ΚΛΑΔΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΤΟΜΕΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΤΗΣ ΡΟΥΜΑΝΙΑΣ

Transcript

1 ΠΡΕΣΒΕΙΑ THΣ ΕΛΛΑΔOΣ ΣΤΟ ΒΟΥΚΟΥΡΕΣΤΙ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ EMBASSY OF GREECE IN BUCHAREST OFFICE FOR ECONOMIC AND COMMERCIAL AFFAIRS Bd. Pache Protopopescu nr 1-3, Bucharest Tel: , Fax: Website: ΚΛΑΔΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΤΟΜΕΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΤΗΣ ΡΟΥΜΑΝΙΑΣ Εκπόνηση Μελέτης Ιωάννης Μάρκος, Γενικός Σύμβουλος Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων Β Δήμητρα Σχοινά, Γραμματέας Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων Α ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ

2 Ο ΤΟΜΕΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΤΗΣ ΡΟΥΜΑΝΙΑΣ-ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Η Ρουμανία αποτελεί την πλέον σημαντική χώρα στην ανατολική Ευρώπη στον τομέα παραγωγής πετρελαιοειδών μετά την Ρωσική Ομοσπονδία και τις χώρες της Κασπίας. Τα αποθέματα φυσικού αερίου της χώρας την κάνουν λιγότερο εξηρτημένη (29%) από τις εισαγωγές, ενώ κατά το 2014 και 2015 κατέστη σχεδόν αυτάρκης. Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή ιστοσελίδα ενέργειας η Ρουμανία διαθέτει τα εξής αποθέματα: -Αργό πετρέλαιο: 0,5 δις Βαρέλια -Φυσικό αέριο: 0,6 τρις κυβ. μέτρα -Άνθρακας: 398 εκατ. τόνους Η πρώτη πηγή ενέργειας της χώρας είναι τα ορυκτά καύσιμα ακολουθούμενα από την υδροηλεκτρική ενέργεια. Η Ρουμανία διαθέτει σημαντικά αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου, αποθέματα άνθρακα και σημαντικές υδροηλεκτρικές εγκαταστάσεις. Καθώς πραγματοποιεί εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου από τη Ρωσία, ανέπτυξε ως εναλλακτική πηγή ενέργειας την πυρηνική, προσπαθώντας να μειώσει την εξάρτησή της από αυτή. Έτσι, η χώρα διαθέτει δύο πυρηνικούς αντιδραστήρες στην Cernavoda, που παρέχουν περίπου το 20% της παραγωγής ηλεκτρισμού. Η Ρουμανία κυριαρχεί στην Ν. Ευρώπη στον τομέα βιομηχανίας πετρελαίου με ικανότητα διύλισης, η οποία υπερβαίνει την εγχώρια κατανάλωση και στοχεύει σε μεγάλες εξαγωγές. Η χώρα αποτελεί, επίσης, τον μεγαλύτερο παραγωγό ηλεκτρικής ενέργειας στην Ν.Α. Ευρώπη. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το ποσοστό της ετήσιας αύξησης της συνολικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας αναμένεται να κυμανθεί στο 2,9%, φθάνοντας τα 75,6 terawatt την ώρα (TwH), τα επόμενα 7 έτη. Η διαχείριση παραγωγής εξαρτάται αρχικά από τον άνθρακα, από την υδροηλεκτρική και από την ατομική ενέργεια. Η ηλεκτρική ενέργεια διακρίνεται στην παραγωγή (Generation), στην μεταφορά (Transmission) και την διανομή (Distribution). Οι προτεραιότητες της ρουμανικής κυβέρνησης για την ηλεκτρική ενέργεια είναι η μερική ιδιωτικοποίηση των δημοσίων επιχειρήσεων ατομικής ενέργειας και υδροηλεκτρικών σταθμών καθώς και η ενδυνάμωση του τομέα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Ως προς τις ανανεώσιμες πηγές, η Ρουμανία είναι 10 η στην παραγωγή αιολικής ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και έχει σημαντικές προοπτικές στην παραγωγή ενέργειας από βιομάζα (έως και 88.33TWh/έτος). Από τα τέλη 2011 πραγματοποιήθηκαν αξιόλογες ξένες επενδύσεις στην ανάπτυξη αιολικών και ηλιακών πάρκων που ανακόπηκαν λόγω αλλαγής της νομοθεσίας περί παροχής κινήτρων (πράσινα πιστοποιητικά) που ετέθη σε ισχύ τον Ιούλιο Α. Η παραγωγή φυσικού αερίου στην Ρουμανία- Κάλυψη των εισαγωγών από την εγχώρια παραγωγή Η Ρουμανία αναμένεται να εισάγει μόνο 3% των αναγκών της σε φυσικό αέριο φέτος, βάσει της εξέλιξης της εγχώριας κατανάλωσης. Σημειώνεται ότι, πριν το 2008, οι εισαγωγές φυσικού αερίου ξεπερνούσαν το 25%, ενώ από τον Απρίλιο 2015 μέχρι σήμερα δεν υπήρξε ανάγκη εισαγωγών. Όπως δήλωσε ο Πρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας της Ρουμανίας (ANRE), κ. Niculae Havrilet, η χώρα δεν θα εισάγει 2

3 καθόλου φυσικό αέριο το 2016, καθώς η εγχώρια παραγωγή θα καλύπτει πλήρως την κατανάλωση. Βάσει στατιστικών στοιχείων, τον Ιανουάριο 2014, η εγχώρια παραγωγή κάλυπτε το 85,15% των αναγκών, ενώ τον Ιανουάριο τ.έ., το 96,54%. Οι εισαγωγές της χώρας τον Μάιο του 2014 αντιπροσώπευαν το 3,76% της κατανάλωσης, ενώ τον Μάιο του 2015 μόνο το 0,04%. Παράλληλα, παρατηρείται περιορισμός της κατανάλωσης φυσικού αερίου, κυρίως από τους μεγάλους βιομηχανικούς καταναλωτές, ο αριθμός των οποίων μειώθηκε. Πρώτα, στον τομέα της μεταλλουργίας, οι μεγάλες βιομηχανικές μονάδες στις περιοχές Hunedoara, Resita, Otelul Rosu, Targoviste και Campia Turzii είτε δεν υπάρχουν πια είτε λειτουργούν με μηδαμινή κατανάλωση φυσικού αερίου. Ακολούθως, έκλεισαν οι μονάδες της χημικής βιομηχανίας στις περιοχές Bacau, Turne Magurele και Fagaras, μέλη του ομίλου InterAgro, οι οποίες κατανάλωναν περίπου 2-2,5 δις κυβικά μέτρα φυσικού αερίου (δηλαδή όσο και οι οικιακοί καταναλωτές). Η κατανάλωση φυσικού αερίου στη Ρουμανία μειώθηκε από δις κυβικά μέτρα το 2008 σε 11 δις κυβικά μέτρα το 2014, ενώ το 2015 αναμένεται να κυμανθεί στα επίπεδα του προηγούμενου έτους, ήτοι 11 δις κυβικά μέτρα. Για το 2016, η εγχώρια κατανάλωση αναμένεται να συρρικνωθεί ακόμη περισσότερο, ιδίως αν ο βιομηχανικός όμιλος InterAgro παραμείνει κλειστός. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Προέδρου της ANRE, η παραγωγή θα αυξηθεί το επόμενο διάστημα, λόγω ανακάλυψης νέων κοιτασμάτων στη Μαύρη Θάλασσα. Παράλληλα, έχει αποφασισθεί η εξασφάλιση αποθήκευσης ποσότητας τουλάχιστον 1,7 δις κυβικών μέτρων, ενώ υπάρχει η δυνατότητα αποθήκευσης μεγαλύτερων ποσοτήτων. Μέχρι στιγμής, έχουν αποθηκευθεί 2,2 δις κυβικά μέτρα, ενώ μέχρι το τέλος του έτους θα φθάσουν τα 2,5 δις. Τέλος, οι πέντε εγχώριοι παραγωγοί φυσικού αερίου, συνεχίζουν τις επενδύσεις τους, προκειμένου να αυξήσουν την παραγωγή. Οι κυριότεροι παραγωγοί είναι η OMV Petrom, η οποία κατέστη ο μεγαλύτερος παραγωγός φυσικού αερίου στην χώρα το δεύτερο εξάμηνο 2015, καλύπτοντας σχεδόν το 50% των αναγκών της χώρας, και η κρατική εταιρεία Romgaz, η οποία συνεχώς μειώνει το μερίδιό της στην εγχώρια παραγωγή. Επί του παρόντος, υπολογίζεται ότι καλύπτει ποσοστό 40-45% των αναγκών της εγχώριας κατανάλωσης. Ακολουθούν άλλες μικρές παραγωγικές μονάδες, ήτοι η Amronco με μερίδιο 4%, η Stratum Energy (3%), η Foraj Sonde (0,25% - ιδιωτική ρουμανική εταιρεία) και η Raffles Energy (περίπου 0,1%). Β. Η παραγωγή πετρελαίου στην Ρουμανία- Μικρή μείωση της παραγωγής και μικρή αύξηση των εισαγωγών το 2015 Βάσει στοιχείων του Εθνικού Ινστιτούτου Στατιστικής της Ρουμανίας (INS), οι ρουμανικές εισαγωγές πετρελαιοειδών ανήλθαν, κατά την περίοδο Ιανουαρίου Ιουλίου 2015, σε εκ. τόνους (toe), κατά toe περισσότερο, σε ετήσια βάση, σημειώνοντας αύξηση 7,5%. Η εγχώρια παραγωγή πετρελαιοειδών ανήλθε, κατά το ίδιο διάστημα, σε εκατ. τόνους, σημειώνοντας αύξηση 0,5% ( τόνους), σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του Σημειώνεται ότι το 2014, οι εισαγωγές έφθασαν τους εκ. τόνους, καταγράφοντας αύξηση 27%, σε σύγκριση με το 2013, ενώ η παραγωγή ανήλθε σε εκ. τόνους, σημειώνοντας αύξηση 2%, σε σύγκριση με το Όπως αναφέρεται στο σχέδιο της Εθνικής Ενεργειακής Στρατηγικής της Ρουμανίας της περιόδου , τα αποθέματα αργού πετρελαίου της χώρας είναι περιορισμένα, λαμβανομένων υπ όψιν ότι οι ανακαλύψεις των τελευταίων 30 ετών 3

4 είναι μέτριες, χωρίς, ωστόσο, να συνυπολογίζεται η απόδοση των νέων κοιτασμάτων στη Μαύρη Θάλασσα, τα οποία βρίσκονται ήδη στο στάδιο της ανάλυσης. Παρά τη φυσική μείωση της παραγωγής, η Ρουμανία παραμένει στους 4 μεγαλύτερους παραγωγούς πετρελαιοειδών μεταξύ των κρατών μελών της Ε.Ε. και ο 5 ος στην Ευρώπη. Η ρουμανική παραγωγή αργού πετρελαίου αντιπροσωπεύει το 2% της παραγωγής της Ευρώπης και το 6% της παραγωγής της Ε.Ε. Γ. Παραγωγή άνθρακα στην Ρουμανία Η παραγωγή άνθρακα στην Ρουμανία έφθασε τους 2,601 εκατ. τόνους σε αντιστοιχία με τόνους πετρελαίου (toe), κατά τους πρώτους οκτώ μήνες του έτους, παρουσιάζοντας αύξηση 0,8% ( toe), σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του Την εν λόγω περίοδο, η Ρουμανία εισήγαγε περίπου τόνους (toe) άνθρακα, περισσότερους κατά (+29,4%), σε ετήσια βάση. Το περασμένο έτος, η καθαρή παραγωγή άνθρακα μειώθηκε κατά 5,7% ( (toe), αγγίζοντας τα 4,445 εκατ (toe), αλλά και οι εισαγωγές μειώθηκαν κατά 15,6% ( toe), φθάνοντας τους τόνους (toe). Σύμφωνα με το σχέδιο Εθνικής Ενεργειακής Στρατηγικής της Ρουμανίας για την περίοδο , η χώρα διαθέτει ικανότητα παραγωγής περίπου 33 εκατ. τόνων καφέ άνθρακα ανά έτος, ενώ η εσωτερική κατανάλωση ανέρχεται περίπου σε 23 εκατ τόνους. Συνεπώς, η δυνατότητα παραγωγής υπερκαλύπτει την κατανάλωση κατά 10 περίπου εκατ. τόνους. Δ. Παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος στην Ρουμανία. Η παραγωγή ηλεκτρισμού κυριαρχείται από μεγάλες κρατικές εταιρίες όπως οι Hidroelectrica (ο μεγαλύτερος παραγωγός ηλεκτρισμού), Termoelectrica (με θυγατρικές τις Termoserv Costanta, Galati, Bucuresti, Deva, Turceni, Rovinari, Craiova και Mures) και Nuclearelectrica (Cernavoda Nuclear Power Plant 1,2). Λειτουργούν επίσης ιδιωτικά ορυχεία και διυλιστήρια. Η παραγωγή ηλεκτρισμού στη Ρουμανία το 2014 προερχόταν από : 1. Μη ανανεώσιμες πηγές 62,42%, ως εξής: 27,25% - άνθρακας, 19,61% - πυρηνική ενέργεια, 14,35% - φυσικό αέριο, 1,21% - άλλες συμβατικές πηγές. 2. Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας κατά 37,58%, ως εξής: 27,36% υδροηλεκτρική, 8,94% αιολική, 0,85% ηλιακή, 0,37% βιομάζα, 0,05% άλλες. Ε. Παραγωγή ατομικής ενέργειας στην Ρουμανία. Η Ρουμανία ως γνωστόν έδωσε έμφαση στην παραγωγή ατομικής ενέργειας και η πρώτη μονάδα παραγωγής ατομικής ενέργειας ιδρύθηκε στην CERNAVODA Cernavoda Number One η οποία άνοιξε το 1993, ενώ οι δύο αντιδραστήρες άρχισαν την λειτουργία τους το 1997, οπότε η εκτίμηση για την παραγωγή ενέργειας κυμαινόταν στα κιλοβάτ, ήτοι στο 23,1% της συνολικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Η κάλυψη των αναγκών ενέργειας της χώρας δικαιολογείται και από την εξασφάλιση καλύτερων συνθηκών ζωής του πληθυσμού της Ρουμανίας. Πέραν των δύο πυρηνικών αντιδραστήρων στη CERNAVODA, η κυβέρνηση πρόσφατα ανακοίνωσε την ίδρυση μιας νέας μονάδας στην περιοχή της Τρανσυλβανίας, όπου και οι ποταμοί στην εν λόγω περιοχή. Υπολογίζεται ότι η νέα μονάδα θα περιλαμβάνει δύο αντιδραστήρες και θα έχει ικανότητα παραγωγής MW. 4

5 ΣΤ. Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας στην Ρουμανία Η Ρουμανία, όπως όλες οι βιομηχανικές χώρες, αναζητεί να εξασφαλίσει την κάλυψη μεγαλύτερων αναγκών ενέργειας από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η ένταξη της Ρουμανίας στην Ε.Ε το 2007 υποχρέωσε την χώρα να εναρμονίσει την νομοθεσία της προς τις κοινοτικές οδηγίες του τομέα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η επιθυμία της Ρουμανίας να εξασφαλίσει την ενεργειακή ασφάλεια και να αρχίσει να αναπτύσσει την ηλιακή και αιολική ενέργεια, συνδυάσθηκε με το ενδιαφέρον των ιδιωτικών επενδυτών για εναλλακτικές μορφές ενέργειας. Για την διευκόλυνση της ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, η ρουμανική κυβέρνηση άρχισε να εξαγάγει κίνητρα ήδη από το Τα κίνητρα είχαν ως βάση την έκδοση των λεγόμενων «πράσινων πιστοποιητικών», σε συνδυασμό με τις υποχρεωτικές ποσοστώσεις εξαγοράς. Βελτιώσεις του συστήματος πραγματοποιήθηκαν το 2008 και 2010, αλλά εφαρμόσθηκαν στα μέσα του 2011, οπότε οι αλλαγές ενεκρίθησαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με αποτέλεσμα αυτές να αποτελούν τον κυριότερο οδηγό για την ανάπτυξη του τομέα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Βάσει εκτιμήσεων της ρουμανικής Ένωσης Αιολικής Ενέργειας για το 2013, η Ρουμανία αναμενόταν να αποτελέσει την κυριότερη αγορά του τομέα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην περιοχή, με ικανότητα παραγωγής περίπου MW (από 7MW το 2007). Το 2013 η ρουμανική κυβέρνηση, με έκτακτο κυβερνητικό διάταγμα επείγοντος χαρακτήρα, αποφάσισε να περιορίσει τον αριθμό των πράσινων πιστοποιητικών, που εκδόθηκαν για παραγωγούς ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, με αποτέλεσμα την αύξηση της τιμής ηλεκτρικής ενέργειας. Σύμφωνα με την ανωτέρω νομοθεσία, η οποία τέθηκε σε εφαρμογή την και θα είναι σε ισχύ έως τον Μάρτιο 2017 και Ιανουάριο 2018 (για την αιολική ενέργεια), μειώθηκαν κατά δύο τα πιστοποιητικά στα φωτοβολταϊκά (από 6 εκδίδονται 4), κατά 1 στην αιολική (από δύο ένα) και στην υδροηλεκτρική ενέργεια (από τρία, δύο), ενώ δεν επήλθε τροποποίηση στον τομέα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από βιομάζα. ΑΠΕ Πράσινα Πιστοποιητικά Ανάκτηση πιστοποιητικών Προηγούμενη νομοθεσία 57/2013 Λήξη περιόδου αναστολής Αιολική ενέργεια 2 1 Ιανουάριος 2018 Φωτοβολταϊκά 6 4 Μάρτιος 2017 Υδροηλεκτρική ενέργεια 3 2 Μάρτιος 2017 Πάντως, παρά τις νομοθετικές εξελίξεις, υπάρχουν ακόμη ευκαιρίες για τις ελληνικές εταιρείες σε τομείς, όπως: -παραγωγής ηλεκτρικών κεντρικών σταθμών και προϊόντων υπηρεσιών για ηλεκτρικούς σταθμούς -κατασκευής νέων ηλεκτρικών μονάδων ενέργειας -κατασκευής υδροηλεκτρικών σταθμών, μονάδων ηλιακής και αιολικής ενέργειας -κατασκευής μονάδων, εγκατάστασης εξοπλισμού, επισκευών 5