Η βιολογική καταπολέμηση βοηθά την «τσέπη», το περιβάλλον και την υγεία των αγροτών

Transcript

1 Συνέντευξη του ιδιοκτήτη της εταιρείας BIO-INSECTA κ. Παύλου Σκεντερίδη στην εφημερίδα "ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ" * Ενώ παρέχει λύσεις για σοβαρά προβλήματα του αγροτικού τομέα Τα οφέλη που απορρέουν από τη χρήση της βιολογικής καταπολέμησης για τους αγρότες, σε οικονομικό, περιβαλλοντικό αλλά και σε επίπεδο υγείας των ιδίων, αναφέρει στην «Αγρ οτική έκφραση», ο ιδιοκτήτης της εταιρείας BIO-INSECTA κ. Παύλος Σκεντερίδης από το Πλατύ Ημαθίας, σε συνομιλία που είχαμε μαζί του, τονίζοντας ότι η μέθοδος αυτή μπορεί να δώσει λύσεις σε σοβαρά προβλήματα του αγροτικού τομέα. Παράλληλα ο κ. Σκεντερίδης υποστηρίζει πως σε πολλές περιπτώσεις φυτοφάγων ειδών, η βιολογική αντιμετώπιση έχει ξεπεράσει σε αποτελεσματικότητα την χημική καταπολέμηση ενώ τελευταία είναι ανταγωνιστική και στο θέμα του κόστους παρουσιάζοντας συγκεκριμένες καλλιέργειες και παραδείγματα. Ας δούμε αναλυτικά ολόκληρη τη συζήτηση που είχαμε μαζί του: * Κύριε Σκεντερίδη θα θέλαμε κατ αρχάς να μας αναφέρετε το τι είναι βιολογική καταπολέμηση Βιολογική καταπολέμηση είναι η χρήση φυσικών εχθρών, παρασιτοειδών, παθογόνων, ανταγωνιστών εναντίων φυτοφάγων οργανισμών, δηλαδή όταν χρησιμοποιούμε έναν ζωντανό οργανισμό εναντίων άλλου ζωντανού οργανισμού που μας δημιουργεί οικονομική 1 / 8

2 ζημία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η γνωστή σε όλους πασχαλίτσα που τρώει τις αφίδες ή ψείρες των φυτών. Η βιολογική καταπολέμηση είναι ουσιαστικά μίμηση του τρόπου με τον οποίο η ίδια η φύση λύνει προβλήματα έξαρσης πληθυσμών, αποκαθιστώντας την οικολογική ισορροπία. * Μπορεί η βιολογική καταπολέμηση να παρέχει λύσεις για σοβαρά προβλήματα του αγροτικού τομέα; Η βιολογική αντιμετώπιση εξελίσσεται με ταχύτατους ρυθμούς και σίγουρα την τελευταία δεκαετία έχει σημειώσει τεράστια πρόοδο. Δεκάδες ωφέλιμα έντομα και αρπακτικά ακάρεα είναι πλέον εμπορικά διαθέσιμα, ενώ και οι εντομοπαθογόνοι μικροοργανισμοί έχουν κερδίσει σημαντικό μερίδιο της αγοράς. Παράλληλα έχει αναπτυχθεί και μια μεγάλη λίστα προϊόντων συμβατών με βιολογικές πρακτικές όπως οι φερομόνες, τα αιθέρια έλαια, εκχυλίσματα φυτικά, μέσα παγίδευσης κ.α. Σε πολλές περιπτώσεις φυτοφάγων ειδών, η βιολογική αντιμετώπιση έχει ξεπεράσει σε αποτελεσματικότητα την χημική καταπολέμηση ενώ τελευταία είναι ανταγωνιστική και στο θέμα του κόστους. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του υπονομευτή της τομάτας Tuta absoluta όπου είναι αποτελεσματικότερη η χρήση ωφελίμων εντόμων ενώ στα θερμοκήπια της Κρήτης η διαχείριση του αλευρώδη στην πιπεριά γίνεται σε ποσοστό μεγαλύτερο του 70% με το αρπακτικό άκαρι Amblyseius swirskii. Επίσης ο Καπνώδης της βερικοκιάς και η καρπόκαψα των μήλων αντιμετωπίζονται πολύ εύκολα με εντομοπαθογόνους νηματώδεις. Ιδιαίτερα σταθερό και αποτελεσματικό είναι το σύστημα ελέγχου της ψύλλας της αχλαδιάς που βασίζεται σε ένα αρπακτικό ημίπτερο, ενώ και ο ψευδόκοκκος σε εσπεριδοειδή και αμπέλι δεν αποτελεί πλέον πρόκληση για την βιολογική αντιμετώπιση. Υπάρχουν όμως και εξειδικευμένα προβλήματα όπου η χημική καταπολέμηση δεν διαθέτει λύσεις όπως της Metcalfa pruinosa (μετκάλφα) που προσβάλει ακτινίδια και αμπέλι ή προβλήματα του αστικού πρασίνου ή κατοικήσιμων περιοχών όπου απαγορεύεται η χρήση δηλητηρίων. Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε τους επικονιαστές (κυψέλες βομβίνων) που κατάφεραν να αντικαταστήσουν με πολύ καλύτερα αποτελέσματα τις χημικές ορμόνες. Η βιολογική καταπολέμηση μπορεί να σταθεί σαν μέθοδος απέναντι στη χημική, το 2 / 8

3 αποδεικνύει η Βόρειος Ευρώπη όπου πάνω από το 50% της αγοράς φυτοπροστατευτικών σκευασμάτων είναι πλέον βιολογικοί οργανισμοί ή εγκεκριμένα σκευάσματα στην βιολογική γεωργία. Η Ισπανία και Ιταλία έχουν επίσης προσαρμόσει την παραγωγή τους στις σύγχρονες απαιτήσεις της αγοράς. Εμείς πρέπει να στραφούμε προς αυτήν την κατεύθυνση, της ποιότητας, γιατί διαφορετικά θα ανταγωνιζόμαστε χώρες όπως η Τουρκία, η Βουλγαρία, τα Σκόπια κ.α. με τις οποίες δεν έχουμε κανένα συγκριτικό πλεονέκτημα. Το τρένο που επιβιβάστηκαν η Ισπανία και η Ιταλία, δυστυχώς το έχουμε ήδη χάσει. Επειδή εργάζομαι ήδη στη Βουλγαρία και τα Σκόπια, γνωρίζω ότι αυτές οι χώρες κινούνται προς αυτήν την κατεύθυνση, κάνοντας ουσιαστικές κινήσεις αν και είναι ακόμη σε εμβρυακό στάδιο. Ο πρωτογενής μας τομέας μπορεί να αποτελέσει μοχλό διεξόδου από την κρίση και τον ανταγωνισμό. * Θεωρείτε ότι η συγκεκριμένη μέθοδος αποτελεί ελπιδοφόρο λύση; Θεωρώ ότι τα χημικά σκευάσματα στα χρόνια παρουσίας τους έχουν επιβαρύνει ιδιαίτερα το περιβάλλον, τον παραγωγό και τον καταναλωτή, όχι απαραίτητα μόνο λόγω αναποτελεσματικότητας, αλλά και λόγω κακής χρήσης. Αρκετά έντομα έχουν αναπτύξει ανθεκτικότητα, δεν ελέγχονται με χημικά σκευάσματα, ενώ και οι ίδιες οι αλυσίδες απορρόφησης γεωργικών προϊόντων έχουν βάλει αρκετούς περιορισμούς όσο αφορά την υπολειμματικότητα των χημικών σκευασμάτων. Η βιολογική καταπολέμηση είναι μια εναλλακτική ελπιδοφόρος λύση. Είναι το εργαλείο για την παραγωγή καθαρών τροφίμων, χωρίς χημικά υπολείμματα, με υψηλά ποιοτικά χαρακτηριστικά. Σέβεται το περιβάλλον, ενώ παράλληλα οι επιπτώσεις στην υγεία του παραγωγού και του καταναλωτή είναι μηδενικές. Η βιολογική καταπολέμηση είναι προτεραιότητα στα πλαίσια της βιώσιμης ανάπτυξης που προτάσσεται παγκοσμίως, ενώ οι τάσεις σε ολόκληρο τον κόσμο για την χρήση ωφελίμων οργανισμών είναι αυξητικές και αυτό είναι ασφαλώς ελπιδοφόρο. * Ας δούμε τώρα και την εταιρεία σας, η οποία, αν δεν κάνουμε λάθος, είναι μια καινοτόμος εταιρία που ασχολείται με την παραγωγή ωφέλιμων εντόμων και τη βιολογική αντιμετώπιση εντομολογικών προσβολών στις γεωργικές καλλιέργειες, στο περιαστικό και αστικό πράσινο. Η Bio-insecta συστάθηκε το 2005 και τα πρώτα 3 χρόνια είχε καθαρά ερευνητική δραστηριότητα για την αξιοποίηση των ιθαγενών ωφελίμων εντόμων. Είναι η πρώτη εταιρία παραγωγής ωφελίμων εντόμων στην Ελλάδα. Η εμπορική μας δραστηριότητα ξεκίνησε το 2008 και αρχικά αφορούσε το γεωργικό τομέα και συγκεκριμένα τα θερμοκήπια αλλά στα επόμενα χρόνια επεκταθήκαμε και στον αγρό και τις δενδρώδεις καλλιέργειες. Σήμερα 3 / 8

4 παρέχουμε ολοκληρωμένες λύσεις και στο χώρο του αστικού πρασίνου. * Από πού παίρνετε την πρώτη ύλη και ποια είναι η διαδικασία παραγωγής των εντόμων βιολογικής καταπολέμησης; Η εκτροφή των εντόμων γίνεται σε ελεγχόμενες συνθήκες όπου αναπτύσσεται όλη η τροφική αλυσίδα, δηλαδή το φυτό, το φυτοφάγο έντομο, ο φυσικός του εχθρός. Οι φυσικοί εχθροί που είναι ωφέλιμα έντομα ή ακάρεα, είναι για εμάς το τελικό προϊόν και η διαδικασία είναι σχετικά απλή. Σε έναν χώρο αναπτύσσουμε τα φυτά, στη συνέχεια τα επιμολύνουμε με φυτοφάγα έντομα (π.χ. αφίδες) και στη συνέχεια εξαπολύουμε μερικά ωφέλιμα έντομα (π.χ. πασχαλίτσες) τα οποία αναπαράγονται με θεαματικούς ρυθμούς. Ακολουθεί η συλλογή και η συσκευασία των ωφελίμων που παράχθηκαν και στη συνέχεια τα αποστέλλουμε στους πελάτες μας. Πρώτες ύλες λοιπόν, αποτελούν το χώμα, το νερό, οι σπόροι για την παραγωγή φυτών ή άλλα φυτικά υποστρώματα όπως κόνδυλοι και καρποί. Είναι μια εντελώς φυσική διαδικασία με την ελάχιστη δυνατή επιβάρυνση στο περιβάλλον. * Να δούμε τώρα και τα προϊόντα της Bio-Insecta; Τα προϊόντα μας είναι αρπακτικά έντομα, παρασιτοειδή και ακάρεα με στόχο την αντικατάσταση χημικών λύσεων, ενώ παράλληλα διαθέτουμε και επικονιαστές ή κυψέλες βομβίνων ως αντιπρόταση για τη χρήση ορμονών που πλέον εξαφανίζονται από την αγορά. Διαθέτουμε μια μεγάλη λίστα ωφελίμων οργανισμών, περισσότερα από 20 είδη, χάρη στη δική μας παραγωγή αλλά και στις ανταλλαγές προϊόντων με συνεργαζόμενες εταιρίες του εξωτερικού ώστε να καλύπτουμε μεγαλύτερο φάσμα της φυτοπροστασίας. Εκτός από οργανισμούς εμπορευόμαστε και βιολογικά σκευάσματα (πολυζακχαρίτες κ.α.) καθώς και εργαλεία για τη φυτοπροστασία, όπως είναι οι παγίδες, τηλεσκοπικά καλάμια, κ.α. * Πού μπορεί να τα βρει κάποιος ενδιαφερόμενος αυτά τα προϊόντα; Εμπορικά είμαστε παρόντες σε όλη την Ελλάδα. Συνεργαζόμαστε με πολλά γεωργικά καταστήματα, με ελεύθερους επαγγελματίες όπως κηποτέχνες, με συνεταιρισμούς, Δήμους, κ.α. Πολλοί νέοι πελάτες μας προσεγγίζουν και μέσω της ιστοσελίδας μας στο διαδίκτυο, όπου μας στέλνουν απορίες για προβλήματα φυτοπροστασίας που αντιμετωπίζουν. 4 / 8

5 * Αληθεύει ότι εξάγετε σε χώρες της ΕΕ, όπως σε Ισπανία, Ιταλία και Αγγλία; Έχουμε κάποιες εκτροφές μαζικής παραγωγής όπως αυτή τη στιγμή το Cryptolaemus montr ouzieri και to Nephus includens τα οποία τα παράγουμε σε ποσότητες μεγαλύτερες από τις ανάγκες της Ελληνικής Αγοράς. Τα είδη αυτά από τις αρχές της εμπορικής μας δραστηριότητας τα εξάγουμε σε συνεργαζόμενες εταιρίες στην Ιταλία, Ισπανία και Αγγλία. Αυτό μας έχει δώσει και την ευκαιρία να φέρνουμε στην Ελλάδα και είδη των συνεργαζόμενων εταιριών που δεν παράγουμε, όπως για παράδειγμα είναι οι επικονιαστές και οι εντομοπαθογόνοι νηματώδεις. * Πως αισθάνεστε που από το Πλατύ Ημαθίας φτάσατε να είστε γνωστός σε όλη την Μακεδονία και τα καταφέρνετε πλέον και στο εξωτερικό; Σίγουρα το χωριό μου, η επαφή με τη φύση και η ενασχόληση με τη γεωργία βοηθώντας τον πατέρα μου, μου έδωσε τα πρώτα ερεθίσματα και καθόρισε σε μεγάλο βαθμό τις επιλογές μου. Έτσι επέλεξα τη γεωπονική ενώ ήμουν αρκετά εξοικειωμένος με το αντικείμενο της φυτοπροστασίας αφού παρακολουθούσα συχνά τον πατέρα μου να παλεύει με τον τετράνυχο και την αφίδα Η εξέλιξή μου ήταν αποτέλεσμα της εξειδίκευσής μου που πραγματοποιήθηκε στην Αγγλία πάνω στην βιολογική καταπολέμηση. Εργάστηκα για ένα μεγάλο εντομοτροφείο της Αγγλίας και ανέπτυξα διασυνδέσεις με ερευνητές σε αντίστοιχες εταιρίες σε Ισπανία, Ιταλία, Ολλανδία. Έτσι προέκυψαν και οι συνεργασίες που έχουμε σήμερα με το εξωτερικό. Σίγουρα όλα αυτά ξεκίνησαν από παιδικά και εφηβικά βιώματα τα οποία με έκαναν να αγαπήσω την εντομολογία και τη φύση στα οποία προσπαθώ να προσφέρω ότι μπορώ. * Το ότι συνεργάζεστε ή ανταγωνίζεστε με κολοσσούς στον κλάδο της φαρμακοβιομηχανίας σας γεμίζει ευθύνες απέναντι στην Ελληνική αγορά; Οι ευθύνες πιστεύω ότι δεν δημιουργούνται τόσο από τον ανταγωνισμό ή τις συνεργασίες. Μεγάλη ευθύνη αισθανόμαστε καθώς το παραγόμενο προϊόν είναι τρόφιμο και σχετίζεται με 5 / 8

6 την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον. Ασφαλώς πρέπει να επιδείξουμε ιδιαίτερη προσοχή όλοι οι κρίκοι της αλυσίδας παραγωγής (προμηθευτές-γεωπόνοι-παραγωγοί-μεταποιητές κτλ), με μεγαλύτερο ποσοστό ευθύνης να βαρύνει τις πλάτες των εξειδικευμένων επιστημόνων, δηλαδή εμάς των γεωπόνων. Βλέπουμε με ιδιαίτερη ευαισθησία και υπευθυνότητα όχι μόνο τον καταναλωτή, αλλά και τον ίδιο τον παραγωγό που επιβαρύνει σημαντικά την υγεία του προκειμένου να μας προσφέρει τα προϊόντα του. Ο παραγωγός είναι ο πρώτος που δέχεται τις επιπτώσεις χρήσης χημικών ουσιών καθώς επίσης και το σφοδρότερο κύμα καθώς καθημερινά είναι μέσα σε αυτό το επιβαρυμένο περιβάλλον. Όλα τα παραπάνω μας γεμίζουν ευθύνη για τη δουλειά μας και τις λύσεις που τους προτείνουμε. * To Κράτος σας έχει βοηθήσει τόσα χρόνια με δάνεια ή κάποια άλλη υποστήριξη; Επιδοτείται η συγκεκριμένη δράση (ίδρυση-επέκταση) με Σχέδιο Βελτίωσης ή Αναπτυξιακό νόμο; Αρχικά λάβαμε μερική οικονομική υποστήριξη για την Έρευνα που κάναμε για την ελληνική ωφέλιμη εντομοπανίδα από τη ΓΓΕΤ. Η χρηματοδότηση αυτή αφορούσε την αμοιβή ερευνητών και όχι έξοδα εγκαταστάσεων ή εξοπλισμού. Θεωρήσαμε και εμείς ότι θα μπορούσαμε να βρούμε επιδότηση λόγω καινοτομίας αλλά τελικά εκτός των πλεονεκτημάτων η καινοτομία έχει και μειονεκτήματα: δεν μπορούσαν να μας εντάξουν σε καμία κατηγορία αφού δεν υπήρχε πρωτύτερη ανάλογη δραστηριότητα. * Πως αντιμετωπίζετε τα προβλήματα λόγω της οικονομικής κρίσης; Υπάρχει σημαντικό πρόβλημα στον γεωργικό τομέα όσο αφορά την επισφάλεια από πλευράς προμηθευτών αλλά και την αυξημένη πίστωση που ζητείται από κέντρα διανομής φυτοπροστατευτικών σκευασμάτων. Υπάρχει στρέβλωση της αγοράς η οποία είχε συνηθίσει με ευθύνη των μεγάλων χημικοβιομηχανιών να καταναλώνει χωρίς να προπληρώνει. Οι μεγάλες χημικοβιομηχανίες έχουν αποσύρει πλέον τις ευνοϊκές συνθήκες πληρωμής ενώ ανάλογη είναι η στήριξη από τις Τράπεζες. Η έλλειψη ρευστότητας γενικότερα δυσκολεύει ιδιαίτερα τη δουλειά μας και αγγίζει όλες τις εταιρίες ανεξάρτητα της ποιότητας των προϊόντων και υπηρεσιών τους. Πιστεύω όμως ότι έτσι θα εξυγιανθεί η αγορά και θα είναι προς το γενικότερο καλό όλων. Ο παραγωγός είναι πλέον πιο προσεκτικός με τον όγκο των εισροών του στην καλλιέργεια και αυτό είναι υγιές. 6 / 8

7 Εμείς σαν Bio-insecta έχουμε προσανατολιστεί σε άλλες αγορές προκειμένου να αντισταθμίσουμε την μείωση της ανάπτυξης που βιώνουμε στον αγροτικό τομέα. Ασχολούμαστε λοιπόν παράλληλα με την φυτοπροστασία στο αστικό πράσινο, τα φοινικοειδή, τον χλοοτάπητα, τα πεύκα κ.α., καθώς ο χώρος αυτός δεν απαιτεί μεγάλη πίστωση. Παράλληλα αυξήσαμε τη δραστηριότητά μας σε Βουλγαρία, Κύπρο, Σκόπια όπου η πώληση είναι της μετρητοίς. Όσο αφορά το κομμάτι της παραγωγής και των εξαγωγών μας, σίγουρα δίνουμε ιδιαίτερη βαρύτητα να το αυξήσουμε καθώς οι αγορές κυρίως σε Ισπανία και Ιταλία είναι ιδιαίτερα μεγάλες και με μηδενική επισφάλεια. Επιπλέον, ανταλλάσουμε προϊόντα με τους συνεργάτες μας στο εξωτερικό χωρίς να είναι ασφυκτική η ανάγκη εύρεσης ρευστών. Η εξωστρέφεια είναι σημαντική για κάθε εταιρία, ειδικότερα σε ένα αντιεπιχειρηματικό περιβάλλον που βρίσκεται υπό την απειλή της εξόδου από το ευρώ. * Ποια είναι τα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει μια επιχείρηση όπως η δικιά σας. Αρχικά όλες οι διαδικασίες με το Δημόσιο λόγω καινοτομίας και επειδή δεν υπάρχει πρωτύτερη εμπειρία είναι αρχικά χρονοβόρες. Το σοβαρότερο πρόβλημα βέβαια είναι η ρευστότητα που ουσιαστικά φρενάρει την ανάπτυξη της εταιρίας. Δυστυχώς όλοι οι συνάδελφοι Γεωπόνοι διαθέτουν τον περισσότερο χρόνο τους στις πληρωμές παρά στη Φυτοπροστασία. * Τι προσωπικό απασχολείται; Υπάρχουν γεωπόνοι και άλλοι εξειδικευμένοι επιστήμονες στην επιχείρηση; 7 / 8

8 Απασχολούμε τακτικό προσωπικό στην γραμμή παραγωγής το οποίο πλέον έχει εξειδικευτεί στην εργασία του. Την τεχνική υποστήριξη των προϊόντων μας στον αγρό, το θερμοκήπιο και το αστικό πράσινο την κάνουν εξωτερικοί συνεργάτες, γεωπόνοι ή εξειδικευμένοι επιστήμονες, τους οποίους ενημερώνουμε και εκπαιδεύουμε κατά τακτά χρονικά διαστήματα. Σημαντική είναι και η διασύνδεση των τμημάτων της εταιρίας μας, δηλαδή μεταξύ της παραγωγής μας, των εξαγωγών, των εισαγωγών και των πωλήσεων εντός Ελλάδος. Πρωταγωνιστικό ρόλο βέβαια έχει και η έρευνα που γίνεται για την ανάπτυξη νέων προϊόντων ή για την βελτίωση των υπαρχόντων εκτροφών. Τα νέα προϊόντα μας βοηθάνε να διαφοροποιηθούμε και να ξεφύγουμε από τον ανταγωνισμό ενώ η βελτίωση των εκτροφών να επιτύχουμε οικονομίες αγοράς. * Συμμετέχετε σε ελληνικές ή ξένες εκθέσεις; Έχουμε συμμετάσχει τις 3 τελευταίες χρονιές στην AGROTICA και περιστασιακά σε τοπικές Αγροτικές Εκθέσεις στον Ελλαδικό Χώρο. Τα τελευταία χρόνια έχουμε επεκτείνει τις δραστηριότητες μας στα Βαλκάνια και σύντομα θα λαμβάνουμε μέρος σε περισσότερες εκθέσεις. Επίσης επισκεπτόμαστε Επιστημονικά Συνέδρια τόσο το Εντομολογικό Συνέδριο στην Ελλάδα όσο και Διεθνή Συνέδρια για την Βιολογική Καταπολέμηση. 8 / 8