Πρόγραμμα Σπουδών της Νέας Ελληνικής Γλώσσας. Κριτικός γραμματισμός στην πρώτη σχολική ηλικία

Transcript

1 Πρόγραμμα Σπουδών της Νέας Ελληνικής Γλώσσας Κριτικός γραμματισμός στην πρώτη σχολική ηλικία Εισηγητές/τριες: Ευάνθη A. Παπανικόλα, Μάριος Στυλιανού, Άννα Γεωργίου, Ελένη Μιτσίδη, Ρέα Παπαγεωργίου ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Οκτώβριος 2012

2 Πλαίσιο προβληματισμού (αυθεντικό) Συνεργατική οικοδόμηση των διαφόρων διαστάσεων του θέματος που τα παιδιά επιθυμούν να διερευνήσουν Επιλογή κειμένων για την περαιτέρω διερεύνηση του θέματος Επεξεργασία των επιλεχθέντων κειμένων Παραγωγή γραπτού λόγου στο πλαίσιο της επεξεργασίας των αυθεντικών κειμένων Επεξεργασία των γραπτών κειμένων των παιδιών. Αξιολόγηση της διαδικασίας

3 Δυναμική διαδικασία επιλογές που μπορεί να διαπλέκονται και να επαναλαμβάνονται με ποικίλους τρόπους στο πλαίσιο μιας θεματικής ενότητας, εμπεριέχοντας τη διαδικασία του επαναπροσδιορισμού στόχων και δραστηριοτήτων όχι μια στατική ακολουθία βημάτων που ο/η εκπαιδευτικός και τα παιδιά καλούνται να ακολουθήσουν με ομοιόμορφο τρόπο σε κάθε ενότητα

4 Επαναπροσδιορισμός στόχων Με τον συνεχή επαναπροσδιορισμό στόχων λαμβάνονται υπόψη οι αλληλεπιδραστικές διαδικασίες που λαμβάνουν χώρα στη συγκεκριμένη σχολική τάξη και οι παράγοντες που τις επηρεάζουν.

5 Ο καθορισμός του θέματος-προβληματισμού, που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τη συγκεκριμένη σχολική τάξη και ο οποίος γίνεται σε συνεργασία με τα παιδιά 1. Κατάλογος θεμάτων στην αρχή της χρονιάς. 2. Περιστατικό που φέρνουν οι μαθητές/-τριες ή ο/η εκπαιδευτικός στην τάξη. 3. Θέμα που απασχολεί τη συγκεκριμένη σχολική κοινότητα.

6 Πρώτη μέρα των παιδιών, ως μαθητές/-τριες, στο δημοτικό σχολείο. Τα παιδιά δε γνωρίζονται μεταξύ τους, δε γνωρίζουν τους/τις δασκάλους/-ες τους και ούτε γνωρίζουν τους χώρους του σχολείου. ανάμεικτα συναισθήματα των παιδιών Τα παιδιά ζωγραφίζουν σε ένα χαρτόνι ό,τι θέλουν, ώστε να νιώσουν πιο άνετα στο χώρο. Όσα παιδιά θέλουν, παρουσιάζουν το σχέδιό τους στα υπόλοιπα παιδιά, κάνοντας αναφορά και στο όνομά τους συζήτηση πάνω στα κείμενα/ζωγραφιές των παιδιών (1 ος διάλογος κειμένων που έχουμε στη διάθεσή μας)

7 Επιμέρους πτυχές: -Δε δίνονται ως έτοιμα πακέτα -Αναδεικνύονται μέσα από τη συζήτηση Kάθε ομάδα μπορεί να προτείνει τις διαστάσεις του θέματος που επιθυμεί να μελετήσει. Οι προτάσεις μπορούν να παρουσιαστούν στην ολομέλεια της τάξης, να καταγραφούν στον πίνακα και να ταξινομηθούν σε κατηγορίες.

8 Προβληματισμός 1: Πώς νιώθουμε; ( εμείς τα παιδιά και οι γονείς μας;) Διαφορετικά συναισθήματα και διαφορετικοί τρόποι έκφρασης των συναισθημάτων αυτών. Παιδιά (σχέδια, κουτί συναισθημάτων, φωτογραφίες, ρεπορτάζ, παραμύθια: Αχ αυτή η πρώτη μέρα στο σχολείο, Πάκι πρώτη μέρα στο σχολείο) Γονείς (βίντεο: Νέμο, γελοιογραφία) Πρώτες μέρες στο σχολείο Προβληματισμός 2: Γνωρίζω τα πρόσωπα (παιδιά και δασκάλα) που βρίσκονται μαζί μου στην τάξη; Γνωριζόμαστε (παιγνίδια, σχέδια, παραμύθι: Οι Φίλοι, /παιγνίδι: Ο καθρέφτης) Μοιάζουμε/διαφέρουμε, μεταξύ μας; βίντεο: Dreams in another language, σχολείου Φανερωμένης) Προβληματισμός 3: Γνωρίζω το χώρο που βρίσκομαι ;(την τάξη μου, το σχολείο μου;) Πόσο διαφορετικό μπορεί να είναι ένα σχολείο; (άρθρο Σουηδίας, φωτογραφίες)

9 Η τάξη αναζητεί τα κείμενα για να εμπλουτίσει τις γνώσεις που τα ίδια τα παιδιά ως μέλη της σχολικής κοινότητας καταθέτουν τα κείμενα δεν επιβάλλονται από τον/την εκπαιδευτικό χωρίς να είναι σαφής στα παιδιά ο λόγος για τον οποίο χρησιμοποιούνται στην τάξη. Η αναζήτηση κειμένων γίνεται μετά από συζήτηση με τα παιδιά, αναφορικά με το ποιες άλλες ομάδες ανθρώπων θα μπορούσαν να μιλήσουν για το θέμα, αλλά και με ποιο τρόπο θα μπορούσαν να εκφράσουν τις απόψεις τους.

10 Γνωριμία με το δημοτικό σχολείο Παιδιά Γονείς Δάσκαλοι/ες ΜΜΕ Λογοτέχνες Συνεντεύξεις Προφορικός λόγος Έντυπος και ηλεκτρονικός λόγος Τύπος Παραμύθια Ποιήματα

11 Η επεξεργασία των κειμένων δε θα γίνει με τη μορφή ερωτήσεων που ο/η εκπαιδευτικός διατυπώνει στα παιδιά (στο πλαίσιο της δασκαλοκεντρικής διδασκαλίας) αλλά με διατυπώσεις/προβληματισμούς που να δηλώνουν ότι ο/η εκπαιδευτικός συνεργάζεται με τα παιδιά για να κατανοήσουν και να τοποθετηθούν απέναντι στα κείμενα που μελετούν και τις θέσεις που οι συγγραφείς τους διατυπώνουν. Διάλογος των κειμένων: Ταυτόχρονα ή σειριακά, αναλόγως της έκτασης των κειμένων και του βαθμού εξοικείωσης των παιδιών με τη διαδικασία. Εναλλαγή ατομικής, ομαδικής και συλλογικής επεξεργασίας με την αξιοποίηση διαφοροποιημένων μορφών ανάγνωσης και για διαφορετικούς στόχους.

12 Τα κείμενα εξετάζονται/προσεγγίζονται σε τέσσερα επίπεδα: 1. ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ (εντοπισμός συγκειμένου, πεδίου, τόνου, τρόπου, αποδέκτη, σκοπού) 2. ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΩΣ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΚΑΙ ΝΟΗΜΑΤΙΚΗ ΔΟΜΗ (λεξιλογικές και γραμματικές επιλογές, μηχανισμοί συνοχής και συνεκτικότητας κ.λπ.) 3. ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΩΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΡΑΞΗ (οι κειμενικές επιλογές ως μηχανισμοί δόμησης κοινωνικοπολιτισμικών ταυτοτήτων και σχέσεων εξουσίας) 4. ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΩΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ (αποτίμηση της αποτελεσματικότητας του κειμένου, αλλά και των κειμενικών πρακτικών των παιδιών στο πλαίσιο του σχολικού εγγραμματισμού)

13 Συμπεριλαμβάνει τον αναδυόμενο γραμματισμό, δηλαδή όλες εκείνες τις εμπειρίες και τις γνώσεις που έχει το παιδί πριν αρχίσει η συστηματική διδασκαλία του γραπτού λόγου στην Α τάξη: Γνώσεις και εμπειρίες τόσο από το οικογενειακό περιβάλλον όσο και από την προσχολική εκπαίδευση.

14 Όχι, στη διαμάχη ολιστικής και φωνητικής προσέγγισης Εναλλακτική προσέγγιση: A balanced approach to beginning reading Μια εξισορροπημένη προσέγγιση για τη διδασκαλία της πρώτης ανάγνωσης γραφής: -Η ανάγνωση δεν είναι μόνο αναγνώριση λέξεων αλλά η αναγνώριση λέξεων είναι κομμάτι της ανάγνωσης - Οι αναγνώστες πρέπει να είναι σε θέση να παίρνουν διαφορετικές στάσεις θέσεις στην ανάγνωση

15 Ολιστική ανάγνωση θεματικού λεξιλογίου. Γραφοφωνηματική αντιστοιχία: - δραστηριότητες γραφοφωνηματικής αντιστοιχίας (αναγραμματισμοί, αντιστοιχία εικόνας λέξης, δραστηριότητες φωνολογικής ενημερότητας κτλ.) δεν καταργούνται, αλλά επαναπλαισιώνονται, - η εκμαίευση του γράμματος προκύπτει μέσα από γλωσσικά τεμάχια, τα οποία έχουν νόημα για τα παιδιά και αναδεικνύουν την οπτική του/της συγγραφέα για το υπό διαπραγμάτευση θέμα*, - η έμφαση σε δραστηριότητες γραφοφωνηματικής αντιστοιχίας μειώνεται με τη βαθμιαία κατάκτηση του μηχανισμού της ανάγνωσης.

16 o Μεγαλόφωνη ανάγνωση Πραγματώνεται μέσα σε αυθεντικά πλαίσια επικοινωνίας π.χ. - δραματοποίηση σκηνής / υπόδυση ρόλων - ανάγνωση με πραγματικούς αποδέκτες (ανάγνωση παραμυθιού σε μικρότερα παιδιά, παρουσίαση κειμένου της ομάδας στην ολομέλεια) - κύκλοι ανάγνωσης - ανάγνωση οδηγιών κτλ. Επαναπλαισιωμένες παιγνιώδεις αναγνωστικές δραστηριότητες: Δραστηριότητες καλλιέργειας της ρέουσας ανάγνωσης, η οποία αξιοποιείται σε αυθεντικά πλαίσια επικοινωνίας. o Σιωπηρή ανάγνωση νοηματική επεξεργασία και κατανόηση* = ένδειξη ρέουσας ανάγνωσης

17

18 Ο/η δάσκαλος/-α επιλέγει μαζί με τους/τις μαθητές/-τριες να διαβάσουν ένα παραμύθι σχετικό με το θέμα. Ενδεικτικά, αναφέρεται το παραμύθι: "Αχ, αυτή η πρώτη μέρα στο σχολείο" των εκδόσεων Κέδρος Πριν την ανάγνωση, ο/η δάσκαλος/-α δίνει το βιβλίο για ξεφύλλισμα, ώστε να διαπιστώσει τι ξέρουν για τη φορά ανάγνωσης. Γίνονται υποθέσεις πριν την ανάγνωση και συζήτηση. Ανάγνωση του βιβλίου και συζήτηση (Θα αλλάζαμε την ιστορία; Ποια κομμάτια; θα βγει τι αισθάνονται και τα ίδια τα παιδιά).

19 Τόσο για τις προαναγνωστικές υποθέσεις όσο και για την ανάγνωση του παραμυθιού οι εικόνες του παραμυθιού, σε φανελλογράφο ή στον πίνακα έτσι Πιθανές δραστηριότητες : Αντιστοίχιση λέξεων -που έχουμε ήδη σε καρτέλες- με τους ήρωες ή διάφορα άλλα στοιχεία/αντικείμενα των εικόνων, πιθανή δημιουργία προτάσεων (καρτέλες σε σειρά/οπτική αφομοίωση λέξεων).

20 Κινούμενα σχέδια Νέμο Πρώτη μέρα στο σχολείο 2s Γελοιογραφία

21 Τα παιδιά συσχετίζουν αυτά που έχουν προηγηθεί με το δημοσίευμα

22 Ανάγνωση του τίτλου, από τον/την εκπαιδευτικό, μετά από επίδειξη της φοράς ανάγνωσης από μέρους των παιδιών. Προβληματισμός για το ποιο από τα δύο παιδιά του άρθρου θα μπορούσε να λέει τα λόγια του τίτλου συσχετισμός λεκτικού και εικονικού κειμένου. Προβληματισμός για το μέγεθος των γραμμάτων στον τίτλο και στο υπόλοιπο κείμενο. Προσπάθεια ανάγνωσης και εντοπισμού της κοινής λέξης («σχολείο») στη βάση της ανάγνωσης του τίτλου. Συζητούν για το ποια μπορεί να είναι η λέξη που έχουν κυκλώσει, επιχειρηματολογώντας για τις υποθέσεις που κάνουν.

23 «Πάκι, πρώτη μέρα στο σχολείο», εκδ. Μίνωας Πλαίσιο προβληματισμού: Θα μπορούσε το παραμύθι αυτό να βοηθήσει κι άλλα παιδιά του σχολείου μας να μη νιώθουν άσχημα για το σχολείο; η εικονογράφηση του παραμυθιού και οι λεζάντες τυγχάνουν επαναδιατύπωσης σε συνεργασία με τον/την εκπαιδευτικό.

24 Ενδεικτικές λεζάντες μετά την επαναδιατύπωση: -Ο Πάκι δε θέλει να πάει σχολείο. -Έρχεται το σχολικό. -Ο Πάκι πέφτει στην αγκαλιά της μαμάς του. -Τα σκαντζοχοιράκια και το κουνελάκι τού χαμογελούν. -Ο Πάκι μπαίνει στο σχολικό. -Ο Πάκι έρχεται χαρούμενος στο σπίτι. Αναγνωστικές δραστηριότητες : Τα παιδιά, αξιοποιούν στοιχεία όπως το μήκος της πρότασης, η αρχική λέξη/γράμμα, γνωστό θεματικό λεξιλόγιο, για να μπορέσουν να διαβάσουν το παραμύθι στους αποδέκτες που έχουν επιλέξει. Ανάγνωση λεζάντων (χορική ή στις ομάδες ή στα ζευγάρια) για προετοιμασία.

25 Μέσα από το παραμύθι και τη διερεύνηση των υπόρρητων νοημάτων του, προκύπτει πως ο ήρωας του παραμυθιού κατάφερε να ξεπεράσει τα αρνητικά του συναισθήματα για το σχολείο μέσα από τη γνωριμία με τη δασκάλα του, τα υπόλοιπα παιδιά και τα παιχνίδια του σχολείου του. Στην τάξη, ενδεχομένως, κάποια από τα παιδιά έχουν αρνητικά συναισθήματα για το δημοτικό σχολείο. Πώς θα μπορούσαμε να τα βοηθήσουμε να τα ξεπεράσουν; Ανάγκη για γνωριμία με το δημοτικό σχολείο

26 ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Πτυχές του θέματος: Γνωριμία με τα πρόσωπα Γνωριμία με τον χώρο

27 Πώς θα μπορούσαμε να γνωριστούμε καλύτερα μεταξύ μας; - Τα παιδιά παρουσιάζουν -με όποιο τρόπο θέλουν τον εαυτό τους/το όνομά τους, το ίδιο και ο/η δάσκαλος/-α. - Περιπτώσεις συνωνυμίας λειτουργική αξιοποίηση επωνύμου. - Πώς θα μπορούσαμε να θυμόμαστε πιο εύκολα τα ονόματά μας; καρτέλες ονομάτων και παιγνιώδεις δραστηριότητες με αυτές. - Αναγνώριση του αρχικού γράμματος του ονόματός τους.

28 Κατάλογος της τάξης: Εντοπισμός του ονόματός τους Προβληματισμός για τη σειρά των ονομάτων διαισθητική επαφή με την αλφαβητική σειρά Διαπολιτισμικό σχολείο Φανερωμένης (βίντεο: «Dreams in another language»). -Σύγκριση των παιδιών της Φανερωμένης με τους/τις ίδιους/-ες (φύλο, ενδιαφέροντα, γλώσσα) Σύγκριση του/των μέσου/μέσων που αξιοποιήθηκαν από τους/τις ίδιους/-ες για να παρουσιάσουν τους εαυτούς τους με το μέσο που επέλεξαν τα παιδιά της Φανερωμένης, Προβληματισμός για τη σκοπιμότητα χρήσης κάθε μέσου («Γιατί κάποιος να θέλει να πει σε μια ταινία ποιος/ποια είναι;»)

29

30 Η νοηματική επεξεργασία προκύπτει μέσα από τη γλωσσική επεξεργασία του κειμένου:

31 Ποιος είναι ο ήρωας και ποιο πρόβλημα έχει; o Κυκλώνουν το όνομα του Κόκκινου. Αξιοποιείται εποπτικό υλικό της τάξης (π.χ. κύκλος των χρωμάτων) και αντιπαραβάλλεται ο τρόπος γραφής του κόκκινου χρώματος με το όνομα του ήρωα. o Εντοπίζουν ποιου άλλου ήρωα το όνομά του ξεκινά με το ίδιο γράμμα (Καπέλα), καθώς και ποιων άλλων παιδιών της τάξης ξεκινά ή έχει το όνομά τους το γράμμα «Κ,κ» (καρτέλες ονομάτων και κατάλογος τάξης). o Δραστηριότητες γραφοφωνολογικής ενημερότητας (αντιστοίχιση λέξης/εικόνας, αναγραμματισμοί, παιχνίδια αλλαγής της σειράς των λέξεων κτλ.)

32 Εξοικείωση με το γράμμα :Γίνεται στα πλαίσια διερεύνησης του τρόπου που παρουσιάζεται το πρόσωπο του παραμυθιού Ο τρόπος που παρουσιάζεται το πρόσωπο του παραμυθιού, εν μέρει, προβάλλει και τη στάση του συγγραφέα απέναντι στο θέμα: o Προβληματισμός για το μη ρεαλιστικό χαρακτήρα του ονόματος του ήρωα αναμένεται συσχετισμός με το κειμενικό είδος (παραμύθι). o Δίνουν άλλα ονόματα στον Κόκκινο, δικαιολογώντας τις επιλογές τους.

33 Σε τι μοιάζει/διαφέρει η παρέα του Κόκκινου από την παρέα της τάξης μας; Τα παιδιά παροτρύνονται να εντοπίσουν τη λέξη που είναι πριν από τα ονόματα των υπόλοιπων προσώπων. Επισημαίνονται τα άρθρα ο και η και συσχετίζονται με το φύλο του ονόματος που ακολουθεί.

34 Κατάλογος της τάξης και ατομικές καρτέλες: Προσθέτουν το κατάλληλο άρθρο μπροστά από το όνομά τους συνειδητοποίηση της διαφοράς που εντοπίζεται αναφορικά με τη διαφορά στο φύλο ανάμεσα στην παρέα της τάξης τους και στους ήρωες του παραμυθιού.

35 Φωτογραφικό υλικό Ζωγραφιές παιδιών Άρθρο: Ένα σχολείο χωρίς αίθουσες δημιουργήθηκε στη Σουηδία

36 Είναι όλα τα σχολεία ίδια με το δικό μας; Κείμενο: Ένα σχολείο χωρίς αίθουσες δημιουργήθηκε στη Σουηδία

37 - Αξιοποίηση εικόνων με σκοπό τη διατύπωση υποθέσεων για το περιεχόμενο. - Υποθέσεις για το περιεχόμενο του τίτλου, βάσει και της οπτικής αναγνώρισης με τις λέξεις σχολείο και αίθουσες, η οποία έχει προηγηθεί.

38 Ανίχνευση των γνώσεων-αντιλήψεων των παιδιών για τις συμβάσεις του γραπτού λόγου (π.χ. φορά ανάγνωσης, τι είναι λέξη, γράμμα). Αναγνωστικές δραστηριότητες ολικής μορφής - οπτική αφομοίωση λέξεων. Ποικίλες δραστηριότητες γραφής (ελεύθερες και καθοδηγημένες). Εντοπισμός και διάκριση λέξεων. Διαισθητική επαφή με την κεφαλαιογράμματη και μικρογράμματη γραφή. Λειτουργική χρήση κεφαλαίου γράμματος στην αρχή της πρότασης και στα ονόματα.

39 Επαφή με το αλφαβητάρι. Εξοικείωση με το αρσενικό και θηλυκό γένος των μορφολογικών καταλήξεων των επιθέτων και μετοχών. Εξοικείωση με το αρσενικό και θηλυκό οριστικό άρθρο. Εξοικείωση με τη γραφοφωνηματική αντιστοιχία του /k/-» Κ,κ. Εξοικείωση με τη γραφοφωνηματική αντιστοιχία του /a/-» Α,α. Εξοικείωση με τη γραφοφωνηματική αντιστoιχία του /s/-»σ,σ,ς. Εξοικείωση με τα ρήματα έχει και είναι.

40 Τα κείμενα που παρήγαγαν τα παιδιά ομαδικά (π.χ. σημειώσεις από τα κείμενα που διάβασαν) μπορούν να συνενωθούν για να προκύψει ένα κοινό κείμενο (στόχος η σύνθεση πληροφοριών) ή το κάθε παιδί να δημιουργήσει το δικό του κείμενο με το οποίο να τοποθετείται (να εκφράζει τη δική του φωνή, τη δική του στάση) στο υπό διαπραγμάτευση θέμα.

41 o «Τι άλλο είναι ανάγκη να μάθουμε ο ένας για τον άλλο, για να γνωριστούμε καλύτερα;» - Κάθε παιδί εικονογραφεί κάτι που έχει σχέση με τον/την ίδιο/-α και παραδίδει την εικονογράφησή του στη δασκάλα. -Η δασκάλα διανέμει τις ζωγραφιές των παιδιών και οι μαθητές/-τριες προσπαθούν να βρουν σε ποιον/ποια ανήκει η κάθε ζωγραφιά κάνοντας διερευνητικές ερωτήσεις. -Κάθε παιδί αποκαλύπτει σε ποιον/ποια από τους/τις συμμαθητές/-τριές του ανήκε η ζωγραφιά και γιατί. -Κάθε παιδί «υπογράφει» τη ζωγραφιά του (γράφει το όνομα και το επίθετό του, εντοπίζοντάς το από τον κατάλογο της τάξης).

42 Πώς θα ξέρουν οι επισκέπτες ποιοι είμαστε; Ετοιμάζουν την πινακίδα που θα βάλουν έξω από την πόρτα της τάξης τους: -Συζητούν στις ομάδες τους για το τι θα λέει η πινακίδα και ανακοινώνουν την εισήγησή τους στην ολομέλεια. -Η/ο εκπαιδευτικός γράφει το κείμενο και τα παιδιά διαβάζουν στην τάξη υποδεικνύοντας τη φορά και τις λέξεις που διαβάζουν. -Προβληματισμός για τη «φωνούλα» που ακούγεται στην αρχή της λέξης «Καλωσορίσατε», «κορίτσια» κτλ. εντοπίζουν το γνωστό γράμμα («Κ,κ») και διακρίνουν κεφαλαιογράμματη από μικρογράμματη γραφή.

43 -Προβληματισμός για τη «φωνούλα» που ακούγεται στην αρχή της λέξης «αγόρια» και αναφέρουν κι άλλες λέξεις που εμπεριέχουν τη φωνή αυτή συσχετίζουν και εντοπίζουν το τον ήχο /a/ με το γράμμα («Α,α») και διακρίνουν κεφαλαιογράμματη από μικρογράμματη γραφή. -Εντοπίζουν το γράμμα «Α, α» στο υπόλοιπο κείμενο της πινακίδας.*

44 Πώς θα μπορούσαν να ενημερωθούν οι συμμαθητές/-τριές μας για τις διαφορές και ομοιότητες που παρουσιάζει το δικό μας σχολείο από τα υπόλοιπα σχολεία που γνωρίσαμε; -Στα πλαίσια αντιπαραβολικής παρουσίασης των σχολείων στην εφημερίδα του σχολείου αξιοποιούνται όλα τα προηγούμενα κείμενα. -Στα πλαίσια επικοινωνιακής περιγραφής των σχολείων, ενδεχομένως αξιοποιούνται λειτουργικά τα ρήματα έχει και είναι.

45 Ακολουθείται η μέθοδος του εργαστηρίου συγγραφέων: Ομάδες παιδιών συναποφασίζουν για το θέμα, τους αποδέκτες, το κειμενικό είδος, τους σκοπούς των κειμένων τους, σχεδιάζουν, επεξεργάζονται και διορθώνουν τα κείμενά τους και συγκρίνουν το τελικό αποτέλεσμα με κείμενα άλλων ομάδων.

46 Τα παιδιά καταγράφουν στον φάκελο υλικού τη διαδικασία που συν-δημιουργήθηκε στην τάξη τους. Τόσο στο τέλος όσο και κατά τη διάρκεια της ενότητας, τα παιδιά μπορούν να προβούν σε αξιολόγηση και αναστοχασμό.