ΤΟ ΟΧΙ ΤΟΥ 1940 ΟΡΟΣΗΜΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑΣ

Transcript

1 ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΟΜΙΛΙΑΣ Επίσημη εκδήλωση Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Λάρισας και Δήμου Λαρισαίων ΔΩΛ ώρα 20:30 ΟΜΙΛΗΤΗΣ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΤΣΑΡΟΣ, ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΛΑΡΙΣΑΣ ΘΕΜΑ:ΤΟ ΟΧΙ ΤΟΥ 1940 ΟΡΟΣΗΜΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑΣ Η ιστορία της ιταλικής επιθέσεως κατά της Ελλάδος, είναι ο αρχαίος μύθος του προβάτου και του λύκου, με την παραλλαγή ότι το πρόβατο, αντί να αφήσει το λύκο να το καταβροχθίσει, του τρίζει θαραλλέα τα δόντια και κατορθώνει να του αντισταθεί γενναία. Ο Εμμανουέλε Γκράτσι, πρεσβευτής της Ιταλίας στην Ελλάδα, με αυτά τα λόγια, αναφέρεται στον πόλεμο του Ενας πόλεμος, που έχει τις ρίζες του στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, αλλά και στην άνοδο στην εξουσία του Μουσσολίνι στην Ιταλία και του Χίτλερ στη Γερμανία. Όλα αυτά δημιουργούν στην Ευρώπη, ένα επικίνδυνο για την ειρήνη πολιτικό περιβάλλον, το οποίο ήταν σχεδόν βέβαιο ότι θα οδηγούσε στον δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Σε κάθε περίπτωση, το γεγονός της κατάληψης της Αλβανίας από την Ιταλία το 1939 είναι αυτό που θορυβεί την Ελλάδα και το οποίο την αναγκάζει να μεταβάλει και τα αμυντικά της σχέδια. Αυτό προκύπτει σαφώς και από όσα γράφει ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου και ακολούθως Αρχιστράτηγος στο πόλεμο Αλέξανδρος Παπάγος στο έργο του «Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣ ΠΟΛΕΜΟΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥ». Σ αυτό το έργο, αναλύει με πλήθος αριθμητικών στοιχείων που παραθέτει, την μεγάλη και επώδυνη προσπάθεια την οποία ανέλαβε η χώρα μας για το αξιόμαχο των Ενόπλων Δυνάμεων, με παραγγελίες στο εξωτερικό για τον εξοπλισμό της σε παντός είδους πολεμικό υλικό. Η κατά τάς αρχάς Απριλίου 1939 λαβούσα χώραν απόβαση και κατάληψη ολοκλήρου της Αλβανίας υπο των Ιταλών, «παρουσίασε σοβαρόν το πρόβλημα της εκ της πλευράς εκείνης αμύνης της χώρας» επισημαίνει με έμφαση ο Αλέξανδρος Παπάγος και ακολούθως αναφέρεται στις ενέργειες που γίνονται για την αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού. Στο επίπεδο βέβαια της διπλωματικής ρητορείας, η Ιταλία εξακολουθεί να διαψεύδει ότι 1 / 5

2 έχει επιθετικές βλέψεις κατά της Ελλάδος, παρά την συγκέντρωση μεγάλων δυνάμεων στα ελληνοαλβανικά σύνορα. Είναι όμως τέτεια η αντιφατικότητα των ενεργειών της Ιταλίας, που δεν πείθει για την ειλικρίνεια των προθέσεών της. Στο κρίσιμο αυτό χρονικό σημείο, αξίζει να αναφερθούν οι κινήσεις της ελληνικής πλευράς, που όπως δέχεται ο γνωστός λογοτέχνης, δικηγόρος αλλά και μαχητής του μετώπου Αγγελος Τερζάκης, προδιαγράφουν και την κατοπινή στάση της χώρας απέναντι στην ιταλική εισβολή. Το Γενικό Επιτελείο τη στιγμή που γινόταν η απόβαση των Ιταλών στην Αλβανία, αποστέλλει την διαταγή της 9ης Απριλίου 1939 προς τις διοικήσεις του Β Σώματος Στρατού και της ΙΧ και VIIIΜεραρχίας, δηλαδή τις δυνάμεις που θα προάσπιζαν τον εθνικό χώρο από την Αλβανία, στην οποία αναφέρεται: «Εις την περίπτωσιν εισβολής των ιταλικών στρατευμάτων εις το έδαφός μας, εντολή μας κατηγορηματική είναι η μέχρι εσχάτων μετά πείσματος διεκδίκησις του εθνικού ημών εδάφους». Στις 22 Αυγούστου 1939 στη Μόσχα συμβαίνει ένα άλλο βαρυσήμαντο για τον κόσμο γεγονός. Υπογράφεται μεταξύ Γερμανίας και Σοβιετικής Ενωσης το γνωστό Σύμφωνο Ρίμπεντροπ Μολότωφ μη επιθέσεως. Ο Αξονας μπορούσε τώρα απερίσπαστος να δράσει προς Δύση και Νότο. Όλα αυτά προκαλούν την έντονη ανησυχία του Γενικού Επιτελείου το οποίο εισηγείται στην κυβέρνηση την επιστράτευση των μονάδων που βρίσκονται απέναντι από την Αλβανία η οποία διατάσσεται τη νύχτα της 23ης Αυγούστου. Λίγες ημέρες αργότερα, την 1η Σεπτεμβρίου 1939 ο κόσμος ξυπνούσε με την συγκλονιστική είδηση της επίθεσης της Γερμανίας κατά της Πολωνίας. Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πολεμος άρχιζε.. Ενώ λοιπόν σκοτείνιαζε ο ουρανός της νοτιοανατολικής Ευρώπης και ενώ η βροντή ακούγονταν καθαρά, η Ελλάδα σημειώνει γλαφυρά ο Αγγελος Τερζάκης, ξεμοναχιασμένη στο δραματικό της ακρωτήριο, δίχως ουσιαστική συμπαράσταση από πουθενά, ετοιμαζόταν ν αντιμετωπίσει, για πολλοστή φορά μέσα στην Ιστορία, τη μοίρα της, την πάλη κατά του δεσποτισμού. Η Φασιστική Ιταλία, εγκλωβισμένη στα μεγαλεπήβολα σχέδιά της και σε πνεύμα ανταγωνισμού με την κατακτητική εθνικοσοσιαλιστική Γερμανία,έψαχνε κυριολεκτικά αφορμές για πόλεμο με την Ελλάδα. Αποφασίζει να καταργήσει τα προσχήματα, η ακριβέστερα θα αναζητήσει άλλα προσχήματα και δικαιολογίες για την επίθεσή της. Εξάλλου έχει ήδη όλα τα πλεονεκτήματα σε βάρος μας τα οποία είναι συντριπτικά.. Μ αυτή την συντριπτική υπεροχή λοιπόν, η Ιταλία αναζητά αφορμές για πόλεμο. 2 / 5

3 Την 28η Οκτωβρίου 1940, το έθνος είχε σηκωθεί στο πόδι ολόρθο, γράφει χαρακτηριστικά ο γνωστός λογοτέχνης, δικηγόρος αλλά και μαχητής του μετώπου Αγγελος Τερζάκης. Ολες οι τάξεις, όλες οι ιδεολογίες, ολες οι γενιές είχαν γίνει ένα: μια μάζα, μια ψυχή, μια σημαία. Στίς 11 Νομεβρίου, δεκαπέντε ημέρες από την εισβολή, η ελληνική επιστράτευση είχε συμπληρωθεί και αυτό ήταν κιόλας ένα πρώτο θαύμα. Η παρουσίαση των εφέδρων στις μονάδες τους έγινε μέσα σ ένα κύμα ενθουσιασμού..δίχως να περιμένουν προθεσμίες, συνεπαρμένοι από τη λαχτάρα να δώσουν το παρόν το γρηγορότερο, πήρανε το δρόμο για τους στρατώνες από το ίδιο κιόλας πρωί της εισβολής.. Μεταξύ των ηρωικών μαχητών του μετώπου, ήταν και ο επιζών σήμερα σε ηλικία 94 ετών Λεωνίδας Δανιήλ συνταξιούχος δικηγόρος, έφεδρος ανθυπολοχαγός πυροβολικού στο πόλεμο. Αξίζει για λίγο να αναφερθούμε στις πολεμικές αφηγήσεις αυτού του με καρδιά εφήβου ακόμα και σήμερα έφεδρου αξιωματικού. Σαν μια ελάχιστη απόδοση ευγνωμοσύνης και τιμής της σημερινής γενιάς προς τον ίδιο, προς όλους τους μαχητές του μετώπου. Αλλά και μια απονομή τιμής προς τον πρώτο επιστημονικό φορέα της πόλης τον Δικηγορικό Σύλλογο Λάρισας που φέτος συμπληρώνει 100 χρόνια από την ίδρυσή του. Αναφέρεται στις επιτυχίες του στρατού μας, τις οποίες αποδίδει πέραν των άλλων και στην αρτιότητα του εξοπλισμού και την εκπαιδευτική ικανότητα του πυροβολικού μας το οποίο ήταν πολύ εύστοχο στις βολές. Μάλιστα με υπερηφάνεια αφηγείται και ένα δικό του περιστατικό ευστοχίας, όταν ο αξιωματικός βολής του έδωσε συγχαρητήρια, αλλά με το χιούμορ των περιστάσεων, λέγοντας «Δανιήλ θα πάς στη κόλαση» διότι το βλήμα της βολής που επεχείρησε έπεσε στο καζάνι φαγητού των Ιταλών στρατιωτών. Επιβεβαιώνει απολύτως και με φυσικότητα όσα γράφει ο Αγγελος Τερζάκης, λέγοντας, είχαμε την πίστη ότι πολεμούσαμε υπο την σκέπη της Παναγίας, όπως την βλέπουμε στην Εκκλησία, την βλέπαμε μπροστά μας Ιδιαίτερη όμως αναφορά πρέπει να γίνει σε ένα περιστατικό που έζησε περί το τέλος Νοεμβρίου 1940 όταν ο στρατός μας προήλαυνε νικηφόρα στα βουνά της Αλβανίας. Περιστατικό που βίωσαν πολλοί στρατιώτες μας στο μέτωπο και έχει ιδιαίτερη σημασία. Είναι η στιγμή, που ο έφεδρος αξιωματικός αφηγητής μας λαμβάνει ταυτόχρονα δυο επιστολές από δικούς του, με τις οποίες του αναγγέλουν τον θάνατο του πατέρα του. Τότε αυτός ο γενναίος μαχητής, ραγίζει και αισθάνεται την ανάγκη να αποσυρθεί για λίγο στη σκηνή του, να βιώσει μόνος του μια στιγμή που δικαιούται ο κάθε άνθρωπος Να κλάψει τον πατέρα του, που πρίν ένα μήνα περίπου τον ξεπροβόδισε στη Λάρισα για το μέτωπο με την ευχή «με τη Νίκη» και πλέον δεν θα τον ξαναέβλεπε.. Ας σκεφθούμε λίγο το δράμα της στιγμής αυτής που βίωσε ο Λεωνίδας Δανιήλ αλλά και άλλοι στρατιώτες του μετώπου Ποιος δεν λυγίζει σε μια τέτεια στιγμή; Αλλά και ποιος δεν υποκλίνεται σ αυτόν τον γενναίο με την Σπαρτιατική στρατιωτική παιδεία; Που σήμερα ευρισκόμενος στη Δύση του βίου του, αφηγούμενος το παρελθόν, δεν εκφέρει κανένα παράπονο κατά της πατρίδας, δεν ζητά προνόμια και συντάξεις, απλά ταπεινά λέγει ότι έκανε το καθήκον του. Του αρκεί που τον συνοδεύουν οι ηρωικές μνήμες της νικηφόρας πορείας του στρατού μας και η εύφημος μνεία που έλαβε από τους ανωτέρους του. Στο πόλεμο του 1940, οι Ελληνες εκλήθησαν να πολεμήσουν για τη δόξα. Αποφασίστηκε αγών μέχρις εσχάτων. Γι αυτό ήλθε η Νίκη. Γι αυτό η 28η Οκτωβρίου, το ΟΧΙ του 1940 αποτελεί ορόσημο εθνικής αξιοπρέπειας. 3 / 5

4 Ένα ορόσημο που ενέπνευσε και το αμέσως επόμενο ΟΧΙ, στο Γερμανό εισβολέα που έσπευσε προς βοήθειαν του ηττημένου συνεταίρου του. Στα οχυρά κατά την εισβολή των Γερμανών τον Απρίλιο του 1941 γράφηκε μια άλλη εποποιία η οποία είναι συνέχεια της 28ης Οκτωβρίου. Ενέπνευσε ακόμη και την παλλαική αντίσταση κατά της τριπλής ξενικής κατοχής σε όλα τα μήκη και πλάτη της πατρίδας μας. Μια αντίσταση, της βάσης των Ελλήνων, για μια Ελλάδα ελεύθερη, η οποία ασφαλώς δεν αναιρείται από τις αντιθέσεις και δυστυχώς τις συγκρούσεις μεταξύ των οργανώσεων, αλλά αποτελεί συνέχεια των αγωνιστικών παραδόσεων του λαού μας. Το ΟΧΙ δεν ξεθώριασε και μετά την απελευθέρωση, όταν στα δραματικά χρόνια που ακολούθησαν, άδικα χύθηκε αίμα αδελφικό που έφερε πόνο και δάκρυ σε όλους ανεξαιρέτως τους Ελληνες. Δεν ξεθώριασε γιατί αποτελεί κτήμα ολοκλήρου του Εθνους. Προς το ΟΧΙ ατένισαν οι ολιγάριθμοι άνδρες της ΕΟΚΑ, οι αγωνιστές της Κυπριακής Ελευθερίας, όταν την τετραετία πολέμησαν την πανίσχυρη Μεγάλη Βρεττανία και τον ιμπεριαλισμό της, γράφοντας την δική τους εποποιία. Εκεί ακούμπησαν τις ελπίδες τους, οι μαχητές της Εθνοφρουράς και της ΕΛΔΥΚ το μαύρο καλοκαίρι του 1974, δίδοντας τον δικό τους υπέρ βωμών και εστιών άνισο και προδομένο αγώνα, υπερασπιζόμενοι την εσχατιά του Ελληνισμού στο Αρχιπέλαγος. Το ΟΧΙ του 1940 είναι πραγματικά ορόσημο για όλους μας, κυρίως όμως για το σημερινό αύριο, ή το αυριανό σήμερα που είναι η ελληνική νεολαία. Λάμπει και πρέπει να διδάσκει το Κράτος μας, για να προστατεύει αποτελεσματικά τον ευρύτερο ελληνισμό, να επιτελεί την κατεξοχήν αποστολή του που είναι η υπεράσπιση του έθνους, όπως δέχεται ο φιλόσοφος και αναλυτής του πολέμου Παναγιώτης Κονδύλης, στο σπουδαίο βιβλίο του ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ. Δυστυχώς ούτε ο σωβινισμός και η επιθετικότητα των γειτόνων εξέλιπε σήμερα, ούτε και ο ιμπεριαλισμός που την ενισχύει. Ασχετα αν αυτός σήμερα δεν βρίσκεται πέραν του Ιονίου, αλλά πέραν του Ατλαντικού. Ας μη ξεχνάμε ακόμη, ότι η εθνική αξιοπρέπεια δεν απειλείται μόνο με τα όπλα, αλλά και με την αποδόμηση θεσμών του Εθνικού Κράτους, της ίδιας της ιστορίας, της παιδείας, της γλώσσας, και του πολιτισμού μας. Κυρίες και Κύριοι Το ΟΧΙ του 1940, δεν είναι μια παθητική ενατένιση του παρελθόντος. Δεν είναι νοσταλγία. Δεν είναι ρομαντική αναπόληση. Δεν είναι ούτε μια Ιφιγένεια που πρέπει να θυσιασθεί, για να αποπλεύσουν τα πλοία μας προς το μέλλον. Είναι παράδειγμα στο διηνεκές, προς τους λαούς της ανθρωπότητας, που παλεύουν για την ειρήνη και την ανεξαρτησία τους, είναι ηρωική παράδοση, είναι ιδανικό που παραδίδεται από τη μια γενιά στην άλλη, η οποία αφού διαγράψει την δική της πορεία την παραδίδει στην επόμενη, μέσα σ αυτή τη διαχρονική σκυταλοδρομία των γενεών του Εθνους μας. Το ΟΧΙ του 1940 είναι τηλαυγής φάρος, που 4 / 5

5 φωτίζει τη λεωφόρο του Ελληνισμού, που μας βοηθά να βγούμε από τα εθνικά αδιέξοδα του παρόντος στο φωτεινό ορίζοντα του μέλλοντος. 5 / 5