ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΩΣΙΜΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ

Transcript

1 ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΩΣΙΜΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ Φεβρουάριος 2016

2 «Υπέρ της τοπικής βιώσιμης ενέργειας» 2

3 Σύντομη περίληψη Το Σύμφωνο των Δημάρχων είναι μια φιλόδοξη πρωτοβουλία που εμπλέκει Ευρωπαϊκά αστικά κέντρα και πόλεις στον αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής. Οι Δήμαρχοι, που υπογράφουν το Σύμφωνο, δεσμεύονται να υπερβούν τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το κλίμα και την ενέργεια για το έτος 2020, μειώνοντας τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO 2 ) στην επικράτειά τους τουλάχιστον κατά 20%. Για να το πετύχουν αυτό, αναπτύσσουν Σχέδια Δράσης για την Αειφόρο (Βιώσιμη) Ενέργεια (ΣΔΒΕ), εφαρμόζουν δράσεις για τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας και την αύξηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας τόσο σε δημόσιους όσο και ιδιωτικούς τομείς του Δήμου και οργανώνουν Ημέρες Ενέργειας. Αυτές οι προσπάθειες υποστηρίζονται ισχυρά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Γραφείο του Συμφώνου των Δημάρχων και τις Δομές Υποστήριξης. Ο Δήμαρχος Ευάγγελος Ευαγγελίδης εκπροσωπώντας το Δήμο Αραδίππου, υπόγραψε στις 29 Μαΐου 2014 το «Σύμφωνο των Δημάρχων». Στις 4 Μαΐου 2015, ο Δήμος Αραδίππου ανάθεσε στο Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών την εκπόνηση του Ενεργειακού Σχεδίου Δράσης. Ο Δήμος Αραδίππου βρίσκεται στα νότια της Κύπρου, σε μικρή απόσταση από το Διεθνές Αεροδρόμιο της Λάρνακας και είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος Δήμος της Κύπρου σε έκταση γης με τετραγωνικά κυβερνητικά στρέμματα. Ο πληθυσμός της πόλης της Αραδίππου σύμφωνα με την απογραφή του 2011 που διεξήγαγε η Στατιστική Υπηρεσία Κύπρου ήταν κάτοικοι, ενώ ο αριθμός των νοικοκυριών ανερχόταν στις 5,665. Το έτος 2009 ορίστηκε ως το έτος αναφοράς/καταγραφής των καταναλώσεων ενέργειας και των εκπομπών CO 2 στην επικράτεια του Δήμου. Σύμφωνα με πραγματικά στοιχεία καταναλώσεων που συλλέχθηκαν από την Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου, τις εταιρίες πετρελαιοειδών, στατιστική υπηρεσία Κύπρου κ.α. η συνολική κατανάλωση ενέργειας στο Δήμο Αραδίππου το 2009 ήταν 284,286 MWh. Ο μεγαλύτερος καταναλωτής ενέργειας στο Δήμο είναι οι μεταφορές με 129,147 MWh και ακολούθως ο οικιακός τομέας με 68,449 MWh. Οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα του 2009 που αναλογούν στην συνολική κατανάλωση ενέργειας στο Δήμο είναι 128,633 τόνοι. Για την πρόβλεψη των εκπομπών CO 2 την περίοδο 2010 με 2020, καταρτίστηκε το σενάριο αναμενόμενης εξέλιξης όπου υπολογίστηκαν ότι οι εκπομπές χωρίς την λήψη οποιοδήποτε πρόσθετων μέτρων από την Τοπική Αρχή θα ανέλθουν σε 106,416 τόνους (Οι εκπομπές εμφανίζονται μειωμένες σε σχέση με το έτος αναφοράς καθώς έχουν ληφθεί υπόψη οι Εθνικές Στρατηγικές). Το Ενεργειακό Σχέδιο Δράσης που έχει ετοιμαστεί για το Δήμο περιλαμβάνει επιπρόσθετα μέτρα/δράσεις έτσι ώστε να επιτευχθεί τουλάχιστον ο ευρωπαϊκός στόχος για την καταπολέμηση της κλιματική αλλαγής. Δηλαδή τα μέτρα που θα λάβει ο Δήμος επιπρόσθετα από τα εθνικά μέτρα έτσι ώστε να ξεπεραστεί ο στόχος μείωσης των εκπομπών CO 2 κατά τουλάχιστον 20% μέχρι το 2020 σε σχέση με το έτος αναφοράς που είναι το Τα μέτρα που προτείνονται χωρίζονται στις ακόλουθες κατηγορίες: Περιγραφή Αριθμός Κτήρια, εξοπλισμός/εγκαταστάσεις και βιομηχανίες 18 Μεταφορές 9 Τοπική ηλεκτροπαραγωγή 4 Σχεδιασμός χρήσεων γης 4 Δημόσιες συμβάσεις για προϊόντα και υπηρεσίες 4 Συνεργασία με τους πολίτες και ενδιαφερόμενους φορείς 9 3

4 Η ετήσια εκτιμώμενη μείωση εκπομπών για το 2020 με την εφαρμογή των πιο πάνω μέτρων ανέρχεται στις 13,390 τόνους. Λαμβάνοντας την μείωση αυτή επί του Σεναρίου Αναμενόμενης Εξέλιξης (BAU) δημιουργείται το Σενάριο Σχεδίου Δράσης Αειφόρου Ανάπτυξης (SEAP) με αποτέλεσμα, οι ετήσιες εκπομπές για το έτος 2020 να περιορίζονται στους 93,026 τόνους. Δηλαδή, 28% μειωμένοι σε σχέση με το έτος αναφοράς που είναι το Ο προϋπολογισμός του Σχεδίου Δράσης για την περίοδο 2016 μέχρι 2020 ανέρχεται στα 2,169,500. Η χρηματοδότηση για την υλοποίηση του Ενεργειακού Σχεδίου Δράσης εκτιμάται ότι θα πηγάζει από τους ακόλουθους πόρους: Προϋπολογισμό του Δήμου. Από τα έσοδα του Δημοτικού «Πράσινου Ταμείου» Από την εξοικονόμηση χρημάτων που θα επιφέρουν τα μέτρα μείωσης ενέργειας στα κτίρια, οχήματα και οδικό φωτισμό του Δήμου (Πίνακας 31). Από έσοδα που θα προέρχονται από τις επενδύσεις του Δήμου σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Πιθανή χρηματοδότηση από τα εκάστοτε Σχέδια χορηγιών για την προώθηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και Εξοικονόμηση Ενέργειας του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού. Πιθανή χρηματοδότηση από το πρόγραμμα αειφόρος ανάπτυξη και ανταγωνιστικότητα της Γενικής Διεύθυνσης Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων Συντονισμού και Ανάπτυξης (ΓΔ ΕΠΣΑ) Πιθανή χρηματοδότηση από το Ταμείο που θα δημιουργηθεί από τα έσοδα Δημοπράτησης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Πιθανή χρηματοδότηση από άλλα ευρωπαϊκά προγράμματα. Ανάπτυξη έργων με συνεργασίες ιδιωτικού-δημοσίου τομέα Υλοποίηση μέτρων με συμβάσεις ενεργειακής απόδοσης (EPC) που μπορούν να υπογραφούν με εταιρείες παροχής ενεργειακών υπηρεσιών (ESCO) Χρηματοδότηση έργων υποδομής όπως δρόμοι, πεζοδρόμια κ.α. από εθνικούς ή ευρωπαϊκούς πόρους Η προτεινόμενη αναλογία πόρων για την υλοποίηση του ΣΔΒΕ είναι: Πηγή πόρων Ποσοστό Προϋπολογισμός Δήμου 22% ΣΔΒΕ 18% Εθνικούς πόρους 30% Ευρωπαϊκούς πόρους 10% Συμβάσεις με ESCO 20% 4

5 Περιεχόμενα Επεξήγηση όρων και μονάδων μέτρησης Το Σύμφωνο των Δημάρχων Εισαγωγή Ένταξη ενός Δήμου στο Σύμφωνο των Δημάρχων Δεσμεύσεις από την υπογραφή του Σύμφωνου των Δημάρχων Το Σύμφωνο των νησιών Δομές υποστήριξης του Συμφώνου των Δημάρχων Ο Δήμος Αραδίππου στο Σύμφωνο των Δημάρχων Κύπρος Γενικές πληροφορίες Ηλεκτροπαραγωγή στην Κύπρο Ηλεκτροπαραγωγή από ΑΠΕ Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Εθνικό Σχέδιο Δράσης Ενεργειακής Απόδοσης της Κύπρου Δήμος Αραδίππου Εισαγωγή Ιστορία Τοπικό Σχέδιο Λάρνακας Δομή Ανάπτυξης στην περιοχή του Τοπικού Σχεδίου Αποτύπωση υφιστάμενης κατάστασης στο Δήμο Αραδίππου Στρατηγική «Έξυπνη Βιομηχανική Πόλη Αραδίππου» Περιγραφή των κτιρίων του Δήμου Αραδίππου Οδικός φωτισμός του Δήμου Αραδίππου Άδειες οικοδομής στο Δήμο Αραδίππου Δημόσιες συγκοινωνίες Διαχείριση στερεών απορριμμάτων και Ανακύκλωση στο Δήμο Αραδίππου Ευρωπαϊκά και Διεθνή προγράμματα Στατιστικά Δήμου Αραδίππου Ξενάγηση στο Δήμο Αραδίππου Αποτύπωση υφιστάμενης κατάστασης στο Δήμο Αραδίππου Κατάσταση στο έτος αναφοράς Οικιακός Τομέας Πρωτογενής Τομέας

6 5.4 Δευτερογενής Τομέας Τριτογενής Τομέας Οδικός φωτισμός Μεταφορές Ηλεκτροπαραγωγή από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας Συνολική παρουσίαση αποτελεσμάτων στο Δήμο για το έτος αναφοράς Παρουσίαση συνολικών αποτελεσμάτων για την περίοδο Απογραφή εκπομπών CO 2 στο Δήμο Αραδίππου Εισαγωγή Σενάριο πρόβλεψης των εκπομπών CO Ενεργειακό Σχέδιο Δράσης Δήμου Αραδίππου Εισαγωγή Κτήρια, εξοπλισμός/εγκαταστάσεις και βιομηχανίες Μεταφορές Τοπική Ηλεκτροπαραγωγή Σχεδιασμός χρήσεων γης Δημόσιες Συμβάσεις για Προϊόντα και Υπηρεσίες Συνεργασία με τους Πολίτες και Ενδιαφερόμενους Συνοπτική παρουσίαση των μέτρων του Δήμου Αραδίππου Σενάριο Σχεδίου Δράσης Αειφόρου Ενέργειας Παρακολούθηση του Σχεδίου Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια Χρηματοδότηση του Ενεργειακού Σχεδίου Δράσης

7 Εικόνες Εικόνα 1 Τελετή υπογραφής του Συμφώνου των Νησιών στις 20 Ιανουαρίου 2011 στη Λευκωσία Εικόνα 2 Δομή Ενεργειακής Ομάδας του Δήμου Εικόνα 3 Τοπικό Σχέδιο Λάρνακας Εικόνα 4 Στρατηγική «Έξυπνη Βιομηχανική πόλη Αραδίππου» Εικόνα 5 Διάγραμμα νυχτερινού δρομολογίου 444 [Πηγή: 26 Εικόνα 6 Μουσείο Καϊμακλιώτη Εικόνα 7 Αρχαιολογικός χώρος «Παναγία Αιματούσα» Εικόνα 8 Απόστολος Λουκάς Εικόνα 9 Άγιος Φανούριος Εικόνα 10 Άγιος Σπυρίδωνας Εικόνα 11 Άης Στρατηγός Εικόνα 12 Μνημείο πεσόντων Εικόνα 13 Μνημείο Μάνας Εικόνα 14 Γυμνάσιο Αραδίππου Εικόνα 15 Λύκειο Αραδίππου Εικόνα 16 Φωτογραφία αέρος Εικόνα 17 Φωτογραφία αέρος Εικόνα 18 Δημαρχείο Αραδίππου Εικόνα 19 Δημοτική Χορωδία Εικόνα 20 Μερίδιο τελικής κατανάλωσης ενέργειας ανά χρήση στον οικιακό τομέα [Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Κύπρου] Εικόνα 21 Μερίδιο τελικής κατανάλωσης ενέργειας ανά πηγή ενέργειας στον οικιακό τομέα [Πηγή: Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου, Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών] Εικόνα 22 Μερίδιο τελικής κατανάλωσης ενέργειας ανά επιμέρους τομείς στον τριτογενή τομέα το 2009 [Πηγή: Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου, Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών]36 Εικόνα 23 Παραγωγή ηλεκτρισμού από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας [Πηγή: Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου] Εικόνα 24 Μερίδιο τελικής κατανάλωσης ενέργειας ανά τομέα [Πηγή: Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου, Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών] Εικόνα 25 Μερίδιο τελικής κατανάλωσης ενέργειας ανά πηγή ενέργειας [Πηγή: Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου, Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών] Εικόνα 26 Μερίδιο τελικής κατανάλωσης ενέργειας ανά τομέα για την περίοδο [Πηγή: Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου, Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών] Εικόνα 27 Μερίδιο τελικής κατανάλωσης ενέργειας ανά πηγή ενέργειας για την περίοδο [Πηγή: Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου, Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών] Εικόνα 28 Σύγκριση τελικών καταναλώεσων ενέργειας σε MWh για το έτος αναφοράς 2009 και το έτος Εικόνα 29 Μερίδιο εκπομπών CO 2 ανά τομέα ενέργειας στο Δήμο για την περίοδο Εικόνα 30 Σύνολο εκπομπών CO 2 ανά πηγή ενέργειας στο Δήμο για την περίοδο Εικόνα 31 Σενάριο Αναμενόμενης εξέλιξης για την πρόβλεψη των εκπομπών CO2 και κατανάλωσης ενέργειας για την περίοδο Εικόνα 32 Γραφική απεικόνιση του σεναρίου Σχεδίου Δράσης Αειφόρου Ενέργειας

8 Πίνακες Πίνακας 1 Ενεργειακή Ομάδα του Δήμου Αραδίππου Πίνακας 2. Αναμενόμενη συνολική ικανότητα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας- Δεκέμβριος 2013 [Πηγή: ΔΣΜ 16 Πίνακας 3 Εθνικός στόχος για το μερίδιο ενέργειας από ΑΠΕ [Πηγή: ΕΣΔ για ΑΠΕ Υπηρεσία Ενέργειας ΥΕΕΒΤ] Πίνακας 4 Καταμερισμός επιμέρους στόχους για την επίτευξη του Εθνικού στόχου για το μερίδιο ενέργειας από ΑΠΕ [Πηγή: ΕΣΔ για ΑΠΕ Υπηρεσία Ενέργειας ΥΕΕΒΤ] Πίνακας 5 Εκτίμηση συνεισφοράς ανά τεχνολογία ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ για την επίτευξη του Εθνικού στόχου για το μερίδιο ενέργειας από ΑΠΕ to 2020 [Πηγή: ΕΣΔ για ΑΠΕ Υπηρεσία Ενέργειας ΥΕΕΒΤ] Πίνακας 6 Εκτίμηση συνεισφοράς ανά τεχνολογία θέρμανσης και ψύξης από ΑΠΕ για την επίτευξη του Εθνικού στόχου για το μερίδιο ενέργειας από ΑΠΕ to 2020 [Πηγή: ΕΣΔ για ΑΠΕ Υπηρεσία Ενέργειας ΥΕΕΒΤ] Πίνακας 7 Σύνοψη εξοικονόμηση ενέργειας από μέτρα που υλοποιήθηκαν και είναι σε ισχύ [Πηγή: 3 ο ΣΔΕΑ για τη Κύπρο Υπηρεσία Ενέργειας ΥΕΕΒΤ] Πίνακας 8 Τύποι λαμπτήρων οδικού φωτισμού στο Δήμο Αραδίππου Πίνακας 9 Στοιχεία για τις άδειες οικοδομής στο Δήμο Αραδίππου [Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Κύπρου] Πίνακας 10 Πληθυσμός και κατοικία [Πηγή: Απογραφή 2011] Πίνακας 11 Τύποι κτιρίων [Πηγή: Απογραφή 2011] Πίνακας 12 Έτος κατασκευής κατοικιών [Πηγή: Απογραφή 2011] Πίνακας 13 Οικονομικές δραστηριότητες [Πηγή: Απογραφή 2011] Πίνακας 14 Αριθμός καταναλωτών ηλεκτρικής ενέργειας [Πηγή: ΑΗΚ 2014] Πίνακας 15 Ζήτηση ενέργειας σε MWh στον οικιακό τομέα [Πηγή: Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου, Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών] Πίνακας 16 Ζήτηση ενέργειας σε MWh στον πρωτογενή τομέα [Πηγή: Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου, Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών] Πίνακας 17 Ζήτηση ενέργειας σε MWh στο δευτερογενή τομέα [Πηγή: Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου, Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών] Πίνακας 18 Ζήτηση ενέργειας σε MWh στον τριτογενή τομέα [Πηγή: Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου, Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών] Πίνακας 19 Ζήτηση ενέργειας σε MWh στον οδικό φωτισμό [Πηγή: Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου, Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών] Πίνακας 20 Τελική κατανάλωση ενέργειας σε MWh στις μεταφορές [Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία, Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών] Πίνακας 21 Ηλεκτροπαραγωγή από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας [Πηγή: ΑΗΚ] Πίνακας 22 Τελική κατανάλωση ενέργειας σε MWh για το έτος 2009 [Πηγή: Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου, Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών] Πίνακας 23 Τελική κατανάλωση ενέργειας σε MWh ανά τομέα για την περίοδο [Πηγή: Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου, Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών] Πίνακας 24 Τελική κατανάλωση ενέργειας σε MWh ανά πηγή ενέργειας για την περίοδο [Πηγή: Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου, Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών] Πίνακας 25 Συντελεστές υπολογισμού εκπομπών CO

9 Πίνακας 26 Μερίδιο εκπομπών CO 2 ανά πηγή ενέργειας στο Δήμο για την περίοδο Πίνακας 27 Μερίδιο εκπομπών CO 2 ανά πηγή ενέργειας στο Δήμο για την περίοδο ας 28 Συντελεστές ετήσιας μεταβολής καταναλώσεων ενέργειας ανά τομέα που χρησιμοποιήθηκαν στο Πίνακας 29 Συντελεστές εκτιμώμενου ρυθμού αύξησης των ενεργειακών καταναλώσεων Πίνακας 30 Σενάριο Αναμενόμενης εξέλιξης για την πρόβλεψη των εκπομπών CO2 για την περίοδο Πίνακας 31 Συνοπτική παρουσίαση των μέτρων που θα επιφέρουν εξοικονομήσεις για τη Δημοτική υπηρεσία Πίνακας 32 Συνοπτική παρουσίαση των εκπομπών CO 2 για τα Σενάρια BAU και SEAP

10 Επεξήγηση όρων και μονάδων μέτρησης Ακρωνύμια BAU : Business As Usual SEAP: Sustainable Energy Action Plan ΣΔΒΕ: Σχέδια Δράσης για την Αειφόρο (Βιώσιμη) Ενέργεια ΑΠΕ: Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας ΕΞΕ: Εξοικονόμηση Ενέργειας BEI: Baseline Emission Inventory CO 2 : Διοξείδιο του Άνθρακα EPC: Energy Performance Contract ESCO: Energy Services Company Μονάδες μέτρησης kwh: 1000 Wh MWh: 1000 kwh GWh: 1000 MWh Toe: tones of oil equivalent: MWh Ktoe: 1000 toe Τ.ι.π: τόνοι ισοδύναμου πετρελαίου MJ: 0.28 kwh Ορισμοί Πρωτογενής ενέργεια (primary energy): Είναι το ενεργειακό περιεχόμενο των φορέων ενέργειας, η οποία δεν έχει υποστεί ακόμα καμία μετατροπή ή μεταποίηση (π.χ. το ενεργειακό περιεχόμενο του πετρελαίου, του φυσικού αερίου, του άνθρακα κ.λ.π) Τελική Ενέργεια (final energy): Είναι η ενέργεια που διατίθεται για την κάλυψη των ανθρώπινων αναγκών στη θέση της τελικής κατανάλωσης (πχ. Το πετρέλαιο στη δεξαμενή του συστήματος κεντρικής θέρμανσης, το ηλεκτρικό ρεύμα σε μια ηλεκτρική συσκευή, Η/Υ κτλ). Ενεργειακό Περιεχόμενο Καυσίμων Βενζίνη/Πετρέλαιο: 46 MJ/Kg 36 MJ/L 10 kwh/l Υγραέριο: 46.4 MJ/Kg 26 MJ/L 7.2kWh/L Ξύλο: 16.2 MJ/Kg 4.5kWh/Kg 10

11 1 Το Σύμφωνο των Δημάρχων 1.1 Εισαγωγή Το Σύμφωνο των Δημάρχων είναι μια φιλόδοξη πρωτοβουλία που εμπλέκει Ευρωπαϊκά αστικά κέντρα και πόλεις στον αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής. Οι Δήμαρχοι, που υπογράφουν το Σύμφωνο, δεσμεύονται να υπερβούν τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το κλίμα και την ενέργεια για το έτος 2020, μειώνοντας τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO 2 ) στην επικράτειά τους τουλάχιστον κατά 20%. Για να το πετύχουν αυτό, αναπτύσσουν Σχέδια Δράσης για την Αειφόρο (Βιώσιμη) Ενέργεια (ΣΔΒΕ), εφαρμόζουν δράσεις για τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας και την αύξηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας τόσο σε δημόσιους όσο και ιδιωτικούς τομείς του Δήμου και οργανώνουν Ημέρες Ενέργειας. Αυτές οι προσπάθειες υποστηρίζονται ισχυρά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Γραφείο του Συμφώνου των Δημάρχων και τις Δομές Υποστήριξης. Το Σύμφωνο των Δημάρχων είναι ανοιχτό σε όλες τις τοπικές αρχές που συγκροτούνται δημοκρατικά και με εκλεγμένους αντιπροσώπους, όποιο μέγεθος κι αν έχουν και σε οποιαδήποτε φάση εφαρμογής των ενεργειακών/κλιματικών τους πολιτικών. 1.2 Ένταξη ενός Δήμου στο Σύμφωνο των Δημάρχων Τοπικές αρχές που προτίθενται να υπογράψουν το Σύμφωνο των Δημάρχων πρέπει να παρουσιάσουν και να συζητήσουν την πρωτοβουλία στο Δημοτικό Συμβούλιο. Εφ όσον ληφθεί η σχετική επίσημη απόφαση οι τοπικές αρχές πρέπει να ενημερώσουν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αυτό γίνεται με αποστολή μηνύματος ταχυδρομική θυρίδα του Γραφείου του Συμφώνου των Δημάρχων με επισυναπτόμενο το Έντυπο Προσχώρησης. Το έντυπο πρέπει να είναι συμπληρωμένο και υπογεγραμμένο από το Δήμαρχο ή άλλο εξουσιοδοτημένο από το Δημοτικό Συμβούλιο αντιπρόσωπο. Μετά την αποστολή του μηνύματος, η τοπική αρχή θα περιληφθεί στο δημόσιο κατάλογο των πόλεων του Συμφώνου. Οι τοπικές αρχές μπορούν να υπογράψουν το Σύμφωνο των Δημάρχων οποιαδήποτε στιγμή, δεν υπάρχει προθεσμία! Οι Τελετές του Συμφώνου των Δημάρχων λαμβάνουν χώρα κάθε χρόνο και όλοι οι δήμαρχοι έχουν την ευκαιρία δημόσιας υπογραφής και ευρείας προβολής. 1.3 Δεσμεύσεις από την υπογραφή του Σύμφωνου των Δημάρχων Οι Δήμοι που συμμετέχουν στο Σύμφωνο, στοχεύουν στη μείωση των εκπομπών CO 2 πάνω από 20% έως το 2020, μέσω δράσεων ενεργειακής αποδοτικότητας και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Για να επιτύχουν αυτό το στόχο, δεσμεύονται να: ετοιμάσουν μια Βασική Απογραφή Εκπομπών (ΒΑΕ) εντός ενός έτους από την υπογραφή του Συμφώνου υποβάλουν ένα Σχέδιο Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια (ΣΔΒΕ), εγκεκριμένο από το Δημοτικό Συμβούλιο εντός ενός έτους από την υπογραφή του Συμφώνου δημοσιεύουν τακτικά ανά διετία μετά την υποβολή του ΣΔΒΕ τους εκθέσεις αξιολόγησης αναφέροντας το βαθμό υλοποίησης του Σχεδίου Δράσης και των ενδιάμεσων αποτελεσμάτων προωθήσουν τις δράσεις τους και να εμπλέξουν τους πολίτες τους και τους τοπικούς φορείς και να οργανώσουν Τοπικές Ημέρες Ενέργειας 11

12 διαδώσουν το μήνυμα του Συμφώνου των Δημάρχων, ιδιαίτερα να παροτρύνουν και άλλους δήμους να προσχωρήσουν στο Σύμφωνο και να συνεισφέρουν σε σημαντικές εκδηλώσεις και θεματικές ημερίδες Ένας Δήμος, εντάσσεται στο Σύμφωνο των Δημάρχων για να: κάνει μια δημόσια δήλωση για τη δέσμευσή του για μείωση του CO 2, δημιουργήσει ή ενισχύσει τη δυναμική για μείωση του CO 2 στην περιοχή του, ωφεληθεί από την ενθάρρυνση και το παράδειγμα άλλων πρωτοπόρων, μοιραστεί με άλλους την εμπειρία που έχει αναπτυχθεί στο δήμο του, γίνει ο δήμος γνωστός ως πρωτοπόρος, δημοσιοποιήσει τα επιτεύγματά του στο διαδικτυακό τόπο του Συμφώνου, Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρέχει στις πόλεις που εντάσσονται στο Σύμφωνο: Ένα γραφείο αρμόδιο για την προώθηση, το συντονισμό και την υποστήριξη της πρωτοβουλίας αυτής, Ένα διαδικτυακό τόπο για προώθηση και ανταλλαγή καλών πρακτικών, Εργαλεία και μεθόδους (οδηγίες, φόρμες, κλπ) που βοηθούν στην προετοιμασία τυποποιημένων απογραφών εκπομπών και Σχεδίων Δράσης, συμβατών με τα ήδη υπάρχοντα Οικονομικές διευκολύνσεις, κυρίως από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, τα Διαρθρωτικά Ταμεία, κλπ., Εκδηλώσεις για να έχουν οι πόλεις που δραστηριοποιούνται ενεργά μεγάλη πολιτική προβολή σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, Ένα δίκτυο Δομών Υποστήριξης για τη βοήθεια των μικρότερων σε μέγεθος πόλεων. 1.4 Το Σύμφωνο των νησιών Ο Δήμος Αραδίππου έχει συνυπογράψει το Σύμφωνο των Νησιών ( The Pact of Islands ), ένα τρισέλιδο κείμενο στο οποίο αναπτύσσονται όλες οι πτυχές και στόχοι που θα ληφθούν από τις υπεύθυνες αρχές των νησιών, ούτως ώστε να επιτευχθούν οι ευρωπαϊκοί στόχοι αειφορίας για το Δηλαδή μείωση των εκπομπών CO2 τουλάχιστον κατά 20% μέσω μέτρων προώθησης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, της εξοικονόμησης ενέργειας και των βιώσιμων μεταφορών. Εικόνα 1 Τελετή υπογραφής του Συμφώνου των Νησιών στις 20 Ιανουαρίου 2011 στη Λευκωσία 12

13 1.5 Δομές υποστήριξης του Συμφώνου των Δημάρχων Εάν μια τοπική αρχή δεν έχει την τεχνική δυνατότητα ή τους πόρους για να ετοιμάσει το σχέδιο δράσης του δήμου, πρέπει να λάβει υποστήριξη από οργανισμούς που έχουν τέτοιες δυνατότητας π.χ. τις Δομές Υποστήριξης. Κατάλογος των Δομών Υποστήριξης υπάρχει στο διαδικτυακό τόπο του Συμφώνου των Δημάρχων. Δομές υποστήριξης του Συμφώνου των Δημάρχων στην Κύπρο είναι η Ένωση Κοινοτήτων και η Ένωση Δήμων Κύπρου με διορισμένο εκτελεστικό γραφείο το Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών. 1.6 Ο Δήμος Αραδίππου στο Σύμφωνο των Δημάρχων Μετά την υπογραφή του Συμφώνου των Δημάρχων από το Δήμαρχο στις 29 Μαΐου 2015, ο Δήμος δεσμεύεται να υποβάλει για έγκριση στη Γραμματεία του Συμφώνου Σχέδιο Δράσης για τη Βιώσιμη Ενέργεια (ΣΔΒΕ) σε 1 χρόνο από την υπογραφή του. Το ΣΔΒΕ του Δήμου ετοιμάστηκε με τη συμβολή και την καθοδήγηση του Ενεργειακού Γραφείου Κυπρίων Πολιτών. Ο Δήμος έχει παραχωρήσει όλα τα διαθέσιμα στοιχεία που χρειάζονται για την ετοιμασία του ΣΔΒΕ. Σημειώνεται ότι το ΣΔΒΕ επικεντρώνεται στους τομείς όπου ο Δήμος έχει έλεγχο μιας συγκεκριμένης δράσης ή ενέργειας. Για την ετοιμασία του ΣΔΒΕ του Δήμου και γενικά για την ανταπόκριση στις υποχρεώσεις που απορρέουν από την προσχώρηση στο Σύμφωνο των Δημάρχων (εφαρμογή δράσεων, παρακολούθηση προόδου και αναθεωρήσεις) δημιουργήθηκε η κατάλληλη διατμηματική διοικητική δομή εντός του Δήμου που αποτελείται από ένα σχετικά μικρό και ευέλικτο πυρήνα. Η δομή της ενεργειακής ομάδας είναι η ακόλουθη: Πίνακας 1 Ενεργειακή Ομάδα του Δήμου Αραδίππου Ενεργειακή Ομάδα Επικεφαλής Υπεύθυνος Μέλος 1 Μέλος 2 Μέλος 3 Θέση στο Δήμο Δημοτικός Γραμματέας Ματθαίος Αλαμπρίτης Δημοτικός Λειτουργός Ελένη Κίρλαπου Δημοτικός Μηχανικός Ανδρέας Δημητρίου Τεχνική Υπηρεσία Δημοτικός Ταμίας Τάσος Αναστασίου Λειτουργός για θέματα Προϋπολογισμού Εξωτερικός Σύμβουλος Παναγιώτης Μιχαήλ Καθήκοντα Επίβλεψη και Λήψη Αποφάσεων Συντονισμό, εφαρμογή, παρακολούθηση και επικοινωνία Υποστήριξη σε τεχνικά θέματα Υποστήριξη σε οικονομικά θέματα Συμβουλευτικές υπηρεσίες σε θέματα χρηματοδοτήσεων, επενδύσεων και βιομηχανίες 13

14 Δημοτικός Γραμματέας Υπεύθυνος Λειτουργός Τεχνική Υπηρεσία Λειτουργός οικονομικών θεμάτων Εξωτερικός Σύμβουλος Εικόνα 2 Δομή Ενεργειακής Ομάδας του Δήμου Ο Δήμαρχος Ευάγγελος Ευαγγελίδης εκπροσωπώντας το Δήμο Αραδίππου, υπόγραψε στις 29 Μαΐου 2014 το «Σύμφωνο των Δημάρχων». Στις 4 Μαΐου 2015, ο Δήμος Αραδίππου ανάθεσε στο Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών την εκπόνηση του Ενεργειακού Σχεδίου Δράσης. Για τον σκοπό αυτό, πραγματοποιήθηκε η απαραίτητη συλλογή ενεργειακών στοιχείων από τη Δημοτική Υπηρεσία καθώς και άλλα αρμόδια κυβερνητικά και μη τμήματα. Τα στοιχεία αυτά χρησιμοποιήθηκαν για τον καταρτισμό του έτους αναφοράς (2009) που περιλαμβάνει τις καταναλώσεις ενέργειας και τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ανά τομέα στην επικράτεια του Δήμου Αραδίππου. Πραγματοποιήθηκαν δύο συναντήσεις μεταξύ της Ενεργειακής ομάδας του Δήμου στις 8 Απριλίου 2015 και στις 14 Δεκεμβρίου 2015, όπου συζητήθηκαν τα μέτρα που είχαν συμπεριληφθεί στο Σχέδιο Δράσης του Δήμου που εκπονήθηκε το 2012 στα πλαίσια του Συμφώνου των Νησιών καθώς και τα νέα προτεινόμενα μέτρα. Το τελικό Ενεργειακό Σχέδιο Δράσης παρουσιάστηκε ενώπιων του Δημοτικού Συμβουλίου στις 25 Φεβρουαρίου του 2016 όπου και έτυχε έγκρισης. Ακολούθως, το Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών έχει υποβάλει το Ενεργειακό Σχέδιο Δράσης, στη γραμματεία του Συμφώνου των Δημάρχων για αξιολόγηση και έγκριση στις το Μάρτιο του

15 2 Κύπρος 2.1 Γενικές πληροφορίες Η Κύπρος είναι το μεγαλύτερο νησί της Ανατολικής Μεσογείου και βρίσκεται νότια της Τουρκίας. Οι δύο κύριοι ορεινοί όγκοι είναι ο Πενταδάκτυλος στο βορρά και το όρος Τρόοδος στο κεντρικό και νοτιοδυτικό τμήμα της νήσου. Ανάμεσά τους βρίσκεται η εύφορη πεδιάδα της Μεσαορίας. Η Κύπρος αποτελούσε ανέκαθεν σταυροδρόμι ανάμεσα στην Ευρώπη, την Ασία και την Αφρική και φέρει πάνω της τα ίχνη πολλών διαδοχικών πολιτισμών: ρωμαϊκά θέατρα και οικίες, βυζαντινές εκκλησίες και μοναστήρια, κάστρα της εποχής των σταυροφοριών και προϊστορικούς οικισμούς. Οι κυριότερες οικονομικές δραστηριότητες του νησιού είναι ο τουρισμός, οι εξαγωγές ειδών ένδυσης και χειροποίητων ειδών και η εμπορική ναυτιλία. Στα χειροποίητα είδη συγκαταλέγονται τα κεντήματα, τα κεραμικά και τα χάλκινα. Στις παραδοσιακές σπεσιαλιτέ συγκαταλέγονται οι μεζέδες ορεκτικά που σερβίρονται ως κύριο πιάτο το τυρί χαλούμι και το ποτό ζιβανία. Μετά την τουρκική εισβολή στο νησί το 1974 και την κατοχή του βόρειου τμήματος της χώρας, η ελληνική κοινότητα της Κύπρου χωρίζεται από την τουρκική με τη λεγόμενη Πράσινη Γραμμή. Η Κύπρος είναι γνωστή ως το νησί της Αφροδίτης, της θεάς του έρωτα και της ομορφιάς, επειδή σύμφωνα με το θρύλο είναι ο τόπος όπου γεννήθηκε η θεά. Στη σύγχρονη λογοτεχνία ξεχωρίζουν τα ονόματα των Κώστα Μόντη (ποιητής και συγγραφέας) και Δημήτρη Γκότση (συγγραφέας), ενώ ο Ευαγόρας Καραγιώργης και ο Μάριος Τόκας είναι διακεκριμένοι μουσικοσυνθέτες. Πηγή: Έτος προσχώρησης στην ΕΕ: 2004 Πολιτικό σύστημα: Δημοκρατία Πρωτεύουσα: Λευκωσία Συνολική έκταση: km² Πληθυσμός: 0,8 εκατομμύρια Νόμισμα: ευρώ Πηγή: 15

16 2.2 Ηλεκτροπαραγωγή στην Κύπρο Η παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος στην Κύπρο στηρίζεται σχεδόν εξ ολοκλήρου στην καύση ορυκτών καυσίμων και κυρίως μαζούτ. Η Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου (Α.Η.Κ) αποτελεί στο παρόν στάδιο το μεγαλύτερο ηλεκτροπαραγωγό στην Κύπρο διαθέτοντας συνολικά τρεις Ηλεκτροπαραγωγούς Σταθμούς. Οι τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται για ηλεκτροπαραγωγή είναι ατμοηλεκτρικές μονάδες, οι αεροστρόβιλοι, οι μηχανές εσωτερικής καύσης και συνδυασμένου κύκλου. Μέτα την έκρηξη στο Μαρί στις 11/07/2011 και με την καταστροφή του ηλεκτροπαραγωγικού σταθμού του Βασιλικού η δυνατότητα παραγωγής ηλεκτρισμού έφτασε στο σημείο να μειωθεί πάνω από το 50% κατά τον μήνα Ιούλιο του Στον πιο κάτω πίνακα δίνεται η Ικανότητα Παραγωγής κατά τύπο Παραγωγής και κατά Ηλεκτροπαραγωγό Σταθμό καθώς και η συνολική Ονομαστική και Πραγματική Ικανότητα Παραγωγής που προβλέπεται για το Δεκέμβριο Πίνακας 2. Αναμενόμενη συνολική ικανότητα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας- Δεκέμβριος 2013 [Πηγή: ΔΣΜ Για τον υπολογισμό της "Διαθέσιμης Ικανότητας Παραγωγής (MW)" αφαιρούνται τα ακόλουθα: Μόνιμες Μειώσεις Ικανότητας Παραγωγής Ικανότητα Μονάδων Παραγωγής που βρίσκονται σε ετήσια συντήρηση Ικανότητα Μονάδων Παραγωγής που έχουν υποστεί μεσοπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη βλάβη Στην Κύπρο, λόγω του Ενεργειακά Απομονωμένου Συστήματος στο παρόν στάδιο και της απουσίας Ενεργειακών Διασυνδέσεων (αγωγοί πετρελαίου, αγωγοί φυσικού αερίου, καλώδια μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας) με άλλα κράτη, υπάρχει μεγάλος βαθμός εξάρτησης από εισαγωγές ορυκτών καυσίμων. Συγκεκριμένα, περίπου το 93% της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνεται στην Κύπρο παράγεται από τα εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα. Συνεπώς, οι ετήσιες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO 2 ) είναι πολύ μεγάλες. Οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα για το έτος 2009 στην Κύπρο από το τομέα ηλεκτροπαραγωγής (σταθμοί ΑΗΚ) εκτιμώνται σε τόνους. Μετά από την καταστροφή του Σταθμού Βασιλικού και την ενοικίαση μηχανών παραγωγής με πετρέλαιο η εικόνα εκπομπής ρύπων είναι διαφορετική. 16

17 2.3 Ηλεκτροπαραγωγή από ΑΠΕ Στην παράγραφο αυτή παρουσιάζονται τα κυριότερα στοιχεία που σχετίζονται με την παραγωγή ενέργειας από φωτοβολταϊκά συστήματα, σταθμούς βιοαερίου και αιολικών πάρκων στην Κύπρο. Το πρώτο Φωτοβολταϊκό Σύστημα ισχύος 4,84kW συνδέθηκε στις 17/02/2005. Η συνολική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκά συστήματα που είναι συνδεδεμένα με το δίκτυο ανήλθε στις MWh μέχρι το Η εγκατεστημένη ισχύς των φωτοβολταϊκών συστημάτων ενωμένα με το σύστημα διανομής της ΑΗΚ ανήλθε στα 80 MW το μήνα Σεπτέμβριο Η συνολική εγκατεστημένη ισχύς των 14 σταθμών βιοαερίου/βιομάζας συνδεδεμένων με το δίκτυο της ΑΗΚ είναι 9.714ΜW (Σεπτέμβριος 2015). Η συνολική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας των σταθμών βιοαερίου μέχρι τις 31/09/2015 ανήλθε στις 231,294,669 kwh. (από την έναρξη σύνδεσης του πρώτου σταθμού βιοαερίου στις 10/12/2007). Ο αριθμός των Αιολικών Πάρκων που είναι συνδεδεμένα με το Δίκτυο είναι 6. Η συνολική εγκατεστημένη ισχύς αυτών των Πάρκων ανέρχεται στα 154,5 MW και η συνεισφορά τους στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι τον Σεπτέμβριο 2015 ήταν 920,188,991 kwh. 2.4 Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Στην παράγραφο αυτή παρουσιάζονται τα κυριότερα στοιχεία που σχετίζονται με την παραγωγή ενέργειας από φωτοβολταϊκά συστήματα, σταθμούς βιοαερίου και αιολικών πάρκων στην Κύπρο. Η ενεργειακή πολιτική της Κύπρου διαμορφώνεται από το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού σε συνεργασία µε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και εγκρίνεται από το Υπουργικό Συμβούλιο. Το Υπουργείο Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού εξετάζει τις ενεργειακές ανάγκες της χώρας, λαμβάνει υπόψη τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τις διεθνείς συνθήκες και συμβάσεις και καθορίζει τους βασικούς άξονες, που µε τη σειρά τους προσδιορίζουν τους στόχους που πρέπει να υλοποιηθούν. Παράλληλα το ενεργειακό μοντέλο που εφαρμόζεται στην Κύπρο προσδίδει ιδιαίτερη έμφαση και στην κοινωνική διάσταση της ενεργειακής οικονομίας. Οι κύριοι πυλώνες στους οποίους εδράζεται η εθνική ενεργειακή πολιτική είναι: Η ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού Η ανταγωνιστικότητα Η προστασία του περιβάλλοντος Ορισμένες από τις παραπάνω γενικές επιδιώξεις της εθνικής ενεργειακής στρατηγικής έχουν ήδη µμετατραπεί, κατ ακολουθία της ενεργειακής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε συγκεκριμένους ποσοτικούς και δεσμευτικούς για τη χώρα στόχους µε χρονικό ορόσημο το 2020: Συμμετοχή των ΑΠΕ στην τελική χρήση ενέργειας κατά 13%, Συμμετοχή των ΑΠΕ στην ενεργειακή κατανάλωση των οδικών µμεταφορών κατά 10%, Μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 5% σε σχέση µε το 2005, για τις κατηγορίες εκτός πεδίου εφαρμογής του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπής Αερίων του Θερμοκηπίου. [Πηγή: Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ανανεώσιμη Ενέργεια με βάση την Οδηγία 2009/28/ΕΚ ( ) Υπηρεσία Ενέργειας του ΥΕΕΒΤ] 17

18 Πίνακας 3 Εθνικός στόχος για το μερίδιο ενέργειας από ΑΠΕ [Πηγή: ΕΣΔ για ΑΠΕ Υπηρεσία Ενέργειας ΥΕΕΒΤ] (Α) Μερίδιο ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας το έτος 2005 (S 2005 ) (B) Στόχος ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας το έτος 2020 (S 2020 ) (Γ) Αναμενόμενη συνολική προσαρμοσμένη κατανάλωση ενέργειας το έτος 2020 (kτιπ) (Δ) Αναμενόμενη ποσότητα ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που αντιστοιχεί στο στόχο για το έτος υπολογίζεται ως (Β)X(Γ) - (kτιπ) 2.9% 13.0% Πίνακας 4 Καταμερισμός επιμέρους στόχους για την επίτευξη του Εθνικού στόχου για το μερίδιο ενέργειας από ΑΠΕ [Πηγή: ΕΣΔ για ΑΠΕ Υπηρεσία Ενέργειας ΥΕΕΒΤ] Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας στη θέρμανση και ψύξη 23.5% Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας στην Ηλεκτροπαραγωγή 16.0% Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας στις Μεταφορές 4.9% Συνολικό μερίδιο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας 13.0% Πίνακας 5 Εκτίμηση συνεισφοράς ανά τεχνολογία ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ για την επίτευξη του Εθνικού στόχου για το μερίδιο ενέργειας από ΑΠΕ to 2020 [Πηγή: ΕΣΔ για ΑΠΕ Υπηρεσία Ενέργειας ΥΕΕΒΤ] Τεχνολογία MW GWh Φωτοβολταϊκά Συγκεντρωτικά ηλιακά συστήματα Επάκτια Αιολικά Βιοαέριο Σύνολο Πίνακας 6 Εκτίμηση συνεισφοράς ανά τεχνολογία θέρμανσης και ψύξης από ΑΠΕ για την επίτευξη του Εθνικού στόχου για το μερίδιο ενέργειας από ΑΠΕ to 2020 [Πηγή: ΕΣΔ για ΑΠΕ Υπηρεσία Ενέργειας ΥΕΕΒΤ] Τεχνολογία kτιπ Ηλιακά Στερεή βιομάζα Αντλίες θερμότητας (γεωθερμικές, αεροθερμικές και υδροθερμικές) 2.97 Σύνολο

19 2.5 Εθνικό Σχέδιο Δράσης Ενεργειακής Απόδοσης της Κύπρου Το Εθνικό σχέδιο δράσης υποβάλλεται προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε συμμόρφωση με το άρθρο 14 της Οδηγίας 2006/32/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 5/4/2006 για την ενεργειακή απόδοση κατά την τελική χρήση και τις ενεργειακές υπηρεσίες. Στις 28 Ιουνίου 2007 υποβλήθηκε από το Υπουργείο Εμπορίου Βιομηχανίας και Τουρισμού το 1 ο Σχέδιο Δράσης για την Ενεργειακή Απόδοση ενώ στις 19/07/2011 υποβλήθηκε το 2 ο αναθεωρημένο σχέδιο και τον Απρίλιο του 2014 το 3 ο Σχέδιο Δράσης. Οι πιο κάτω πίνακες περιέχουν συγκεντρωτικά στοιχεία για όλα τα μέτρα που λήφθηκαν, είναι σε ισχύ και συνεισφέρουν στους αντίστοιχους στόχους εξοικονόμησης ενέργειας, καθώς και όλα τα μέτρα που αναμένεται να πραγματοποιηθούν στα επόμενα χρόνια με την αντίστοιχη συνεισφορά εξοικονόμησης ενέργειας. Υπενθυμίζεται ότι για τους υπολογισμούς δεν χρησιμοποιήθηκαν από την «κορυφή προς τα κάτω» μεθοδολογίες, αλλά μόνο από την «βάση προς τα πάνω» μεθοδολογίες (Εθνικές και προτεινόμενες της Οδηγίας). Το σύνολο των εξοικονομήσεων ενέργειας από τα μέτρα που έχουν υλοποιηθεί και είναι σε ισχύ καθώς και από τα προγραμματιζόμενα μέτρα ανέρχονται σε 238,908 χιλιάδες τόνους ισοδύναμου πετρελαίου (τ.ι.π) για το 2016 και 319,160 για το

20 Πίνακας 7 Σύνοψη εξοικονόμηση ενέργειας από μέτρα που υλοποιήθηκαν και είναι σε ισχύ [Πηγή: 3 ο ΣΔΕΑ για τη Κύπρο Υπηρεσία Ενέργειας ΥΕΕΒΤ] Τομέας/Υποτομέας Επίτευξη ΕΞΕ για το 2012 (τ.ι.π) Αναμενόμενη ΕΞΕ για το 2016 (τ.ι.π) Εκτιμώμενη ΕΞΕ για το 2020(τ.ι.π) Οικιακός τομέας Ν.142(Ι)/2006 Απαιτήσεις ελάχιστης ενεργειακής 78050, απόδοσης για νέες κατοικίες Σχέδιο παροχής χορηγιών για ΕΞΕ σε υφιστάμενες 10523, ,2 1137,2 κατοικίες ( ) Δωρεάν διάθεση λαμπτήρων φθορισμού 24358, , Σχέδιο παροχής Χορηγιών για την ενθάρρυνση της 13443, ,1 χρήσης ΑΠΕ ( ) Σχέδιο Χορηγιών Φωτοβολταικά Net-Metering 0 47,6 47,6 Φωτοβολταικά Net-Metering (χωρίς επιχορήγηση) ,5 1624,5 Σύνολο οικιακού τομέα , ,4 Τριτογενής τομέας Εθνικό σχέδιο δράσης για τις πράσινες δημόσιες 667,1 337,9 178,4 συμβάσεις Σχέδια χορηγιών ΕΞΕ/ΑΠΕ για δημόσιο και ευρύτερο 110,2 110,2 0 δημόσιο τομέα Ν.142(Ι)/2006 Απαιτήσεις ελάχιστης ενεργειακής 7710,1 8890,5 0 απόδοσης για νέα κτίρια του τριτογενή τομέα Σχέδιο παροχής χορηγιών για ΕΞΕ σε υφιστάμενα 10331, ,5 768 κτίρια του τριτογενή τομέα Σχέδιο παροχής χορηγιών για την ενθάρρυνση της 1177,4 1177,4 84,7 χρήσης ΑΠΕ στον τριτογενή τομέα Σύνολο τριτογενή τομέα 19996, ,4 1031,1 Βιομηχανικός τομέας Σχέδιο χορηγιών για ΕΞΕ σε υφιστάμενες 2922,9 2722,2 649,7 βιομηχανίες Σχέδιο παροχής χορηγιών για ενθάρρυνση της 30 30,7 6,1 χρήσης ΑΠΕ στον βιομηχανικό τομέα και στην γεωργία Σύνολο βιομηχανικού τομέα 2952,9 2752,9 655,79 Τομέας μεταφορών Σχέδιο παροχής χορηγιών για ΕΞΕ στις μεταφορές 1073,5 1073, Σχέδιο απόσυρσης οχημάτων 2822,8 2822,8 167,05 Σχέδιο δράσης στις μεταφορές 63311, Σύνολο τομέα μεταφορών ,3 167,05 Άλλα μέτρα Αντικατάσταση συσκευών (πλυντήρια, κλιματιστικά, ψυγεία, κτλ) οδηγία για το ecodesign Σύνολο άλλων μέτρων ΣΥΝΟΛΟ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΕΩΝ , , ,3 20

21 3 Δήμος Αραδίππου 3.1 Εισαγωγή Η Αραδίππου βρίσκεται στα νότια της Κύπρου, σε μικρή απόσταση από το Διεθνές Αεροδρόμιο της Λάρνακας. Ήταν παραδοσιακά ένα γεωργοκτηνοτροφικό χωριό, που άλλαξε όμως όψη μετά την τουρκική εισβολή του 1974 και την οικοδομική έκρηξη που ακολούθησε. Σήμερα η Αραδίππου αποτελεί κομβικό σημείο στο εθνικό οδικό δίκτυο του νησιού και ο συγκοινωνιακός κόμβος της Ριζοελιάς είναι γνωστός σε κάθε Κύπριο. Η Αραδίππου αναγορεύθηκε σε δήμο το 1986 και έχει σταδιακά καθιερωθεί ως ένα δυναμικά εξελισσόμενο αστικό κέντρο. Αφού ανακηρύχθηκε σε Δήμο, η Αραδίππου καθόρισε τα δημοτικά της όρια και είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος Δήμος της Κύπρου σε έκταση γης με τετραγωνικά κυβερνητικά στρέμματα. 3.2 Ιστορία Η Αραδίππου πήρε το όνομά της από τον οικιστή της, βασιλιά Αράδιππο. Η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως αρχιτεκτονικά και άλλα ευρήματα, που χρονολογούνται από την εποχή των Αχαιών. Η Αραδίππου ήταν περίφημη και κατά το Μεσαίωνα, λόγω της βασιλικής έπαυλης που την αποκαλούσαν «Αυλή της Δεσπότισσας» και ανήκε στην Κυρία Μαργαρίτα Ντε Λουζινιάν, αδελφή του Λέοντος του Στ και εγγονή του Αμωρύ, Πρίγκιπα της Τύρου. 3.3 Τοπικό Σχέδιο Λάρνακας Μέχρι το 1990 ο έλεγχος της ανάπτυξης στην Κύπρο, στηριζόταν στον περί Ρυθμίσεως Οδών και Οικοδομών Νόμο και στους σχετικούς Κανονισμούς. Η Νομοθεσία εκείνη δεν παρείχε επαρκείς δυνατότητες για αποτελεσματικό έλεγχο των πολεοδομικών πτυχών της ανάπτυξης, ούτε και τα μέσα που θα επέτρεπαν την άσκηση χωροθετικής πολιτικής, ή την έμμεση παρέμβαση στις διεργασίες της αγοράς γης. Ο ρόλος του δημόσιου τομέα ήταν κατά βάση ρυθμιστικός και κάπως αρνητικός σε χαρακτήρα, μιας και υπήρχε δυνατότητα μόνο για αντίδραση σε πρωτοβουλίες του ιδιωτικού τομέα. Το Τοπικό Σχέδιο Λάρνακας προδιαγράφει τις γενικές αρχές με βάση τις οποίες θα προάγεται, ελέγχεται και ρυθμίζεται η ανάπτυξη στην περιοχή του Τοπικού Σχεδίου. Αναμένεται ότι με την εφαρμογή των προνοιών του Σχεδίου θα επιτευχθεί σταδιακά ισόρροπη ανάπτυξη και πολεοδομική εξυγίανση της περιοχής του Τοπικού Σχεδίου. Η περιοχή του Τοπικού Σχεδίου περιλαμβάνει τις περιοχές των Δήμων Λάρνακας και Αραδίππου, τις περιοχές των Κοινοτικών Συμβουλίων Δρομολαξιάς, Μενεού και Λειβαδιών, το παραλιακό μέτωπο των Κοινοτικών Συμβουλίων Βορόκληνης και Πύλας και μικρό μέρος της περιοχής του Κοινοτικού Συμβουλίου Καλού Χωριού Σχέδιο Αρ. 1. Η έκταση της περιοχής του Τοπικού Σχεδίου ανέρχεται σε 11547,4 εκτάρια. Σύμφωνα με την απογραφή Πληθυσμού 2011 ο πληθυσμός της περιοχής του Τοπικού Σχεδίου Λάρνακας ανέρχεται σε 86,723 άτομα. [Πηγή: Τοπικό Σχέδιο Λάρνακας] 21

22 Εικόνα 3 Τοπικό Σχέδιο Λάρνακας Δομή Ανάπτυξης στην περιοχή του Τοπικού Σχεδίου Η δομή της περιοχής του Τοπικού Σχεδίου επηρεάστηκε καθοριστικά από διάφορους παράγοντες όπως η ύπαρξη της παραλίας, της Αλυκής, των Διυλιστηρίων και Πετρελαιοδεξαμενών, του Λιμανιού, της Μαρίνας και του Αερολιμένα. Σημαντική επίδραση στη δομή της ανάπτυξης στην περιοχή του Τοπικού Σχεδίου είχε επίσης, η διαχρονική εξέλιξη της πόλης και των περιχώρων της χωρίς πoλεoδoμικό σχέδιο και ειδικά η ανέλιξη της πόλης ως "σιαμαίας", που αποτελείται από τις δυο ευδιάκριτες ενότητες της Σκάλας και της Λάρνακας, η κερδοσκοπία στη γη, η στροφή του τουριστικού ρεύματος προς τη θάλασσα και η ανέγερση Κυβερνητικών Οικισμών για στέγαση εκτοπισθέvτωv. Οι πιο πάνω παράγοντες είχαν άμεση επίδραση στη σταδιακή διαμόρφωση της σημερινής δομής της ανάπτυξης στην περιοχή του Τοπικού Σχεδίου, που συνοπτικά συνίσταται: (α) Στη διαμόρφωση ενός ακτινωτού οδικού δικτύου που συγκλίνει προς το Αστικό Εμπορικό Κέντρο, η μορφή του οποίου επηρεάζεται σε καθοριστικό βαθμό από τη φυσιογνωμία της περιοχής. (β) Στη συγκέντρωση των πλείστων αστικών λειτουργιών και δραστηριοτήτων στο Αστικό Εμπορικό Κέντρο, ενώ παράλληλα τα τελευταία κυρίως χρόνια, αναπτύχθηκαν φυγόκεντρες τάσεις για εγκατάσταση αστικών χρήσεων γης και λειτουργιών, κατά μήκος βασικών ακτινωτών δρόμων και σε μικρότερο βαθμό στις παρυφές της πόλης και των περιχώρων. 22

23 Αποτέλεσμα των τάσεων αυτών ήταν ανάμεσα σε άλλα, η ανάμειξη ασυμβίβαστων χρήσεων γης και η κυκλοφοριακή φόρτιση ορισμένων δρόμων πέραν των αντικειμενικών δυνατοτήτων τους. (γ) Στη μη οργανωμένη επέκταση τόσο της πόλης όσο και των περιχώρων, ιδίως μετά τον οικοδομικό οργασμό που ακολούθησε την τούρκικη εισβολή. Οι περιοχές αυτές εξαπλώθηκαν κάθετα και οριζόντια χωρίς στοιχειώδη πολεοδομικό σχεδιασμό, δημιουργώντας ένα σύνολο ετερόκλητων στοιχείων, οικοδομικών συνονθυλευμάτων και διασκορπισμένων αναπτύξεων. (δ) Στη γραμμική τουριστική ανάπτυξη κατά μήκος του παραλιακού μετώπου. (ε) Στην κατασκευή του Λιμανιού και του Διεθνούς Αερολιμένα. (στ) Στην ανέγερση Κυβερνητικών Οικισμών Στέγασης και Αυτοστέγασης Εκτοπισθέντων στις παρυφές της πόλης και των περιχώρων. [Πηγή: Τοπικό Σχέδιο Λάρνακας] 23

24 4 Αποτύπωση υφιστάμενης κατάστασης στο Δήμο Αραδίππου 4.1 Στρατηγική «Έξυπνη Βιομηχανική Πόλη Αραδίππου» Ο Δήμος Αραδίππου έχει αναπτύξει Στρατηγική ώστε να αποτελέσει «Έξυπνη Βιομηχανική Πόλη». Η Στρατηγική αυτή έχει υποβληθεί και εγκριθεί από το Υπουργείο Οικονομικών για προώθησή του για χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων στα πλαίσια του Προγράμματος European Fund for Strategic Investments ( Juncker Plan ). Η πιο πάνω στρατηγική έχει σχεδιαστεί σε συνεργασία με τον ευρωπαϊκό σύνδεσμο Energy Cities ( ο οποίος έχει ενεργό ρόλο στο «Σύμφωνο των Δημάρχων». Η Στρατηγική «Έξυπνη Βιομηχανική Πόλη Αραδίππου» είναι Επενδυτική Στρατηγική η οποία επικεντρώνεται στην Οικονομική Ανάπτυξη της περιοχής, αποτελώντας ταυτόχρονα συνειδητή προσπάθεια για μείωση των ρύπων ώστε ο Δήμος Αραδίππου να αποτελέσει Έξυπνη Πόλη με σχεδόν μηδενικό ενεργειακό ισοζύγιο. Η στρατηγική περιλαμβάνει κυρίως τρεις άξονες προτεραιότητας για επενδυτική δραστηριότητα ως ακολούθως: Ενέργεια: Εγκατάσταση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και Δράσεις Ενεργειακής Αποδοτικότητας στη Βιομηχανική και την Οικιστική περιοχή του Δήμου. Εμπόριο: Ανάπτυξη της Βιομηχανικής Περιοχής Αραδίππου ως Διαμετακομιστικού Σταθμού Εμπορίου με χρήση καθαρών μορφών ενέργειας. Ανάπτυξη γης: Θεματικός τουρισμός ως Έξυπνη Πόλη. Οι άξονες αυτοί εφαρμόζονται τόσο στην Οικιστική όσο και στη Βιομηχανική Περιοχή του Δήμου Αραδίππου και οι αντίστοιχες στρατηγικές δράσεις θα ενημερώνουν το Σχέδιο Δράσης για τη Βιώσιμη Ενέργεια του Δήμου με τον κωδικό SCx. Όπου θεωρείται απαραίτητο, ξεχωριστά έγγραφα θα διευκρινίζουν τη σχετική δραστηριότητα αναλύοντας τα σχετικά αποτελέσματα. Εικόνα 4 Στρατηγική «Έξυπνη Βιομηχανική πόλη Αραδίππου» 24

25 4.2 Περιγραφή των κτιρίων του Δήμου Αραδίππου Το ωράριο λειτουργίας για όλες τις υπηρεσίες του Δήμου είναι 07:30 15:00 για την θερινή και την χειμερινή περίοδο. Ο κυριότερος καταναλωτής ενέργειας όσον αφορά τα κτίρια του Δήμου είναι το Δημοτικό Μέγαρο. 4.3 Οδικός φωτισμός του Δήμου Αραδίππου Σύμφωνα με στοιχεία της ΑΗΚ, η συνολική κατανάλωση ενέργειας το 2009 για τον οδικό φωτισμό ήταν ίση με 2.436ΜWh. Ο υφιστάμενος αριθμός φωτιστικών σωμάτων στον Δήμο ανέρχεται στα Ο τύπος και η ισχύς των λαμπτήρων φαίνονται στον πιο κάτω πίνακα: Πίνακας 8 Τύποι λαμπτήρων οδικού φωτισμού στο Δήμο Αραδίππου Τύπος λαμπτήρα Ισχύς λαμπτήρα Αριθμός Νατρίου υψηλής πίεσης 250 W 106 Νατρίου υψηλής πίεσης 150 W 290 Νατρίου υψηλής πίεσης 70 W 2925 Νατρίου υψηλής πίεσης 50 W 1423 Νατρίου χαμηλής πίεσης 90 W 46 Συμπαγούς φθορισμού 21 W 7 Ώρες λειτουργίας λαμπτήρων : Σύμφωνα με στοιχεία της ΑΗΚ, η διμηνιαία διατίμηση του Οδικού Φωτισμού της πόλης ανήκει στον Κώδικα 35. Να σημειωθεί ότι κάθε μέρα η ακριβής ώρα ενεργοποίησης/απενεργοποίησης του Οδικού Φωτισμού είναι διαφορετική και ακολουθεί την αλλαγή στις ώρες ανατολής και δύσης του ήλιου. Η περίοδος παροχής ρεύματος μπορεί να αυξάνεται από τη δύση μέχρι την ανατολή του ήλιου εφόσον ζητηθεί από τον Δήμο Αραδίππου. 4.4 Άδειες οικοδομής στο Δήμο Αραδίππου Στον πίνακα που ακολουθεί, παρατίθενται στοιχεία σχετικά με την έκδοση άδειας οικοδομής στον Δήμο Αραδίππου για τα έτη Τα στοιχεία αυτά αφορούν τον αριθμό, την αξία και το εμβαδόν των αδειών οικοδομής που εκδόθηκαν καθώς και τον αριθμό των οικιστικών μονάδων. Πίνακας 9 Στοιχεία για τις άδειες οικοδομής στο Δήμο Αραδίππου [Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Κύπρου] Αριθμός Εμβαδόν Αξία Οικιστικές Μονάδες 25

26 Number Area (m²) Value ( 000 s) Dwelling Units ,172 61, ,485 52, ,430 20, ,631 35, Δημόσιες συγκοινωνίες Οι δημόσιες συγκοινωνίες στα όρια του Δήμου πραγματοποιούνται από την εταιρεία Λεωφορεία «Ζήνωνας ΛΤΔ». Η εταιρεία αυτή εκτελεί όλες τις διαδρομές εντός της αστικής και της περιφερειακής Επαρχίας Λάρνακας. Εκτός από τα καθημερινά δρομολόγια, εκτελούνται επίσης και δρομολόγια νυχτερινά αλλά και δρομολόγια κατά τις δημόσιες αργίες. Τα δρομολόγια που περιλαμβάνουν περιοχές του Δήμου Αραδίππου παρουσιάζονται στον Πίνακα που ακολουθεί: Νυχτερινό δρομολόγιο 444. Εσωτερικό Δρομολόγιο 433 Εσωτερικό Δρομολόγιο 434 Δρομολόγιο 435 ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ - ΒΕΡΓΙΝΑ - ΚΑΜΑΡΕΣ 2 - ΛΙΜΑΝΙ - ΛΑΡΝΑΚΑ ΝΥΧΤΕΡΙΝΑ ΔΡΟΜΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ - ΣΑΒΒΑΤΟ & ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΑΡΓΙΕΣ ΠΕΡΙΟΧΗ ΡΙΖΟΕΛΙΑΣ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ- ΠΛΑΤΕΙΑ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ ΠΕΡΙΟΧΗ Ν. ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΟΥ - ΠΛΑΤΕΙΑ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ - ΛΑΡΝΑΚΑ Εικόνα 5 Διάγραμμα νυχτερινού δρομολογίου 444 [Πηγή: 26

27 4.5 Διαχείριση στερεών απορριμμάτων και Ανακύκλωση στο Δήμο Αραδίππου Η περισυλλογή των στερεών απορριμμάτων γίνεται από τις υπηρεσίες του Δήμου Αραδίππου και η διάθεση τους γίνεται στο κέντρο Διαχείρισης Απορριμμάτων στην Κόσιη. Το πρόγραμμα περισυλλογής ανακυκλώσιμων υλικών στα όρια του Δήμου Αραδίππου πραγματοποιείται από εργολάβο της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης Green Dot Κύπρου από το Το πρόγραμμα ανακύκλωσης που εφαρμόζεται στο Δήμο είναι το σύστημα από πόρτα σε πόρτα, δηλαδή απορριμματοφόρα του εργολάβου της Green Dot συλλέγει τα ανακυκλώσιμα υλικά έξω από το σπίτι κάθε κατοικίας και υποστατικού. Στα όρια του Δήμου Αραδίππου εκτός από το σύστημα ανακύκλωσης από πόρτα σε πόρτα, τοποθετήθηκαν και κάλαθοι ανακύκλωσης, PMD (μπλε), χαρτιού (καφέ) και γυαλιού και η περισυλλογή τους γίνεται κάθε εβδομάδα παράλληλα με τις οικίες. Οι κάδοι γυαλιού περισυλλέγονται όταν γεμίσουν πλήρως. 4.6 Ευρωπαϊκά και Διεθνή προγράμματα Ο Δήμος Αραδίππου συμμετέχει στα ακόλουθα ευρωπαϊκά και διεθνή προγράμματα, εκ των οποίων κάποια είναι συγχρηματοδοτικά: Σύμφωνο των Νησιών Το έργο ISLE-PACT στοχεύει στην ανάπτυξη Νησιώτικων Αειφόρων Ενεργειακών Σχεδίων Δράσης με σκοπό την κάλυψη ή την υπέρβαση των στόχων αειφορίας της Ε.Ε. που έθεσε για το 2020, δηλαδή τη μείωση των εκπομπών CO 2 τουλάχιστον κατά 20%. «Energy Cities» Η Αραδίππου αποτελεί τον πρώτο Δήμο της Κύπρου ο οποίος συνδέεται με τον εξαίρετο Ευρωπαϊκό Σύνδεσμο Energy Cities που αριθμεί πέρα των 1000 μελών, πόλεων σε 30 χώρες, διευρύνοντας τις δυνατότητές του για συνεργασία με συνεργαζόμενες ευρωπαϊκές πόλεις με στόχο την προσέλκυση ευρωπαϊκών και ιδιωτικών επενδύσεων σε έργα Έξυπνης και Βιώσιμης Οικονομικής Ανάπτυξης στον Δήμο. Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα «ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ - IMAST» Το έργο προνοεί την κατασκευή μονάδας κομποστοποίησης των κτηνοτροφικών αποβλήτων των βοοειδών, για παραγωγή εδαφοβελτιωτικού (κόμποστ) ou.org.cy/1/index.ph p/el/u-8/currentprograms/214-imast 27

28 «Προγράμματα Ένταξης από τοπικές Αρχές προς Υπηκόους Τρίτων Χωρών» Στόχος του έργου, είναι η υποβοήθηση της διαδικασίας ένταξης των Υπηκόων Τρίτων Χωρών (ΥΤΧ) στην Κυπριακή Κοινωνία και η βελτίωση πρακτικών και πολιτικών που εφαρμόζονται σε σχέση με τους ΥΤΧ. Πρόληψη και Διαχείριση Φυσικών Κινδύνων στις Χωρικές Ενότητες Δήμου Ηρακλείου, Περιφ/κής Ενότητας Σάμου, Δήμου Αραδίππου και Επαρχίας Πάφου με το ακρωνύμιο ΦΥΚΗΣΑΠ Το έργο είναι ένα ενιαίο σύνολο δράσεων που συμβάλλει αποτελεσματικά στην πρόληψη και διαχείριση των φυσικών κινδύνων, δεδομένου ότι δίνει την ευκαιρία στους εταίρους του να παρέμβουν σε τομείς της αρμοδιότητάς τους αξιοποιώντας την εμπειρία και τεχνογνωσία των άλλων εταίρων τους, αναπτύσσει εργαλεία που βοηθούν στον ολοκληρωμένο σχεδιασμό για πρόληψη, αντιμετώπιση και συντονισμό, αναπτύσσει τη διασυνοριακή συνεργασία και τέλος αναπτύσσει και αξιοποιεί τον εθελοντισμό και την ενεργή συμμετοχή του τοπικού πληθυσμού. ELIH-MED (Energy Efficiency of Low Income Housing in the Mediterranean) Κύριος στόχος του έργου είναι να αναγνωρίσει και να εφαρμόσει καινοτόμες τεχνολογικές λύσεις και μηχανισμούς χρηματοδότησης για την αύξηση της ενεργειακής απόδοση σε οικίες χαμηλού ετήσιου εισοδήματος στο χώρο της Μεσογείου. O Δήμος Αραδίππου πρόκειται να συγχρηματοδοτήσει τις ενεργειακές ανακαινίσεις 2 κατοικιών στα όρια του Δήμου Εργασιακή και Κοινωνική Ενεργοποίηση Ατόμων που ανήκουν στις Ευάλωτες Ομάδες μέσω της ανάπτυξης Κοινωνικών Δεξιοτήτων και άλλων Δραστηριοτήτων Το πρόγραμμα έχει σαν στόχο την άμβλυνση του φαινομένου του κοινωνικού αποκλεισμού, τη διασφάλιση των κατάλληλων προϋποθέσεων και μηχανισμών πρόσβασης στην αγορά εργασίας και την ενσωμάτωση των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων στο κοινωνικό σύνολο. Οι ομάδες-στόχοι του προγράμματος είναι οι άνεργοι, οι νέοι που έχουν ou.org.cy/1/index.ph p/el/u-8/currentprograms/356-euprojects ou.org.cy/1/index.ph p/el/u-8/current- programs/163- fykisap ou.org.cy/1/index.ph p/el/u-8/current- programs/164- welfare-programs 28

29 εγκαταλείψει πρόωρα το σχολείο, τα άτομα που είτε εκδηλώνουν αντικοινωνική συμπεριφορά είτε είναι χρήστες εξαρτησιογόνων ουσιών και οι μονογονιοί. 4.7 Στατιστικά Δήμου Αραδίππου Πίνακας 10 Πληθυσμός και κατοικία [Πηγή: Απογραφή 2011] Πληθυσμός και κατοικία Πληθυσμός Συνήθους διαμονής 5615 Κενές και προσωρινής διαμονής 973 Αριθμός νοικοκυριών 5665 Αριθμός ιδρυμάτων 1 Μέσο μέγεθος νοικοκυριού 3.4 Πίνακας 11 Τύποι κτιρίων [Πηγή: Απογραφή 2011] Τύποι κτιρίων Μονο-κατοικία 4111 Διπλο-κατοικία 1056 Σπίτια σε συνεχή δόμηση 149 Βοηθητικό σπίτι 80 Πολυ-κατοικία 922 Κατοικία σε κτίριο μεικτής χρήσεως 191 Κτίριο άλλου τύπου 2 Πίνακας 12 Έτος κατασκευής κατοικιών [Πηγή: Απογραφή 2011] Έτος κατασκευής κτηριών Κατοικίες μέχρι το Από 1981 μέχρι το Από 2001 μέχρι το Δε δηλώθηκε 58 Σύνολο

30 Πίνακας 13 Οικονομικές δραστηριότητες [Πηγή: Απογραφή 2011] Οικονομικές δραστηριότητες Οικονομικά ενεργός πληθυσμός 4216 Άνεργοι 387 Εργαζόμενοι 3829 Εργαζόμενοι στον πρωτογενή τομέα 23 Εργαζόμενοι στο δευτερογενή τομέα 306 Εργαζόμενοι στον τριτογενή τομέα 3456 Δεν δηλώθηκε 44 Πίνακας 14 Αριθμός καταναλωτών ηλεκτρικής ενέργειας [Πηγή: ΑΗΚ 2014] Αριθμός καταναλωτών ηλεκτρικής ενέργειας ΟΙΚΙΑΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ 7,265 Κατοικίες 7,022 Ηλεκτρικές θερμάστρες με αποθήκευση (storage heaters) σε κατοικίες 243 ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ 262 Γεωργία, δασοκομία και αλιεία [A] 261 Ορυχεία και λατομεία [B] 1 ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ 341 Μεταποίηση [C] 254 Παροχή ηλεκτρικού ρεύματος [D] 0 Παροχή νερού, επεξεργασία λυμάτων και Διαχείριση αποβλήτων [E] 10 Κατασκευές [F] 77 ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ 1,329 Χονδρικό και λιανικό εμπόριο [G] 355 Μεταφορά και αποθήκευση [H] 318 Ξενοδοχεία και εστιατόρια [I] 71 Ενημέρωση και επικοινωνία [J] 58 Χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές [K] 11 Διαχείριση ακίνητης περιουσίας [L] 11 Επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες [M] 50 Διοικητικές και υποστηρικτικές δραστηριότητες [N] 5 Δημόσια διοίκηση και άμυνα [O] 13 Εκπαίδευση [P] 60 Ανθρώπινη υγεία και κοινωνική μέριμνα [Q] 27 Τέχνες, διασκέδαση και ψυχαγωγία [R] 53 Άλλες Υπηρεσίες [S] 297 ΜΟΝΑΔΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ ΑΠΟ ΑΠΕ 96 Φωτοβολταϊκά συστήματα 96 30

31 4.8 Ξενάγηση στο Δήμο Αραδίππου Εικόνα 6 Μουσείο Καϊμακλιώτη Εικόνα 7 Αρχαιολογικός χώρος «Παναγία Αιματούσα» Εικόνα 8 Απόστολος Λουκάς Εικόνα 9 Άγιος Φανούριος Εικόνα 10 Άγιος Σπυρίδωνας Εικόνα 11 Άης Στρατηγός Εικόνα 12 Μνημείο πεσόντων Εικόνα 13 Μνημείο Μάνας Εικόνα 14 Γυμνάσιο Αραδίππου Εικόνα 15 Λύκειο Αραδίππου 31