή άτυποι Γραπτοί ή άγραφοι Τυπικοί: Νόμοι, καταστατικά. Άτυποι: Ήθη, έθιμα. Γ. ΣΧΕΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΞΙΩΝ ΚΑΙ ΚΑΝΟΝΩΝ Οι κοινωνικές αξίες εκφράζουν τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας και οι κοινωνικοί κανόνες (Δίκαιο) καθιερώνονται από την πολιτεία για να προστατεύσουν τις αξίες. ΕΡΓΑΣΙΑ 1. Ανατρέξτε στο Διαδίκτυο. Καταγράψτε και ιεραρχήστε τις κοινωνικές αξίες που ισχύουν στην κοινωνία της Αρχαίας Σπάρτης και της Αρχαίας Αθήνας. 2. Κατεβάστε και παρακολουθήστε την ταινία «Η ζωή στην αρχαία Σπάρτη» της εκπαιδευτικής τηλεόρασης του ΥΠ.Δ.Β.Μ.Θ.

6 6 ΜΑΘΗΜΑ 3 ο : ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ, ΑΠΟΚΛΙΝΟΥΣΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ , 1.6. Κ Ο Ι Ν Ω Ν Ι Κ Ο Σ Ε Λ Ε Γ Χ Ο Σ Περιλαμβάνει τα μέσα και τα μέτρα που χρησιμοποιεί η κοινωνία, ώστε να διασφαλίζει την συμμόρφωση με τα επιθυμητά πρότυπα συμπεριφοράς που έχουν τεθεί με την κοινωνικοποίηση. Β. ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ Προληπτικός - Κατασταλτικός Πότε ασκείται Προληπτικός: Ασκείται εκ των προτέρων Κατασταλτικός: Ασκείται εκ των υστέρων Θετικός Αρνητικός Πώς ασκείται Θετικός: Ασκείται με επιβραβεύσεις Αρνητικός : Ασκείται με κυρώσεις Τυπικός Άτυπος Αυτοέλεγχος Από ποιον ασκείται Άτυπος: Ασκείται από μη θεσμοθετημένα μέσα σε μικρές κοινωνικές ομάδες και στηρίζεται σε άγραφους κανόνες. Τυπικός: Ασκείται από θεσμοθετημένους φορείς και στηρίζεται σε γραπτούς κανόνες (Δίκαιο). Αυτοέλεγχος: Ασκείται από το ίδιο το άτομο & εξαρτάται από το βαθμό εσωτερίκευσης, την αυστηρότητα των ποινών, τις συνθήκες & τα κοινωνικά χαρακτηριστικά του ατόμου. Γ. ΚΡΑΤΟΣ Είναι ο σημαντικότερος φορέας κοινωνικού ελέγχου, γιατί: Α. με την νομοθεσία ορίζει τι επιτρέπεται και τι απαγορεύεται, Β. ορίζει τα πλαίσια δράσης των άλλων φορέων (οικογένεια, εκπαίδευση, εκκλησία, οικονομία). Γ. έχει το δικαίωμα να ασκεί νόμιμη βία.

7 7 Α Π Ο Κ Λ Ι Ν Ο Υ Σ Α Σ Υ Μ Π Ε Ρ Ι Φ Ο Ρ Α Η συμπεριφορά που έχουν άτομα ή ομάδες που δεν ζουν σύμφωνα με τους κανόνες και τα αποδεκτά πρότυπα συμπεριφοράς. Β. ΛΟΓΟΙ ΑΠΟΚΛΙΝΟΥΣΑΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ 1 ος.) Ελλιπής κοινωνικοποίηση: Όταν το άτομο δεν έμαθε ή δεν εσωτερίκευσε κανόνες και αξίες και εύκολα τους παραβιάζει. 2 ος.) Τρόπος αυτοπραγμάτωσης: Για κάποιους ανθρώπους το έγκλημα είναι ένας τρόπος να βγουν από την αφάνεια και να ενταχθούν σε έναν χώρο (φυλακή) που νιώθουν πολύ πιο άνετα. Γ. ΟΙ ΕΞΑΡΤΗΣΕΙΣ ΩΣ ΑΠΟΚΛΙΝΟΥΣΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Κάποιες εξαρτήσεις (φαγητό, γλυκό, διαδίκτυο) βλάπτουν αποκλειστικά και μόνο το άτομο, ενώ κάποιες άλλες (χρήση ναρκωτικών, τυχερά παιχνίδια, αλκοόλ) δημιουργούν προβλήματα και στην κοινωνία, γι αυτό χαρακτηρίζονται αποκλίνουσες συμπεριφορές. Δ. ΕΓΚΛΗΜΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Πραγματικά Συμβατικά Πταίσμα Πλημμέλημα Κακούργημα Η αξία που παραβιάζεται Βαρύτητα της ποινής Πραγματικά: Προσβάλλουν βασικές αξίες (ζωή, ελευθερία, περιουσία). Συμβατικά: Δεν προσβάλλουν βασικές αξίες (παράβαση Κ.Ο.Κ., φορολογικές παραβάσεις). Πταίσμα: Παραβίαση Κ.Ο.Κ. Πλημμέλημα: Συκοφαντική δυσφήμιση. Κακούργημα: Ανθρωποκτονία.

8 8 Ε. ΘΕΩΡΙΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ 1. Βιολογικοί Παράγοντες: Οφείλεται σε βιολογικά χαρακτηριστικά που φέρει ο εγκληματίας εκ γενετής, είτε λόγω μη ομαλής βιολογικής εξέλιξης, είτε λόγω κληρονομικότητας (ασυμμετρία κρανίου, αναισθησία). 2. Ατομικοί Παράγοντες: Οφείλεται σε ψυχικές διεργασίες που εμποδίζουν το άτομο να προσαρμοστεί στις κοινωνικές απαιτήσεις. 3. Κοινωνικοί Παράγοντες: Συνδέει το έγκλημα με την οργάνωση και λειτουργία της κοινωνίας. Στηρίζεται στη θεωρία του κοινωνικού χαρακτηρισμού, σύμφωνα με τον οποίο το άτομο που θα στιγματιστεί τείνει να επαναλαμβάνει τη συμπεριφορά για την οποία το χαρακτήρισαν (π.χ. σεσημασμένος κλέφτης). ΣΤ. ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΩΝ 1. Ηλεκτρονικό έγκλημα Ορισμός: Θεωρούνται οι αξιόποινες πράξεις που τελούνται με τη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών και συστημάτων επεξεργασίας δεδομένων (παιδική πορνογραφία, cracking και hacking, διακίνηση πειρατεία λογισμικού, πιστωτικές κάρτες, διακίνηση ναρκωτικών, έγκλημα στα chat rooms). Χαρακτηριστικά: γρήγορο, εύκολο, απαιτούνται εξειδικευμένες γνώσεις, διασυνοριακό, δύσκολο να εντοπιστεί. 2. Τρομοκρατία Ορισμός: Αποτελεί μια πράξη βίας ή απειλή χρήσης βίας για την επιβολή του τρόμου από οργανωμένες ομάδες ή ακόμη και το Κράτος, εναντίον άλλων ατόμων ή ομάδων. Αίτια: α. Πολιτικά: Ανατροπή πολιτικού καθεστώτος. β. Οικονομικά: Φτώχεια, εκμετάλλευση και αύξηση του χάσματος πλουσίων φτωχών. γ. Ιδεολογικά: Ακραίες ιδεολογίες που οδηγούν στον φανατισμό. δ. Θρησκευτικά: Θρησκευτικός φονταμενταλισμός.

9 9 Ζ. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΙ ΚΥΡΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΠΟΚΛΙΝΟΥΣΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ 1. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ: Πρόληψη Καταστολή Επανένταξη 2. ΚΥΡΩΣΕΙΣ: Κύριες Ποινές: Στέρηση ελευθερίας, Χρηματική Ποινή. Παρεπόμενες: Αποστέρηση πολιτικών δικαιωμάτων, απαγόρευση άσκησης επαγγέλματος, δημοσίευση της καταδικαστικής απόφασης, δήμευση προϊόντων και εργαλείων του εγκλήματος.