ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Κυριακή 23 Μαρτίου Ονοματεπώνυμο εξεταζόμενου:

Transcript

1 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Κυριακή 23 Μαρτίου 2014 Ονοματεπώνυμο εξεταζόμενου: Θέμα 1 ο Να απαντηθούν οι παρακάτω ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής. 1. Το νερό της ατμόσφαιρας εισέρχεται στα υδάτινα και χερσαία οικοσυστήματα με Α. εξάτμιση. Β. διαπνοή. Γ. κατακρημνίσεις. Δ. αμειψισπορά. 2. Ο κύκλος του νερού στη φύση στηρίζεται: Α. Στην αναπνοή Β. Στη διαπνοή Γ. Στη φωτοσύνθεση Δ. Σε όλα τα παραπάνω 3. Ο άνθρακας εισέρχεται στο οικοσύστημα με τη μορφή Α. διοξειδίου του άνθρακα. Β. μονοξειδίου του άνθρακα. Γ. γλυκόζης. Δ. πρωτεϊνών. Μονάδες 5 4. Στους αβιοτικούς παράγοντες ενός οικοσυστήματος περιλαμβάνονται α. οι μύκητες. β. τα βακτήρια. γ. οι παραγωγοί. δ. η ηλιοφάνεια. 5. Ένα οικοσύστημα είναι περισσότερο ισορροπημένο α. όσο μεγαλύτερη ποικιλότητα έχει. β. όσο μικρότερη ποικιλότητα έχει. γ. αν αποτελείται μόνο από καταναλωτές. δ. αν αποτελείται μόνο από αποικοδομητές. Θέμα 2 ο Α. Τι είναι ρύπανση και ποιοι παράγοντες ανήκουν στους ρύπους; Μόρια 6 1

2 B. Ποια τα χαρακτηριστικά ενός ερημικού οικοσυστήματος; Μόρια 6 Γ. Ποια χαρακτηριστικά πρέπει να έχει μια ουσία για να τη κατατάξουμε στις μη βιοδιασπώμενες ουσίες; Δ. Τι ονομάζουμε βιογεωχημικό κύκλο; Ε. Να αναφέρετε (ονομαστικά) τρεις βιολογικές διαδικασίες που εξυπηρετούνται από τα στόματα των φύλλων των φυτών. Μόρια 3 Θέμα 3 ο Α. Ο άνθρακας είναι το χημικό στοιχείο με βάση το οποίο δομούνται όλα τα βιολογικά μακρομόρια. Εισέρχεται στα οικοσυστήματα με τη μορφή του διοξειδίου του άνθρακα που βρίσκεται στην ατμόσφαιρα. Πως συμμετέχουν οι καταναλωτές και οι αποικοδομητές στο παραπάνω κύκλο; Β. Τα παρακάτω αποτελούν οργανισμούς ή και διαδικασίες που συμμετέχουν στο κύκλο του αζώτου. 1-Απονιτροποιητικά βακτήρια, 2- Αποικοδομητές,3- Αζωτοδεσμευτικά βακτήρια, 4-Δέσμευση αζώτου από τους παραγωγούς μέσω του εδάφους,5- Νιτροποιητικά βακτήρια, 6- Δέσμευση αζώτου από τους καταναλωτές μέσω της τροφής. Να τα τοποθετήσετε με τη σωστή σειρά έτσι όπως συμμετέχουν στο κύκλο του αζώτου ξεκινώντας από την ατμόσφαιρα. Μόρια 12 Γ. Πού οφείλεται το γεγονός ότι μόνο το 10% περίπου της ενέργειας ενός τροφικού επιπέδου περνάει στο επόμενο, ενώ το 90% της ενέργειας χάνεται; Μόρια 8 Θέμα 4 ο Τσιπούρες Μικρά ψάρια Ευφαυσεώδη Ζωοπλαγκτό Κωπήποδα Κυανοβακτήρια Φύκη 2

3 Α. Να γραφούν για το παραπάνω υποθετικό τροφικό πλέγμα θαλάσσιου οικοσυστήματος : 1. Οι τροφικές αλυσίδες 2. Να κατατάξετε τους οργανισμούς σ όλα τα δυνατά τροφικά επίπεδα. 3. Να βρείτε ποιοι οργανισμοί συμπεριφέρονται ως καταναλωτές 3 ης και 4 ης τάξης. 4. Ποιο τροφικό επίπεδο αναμένεται να έχει τη μικρότερη ενέργεια και γιατί; Β. Γιατί τα θαλάσσια οικοσυστήματα είναι πιο σταθερά από ένα ενυδρείο; Μόρια 25 Καλή τύχη Κ.Ψαρίδης 3

4 ΑΠΑΝΤΉΣΕΙΣ Θέμα 1 ο Να απαντηθούν οι παρακάτω ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής. 6. Το νερό της ατμόσφαιρας εισέρχεται στα υδάτινα και χερσαία οικοσυστήματα με Β. διαπνοή. 7. Ο κύκλος του νερού στη φύση στηρίζεται: Β. Στη διαπνοή Ο άνθρακας εισέρχεται στο οικοσύστημα με τη μορφή Α. διοξειδίου του άνθρακα. 8. Στους αβιοτικούς παράγοντες ενός οικοσυστήματος περιλαμβάνονται δ. η ηλιοφάνεια. 9. Ένα οικοσύστημα είναι περισσότερο ισορροπημένο α. όσο μεγαλύτερη ποικιλότητα έχει. Θέμα 2 ο Α. Τι είναι ρύπανση και ποιοι παράγοντες ανήκουν στους ρύπους; ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ρύπανση είναι η επιβάρυνση του περιβάλλοντος με κάθε παράγοντα (ρύπο) που έχει βλαπτικές επιδράσεις στους οργανισμούς. Στους ρύπους ανήκουν συγκεκριμένες χημικές ουσίες και διάφορες μορφές ενέργειας όπως η θερμότητα, ο ήχος και οι ακτινοβολίες. B. Ποια τα χαρακτηριστικά ενός ερημικού οικοσυστήματος; ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Φυσιολογικά, τα ερημικά οικοσυστήματα βρίσκονται εκεί όπου η βροχόπτωση είναι πολύ χαμηλή. Οικοσυστήματα που χαρακτηρίζονται από άγονα εδάφη, μικρή παραγωγικότητα και μικρή βιομάζα συναντώνται και σε περιοχές όπου τα χαρακτηριστικά του κλίματος θα επέτρεπαν πλούσια βλάστηση. Τα οικοσυστήματα αυτά είναι αποτέλεσμα ανθρώπινων παρεμβάσεων οι οποίες οδηγούν στην ερημοποίηση. Γ. Ποια χαρακτηριστικά πρέπει να έχει μια ουσία για να τη κατατάξουμε στις μη βιοδιασπώμενες ουσίες; ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Το κοινό στοιχείο της επίδρασης των ουσιών αυτών στο περιβάλλον είναι ότι δε διασπώνται (μη βιοδιασπώμενες ουσίες) από τους οργανισμούς, με αποτέλεσμα, ακόμη και αν βρίσκονται σε χαμηλές συγκεντρώσεις, να συσσωρεύονται στους κορυφαίους καταναλωτές, καθώς περνούν από τον έναν κρίκο της τροφικής αλυσίδας στον επόμενο. Ένα τέτοιο μόριο είναι το εντομοκτόνο DDT. Αν, για παράδειγμα, μια κάμπια φάει φύλλα φυτού που έχει ραντιστεί με DDT, αυτό θα απορροφηθεί από τον οργανισμό της, αλλά, επειδή δε μεταβολίζεται και δε διασπάται, θα συσσωρευτεί στους ιστούς της και φυσικά δε θα αποβληθεί με τις απεκκρίσεις της. Δ. Τι ονομάζουμε βιογεωχημικό κύκλο; ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Οι επαναλαμβανόμενες κυκλικές πορείες των χημικών στοιχείων στα οικοσυστήματα χαρακτηρίζονται ως βιογεωχημικοί κύκλοι, διότι διεκπεραιώνονται με τη συμμετοχή βιολογικών, γεωλογικών και χημικών διαδικασιών. Ε. Να αναφέρετε (ονομαστικά) τρεις βιολογικές διαδικασίες που εξυπηρετούνται από τα στόματα των φύλλων των φυτών. ΑΠΑΝΤΗΣΗ:Φωτοσύνθεση,διαπνοή και κυτταρική αναπνοή 4

5 Θέμα 3 ο Α. Ο άνθρακας είναι το χημικό στοιχείο με βάση το οποίο δομούνται όλα τα βιολογικά μακρομόρια. Εισέρχεται στα οικοσυστήματα με τη μορφή του διοξειδίου του άνθρακα που βρίσκεται στην ατμόσφαιρα. Πως συμμετέχουν οι καταναλωτές και οι αποικοδομητές στο παραπάνω κύκλο; ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Από το υπόλοιπο μέρος της οργανικής ύλης που έχει παραχθεί από τους παραγωγούς ένα μέρος μεταβιβάζεται, ως τροφή,στους καταναλωτές, ενώ ένα άλλο καταλήγει ως νεκρή οργανική ύλη (φύλλα, καρποί,κλαδιά κ.ά.) στο έδαφος και γίνεται τροφή για τους αποικοδομητές (βακτήρια και μύκητες) μαζί με τη νεκρή οργανική ύλη ζωικής προέλευσης (σώματα νεκρών οργανισμών, απεκκρίσεις, περιττώματα κ.ά.). Και στην περίπτωση των καταναλωτών και στην περίπτωση των αποικοδομητών η οργανική ύλη οξειδώνεται, με αποτέλεσμα αφ' ενός την απελευθέρωση ενέργειας που χρησιμοποιείται για την κάλυψη των ενεργειακών τους αναγκών και αφ' ετέρου την παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα που επιστρέφει στην ατμόσφαιρα. Β. Τα παρακάτω αποτελούν οργανισμούς ή και διαδικασίες που συμμετέχουν στο κύκλο του αζώτου. 1-Απονιτροποιητικά βακτήρια, 2- Αποικοδομητές,3- Αζωτοδεσμευτικά βακτήρια, 4-Δέσμευση αζώτου απο τους παραγωγούς μέσω του εδάφους,5- Νιτροποιητικά βακτήρια, 6- Δέσμευση αζώτου απο τους καταναλωτές μέσω της τροφής. Να τα τοποθετήσετε με τη σωστή σειρά έτσι όπως συμμετέχουν στο κύκλο του αζώτου ξεκινώντας απο την ατμόσφαιρα. ΑΠΑΝΤΗΣΗ:3,4,6,2,5,1 Γ. Πού οφείλεται το γεγονός ότι μόνο το 10% περίπου της ενέργειας ενός τροφικού επιπέδου περνάει στο επόμενο, ενώ το 90% της ενέργειας χάνεται; ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Η ενέργεια, με τη μορφή της χημικής ενέργειας που εμπεριέχεται στην τροφή των οργανισμών, περνάει από το κατώτερο τροφικό επίπεδο (των παραγωγών) στο ανώτερο. Έχει υπολογιστεί ότι μόνο το 10% περίπου της ενέργειας ενός τροφικού επιπέδου περνάει στο επόμενο, καθώς το 90% της ενέργειας χάνεται. Αυτό οφείλεται στο ότι: Ένα μέρος της χημικής ενέργειας μετατρέπεται με την κυτταρική αναπνοή σε μη αξιοποιήσιμες μορφές ενέργειας (π.χ. θερμότητα). Δεν τρώγονται όλοι οι οργανισμοί. Ορισμένοι οργανισμοί πεθαίνουν. Ένα μέρος της οργανικής ύλης αποβάλλεται με τα κόπρανα και τα ούρα (απεκκρίσεις), τα οποία αποικοδομούνται. 5

6 Θέμα 4 ο Τσιπούρες Μικρά ψάρια Ευφαυσεώδη Ζωοπλαγκτό Κωπήποδα Κυανοβακτήρια Φύκη Α. Να γραφούν για το παραπάνω υποθετικό τροφικό πλέγμα θαλάσσιου οικοσυστήματος : 5. Οι τροφικές αλυσίδες 6. Να κατατάξετε τους οργανισμούς σ όλα τα δυνατά τροφικά επίπεδα. 7. Να βρείτε ποιοι οργανισμοί συμπεριφέρονται ως καταναλωτές 3 ης και 4 ης τάξης. 8. Ποιο τροφικό επίπεδο αναμένεται να έχει τη μικρότερη ενέργεια και γιατί; Β. Γιατί τα θαλάσσια οικοσυστήματα είναι πιο σταθερά απο ένα ενυδρείο; ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Α1: 3.5 Μόρια (από μισό μόριο η κάθε αλυσίδα) ΠΑΡΑΓΩΓΟΙ ΚΑΤ.1 ης ΚΑΤ.2 ης ΚΑΤ.3 ης ΚΑΤ.4 ης ΚΑΤ.5ης 1.Κυανοβακτήρια Ζωοπλαγκτό Μικρά ψάρια Τσιπούρες 2.Κυανοβακτήρια Ζωοπλαγκτό Ευφαυσεώδη Μ. ψάρια Τσιπούρες 3.Κυανοβακτήρια Ζωοπλαγκτό Ευφαυσεώδη 4.Φύκη Ζωοπλαγκτό Μικρά ψάρια Τσιπούρες 5.Φύκη Ζωοπλαγκτό Ευφαυσεώδη Μ. ψάρια Τσιπούρες 6. Φύκη Ζωοπλαγκτό Ευφαυσεώδη 7. Φύκη Κωπήποδα Ευφαυσεώδη 8.. Φύκη Κωπήποδα Ευφαυσεώδη Μ. ψάρια Τσιπούρες 6

7 Α2: 6 μόρια ένα σε κάθε επίπεδο Στο 1 ο τροφ.επίπεδο των παραγωγών βρίσκονται τα κυανοβακτήρια και τα φύκη. Στο 2 ο τροφ.επίπεδο των κατ.1 ης τάξης βρίσκονται τα Ζωοπλαγκτό, Κωπήποδα Στο 3 ο τροφ.επίπεδο των κατ.2 ης τάξης βρίσκονται τα Μικρά ψάρια, Ευφαυσεώδη Στο 4 ο τροφ.επίπεδο των κατ.3 ης τάξης βρίσκονται τα Τσιπούρες, Μ. ψάρια, Στο 5 ο τροφ.επίπεδο των κατ.4 ης τάξης βρίσκονται τα Τσιπούρες, Στο 6 ο τροφ.επίπεδο των κατ.5 ης τάξης βρίσκονται οι Α3 : 2μόρια Τσιπούρες και φώκιες Α4:Το τελευταίο δηλ. το 6 ο τροφικό επίπεδο των καταναλωτών 5 ης τάξης (μισό Μόριο) Και οι λόγοι που χάνεται το 90% 4 κουκίδες (4 μόρια) ΣΥΝΟΛΟ ΟΛΟ ΤΟ Α ΕΡΩΤΗΜΑ 16 ΜΟΡΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΟΛΟ ΤΟ Β ΕΡΩΤΗΜΑ 9 ΜΟΡΙΑ(ΠΟΚΙΛΟΤΗΤΑ ΣΕΛ Κ.Ψαρίδης 7