ΕΞΩΔΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΟΦΕΙΛΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

Transcript

1 ΕΞΩΔΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΟΦΕΙΛΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Άρθρο από τον Δημήτριο Δράκο Audit / Tax / Advisory

2 Με τις διατάξεις του 4469/2017, όπως έχει τροποποιηθεί με το Ν4549/2018 και ισχύει, ρυθμίζεται η διαδικασία εξωδικαστικής ρύθμισης επιχειρηματικών οφειλών προς πιστωτές του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα προκειμένου να εξασφαλιστεί η συνέχιση της λειτουργίας βιώσιμων επιχειρήσεων. Κύριος στόχος είναι η διάσωση μόνο των βιώσιμων επιχειρήσεων, δηλαδή εκείνων που, με βάση το σχέδιο αναδιάρθρωσης οφειλών του οφειλέτη, έχουν την ικανότητα να συνεχίσουν την επιχειρηματική τους δραστηριότητα. Η διαδικασία έχει ψηφιοποιηθεί, καθότι η υποβολή της αίτησης του οφειλέτη, η οποία διακρίνεται από διαφάνεια ως προς την οικονομική του κατάσταση, όπως και η επικοινωνία και διαπραγμάτευση με τους πιστωτές, γίνεται μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (Ε.Γ.Δ.Ι.Χ.). Η αίτηση του οφειλέτη, η οποία υπέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης, υποχρεωτικά περιέχει τα πλήρη στοιχεία της επιχείρησης, τον κατάλογο των πιστωτών με τα οφειλόμενα ποσά, την πρότασή του για τον τρόπο ρύθμισης των οφειλών η οποία βασίζεται στα εκτιμώμενα έσοδα και έξοδα του οφειλέτη κατά τις επόμενες τρείς (3) τουλάχιστον χρήσεις και τα στοιχεία που απαιτούνται για την αξιολόγηση της επιλεξιμότητάς του. Ειδικότερα ο οφειλέτης συμπληρώνει: α) τα βασικά συμπεράσματα σχετικά με τη βιωσιμότητα της επιχείρησης, β) την αξία ρευστοποίησης των περιουσιακών στοιχείων του ιδίου και των συνοφειλετών με τους οποίους υποβάλει αίτηση από κοινού, γ) ένδειξη εάν το συνολικό ποσό που προτείνει να καταβάλει ο ίδιος και οι συνοφειλέτες με τους οποίους υποβάλει αίτηση από κοινού, για την αποπληρωμή των οφειλών του, καταγράφεται σε μηνιαία ή ετήσια βάση, δ) το συνολικό ποσό που προτείνει να καταβάλει ο ίδιος και οι συνοφειλέτες με τους οποίους υποβάλει αίτηση από κοινού για την αποπληρωμή των οφειλών του και ε) πίνακα καταβολών ανά πιστωτή, που περιλαμβάνει το ΑΦΜ του πιστωτή, το συνολικό ποσό και την περιγραφή της πρότασης αναδιάρθρωσης. Πολλά στοιχεία της επιχείρησης αντλούνται αυτόματα από τη βάση δεδομένων της φορολογικής διοίκησης, της ασφαλιστικής διοίκησης (Κ.Ε.Α.Ο.) και από τη βάση δεδομένων των χρηματοδοτικών φορέων (ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ). Όσα από τα στοιχεία δεν μπορούν να αντληθούν αυτόματα από τις βάσεις δεδομένων, τα καταχωρεί ο οφειλέτης. Η αίτηση σύμφωνα με το άρθρο 5 του Ν4469/2017, συνοδεύεται υποχρεωτικά από τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις των τελευταίων 5 χρήσεων, οι οποίες πρέπει να είναι δημοσιευμένες, από το προσωρινό ισοζύγιο τελευταίου μηνός τεταρτοβάθμιων λογαριασμών του αναλυτικού καθολικού και από το έντυπο (Α.Α. ΓΗΣ) για υπολογισμό της αξίας γηπέδων εντός σχεδίου πόλης, για το οποίο δεν προσδιορίζεται αξία ΕΝ.Φ.Ι.Α. και δεν προσκομίζεται έκθεση εκτιμητή ακινήτων. Την πληρότητα της αίτησης επιβεβαιώνει ο συντονιστής.

3 Για την αρχική αξιολόγηση της βιωσιμότητα εφαρμόζονται τα παρακάτω κριτήρια υπαγωγής και επιλεξιμότητας: α) Αν ο οφειλέτης τηρεί διπλογραφικό λογιστικό σύστημα: Σε μια τουλάχιστον από τις τελευταίες τρεις χρήσεις πριν την υποβολή της αίτησης, πρέπει να έχει θετικά αποτελέσματα προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων (EBITDA) ή θετική καθαρή θέση. β) Α ο οφειλέτης τηρεί απλογραφικό λογιστικό σύστημα: Σε μια τουλάχιστον από τις τελευταίες τρεις χρήσεις πριν την υποβολή της αίτησης, πρέπει να έχει θετικό καθαρό αποτέλεσμα προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων. Εφόσον συντρέχουν τα παραπάνω κριτήρια λαμβάνονται υπόψη: Η ικανότητα αποληρωμής, ήτοι το ποσό που δύναται να αποπληρώσει συνολικά ο οφειλέτης και οι συνοφειλέτες που υπέγραψαν την αίτηση από κοινού με τον οφειλέτη, έναντι των οφειλών τους προς όλους τους πιστωτές (ρυθμιζόμενους και μη) εντός του συμφωνηθέντος χρονικού διαστήματος βάσει της σύμβασης αναδιάρθρωσης, που για το δημόσιο ανέρχεται μέχρι 120 μηνιαίες δόσεις με ελάχιστο ποσό 50 ευρώ. Η αρχή της απαγόρευσης της χειροτέρευσης της θέσης του πιστωτή, ήτοι κανένας πιστωτής δεν μπορεί να λάβει λιγότερα από όσα θα λάμβανε, εάν τα περιουσιακά στοιχεία της επιχείρησης έβγαιναν σε πλειστηριασμό και λάμβανε χώρα αναγκαστική εκτέλεση, ακολουθώντας τους κανόνες κατάταξης του κώδικα πολιτικής δικονομίας. Συνεπώς για τον υπολογισμό της «αξίας ρευστοποίησης» πρέπει να υπολογισθεί η εμπορική αξία των περιουσιακών στοιχείων, που σε μια υποθετική διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης θα λαμβανόταν ως βάση για την τιμή της πρώτης προσφοράς σε πλειστηριασμό και από αυτήν να αφαιρεθούν τα έξοδα που θα συνεπαγόταν η αναγκαστική εκποίησή τους. Εάν μετά την παραπάνω διανομή ποσών σε πιστωτές υπάρχουν, βάσει της ικανότητας αποπληρωμής του οφειλέτη και των συνοφειλετών, αδιάθετα ποσά, τηρείται η αρχή της σύμμετρης ικανοποίησης των απαιτήσεων των πιστωτών, τα οποία υπολογίζονται αφού προηγουμένως διαγραφούν σε σημαντικό βαθμό παρεπόμενες απαιτήσεις που μπορεί να έχουν οι πιστωτές σε βάρος του οφειλέτη από τόκους υπερημερίας, καθώς και από πρόστιμα, προσαυξήσεις και τόκους εκπρόθεσμης καταβολής. Για την αξιολόγηση της «αξίας ρευστοποίησης» το δημόσιο λαμβάνει υπόψη τα εξής: Για τα ακίνητα Την πιο πρόσφατη έκθεση εκτιμητή ακινήτων, ενώ αν δεν υπάρχει, λαμβάνεται υπόψη η φορολογητέα αξία για τον υπολογισμό του ΕΝ.Φ.Ι.Α. ή για όσα δεν προσδιορίζεται αξία ΕΝ.Φ.Ι.Α., η αντικειμενικής τους αξία. Για τα κινητά που σχετίζονται με την άσκηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας, όπως ενσώματα και άυλα πάγια πλην ακινήτων, αποθέματα, απαιτήσεις, τίτλοι, μετοχές, καταθέσεις, μετρητά κλπ, την αγοραία αξία, όπως προκύπτει από πρόσφατη έκθεση οικονομολόγου, μέλους του Ο.Ε.Ε., για τις εταιρείες που τηρούν απογραφικά βιβλία ή διπλογραφικά με τζίρο έως ή από πρόσφατη έκθεση Ο.Ε.Λ.. για διπλογραφικά με τζίρο μεγαλύτερο του

4 για κινητά μεγάλης αξίας ενός εκάστου άνω των και συνολικά εκτιμώμενα άνω των , την αξία που αναφέρεται στην αίτηση του οφειλέτη, η οποία δεν μπορεί να υπολείπεται αυτής που αναφέρεται σε εν ισχύ σύμβαση ασφάλισής τους. για τα κινητά μικρής αξίας, την αξία που αναφέρεται στην αίτηση του οφειλέτη. Οι οφειλές που ρυθμίζονται, σύμφωνα με τα άρθρα 1 και 2 του Ν4469/2017 είναι οι παρακάτω: Οι απαιτήσεις του δημοσίου, που είναι ήδη βεβαιωμένες κατά την 31/12/2017 με τις προσαυξήσεις ή τόκους εκπρόθεσμης καταβολής κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης. Οι απαιτήσεις των φορέων κοινωνικής ασφάλισης που έχουν γεννηθεί έως 31/12/2017 και βεβαιώνονται έως την ημερομηνία της αίτησης με τις προσαυξήσεις ή τόκους εκπρόθεσμης καταβολής κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης. Οι βεβαιωμένες οφειλές υπέρ τρίτων πιστωτών κατά την 31/12/2017, οι οποίες βεβαιώνονται και εισπράττονται από τη φορολογική διοίκηση με τις προσαυξήσεις ή τόκους εκπρόθεσμης καταβολής κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης. Οι απαιτήσεις χρηματοδοτικών φορέων από δάνεια ή πιστώσεις σε καθυστέρηση τουλάχιστον 90 ημερών κατά των 31/12/2017. Όταν το Δημόσιο ή Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης προτείνει εμπειρογνώμονα, αυτός επιλέγεται από μητρώο εμπειρογνωμόνων που έχει συσταθεί βάσει της Κ.Υ.Α.83588/ Στην περίπτωση των αιτήσεων μεγάλων επιχειρήσεων διορίζεται ως εμπειρογνώμονας Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής, ή πιστοποιημένος εκτιμητής του κλάδου άυλων αγαθών ή επιχειρήσεων εγγεγραμμένος στο οικείο μητρώο του Υπουργείου Οικονομικών. Η επιλογή γίνεται με ηλεκτρονική κλήρωση. Ο επιλογείς εμπειρογνώμονας υποχρεούται εντός 2 εργασίμων ημερών να ενημερώσει αν αποδέχεται ή όχι το διορισμό του αναφέροντας, στην αρνητική περίπτωση, αν συντρέχει λόγος ασυμβιβάστου. Η ανάθεση σε εμπειρογνώμονα της αξιολόγησης βιωσιμότητας του οφειλέτη μπορεί να παραλειφθεί, εφόσον έχει εκπονηθεί από οποιονδήποτε πιστωτή αξιολόγηση βιωσιμότητας του οφειλέτη εντός των τελευταίων δώδεκα (12) μηνών πριν από την υποβολή της αίτησης υπαγωγής στην εξωδικαστική διαδικασία ρύθμισης οφειλών και συμφωνεί στη χρησιμοποίησή της για τους σκοπούς της διαδικασίας του παρόντος νόμου η απόλυτη πλειοψηφία των συμμετεχόντων πιστωτών και ο οφειλέτης. Η αξιολόγηση της βιωσιμότητας της επιχείρησης του οφειλέτη που αποτελεί μικρή επιχείρηση μπορεί να ανατεθεί σε εμπειρογνώμονα, εφόσον υποβάλλεται σχετικό αίτημα από συμμετέχοντες πιστωτές, οι οποίοι είναι δικαιούχοι τουλάχιστον του ενός τρίτου (1/3) του συνόλου των απαιτήσεων που συμμετέχουν στη διαδικασία (προαιρετικός διορισμός εμπειρογνώμονα).

5 Στον εμπειρογνώμονα μπορεί να ανατεθεί με τους ίδιους όρους η εκπόνηση σχεδίου αναδιάρθρωσης οφειλών ή και η επαλήθευση απαιτήσεων, η ύπαρξη ή το ύψος των οποίων αμφισβητείται από τον οφειλέτη ή από συμμετέχοντες πιστωτές. Η επιλογή και ο διορισμός του εμπειρογνώμονα γίνεται με απόφαση της απόλυτης πλειοψηφίας των συμμετεχόντων πιστωτών. Η αμοιβή του εμπειρογνώμονα συμφωνείται ελεύθερα και βαρύνει τους συμμετέχοντες πιστωτές που υπέβαλαν το αίτημα διορισμού. Σε περίπτωση κατάρτισης σύμβασης αναδιάρθρωσης οφειλών με βάση σχέδιο αναδιάρθρωσης οφειλών που εκπονήθηκε από τον εμπειρογνώμονα, η αμοιβή του τελευταία βαρύνει τον οφειλέτη. Η εκπόνηση αξιολόγησης βιωσιμότητας και του σχεδίου αναδιάρθρωσης οφειλών του οφειλέτη που αποτελεί μεγάλη επιχείρηση (εφόσον στην τελευταία χρήση πριν την υποβολή της αίτησης είχε κύκλο εργασιών μεγαλύτερο από ή συνολικές υποχρεώσεις κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης υψηλότερες από ) ανατίθεται υποχρεωτικά σε εμπειρογνώμονα (υποχρεωτικός διορισμός εμπειρογνώμονα). Στον εμπειρογνώμονα μπορεί να ανατεθεί και η επαλήθευση απαιτήσεων, η ύπαρξη ή το ύψος των οποίων αμφισβητείται από τον οφειλέτη ή από συμμετέχοντες πιστωτές. Η επιλογή και ο διορισμός του εμπειρογνώμονα γίνεται με κοινή απόφαση του οφειλέτη και της απόλυτης πλειοψηφίας των συμμετεχόντων πιστωτών. Η αμοιβή του εμπειρογνώμονα συμφωνείται ελεύθερα και βαρύνει τον οφειλέτη. Σε κάθε περίπτωση ο εμπειρογνώμονας υποβάλει στον συντονιστή, εντός τριάντα (30) εργασίμων ημερών από το διορισμό του και την παραλαβή όλων των απαιτούμενων εγγράφων και στοιχείων, την έκθεση αξιολόγησης βιωσιμότητας του οφειλέτη και, εφόσον του έχει ανατεθεί, σχέδιο αναδιάρθρωσης οφειλών. Ο συντονιστής κοινοποιεί την έκθεση και το σχέδιο στον οφειλέτη και τους συμμετέχοντες πιστωτές και σε περίπτωση οφειλέτη που αποτελεί μεγάλη επιχείρηση ορίζει προθεσμία δύο μηνών από την τελευταία κοινοποίηση για τη λήψη απόφασης επί του σχεδίου αναδιάρθρωσης οφειλών του εμπειρογνώμονα από τον οφειλέτη, ενώ για τους πιστωτές για να λάβουν απόφαση επί του σχεδίου αναδιάρθρωσης ή να υποβάλλουν αντιπροτάσεις. Στην περίπτωση μικρής επιχείρησης η παραπάνω προθεσμία περιορίζεται στον ένα μήνα. Αν το σχέδιο αναδιάρθρωσης οφειλών που υποβλήθηκε από τον εμπειρογνώμονα, ή όπως αυτό τροποποιήθηκε με αντιπροτάσεις πιστωτών, έγινε δεκτό από τον οφειλέτη, ο συντονιστής καλεί τους πιστωτές σε ψηφοφορία και εφόσον το 60% των συμμετεχόντων πιστωτών, στους οποίους περιλαμβάνεται το 40% των πιστωτών με ειδικό προνόμιο, συμφωνήσουν τους καλεί να υπογράψουν τη σύμβαση αναδιάρθρωσης των οφειλών και συντάσσει πρακτικό περαίωσης της διαδικασίας. Ο οφειλέτης ή ένας από τους συμμετέχοντες πιστωτές μπορεί να υποβάλλει αίτηση επικύρωσης της σύμβασης αναδιάρθρωσης οφειλών προς το Πολυμελές Πρωτοδικείο της περιφέρειας που έχει την έδρα του ο οφειλέτης.