Υπολογισμός Ελαστικότητας ως προς την τιμή

Transcript

1 πολογισμός Ελαστικότητας ως προς την τιμή Προς εξοικείωση με τα πραγματικά Οικονομικά στοιχεία της Ελλάδας μεταβείτε στο διαδικτυακό τόπο της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ). Από την επιλογή «Στατιστικές» μεταβείτε: o στο «Οικονομία, Δείκτες» και ακολουθήστε τους «Δείκτες Τιμών», «Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (ΔΤΚ) - Εθνικός Δείκτης» και από τον Ιανουάριο του 2016 βρείτε το αρχείο «Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (Εθνικός ΔΤΚ )» που αποτυπώνει τις μεταβολές των τιμών μεταξύ των ετών o στο «Πληθυσμός και Κοινωνικές Συνθήκες» και βρείτε από τους «Οικογενειακούς Προϋπολογισμούς» για το έτος 2016 τα «Αποτελέσματα της έρευνας Οικογενειακών Προϋπολογισμών». α. Από τον «Δείκτη Τιμών Καταναλωτή» και τον πίνακα 5 που δείχνει τις «κυριότερες μεταβολές τιμών από τη σύγκριση Δεικτών » να εντοπίσετε την ποσοστιαία μεταβολή των τιμών για το Ψωμί, το Γιαούρτι, τα Αυγά, τα Τυριά, το Ελαιόλαδο, τα Νωπά Λαχανικά και τα τσιγάρα. Ομοίως ανατρέξτε στα «Αποτελέσματα της έρευνας Οικογενειακών Προϋπολογισμών» (ΕΟΠ) εντοπίσετε από τον πίνακα με τη «Μέση μηνιαία κατανάλωση (ποσότητα) ειδών διατροφής, οινοπνευματωδών ποτών και καπνού: ΕΟΠ 2015 και 2016» (Πίνακας 10) την ποσοστιαία μεταβολή της μέσης κατανάλωσης των παραπάνω αγαθών. Κατόπιν μεταξύ των ετών , να υπολογίσετε την ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή και να χαρακτηρίσετε τη ζήτηση των αγαθών. β. Να ερμηνεύσετε τα αποτελέσματα των μετρήσεών της ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή και να σχολιάσετε που μπορεί να οφείλεται η τυχόν μη επαλήθευση της θεωρίας. γ. Οι τιμές για τα Νωπά Λαχανικά μειώθηκαν κατά 12,9%, ενώ το εισόδημα των καταναλωτών μειώθηκε κατά 0,52. Εάν οι μόνοι παράγοντες που μεταβάλλονται είναι οι τιμές και το εισόδημα, να ερμηνεύσετε και να δείξετε διαγραμματικά τη μείωση της κατανάλωσής τους κατά 1,5%. δ. Να παραστήσετε διαγραμματικά την αγορά του ελαιόλαδου (θεωρητικά) και να προσπαθήσετε να ερμηνεύσετε που μπορεί να οφείλεται η αύξηση της τιμής (12,6%) και η αύξηση της ποσότητα που καταναλώθηκε (2,4%). α. Αγαθό Μεταβολή τιμής % Μεταβολή Κατανάλωσης % Ψωμί 2,9 % 1,4% Γιαούρτι -2,2 % -3,4% Αυγά 3,9 % 0 Τυριά -0,7% 0,6% Ελαιόλαδο 12,6% 2,4% Νωπά Λαχανικά -12,9 % -1,5% Τσιγάρα 1,7 % -5,3% 1

2 Ψωμί : ΕD 1,4% 2.9% Γιαούρτι : ΕD Αυγά: ΕD Τυριά : ΕD 3,4% 2.2% 0% 3.9% 0 0,6% 0,7% 0, 48 1, 54 0, 86 Ελαιόλαδο : ΕD 2,4% 12,6% Νωπά Λαχανικά : ΕD 0, 12 Τσιγάρα : ΕD 5,3% 1,7% 0, 19 1,5% 12,9% 3, 12 Αγαθό Ελαστικότητα Χαρακτηρισμός Ψωμί Εd>0 - Γιαούρτι Εd>0 - Αυγά Εd0 Πλήρως ανελαστική Ζήτηση Τυριά Εd <1 Ανελαστική Ζήτηση- Ελαιόλαδο Εd>0 - Νωπά Λαχανικά Εd>0 - Τσιγάρα Εd >1 Ελαστική Ζήτηση β. Για τα αγαθά ψωμί, γιαούρτι, ελαιόλαδο, νωπά λαχανικά δεν επαληθεύεται η θεωρία διότι η Ελαστικότητα ζήτησης είναι θετική αντιβαίνοντας στο νόμο της Ζήτησης. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η συνθήκη ceteris paribus που ισχύει στη θεωρία δεν επαληθεύεται στην πραγματικότητα η οποία είναι πολυσύνθετη και χαρακτηρίζεται από την ταυτόχρονη μεταβολή πολλών παραγόντων. Επομένως, η Εd δεν είναι ένα καλό μέτρο της αντίδρασης των καταναλωτών στις μεταβολές της τιμής. Συγκεκριμένα ενώ η τιμή για το Ψωμί αυξήθηκε και αυτό έτεινε να μειώσει την ποσότητα στην πράξη μεταβλήθηκαν και άλλοι παράγοντες όπως το εισόδημα, οι προσδοκίες κτλ. με αποτέλεσμα τελικά η ποσότητα που καταναλώθηκε να είναι μεγαλύτερη. Ομοίως για όλα τα αγαθά με θετική Εd. Για τα αυγά, αν ισχύει ceteris paribus, η ζήτηση είναι πλήρως ανελαστική δεδομένου ότι οι καταναλωτές δεν αντιδρούν καθόλου στη μεταβολή της τιμής. Εάν έχουμε την ταυτόχρονη μεταβολή και άλλων παραγόντων τότε η σύνθεση όλων των τάσεων οδήγησε στην μη μεταβολή της κατανάλωσής τους. Για τα τυριά, αν ισχύει ceteris paribus, η ζήτηση είναι ανελαστική δεδομένου ότι η αύξηση της κατανάλωσης είναι μικρότερη από τη μείωση της τιμής και αυτό είναι λογικό 2

3 δεδομένου ότι τα τυριά είναι βασικό στοιχείο της διατροφής. Εάν έχουμε την ταυτόχρονη μεταβολή και άλλων παραγόντων τότε η σύνθεση όλων των τάσεων οδήγησε στην αύξηση της κατανάλωσής τους κατά 0,6%. Για τα τσιγάρα, αν ισχύει ceteris paribus, η ζήτηση είναι ελαστική δεδομένου ότι η μείωση της κατανάλωσης είναι μεγαλύτερη από την αύξηση της τιμής. Το κάπνισμα είναι ένας εθισμός από τον οποίο δύσκολα απαλλάσσεται κάποιος οπότε ίσως θα ανέμενε κανείς να είναι ανελαστικής ζήτησης. Ωστόσο, η ελαστική ζήτηση μπορεί να εξηγηθεί από το γεγονός ότι οι τιμές των τσιγάρων έχουν αυξηθεί πολύ τα τελευταία χρόνια με αποτέλεσμα η τιμή που διαμορφώνεται να είναι υψηλή και να αντιστοιχεί στο ανελαστικό τμήμα της καμπύλης ζήτησης. Εάν έχουμε την ταυτόχρονη μεταβολή και άλλων παραγόντων τότε η σύνθεση όλων των τάσεων οδήγησε στη μείωση της κατανάλωσής τους κατά 5,3%. γ. H μείωση της τιμής τείνει ν αυξήσει τη ζητούμενη ποσότητα η μείωση του εισοδήματος τείνει να μειώσει τη ζήτηση επομένως η τελικά ζητούμενη ποσότητα είναι μειωμένη κατά 1,5% σε σχέση με την αρχική. Η ελαστικότητα Εd που υπολογίστηκε προηγουμένως είναι θετική επειδή περιλαμβάνει τη μετακίνηση από το Α στο Γ δηλαδή την επίδραση της ταυτόχρονης μεταβολής τιμής και εισοδήματος. δ. 3

4 Η αύξηση της τιμής προφανώς προκλήθηκε από την αύξηση στη ζήτηση που προκάλεσε η μεταβολή κάποιου παράγοντα της ζήτησης. Έχουμε ταυτόχρονη μεταβολή της τιμής και κάποιου παράγοντα. 4

5 πολογισμός Εισοδηματικής Ελαστικότητας Προς εξοικείωση με τα πραγματικά Οικονομικά στοιχεία της Ελλάδας μεταβείτε στο διαδικτυακό τόπο της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ). Από την επιλογή «Στατιστικές» μεταβείτε: o o στο «Οικονομία, Δείκτες» και από τους «Εθνικούς Λογαριασμούς» βρείτε για το έτος 2016 τα «Κατά Κεφαλή Μεγέθη (Προσωρινά Στοιχεία) ( )» στο «Πληθυσμός και Κοινωνικές Συνθήκες» και βρείτε από τους «Οικογενειακούς Προϋπολογισμούς» για το έτος 2016 τα «Αποτελέσματα της έρευνας Οικογενειακών Προϋπολογισμών». α. Από τα «Κατά Κεφαλήν Μεγέθη» να υπολογίσετε την ποσοστιαία μεταβολή του Καθαρού Εθνικού Διαθέσιμου Εισοδήματος μεταξύ των ετών β. Στα «Αποτελέσματα της έρευνας Οικογενειακών Προϋπολογισμών» (ΕΟΠ) να εντοπίσετε από τον πίνακα με τη «Μέση μηνιαία κατανάλωση (ποσότητα) ειδών διατροφής, οινοπνευματωδών ποτών και καπνού: ΕΟΠ 2015 και 2016» (Πίνακας 10) την ποσοστιαία μεταβολή της μέσης κατανάλωσης των αγαθών του πίνακα. Κατόπιν μεταξύ των ετών , να υπολογίσετε την εισοδηματική ελαστικότητα και να χαρακτηρίσετε τα αγαθά του πίνακα (ceteris paribus). γ. Να ερμηνεύσετε τα αποτελέσματα των μετρήσεων της εισοδηματικής ελαστικότητας σε σχέση με το ύψος του Διαθέσιμου Εισοδήματος όπως έχει διαμορφωθεί μετά τις μεταβολές που υπέστη κατά τα έτη της κρίσης. Που μπορεί να οφείλεται η τυχόν μη επαλήθευση της θεωρίας; δ. Μπορείτε να συσχετίσετε τα αποτελέσματα των μετρήσεων της εισοδηματικής ελαστικότητας με τις πληροφορίες που δίνει το παρακάτω απόσπασμα ενός άρθρου; «Η Ελλάδα, μαζί με την Ιταλία και τις ΗΠΑ, είναι οι χώρες του ΟΟΣΑ όπου υπάρχει το μεγαλύτερο πρόβλημα παχυσαρκίας μεταξύ των αγοριών και των κοριτσιών, καθώς περίπου ένα στα τρία παιδιά (ποσοστό άνω του 30%) είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο, σύμφωνα με νέα έκθεση του διεθνούς οργανισμού. Κατά μέσο όρο, στις χώρες του ΟΟΣΑ ένα στα πέντε παιδιά είναι παχύσαρκο και ο οργανισμός τονίζει ότι χρειάζονται περισσότερες και πιο συντονισμένες προσπάθειες για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα.» Ανακτήθηκε στις 20/8/2018 από: α. έτη Καθαρό εθνικό διαθέσιμο εισόδημα () , 52% β. 5

6 Ρύζι : Ε Ψωμί : Ε 0,9% 0,52% 1,4% 0,52% Ζυμαρικά : Ε Κρέας : Ε Ψάρια : Ε 1, 7 3,6% 0,52% 1,1% 0,52% Γάλα : Ε 2,7% 0,52% 1,7% 0,52% 2, 69 6, 92 2, 11 5, 19 3, 27 6 Αυγά : Ε 0% 0 0,52% Γιαούρτι : Ε Τυρί : Ε 3,4% 0,52% 0,6% 0,52% Φρούτα Νωπά : Ε Λαχανικά : Ε 6, 54 1, 15 0,52% 5 2,6% 1,5% 0,52% Ελαιόλαδο : Ε 2,4% 0,52% 2, 88 4, 62

7 Τσιγάρα : Ε 5,3% 0,52% 10, 19 Οινοπνευματώδη Ποτά: Ε 1,7% 0,52% 3, 27 Ε Χαρακτηρισμός αγαθού -1,7<0 Κατώτερο -2,96<0 Κατώτερο -6,92<0 Κατώτερο -2,11<0 Κατώτερο 5,19>1 Κανονικό, Πολυτελείας 3,27>1 Κανονικό, Πολυτελείας 0 Κανονικό, Πρώτης Ανάγκης 6,54>1 Κανονικό, Πολυτελείας -1,15<0 Κατώτερο 5>1 Κανονικό, Πολυτελείας 2,88>1 Κανονικό, Πολυτελείας -4,62<0 Κατώτερο 10,19>1 Κανονικό, Πολυτελείας -3,27<0 Κατώτερο γ. Κατώτερα Πρώτης Ανάγκης Πολυτελείας Ρύζι, Ψωμί, Ζυμαρικά, Κρέας, Τυρί, Ελαιόλαδο, Οινοπνευματώδη Ποτά Αυγά Ψάρια, Γάλα, Γιαούρτι, Φρούτα, Λαχανικά, τσιγάρα Το διαθέσιμο εισόδημα μειώθηκε τα χρόνια της κρίσης. Ενδεικτικά λαμβάνοντας στοιχεία από τα «Κατά Κεφαλή Μεγέθη (Προσωρινά Στοιχεία) ( )» βλέπουμε ότι η μεταβολή μεταξύ των ετών είναι: ,11%

8 Το μειωμένο εισόδημα έχει ως αποτέλεσμα η αγοραστική δύναμη των καταναλωτών να έχει περιοριστεί και αγαθά τα οποία αφενός είναι βασικά για τη διατροφή, αφετέρου όμως είναι ακριβά, όπως το γάλα, τα ψάρια, τα λαχανικά κτλ. να είναι πολυτελείας, ενώ οι φθηνοί υδατάνθρακες όπως ρύζι, ψωμί, ζυμαρικά να είναι κατώτερα αγαθά. Ωστόσο, ο υπολογισμός της εισοδηματικής ελαστικότητας και η χρήση της για τον χαρακτηρισμό των αγαθών, στη θεωρία προϋποθέτει την πλήρωση της συνθήκης ceteris paribus. Στην πράξη όμως δεν έχει μεταβληθεί μόνο το εισόδημα αλλά και πολλοί άλλοι παράγοντες που επιδρούν στην καταναλωτική συμπεριφορά. Έτσι η Ε δεν αποδίδει την αντίδραση των καταναλωτών που οφείλονται στη μεταβολή μόνο του εισοδήματος και επομένως δεν είναι ένας καλός δείκτης της αντίδρασης των καταναλωτών. δ. Οι φθηνοί υδατάνθρακες είναι κατώτερο αγαθό και όσο μειώνεται το εισόδημα αυξάνεται η ζήτησή τους. Το ίδιο συμβαίνει με το φθηνό ανθυγιεινό φαγητό το οποίο είναι πλούσιο σε λιπαρά. Η κακή διατροφή που είναι φτωχή σε πρωτεΐνες (όπως ψάρια, κρέας), νωπά λαχανικά και φρούτα είναι ένας παράγοντας παχυσαρκίας. Άλλοι παράγοντες όπως οι γενετικοί, η κατάθλιψη, ο σύγχρονος τρόπος ζωής μπορούν επίσης να συνδυαστούν με την οικονομική αδυναμία των σύγχρονων νοικοκυριών (π.χ. να στείλουν τα παιδιά σε οργανωμένες αθλητικές δραστηριότητες), ωστόσο η ΕΟΠ δεν παρέχει στοιχεία για να στοιχειοθετηθεί μια τέτοια άποψη. 8