ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΣΥΜΠΡΑΞΗ «ΒΙΟ ΗΛΙΣ»

Transcript

1 ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΣΥΜΠΡΑΞΗ «ΒΙΟ ΗΛΙΣ» Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανάπτυξη Ανθρωπίνου Δυναμικού» Θεματικός Άξονας Προτεραιότητας 7: «Διευκόλυνση της πρόσβασης στην Απασχόληση» Κατηγορία Παρέμβασης 1: «Ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης» «Τοπικά σχέδια για την απασχόληση, προσαρμοσμένα στις ανάγκες των τοπικών αγορών εργασίας» ΜΕΛΕΤΗ ΑΠΟΤΥΠΩΣΗΣ ΤΗΣ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΩΝ ΠΡΟΟΠΤΙΚΩΝ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ, ΣΤΗΝ ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΉΛΙΔΑΣ 1

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ, ΣΤΟΧΟΙ, ΔΕΙΚΤΕΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΠΗΓΕΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΡΑΞΗΣ ΤΟ ΕΥΡΥΤΕΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΦΥΣΙΚΟ ΚΑΙ ΔΟΜΗΜΕΝΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΗΛΙΔΑΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 23 Βροχοπτώσεις - Σχετική Υγρασία 24 Άνεμοι ΓΕΩΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ - ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΗΛΙΔΑΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Πληθυσμός Πληθυσμιακή πυκνότητα Δημογραφική φυσιογνωμία Σύνθεση πληθυσμού κατά φύλο Σύνθεση πληθυσμού κατά ηλικία Δημογραφικοί Δείκτες Εκπαίδευση του πληθυσμού Κοινωνικά στοιχεία ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ - ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ Μορφολογικά χαρακτηριστικά Κατανομή Χρήσεων Γης 50 2

3 3.4 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον Πιέσεις στο φυσικό περιβάλλον ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Συνολικό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν Κατά κεφαλή Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν Απασχόληση - Ανεργία Διάρθρωση εργατικού δυναμικού Ανάλυση των επιχειρήσεων ανά κλάδο δραστηριότητας (διψήφιο κωδικό) ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ Πρωτογενής τομέας Γεωργία Υφιστάμενη κατάσταση Φυτικής παραγωγής ανά Καλλικρατικό Δήμο της Περιφερειακής Ενότητας Ηλείας Υφιστάμενη κατάσταση Ζωικής παραγωγής ανά ανά Καλλικρατικό Δήμο της Περιφερειακής Ενότητας Ηλείας Δευτερογενής τομέας Προβλήματα ανάπτυξης του Δευτερογενή Τομέα Τριτογενής τομέας Η τουριστική ζήτηση στην Περιφέρεια SWOT AΝΑLYSIS ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ S.W.O.T. ΑΝΑΛΥΣΗΣ 112 A. Δυνατά σημεία (strengths) 112 Β. Αδυναμίες (Weaknesses) 112 Γ. Ευκαιρίες (Opportunities) 113 Δ. Απειλές (Threats) ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑ ΚΑΙ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΤΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Κοινοτική Νομοθεσία Εθνική νομοθεσία προιόντων Φυτικής και Ζωικής προέλευσης Εθνική νομοθεσία προιόντων φυτικής προέλευσης Εθνική νομοθεσία προιόντων ζωικής προέλευσης ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑ Η βιολογική γεωργία σε επίπεδο χώρας Η βιολογική γεωργία σε επίπεδο Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας Η βιολογική γεωργία σε επίπεδο Νομού Ηλείας Η βιολογική γεωργία σε επίπεδο Δήμου Ήλιδας και Δημοτικών Ενοτήτων του Δήμου ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ 129 3

4 5.5.1 Η βιολογική κτηνοτροφία σε επίπεδο χώρας Η βιολογική κτηνοτροφία σε επίπεδο Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας Η βιολογική κτηνοτροφία σε επίπεδο Νομού Η βιολογική κτηνοτροφία σε επίπεδο Δήμου Ήλιδας και Δημοτικών Ενοτήτων ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΕΣ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ Συγκριτικά στοιχεία για τις Περιφέρειες και τους Νομούς ΠΡOBΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ Οι προοπτικές του κλάδου γενικά ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΓΕΝΗ ΤΟΜΕΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΗΛΙΔΑΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΣΤΟΝ ΠΡΩΤΟΓΕΝΗ ΤΟΜΕΑ Βασικές αναπτυξιακές επιλογές στην βιολογική γεωργία ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΣΤΟΝ ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗ ΤΟΜΕΑ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΣΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 156 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 159 4

5 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τα ΤοπΣΑ έχουν ως αντικείμενο την ενεργοποίηση και κινητοποίηση των τοπικών φορέων με στόχο την εξασφάλιση της δημιουργίας θέσεων απασχόλησης για ανέργους, ως αποτέλεσμα διάγνωσης εξειδικευμένων τοπικών αναγκών και ανάδειξης των αναπτυξιακών δυνατοτήτων στις περιοχές παρέμβασης. Οι πράξεις αφορούν στην προετοιμασία των ανέργων ωφελουμένων και περιλαμβάνουν όλες τις απαραίτητες ενέργειες, από τη διαδικασία επιλογής μέχρι και την επιβεβαίωση της εξασφάλισης της δημιουργίας θέσεων απασχόλησης και τη διατήρηση αυτών τουλάχιστον για τρείς μήνες. Οι υλοποιούμενες πράξεις έχουν ως πεδίο αναφοράς τις τοπικές αγορές εργασίας και επικεντρώνονται στην υποστήριξη των ωφελουμένων, αλλά και των επιχειρήσεων μιας οριοθετημένης περιοχής, για τη σύζευξη της προσφοράς και της ζήτησης εργασίας. Οι πράξεις δίνουν έμφαση τόσο στην εξυπηρέτηση των αναγκών της υπάρχουσας τοπικής επιχειρηματικής κοινότητας, όσο και στη διεύρυνση αυτής μέσω της υποστήριξης και ενίσχυσης νέων επιχειρηματιών και της ανάδειξης νέων βιώσιμων πεδίων επιχειρηματικής δραστηριότητας. Οι ωφελούμενοι του παρόντος ΤοπΣΑ είναι άνεργοι, εγγεγραμμένοι στα Μητρώα Ανεργίας του ΟΑΕΔ. Επίσης, δυνητικοί ωφελούμενοι μπορεί να είναι και οι κάτωθι: Α. Νέοι επιστήμονες (ιατροί, οδοντίατροι, κτηνίατροι, φαρμακοποιοί, δικηγόροι, μηχανικοί που είναι απόφοιτοι Πανεπιστημιακών, Πολυτεχνικών Σχολών), εφόσον πληρούν τις παρακάτω προϋποθέσεις: Να έχουν κάνει έναρξη επιτηδεύματος (στην αρμόδια Δ.Ο.Υ.) υποχρεωτικά από την και μετά. Δύνανται να ενταχθούν στο πρόγραμμα και όσοι έχουν προβεί σε έναρξη επιτηδεύματος από την 01/01/2011 και μετά, δηλώνοντας ως έδρα την οικία τους, με την προϋπόθεση ότι από την 02/01/2012 και μετά, έχουν προβεί σε πρώτη μεταβολή έδρας σε ανεξάρτητο επαγγελματικό χώρο. Ως ημερομηνία έναρξης θα θεωρείται η πρώτη μεταβολή. 5

6 Β. Ασφαλισμένοι στον ΟΓΑ, με ατομικό εισόδημα από γεωργικές δραστηριότητες που δεν υπερβαίνει τις για το οικονομικό έτος 2013 (εισοδήματα του 2012) το δε ατομικό πραγματικό, ή αντικειμενικό εισόδημά τους από τις λοιπές πηγές δεν υπερβαίνει το ποσό των 9.000,00. Επισημαίνεται ότι δεν πρέπει να υπερβαίνουν ανά κατηγορία τα όρια του εισοδήματος. 1.1 ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Στόχος των ΤοπΣΑ είναι η εξασφάλιση της δημιουργίας θέσεων απασχόλησης για ανέργους, με την ενεργοποίηση και κινητοποίηση των τοπικών φορέων. Το Πρόγραμμα περιλαμβάνει δράσεις όπως κατάρτιση και επιμόρφωση, εκπαιδευτική πρακτική άσκηση σε ιδιωτικές επιχειρήσεις, εκπόνηση business plan, εξειδικευμένες υπηρεσίες αξιολόγησης και έρευνας για τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων, παροχή υποστήριξης σε νομικά και φορολογικά θέματα. Ο στόχος του ΤοπΣΑ είναι, οι ωφελούμενοι άνεργοι, αφού ολοκληρώσουν την προετοιμασία τους μέσω των παραπάνω δράσεων, να είναι σε θέση ώστε: να ιδρύσουν επιχειρήσεις, οι οποίες θα αξιοποιούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής τους να αποκτήσουν τις προϋποθέσεις για να επιδοτηθούν/επιχορηγηθούν από άλλα επενδυτικά προγράμματα να αναπτύξουν δεξιότητες που θα καλύψουν τις διαπιστωμένες ανάγκες των τοπικών επιχειρήσεων που θα τους προσλάβουν. Η περιοχή στην οποία θα υλοποιηθεί το Πρόγραμμα, καθώς και οι τομείς παρέμβασης, προσδιορίστηκαν στο Σχέδιο Δράσης που υπέβαλλε η Αναπτυξιακή Σύμπραξη και αφορά την περιοχή του Δήμου Ήλιδας και την ευρύτερη περιοχή. Στόχος της παρούσας μελέτης είναι η αποτύπωση της υπάρχουσας κατάστασης και των αναπτυξιακών προοπτικών στον τομέα της βιολογικής καλλιέργειας και επιχειρηματικότητας στο Δήμο Ήλιδας και την ευρύτερη περιοχή, με σκοπό η βιοκαλλιέργεια να αποτελέσει μια ελκυστική οικονομική δραστηριότητα, με ενδιαφέρουσες προοπτικές τόνωσης του αγροτικού εισοδήματος και παράλληλα τόνωσης της απασχόλησης με ταυτόχρονη μείωση της ανεργίας 6

7 δεδομένου ότι η περιοχή του Δήμου Ήλιδας, καθώς και η ευρύτερη περιοχή του Ηλειακού Κάμπου, παρουσιάζουν συγκριτικά πλεονεκτήματα που αναλύονται παρακάτω. 1.2 ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ, ΣΤΟΧΟΙ, ΔΕΙΚΤΕΣ Οι προτάσεις εμπίπτουν στην ακόλουθη θεματική προτεραιότητα και κατηγορία πράξεων και οικονομική δραστηριότητα ανά Άξονα Προτεραιότητας ή και ανά Επιχειρησιακό Πρόγραμμα. ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΚΧΩΡΗΣΗΣ 5307 ΑΞΟΝΑΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ Διευκόλυνση της πρόσβασης στην Απασχόληση στις 8 περιφέρειες σύγκλισης ΣΤΟΧΟΣ Σύγκλιση ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ Υλοποίηση ενεργών και προληπτικών μέτρων στην αγορά εργασίας ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΡΑΞΗΣ Τοπικά σχέδια για την απασχόληση, προσαρμοσμένα στις ανάγκες των τοπικών αγορών εργασίας Οι προτάσεις συμβάλλουν στους ειδικούς στόχους του Άξονα Προτεραιότητας και συνεισφέρουν στην εκπλήρωση των σχετικών δεικτών παρακολούθησης, οι οποίοι είναι: Ειδικοί Στόχοι Ενίσχυση της απασχόλησης των νέων μέσω ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης. Ενίσχυση της απασχόλησης των γυναικών μέσω ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης. Ενεργοποίηση των μακροχρόνια ανέργων και των ατόμων από ειδικές κοινωνικές ομάδες, που απειλούνται περισσότερο από τον αποκλεισμό από την αγορά εργασίας μέσω της εφαρμογής ειδικά στοχευόμενων δράσεων. Βελτίωση της αποτελεσματικότητας των πολιτικών απασχόλησης. Δείκτες Παρακολούθησης 7

8 Αριθμός ανέργων που ωφελούνται από ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης (Κατάρτιση, STAGE, ΝΘΕ, ΝΕΕ) Αριθμός ανέργων που συμμετείχαν σε ενέργειες κατάρτισης Αριθμός ανέργων ωφελουμένων στο πλαίσιο των ΤΟΠΣΑ που προωθούνται σε απασχόληση ή σε πρόγραμμα ενίσχυσης της απασχόλησης Τους φορείς που εμπίπτουν στις παρακάτω κατηγορίες δυνητικών Δικαιούχων: * Αναπτυξιακές Συμπράξεις βάσει του άρθρου 18, του Ν. 4019/2011 Αναπτυξιακές Συμπράξεις βάσει του άρθρου 18, του Ν. 4019/2011, ως Δυνητικοί Δικαιούχοι Πράξεων στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος 05: Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού", του Άξονα Προτεραιότητας 07: Διευκόλυνση της πρόσβασης στην Απασχόληση στις 8 περιφέρειες σύγκλισης, της Κατηγορίας Πράξης «Τοπικά σχέδια για την απασχόληση, προσαρμοσμένα στις ανάγκες των τοπικών αγορών εργασίας», που συγχρηματοδοτούνται από το ΕΚΤ. Για την υποβολή προτάσεων έργων (πράξεων), προκειμένου να ενταχθούν και χρηματοδοτηθούν στα πλαίσια του παραπάνω Άξονα Προτεραιότητας του Επιχειρησιακού Προγράμματος. Δυνητικοί δικαιούχοι των πράξεων ΤοπΣΑ είναι οι Αναπτυξιακές Συμπράξεις (Α.Σ.), όπως αυτές ορίζονται, οργανώνονται και λειτουργούν βάσει του άρθρου 18 του Ν.4019/2011. Σύμφωνα με τα οριζόμενα στο παραπάνω άρθρο: «Εταίροι των Αναπτυξιακών Συμπράξεων μπορεί να είναι: α) τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, β) οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης α βαθμού και οι κοινωφελείς επιχειρήσεις των ΟΤΑ α και β βαθμού, γ) οι δημόσιοι οργανισμοί και επιχειρήσεις, δ) οι αναπτυξιακές ανώνυμες εταιρείες του άρθρου 194 του Ν. 3852/2010 και του άρθρου 252 παρ.3 εδ. β του Ν. 3463/2006, ε) τα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου κερδοσκοπικού ή μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, και στ) οι συνδικαλιστικές οργανώσεις εργοδοτών και εργαζομένων. Οι υπό στοιχεία α), β) και γ) φορείς δεν δύναται να ορισθούν συντονιστές εταίροι των Συμπράξεων». 8

9 Οι Αναπτυξιακές Συμπράξεις δεν μπορούν να αποτελούνται από λιγότερους των τριών Εταίρων, επί ποινή απαραδέκτου, άλλως δεν μπορούν να καταστούν Δικαιούχοι. Ένας φορέας μπορεί να συμμετάσχει σε περισσότερες της μίας Αναπτυξιακές Συμπράξεις (Α.Σ.), αλλά μπορεί να είναι συντονιστής μόνο σε μία Α.Σ. Η ίδια Αναπτυξιακή Σύμπραξη μπορεί να υποβάλει μόνο μία πρόταση στο πλαίσιο της παρούσας πρόσκλησης. 1.3 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Η μεθοδολογία που θα ακολουθηθεί για την εκπόνηση της μελέτης, βασίζεται στην ανάγκη αποτύπωσης της υπάρχουσας κατάστασης και των αναπτυξιακών προοπτικών στον τομέα της βιολογικής καλλιέργειας και επιχειρηματικότητας στην περιοχή του Δήμου Ήλιδας. Η μεθοδολογία θα περιλαμβάνει τα ακόλουθα: Συγκέντρωση στατιστικών στοιχείων από κάθε διαθέσιμη πηγή Συναντήσεις και επισκέψεις όπου και με όποιους κριθεί απαραίτητο για την ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης Αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης Διερεύνηση των αναπτυξιακών προοπτικών στον τομέα της βιολογικής καλλιέργειας και επιχειρηματικότητας Φάσεις υλοποίησης: 9

10 Α. Προετοιμασία και Οργάνωση Β. Συλλογή Στοιχείων Γ. Αξιολόγηση υφιστάμενης κατάστασης και προοπτικών του κλάδου Προπαρασκευαστικές Ενέργειες Συναντήσεις και επισκέψεις με φορείς Περιγραφή και Αξιολόγηση Υφιστάμενης Κατάστασης Διαμόρφωση Στρατηγικής και Αναπτυξιακών Προτεραιοτήτων 1.4 ΠΗΓΕΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Βασική πηγή στατιστικών στοιχείων αποτέλεσε η ΕΛΣΤΑΤ. Οι συγκεκριμένες πηγές κατά ΕΛΣΤΑΤ αναφέρονται στους σχετικούς πίνακες και δείκτες της μελέτης. Στατιστικά στοιχεία συγκεντρώθηκαν, επίσης από τις Νομαρχιακές και Περιφερειακές Υπηρεσίες και τον Δήμο. Οι συγκεκριμένες πηγές αναφέρονται στα σχετικά κεφάλαια. Άλλα δεδομένα αντλήθηκαν από τις μελέτες που έχουν ήδη εκπονηθεί και περιείχαν στοιχεία ανάλυσης. Ποιοτικά και περιγραφικά στοιχεία και πληροφορίες συγκεντρώθηκαν επίσης και με επιτόπια παρατήρηση και καταγραφές πεδίου. Τα στατιστικά στοιχεία που συγκεντρώθηκαν οργανώθηκαν σε ψηφιακές βάσεις δεδομένων για παραπέρα επεξεργασία. 10

11 1.5 ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΡΑΞΗΣ Η Αναπτυξιακή Σύμπραξη «Βίο Ήλις», που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του προτεινόμενου Σχεδίου, αποτελεί ένα πολύμορφο φορέα με σκοπό την δημιουργία υποδομών και την προώθηση πρακτικών με την αξιοποίηση εναλλακτικών τρόπων για την επαγγελματική δραστηριοποίηση ανέργων νέων επιστημών ασφαλισμένων στον ΟΓΑ και την ενδυνάμωσή της για την εφικτότητα της απασχόλησης και εν τέλει της κοινωνικής τους ένταξης, Το εταιρικό σχήμα της προτεινόμενης Αναπτυξιακής Σύμπραξης η οποία συστήνεται από επτά (7 ) τοπικούς φορείς που δραστηριοποιούνται σε διαφορετικά επίπεδα διοίκησης στον Νομό Ηλείας, διακρίνεται από πληρότητα, πολυμορφία και αντιπροσωπευτικότητα ως προς την σύνθεση της, γεγονός που εξασφαλίζει ευελιξία, καταλληλότητα και ικανότητα όσον αφορά: - το κεντρικό πρόβλημα που καλείται να αντιμετωπίσει - τις δράσεις που έχει σχεδιάσει να υλοποιήσει - την μελλοντική αξιοποίηση και διάδοση των αποτελεσμάτων του Σχεδίου Η Αναπτυξιακή Σύμπραξη αναπτύσσει στοχευμένες δράσεις που επιδιώκουν να λειτουργήσουν αντισταθμιστικά στα εξής: Ενίσχυση της απασχόλησης των νέων μέσω ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης. Ενίσχυση της απασχόλησης των γυναικών μέσω ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης. Ενεργοποίηση των ανέργων, των νέων επιστημόνων όπως ιατροί, οδοντίατροι, κτηνίατροι, φαρμακοποιοί, δικηγόροι, μηχανικοί και των Ασφαλισμένων στον ΟΓΑ, με ατομικό εισόδημα από γεωργικές δραστηριότητες που δεν υπερβαίνει τις για το οικονομικό έτος 2013 μέσω της εφαρμογής ειδικά στοχευόμενων δράσεων. Βελτίωση της αποτελεσματικότητας των πολιτικών απασχόλησης Η Αναπτυξιακή Σύμπραξη συστάθηκε κατά τέτοιο τρόπο που της επιτρέπει να παρέμβει ουσιαστικά σε αυτά τα προβλήματα και όχι μόνο να προσφέρει απλές λύσεις στα προβλήματα που βιώνουν οι ομάδες στόχος του. Φιλοδοξία της αποτελεί η προώθηση της ευρύτερης εφαρμογής και αξιοποίησης προϊόντων και καλών πρακτικών μέσω των δράσεών 11

12 που αναπτύσσει, για την ενίσχυση τόσο της ενσωμάτωσης των ομάδων στόχου, όσο και της ενίσχυσης της κοινωνικής οικονομίας και επιχειρηματικότητας σε τοπικό επίπεδο. Το σύνολο των φορέων που συνθέτουν την ΑΣ έχουν έδρα εντός της Περιφερειακής Ενότητας Ηλείας και αναπτύσσουν έντονη δράση ο καθένας στον τομέα του. Η σύνθεση της Αναπτυξιακής Σύμπραξης που σχεδίασε το προτεινόμενο έργο και σχεδιάζει να το υλοποιήσει προέκυψε μετά την εφαρμογή των εξής κριτηρίων: - της ικανότητας αποτελεσματικής αντιμετώπισης του κεντρικού προβλήματος - της ανταπόκρισης στις δράσεις του έργου - στην δυνατότητα μελλοντικής αξιοποίησης και διάδοσης - της εξασφάλισης της βέλτιστης συνεργασίας μεταξύ των φορέων Τα ειδικά κριτήρια επιλογής των φορέων της σύμπραξης αντιστοιχούν σε ικανές συνθήκες που εξασφαλίζουν την δυνατότητα ορθολογικής αντιμετώπισης του κεντρικού προβλήματος και αποτελεσματικής εφαρμογής των δράσεων που προτείνονται. Οι συνθήκες αυτές αφορούν: - Την πολυμορφία των φορέων εξασφαλίζοντας την εταιρικότητα σε τοπικό επίπεδο και πολυσυμμετοχικότητα - Την αντιστοίχιση των επιχειρηματικών τους δραστηριοτήτων με τις δράσεις που αναλαμβάνουν - Την τεχνογνωσία και εμπειρία τους στις απαιτήσεις σχεδιασμού και εφαρμογής των δράσεων του σχεδίου - Την ικανότητα αποτελεσματικού τρόπου αντιμετώπισης διαχειριστικών, οργανωτικών, χρηματοοικονομικών και επικοινωνιακών απαιτήσεων υλοποίησης του σχεδίου - Την αντιπροσωπευτικότητα τους όσον αφορά στα διαφορετικά επίπεδα διοίκησης που δραστηριοποιούνται και την εκπροσώπηση των μελών των ομάδων στόχου - Την αποτελεσματική προσέγγιση και συμμετοχή των επωφελούμενων ομάδων και κατανόηση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν την εκπροσώπηση τους στο εταιρικό σχήμα Ενεργός συμμετοχή των ομάδων στόχου 12

13 - Την ικανότητα ενσωμάτωσης των αρχών της ισότητας (Gender mainstreaming) τόσο κατά την ανάπτυξη του σχεδίου, όσο και κατά την υλοποίηση και αξιολόγησή του - Την αποτελεσματική προσέγγιση άλλων φορέων και οργανώσεων για την μελλοντική αξιοποίηση των αποτελεσμάτων του έργου - Την επίτευξη της διάχυσης και αποτελεσματικής διάδοσης των αποτελεσμάτων των δράσεων Η προτεινόμενη αναπτυξιακή σύμπραξη συγκροτείται από τους ακόλουθους φορείς οι οποίοι, ανταποκρίνονται στις παραπάνω συνθήκες και είναι κατάλληλοι να προσεγγίσουν το πρόβλημα και να υλοποιήσουν τις δράσεις του προτεινόμενου έργου : 1. Κοινωφελής επιχείρηση Η Δημοτική Κοινωφελής Επιχείρηση Ήλιδας, κατοχυρώνει με την συμμετοχή της την αντιμετώπιση του κεντρικού προβλήματος και την αποτελεσματική υλοποίηση των δράσεων του έργου μέσω της σημαντικής 14ετούς εμπειρίας που διαθέτει. Η Δημοτική Κοινωφελή Επιχείρηση Ηλιδας προέρχεται από την συγχώνευση των κοινωφελών επιχειρήσεων Αμαλιάδας και Πηνειας και κατά τα έτη λειτουργίας της συνέβαλλε: στην κοινωνική προστασία και αλληλεγγύη, στην παιδεία, τον πολιτισμό και τον αθλητισμό, στο περιβάλλον, στην οργάνωση δημοτικής συγκοινωνίας, στην εκπόνηση και εφαρμογή προγραμμάτων έρευνας και τεχνολογίας για την ανάπτυξη της περιοχής τους. 2. Αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία Η Αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία «ΠΟΛΥΝΟΗ» δραστηριοποιείται στο κοινωνικό, περιβαλλοντικό, πολιτιστικό, αναπτυξιακό, εκπαιδευτικό και επιστημονικό πεδίο, 13

14 αναπτύσσοντας μία cross-border φιλοσοφία ενδυνάμωσης, κοινωνικής ευθύνης, κοινωνικής αλληλεγγύης και βιωσιμότητας. Στα πλαίσια της πρότασης η ΠΟΛΥΝΟΗ θα αναλάβει δράσεις που σχετίζονται με Τον επιχειρηματικό σχεδιασμό και τη γενικότερη επίβλεψη και στήριξη του σχεδίου Διοικητική και τεχνική υποστήριξη του σχεδίου την αξιοποίηση της δικτύωσης που διαθέτει για την προβολή του προγράμματος ενέργειες προβολής και ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης Η αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία «ΠΟΛΥΝΟΗ» δραστηριοποιείται από το 2005 στο κοινωνικό, περιβαλλοντικό, πολιτιστικό, αναπτυξιακό, εκπαιδευτικό και επιστημονικό πεδίο, αναπτύσσοντας μία cross-border φιλοσοφία ενδυνάμωσης, κοινωνικής ευθύνης, κοινωνικής αλληλεγγύης και βιωσιμότητας (αειφόρου ανάπτυξης) γεγονός που την καθιστά ικανή να αντεπεξέλθει αποτελεσματικά στις απαιτήσεις των δράσεων που θα αναλάβει ως εταίρος της παρούσας Αναπτυξιακής Σύμπραξης. 3. Φορείς κατάρτισης Η ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ & ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ Ε.Π.Ε., με έδρα τον Πύργο, αποτελεί ένα δυναμικό Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος. Δραστηριοποιείται κυρίως στον σχεδιασμό και την υλοποίηση προγραμμάτων κατάρτισης για ανέργους, εργαζόμενους, αυτοαπασχολούμενους και μέλη ευπαθών κοινωνικά ομάδων. Σημαντική είναι η εμπειρία της στη δημιουργία εκπαιδευτικών εργαλείων βασισμένων στα πολυμέσα και στην ανάπτυξη εξειδικευμένων παιδαγωγικών μεθόδων με βάση τις ιδιαιτερότητες και τις εξειδικευμένες δυνατότητες της εκάστοτε ομάδας καθώς και στην παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών υποστήριξης σε ανέργους με έμφαση στον επαγγελματικό προσανατολισμό, την προώθηση στην απασχόληση και την επιχειρηματική συμβουλευτική. Η συμμετοχή της ΟΛΥΜΠΙΑΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ συνεισφέρει την τεχνογνωσία και την εμπειρία των στελεχών της στις απαιτήσεις του 14

15 σχεδιασμού και εφαρμογής των συγκεκριμένων δράσεων που αναλαμβάνει, ήτοι, δράσεις κατάρτισης επιμόρφωσης και πληροφόρησης συμβουλευτικής υποστήριξης. 4. Φορείς εκπροσώπησης των εργοδοτών 4. Α. Ελληνικός Σύνδεσμος Νέων Επιχειρηματιών Ηλείας (Ε.ΣΥ.Ν.Ε.Η.) Ο Ελληνικός Σύνδεσμος Νέων Επιχειρηματιών Ηλείας (Ε.ΣΥ.Ν.Ε.Η.) έχει αποστολή να συνεισφέρει ουσιαστικά στη βελτίωση της οικονομικής και κοινωνικής παρουσίας της Ελληνικής Νεανικής Επιχειρηματικότητας. Στόχοι του Συνδέσμου είναι : Η οργάνωση των νέων επιχειρηματιών της Ηλείας και σύνδεση της με νέους επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα και την αλλοδαπή. Η προώθηση της Ευρωπαϊκής ιδέας στους Νέους Επιχειρηματίες. Η προώθηση της επιχειρηματικής ιδέας σε Νέους με τη παροχή της σχετικής υποδομής και κατάρτισης. Η ανάπτυξη και καλλιέργεια επιχειρηματικού πνεύματος καθώς και πνεύματος αλληλεγγύης και συνεργασίας μεταξύ των μελών. Η προώθηση διεθνών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων. Η έμπρακτη συνεισφορά των Νέων Επιχειρηματιών στην οικονομική, επιχειρηματική, κοινωνική και περιβαλλοντική ανάπτυξη της Ελλάδας. Η βελτίωση της πρόσβασης των νέων μικρών επιχειρήσεων σε προγράμματα και θεσμούς και η στήριξη της λειτουργίας τους με την απλοποίηση των διοικητικών διαδικασιών και την δημιουργία ενός σταθερού θεσμικού και οικονομικού περιβάλλοντος που να επιτρέπει την εύκολη ανάπτυξη νέων επιχειρήσεων στην Ελλάδα. Η ενίσχυση καινοτόμων επιχειρηματικών ιδεών Η προώθηση της συνεργασίας και της δημιουργίας δικτύων μεταξύ τους. 15

16 Η ευαισθητοποίηση ενημέρωση παρακίνηση και ενίσχυση για την δημιουργία επιχειρήσεων από νέους και νέες και ενθάρρυνση της συνεργασίας των Πανεπιστημιακών και Τεχνολογικών ιδρυμάτων σε νέες επιχειρήσεις. Η συμμετοχή του Ελληνικού Συνδέσμου Νέων Επιχειρηματιών Ηλείας (Ε.ΣΥ.Ν.Ε.Η.), αναμένεται να συνεισφέρει στις απαιτήσεις του σχεδιασμού και εφαρμογής των δράσεων δικτύωσης που αναλαμβάνει. 4. Β. Επιμελητήριακή Εταιρεία Ανάπτυξης Ηλείας Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία Η Επιμελητήριακή Εταιρεία Ανάπτυξης Ηλείας Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία διαθέτει ουσιαστική παρουσία στο Νομό Ηλείας. Η συμμετοχή της αναμένεται να συνεισφέρει την εμπειρία των στελεχών της στις απαιτήσεις του σχεδιασμού και εφαρμογής των δράσεων δικτύωσης και ενημέρωσης ευαισθητοποίησης που αναλαμβάνει. 5. Φορείς εκπροσώπησης της ομάδας στόχου Ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Βιοκαλλιεργητών Αμαλιάδας και περιχώρων «ΒΙΟΗΛΙΣ» έχει αναπτύξει έντονη και πολυποίκιλη δράση στους τομείς της ενημέρωσης σχολείων για τα βιολογικά προϊόντα και την θρεπτική τους αξία, της διαφήμισης και ενημέρωσης των πολιτών για τα βιολογικά προϊόντα μέσω ΜΜΕ, Εφημερίδων και Internet μέσω της ιστοσελίδας του Επίσης λαμβάνει μέρος σε πολλές εκθέσεις όπως την AGROTIKA στην Θεσσαλονίκη, Ελιά και Ελαιόλαδο στην Αθήνα και BIOFACH στην Γερμμανία, ημερίδες και συνέδρια βιολογικών προϊόντων όπως το ECOFESTIVAL στην Αθήνα και το BIOLOGIKA στη Θεσσαλονίκη καθώς και σε περίπτερα στην Ηλείας εκθέτοντας τα προϊόντα του. Τα θέματα των Ημερίδων που έχει παρακολουθήσει έχουν σχέση με την ανάπτυξη βιολογικών προϊόντων, τους φορείς πιστοποίησης, τις καινοτόμες καλλιέργειες όπως τα σαλιγκάρια, το ιπποφαές, γκοτζό κ.α. Ο Συνεταιρισμός αποσκοπώντας στην βελτίωση της κοινωνικής κατάστασης και του βιοτικού επιπέδου των μελών του παρέχει ταυτόχρονα τεχνική βοήθεια και συνεταιριστική εκπαίδευση στα μέλη του. 16

17 Η συμμετοχή του Συνεταιρισμού Βιοκαλλιεργητών Αμαλιάδας και περιχώρων «ΒΙΟΗΛΙΣ», αναμένεται να συνεισφέρει την εμπειρία των στελεχών της στις απαιτήσεις του σχεδιασμού και εφαρμογής των δράσεων δικτύωσης που αναλαμβάνει. 6. Φορείς επιχειρηματικότητας Η εταιρεία «Ιωάννης Αγγελίδης και Σια Ο.Ε» δραστηριοποιείται στην εκπόνηση μελετών Οργάνωσης και επιχειρησιακής έρευνας, στην παροχή Υπηρεσιών υποστήριξης επιχειρήσεων για την ένταξή τους σε Αναπτυξιακά προγράμματα και στην παροχή επιχειρηματικών συμβουλών. Ειδικότερα ο Διαχειριστής της Ιωάννης Αγγελίδης Οικονομολόγος - Μελετητής διαθέτει τριακονταετή εμπειρία σε ένα ευρύ φάσμα οικονομικών μελετών καθώς από το 1983 δραστηριοποιείται επαγγελματικά κυρίως στους Νομούς Αχαΐας, Ηλείας, Αιτωλοακαρνανίας, Μεσσηνίας και Ζακύνθου. Η σημαντική εμπειρία της στην εκπόνηση Αναπτυξιακών μελετών και μελετών έρευνας αγοράς θα συμβάλλει καθοριστικά στην επιτυχή ολοκλήρωση και παράδοση της μελέτης αποτύπωσης της υπάρχουσας κατάστασης και των αναπτυξιακών προοπτικών στον τομέα της βιολογικής καλλιέργειας και επιχειρηματικότητας, στο διευρυμένο Δήμο Ήλιδας. Συμπερασματικά, η συμμετοχή της εταιρείας «Ιωάννης Αγγελίδης και Σια Ο.Ε» αναμένεται να συνεισφέρει με την τεχνογνωσία και την εμπειρία των στελεχών της στον προγραμματισμό και την υλοποίηση των δράσεων που θα αναλάβει ήτοι, την εκπόνηση της Μελέτης για την ανάλυση της τοπικής αγοράς του Δήμου Ήλιδας στον τομέα της βιολογικής καλλιέργειας και μέρος των δράσεων πληροφόρησης συμβουλευτικής υποστήριξης. Είναι εμφανές ότι η σύνθεση της αναπτυξιακής σύμπραξης, η εμπειρία και η διασύνδεση των εταίρων εξασφαλίζουν την ανάπτυξη καινοτομιών και αποτελεσματικών προσεγγίσεων όσον αφορά την αντιμετώπιση του κεντρικού προβλήματος, μέσω της ανάληψης κατάλληλων δράσεων. Επίσης εξασφαλίζουν την δυνατότητα διάδοσης και αξιοποίησης των αποτελεσμάτων του Σχεδίου και προώθησης της υιοθέτησης και ενσωμάτωσης των προτεινόμενων λύσεων στις εφαρμοζόμενες πολιτικές ή στις πολιτικές που θα εφαρμοστούν σε περιφερειακό ή εθνικό επίπεδο. 17

18 2. ΤΟ ΕΥΡΥΤΕΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ Ο Νομός Ηλείας έχει συνολική έκταση τετρ. χιλιόμετρα και πραγματικό πληθυσμό κατοίκους, σύμφωνα με την απογραφή του 2011 και πληθυσμιακή πυκνότητα 61,5 κατοίκους / τετρ. χλμ. Η μορφολογία του Νομού ποικίλλει, από τις πεδινές περιοχές της παραλιακής και κεντρικής ζώνης (Πύργου, Γαστούνης, Αμαλιάδας, Ανδραβίδας, Λεχαινών, Βάρδας), ημιορεινές περιοχές και το ορεινό τμήμα του (ΒΑ παραφυάδες του Ερύμανθου, Μίνθη, Λύκαιο, κλπ.). Το κλίμα του Νομού είναι ήπιο, με υψηλές βροχοπτώσεις και σημαντικά υδάτινα αποθέματα. Ο Νόμος διατρέχεται από τους δύο μεγαλύτερους ποταμούς της Πελοποννήσου (Αλφειό, Πηνειό), το υδάτινο δυναμικό των οποίων έχει αξιοποιηθεί με τη δημιουργία φραγμάτων και αρδευτικών δικτύων. Η εκτεταμένη αγροτική βάση αποτελεί τον πυρήνα της οικονομικής δραστηριότητας στο Νομό. Διαθέτοντας αξιολογότατα φυσικά διαθέσιμα (έδαφος, νερά, κλίμα) και σημαντική υποδομή στον πρωτογενή τομέα, η Ηλεία είναι προνομιούχος από την άποψη των αποτελεσμάτων, αλλά και του δυναμισμού του πρωτογενούς τομέα σε εθνικό επίπεδο. Σημαντική είναι η αγροτοβιομηχανική της βάση, ενώ ο υπόλοιπος δευτερογενής τομέας παρουσιάζει χαμηλά επίπεδα ανάπτυξης. Βασίζεται σε μικρές κυρίως επιχειρήσεις. Ο τουρισμός, με εξαίρεση την περιοχή της Ολυμπίας, η οποία είναι τουριστικό και αρχαιολογικό αξιοθέατο ύψιστης σημασίας, και ορισμένα σημεία με ειδικό ενδιαφέρον (Καϊάφας, Λουτρά Κυλλήνης-ιαματικός τουρισμός), δεν είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένος. Το συνολικό τουριστικό δυναμικό του Νομού (φυσικά διαθέσιμα, αρχαιολογικοί χώροι, κάστραμνημεία) είναι υψηλότατο, με πολλά περιθώρια αξιοποίησης. Συνολικά, ο Νομός εμφανίζει υψηλό αναπτυξιακό δυναμικό, κυρίως στους τομείς της αγροτικής παραγωγής και των υπηρεσιών. Ο Νομός Ηλείας, σύμφωνα με το Νόμο 3852/2010 «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πρόγραμμα Καλλικράτης», αποτελείται από επτά (7) Δήμους που περιλαμβάνουν συνολικά είκοσι δύο (22) Δημοτικές 18

19 Ενότητες. Μεγαλύτεροι πληθυσμιακά Δήμοι είναι ο Δήμος Πύργου με κατοίκους και ο Δήμος Ήλιδας με κατοίκους. Συνολικά, ο Νομός χαρακτηρίζεται από υψηλά ποσοστά πληθυσμιακής μείωσης κατά την περίοδο , η οποία πήρε μεγάλες διαστάσεις στη δεκαετία λόγω της εσωτερικής και εξωτερικής μετανάστευσης. Η τάση αυτή επιβραδύνθηκε σε μεγάλο βαθμό στη δεκαετία , οπότε οι συνολικές οικονομικές και παραγωγικές εξελίξεις είχαν ως αποτέλεσμα τη συγκράτηση του πληθυσμού και τη χαμηλή καθαρή πληθυσμιακή αύξηση στις πεδινές περιοχές. Η μικρή μείωση κατά την περίοδο αυτή, πρέπει να αποδοθεί στην εσωτερική μετανάστευση από τις μη ευνοημένες ορεινές περιοχές. Κατά τις δεκαετίες και ο Νομός παρουσίασε σημαντική πληθυσμιακή ανάκαμψη (1981: κάτοικοι, 1991: κάτοικοι, 2001: κάτοικοι). Κατά την τελευταία δεκαετία ο Νομός κατέγραψε πληθυσμιακή μείωση και ο πραγματικός πληθυσμός διαμορφώθηκε σε κατοίκους. Τα μεγαλύτερα αστικά κέντρα του Νομού είναι ο Πύργος με κατοίκους (απογρ. 2011) και η Αμαλιάδα με κατοίκους (απογρ. 2011). 2.1 ΦΥΣΙΚΟ ΚΑΙ ΔΟΜΗΜΕΝΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΗΛΙΔΑΣ Μορφολογικά, η περιοχή είναι πεδινή και εύφορη, με παραγωγή εσπεριδοειδών και οπωροκηπευτικών, ενώ έχει εισέλθει δυναμικά στο χώρο των βιολογικών καλλιεργειών. Τα προϊόντα της είναι ονομαστά στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Διατρέχεται από τον Πηνειό ποταμό και τέσσερις χείμαρρους (Κουρλέσας, Σοχιά, Λατίφι, Άμπουλας). Αποφασιστικής σημασίας υποδομή για τη διαχείριση των υδάτινων πόρων αποτελεί η τεχνητή λίμνη του Φράγματος του Πηνειού. Στην πόλη της Αμαλιάδας, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή, υπήρξε σημαντική ανοικοδόμηση την τελευταία δεκαετία και σε συνδυασμό με την αντικατάσταση των παλαιών κατοικιών που είχαν υποστεί ζημιές από τους σεισμούς του Βαρθολομιού (1988) και του Πύργου (1993), η πόλη διαθέτει, στο μεγαλύτερο ποσοστό της, νεόδμητες κατοικίες. 19

20 Μια σειρά αναπλάσεων τα τελευταία χρόνια έχει αλλάξει σημαντικά το ιστορικό και εμπορικό κέντρο της πόλης. Ο Δήμος, αναγνωρίζοντας τη φυσική ομορφιά των περιοχών που συνιστούν το παραθαλάσσιο μέτωπο, έχει ήδη προβεί σε λειτουργικές και αισθητικές παρεμβάσεις σε αυτές. Ήδη έχουν κατασκευαστεί και παραδοθεί ποδηλατοδρόμοι ιδιαίτερης αισθητικής συνολικού μήκους 6 χιλιομέτρων στην παραλία και επεκτείνεται η σύνδεσή τους με την πόλη. Μορφολογικά, η περιοχή με την επιπεδότητά της και το καλό ρυμοτομικό της σχέδιο επιτρέπει την ευχερή μετακίνηση. Στο δυτικό τμήμα της πόλης έχουν αναπτυχθεί παραθαλάσσιοι οικισμοί οργανωμένοι και με αυξημένες δυνατότητες τουριστικής υποδομής. Η παραλία της Αμαλιάδας με νέα αισθητική λειτουργικότητα προσφέρει αναβαθμισμένες υπηρεσίες αναψυχής στους κατοίκους αλλά και τους επισκέπτες. Η πόλη διαθέτει παραλίες προσβάσιμες στο κοινό ( Αγίας Μαρίνας, Παλουκίου, Κουρούτας, Μαραθιάς, Ροβιάτας, Σαβαλίων) που εκτείνονται σε 16 km ακτογραμμής. Εκεί βρίσκεται και το παράλιο δάσος (Μαραθιάς). Διαθέτει επίσης ένα αλιευτικό καταφύγιο (Π αλουκίου) συνολικής χωρητικότητας 80 αλιευτικών σκαφών μέγιστου μήκους 20 μ και βυθίσματος 2μ. παρέχεται επίσης η δυνατότητα ελλιμενισμού 40 μικρών ταχύπλοων σκαφών. Η περιοχή εξυπηρετείται μέσω των εθνικών οδών Πατρών Πύργου Ολυμπίας και Πατρών - Τρίπολης. Η Αμαλιάδα εξυπηρετείται με σιδηροδρομικό σταθμό στο σιδηροδρομικό δίκτυο μονής μετρικής γραμμής Πάτρας Πύργου που εντάσσεται στο σιδηροδρομικό άξονα Πειραιά Κυπαρισσίας, η λειτουργία του οποίου έχει ανασταλλεί. 20

21 2.2 ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ο Δήμος Ήλιδας δημιουργήθηκε από τη συνένωση δύο «Καποδιστριακών» Δήμων και οριοθετείται γεωγραφικά από τα διοικητικά όρια των πρώην «Καποδιστριακών» ΟΤΑ, οι οποίοι και αποτελούν τις δύο νέες Δημοτικές Ενότητες. Δημοτική Ενότητα Αμαλιάδας: Έκταση 251,9 τ.χλμ., πληθυσμιακή πυκνότητα 113,1 άτομα/τ.χλμ και μορφολογία εδάφους δέκα πέντε (15) πεδινές Τοπικές Κοινότητες και πέντε (5) ημιορινές. Δημοτική Ενότητα Πηνείας: Έκταση 148,5 τ.χλμ., πληθυσμιακή πυκνότητα 25,2 άτομα/τ.χλμ και μορφολογία εδάφους οκτώ (8) πεδινές Τοπικές Κοινότητες, επτά (7) ημιορινές και μία (1) ορεινή. ΠΙΝΑΚΑΣ 1 Γεωγραφικά Στοιχεία Δήμου Ήλιδας Γεωγραφικά Στοιχεία Δημοτική Ενότητα Αμαλιάδας Δημοτική Ενότητα Πηνείας Δήμος Ήλιδας Έκταση (τ.χλμ.) 251,9 148,5 400,5 Πληθυσμιακή Πυκνότητα (άτομα/τ.χλμ.) 113,1 25,2 80,5 Η περιοχή του Δήμου, γεωγραφικά εντοπίζεται στο κεντρικό παράλιο τμήμα του Νομού Ηλείας και σύμφωνα με τη διοικητική κατανομή ανήκει στην Περιφερειακή Ενότητα Ηλείας της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας. 21

22 2.3 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Αρχαιολογικός χώρος Ήλιδας Η Αρχαία Ήλιδα κατά την αρχαιότητα ήταν η διοργανώτρια πόλη των Ολυμπιακών Αγώνων. Στις εγκαταστάσεις της φιλοξενούνταν και προπονούνταν αθλητές από όλο, το γνωστό τότε, κόσμο. Συστηματικές ανασκαφές αποκάλυψαν την αρχαία πόλη, μυκηναϊκούς τάφους, πλήθος μνημείων και κινητών ευρημάτων. Το ανασκαφικό έργο απέδωσε σημαντικά ευρήματα, ενώ διαρκής και συνεχής είναι ο αγώνας για τη συνέχιση του ανασκαφικού έργου. Επιπρόσθετα μπορεί ο επισκέπτης στον αρχαιολογικό χώρο να δει το Αρχαίο Θέατρο, του οποίου η λίθινη σκηνή με το προσκήνιο και τα παρασκήνια είναι από τα παλαιότερα της αρχαίας Ελλάδας, καθώς και το Νέο Θέατρο, στο οποίο φιλοξενούνται παραστάσεις υψηλού επιπέδου. Ηλειακή Πύλος Η Ηλειακή Πύλος βρισκόταν κοντά στην τεχνητή λίμνη του φράγματος Πηνειού και σύμφωνα με τον Παυσανία απέχει 80 στάδια από την Ήλιδα. Δέσποζε στην μέση της κοιλάδας του Πηνειού και ήταν στη μέση σχεδόν της διαδρομής και από Ήλιδα προς Λασιών και Αρκαδία και από Ήλιδα προς Ολυμπία. Στο βουνό της Ηλειακής Πύλου υπήρξε ακρόπολη 50 στρεμμάτων περίπου. Σύμφωνα με όσα αναφέρει ο Παυσανίας (2 ος αιώνας μ.χ), στην περιοχή του Δήμου και συγκεκριμένα κοντά στο σημερινό Αγραπιδοχώρι, μεταξύ των βουνών Αρμάτοβα και Κρεμίλα, όπου σώζονται ακόμα ερείπια, βρισκόταν η αρχαία πόλη της Ήλιδας, που ονομαζόταν Ηλειακή Πύλος. Ο Άγγλος αρχαιολόγος Λήκ τοποθετεί την Ηλειακή Πύλο νοτιότερα του Αγραπιδοχωρίου και ταυτίζει αυτή με τα ερείπια του Κούλουγλη, (περιοχή της σημερινής Οινόης), τα οποία βρίσκονταν πλησίον της ορεινής οδού που οδηγούσε από την Ήλιδα στην Ολυμπία. Η πόλη ιδρύθηκε κατά την παράδοση από τον Πύλωνα, γιο του Μεγαρέως Κλήσωνα, ο οποίος ίδρυσε την Πύλο της Μεσσηνίας και αφού εξορίστηκε από τον Πηλέα, 22

23 εγκαταστάθηκε στην Ήλιδα. Η προϊστορική αυτή Πύλος αναφέρεται ότι καταστράφηκε από τον Ηρακλή. Οι ιστορικές αναφορές στην Ηλειακή Πύλο είναι σπάνιες, όπως εξάλλου και γενικά για όλες τις πόλεις της Ήλιδας. Το 402 π.χ. καταλήφθηκε από τους Σπαρτιάτες, όταν αυτοί με επικεφαλής τον βασιλιά Αγη εισέβαλαν στην Ήλιδα. Το 366 π.χ εγκαταστάθηκαν σ αυτή οι δημοκρατικοί εξόριστοι της Ηλείας, με αρχηγούς τον Αργείο και τον Χάροπο, από όπου διεξήγαγαν πόλεμο κατά της Ήλιδας. Τον 2 ο αιώνα μ.χ, κατά την επίσκεψη τον περιηγητή Παυσανία σ αυτή, η πόλη ήταν ήδη κατεστραμμένη και ερειπωμένη. Μυκηναϊκοί τάφοι Δάφνης Στη Δάφνη, στη θέση Λακκαθέλα, ολοκληρώθηκε ανασκαφή μυκηναϊκού νεκροταφείου. Ανασκάφηκαν θαλαμωτοί μυκηναϊκοί τάφοι που ήταν ασύλητοι και απέδωσαν πλούσια ευρήματα σε κεραμική, οπλισμό και κοσμήματα από ημιπολύτιμους λίθους και υαλόμαζα. 2.4 ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Το κλίμα της Δυτικής Πελοποννήσου, χαρακτηρίζεται από ήπιους χειμώνες, άφθονες βροχοπτώσεις, σχετικά μικρή νέφωση και μεγάλη ηλιοφάνεια. Η περιοχή παρουσιάζει μια από τις μεγαλύτερες ηλιοφάνειες στην Ελλάδα (2700ώρες ετησίως). Η κατανομή της ετήσιας βροχόπτωσης διατηρεί το χαρακτηριστικό του μεσογειακού τύπου, δηλαδή η περίοδος των περιορισμένων βροχοπτώσεων (ξηρά περίοδος) συμπίπτει με τη θερμή περίοδο. 23

24 Βροχοπτώσεις - Σχετική Υγρασία Οι μέσες σχετικές υγρασίες κυμαίνονται από 62,6 % τον Ιούλιο έως 79,4 % το Δεκέμβριο. Οι μέσες μηνιαίες βροχοπτώσεις κυμαίνονται από 4,8 έως 151,5 mm, ενώ η μεγίστη 24ώρου έχει εμφανιστεί το μήνα Νοέμβριο (140,6 mm). Άνεμοι Οι άνεμοι που επικρατούν στην περιοχή έχουν κατά κανόνα Βόρεια - Βορειοδυτική διεύθυνση εκτός από το Νοέμβριο και το Δεκέμβριο. 2.5 ΓΕΩΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Η γεωλογία της ευρύτερης περιοχής χαρακτηρίζεται από σύνθετη γεωλογική δομή και τεχνολογική εξέλιξη. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα τεκτονικό βύθισμα το οποίο σχηματίζουν οι Αλπικοί σχηματισμοί και το οποίο έχουν πληρώσει Μεταλπικοί σχηματισμοί πάχους πάνω από 1400 mm. Οι Αλπικοί σχηματισμοί εμφανίζονται στα βορειοανατολικά (όρος Σκόλλη), ενώ οι Μεταλπικοί σχηματισμοί σε όλη την υπόλοιπη έκταση της περιοχής Εμφανίζονται κυρίως οι ακόλουθοι,μεταλπικοί σχηματισμοί. Σχηματισμός Κεραμιδιάς ο σχηματισμός Κεραμιδιάς περιλαμβάνει άστρωτους αμμούχους ή ιλυούχος αργίλους με κάποιες ενδιαστρώσεις αδρόκοκκων υλικών και οριζόντιων λιγνιτών. Το χρώμα των αργίλων είναι συνήθως φαιο- μπλε κίτρινο και λαδί. Η ηλικία των σχηματισμών είναι Πλειοστοκαινική. Το περιβάλλον απόθεσής τους είναι λιμνοθαλάσσιο ως λιμναίο ενώ παρατηρούνται πολλές πλευρικές και κατακόρυφες τοπικές εξελίξεις προς υλικά όπως άμμου, ψηφίδες και μικροκροκαλοπαγή. Το πάχος του σχηματισμού είναι μεταβλητό από θέση σε θέση και φθάνει σύμφωνα με τα δεδομένα της υπαίθρου στα 400 μέτρα, ενώ σύμφωνα με τα δεδομένα γεωτρήσεων τα

25 μέτρα. Η απόθεση του σχηματισμού έλαβε χώρα μόνο σε ορισμένα τμήματα της μεταλπικής λεκάνης. Σχηματισμός Ερύμανθου Ο σχηματισμός Ερύμανθου αποτελείται κυρίως από πολυγενή κροκαλοπαγή χερσαίας προέλευσης τα οποία συνδέονται με ένα ερυθροπυριτικό χαλαρό λεπτομερή σχηματισμό. Τα κροκαλοπαγή περιέχουν συνήθως κροκάλες ασβεστολίθου (κυρίως της ενότητας της Πίνδου και του Γαβρόβου), ραδιολαριτών και σπανιότερα ψαμμιτών. Το μέγεθος τους είναι μεταβαλλόμενο και παρατηρείται μια σταδιακή αύξηση προς τις περιοχές που ήταν κοντά στην τροφοδοσία και αντίθετα μια σταδιακή ελάττωση προς τις περιοχές οι οποίες ήταν μακριά από την τροφοδοσία με παράλληλη αύξηση του βαθμού αποστρογγυλοποίησης. Ο σχηματισμός αυτός εμφανίζεται κυρίως στο ανατολικό τμήμα της λεκάνης Πύργου όπου καταλαμβάνει μεγάλη έκταση. Η ηλικία του σχηματισμού ο οποίος στην ουσία αποτελεί ένα τεράστιο παλαιοκώνιο είναι Πλειστοκαινική, ενώ το πάχος του δεν υπερβαίνει τα 150 μέτρα. 2.6 ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Η περιοχή του Δήμου Ήλιδας υδρολογικά υπάγεται στο 02 Υδατικό Διαμέρισμα της Βόρειας Πελοποννήσου. Το Υδατικό Διαμέρισμα Βόρειας Πελοποννήσου έχει έκταση 7310 Κm 2, από τα οποία τα Κm 2, ανήκουν στα νησιά Κεφαλλονιά, Ιθάκη και Ζάκυνθο. Το νότιο όριο του διαμερίσματος είναι ο υδροκρίτης που ξεκινά από το ακρωτήριο Κατάκολο, συνεχίζει στους ορεινούς όγκους Φολόης, Λαμπεία, Ερύμανθο, Αροάνεια, στο υψίπεδο Καλαβρύτων, στο νότιο όριο της κλειστής λεκάνης Φενεού, στους ορεινούς όγκους του Ολίγυρτου, Λύρκειου και Ονείων, και καταλήγει στο ακρωτήριο Τραχήλι μέσω των κορυφών Τραπεζώνα και Πολίτη. Το διαμέρισμα περιλαμβάνει τμήματα των Περιφερειών Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιόνιων Νησιών και αποτελείται από τους Νομούς Κεφαλληνίας και Ζακύνθου, 25

26 το μεγαλύτερο μέρος των Νομών Κορινθίας και Αχαΐας, το μισό του Νομού Ηλείας και μικρό μέρος του Νομού Αργολίδας. Οι κύριες υδρολογικές λεκάνες του διαμερίσματος είναι η λεκάνη του Πηνειού και η λεκάνη του Πύργου. Πρόκειται για την μεγαλύτερη λεκάνη του διαμερίσματος, με έκταση 868 Km 2. αποστραγγίζεται από τον Πηνειό, που διασχίζει την ορεινή και ημιορεινή Ηλεία και καταλήγει σήμερα στην τεχνητή λίμνη του φράγματος (τοποθεσία Κέντρο). Στο φράγμα καταλήγει και ο παραπόταμος Πηνειακός Λάδωνας (θερινή παροχή 0.4m 3 /s), που έχει ροή σε όλο το μήκος του. Ο Πηνειός και ο Πηνειακός Λάδωνας τροφοδοτούνται από τις πηγές του καρστικού συστήματος του νότιου Ερύμανθου. 26

27 3. ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ - ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΗΛΙΔΑΣ 3.1 ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Ο Δήμος Ήλιδας βρίσκεται στο βορειοανατολικό τμήμα του Νομού Ηλείας. Ο Δήμος αποτελείται από τριάντα έξι (36) Δημοτικές και Τοπικές Κοινότητες. Τα στοιχεία της οικιστικής και πληθυσμιακής ταυτότητας του Δήμου Ήλιδας, όπως αυτά προκύπτουν από τα στοιχεία της απογραφής της ΕΛΣΤΑΤ, του έτους 2011, εμφανίζονται αναλυτικά στον πίνακα 2. ΠΙΝΑΚΑΣ 2 Οικιστική και πληθυσμιακή ταυτότητα Δήμου Ήλιδας Απογραφή Πληθυσμού Πραγματικός Πληθυσμός Περιγραφή De Facto Πληθυσμός ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΗΛΕΙΑΣ ΔΗΜΟΣ ΗΛΙΔΑΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΜΑΛΙΑΔΟΣ Δημοτική Κοινότητα Αμαλιάδος Άγιος Ιωάννης,ο 425 Αμαλιάς,η Κουρούτας,ο 504 Μαραθέα,η 251 Παλούκι,το 143 Παναγία,η 122 Τσαφλέικα,τα 91 Τσιχλέικα,τα 55 Τοπική Κοινότητα Αγίου Δημητρίου 379 Άγιος Δημήτριος,ο 262 Κολοκυθάς,ο 117 Τοπική Κοινότητα Αγίου Ηλία Πηνηίων 401 Άγιος Ηλίας,ο 401 Τοπική Κοινότητα Αμπελοκάμπου 472 Αμπελόκαμπος,ο 472 Τοπική Κοινότητα Αρχαίας Ήλιδας 306 Αρχαία Ήλιδα,η

28 Τοπική Κοινότητα Αυγείου 323 Αυγείον,το 323 Τοπική Κοινότητα Γερακίου 612 Ανάληψις,η 112 Γεράκιον,το 500 Τοπική Κοινότητα Δάφνης 588 Δάφνη,η 560 Καλαθάς,ο 28 Τοπική Κοινότητα Δαφνιωτίσσης 399 Δαφνιώτισσα,η 399 Τοπική Κοινότητα Δουναίικων 670 Αγία Μαρίνα,η 17 Δανικά,τα 16 Δουναίικα,τα 610 Κάτω Κερτεζαίικα,τα 27 Τοπική Κοινότητα Καλυβίων Ήλιδος 452 Καλύβια,τα 452 Τοπική Κοινότητα Καρδαμά 975 Καρδαμάς,ο 946 Πετρούλαι,αι 29 Τοπική Κοινότητα Κέντρου 464 Κέντρον,το 464 Τοπική Κοινότητα Κεραμιδιάς 531 Κεραμιδιά,η 531 Τοπική Κοινότητα Κρυονέρου 312 Κρυόνερον,το 312 Τοπική Κοινότητα Περιστερίου 359 Αστεραίικα,τα 43 Παλαιολάνθη,η 11 Περιστέριον,το 305 Τοπική Κοινότητα Ροβιάτας 347 Κασιδιάρης,ο 18 Παραλία,η 32 Ροβιάτα,η 280 Ρωμέικα,τα 17 Τοπική Κοινότητα Σαβαλίων Σαβάλια,τα Τοπική Κοινότητα Σωστίου 295 Σώστιον,το 295 Τοπική Κοινότητα Χαβαρίου Άγιος Γεώργιος,ο 76 Πέρα Χαβάρι,το 54 Χαβάριον,το ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΗΝΕΙΑΣ Τοπική Κοινότητα Αγνάντων 282 Άγναντα,τα

29 Αμπελάκια,τα 40 Τοπική Κοινότητα Αγραπιδοχωρίου 147 Αγραπιδοχώριον,το 42 Βάλμη,η 89 Κοτρώνα,η 16 Τοπική Κοινότητα Ανθώνος 162 Ανθών,ο 95 Καλόν Παιδίον,το 67 Τοπική Κοινότητα Αυγής 213 Αυγή,η 59 Ωραία,η 154 Τοπική Κοινότητα Βελανιδίου 220 Βελανίδιον,το 166 Ρουπακιά,η 32 Σούλιον,το 22 Τοπική Κοινότητα Βουλιαγμένης 315 Βουλιαγμένη,η 294 Γαβράκια,τα 21 Τοπική Κοινότητα Εφύρας 268 Εφύρα,η 266 Πιρίον,το 2 Τοπική Κοινότητα Κάμπου 112 Κάμπος,ο 112 Τοπική Κοινότητα Λαγανά 181 Λαγανάς,ο 181 Τοπική Κοινότητα Λάτα 204 Λάτας,ο 204 Τοπική Κοινότητα Λουκά 152 Λουκάς,ο 88 Πρινάριον,το 64 Τοπική Κοινότητα Μαζαρακίου 423 Απιδούλα,η 55 Μαζαράκιον,το 188 Πρόδρομος,ο 180 Τοπική Κοινότητα Οινόης 312 Οινόη,η 312 Τοπική Κοινότητα Ροδιάς 251 Ακροποταμιά,η 75 Ροδιά,η 176 Τοπική Κοινότητα Σιμοπούλου 383 Άγιος Νικόλαος,ο 21 Σιμόπουλον,το 362 Τοπική Κοινότητα Σκλίβας 122 Σκλίβα,η 122 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, Απογραφή

30 Σύμφωνα με τα στοιχεία του πίνακα 2, ο Δήμος Ήλιδας αποτελείται από μία (1) Δημοτική Κοινότητα αυτή της Αμαλιάδας που αποτελείται από οκτώ (8) οικισμούς και έχει πληθυσμό κατοίκους και τριάντα πέντε (35) Τοπικές Κοινότητες με μεγαλύτερη αυτή του Χαβαρίου που αποτελείται από τρείς (3) οικισμούς με πληθυσμό κατοίκους. Οι μικρότερες Τοπικές Κοινότητες είναι αυτές του Κάμπου με 112 κατοίκους και Σκλίβας με 122 κατοίκους. 3.2 ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Πληθυσμός Ο συνολικός πραγματικός πληθυσμός του Δήμου σύμφωνα με την απογραφή της ΕΛΣΤΑΤ του έτους 2011 ανέρχεται σε κατοίκους και η έκτασή του είναι 400,5 τ.χιλμ. Παρακάτω παρατίθενται πληθυσμιακά στοιχεία για την περιοχή του Δήμου, από πηγές της ΕΣΥΕ, που ανατρέχουν στην απογραφή πληθυσμού του έτους 1961 και περιλαμβάνουν στοιχεία από όλες τις απογραφές που πραγματοποιήθηκαν από τότε μέχρι σήμερα (1961, 1971, 1981, 1991, 2001 και 2011). Οι πληθυσμιακές πληροφορίες σχετικά με τον Δήμο, την πληθυσμιακή του εξέλιξη και την ποσοστιαία μεταβολή ανά δεκαετία, παρατίθενται στον πίνακα 3 που ακολουθεί. 30

31 ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΗΛΕΙΑΣ ΔΙΑΦ ΠΙΝΑΚΑΣ 3 Πληθυσμιακή εξέλιξη του Δήμου Ήλιδας ανά Τ.Δ 1981 ΔΙΑΦ ΔΙΑΦ ΔΙΑΦ ΔΙΑΦ ,5% ,1% ,3% ,9% ,22% ,6% ,3% ,9% ,7% ,6% ΔΗΜΟΣ ΗΛΙΔΑΣ ,7% % ,04% ,5% ,6% ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ % ,8% ,5% ,7% ,2% ΑΜΑΛΙΑΔΑΣ Δ.Κ Αμαλιάδας ,2% ,3% ,3% ,7% Τ.Κ Αγίου Δημητρίου ,7% ,7% ,5% ,5% ,5% Τ.Κ Αγίου Ηλία Πηνηίων ,3% ,4% % ,9% 401-2,9% Τ.Κ Αμπελοκάμπου ,4% 621-8,4% ,8% ,8% 472-8,7% Τ.Κ Αρχαίας Ήλιδας % ,4% ,3% ,1% ,1% Τ.Κ Αυγείου % ,9% ,3% ,8% ,7% Τ.Κ Γερακίου ,5% ,5% ,75% % ,5% Τ.Κ Δάφνης ,4% ,5% ,7% ,3% ,5% 31

32 Τ.Κ Δαφνιωτίσσης ,4% ,4% ,35% ,2% ,07% Τ.Κ Δουναιίκων ,6% 886-9,1% ,2% ,3% ,8% Τ.Κ Καλυβίων Ήλιδος ,3% ,7% ,18% ,9% ,8% Τ.Κ Καρδαμά ,7% 873-8,6% ,8% ,2% ,4% Τ.Κ Κέντρου ,1 % % % ,09% 464-3,5% Τ.Κ Κεραμιδιάς ,6% 480-0,8% ,1% ,4% 531-2,2% Τ.Κ Κρυονέρου ,8% ,1% 282-9,3% % ,1% Τ.Κ Περιστερίου ,3% 528-6,8% 504-4,5% ,14% ,5% Τ.Κ Ροβιάτας ,9% 328-9,9% ,6% ,6% ,2% Τ.Κ Σαβαλίων ,1% % ,6% ,7% ,2% Τ.Κ Σωστίου ,8% ,3% 350-2,2% ,1% ,2% Τ.Κ Χαβαρίου ,5% ,1% ,2% ,6% ,02% ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ,6% ,1% ,5% ,4% ,8% ΠΗΝΕΙΑΣ Τ.Δ Σιμοπούλου ,9% 495-5,4% 516 4,2% 527 2,1% ,3% Τ.Δ Αγνάντων ,3% ,9% ,6% ,6% ,9% Τ.Δ Αγραπιδοχωρίου ,9% ,6% ,0% ,8% ,5% 32

33 Τ.Δ Ανθώνος Τ.Δ Αυγής Τ.Δ Βελανιδίου Τ.Δ Βουλιαγμένης Τ.Δ Εφύρας Τ.Δ Κάμπου Τ.Δ Λαγανά Τ.Δ Λάττα Τ.Δ Λουκά Τ.Δ Μαζαρακίου Τ.Δ Οινόης Τ.Δ Ροδιάς Τ.Δ Σκλίβας ,1% ,1% 307-2,2% 337 9,8% ,9% ,6% ,9% 179-1,6% ,9% 213-6,9% ,2% ,8% ,3% ,8% ,7% ,2% ,4% ,5% 473 7,3% ,4% ,8% ,3% ,1% 481 1,7% ,2% ,0% ,7% ,3% ,7% ,8% ,7% 344 3,0% 363 5,5% ,2% ,4% ,3% ,5% 312-2,5% ,3% ,2% ,5% 339-4,8% ,5% ,0% ,9% ,4% 646-7,2% 595-7,9% ,6% ,3% ,1% ,9% ,4% ,2% ,8% ,9% ,8% ,1% 437 9,3% ,5% ,4% ,6% 232-9,7% 225-3,0% ,7% Πηγή :ΕΛΣΤΑΤ (Επεξαργασία στοιχείων) 33

34 ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΔΗΜΟΥ ΗΛΙΔΑΣ ΔΗΜΟΣ ΗΛΙΔΑΣ Σύμφωνα με τα στοιχεία του πίνακα 3, στο Δήμο Ήλιδας κατά στη δεκαετία παρατηρείται πληθυσμιακή μείωση η οποία φτάνει το 14,7%, ποσοστό μεγαλύτερο από αυτό του Νομού (-12,6%), σε αντίθεση με την αυξητική τάση του συνολικού πληθυσμού της Χώρας αυτή τη δεκαετία. Την επόμενη δεκαετία η πληθυσμιακή συρρίκνωση του Δήμου συνεχίζεται και φτάνει το -4%, ποσοστό μεγαλύτερο από αυτό του Νομού ( - 2,3%), σε αντίθεση με τη Χώρα που παρουσιάζει πληθυσμιακή αύξηση κατά 11,1%. Την δεκαετία ο Δήμος εμφανίζει πληθυσμιακή αύξηση κατά +2,04% συμβαδίζοντας, με μικρότερο βέβαια ποσοστό, με το Νομό όσο και με τη Χώρα που παρουσιάζουν σημαντική πληθυσμιακή αύξηση κατά 11,9% και 5,3% αντίστοιχα. Σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία του πίνακα 3 ενθαρρυντικά είναι τα συμπεράσματα που αφορούν το Δήμο κατά την δεκαετία , ο οποίος παρουσίασε αύξηση κατά 20,7 % ποσοστό μεγαλύτερο τόσο από το αντίστοιχο του Νομού (7,7%) όσο και της Χώρας (6,9%). 34

35 Όσον αφορά το Δήμο Ήλιδας από τα στοιχεία της απογραφής της ΕΛΣΤΑΤ, του έτους 2011, κατά τα δεκαετία εμφανίζει πληθυσμιακή συρρίκνωση κατά 14,6% ενώ πληθυσμιακή αποδυνάμωση εμφανίζει τόσο ο Νομός (-16,6%) όσο και η Χώρα (-0,22). Στο παρακάτω διάγραμμα απεικονίζεται η ποσοστιαία πληθυσμιακή μεταβολή ανά δεκαετία για το Δήμο, το Νομό και τη Χώρα. ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ 20,00% 15,00% 10,00% 5,00% 0,00% -5,00% -10,00% -15,00% -20,00% ΔΗΜΟΣ ΗΛΙΔΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΗΛΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ Ο πληθυσμός του Δήμου Ήλιδας αποτελεί το 20% του συνολικού πληθυσμού του Νομού. Ο πληθυσμός της Δημοτικής Ενότητας Αμαλιάδας αποτελεί το 88,3% του συνολικού πληθυσμού του Δήμου ενώ η Δημοτική Ενότητα Πηνείας αποτελεί το 11,7% του συνολικού πληθυσμού του Δήμου. Ο Δήμος Ήλιδας κατά την τελευταία πεντηκονταετία ( ), έχει αρνητική συνολική πληθυσμιακή εξέλιξη, όπως χαρακτηριστικά φαίνεται στον πίνακα 3, που ανήλθε στο -16,2%. Την αντίστοιχη περίοδο στο Νομό έχουμε μείωση της τάξης του 14,1% και στη Χώρα αύξηση κατά 30,4%. 35

36 3.2.2 Πληθυσμιακή πυκνότητα Η πληθυσμιακή πυκνότητα αποτελεί έναν δημογραφικό δείκτη που εκφράζει τη σχέση μεταξύ του πληθυσμού μιας περιοχής και της έκτασής της, η τιμή του οποίου καθορίζει εάν μια περιοχή είναι πυκνοκατοικημένη ή αραιοκατοικημένη. Η εξέλιξη της πληθυσμιακής πυκνότητας του Δήμου, ακολουθεί ανάλογη πορεία με αυτή του Νομού, παρουσιάζοντας τάσεις μείωσης μέχρι το 1981 και αυξητική τάση τις επόμενες δεκαετίες. Από την ανάλυση των πληθυσμιακών πυκνοτήτων προκύπτει ότι η πληθυσμιακή πυκνότητα στο Δήμο Ήλιδας κατά την περίοδο είναι 96,07 κάτ./τ.χλμ, έναντι 71,6 κάτοικοι/ τετρ. χιλιόμετρο του Νομού και 63,5 κάτοικοι/τετρ. χιλιόμετρο της Χώρας. Η πυκνότητα του Δήμου για την περίοδο είναι 81,8 κάτ/ τ. χλμ έναντι 62,6 κάτ/ τ. χλμ του Νομού και 66,4 κατ./τ. χλμ της Χώρας. Την επόμενη δεκαετία ο Δήμος έχει πυκνότητα 78,5 κατ./ τ. χλμ έναντι 61,1 κάτ/ τ. χλμ του Νομού και 73,8 κατ./ τ. χλμ της Χώρας. Την δεκαετία η πυκνότητα του Δήμου διαμορφώνεται σε 80,1 κατ./ τ. χλμ, έναντι 68,4 κατ./ τ. χλμ του Νομού και 77,7 κατ./ τ. χλμ της Χώρας. Την δεκαετία η πυκνότητα του Δήμου διαμορφώνεται σε 94,2 κατ./ τ. χλμ, έναντι 73,7 κατ./ τ. χλμ του Νομού και 83,08 κατ./ τ. χλμ της Χώρας. Στο παρακάτω διάγραμμα απεικονίζεται η πληθυσμιακή εξέλιξη ανά δεκαετία στο Δήμο, στο Νομό και στη Χώρα. 36

37 ΕΞΕΛΙΞΗ ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΗΣ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑΣ 100,00 90,00 80,00 70,00 60,00 50,00 40,00 30,00 20,00 10,00 0, ΔΗΜΟΣ ΗΛΙΔΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΗΛΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ Με βάση τα στοιχεία της απογραφής του έτους 2011 (Ε ΛΣΤΑΤ 2011), η σχέση αυτή διαμορφώνεται για τον Δήμο σε 80,5 κατ./ τ. χλμ και για τον Νομό σε 61,5 κατ./ τ. χλμ. Με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το 2011 η πληθυσμιακή πυκνότητα, που προκύπτει σε επίπεδο Δημοτικών Ενοτήτων διαμορφώνεται σε 113,1 κατ./ τ. χλμ για την Δημοτική Ενότητα Αμαλιάδας και σε 25,2 κατ./ τ. χλμ για την Δημοτική Ενότητα Πηνείας. Όσον αφορά την πληθυσμιακή συγκέντρωση του Δήμου (πληθυσμός Δήμου, ως προς τον πληθυσμό του Νομού) διαμορφώνεται ως εξής : 1961: 20,5%, 1971: 20%, 1981: 19,6%, 1991: 17,9%, 2001: 19,5% και 2011 : 20%. Από τα στοιχεία αυτά προκύπτει ότι, από το , το ποσοστό του πληθυσμού του Δήμου σε σχέση με του Νομού, παρουσιάζει συνεχή πτώση. 37

38 3.2.3 Δημογραφική φυσιογνωμία Σύνθεση πληθυσμού κατά φύλο Από το σύνολο του πληθυσμού του Δήμου Ήλιδας, σύμφωνα με την απογραφή του έτους , ( κατ.), ποσοστό 52,2% ( κατ) είναι άνδρες, ενώ ποσοστό 47,8% ( κατ) είναι γυναίκες. Στην ίδια απογραφή (2001), τα αντίστοιχα ποσοστά για το σύνολο του Νομού είναι 51,4% (99.305) άνδρες και 48,6% (93.983) γυναίκες. Για το σύνολο της χώρας 49,5% ( ) είναι άνδρες και 50,5% ( ) γυναίκες. Το ποσοστό του Δήμου συμβαδίζει με την αναλογία που διαμορφώνεται σε επίπεδο Νομού, αλλά όχι με αυτό της Χώρας, σύμφωνα με το οποίο υπάρχει υπεροχή του γυναικείου πληθυσμού. Σε επίπεδο Δήμου (όπως και Νομού) παρατηρείται ένα μικρό πληθυσμιακό έλλειμμα στον γυναικείο πληθυσμό. Κατά την απογραφή του 1991, από το σύνολο του πληθυσμού του Δήμου ( κατ.), ποσοστό 50,2% ( κατ) ήταν άνδρες, ενώ ποσοστό 49,8% ( κατ.) ήταν γυναίκες. Στην ίδια απογραφή (1991), τα αντίστοιχα ποσοστά για το σύνολο του Νομού είναι 50,47% άνδρες και 49,53% γυναίκες, ενώ στο σύνολο της χώρας ήταν 49,3% άνδρες και 50,7% γυναίκες. Παρατηρούμε δηλαδή ότι κατά την τελευταία δεκαετία ( ) σε επίπεδο Δήμου υπήρξε αρνητική εξέλιξη της αναλογίας ανδρών/ γυναικών, και αυτή εξακολουθεί να υπολείπεται της αναλογίας σε επίπεδο χώρας. Από τα στοιχεία της απογραφής φαίνεται ότι, τόσο το ποσοστό ανεργίας και το ποσοστό οικονομικά μη ενεργών γυναικών, όσο και το ποσοστό γυναικών χωρίς στοιχειώδη εκπαίδευση ή αγραμμάτων είναι πολύ μεγαλύτερο από αυτό των ανδρών. Οι κοινωνικοοικονομικές συνθήκες της περιοχής έχουν διαμορφώσει ένα τύπο πολυαπασχόλησης για τις γυναίκες (οικιακά, γεωργία, κτηνοτροφία) που δεν καταγράφεται στο οικονομικό επίπεδο ως εισόδημα. 1 Τα στοιχεία της απογραφής του 2011, που αφορούν την σύνθεση του πληθυσμού κατά φύλο, δεν έχουν δημοσιευθεί μέχρι σήμερα από την ΕΛΣΤΑΤ. 38

39 Σύνθεση πληθυσμού κατά ηλικία Με βάση τα στοιχεία της απογραφής (ΕΣΥΕ 2001) 2 η σύνθεση του πληθυσμού κατά φύλο, ηλικία και η αντίστοιχη κατανομή ανά Δημοτική Ενότητα στο Δήμο Ήλιδας, έχει ως εξής: ΠΙΝΑΚΑΣ 4 Πληθυσμός κατά φύλο και ομάδες ηλικιών της Δημοτικής Ενότητας Αμαλιάδας Ομάδες ηλικιών 1991 Πραγματικός πληθυσμός 2001 Πραγματικός πληθυσμός Σύνολο Αρρενες Θήλεις Σύνολο Αρρενες Θήλεις Σύνολο ετών ετών ετών ετών ετών ετών ετών Τα στοιχεία της απογραφής του 2011, που αφορούν την σύνθεση του πληθυσμού κατά φύλο, δεν έχουν δημοσιευθεί μέχρι σήμερα από την ΕΛΣΤΑΤ. 39

40 ΠΙΝΑΚΑΣ 5 Πληθυσμός κατά φύλο και ομάδες ηλικιών της Δημοτικής Ενότητας Πηνείας Ομάδες ηλικιών 1991 Πραγματικός πληθυσμός 2001 Πραγματικός πληθυσμός Σύνολο Αρρενες Θήλεις Σύνολο Αρρενες Θήλεις Σύνολο ετών ετών ετών ετών ετών ετών ετών Πηγή: ΕΣΥΕ Απογραφές Από τα στοιχεία του πίνακα 4 και όσον αφορά τη Δημοτική Ενότητα Αμαλιάδας προκύπτουν τα εξής : Το ποσοστό κατανομής στις ηλικίες 0 14 ετών, σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής του 2001, διαμορφώνεται σε 16,2% του συνολικού πληθυσμού του Δήμου, ενώ παράλληλα παρουσιάζει μείωση σε σχέση με το αντίστοιχο ποσοστό του 1991, το οποίο ανερχόταν σε 22,1%. Το ποσοστό κατανομής στις ηλικίες ετών διαμορφώνεται σε 14,6% του συνολικού πληθυσμού και παρουσιάζει μικρή αύξηση σε σχέση με το αντίστοιχο ποσοστό του 1991, το οποίο ήταν 13,8%. Επίσης το ποσοστό κατανομής στις ηλικίες ετών διαμορφώνεται σε 22,3% του συνολικού πληθυσμού και παρουσιάζει αύξηση σε σχέση με το αντίστοιχο ποσοστό του 1991, το οποίο ήταν 20,3%. Το ποσοστό των ηλικιών παρουσίασε αύξηση και από 16% το 1991 διαμορφώθηκε σε 20,4% το

41 Το ποσοστό των ηλικιών παρουσίασε μείωση και από 12,3% το 1991 διαμορφώθηκε σε 9,6% το Το ποσοστό των ηλικιών παρουσίασε αύξηση κατά 2,1%. Το ποσοστό των ηλικιών 80+ παρουσίασε μείωση και από 3,8% το 1991 διαμορφώθηκε στο 3% το Αντίστοιχα στοιχεία προκύπτουν και από τον πίνακα 5 που αφορά τη Δημοτική Ενότητα Πηνείας: Το ποσοστό κατανομής στις ηλικίες 0 14 ετών, σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής του 2001, διαμορφώνεται σε 14,7% του συνολικού πληθυσμού του Δήμου, ενώ παράλληλα παρουσιάζει μείωση σε σχέση με το αντίστοιχο ποσοστό του 1991, το οποίο ανερχόταν σε 19,1%. Το ποσοστό κατανομής στις ηλικίες ετών διαμορφώνεται σε 12,3% του συνολικού πληθυσμού και παρουσιάζει μικρή μείωση σε σχέση με το αντίστοιχο ποσοστό του 1991, το οποίο ήταν 13,5%. Αντίθετα το ποσοστό κατανομής στις ηλικίες ετών διαμορφώνεται σε 19,6% του συνολικού πληθυσμού και παρουσιάζει μικρή αύξηση σε σχέση με το αντίστοιχο ποσοστό του 1991, το οποίο ήταν 16%. Το ποσοστό των ηλικιών παρουσίασε αύξηση και από 15,7% το 1991 διαμορφώθηκε σε 17,7% το Το ποσοστό των ηλικιών παρουσίασε μικρή μείωση και από 14% το 1991 διαμορφώθηκε σε 11,8% το Το ποσοστό των ηλικιών παρουσίασε αύξηση κατά 1,7%. Το ποσοστό των ηλικιών 80+ παρουσίασε αύξηση και από 4,8% το 1991 διαμορφώθηκε στο 5,1% το Στο παρακάτω διάγραμμα εμφανίζεται η πληθυσμιακή πυραμίδα ανά φύλο και ομάδες ηλικιών του Δήμου Ήλιδας. 41

42 ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΗ ΠΥΡΑΜΙΔΑ ΑΝΑ ΦΥΛΛΟ ΚΑΙ ΗΛΙΚΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΗΛΙΔΑΣ (2001) 80+ ετών ετών ετών ετών ετών ετών 0-14 ετών Αρρενες Θήλεις Ως γενική διαπίστωση στην πυραμίδα που ακολουθεί, είναι ότι οι ηλικίες χρόνων υπολείπονται του αναμενόμενου, καθώς και οι ηλικίες 0-14 χρόνων με μικρότερο όμως ποσοστό μείωσης. Από τη μελέτη του σχήματος της πυραμίδας του Δήμου προκύπτουν τα επόμενα χαρακτηριστικά: - χαμηλά ποσοστό στις ηλικίες 0 έως 14 χρόνων. - Ιδιαίτερο χαμηλό ποσοστό στις ηλικίες 15 έως 24 χρόνων. - Μείωση των ηλικιών πάνω από τα 25 χρόνια - Διόγκωση των ηλικιών 65+ και, - Υπεροχή των γυναικών στις ηλικίες Δημογραφικοί Δείκτες Για τον υπολογισμό των δεικτών γήρανσης, εξαρτώμενου πληθυσμού και νεανικότητας λαμβάνεται υπόψη ο διαχωρισμός του πληθυσμού στις εξής κατηγορίες: των παιδιών ή νέων ανθρώπων (0-14 χρόνων) που εκφράζει την μη παραγωγική ηλικία 42

43 των ενηλίκων (15-64 χρόνων) που είναι ο εργαζόμενος πληθυσμός και των ηλικιωμένων (65+ χρόνων) που είναι κυρίως οι συνταξιούχοι. Από την κατάταξη αυτή προκύπτουν οι δείκτες: - ο δείκτης γηρασμού, που είναι ο αριθμός των ηλικιωμένων ως ποσοστό του ενήλικου πληθυσμού και - ο δείκτης εξαρτώμενου πληθυσμού, που είναι ο αριθμός των παιδιών και των ηλικιωμένων (εξαρτώμενα πρόσωπα) ως ποσοστό του ενήλικου πληθυσμού. - Ο δείκτης νεανικότητας, που είναι ο αριθμός των νέων ανθρώπων ως ποσοστό του συνολικού πληθυσμού. Στον πίνακα 6 που ακολουθεί γίνεται σύγκριση των τριών αυτών δεικτών σε επίπεδο Δήμου, Δημοτικών Ενοτήτων, Νομού και Χώρας με βάση τις απογραφές ΕΣΥΕ 1991 και ΠΙΝΑΚΑΣ 6 Δημογραφικοί Δείκτες Δήμος Ήλιδας Δημοτική Ενότητα Αμαλιάδας Δημοτική Ενότητα Πηνείας Δείκτης Εξαρτώμενου Δείκτης Γήρανσης Δείκτης Νεανικότητας Πληθυσμού ,5 51,04 26,6 26,8 21, ,2 49,2 24, ,2 68,7 62,5 36,4 38,5 19,1 14,8 Νομός Ηλείας 59,6 52,1 26,7 28,04 20,6 15,8 Σύνολο Χώρας 49,11 46,8 20,4 24,5 19,24 15,17 Πηγή : ΕΣΥΕ, Επεξεργασία στοιχείων 43

44 Από τα στοιχεία του παραπάνω πίνακα προκύπτουν τα εξής : Ο δείκτης του εξαρτώμενου πληθυσμού του Δήμου Ήλιδας είναι μεγαλύτερος του αντίστοιχου του Νομού και αυτού της Χώρας. Ο δείκτης αυτός μεταξύ των ετών παρουσίασε μείωση της τάξης των 10,5 μονάδων, ενώ στον αντίστοιχο δείκτη του Νομού παρατηρήθηκε επίσης μείωση κατά 7,5 μονάδες. Από την ανάλυση των επί μέρους στοιχείων, όσον αφορά το Νομό, προκύπτει ότι το γεγονός αυτό οφείλεται στην μείωση των παιδικών ηλικιών (0 14 ετών), και υποδηλώνει, δυσμενή εξέλιξη του δημογραφικού προβλήματος. Ο δείκτης γηρασμού στο Δήμο Ήλιδας το 1991 ήταν αρκετά μεγαλύτερος από τον αντίστοιχο της χώρας ενώ συμβαδίζει με τον αντίστοιχο του Νομού. Ο δείκτης αυτός, κατά την δεκαετία παρουσίασε αύξηση κατά 0,2 μονάδες σε επίπεδο Δήμου, και κατά 1,5 περίπου μονάδες σε επίπεδο Νομού. Ο δείκτης νεανικότητας το 1991 ήταν μεγαλύτερος από τον αντίστοιχο του Νομού και της Χώρας. Ο δείκτης αυτός, κατά την δεκαετία , παρότι παρουσίασε σημαντική μείωση συνεχίζει να υπερβαίνει τον αντίστοιχο του Νομού και της Χώρας. Όσον αφορά την Δημοτική Ενότητα Αμαλιάδας την δεκαετία παρατηρούμε μείωση των δεικτών εξαρτώμενου πληθυσμού και νεανικότητας και αύξηση του δείκτη γήρανσης. Επίσης σε σύγκριση με το σύνολο του Δήμου κατά το έτος 2001 οι δείκτες εξαρτώμενου πληθυσμού και γήρανσης υπολείπονται των αντίστοιχων του Δήμου ενώ ο δείκτης νεανικότητας υπερβαίνει ελάχιστα τον αντίστοιοχ του Δήμου. Όσον αφορά την Δημοτική Ενότητα Πηνείας και κατά την δεκαετία προκύπτουν ανάλογα συμπεράσματα με την Δημοτική Ενότητα Αμαλιάδας όσον αφορά τις μεταβολές των δημογραφικών δεικτών Επίσης σε σύγκριση με το σύνολο του Δήμου κατά το έτος 2001 οι δείκτες εξαρτώμενου πληθυσμού και γήρανσης υπερέχουν των αντίστοιχων του Δήμου, ενώ ο δείκτης νεανικότητας υπολείπεται του αντίστοιοχ του Δήμου. 44

45 3.2.4 Εκπαίδευση του πληθυσμού Όπως προκύπτει από την απογραφή της ΕΣΥΕ 2001 (στοιχεία μόνιμου πληθυσμού ) το επίπεδο εκπαίδευσης του πληθυσμού του Δήμου Ήλιδας, έχει ως ακολούθως 3 : 1 Στο σύνολο του πληθυσμού του Δήμου οι κάτοχοι μεταπτυχιακού-διδακτορικού τίτλου αποτελούν το 0% του συνολικού πληθυσμού. 0% για τη Δημοτική Ενότητα Αμαλιάδας και 0% για τη Δημοτική Ενότητα Πηνείας. Στο σύνολο του πληθυσμού του Δήμου οι πτυχιούχοι ανωτάτων σχολών ανέρχονται στο 4% περίπου του συνολικού πληθυσμού. 4% για τη Δημοτική Ενότητα Αμαλιάδας και 1% για τη Δημοτική Ενότητα Πηνείας. Στο σύνολο του πληθυσμού του Δήμου οι πτυχιούχοι ΤΕΙ ανέρχονται στο 2% περίπου του συνολικού πληθυσμού. 2% για τη Δημοτική Ενότητα Αμαλιάδας και 0% για τη Δημοτική Ενότητα Πηνείας. Στο σύνολο του πληθυσμού του Δήμου οι απόφοιτοι μέσης εκπαίδευσης ανέρχονται στο 19% περίπου του συνολικού πληθυσμού. 19% για τη Δημοτική Ενότητα Αμαλιάδας και 11% για τη Δημοτική Ενότητα Πηνείας. Στο σύνολο του πληθυσμού του Δήμου οι απόφοιτοι Γ Γυμνασίου ανέρχονται στο 12% περίπου του συνολικού πληθυσμού. 13% για τη Δημοτική Ενότητα Αμαλιάδας και 9% για τη Δημοτική Ενότητα Πηνείας. Στο σύνολο του πληθυσμού του Δήμου οι απόφοιτοι δημοτικού ανέρχονται στο 36% περίπου του συνολικού πληθυσμού. 35% για τη Δημοτική Ενότητα Αμαλιάδας και 48% για τη Δημοτική Ενότητα Πηνείας. Στο σύνολο του πληθυσμού του Δήμου οι μη απόφοιτοι δημοτικού ανέρχονται στο 8% περίπου του συνολικού πληθυσμού. 8% για τη Δημοτική Ενότητα Αμαλιάδας και 7% για τη Δημοτική Ενότητα Πηνείας. Στο σύνολο του πληθυσμού του Δήμου οι μη έχοντες γνώση γραφής και ανάγνωσης ανέρχονται στο 11% περίπου του συνολικού πληθυσμού. 11% για τη Δημοτική Ενότητα Αμαλιάδας και 16% για τη Δημοτική Ενότητα Πηνείας. 3 Τα στοιχεία που αφορούν την Εκπαίδευση του πληθυσμού της απογραφής 2011 δεν έχουν δημοσιευτεί μέχρι σήμερα. 45

46 3.2.5 Κοινωνικά στοιχεία Ο πραγματικός πληθυσμός 4 στη Δημοτική Ενότητα Αμαλιάδας σύμφωνα με την τελευταία απογραφή του 2011 (στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ) είναι άτομα. Ο μόνιμος Πληθυσμός της Δημοτικής Ενότητας, είναι άτομα. Αντίστοιχα, στην Δημοτική Ενότητα Πηνείας, ο πραγματικός πληθυσμός είναι άτομα, και ο μόνιμος πληθυσμός άτομα. Το σύνολο των παραπάνω αποτυπώνεται στον πίνακα που ακολουθεί όπου παρουσιάζονται βασικά δημογραφικά στοιχεία σε επίπεδο Δήμου Ήλιδας. ΠΙΝΑΚΑΣ 7 Γεωγραφικά Στοιχεία Δήμου Ήλιδας Κατηγορία Δημοτική Ενότητα Δημοτική Ενότητα Δήμος Ήλιδας Πληθυσμού Πηνείας Αμαλιάδας Μόνιμος πληθυσμός Πραγματικός Πληθυσμός Στο εσωτερικό του Νομού αντίστοιχη εικόνα παρουσιάζεται και στους 22 δήμους που τον απαρτίζουν, των οποίων η διαχρονική εξέλιξη παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα. Ο υπολογισμός του πληθυσμού των Δήμων, για τις προ του 2001 απογραφές, έγινε με βάση τις συνενώσεις των παλιών Ο.Τ.Α σύμφωνα με το Πρόγραμμα Καποδίστριας. 4 Σύμφωνα με τις διευκρινήσεις της ΕΛΣΤΑΤ : Ο Μόνιμος Πληθυσμός αφορά στον αριθμό των Ελλήνων και αλλοδαπών κατοίκων που διαμένουν μόνιμα στην κάθε Περιφέρεια, Περιφερειακή Ενότητα, Δήμο, Δημοτική Ενότητα, Δημοτική ή Τοπική Κοινότητα και αυτοτελή οικισμό. Ο Πραγματικός (De facto) Πληθυσμός αφορά στον αριθμό των ατόμων, ανεξαρτήτως υπηκοότητας, που κατά την ημερομηνία αναφοράς της Απογραφής, δηλαδή την 9 η Μαΐου 2011, βρέθηκαν σε κάθε Περιφέρεια, Περιφερειακή Ενότητα, Δήμο, Δημοτική Ενότητα, Δημοτική ή Τοπική Κοινότητα και αυτοτελή οικισμό. Ο Νόμιμος Πληθυσμός αφορά στον αριθμό των δημοτών κάθε Δήμου της Χώρας ανά Δημοτική Ενότητα που είναι άτομα με Ελληνική υπηκοότητα και διαμένουν μόνιμα στην Ελλάδα. 46

47 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΔΗΜΩΝ Ν. ΗΛΕΙΑΣ Α/Α ΔΗΜΟΣ Α/Α ΔΗΜΟΣ ΠΥΡΓΟΥ ΙΑΡΔΑΝΟΥ ΑΛΙΦΕΙΡΑΣ ΚΑΣΤΡΟΥ-ΚΥΛΛΗΝΗΣ ΑΜΑΛΙΑΔΟΣ ΛΑΜΠΕΙΑΣ ΑΝΔΡΑΒΙΔΑΣ ΛΑΣΙΩΝΟΣ ΑΝΔΡΙΤΣΑΙΝΗΣ ΛΕΧΑΙΝΩΝ ΑΡΧΑΙΑΣ ΟΛΥΜΠΙΑΣ ΠΗΝΕΙΑΣ ΒΑΡΘΟΛΟΜΙΟΥ ΣΚΙΛΛΟΥΝΤΟΣ ΒΟΥΠΡΑΣΙΑΣ ΤΡΑΓΑΝΟΥ ΒΩΛΑΚΟΣ ΦΙΓΑΛΕΙΑΣ ΓΑΣΤΟΥΝΗΣ ΦΟΛΟΗΣ ΖΑΧΑΡΩΣ ΩΛΕΝΗΣ #REF! ΜΕΤΑΒΟΛΗ (%) ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΔΗΜΩΝ Ν. ΗΛΕΙΑΣ Α/Α ΔΗΜΟΣ Α/Α ΔΗΜΟΣ ΠΥΡΓΟΥ 0,2 22,7-10,9 9,5 12 ΙΑΡΔΑΝΟΥ -16,9 0,1 4,7-12,9 2 ΑΛΙΦΕΙΡΑΣ -28,6 16,3 20,8 0,3 13 ΚΑΣΤΡΟΥ-ΚΥΛΛΗΝΗΣ 7,2 24,1 2,0 35,7 3 ΑΜΑΛΙΑΔΟΣ -16,3 3,3 20,7 4,3 14 ΛΑΜΠΕΙΑΣ -25,4-14,0 10,5-29,1 4 ΑΝΔΡΑΒΙΔΑΣ -0,8-2,1 10,1 6,8 15 ΛΑΣΙΩΝΟΣ -15,4-8,6 20,5-6,9 5 ΑΝΔΡΙΤΣΑΙΝΗΣ -44,7 3,6-14,3-50,9 16 ΛΕΧΑΙΝΩΝ -11,4 3,8 12,6 3,5 6 ΑΡΧΑΙΑΣ ΟΛΥΜΠΙΑΣ -23,3 11,4-1,4-15,7 17 ΠΗΝΕΙΑΣ -31,0-5,5 8,4-29,3 7 ΒΑΡΘΟΛΟΜΙΟΥ -9,4 26,6-5,2 8,7 18 ΣΚΙΛΛΟΥΝΤΟΣ -6,0 23,3 10,3 27,8 8 ΒΟΥΠΡΑΣΙΑΣ -5,1 19,7 15,9 31,6 19 ΤΡΑΓΑΝΟΥ -1,2-2,6 21,2 16,6 9 ΒΩΛΑΚΟΣ -24,1 2,1 3,3-19,9 20 ΦΙΓΑΛΕΙΑΣ 76,8-11,3 5,2 65,1 10 ΓΑΣΤΟΥΝΗΣ 1,7 20,7 23,2 51,3 21 ΦΟΛΟΗΣ -20,7-6,3 27,3-5,4 11 ΖΑΧΑΡΩΣ -18,5 27,3 16,9 21,3 22 ΩΛΕΝΗΣ -21,0 3,0 19,4-2, #REF! 1 #REF! ,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0-10,0-20,0-30,0-40,0-50,0-60,0 ΠΥΡΓΟΥ ΑΛΙΦΕΙΡΑΣ ΑΜΑΛΙΑΔΟΣ ΑΝΔΡΑΒΙΔΑΣ ΑΝΔΡΙΤΣΑΙΝΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΟΛΥΜΠΙΑΣ ΒΑΡΘΟΛΟΜΙΟΥ ΒΟΥΠΡΑΣΙΑΣ ΒΩΛΑΚΟΣ ΓΑΣΤΟΥΝΗΣ ΖΑΧΑΡΩΣ ΙΑΡΔΑΝΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ- ΚΥΛΛΗΝΗΣ ΛΑΜΠΕΙΑΣ ΛΑΣΙΩΝΟΣ ΛΕΧΑΙΝΩΝ ΠΗΝΕΙΑΣ ΣΚΙΛΛΟΥΝΤΟΣ ΤΡΑΓΑΝΟΥ ΦΙΓΑΛΕΙΑΣ ΦΟΛΟΗΣ ΩΛΕΝΗΣ Όπως φαίνεται στον προηγούμενο πίνακα, την εικοσαετία των μεγάλων εσωτερικών και εξωτερικών μεταναστεύσεων μόνο 4 από τους 22 δήμους παρουσιάζουν θετική μεταβολή του πληθυσμού τους. 47

48 3.3 ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ - ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ Μορφολογικά χαρακτηριστικά Η ποιότητα ζωής στον ελληνικό αγροτικό χώρο είναι υποβαθμισμένη. Η οργάνωση των οικισμών, το εσωτερικό οδικό δίκτυο, η ποιότητα των κατοικιών, οι παρεχόμενες υπηρεσίες, ακόμα και το περιβάλλον, βρίσκονται σε χαμηλό επίπεδο σε σύγκριση με τα αντίστοιχα του αστικού χώρου. Αντίστοιχη εικόνα εμφανίζουν και οι οικισμοί του Δήμου με μικρές διαφοροποιήσεις. Τα προβλήματα της έλλειψης αστικού εξοπλισμού επιτείνονται από την χωρική διασπορά πολύ μικρών οικιστικών συγκεντρώσεων. Τα κυριότερα από αυτά είναι: Οδικές συνδέσεις σε κακή κατάσταση Έλλειψη βασικού σχεδιασμού του χαρακτήρα και των στόχων των οικισμών. Χωρική διάχυση μικρών οικιστικών συγκεντρώσεων Οικονομικός μαρασμός και σταδιακή πληθυσμιακή ερήμωση των οικισμών Συγκρούσεις χρήσεων γης, κύρια μεταξύ δασικών εκτάσεων και βοσκότοπων/καλλιεργούμενων εκτάσεων Ανυπαρξία πολεοδομικής οργάνωσης των οικισμών Ελλειπής αστικός εξοπλισμός και μη ικανοποιητική εσωτερική οδοποιία Με δεδομένη την προαναφερθείσα υπάρχουσα κατάσταση, η αντιμετώπιση όλων αυτών των προβλημάτων χρειάζεται αρκετό κόστος και χρόνο, και δεν μπορεί να γίνει εφ' άπαξ. Ως πρώτης προτεραιότητας θεωρείται η δέσμη προτάσεων των χωροταξικών και πολεοδομικών παρεμβάσεων, που είναι απαραίτητες για να υπάρχει σχεδιασμός της εξέλιξης των οικισμών της περιοχής και ένα πρόγραμμα υλοποίησης των αναγκαίων έργων και ενεργειών, ούτως ώστε να επιτευχθεί το στοχοδιάγραμμα, αλλά και τα οποιαδήποτε έργα και επεμβάσεις γίνουν, να είναι συμβατά μεταξύ τους. Η ισορροπία μεταξύ των δραστηριοτήτων, σε συνδυασμό με την αναγκαιότητα προστασίας του περιβάλλοντος και των ίδιων αυτών των πόρων από εξάντληση ή και καταστροφή, επιβάλλει την ιδιαίτερη και προσεκτική εξέταση των υπαρχουσών συνθηκών και των 48

49 προβλημάτων που έχουν προκύψει. Οι συγκρούσεις χρήσεων γης, υφίστανται κυρίως στις δασικές περιοχές και οφείλονται κύρια στην χρήση τους ως βοσκότοποι και στις εκχερσώσεις - καταπατήσεις για τη δημιουργία καλλιεργήσιμων εκτάσεων. Στην περιοχή του Δήμου υπάρχουν δύο σημαντικοί υγρότοποι, η τεχνητή λίμνη του φράγματος Πηνειού και ο ποταμός Πηνειός. Η τεχνητή λίμνη του αρδευτικού φράγματος Πηνειού έχει κωδικό υγροτόπου Η έκτασή της είναι στρέμματα και βρίσκεται σε υπερθαλάσσιο ύψος 100μ. Ο ποταμός Πηνειός έχει κωδικό υγροτόπου Πηγάζει από το όρος Ερύμανθος και κατευθυνόμενος Δυτικά εκβάλλει στο Ιόνιο πέλαγος. Έχει ελάχιστο υπερθαλάσσιο ύψος 0μ και μέγιστο 1.000μ. Το μήκος του είναι 65 χλμ. Το Αρδευτικό Φράγμα Πηνειού Στο Βορειοανατολικό άκρο της περιοχής δεσπόζει ένα από τα πιο σημαντικά εγγειοβελτιωτικά έργα του Νομού Ηλείας και της Χώρας. Πρόκειται για χωμάτινο φράγμα αποθήκευσης, το νερό του οποίου χρησιμοποιείται για την άρδευση των πεδινών εκτάσεων της Ηλείας, μεταξύ των οποίων και ολόκληρη η περιοχή του Δήμου Ήλιδας. Η περιοχή των έργων, χωρίζεται σε δύο ζώνες, την Βόρεια και την Νότια. Η Βόρεια ζώνη, περιλαμβάνει έκταση στρεμμάτων περίπου, αρδεύεται με δίκτυο τεχνητής βροχής και εξυπηρετείται από 11 αντλιοστάσια αρδεύσεως και ένα στραγγίσεως. Το νερό μεταφέρεται στην Βόρεια ζώνη με την Βόρεια κύρια Διώρυγα μήκους 20.χλμ και παροχής 18 κυβ. μέτρων/δευτερόλεπτο. Η Βόρεια ζώνη περιλαμβάνει τα παρακάτω μήκη δικτύων: Τάφροι m και m μικρότερης τάξης Υπόγειο δίκτυο m Δρόμοι m Η περιοχή των έργων που βρίσκεται Νότια του ποταμού Πηνειού, αποτελεί την Νότια ζώνη των έργων και περιλαμβάνει έκταση περίπου στρεμμάτων που αρδεύονται με τεχνητή βροχή και εξυπηρετείται από 5 αντλιοστάσια αρδεύσεως ενώ αρδεύει έκταση

50 στρεμμάτων περίπου με επιφανειακή άρδευση (κανελέττα). Το νερό μεταφέρεται στην Νότια ζώνη με την Νότια κύρια Διώρυγα μήκους m και παροχής 12 κυβ. μέτρα/δευτερόλεπτο. Τα τέσσερα από τα πέντε αντλιοστάσια αρδεύσεως είναι κατασκευασμένα κατά μήκος της Νότιας κύριας διώρυγας, ενώ το ένα αντλιοστάσιο τροφοδοτείται από την διώρυγα 1.Δ.1. Πριν από αυτό το αντλιοστάσιο, έχει κατασκευασθεί δεξαμενή ημερησίας αναρρυθμίσεως χωρητικότητας κυβ. μέτρων και τροφοδοτείται από την διώρυγα 1.Δ.1. Κάθε αντλιοστάσιο αποτελείται από το θάλαμο αναρρόφησης ύδατος, τον χώρο των αντλιών και τον χώρο των πινάκων. Ο χώρος αναρρόφησης συνδέεται μέσω του έργου εισόδου του αντλιοστασίου με την διώρυγα. Η Νότια ζώνη περιλαμβάνει τα παρακάτω μήκη δικτύων: Τάφροι m και m Διώρυγες m, m και m Υπόγειο δίκτυο m Δρόμοι m Για την αξιοποίηση των έργων έχουν ιδρυθεί και λειτουργούν τέσσερες Τ.Ο.Ε.Β που διοικούνται από τον Γ.Ο.Ε.Β. Πηνειού Αλφειού και συγκεκριμένα: Αμαλιάδας Ροβιάτας που περιλαμβάνει αρδεύσιμη έκταση στρεμμάτων περίπου Σαβαλίων που περιλαμβάνει αρδεύσιμη έκταση στρεμμάτων περίπου Γαστούνης που περιλαμβάνει αρδεύσιμη έκταση στρεμμάτων περίπου και Μυρτουντίων που περιλαμβάνει αρδεύσιμη έκταση στρεμμάτων περίπου Κατανομή Χρήσεων Γης Η περιοχή του Δήμου Ήλιδας είναι καθαρά αγροτική με ποσοστό καλλιεργήσιμης γης (καλλιέργειες και αγραναπαύσεις) που συνολικά φθάνει το 61,7% της συνολικής της έκτασης. 50

51 Οι Δημοτικές και Τοπικές Κοινότητες με τα μεγαλύτερα ποσοστά καλλιεργήσιμων εκτάσεων στον Δήμο Ήλιδας είναι η Τοπική Κοινότητα Χαβαρίου (96,6%), Δουνείκων (94,2%), Σιμόπουλου (84,2%) Από την μελέτη των πινάκων 8 και 9 διαπιστώνουμε ότι στον Δήμο Ήλιδας εννιά (9) Δημοτικές και μία (1) Τοπική Κοινότητα έχουν ποσοστό καλλιεργήσιμης γης ανώ του 80% (Αμπελόκαμπου, Αυγείου, Δουναιικων, Σωστίου, Χαβαρίου, Σιμοπούλου, Ανθώνος, Λάτα, Σκλίβας και Αμαλιάδας) δώδεκα Τοπικές Κοινότητες έχουν ποσοστό καλλιεργήσιμης γης μεταξύ 60-70% (Αρχαίας Ηλιδας, Καλυβίων Ήλιδος, Καρδ αμά, Κεραμιδιάς, Ροβιάτας, Σαβαλίων, Χαβαρίου, Αγνάντων, Κάμπου, Λουκά, Μαζαρακίου, Σκλίβας). Σημαντικό μέρος του Δήμου καταλαμβάνεται από δάση (το 17,7% της συνολικής έκτασης). Πρόκειται για δασικές εκτάσεις που ανήκουν κατά κύριο λόγο στο δασικό σύμπλεγμα της Φολόης που περικλείει τον Δήμο από Β-ΒΑ και τα πευκοδάση της Οινόης. Οι βοσκότοποι καταλαμβάνουν μεγάλο μέρος της συνολικής έκτασης (10 %). Το μεγαλύτερο τμήμα των χαρακτηρισμένων βοσκότοπων βρίσκεται στην Τοπική Κοινότητα Οινόης καταλαμβάνοντας το 58,5% της έκτασής της και αποτελώντας το 35,3% του συνόλου των βοσκότοπων του Δήμου.( στρ.). Ο κυριότερος λόγος που οι εκτάσεις που καταλαμβάνονται από ύδατα αποτελούν το 2,7% της συνολικής έκτασης (ποσοστό υπερδιπλάσιο του αντίστοιχου για το Νομό και υπερτριπλάσιο του Εθνικού) είναι η ύπαρξη της τεχνητής λίμνης του αρδευτικού φράγματος του Πηνειού ποταμού και δευτερευόντως ο Πηνειακός Λάδωνας. Οι εκτάσεις των βασικών χρήσεων γης ανά Δημοτική και Τοπική Κοιονότητα των Δημοτικών Ενοτήτων Αμαλιάδας και Πηνείας φαίνονται στους παρακάτω πίνακες. 51

52 ΠΙΝΑΚΑΣ 8 Βασικές χρήσεις γης ανά Δημοτική και Τοπική Κοινότητα της Δημοτικής Ενότητας Αμαλιάδας ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΑ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΕΔΑΦΟΥΣ ΣΥΝΟΛΟ ΕΚΤΑΣΕΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΟΥΜΕΝΕΣ ΚΑΙ ΑΓΡΑΝΑΠΑΥΣΕΙΣ ΒΟΣΚΟΤΟΠΟΙ ΔΑΣΗ ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΚΑΛΥΠΤΟΜΕΝΕΣ ΑΠΟ ΝΕΡΑ ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΑΛΛΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ A/A ΔΚ Αμαλιάδας Π 67 55,4 0 2,5 0,3 8, Τ.Κ Αγίου Δημητρίου Τ.Κ Αγίου Ηλία Πηνηίων Τ.Κ Αμπελόκαμπου Τ.Κ Αρχαίας Ηλιδας Π 9,7 5, ,5 0,2 0 Π 3,8 1,3 0,1 0,1 2,2 0,1 0 Π 9,2 8,2 0,2 0 0,2 0,6 0 Π 5,9 4,7 0,8 0 0,2 0,2 0 5 Τ.Κ Αυγείου Π 5,7 5, ,1 0,2 0 6 Τ.Κ Γερακίου Π 20,3 6,1 0,5 13,3 0,1 0,3 0 7 Τ.Κ Δάφνης Η 15,9 4,5 0,6 9,3 1,2 0,3 0 8 Τ.Κ Δαφνιώτισσης Η 11,3 3,6 0,5 7 0,1 0,1 0 9 Τ.Κ Δουναιικων Π 12,1 11,4 0,4 0,1 0 0, Τ.Κ Καλυβίων Ήλιδος Π 4,4 3 0,4 0 0,4 0, Τ.Κ Καρδαμά Π 6,4 5,1 0,5 0,2 0,1 0, Τ.Κ Κέντρου Π 3,7 0,3 1,2 0 2,2 0, Τ.Κ Κεραμιδιάς Η 7 4,8 0,3 0,8 0,8 0,3 0 52

53 14 Τ.ΚΚρυονέρου Η 9,9 3,3 0 6,3 0,1 0, Τ.Κ Περιστερίου Η 19,8 6,8 0 12,3 0,1 0,2 0,4 16 Τ.Κ Ροβιάτας Π 2, ,3 0,4 17 Τ.ΚΣαβαλίων Π 12,4 9,3 0,4 0,4 1, Τ.Κ Σωστίου Π 6, ,2 0,3 0,2 19 Τ.Κ Χαβαρίου Π 17,8 17,2 0 0,1 0 0,5 0 ΣΥΝΟΛΟ 251,8 163,5 9,9 52,4 10, ,0 64,9 3,9 20,8 4,0 6,0 0,4 Πηγή : ΕΣΥΕ (Κατανομή χρήσεων γης) 53

54 ΠΙΝΑΚΑΣ 9 Βασικές χρήσεις γης ανά Τοπική Κοινότητα στη Δημοτική Ενότητα Πηνείας Α/Α ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΑ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΕΔΑΦΟΥΣ ΣΥΝΟΛΟ ΕΚΤΑΣΕΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΟΥΜΕΝΕΣ ΚΑΙ ΑΓΡΑΝΑΠΑΥΣΕΙΣ ΒΟΣΚΟΤΟΠΟΙ ΔΑΣΗ ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΚΑΛΥΠΤΟΜΕΝΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΑΛΛΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΑΠΟ ΝΕΡΑ 1 Σιμοπούλου Π 12,7 10,7 0,0 0,3 1,1 0,7-2 Αγνάντων Η 6,4 4,0 1,6 0,6 0,0 0,2-3 Αγραπιδοχωρίου Η 11,9 4,7 3,3 2,4 1,3 0,3-4 Ανθώνος Η 7,4 6,1 0,6 0,3 0,2 0,3-5 Αυγής Η 7,0 2,1 1,1 0,8 2,9 0,2-6 Βελανιδίου Π 7,0 3,0 0,9 1,5 1,4 0,2-7 Βουλιαγμένης Π 8,4 5,0 2,4 0,6 0,1 0,3-8 Εφύρας Π 11,3 3,6 0,5 7,0 0,1 0,1-9 Κάμπου Π 11,5 7,0 0,7 2,0 1,5 0,3-10 Λαγανά Π 4,2 2,2 0,9-1,0 0,1-11 Λάτα Ο 5,2 4,4 0,2-0,2 0,4-12 Λουκά Η 5,1 3,7 0,8-0,4 0,2-13 Μαζαρακίου Η 9,1 5,9 2,1 0,7-0,4-14 Οινόης Π 24,1 8,0 14,1 1,3 0,2 0,5-15 Σκλίβας Η 6,9 5,2 1,0 0,4 0,2 0,2-16 Ροδιάς Π 6,4 5,6 0,4 0,1 0,3 - ΣΥΝΟΛΟ 144,6 81, ,9 10,7 4,7 - Πηγή : ΕΣΥΕ (Κατανομή χρήσεων γης) 100% 56,15% 20,7% 12,3% 7,4% 3,25% - 54

55 Στο παρακάτω διάγραμμα φαίνεται η ποσοστιαία κατανομή των εκτάσεων του Δήμου Ήλιδας. ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΗΛΙΔΑΣ ΑΛΛΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΟΙΚΙΣΜΟΙ NΕΡΑ 1 ΔΑΣΗ ΒΟΣΚΟΤΟΠΟΙ ΚΑΛΛΙΕΡΓΟΥΜΕΝΕΣ ΚΑΙ ΑΓΡΑΝΑΠΑΥΣΕΙΣ 0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% Ειδικότερα, φαίνεται ότι το συντριπτικά μεγαλύτερο τμήμα της περιοχής του Δήμου Ήλιδας είναι γεωργική γη, επιβεβαιώνοντας την κυριαρχία του πρωτογενούς τομέα στην περιοχή. 3.4 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον Η περιοχή του Δήμου Ήλιδας δεν αντιμετωπίζει σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα, δεδομένου ότι δεν παρουσιάζει ανάπτυξη εντατικών δραστηριοτήτων που θα είχαν ως αποτέλεσμα την δημιουργία ισχυρών πιέσεων εκμετάλλευσης ή υποβάθμισης σημαντικών φυσικών πόρων. Εξαίρεση στα παραπάνω αποτελούν: 55

56 α) Η υποβάθμιση ή καταστροφή δασών από πυρκαγιές, υπερβόσκηση και εκχερσώσεις για γεωργική ή οικιστική εκμετάλλευση. Η καταστροφή αυτή συντελέστηκε σε μεγάλη έκταση τις προηγούμενες δεκαετίες αλλά και εξακολουθεί μέχρι σήμερα, ειδικά όσον αφορά τις πυρκαγιές. Είναι ανάγκη να ληφθούν άμεσα μέτρα για την ανάσχεση, αλλά και αναστροφή του φαινομένου, το οποίο έχει δυσμενέστατες επιπτώσεις για την ευρύτερη περιοχή, τόσο οικολογικές και αισθητικές, όσο και οικονομικές. Οι οικονομικές, που είναι πιο κατανοητές στα ευρύτερα στρώματα του πληθυσμού, αναφέρονται στις πλημμύρες και την αδυναμία συγκράτησης των εδαφών, αλλά και στην υπονόμευση των σχεδίων για τουριστική ανάπτυξη της περιοχής. Αξίζει να αναφερθεί ότι τα φερτά υλικά λόγω τοπογραφίας και κλίσεων των εδαφών, μεταφέρονται στην τεχνητή λίμνη του Πηνειού μειώνοντας τον όγκο της και συνεπώς το χρόνο ζωής των εγγειοβελτιωτικών έργων. Επιπλέον τα δάση και η τεχνητή λίμνη φράγματος Πηνειού, αποτελούν σημαντικούς πόρους για την ανάπτυξη του τουρισμού στην περιοχή του Δήμου. β) Η ρύπανση των επιφανειακών και υπόγειων νερών από τα κτηνοτροφικά απόβλητα και απόβλητα γεωργικών βιομηχανιών (κυρίως ελαιοτριβείων), τα αστικά απορρίμματα, αλλά και εκπλύσεις γεωργικών καλλιεργειών (φερτά, λιπάσματα, φυτοφάρμακα) αποτελούν επίσης ένα σημαντικό πρόβλημα. Αξιοσημείωτη είναι η αλληλοσυσχέτιση, των δύο ομάδων προβλημάτων και η αθροιστική δράση της πρώτης στο αποτέλεσμα της δεύτερης. Τα επιφανειακά κυρίως νερά αποτελούν τους αποδέκτες της ρύπανσης που προκύπτει από τις δραστηριότητες της ευρύτερης περιοχής και η τεχνητή λίμνη αποτελεί τον τελικό αποδέκτη όλων των αποβλήτων Πιέσεις στο φυσικό περιβάλλον Βασικά προβλήματα αποτελούν η ρύπανση των επιφανειακών και υπογείων νερών από τα κτηνοτροφικά απόβλητα και τα απόβλητα των γεωργικών βιομηχανιών, τα αστικά απορρίμματα, αλλά και εκπλύσεις γεωργικών καλλιεργειών (φερτά λιπάσματα, 56

57 φυτοφάρμακα). Στην περιοχή, σε κάποιες περιπτώσεις, η ρύπανση καταλήγει στα ρέματα και στις αποστραγγιστικές τάφρους και μέσω αυτών στο θαλάσσιο χώρο του Ιονίου Πελάγους. Οι σημαντικότερες επιδράσεις στο φυσικό περιβάλλον της περιοχής είναι: Γεωργικές καλλιέργειες Οι καλλιέργειες στην περιοχή γίνονται με τη χρήση χημικών λιπασμάτων κυρίως νιτρικών και φωσφορικών και φυτοφαρμάκων. Οι απορροές που προέρχονται από την απόπλυση των εδαφών είναι πλούσιες αφενός μεν σε φερτά υλικά λόγω διάβρωσης των εδαφών, αφετέρου δε σε άζωτο (Ν) και φωσφόρο (Ρ), θρεπτικά υλικά που προκαλούν ευτροφισμό στους υδάτινους αποδέκτες. Επί πλέον το άζωτο με τη μορφή νιτρωδών και νιτρικών αλάτων, όταν εισχωρήσει στον υπόγειο υδροφορέα είναι ιδιαίτερα τοξικό στο πόσιμο νερό. Το πρόβλημα μεταφοράς της ρύπανσης είναι έντονο στην περίοδο των βροχοπτώσεων και όταν το έδαφος βρίσκεται ακάλυπτο από βλάστηση (αγρανάπαυση, χειμώνα και αρχές της άνοιξης). Η γεωργική ρύπανση καταλήγει στους υδάτινους αποδέκτες με τους παρακάτω μηχανισμούς: μεταφορά των φερτών μέσω επιφανειακής απορροής μεταφορά αδιάλυτων ρύπων προσροφημένων στα φερτά (κυρίως αμμωνιακές και οργανικές ενώσεις αζώτου και φωσφορικά ιόντα) μεταφορά διαλυμένων ρύπων μέσω της επιφανειακής. απορροής (κυρίως νιτρικά) μεταφορά διαλυμένων ρύπων μέσω της στράγγισης στον υπόγειο υδροφορέα (νιτρικά) ή / και κατόπιν μεταφορά σε επιφανειακούς αποδέκτες. Πρέπει να τονιστεί ότι η ρύπανση από αγροχημικά και η έκπλυση εδαφών και μεταφορά φερτών υλικών έχει ιδιαίτερη σημασία για τη Λίμνη του Πηνειού γιατί όλα συσσωρεύονται στον πυθμένα της λίμνης μειώνοντας το βάθος της και τελικά το χρόνο ζωής των αρδευτικών έργων, πέραν των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. 57

58 Όσον αφορά τα φυτοφάρμακα, ιδιαίτερα όταν γίνεται αλόγιστη χρήση τους, οι μηχανισμοί μεταφοράς τους στους υδάτινους αποδέκτες είναι παρόμοιοι με τα λιπάσματα. Τα υπολείμματα των φυτοφαρμάκων παραμένουν στους αποδέκτες, έχουν δε τοξική επίδραση σε οργανισμούς της υδρόβιας ζωής διαταράσσοντας την οικολογική ισορροπία. Το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα σοβαρό με μερικά είδη (πχ εντομοκτόνα) τα οποία διατηρούν τη δραστικότητά τους για μεγάλα χρονικά διαστήματα (ακόμη και πολλά χρόνια), κάποια δε έχουν και μεταλλαξιογόνο δράση. Τα παραπάνω συνιστούν σοβαρότατο κίνδυνο και για την ορνιθοπανίδα της περιοχής. Κτηνοτροφία Στην περιοχή εκτρέφονται συνολικά (ΕΛΣΤΑΤ 2011 ), αιγοπρόβατα, χοίροι και βοοειδή κυρίως σε εκτατική μορφή. Τα παραπάνω ελευθερώνουν με τα κόπρανά τους οργανικό φορτίο Ν και Ρ. Σύμφωνα με χονδρική εκτίμηση, υπολογίζεται ότι ελευθερώνουν στο έδαφος συνολικά 1260 kg/ημέρα άζωτο και 190 kg/ημέρα φωσφόρο περίπου. Ένα μέρος τους, εκτιμάται ότι επιβαρύνει, σε ετήσια βάση, τους υδάτινους αποδέκτες της περιοχής. Ρύπανση από δραστηριότητες του δευτερογενούς τομέα Στην περιοχή το Δήμου δεν υπάρχει σημαντική βιομηχανική και βιοτεχνική δραστηριότητα με εξαίρεση κάποιες βιοτεχνίες και μικρές μονάδες επεξεργασίας γεωργικών προϊόντων. Ειδικότερα στην περιοχή του Δήμου λειτουργούν δέκα επτά (17) τα οποία εκβάλλουν τα απόβλητά τους σε ποταμούς ή ρέμματα που καταλήγουν στη λίμνη ή τη θάλασσα. Τα απόβλητα αυτά χαρακτηρίζονται από πολύ υψηλό Οργανικό φορτίο (BOD5 κλασσικού mg/1 και φυγοκεντρικού mg/1), δυσκολία στην αποικοδόμηση (COD κλασ mg/l, φυγοκ mgf1), 58

59 μεγάλη οξύτητα (ΡΗ=4,6-5,2 και οξύτητα σε ελαϊκά mg/i), πολλά λιπαρά, σκούρο χρώμα και δυσάρεστη οσμή. Οι κυριότερες επιπτώσεις τους στο περιβάλλον είναι υψηλή δυσοσμία, ρύπανση στα επιφανειακά και υπόγεια νερά, ζημιές στη βλάστηση κλπ. Πυρκαγιές Είναι γνωστή η λαίλαπα των πυρκαγιών στα δάση, που ευνοείται από το εύφλεκτο της χλωρίδας, τις κλιματικές συνθήκες και την έλλειψη μέτρων αντιπυρικής προστασίας. Η καταστροφή της βλάστησης σε συνδυασμό με την ανεπαρκή αναδάσωση, αλλά και την παρεμπόδιση φυσικής αναγέννησης των δασών (καταπατήσεις, υπερβόσκηση κλπ.), συμβάλλει στην απογύμνωση και διάβρωση των εδαφών και στην αύξηση των πλημμυρών. Κύριες αιτίες είναι: Η ξηρότητα του κλίματος και οι ευνοϊκοί άνεμοι κατά την θερινή περίοδο. Η έλλειψη υδατοδεξαμενών. Η έλλειψη αντιπυρικών ζωνών και δασικής οδοποιίας. Η έλλειψη κτηματολογίου που επιτρέπει την εναλλαγή δασοτεμαχίων και γεωργικών εκτάσεων τόσο μεταξύ τους, αλλά και σε σχέση με άλλες χρήσεις γης. Έλλειψη ενημέρωσης του κοινωνικού συνόλου, αλλά και των εμπλεκόμενων με παραγωγικές δραστηριότητες του πρωτογενή τομέα (Γεωργοί Κτηνοτρόφοι). Έλλειψη κρατικής πολιτικής για την θεσμοθέτηση χρήσεων γης, ώστε κτηνοτροφία, γεωργία και λοιπές δραστηριότητες να μην είναι αλληλοσυγκρουόμενες, αλλά ενταγμένες αρμονικά στο περιβάλλον, κοινωνικό και φυσικό. Λύματα οικισμών Στην πόλη της Αμαλιάδας λειτουργεί αποχετευτικό σύστημα συλλογής των λυμμάτων, καθώς και βιολογικός καθαρισμός. Στον βιολογικό καθαρισμό μεταφέρονται 59

60 με βυτιοφόρα και λύμματα των οικισμών που δεν διαθέτουν αποχετευτικό σύστημα αλλά βόθρους. Στερεά απόβλητα Ιδιαίτερα έντονο είναι το πρόβλημα του χώρου διάθεσης των απορριμμάτων, πρόβλημα άλλωστε που αντιμετωπίζει ολόκληρος ο Νομός. Ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη η υλοποίηση του σχεδιασμού που προβλέπει την κατασκευή εργοστασίου επεξεργασίας των στερεών αποβλήτων, στον οποίο σχεδιασμό εντάσσεται και η περιοχή του Δήμου Ήλιδας. 3.5 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Συνολικό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν Τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία για την εξέλιξη του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος στο Νομό Ηλείας στην Δυτική Ελλάδα, αλλά και στις υπόλοιπες Περιφέρειες της Χώρας, παρουσιάζονται στον πίνακα που ακολουθεί : 60

61 ΠΙΝΑΚΑΣ 10 Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν κατά Περιφέρεια και κατά Νομό της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας (Σε εκατομμύρια ευρώ. Σε τρέχουσες τιμές) Περιφέρειες και νομοί Σύνολο Ελλάδος Ανατ. Μακεδονία - Θράκη Κεντρική Μακεδονία Δυτική Μακεδονία Θεσσαλία Ήπειρος Ιόνια Νησιά Δυτική Ελλάδα Αιτωλοακαρνανία Αχαΐα Ηλεία Στερεά Ελλάδα Πελοπόννησος Αττική Βόρειο Αιγαίο Νότιο Αιγαίο Κρήτη Σημείωση: Η κατανομή, των φόρων και των επιδοτήσεων έγινε με βάση τη διάρθρωση της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας ανά περιφέρεια Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ 61

62 Από τα παραπάνω στοιχεία προκύπτει ότι σε τρέχουσες τιμές το ΑΕΠ της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας αυξήθηκε στην περίοδο σε τρέχουσες τιμές, ενώ το έτος 2009 μειώθηκε κατά 3,58%, ποσοστό μεγαλύτερο από το αντίστοιχο της Χώρας. Σημαντικό είναι το γεγονός πως από το 2003 έως το 2008 ο μέσος ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ της Περιφέρειας υπολείπεται του αντίστοιχου εθνικού μέσου όρου. Στον πίνακα 11 που ακολουθεί παρουσιάζεται η συμμετοχή των Περιφερειακών Ενοτήτων της ΠΔΕ στην διαμόρφωση του ΑΕΠ σε επίπεδο χώρας. ΠΙΝΑΚΑΣ 11 Ποσοστά συμμετοχής των Περιφερειακών Ενοτήτων της ΠΔΕ στην διαμόρφωση του ΑΕΠ της Ελλάδας την περίοδο σε τρέχουσες τιμές Δυτική Ελλάδα 5,2% 5,2% 5,2% 5,2% 5,2% 5,0% 5,0% 4,8% 4,7% 4,6% Αιτωλοακαρνανία 1,5% 1,5% 1,4% 1,3% 1,4% 1,4% 1,4% 1,3% 1,2% 1,2% Αχαΐα 2,7% 2,7% 2,8% 2,8% 2,7% 2,6% 2,7% 2,7% 2,6% 2,5% Ηλεία 1,0% 1,0% 1,0% 1,1% 1,0% 1,0% 0,9% 0,9% 0,9% 0,9% Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ, Επεξεργασία στοιχείων Από τα παραπάνω συνάγεται η χαμηλή συνεισφορά της Περιφέρειας στη διαμόρφωση του εγχώριου ΑΕΠ, η συμβολή της οποίας μειώνεται σταθερά κατά την περίοδο Εξίσου χαμηλή είναι και η συνεισφορά των αντίστοιχων Περιφερειακών Ενοτήτων στη διαμόρφωση του εγχώριου ΑΕΠ με την Π.Ε Αχαΐας να έχει τη μεγαλύτερη συμβολή, με ποσοστό που ανήλθε το 2009 στο 2,5%, ποσοστό ωστόσο μικρότερο από το αντίστοιχο του Στη συνέχεια ακολουθεί η Π.Ε Αιτωλοακαρνανίας με ποσοστιαία συμβολή στο εγχώριο ΑΕΠ της τάξης 1,2%, ποσοστό μειωμένο κατά 0,3% σε σύγκριση με το αντίστοιχο ποσοστό του έτους Η Π.Ε Ηλείας διατηρεί χαμηλή συνεισφορά στη διαμόρφωση του εγχώριου ΑΕΠ, η οποία εμφανίζει σταθερές χαμηλές τάσεις τα τελευταία έτη. 62

63 3.5.2 Κατά κεφαλή Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν Η ΠΕ Αχαΐας παρουσιάζει για την περίοδο το υψηλότερο κατά κεφαλή προϊόν στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, αλλά υπολείπεται σημαντικά του εθνικού μέσου όρου. Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται το κατά κεφαλή εθνικό προϊόν κατά Περιφέρεια και Νομό της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας από το ΠΙΝΑΚΑΣ 12 Κατά Κεφαλή Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν κατά Περιφέρεια και κατά Νομό της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας (Σε ευρώ. Σε τρέχουσες τιμές) Περιφέρειες και νομοί Σύνολο Ελλάδος Δυτική Ελλάς Αιτωλοακαρνανία Αχαία Ηλεία Πηγή:ΕΛ.ΣΤΑΤ Απασχόληση - Ανεργία Η ανεργία στην ΠΔΕ, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, κατά το Α τρίμηνο του 2011 ήταν ποσοστιαία μικρότερη από την αντίστοιχη σε επίπεδο χώρας. Ωστόσο, το Α τρίμηνο του 2012 το ποσοστό ανεργίας υπερβαίνει το αντίστοιχο εθνικό κατά 0,5 μονάδες. Από τα στοιχεία του παρακάτω πίνακα προκύπτει ότι η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας εμφανίζει υψηλό ποσοστό ανεργίας, καθώς βρίσκεται στην πέμπτη θέση μετά τις Περιφέρειες Δυτικής Μακεδονίας, Κεντρικής Μακεδονίας, Στερεάς Ελλάδας και Κρήτης. Συγκρίνοντας το Α τρίμηνο των ετών 2011, 2012 και 2013 παρατηρούμε την επιδείνωση της ανεργίας, καθώς το 2011 η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας βρισκόταν στην ένατη θέση. Η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας και ιδιαίτερα ο Νομός Αχαΐας, παρουσιάζει σημαντικό πρόβλημα στον τομέα της ανεργίας, πράγμα που δημιουργεί οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις στον πληθυσμό και ιδιαίτερα στους νέους και τους μακροχρόνια άνεργους. 63

64 ΠΙΝΑΚΑΣ 13 Ποσοστό Ανεργίας, κατά Περιφέρεια Α τρίμηνο Σύνολο Χώρας 15,9 22,6 27,4 Ανατολική Μακεδονία και Θράκη 18 22,7 26,3 Κεντρική Μακεδονία 17,5 24,7 29,6 Δυτική Μακεδονία 22,3 28,5 32,3 Ήπειρος 15,4 20,6 27,2 Θεσσαλία 14,3 20,4 25,6 Ιόνιοι Νήσοι 20,3 15,9 23,2 Δυτική Ελλάδα 15,1 23,1 27,0 Στερεά Ελλάδα 16,1 24,5 28,0 Αττική 14,7 22,9 28,2 Πελοπόννησος 12, ,1 Βόρειο Αιγαίο 12,6 19,6 23,5 Νότιο Αιγαίο 24,3 13,9 24,3 Κρήτη 15,7 23,4 26,3 Πηγή : Ελληνική Στατιστική Αρχή - Έρευνα Εργατικού Δυναμικού Στον πίνακα και το διάγραμμα που ακολουθούν παρουσιάζεται η διαχρονική εξέλιξη της ανεργίας κατά τα έτη στις Περιφερειακές Ενότητες της ΠΔΕ. ΠΙΝΑΚΑΣ 14 Διαχρονική εξέλιξη του ποσοστού ανεργίας στις ΠΕ της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας και την Χώρα κατά τα έτη Νομός Αιτωλοακαρνανίας 11 9,2 10,3 9,1 9,2 11,7 18,4 Νομός Αχαΐας 11,5 10,7 9,6 10,2 10,2 13,5 19,3 Νομός Ηλείας 7,7 7,1 8,6 9,1 8,6 8,2 12,0 Πηγή : ΕΛ.ΣΤΑΤ 64

65 Σύμφωνα με τα στοιχεία του παραπάνω πίνακα, η ΠΕ Αχαΐας παρουσιάζει ιδιαίτερα σημαντικό πρόβλημα στον τομέα της ανεργίας, καθώς εμφανίζει το μεγαλύτερο ποσοστό ανεργίας από τις άλλες δύο ΠΕ, καθ όλη τη διάρκεια της τελευταίας επταετίας και υπερβαίνει το αντίστοιχο ποσοστό σε επίπεδο χώρας. Το γεγονός αυτό δημιουργεί οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις στον πληθυσμό και ιδιαίτερα στους νέους και τους μακροχρόνια άνεργους. Ειδικότερα τα ποσοστά ανεργίας και των τριών Περιφερειακών Ενοτήτων της Περιφέρειας εμφανίζονται αυξημένα το 2011 σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος με την Αχαΐα να είναι πρώτη με ποσοστό 19,3% και την Αιτωλοακαρνανία και την Ηλεία να ακολουθούν με ποσοστά 18,4% και 12% αντίστοιχα. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το 2011 το ποσοστό ανεργίας των ΠΕ Αχαΐας και Αιτωλοακαρνανίας είναι μεγαλύτερο από αυτό της χώρας κατά 1,6 και 0,7 μονάδες αντίστοιχα. Προοπτικές απασχόλησης Είναι αυτονόητο ότι τα στοιχεία που αναφέρονται στα αντίστοιχα κεφάλαια της ανεργίας και της απασχόλησης, επιδεινώθηκαν την τελευταία τριετία με ταχύτατους ρυθμούς, τόσο στην χώρα, όσο στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας και στο Νομό, λόγω της οικονομικής κρίσης. Όσον αφορά την πρόβλεψη για την εξέλιξη των δεικτών της ανεργίας, όσο διαρκεί η οικονομική κρίση κάθε πρόβλεψη για την εξέλιξη αυτών θεωρείται παρακινδυνευμένη, δεδομένου ότι οι τάσεις παρουσιάζονται συνεχώς αυξητικές και διαμορφώνονται σε πολύ υψηλά επίπεδα Διάρθρωση εργατικού δυναμικού Από το σύνολο του εργατικού δυναμικού στην περιοχή του Δήμου Ήλιδας (34.046) οικονομικώς ενεργοί είναι το 45% ( ) και οικονομικώς μη ενεργοί, το 55% (18.725). (ΕΣΥΕ, Στοιχεία Απογραφής 2001). 5 5 Τα στοιχεία της απογραφής του 2011, που αφορούν τη διάρθρωση του εργατικού δυναμικού, δεν έχουν δημοσιευθεί μέχρι σήμερα από την ΕΛΣΤΑΤ. 65

66 ΠΙΝΑΚΑΣ 15 Οικονομικά ενεργός πληθυσμός κατά φύλο ομάδες κλάδων οικονομικής δραστηριότητας και θέση στο επάγγελμα στη Δημοτική Ενότητα Αμαλιάδας Κλάδος οικονομικής δραστηριότητας και θέση στο επάγγελμα 1991 Πραγματικός πληθυσμός 2001 Πραγματικός πληθυσμός Σύνολο Αρρενες Θήλεις Σύνολο Αρρενες Θήλεις Σύνολο Εργοδότες Εργαζόμενοι για δικό τους λογαριασμό Μισθωτοί Συμβοηθούντα & μη αμειβόμενα μέλη Δεν δήλωσαν θέση στο επάγγελμα & νέοι Γεωργία κτηνοτροφία θήρα και δασοκομία, αλιεία Εργοδότες Εργαζόμενοι για δικό τους λογαριασμό Μισθωτοί Συμβοηθούντα & μη αμειβόμενα μέλη Δεν δήλωσαν θέση στο επάγγελμα & νέοι Ορυχεία και λατομεία Εργοδότες Εργαζόμενοι για δικό τους λογαριασμό Μισθωτοί Συμβοηθούντα & μη αμειβόμενα μέλη Δεν δήλωσαν θέση στο επάγγελμα & νέοι Μεταποιητικές βιομηχανίες Εργοδότες Εργαζόμενοι για δικό τους λογαριασμό Μισθωτοί Συμβοηθούντα & μη αμειβόμενα μέλη Δεν δήλωσαν θέση στο επάγγελμα & νέοι Παροχή ηλεκτρικού ρεύματος φυσικού αερίου και νερού Εργοδότες Εργαζόμενοι για δικό τους λογαριασμό Μισθωτοί Συμβοηθούντα & μη αμειβόμενα μέλη Δεν δήλωσαν θέση στο επάγγελμα & νέοι Κατασκευές Εργοδότες Εργαζόμενοι για δικό τους λογαριασμό Μισθωτοί Συμβοηθούντα & μη αμειβόμενα μέλη Δεν δήλωσαν θέση στο επάγγελμα & νέοι

67 Χονδρικό και λιανικό εμπόριο επισκευή αυτοκινήτων οχημάτων μοτοσυκλετών και ειδών προσωπικής και οικιακής χρήσης Εργοδότες Εργαζόμενοι για δικό τους λογαριασμό Μισθωτοί Συμβοηθούντα & μη αμειβόμενα μέλη Δεν δήλωσαν θέση στο επάγγελμα & νέοι Ξενοδοχεία και εστιατόρια Εργοδότες Εργαζόμενοι για δικό τους λογαριασμό Μισθωτοί Συμβοηθούντα & μη αμειβόμενα μέλη Δεν δήλωσαν θέση στο επάγγελμα & νέοι Μεταφορές αποθήκευση και επικοινωνίες Εργοδότες Εργαζόμενοι για δικό τους λογαριασμό Μισθωτοί Συμβοηθούντα & μη αμειβόμενα μέλη Δεν δήλωσαν θέση στο επάγγελμα & νέοι Ενδιάμεσοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί, διαχείρηση ακίνητης περιουσίας Εργοδότες Εργαζόμενοι για δικό τους λογαριασμό Μισθωτοί Συμβοηθούντα & μη αμειβόμενα μέλη Δεν δήλωσαν θέση στο επάγγελμα & νέοι Δημόσια διοίκηση και άμυνα. Υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση Εργοδότες Εργαζόμενοι για δικό τους λογαριασμό Μισθωτοί Συμβοηθούντα & μη αμειβόμενα μέλη Δεν δήλωσαν θέση στο επάγγελμα & νέοι Εκπαίδευση Εργοδότες Εργαζόμενοι για δικό τους λογαριασμό Μισθωτοί Συμβοηθούντα & μη αμειβόμενα μέλη Δεν δήλωσαν θέση στο επάγγελμα & νέοι Υγεία και κοινωνική μέριμνα Εργοδότες Εργαζόμενοι για δικό τους λογαριασμό Μισθωτοί Συμβοηθούντα & μη αμειβόμενα μέλη

68 Δεν δήλωσαν θέση στο επάγγελμα & νέοι Λοιπές υπηρεσίες Εργοδότες Εργαζόμενοι για δικό τους λογαριασμό Μισθωτοί Συμβοηθούντα & μη αμειβόμενα μέλη Δεν δήλωσαν θέση στο επάγγελμα & νέοι Νέοι, Μη δυνάμενοι να καταταγούν κατά κλάδο Εργοδότες Εργαζόμενοι για δικό τους λογαριασμό Μισθωτοί Συμβοηθούντα & μη αμειβόμενα μέλη Δεν δήλωσαν θέση στο επάγγελμα & νέοι Πηγή: ΕΣΥΕ Απογραφές 1991, 2001 ΠΙΝΑΚΑΣ 16 Οικονομικά ενεργός πληθυσμός κατά φύλο ομάδες κλάδων οικονομικής δραστηριότητας και θέση στο επάγγελμα στη Δημοτική Ενότητα Πηνείας Κλάδος οικονομικής δραστηριότητας και θέση στο επάγγελμα 1991 Πραγματικός πληθυσμός 2001 Πραγματικός πληθυσμός Σύνολο Αρρενες Θήλεις Σύνολο Αρρενες Θήλεις Σύνολο Εργοδότες Εργαζόμενοι για δικό τους λογαριασμό Μισθωτοί Συμβοηθούντα & μη αμειβόμενα μέλη Δεν δήλωσαν επάγγελμα & νέοι Γεωργία κτηνοτροφία θήρα και δασοκομία, αλιεία Εργοδότες Εργαζόμενοι για δικό τους λογαριασμό Μισθωτοί Συμβοηθούντα & μη αμειβόμενα μέλη Δεν δήλωσαν επάγγελμα & νέοι Ορυχεία και λατομεία Εργοδότες Εργαζόμενοι για δικό τους λογαριασμό Μισθωτοί Συμβοηθούντα & μη αμειβόμενα μέλη Δεν δήλωσαν επάγγελμα & νέοι Μεταποιητικές βιομηχανίες

69 Εργοδότες Εργαζόμενοι για δικό τους λογαριασμό Μισθωτοί Συμβοηθούντα & μη αμειβόμενα μέλη Δεν δήλωσαν επάγγελμα & νέοι Παροχή ηλεκτρικού ρεύματος φυσικού αερίου και νερού Εργοδότες Εργαζόμενοι για δικό τους λογαριασμό Μισθωτοί Συμβοηθούντα & μη αμειβόμενα μέλη Δεν δήλωσαν επάγγελμα & νέοι Κατασκευές Εργοδότες Εργαζόμενοι για δικό τους λογαριασμό Μισθωτοί Συμβοηθούντα & μη αμειβόμενα μέλη Δεν δήλωσαν επάγγελμα & νέοι Χονδρικό και λιανικό εμπόριο επισκευή αυτοκινήτων οχημάτων μοτοσυκλετών και ειδών προσωπικής και οικιακής χρήσης Εργοδότες Εργαζόμενοι για δικό τους λογαριασμό Μισθωτοί Συμβοηθούντα & μη αμειβόμενα μέλη Δεν δήλωσαν επάγγελμα & νέοι Ξενοδοχεία και εστιατόρια Εργοδότες Εργαζόμενοι για δικό τους λογαριασμό Μισθωτοί Συμβοηθούντα & μη αμειβόμενα μέλη Δεν δήλωσαν επάγγελμα & νέοι Μεταφορές αποθήκευση και επικοινωνίες Εργοδότες Εργαζόμενοι για δικό τους λογαριασμό Μισθωτοί Συμβοηθούντα & μη αμειβόμενα μέλη Δεν δήλωσαν επάγγελμα & νέοι Ενδιάμεσοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί, διαχείρηση ακίνητης περιουσίας Εργοδότες Εργαζόμενοι για δικό τους λογαριασμό Μισθωτοί Συμβοηθούντα & μη αμειβόμενα μέλη Δεν δήλωσαν επάγγελμα & νέοι

70 Δημόσια διοίκηση και άμυνα. Υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση Εργοδότες Εργαζόμενοι για δικό τους λογαριασμό Μισθωτοί Συμβοηθούντα & μη αμειβόμενα μέλη Δεν δήλωσαν επάγγελμα & νέοι Εκπαίδευση Εργοδότες Εργαζόμενοι για δικό τους λογαριασμό Μισθωτοί Συμβοηθούντα & μη αμειβόμενα μέλη Δεν δήλωσαν επάγγελμα & νέοι Υγεία και κοινωνική μέριμνα Εργοδότες Εργαζόμενοι για δικό τους λογαριασμό Μισθωτοί Συμβοηθούντα & μη αμειβόμενα μέλη Δεν δήλωσαν επάγγελμα & νέοι Λοιπές υπηρεσίες Εργοδότες Εργαζόμενοι για δικό τους λογαριασμό Μισθωτοί Συμβοηθούντα & μη αμειβόμενα μέλη Δεν δήλωσαν επάγγελμα & νέοι Νέοι, Μη δυνάμενοι να καταταγούν κατά κλάδο Εργοδότες Εργαζόμενοι για δικό τους λογαριασμό Μισθωτοί Συμβοηθούντα & μη αμειβόμενα μέλη Δεν δήλωσαν επάγγελμα & νέοι Πηγή: ΕΣΥΕ Απογραφές 1991, Ανάλυση των επιχειρήσεων ανά κλάδο δραστηριότητας (διψήφιο κωδικό) Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζεται ο αριθμός των επιχιερήσεων που δραστηριοποιούνταν ανά Δήμο της Περιφερειακής Ενότητας Ηλείας και διψήφιο κωδικό δραστηριότητας (ΣΤΑΚΟΔ08) κατά το έτος 2007 σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ, μεταξύ των οποίων και ο Δήμος Ήλιδας. 70

71 ΠΙΝΑΚΑΣ 17 Ανάλυση των επιχειρήσεων ανά Δήμο και διψήφιο κωδικό στην ΠΕ Ηλείας και στον Δήμο Ήλιδας. Δήμος Ανδραβίδα ς Κυλλήνης Δήμος Ανδρίτσαιν ας Κρέστενας Δήμος Αρχαίας Ολυμπία ς Δήμος Ζαχάρως Δήμος Ήλιδας Δήμος Πηνειού Δήμος Πύργου Π.Ε Ηλείας ΣΤΑ ΚΟΔ 08 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΡ.ΕΠΙΧ ΕΙΡΗΣΕΩ Ν ΑΡ.ΕΠΙΧ ΕΙΡΗΣΕΩ Ν ΑΡ.ΕΠΙ ΧΕΙΡΗΣ ΕΩΝ ΑΡ.ΕΠΙ ΧΕΙΡΗΣ ΕΩΝ ΑΡ.ΕΠΙ ΧΕΙΡΗ ΣΕΩΝ ΑΡ.ΕΠΙ ΧΕΙΡΗΣ ΕΩΝ ΑΡ.ΕΠΙ ΧΕΙΡΗΣ ΕΩΝ ΑΡ.ΕΠΙ ΧΕΙΡΗΣ ΕΩΝ 0 Αγνωστη Δραστηριότητα Φυτική και ζωική παραγωγή, θήρα και συναφείς δραστηριότητες Δασοκομία και υλοτομία Αλιεία και υδατοκαλλιέργεια Εξόρυξη άνθρακα και λιγνίτη Λοιπά ορυχεία και λατομεία Βιομηχανία τροφίμων Ποτοποιία Παραγωγή κλωστοϋφαντουργικών υλών Κατασκευή ειδών ένδυσης Βιομηχανία δέρματος και δερμάτινων ειδών Βιομηχανία ξύλου και κατασκευή προϊόντων από ξύλο και φελλό, εκτός από έπιπλα κατασκευή ειδών καλαθοποιίας και σπαρτοπλεκτικής Χαρτοποιία και κατασκευή 1 χάρτινων προϊόντων 18 Εκτυπώσεις και αναπαραγωγή προεγγεγραμμένων μέσων 19 Παραγωγή οπτάνθρακα και προϊόντων διύλισης πετρελαίου 20 Παραγωγή χημικών ουσιών και προϊόντων 22 Κατασκευή προϊόντων από ελαστικό (καουτσούκ) και πλαστικές ύλες 23 Παραγωγή άλλων μη μεταλλικών ορυκτών προϊόντων 24 Παραγωγή βασικών μετάλλων 25 Κατασκευή μεταλλικών προϊόντων, με εξαίρεση τα μηχανήματα και τα είδη εξοπλισμού 26 Κατασκευή ηλεκτρονικών υπολογιστών, ηλεκτρονικών και οπτικών προϊόντων 27 Κατασκευή ηλεκτρολογικού εξοπλισμού 28 Κατασκευή μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού π.δ.κ.α

72 29 Κατασκευή μηχανοκίνητων οχημάτων, ρυμουλκούμενων και ημιρυμουλκούμενων 0 οχημάτων Κατασκευή επίπλων Άλλες μεταποιητικές δραστηριότητες Επισκευή και εγκατάσταση μηχανημάτων και εξοπλισμού Παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου, ατμού και κλιματισμού Συλλογή, επεξεργασία και παροχή νερού Επεξεργασία λυμάτων Συλλογή, επεξεργασία και διάθεση αποβλήτων ανάκτηση υλικών Κατασκευές κτιρίων Έργα πολιτικού μηχανικού Εξειδικευμένες κατασκευαστικές δραστηριότητες Χονδρικό και λιανικό εμπόριο επισκευή μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσυκλετών Χονδρικό εμπόριο, εκτός από το εμπόριο μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσυκλετών Λιανικό εμπόριο, εκτός από το εμπόριο μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσυκλετών Χερσαίες μεταφορές και μεταφορές μέσω αγωγών Πλωτές μεταφορές Αποθήκευση και υποστηρικτικές προς τη μεταφορά δραστηριότητες Ταχυδρομικές και ταχυμεταφορικές δραστηριότητες Καταλύματα Δραστηριότητες υπηρεσιών εστίασης Εκδοτικές δραστηριότητες Παραγωγή κινηματογραφικών ταινιών, βίντεο και τηλεοπτικών προγραμμάτων, ηχογραφήσεις και μουσικές εκδόσεις Δραστηριότητες προγραμματισμού και ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών Τηλεπικοινωνίες Δραστηριότητες προγραμματισμού ηλεκτρονικών υπολογιστών, παροχής συμβουλών και συναφείς δραστηριότητες Δραστηριότητες υπηρεσιών πληροφορίας Ασφαλιστικά, αντασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά ταμεία, εκτός από την υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση

73 66 Δραστηριότητες συναφείς 0 προς τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και τις ασφαλιστικές δραστηριότητες Διαχείριση ακίνητης 7 περιουσίας Νομικές και λογιστικές 21 δραστηριότητες Δραστηριότητες κεντρικών 7 γραφείων δραστηριότητες παροχής συμβουλών διαχείρισης Αρχιτεκτονικές 31 δραστηριότητες και δραστηριότητες μηχανικών τεχνικές δοκιμές και αναλύσεις Επιστημονική έρευνα και 1 ανάπτυξη Διαφήμιση και έρευνα 2 αγοράς Άλλες επαγγελματικές, 3 επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες Κτηνιατρικές 2 δραστηριότητες Δραστηριότητες ενοικίασης 14 και εκμίσθωσης Δραστηριότητες 1 ταξιδιωτικών πρακτορείων, γραφείων οργανωμένων ταξιδιών και υπηρεσιών κρατήσεων και συναφείς δραστηριότητες Δραστηριότητες παροχής 1 προστασίας και έρευνας Δραστηριότητες παροχής 4 υπηρεσιών σε κτίρια και εξωτερικούς χώρους Διοικητικές δραστηριότητες 4 γραφείου, γραμματειακή υποστήριξη και άλλες δραστηριότητες παροχής υποστήριξης προς τις επιχειρήσεις Δημόσια διοίκηση και άμυνα υποχρεωτική 0 κοινωνική ασφάλιση Εκπαίδευση Δραστηριότητες ανθρώπινης υγείας Δραστηριότητες βοήθειας κατ' οίκον Δραστηριότητες κοινωνικής μέριμνας χωρίς παροχή καταλύματος Δημιουργικές δραστηριότητες, τέχνες και διασκέδαση Δραστηριότητες βιβλιοθηκών, αρχειοφυλακείων, μουσείων και λοιπές πολιτιστικές δραστηριότητες Τυχερά παιχνίδια και στοιχήματα Αθλητικές δραστηριότητες και δραστηριότητες διασκέδασης και ψυχαγωγίας

74 94 Δραστηριότητες οργανώσεων 95 Επισκευή ηλεκτρονικών υπολογιστών και ειδών ατομικής ή οικιακής χρήσης 96 Άλλες δραστηριότητες παροχής προσωπικών υπηρεσιών ΣΥΝΟΛΟ Πηγή : ΕΛ.ΣΤΑΤ (Επεξεργασία στοιχείων έτους 2007) Από την μελέτη των παραπάνω πινάκων και όσον αφορά τον πρωτογενή τομέα διαπιστώνονται τα εξής : Η περιοχή των Δήμων Πύργου Ήλιδας Πηνειού - Ανδραβίδας / Κυλλήνης για την ΠΕ Ηλείας, εμφανίζουν έντονη δυναμικότητα στον τομέα της φυτικής και ζωικής παραγωγής. Η δραστηριότητα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας στην ΠΕ συγκεντρώνεται στην πλειοψηφία της στους Δήμους Ανδραβίδας Κυλλήνης (11 επιχ.). Μηδαμινή είναι η δραστηριότητα των Δήμων της ΠΕ στους τομείς της Δασοκομίας Υλοτομίας και Εξόρυξης άνθρακα. Από την μελέτη των παραπάνω πινάκων και όσον αφορά τον δευτερογενή τομέα διαπιστώνονται τα εξής : Οι πιο δυναμικοί μεταποιητικοί κλάδοι διαπιστώνεται ότι είναι αυτοί των τροφίμων, των μεταλλικών και μη μεταλλικών ορυκτών προιόντων και ακολουθούν οι κλάδοι της κατασκευής ειδών ένδυσης, επίπλων, προιόντων από ξύλο και τέλος η κατασκευή μηχανημάτων. Όσον αφορά την χωροταξική κατανομή των μεταποιητικών επιχειρήσεων διαπιστώνεται ότι η πλειοψηφία τους σε όλες σχεδόν τις μεταποιητικές δραστηριότητες συγκεντρώνεται στον Δήμο της πρωτεύσας των Νομών Αχαίας και Ηλείας (Δήμος Πατρέων και Δήμος Πύργου) και στο Δήμο Αγρινίου Νομού Αιτωλοακαρνανίας. Αξιοσημείωτος είναι ο αριθμός των επιχειρήσεων παραγωγής άλλων μη μεταλλικών ορυκτών προιόντων που λειτουργούσαν το 2007 στον Δήμο Ανδραβίδας Κυλλήνης (77 επιχειρήσεις), κατασκευής μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού που λειτουργούν στον Δήμο Ήλιδας (13 επιχειρήσεις ) ενώ στο Δήμο Πύργου λειτουργούν (11 επιχειρήσεις) και παραγωγής κλωστουφαντουργικών υλών που λειτουργούν στον Δήμο Πηνειού (24 επιχειρήσεις) ενώ στο Δήμο Πύργου λειτουργούν (8 επιχειρήσεις). 74

75 Οι επιχειρήσεις της βιομηχανίας τροφίμων παρότι στην πλειοψηφία τους λειτουργούν στους Δήμους Πατρέων, Πύργου και Αγρινίου, παρουσιάζουν έντονη διασπορά και στους υπόλοιπους Δήμους. Από την μελέτη των παραπάνω πινάκων και όσον αφορά τον τριτογενή τομέα διαπιστώνονται τα εξής : Οι πιο δυναμικοί κλάδοι του τριτογενούς τομέα της ΠΔΕ διαπιστώνεται ότι είναι αυτοί του χονδρικού και λιανικού εμπορίου ( επιχειρήσεις), των κατασκευών κτιρίων και εξειδικευμένων κατασκευαστικών δραστηριοτήτων (6.835 επιχειρήσεις) και της εστίασης (5.156 επιχειρήσεις.). Κύριες εμπορικές ζώνες διαπιστώνεται ότι είναι οι Δήμοι Πύργου και Ήλιδας για τον Νομό Ηλείας, οι οποίοι συγκεντρώνουν το 38,5% και 23,2% αντίστοιχα των εμπορικών επιχειρήσεων του Νομού. Εμπορικές επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται σε όλους τους Δήμους της ΠΕ και καλύπτουν τις τρέχουσες ανάγκες κυρίως των ντόπιων κατοίκων. Όσον αφορά τον τομέα των κατασκευών κτιρίων και εξειδικευμένων κατασκευαστικών δραστηριοτήτων, ο Δήμος Πύργου συγκεντρώνει το 43,1% των κατασκευαστικών επιχερήσεων του Νομού. Όσον αφορά τις επιχειρήσεις εστίασης στον Νομό Ηλείας λειτουργούν επιχειρήσεις, από τις οποίες το 32,7% λειτουργεί στο Δήμο Πύργου και οι υπόλοιπες κατανέμονται στους υπόλοιπους Δήμους και κυρίως στον Δήμο Ήλιδας (16,4%) κα ι Ανδραβίδας Κυλλήνης (15,1%). Όσον αφορά το ξενοδοχειακό δυναμικό της ΠΔΕ αυτό συγκεντρώνεται κύρια στο Νομό Ηλείας (119 μονάδες) και ακολουθούν ο Νομός Αιτωλοακαρνανί ας (107 μονάδες) και ο Νομός Αχαίας (91 μονάδες). Στο Νομό Ηλείας τουριστική δραστηριότητα έχουν όλοι οι Δήμοι με τις περισσότερες μονάδες να λειτουργούν στους Δήμους Αρχαίας Ολυμπίας, Ζαχάρως, Πύργου και Πηνειού. 75

76 3.6 ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ Πρωτογενής τομέας Η θέση του αγροτικού τομέα στην οικονομία της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας είναι ιδιαιτέρα σημαντική, όπως προκύπτει από τη συμμετοχή του στο ΑΕΠ, αλλά και από το γεγονός ότι απασχολεί ένα σημαντικό ποσοστό του οικονομικά ενεργού πληθυσμού της περιοχής. Η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, σύμφωνα με τα στοιχεία του έτους 2009 της ΕΛ.ΣΤΑΤ, παράγει το 4,6% της συνολικής Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας (ΑΠΑ) της χώρας. Στο σύνολο της χώρας ο πρωτογενής τομέας παράγει το 3,1% της ΑΠΑ, το αντίστοιχο ποσοστό της ΑΠΑ για την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας ανέρχεται, στο 7,3%. Σε επίπεδο Περιφερειακών Ενοτήτων, ο πρωτογενής τομέας παράγει το 16,5% της συνολικής ΑΠΑ της Περιφερειακής Ενότητας Ηλείας, ενώ τα αντίστοιχα ποσοστά για τις Περιφερειακές Ενότητες Αιτωλοακαρνανίας και Αχαΐας είναι 7,8% και 3,8% αντίστοιχα. Σύμφωνα με τα παραπάνω διαπιστώνεται ότι οι τρεις Περιφερειακές Ενότητες δεν συμμετέχουν εξίσου σε μέγεθος και ένταση παραγωγής, καθώς στην Αιτωλοακαρνανία και στην Ηλεία ο πρωτογενής τομέας διαδραματίζει σημαντικότερο ρόλο στην τοπική οικονομία τους και γι αυτό μπορούν να χαρακτηριστούν ως αγροτικές περιοχές. Παρά το γεγονός ότι ο Πρωτογενής τομέας στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας αποτελεί σημαντικό πόλο απασχόλησης και οικονομικής δραστηριότητας, δεν εξαιρείται των προβλημάτων που αντιμετωπίζει στο σύνολό της ο γεωργοκτηνοτροφικός κλάδος σε ολόκληρη της ελληνική επικράτεια, αφού παρουσιάζει χαμηλή ανταγωνιστικότητα λόγω υψηλού κόστους και χαμηλής ποιότητας των προϊόντων, αλλά και λόγω των αδυναμιών που υπάρχουν στον τομέα διακίνησης και εμπορίας. Σε γενικές γραμμές, τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο πρωτογενής τομέας εστιάζονται στα εξής: Μικρός και πολυτεμαχισμένος κλήρος (μ.ο. 34,3 στρέμματα) Ηλικιακή διάρθρωση του αγροτικού πληθυσμού Ελλιπής εκπαίδευση και κατάρτιση των αγροτών Αδυναμίες στον τομέα εμπορίας και διακίνησης αγροτικών προϊόντων 76

77 Πλημμελής οργάνωση των Αγροτικών Συνεταιριστικών Οργανώσεων και ως εκ τούτου αδυναμία τους να συμβάλλουν στην εξομάλυνση των συνθηκών προώθησης των αγροτικών προϊόντων και διακίνησης των αγροτικών εισροών Έντονη διαφοροποίηση της παραγωγικότητας και των εισοδημάτων εντός της Περιφέρειας, η οποία είναι αποτέλεσμα των φυσικών συνθηκών και γενικότερων δυνατοτήτων των επιμέρους περιοχών. Στις περιοχές αυτές, η έλλειψη εξωγεωργικής απασχόλησης εντείνει τις ανισότητες. Περιορισμένες δυνατότητες οικονομικής εκμετάλλευσης των δασών. Σημειώνεται ότι το θέμα της βιολογικής γεωργίας και κτηνοτροφίας αναπτύσεται αναλυτικά σε ξεχωριστό κεφάλαιο Γεωργία Ο πρωτογενής τομέας της Π.Δ.Ε έχει να επιδείξει σημαντικά προϊόντα στον κλάδο της φυτικής παραγωγής, όπως απεικονίζεται και στους παρακάτω πίνακες. Τα κυριότερα προϊόντα φυτικής παραγωγής που παράγει η ΠΔΕ είναι καλαμπόκι ( τόνοι), σανό και ριζώματα ( τόνοι), καρπούζια και πεπόνια ( τόνοι), πατάτες ( τόνοι), ελιές ελαιοποίησης ( τόνοι), βιομηχανική ντομάτα ( τόνοι) και εσπεριδοειδή ( τόνοι). Στον πίνακα 18, παρουσιάζεται η παραγωγή δενδροκομικών προϊόντων σε τόνους, στην Χώρα, στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας και στις αντίστοιχες ΠΕ, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ, για το έτος ΠΙΝΑΚΑΣ 18 ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ (ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΕ ΤΟΝΟΥΣ) Λεμόνια Πορ/λια Μαν/νια Αχλάδια Μήλα Ροδ/να Βερ/κα Κεράσια Αμύγ δαλα Καρύδια Επιτραπέ ζιες ελιές Ελιές ελαιοπο ίησης Ελαιόλα δο 2007/20 08 Σύνολο Χώρας Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας Αιτ/νίας Αχαΐας Ηλείας Πηγή : ΕΛ.ΣΤΑΤ (Επεξεργασία προσωρινών στοιχείων έτους 2009) 77

78 Από τα στοιχεία του παραπάνω πίνακα προκύπτει ότι η Π.Δ.Ε, εμφανίζει σημαντική παραγωγή δενδροκομικών προϊόντων. Μεταξύ των Νομών της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας, η ΠΕ Αχαΐας υπερέχει στην παραγωγή λεμονιών με το 60,2% της ΠΔΕ, ενώ στην παραγωγή πορτοκαλιών η ΠΕ Αιτωλοακαρνανίας παράγει το 50,1% της ΠΔΕ και η ΠΕ Ηλείας το 38,1%. Σε σχέση με τη χώρα, σημαντική είναι η παραγωγή λεμονιών (36%), επιτραπέζιων ελιών (16,7%) και ελιών ελαιοποίησης (8,8%). Στον πίνακα 19, παρουσιάζεται η παραγωγή κηπευτικών καλλιεργειών σε τόνους, στην Χώρα, στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας και στις αντίστοιχες ΠΕ, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ, για το έτος Κουνου πίδια - λάχανα Βιομηχα νικές Τομάτες ΠΙΝΑΚΑΣ 19 ΚΗΠΕΥΤΙΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ (ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΕ ΤΟΝΟΥΣ) Νωπής χρήσης Πράσα Κρεμμύ δια ξερά Μπάμι ες Μελιτζ άνες Φασολ άκια χλωρά Κολοκ υθάκια 78 Λοιπά λαχανο κομικά είδη Σύνολο Ελλάδος Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας Αιτωλοακα ρνανίας Αχαΐας Ηλείας Πηγή : ΕΛ.ΣΤΑΤ (Επεξεργασία προσωρινών στοιχείων έτους 2009) Από τα στοιχεία του παραπάνω πίνακα προκύπτει ότι η Π.Δ.Ε παράγει σημαντικές ποσότητες κηπευτικών. Μεταξύ των Νομών της ΠΔΕ στις κηπευτικές καλλιέργειες υπάρχει σημαντική υπεροχή παραγωγής στην Π.Ε Ηλείας, σε σχέση με τις υπόλοιπες Π.Ε, ενώ σε αρκετά προϊόντα το ποσοστό είναι σημαντικό και σε επίπεδο χώρας. Ειδικότερα : Στα κουνουπίδια Λάχανα παράγει το 68,6% της ΠΔΕ και το 7,06% της χώρας. Στη βιομηχανική ντομάτα παράγει το 63,2% της ΠΔΕ και το 11,3% της χώρας, ενώ ακολουθεί η Π.Ε Αχαΐας με ποσοστό 36% στην ΠΔΕ και 6,4% στην χώρα. Συνολικά η ΠΔΕ παράγει το 18% της συνολικής εγχώριας παραγόμενης ποσότητας.

79 Στην ντομάτα νωπής χρήσης η ΠΕ Ηλείας παράγει το 57,4% της ΠΔΕ και το 5,7% της χώρας, ενώ ακολουθεί ο Νομός Αχαΐας με αντίστοιχα ποσοστά 23,8% και 2,3%. Στα ξερά κρεμμύδια η ΠΕ Ηλείας παράγει το 51,8% της Περιφέρειας και ακολουθούν οι ΠΕ Αχαΐας με ποσοστό 27% και Αιτωλοακαρνανίας με ποσοστό 21,2% Στις μπάμιες η παραγωγή μεταξύ των Π.Ε διαμορφώνεται στην Αχαΐα 46,8%, στην Ηλεία 41% και στην Αιτωλοακαρνανία 12%. Στις μελιτζάνες ο Νομός Ηλείας παράγει το 65,6% της ΠΔΕ. Στα χλωρά φασολάκια η παραγωγή της ΠΕ Ηλείας αποτελεί το 70% της ΠΔΕ και το 13,2% της χώρας, ενώ η συνολική παραγωγή της Περιφέρειας αποτελεί το 18,8% της χώρας. Στα κολοκυθάκια η παραγωγή της ΠΕ Ηλείας αποτελεί το 77,3% της Περιφέρειας και το 14,8% της χώρας, ενώ η συνολική παραγωγή της Περιφέρειας αποτελεί το 19,1% της χώρας. Στα λοιπά λαχανοκομικά είδη η ΠΕ Ηλείας παράγει το 56% της Περιφέρειας, ενώ η συνολική της Περιφέρειας αποτελεί το 8,2% της παραγωγής χώρας. Στον πίνακα 20, παρουσιάζεται η παραγωγή πεπονοειδών και πατάτας σε τόνους, στην Χώρα, στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας και στις αντίστοιχες ΠΕ, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ, για το έτος ΠΙΝΑΚΑΣ 20 ΠΕΠΟΝΟΕΙΔΗ ΚΑΙ ΠΑΤΑΤΕΣ (ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΕ ΤΟΝΟΥΣ) Καρπούζια και πεπόνια Πατάτες όλων των εποχών Σύνολο Ελλάδος Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας Αιτωλοακαρνανίας Αχαΐας Ηλείας Πηγή : ΕΛ.ΣΤΑΤ (Επεξεργασία προσωρινών στοιχείων έτους 2009) Από τα στοιχεία του παραπάνω πίνακα προκύπτει ότι η Π.Δ.Ε εμφανίζει μεγάλη παραγωγή σε καρπούζια, πεπόνια και πατάτες παράγοντας το 37,7% των εγχώρια συνολικά παραγόμενων καρπουζιών και πεπονιών και το 27,8% των εγχώρια συνολικά παραγόμενων πατατών. 79

80 Από τις τρείς Περιφερειακές Ενότητες, αυτή της Ηλείας εμφανίζεται πολύ δυναμική στην παραγωγή καρπουζιών πεπονιών και πατάτας στης Περιφέρεια, με ποσοστά παραγωγής 77,6% και 49,7% αντίστοιχα. Στα καρπούζια και πεπόνια πολύ μεγάλη είναι η παραγωγή στο Νομό Ηλείας, η οποία αποτελεί το 77,8% της Περιφέρειας και το 29,2% της χώρας. Επίσης πολύ μεγάλη είναι η παραγωγή πατάτας στις ΠΕ Ηλείας (49,7% της ΠΔΕ και 13,8% της χώρας) και Αχαΐας (46,3% της ΠΔΕ και 12,9% της χώρας). Η συνολική παραγωγή πατάτας στην Περιφέρεια αποτελεί το 27,8% της παραγωγής της χώρας. Στον πίνακα 21, παρουσιάζεται η παραγωγή κτηνοτροφικών φυτών σε τόνους, στην Χώρα, στις Περιφέρειες Δυτικής Ελλάδας, Πελοποννήσου, Ιονίων Νήσων, Ηπείρου και Στερεάς Ελλάδας και στις αντίστοιχες ΠΕ, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ, για το έτος ΠΙΝΑΚΑΣ 21 ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΑ ΦΥΤΑ (Παραγωγή σε τόνους) Κτηνοτροφικοί Καρποί Σύνολο Μπιζέλια Σύνολο Σανό,χόρτο,ριζώματα: Καλαμπόκι χλωρό Σύνολο Ελλάδος Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας Αιτωλοακαρνανίας Αχαΐας Ηλείας Πηγή : ΕΛ.ΣΤΑΤ (Επεξεργασία προσωρινών στοιχείων έτους 2009) Από τα στοιχεία του παραπάνω πίνακα προκύπτει ότι η Π.Δ.Ε βρίσκεται σε σημαντική θέση στην παραγωγή κτηνοτροφικών φυτών παράγοντας το 13,7% της εγχώριας παραγωγής. Ειδικότερα στην παραγωγή κτηνοτροφικών καρπών και οι τρείς Π.Ε είναι σχεδόν εξίσου παραγωγικές, ωστόσο η Π.Ε Αιτωλοακαρνανίας εμφανίζεται πολύ δυναμική στην παραγωγή σανού, χόρτων και ριζωμάτων, καθώς η παραγωγή της αποτελεί το 69,6% της ΠΔΕ και το 8,4% της χώρας. Στον πίνακα 22, παρουσιάζεται η παραγωγή βιομηχανικών φυτών σε τόνους, στην Χώρα, στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας και στις αντίστοιχες ΠΕ, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ, για το έτος

81 ΠΙΝΑΚΑΣ 22 ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΦΥΤΑ Γεωγραφικό διαμέρισμα και νομός (Παραγωγή σε τόνους) Καπνός Βαμβάκι Σουσάμι Ηλίανθος Αραχίδα (Φυστίκι Αράπικο) Σόγια Ζαχαρότευτλα Σύνολο Ελλάδος Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας Αιτωλοακαρνανίας Αχαΐας 8 0 Ηλείας Πηγή : ΕΛ.ΣΤΑΤ (Επεξεργασία στοιχείων έτους 2009) Όσον αφορά τα βιομηχανικά φυτά και από τα στοιχεία του παραπάνω πίνακα προκύπτει ότι η Π.Δ.Ε έχει αξιόλογη παραγωγή βαμβακιού, καθώς παράγει το 3,2% της συνολικής εγχώριας παραγωγής. Η ΠΕ Αιτωλοακαρνανίας παράγει το 71% του βαμβακιού στην Περιφέρεια, ενώ στην ΠΕ Ηλείας παράγεται το υπόλοιπο 29%. Επίσης στην ΠΕ Αιτωλοακαρνανίας παράγεται το 93,8% της συνολικής παραγωγής καπνού της ΠΔΕ ενώ το υπόλοιπο 6,2% παράγεται στην ΠΕ Αχαίας. Στην ΠΕ Ηλείας παράγεται το σύνολο της αραχίδας στην Περιφέρεια, που αποτελεί το 15,5% της παραγωγής της χώρας. Στον πίνακα 23, παρουσιάζεται η παραγωγή βρώσιμων οσπρίων σε τόνους, στην Χώρα, στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας και στις αντίστοιχες ΠΕ, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ, για το έτος ΠΙΝΑΚΑΣ 23 ΒΡΩΣΙΜΑ ΟΣΠΡΙΑ (ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΕ ΤΟΝΟΥΣ) Φασόλια Κουκιά Λαθούρια Ρεβίθια Μπιζέλια Φακή Λοιπά βρώσιμα όσπρια Σύνολο Ελλάδος Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας Αιτωλοακαρνανίας Αχαΐας Ηλείας Πηγή : ΕΛ.ΣΤΑΤ (Επεξεργασία προσωρινών στοιχείων έτους 2009) 81

82 Σημαντική είναι η παραγωγή φασολιών στην Περιφέρεια με ποσοστό 16,3%της παραγωγής της χώρας. Μεταξύ των ΠΕ την πρώτη θέση κατέχει η ΠΕ Ηλείας με 45,4%, ακολουθεί η Αιτωλοακαρνανία με 29,8% και η Αχαΐα με 24,6%. Στα λοιπά βρώσιμα όσπρια η Περιφέρεια παράγει το 39,1% της συνολικής παραγωγής της χώρας. Στον πίνακα 24, παρουσιάζεται η παραγωγή σιτηρών σε τόνους, στην Χώρα, στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας και στις αντίστοιχες ΠΕ, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ, για το έτος ΠΙΝΑΚΑΣ 24 ΣΙΤΗΡΑ ΓΙΑ ΚΑΡΠΟ (Παραγωγή σε τόνους) Σιτάρι: Καλαμπόκι: Βρώμ Σίκαλ Κριθάρι συγκαλλ μαλακό σκληρό η η αμιγής ιεργούμε νος Ρύζι Λοιπά σιτηρ ά για καρπό Σύνολο Ελλάδος Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας Αιτωλοακαρνανίας Αχαΐας Ηλείας Πηγή : ΕΛ.ΣΤΑΤ (Επεξεργασία προσωρινών στοιχείων έτους 2009) Όσον αφορά τις αροτραίες καλλιέργειες και ειδικότερα τα σιτηρά για καρπό, η ΠΔΕ παράγει σημαντικές ποσότητες βρώμης, καλαμποκιού και ρυζιού. Η ΠΔΕ παράγει επίσης σημαντική ποσότητα κριθαριού, σιταριού και σίκαλης. Στον τομέα των σιτηρών για καρπό, μεγάλη είναι η παραγωγή καλαμποκιού κυρίως στις ΠΕ Ηλείας (46,5% της Περιφέρειας) και Αιτωλοακαρνανίας (44% της Περιφέρειας). Η Περιφέρεια παράγει συνολικά το 14,1% της συνολικής παραγωγής της χώρας. Στον πίνακα 25, παρουσιάζεται η παραγωγή αμπελουργικών προϊόντων σε τόνους, στην Χώρα, στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, και στις αντίστοιχες ΠΕ, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ, για το έτος

83 ΠΙΝΑΚΑΣ 25 ΑΜΠΕΛΟΥΡΓΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ (Παραγωγή σε τόνους) Μούστος Επιτραπέζια Σταφύλια Σταφίδα Κορινθιακή Σουλτανίνα Σύνολο Ελλάδος Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας Αιτωλοακαρνανίας Αχαΐας Ηλείας Πηγή : ΕΛ.ΣΤΑΤ (Επεξεργασία προσωρινών στοιχείων έτους 2009) Από τα στοιχεία του παραπάνω πίνακα προκύπτει ότι η Π.Δ.Ε έχει σημαντικό ρόλο στην παραγωγή μούστου και κορινθιακής σταφίδας, με ποσοστά 15,8% και 44,7% αντίστοιχα της συνολικής εγχώριας παραγωγής. Όσον αφορά τα αμπελουργικά προϊόντα η ΠΕ Αχαΐας υπερέχει σημαντικά στην παραγωγή μούστου με 70,3%σε επίπεδο Περιφέρειας και 11,1% σε επίπεδο χώρας. Η παραγωγή της Περιφέρειας αποτελεί το 15,8% της παραγωγής της χώρας. Σημαντική είναι και η παραγωγή κορινθιακής σταφίδας, όπου μεταξύ των ΠΕ της Περιφέρειας η ΠΕ Αχαΐας παράγει το 63,6%, ενώ το υπόλοιπο 36,4% παράγεται στην ΠΕ Ηλείας. Η συνολική παραγωγή κορινθιακής σταφίδας της Περιφέρειας αποτελεί το 44,7% της παραγωγής της χώρας. Σημαντική είναι επίσης και η παραγωγή επιτραπέζιων σταφυλιών, όπου η ΠΕ Αχαΐας παράγει το 86,7% μεταξύ των ΠΕ, της Περιφέρειας Υφιστάμενη κατάσταση Φυτικής παραγωγής ανά Καλλικρατικό Δήμο της Περιφερειακής Ενότητας Ηλείας Στην Περιφερειακή Ενότητα Ηλείας η υφιστάµενη κατάσταση, ανά ήµο, διαµορφώνεται ως εξής (πρόσφατα συγκεντρωτικά στοιχεία των οικείων Ενώσεων Αγροτικών Συνεταιρισµών): ήµος Ήλιδας Στο ήµο Ήλιδας οι καλλιέργειες που καταλαµβάνουν το µεγαλύτερο µέρος της καλλιεργούµενης έκτασης είναι: η ελιά (62.426,9 στρ.), οι ζωοτροφές (26.676,2 στρ.), τα λοιπά σιτηρά (20.999,2 στρ.), τα κηπευτικά (20.732,9 στρ.), ο αραβόσιτος (12.902,4 στρ.) και η σταφίδα (7.634,7 στρ.). Ακολουθούν σε µικρότερες αλλά σηµαντικές εκτάσεις οι καλλιέργειες: του αµπελιού (3.967,3 στρ.) και των 83

84 εσπεριδοειδών (1.417,1 στρ.). Μικρές εκτάσεις καταγράφονται σε καλλιέργειες όπως: οι δενδρώδεις, τα όσπρια, οι καρποί µε κέλυφος, το σιτάρι, οι πρωτεϊνούχοι σπόροι, το σιτάρι και οι χώροι εκτροφής σαλιγκαριών. ΠΙΝΑΚΑΣ 26 ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΕΚµΕΤΑΛΛΕΥΣΕΩΝ ΗµΟΥ ΉΛΙΔΑΣ. ΗΜΟΣ ΗΛΙ ΑΣ ΕΙ ΟΣ ΕΚΤΑΣΗ (στρ.) ΑΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΑ ,7 ΒΟΣΚΟΤΟΠΟΣ ,9 ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ,4 ΣΙΤΑΡΙ 138,0 ΟΣΠΡΙΟΕΙ Η 240,3 ΛΟΙΠΑ ΣΙΤΗΡΑ ,2 ΑΜΠΕΛΩΝΕΣ 3.967,3 ΣΤΑΦΙ Α 7.634,7 ΕΛΑΙΩΝΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΜΕΝΗΣ ΕΛΑΙΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ,9 ΕΣΠΕΡΙ ΟΕΙ Η 1.417,1 ΚΑΡΠΟΙ ΜΕ ΚΕΛΥΦΟΣ 154,2 ΖΩΟΤΡΟΦΕΣ ,2 ΛΟΙΠΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ- ΕΝ ΡΩ ΕΙΣ 355,5 ΚΗΠΕΥΤΙΚΑ ,9 ΠΡΩΤΕΙΝΟΥΧΟΙ ΣΠΟΡΟΙ 85,5 ΧΩΡΟΙ ΕΚΤΡΟΦΗΣ ΣΑΛΙΓΚΑΡΙΩΝ 0,8 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ (στρ.) ,6 Πηγή : Δ/νση Αγροτικής Οικονομίας Περιφέρειας Δυτικής Ελάδας - Καλλιεργητικό Πλάνο 84

85 ήµος Ανδραβίδας - Κυλλήνης Στο ήµο Ανδραβίδας-Κυλλήνης οι καλλιέργειες που καταλαµβάνουν το µεγαλύτερο µέρος της καλλιεργούµενης έκτασης είναι: τα κηπευτικά (37.621,5 στρ.), η ελιά (32.390,2 στρ.), τα λοιπά σιτηρά (29.886,4 στρ.), ο αραβόσιτος (25.391,6 στρ.), τα κηπευτικά υπό κάλυψη (9.704,7 στρ.) και οι ζωοτροφές (7.228 στρ.). Ακολουθούν σε µικρότερες αλλά σηµαντικές εκτάσεις οι καλλιέργειες: των εσπεριδοειδών (2.728,1 στρ.) και του αµπελιού (1.345,6 στρ.). Μικρές εκτάσεις καταγράφονται σε καλλιέργειες όπως: οι δενδρώδεις και τα ψυχανθή. ΠΙΝΑΚΑΣ 27 ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΩΝ ΗΜΟΥ ΑΝΔΡΑΒΙΔΑΣ-ΚΥΛΛΗΝΗΣ ΗΜΟΣ ΑΝ ΡΑΒΙ ΑΣ -ΚΥΛΛΗΝΗΣ ΕΙ ΟΣ ΕΚΤΑΣΗ (στρ.) ΑΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΑ ,2 ΒΟΣΚΟΤΟΠΟΣ ,0 ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ,6 ΛΟΙΠΑ ΣΙΤΗΡΑ ,4 ΑΜΠΕΛΩΝΕΣ 1.345,6 ΕΛΑΙΩΝΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΜΕΝΗΣ ΕΛΑΙΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ,2 85

86 ΕΣΠΕΡΙ ΟΕΙ Η 2.728,1 ΖΩΟΤΡΟΦΕΣ 7.228,0 ΛΟΙΠΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ- ΕΝ ΡΩ ΕΙΣ 868,1 ΚΗΠΕΥΤΙΚΑ ,5 ΚΗΠΕΥΤΙΚΑ ΥΠΟ ΚΑΛΥΨΗ 9.704,7 ΕΠΙΣΠΟΡΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΨΥΧΑΝΘΩΝ 122,8 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ (στρ.) ,2 Πηγή : Δ/νση Αγροτικής Οικονομίας Περιφέρειας Δυτικής Ελάδας - Καλλιεργητικό Πλάνο ήµος Ανδρίτσαινας - Κρεστένων Στο ήµο Ανδρίτσαινας - Κρεστένων οι καλλιέργειες που καταλαµβάνουν το µεγαλύτερο µέρος της καλλιεργούµενης έκτασης είναι: η ελιά (69.983,7 στρ.), τα λοιπά σιτηρά (14.042,5 στρ.), ο αραβόσιτος (7.507,8 στρ.) και οι ζωοτροφές (6.139,1 στρ.). Ακολουθούν σε µικρότερες αλλά σηµαντικές εκτάσεις οι καλλιέργειες: τα εσπεριδοειδή (3.146,9 στρ.), το αµπέλι (2.141,6 στρ.), το βαµβάκι (1.956,5 στρ.), η σταφίδα (1.678,6 στρ.) και τα κηπευτικά (1.303,3 στρ.). Μικρές εκτάσεις καταγράφονται σε καλλιέργειες όπως: οι καρποί µε κέλυφος, οι δενδρώδεις και τα κηπευτικά υπό κάλυψη. 86

87 ΠΙΝΑΚΑΣ 28 ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΕΚµΕΤΑΛΛΕΥΣΕΩΝ ΗµΟΥ ΑΝΔΡΙΤΣΑΙΝΑΣ-ΚΡΕΣΤΕΝΩΝ ΗΜΟΣ ΑΝ ΡΙΤΣΑΙΝΑΣ -ΚΡΕΣΤΕΝΩΝ ΕΙ ΟΣ ΕΚΤΑΣΗ (στρ.) ΑΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΑ 8.601,0 ΒΟΣΚΟΤΟΠΟΣ ,1 ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ 7.507,8 ΒΑΜΒΑΚΙ 1.956,5 ΛΟΙΠΑ ΣΙΤΗΡΑ ,5 ΑΜΠΕΛΩΝΕΣ 2.141,6 ΣΤΑΦΙ Α 1.678,6 ΕΛΑΙΩΝΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΜΕΝΗΣ ΕΛΑΙΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ,7 ΕΣΠΕΡΙ ΟΕΙ Η 3.146,9 ΚΑΡΠΟΙ ΜΕ ΚΕΛΥΦΟΣ 468,6 ΖΩΟΤΡΟΦΕΣ 6.139,1 ΛΟΙΠΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ- ΕΝ ΡΩ ΕΙΣ 387,7 ΚΗΠΕΥΤΙΚΑ 1.303,3 ΚΗΠΕΥΤΙΚΑ ΥΠΟ ΚΑΛΥΨΗ 18,5 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ (στρ.) ,9 Πηγή : Δ/νση Αγροτικής Οικονομίας Περιφέρειας Δυτικής Ελάδας - Καλλιεργητικό Πλάνο 87

88 ήµος Αρχαίας Ολυµπίας Στο ήµο Αρχαίας Ολυµπίας οι καλλιέργειες που καταλαµβάνουν το µεγαλύτερο µέρος της καλλιεργούµενης έκτασης είναι: η ελιά (56.005,7 στρ.), τα λοιπά σιτηρά (42.001,9 στρ.), οι ζωοτροφές ( στρ.) και ο αραβόσιτος (5.725,7 στρ.). Ακολουθούν σε µικρότερες αλλά σηµαντικές εκτάσεις οι καλλιέργειες: του αµπελιού (2.758,7 στρ.), των εσπεριδοειδών (1.610,5 στρ.) και της σταφίδας (1.541,8 στρ.). Μικρές εκτάσεις καταγράφονται σε καλλιέργειες όπως: οι πρωτεϊνούχοι σπόροι, οι δενδρώδεις, οι καρποί µε κέλυφος, τα κηπευτικά, το σιτάρι και τα αρωµατικά φυτά. ΠΙΝΑΚΑΣ 29 Συγκεντρωτικά στοιχεία γεωργικών εκµεταλλεύσεων ήµου Αρχαίας Ολυµπίας ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΟΛΥΜΠΙΑΣ ΕΙ ΟΣ ΕΚΤΑΣΗ (στρ.) ΑΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΑ ,4 ΒΟΣΚΟΤΟΠΟΣ ,3 ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ 5.725,7 ΣΙΤΑΡΙ 47,0 ΛΟΙΠΑ ΣΙΤΗΡΑ ,9 ΑΜΠΕΛΩΝΕΣ 2.758,7 ΣΤΑΦΙ Α 1.541,8 ΕΛΑΙΩΝΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΜΕΝΗΣ ΕΛΑΙΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ,7 ΕΣΠΕΡΙ ΟΕΙ Η 1.610,5 ΚΑΡΠΟΙ ΜΕ ΚΕΛΥΦΟΣ 790,1 ΖΩΟΤΡΟΦΕΣ ,0 ΛΟΙΠΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ- ΕΝ ΡΩ ΕΙΣ 802,8 ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΦΥΤΑ 20,0 ΚΗΠΕΥΤΙΚΑ 163,7 ΠΡΩΤΕΙΝΟΥΧΟΙ ΣΠΟΡΟΙ 957,0 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ (στρ.) ,6 Πηγή : Δ/νση Αγροτικής Οικονομίας Περιφέρειας Δυτικής Ελάδας - Καλλιεργητικό Πλάνο 88

89 ήµος Ζαχάρως Στο ήµο Ζαχάρως οι καλλιέργειες που καταλαµβάνουν το µεγαλύτερο µέρος της καλλιεργούµενης έκτασης είναι: η ελιά (59.620,7 στρ.), και τα λοιπά σιτηρά (5.165,2 στρ.). Ακολουθούν σε µικρότερες αλλά σηµαντικές εκτάσεις οι καλλιέργειες: των ζωοτροφών (1.873,4 στρ.), του αµπελιού (741,9 στρ.) και των κηπευτικών (683,5 στρ.). Μικρές εκτάσεις καταγράφονται σε καλλιέργειες όπως: ο αραβόσιτος, τα εσπεριδοειδή, οι καρποί µε κέλυφος, οι δενδρώδεις, η σταφίδα και τα οσπριοειδή. ΠΙΝΑΚΑΣ 30 Συγκεντρωτικά στοιχεία γεωργικών εκµεταλλεύσεων ήµου Ζαχάρως ΗΜΟΣ ΖΑΧΑΡΩΣ ΕΙ ΟΣ ΕΚΤΑΣΗ (στρ.) ΑΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΑ 7.900,1 ΒΟΣΚΟΤΟΠΟΣ ,7 ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ 329,6 ΟΣΠΡΙΟΕΙ Η 21,0 ΛΟΙΠΑ ΣΙΤΗΡΑ 5.165,2 ΑΜΠΕΛΩΝΕΣ 741,9 ΣΤΑΦΙ Α 26,5 ΕΛΑΙΩΝΕΣ ,7 89

90 ΕΣΠΕΡΙ ΟΕΙ Η 205,4 ΚΑΡΠΟΙ ΜΕ ΚΕΛΥΦΟΣ 53,0 ΖΩΟΤΡΟΦΕΣ 1.873,4 ΛΟΙΠΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ- ΕΝ ΡΩ ΕΙΣ 37,1 ΚΗΠΕΥΤΙΚΑ 683,5 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ (στρ.) ,1 Πηγή : Δ/νση Αγροτικής Οικονομίας Περιφέρειας Δυτικής Ελάδας - Καλλιεργητικό Πλάνο ήµος Πηνειού Στο ήµο Πηνειού οι καλλιέργειες που καταλαµβάνουν το µεγαλύτερο µέρος της καλλιεργούµενης έκτασης είναι: ο αραβόσιτος (18.160,6 στρ.), τα κηπευτικά (17.137,8 στρ.), η ελιά (14.663,7 στρ.), τα εσπεριδοειδή (7.365,9 στρ.), και τα λοιπά σιτηρά (6.259,4 στρ.). Ακολουθούν σε µικρότερες αλλά σηµαντικές εκτάσεις οι καλλιέργειες: των ζωοτροφών (3.683,1 στρ.) και των κηπευτικών υπό κάλυψη (2.158,6 στρ.). Μικρές εκτάσεις καταγράφονται σε καλλιέργειες όπως: οι δενδρώδεις, το αµπέλι, η σταφίδα, το σιτάρι, τα όσπρια, οι καρποί µε κέλυφος και οι πρωτεϊνούχοι σπόροι. 90

91 ΠΙΝΑΚΑΣ 31 Συγκεντρωτικά στοιχεία γεωργικών εκµεταλλεύσεων ήµου Πηνειού ΕΙ ΟΣ ΠΗΝΕΙΟΥ ΕΚΤΑΣΗ (στρ.) ΑΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΑ 9.650,0 ΒΟΣΚΟΤΟΠΟΣ 6.790,5 ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ,6 ΣΙΤΑΡΙ 12,0 ΟΣΠΡΙΟΕΙ Η 19,5 ΛΟΙΠΑ ΣΙΤΗΡΑ 6.259,4 ΑΜΠΕΛΩΝΕΣ 789,8 ΣΤΑΦΙ Α 45,2 ΕΛΑΙΩΝΕΣ ,7 ΕΣΠΕΡΙ ΟΕΙ Η 7.365,9 ΚΑΡΠΟΙ ΜΕ ΚΕΛΥΦΟΣ 2,0 ΖΩΟΤΡΟΦΕΣ 3.683,1 ΛΟΙΠΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ- ΕΝ ΡΩ ΕΙΣ 810,3 ΚΗΠΕΥΤΙΚΑ ,8 ΚΗΠΕΥΤΙΚΑ ΥΠΟ ΚΑΛΥΨΗ 2.158,6 ΠΡΩΤΕΙΝΟΥΧΟΙ ΣΠΟΡΟΙ 3,0 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ (στρ.) , Πηγή : Δ/νση Αγροτικής Οικονομίας Περιφέρειας Δυτικής Ελάδας - Καλλιεργητικό Πλάνο 91

92 ήµος Πύργου Στο ήµο Πύργου οι καλλιέργειες που καταλαµβάνουν το µεγαλύτερο µέρος της καλλιεργούµενης έκτασης είναι: η ελιά (99.807,3 στρ.), τα λοιπά σιτηρά ( στρ.), η σταφίδα (16.188,1 στρ.), ο αραβόσιτος (11.726,4 στρ.), οι ζωοτροφές (8.789,8 στρ.) και τα εσπεριδοειδή (7.621 στρ.). Ακολουθούν σε µικρότερες αλλά σηµαντικές εκτάσεις οι καλλιέργειες: του αµπελιού (6.226,8 στρ.), των κηπευτικών (5.319,5 στρ.) και του βαµβακιού (5.313,2 στρ.). Μικρές εκτάσεις καταγράφονται σε καλλιέργειες όπως: οι δενδρώδεις, οι καρποί µε κέλυφος, οι ελαιούχοι σπόροι, τα όσπρια, η ροδακινιά για µεταποίηση και τα φυτώρια. ΠΙΝΑΚΑΣ 32 Συγκεντρωτικά στοιχεία γεωργικών εκµεταλλεύσεων ήµου Πύργου ΗΜΟΣ ΠΥΡΓΟΥ ΕΙ ΟΣ ΕΚΤΑΣΗ (στρ.) ΑΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΑ ,5 ΒΟΣΚΟΤΟΠΟΣ ,5 ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΣ ,4 ΒΑΜΒΑΚΙ 5.313,2 ΟΣΠΡΙΟΕΙ Η 84,9 ΛΟΙΠΑ ΣΙΤΗΡΑ ,0 ΑΜΠΕΛΩΝΕΣ 6.226,8 ΣΤΑΦΙ Α ,1 ΕΛΑΙΩΝΕΣ ,3 ΕΣΠΕΡΙ ΟΕΙ Η 7.621,0 ΚΑΡΠΟΙ ΜΕ ΚΕΛΥΦΟΣ 529,9 ΖΩΟΤΡΟΦΕΣ 8.789,8 ΛΟΙΠΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ- ΕΝ ΡΩ ΕΙΣ 378,2 ΡΟ ΑΚΙΝΙΕΣ ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗΣ 8,5 ΚΗΠΕΥΤΙΚΑ 5.319,5 ΕΛΑΙΟΥΧΟΙ ΣΠΟΡΟΙ 148,0 ΦΥΤΩΡΙΑ 5,8 ΧΩΡΟΙ ΕΚΤΡΟΦΗΣ ΣΑΛΙΓΚΑΡΙΩΝ 3,0 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ (στρ.) ,4 Πηγή : Δ/νση Αγροτικής Οικονομίας Περιφέρειας Δυτικής Ελάδας - Καλλιεργητικό Πλάνο 92

93 Υφιστάμενη κατάσταση Ζωικής παραγωγής ανά ανά Καλλικρατικό Δήμο της Περιφερειακής Ενότητας Ηλείας Ζωική παραγωγή Ο τοµέας της κτηνοτροφίας στην Περιφέρεια υτικής Ελλάδας αποτελεί µια βασική συνιστώσα της κοινωνικής και οικονοµικής ζωής του τόπου. Τομέας γάλακτος και γαλακτοκομικών προϊόντων Στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας ο γαλακτοκομικός κλάδος χρήζει ιδιαίτερης προσοχής, δεδομένου ότι αποτελεί σημαντική οικονομική δραστηριότητα για τις περιοχές της Περιφέρειας, ιδίως στην Ηλεία και Αιτωλοακαρνανία. Στην Περιφέρεια παράγεται το 11,1% περίπου της παραγωγής του γάλακτος της χώρας που παραδίδεται σε μεταποιητικές μονάδες. Ποσοτικά μεγαλύτερη παραγωγή υπάρχει σε πρόβειο γάλα, στη συνέχεια σε αγελαδινό και τελευταία σε γίδινο γάλα. Όσον αφορά στον αριθμό των κτηνοτρόφων αυτός καταγράφεται μειούμενος. Τομέας αξιοποίησης κρέατος Στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, παράχθηκαν σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ του έτους 2009, τόνοι κρέατος ζώων και πουλερικών (9,4% της ελληνικής παραγωγής). Ζωικό κεφάλαιο Όσον αφορά το ζωικό κεφάλαιο της ΠΔΕ σύμφωνα με τα στοιχεία του πίνακα που ακολουθεί διαπιστώνονται τα εξής : Στα βοοειδή στην ΠΔΕ λειτουργούν εκμεταλλεύσεις που περιλαμβάνουν ζώα. Το 46,5% των εκμεταλλεύσεων λειτουργεί στο Νομό Αιτωλοακαρνανίας, ακολουθεί ο Νομός Ηλείας με 30,8% και ο Νομός Αχαίας με 22,6%. Ο αριθμός των ζώων κατανέμεται κατά 73,8% στο Νομό Αιτωλοακαρνανίας, 15,2% στο Νομό Ηλείας και 11% στο Νομό Αχαίας. Όσον αφορά τα αιγοπρόβατα στην ΠΔΕ λειτουργούν εκμεταλλεύσεις που περιλαμβάνουν ζώα. Το 50,6% των εκμεταλλεύσεων λειτουργεί στο Νομό Αιτωλοακαρνανίας, ακολουθεί ο Νομός Αχαίας με 27,3% και ο Νομός Ηλείας με 22%. Ο αριθμός των ζώων κατανέμεται κατά 56,1% στο Νομό Αιτωλοακαρνανίας, 25,5% στο Νομό Αχαίας και 18,4% στο Νομό Ηλείας. 93

94 Στην ΠΕ Ηλείας η βοοτροφία είναι περισσότερο προσαρµοσµένη στη λογική της πιο εντατικής εκµετάλλευσης (τόσο για γαλακτοπαραγωγή, όσο και κρεατοπαραγωγή) και περιορίζεται κυρίως στις πεδινές περιοχές του Νοµού. Αντίθετα η αιγοπροβατοτροφία παρουσιάζει παρόµοιο χαρακτήρα µε την υπόλοιπη περιφέρεια. Τα στοιχεία του ζωικού κεφαλαίου ανά Νοµό της Π..Ε. καθώς και ανά Δήμο της ΠΕ Ηλείας παρατίθενται στους Πίνακες που ακολουθούν και στα αντίστοιχα διαγράµµατα: ΠΙΝΑΚΑΣ 33 Συγκεντρωτικά στοιχεία ζωικού κεφαλαίου ανά Περιφερειακή Ενότητα στην ΠΔΕ ΒΟΟΕΙ Η ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΩΝ ΑΡΙΘΜΟΣ ΖΩΩΝ ΕΣΤΑΒΛΙΣΜΕΝΕΣ ΑΓΕΛΑΙΕΣ ΓΑΛΑΚΤΟΠΑΡ ΑΓΩΓΗΣ ΠΕ Αιτωλοακαρναίας ΠΕ Αχαίας ΠΕ Ηλείας Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας ΑΙΓΟΠΡΟΒΑΤΑ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΩΝ ΑΡΙΘΜΟΣ ΖΩΩΝ ΕΝΣΤΑΒΛΙΣΜΕΝΕ Σ ΗΜΙΕΚΤΑΤ ΙΚΕΣ ΠΕ Αιτωλοακαρναίας ΠΕ Αχαίας ΠΕ Ηλείας Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας Πηγή : Δ/νση Αγροτικής Οικονομίας Περιφέρειας Δυτικής Ελάδας - Καλλιεργητικό Πλάνο 94

95 ΠΙΝΑΚΑΣ 34 Συγκεντρωτικά στοιχεία ζωικού κεφαλαίου του έτους 2011 ανά Δήμο στην ΠΕ Ηλείας ΒΟΟΕΙ Η ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣ ΕΩΝ ΑΡΙΘΜΟΣ ΖΩΩΝ ΕΣΤΑΒΛΙΣΜ ΕΝΕΣ ΑΓΕΛΑΙΕ Σ ΓΑΛΑΚΤΟΠΑ ΡΑΓΩΓΗΣ Δ.Ε ΠΥΡΓΟΥ Δ.Ε ΑΡΧΑΙΑΣ ΟΛΥΜΠΙΑΣ Δ.Ε ΖΑΧΑΡΩΣ Δ.Ε ΑΝ ΡΙΤΣΑΙΝΑΣ ΚΡΕΣΤΕΝΩΝ Δ.Ε ΗΛΙ ΑΣ Δ.Ε ΑΝ ΡΑΒΙ ΑΣ ΚΥΛΛΗΝΗΣ Δ.Ε ΠΗΝΕΙΟΥ ΣΥΝΟΛΟ ΠΕ ΗΛΕΙΑΣ ΑΙΓΟΠΡΟΒΑΤΑ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣ ΕΩΝ ΑΡΙΘΜΟΣ ΖΩΩΝ ΕΝΣΤΑΒΛΙΣ ΗΜΙΕΚΤΑ ΜΕΝΕΣ ΤΙΚΕΣ Δ.Ε ΠΥΡΓΟΥ Δ.Ε ΑΡΧΑΙΑΣ ΟΛΥΜΠΙΑΣ Δ.Ε ΖΑΧΑΡΩΣ Δ.Ε ΑΝ ΡΙΤΣΑΙΝΑΣ ΚΡΕΣΤΕΝΩΝ Δ.Ε ΗΛΙ ΑΣ Δ.Ε ΑΝ ΡΑΒΙ ΑΣ ΚΥΛΛΗΝΗΣ Δ.Ε ΠΗΝΕΙΟΥ ΣΥΝΟΛΟ ΠΕ ΗΛΕΙΑΣ Πηγή : Δ/νση Αγροτικής Οικονομίας Περιφέρειας Δυτικής Ελάδας - Καλλιεργητικό Πλάνο 95

96 Διάγραμμα : Κατανομή του αριθμού εκμεταλλεύσεων βοοειδών ανά Δήμο του Νομού Ηλείας Διάγραμμα : Κατανομή του αριθμού ζώντων βοοειδών ανά Δήμο του Νομού Ηλείας Διάγραμμα : Είδος εκτροφής των βοοειδών στο Νομό Ηλείας 96

97 Μεταποίηση αγροτικών προϊόντων Στην Περιφερειακή Ενότητα Ηλείας, όπως και στο Δήμο Ήλιδας, πού χαρακτηρίζονται από τη σημαντική συμβολή του τομέα της Γεωργίας στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν, οι παρεμβάσεις στους τομείς της μεταποίησης και εμπορίας των γεωργικών προϊόντων συμβάλλουν αποφασιστικά στη διαμόρφωση κρίσιμων παραγόντων. Το επίπεδο της εμπορίας των αγροτικών προϊόντων στην ΠΕ Ηλείας δεν μπορεί να θεωρηθεί ικανοποιητικό και είναι παρόμοιο με αυτό του μεγαλύτερου μέρους της χώρας. Η εμπορία των ευπαθών γεωργικών προϊόντων, που αποτελεί σημαντικό μέρος της παραγωγής του Νομού, είναι πιο δύσκολη και χρειάζεται υψηλότερο επίπεδο υποδομών, το οποίο θα πρέπει να διαμορφωθεί. Η σχέση των παραγωγών με τους εμπόρους δεν είναι η επιθυμητή. Φαινομενικά υπάρχει συνεργασία που επιβάλλεται από την ανάγκη και την εξάρτηση του παραγωγού. Οι μέσες αποδόσεις των κλάδων παραγωγής συγκριτικά με εκείνες άλλων χωρών της Ε.Ε. παραμένουν χαμηλές. Κύριες αιτίες είναι: Ο πολυτεμαχισμός των γεωργικών εκμεταλλεύσεων Η υποβάθμιση των εδαφών από τη μη εφαρμογή αγρανάπαυσης. Ο περιορισμένος βαθμός εφαρμογής σύγχρονων τεχνολογικών μεθόδων καλλιέργειας (καταπολέμησης ασθενειών κλπ.) Η καλλιέργεια μη ενδεικνυόμενων ποικιλιών. Η έλλειψη εκπαίδευσης και ενημέρωσης των παραγωγών. Η αύξηση της παραγωγικότητας των καλλιεργούμενων εκτάσεων για κάθε είδος φυτικής παραγωγής, προβάλλει ως επιτακτική ανάγκη. Ένα γενικότερο πρόβλημα που εντοπίζεται στον πρωτογενή τομέα είναι η έλλειψη ορθολογικής επιχειρηματικής δράσης και κοστολόγησης των προϊόντων. Το κόστος παραγωγής συνήθως υπολογίζεται από τον παραγωγό χωρίς συνυπολογισμό των αποσβέσεων των μηχανημάτων του, της προσωπικής απασχόλησης, διάφορα προκύπτοντα γενικά έξοδα κλπ. Η επιχειρηματική του δράση τις περισσότερες φορές φθάνει μέχρι την παραγωγή του προϊόντος, χωρίς όμως η συμπίεση του κόστους παραγωγής να αποτελεί διαρκή 97

98 και κατευθυντήρια επιδίωξη. Αυτό συνδυάζεται και με ανεπάρκεια ή και καθυστερήσεις στην αποθήκευση και μεταφορά των παραγόμενων αγροτικών προϊόντων, καμία επί τόπου επεξεργασία ή διαλογή κλπ. Υπό αυτές τις συνθήκες η δυνατότητα επηρεασμού των τιμών διάθεσης από τους παραγωγούς είναι ιδιαίτερα χαμηλή κυρίως για τα ευπαθή προϊόντα, όπως είναι πολλά από τα παραγόμενα στην ΠΕ και στον Δήμο (κηπευτικά, μποστάνια, κ.λ.π.). Τέλος είναι χαμηλή η οργάνωση της εμπορίας των αγροτικών προϊόντων και η σχετική υποδομή, όπως υποδομή για την επεξεργασία, συσκευασία, τυποποίηση, αποθήκευση και η οργανωμένη προώθησή τους στην αγορά Δευτερογενής τομέας Ο δευτερογενής τομέας χαρακτηρίζεται από μια γενικότερη προσπάθεια αναδιάρθρωσης της βιομηχανικής βάσης και την μετατόπιση των δραστηριοτήτων από τους παραδοσιακούς φθίνοντες κλάδους (μεγάλες μονάδες) προς ανταγωνιστικές και βιώσιμες δραστηριότητες. Ο συνολικός αριθμός επιχειρήσεων του δευτερογενή τομέα στην Περιφέρεια ανήλθε το 2007 σε Οι βασικότερες μεταποιητικές μονάδες στην Περιφέρεια αφορούν τους κλάδους των Τροφίμων, των μεταλλικών και μη μεταλλικών ορυκτών προιόντων, της κατασκευής ειδών ένδυσης, επίπλων, προιόντων από ξύλο και η κατασκευή μηχανημάτων. Ο δευτερογενής τομέας στην περιοχή έχει σημαντική συμβολή στο συνολικό προϊόν και την απασχόληση. Η παρουσία του έχει σημαντικά πολλαπλασιαστικά οφέλη για την περιοχή, αφού εκμεταλλεύεται πρώτες ύλες της. Ο βαθμός μεταποίησης των αγροτικών προϊόντων ποικίλει κατά προϊόν. Συγκεκριμένα : Η ξήρανση του αραβοσίτου καλύπτεται από τα υπάρχοντα ξηραντήρια αραβοσίτου. Αντίθετα ο βαθμός επεξεργασίας των βασικών δημητριακών για ζωοτροφές είναι χαμηλός. Θα πρέπει όμως να ληφθούν υπόψη και τα απλά παρασκευαστήρια ζωοτροφών, τα οποία διαθέτουν πολλές κτηνοτροφικές μονάδες. 98

99 Η δυναμικότητα των ελαιουργείων καλύπτει τις ανάγκες προς έκθλιψη του ελαιοκάρπου τόσο στην Περιφέρεια, όσο και στο Νομό. Η μεγαλύτερη ποσότητα λαδιού πωλείται χωρίς τυποποίηση και κυρίως εκτός Περιφέρειας. Η βιομηχανική τομάτα μεταποιείται κατά 100 % στην Περιφέρεια από τις τρεις βιομηχανίες που λειτουργούν στο Νομό Ηλείας. Η παραγωγή των φρούτων αποτελείται κυρίως (72,6 %) από εσπεριδοειδή και από πλευράς συσκευαστηρίων καλύπτεται σε ποσοστό 36,7%, ενώ καλύπτεται από πλευράς μεταποίησης. Η δυνατότητα των μονάδων συσκευασίας τυποποίησης της πατάτας καλύπτει την παραγωγή κατά μεγάλο ποσοστό. Η δυναμικότητα των σφαγείων καλύπτει ποσοστά 60% της προς εμπορία ποσότητας κρέατος. Παρά ταύτα, φαίνεται όμως ότι ο εκσυγχρονισμός των σφαγείων είναι μεγαλύτερη προτεραιότητα. Η δυναμικότητα των μονάδων τεμαχισμού και επεξεργασία κρέατος καλύπτει μικρό ποσοστό της παραγωγής. Οι μονάδες επεξεργασίας γάλακτος, (στις οποίες περιλαμβάνονται και 73 τυροκομεία), καλύπτουν σε ποσοστό 58,8 % την παραγωγή της Περιφέρειας ενώ σημαντικές ποσότητες γάλακτος απορροφώνται από τις μεγάλες γαλακτοβιομηχανίες της χώρας. Για : Τον έλεγχο της διασποράς βιομηχανικών και βιοτεχνικών εγκαταστάσεων στον αστικό, περιαστικό και αγροτικό χώρο, Τον σχεδιασμό ζωνών αποκλειστικής βιομηχανικής βιοτεχνικής χρήσης, και Την έμφαση στις περιβαλλοντικές παραμέτρους της βιομηχανικής και βιοτεχνικής χωροθέτησης, επιδιώκεται ο προσδιορισμός μιας σειράς χωρικών υποδοχέων της μεταποίησης, συσχετισμένων με τις άλλες χρήσεις. Μεταξύ των υποδοχέων αυτών περιλαμβάνονται και τα Επιχειρηματικά Πάρκα, τα οποία δεν περιλαμβάνουν μεγάλες, ούτε οχλούσες βιομηχανίες. Σε σχέση με τις ΒΙΠΕ, επιβαρύνουν λιγότερο το περιβάλλον και την χωρική οργάνωση. Κατ αρχήν επιδιώκεται μια διασπορά τους στο χώρο, στο βαθμό που θα περιλαμβάνουν σε σημαντικό ποσοστό, μονάδες συνδεόμενες με την τοπική αγορά (καταναλωτική ή 99

100 εργασίας), καθώς και η εναρμόνιση της χωροθέτησής τους, με την οικιστική διάρθρωση Προβλήματα ανάπτυξης του Δευτερογενή Τομέα Τα κύρια προβλήματα ανάπτυξης του κλάδου στην περιοχή είναι: Η έλλειψη επενδυτικού ενδιαφέροντος. Η εποχικότητα της δραστηριότητας των μονάδων επεξεργασίας αγροτικών προϊόντων. Η έλλειψη οργάνωσης και n ανάγκη εκσυγχρονισμού των μονάδων. Η οποιαδήποτε προσπάθεια ανάπτυξης του δευτερογενή τομέα στην περιοχή, έστω και για βιοτεχνικές δραστηριότητες, προϋποθέτει και συνδέεται με: Την επίλυση των προβλημάτων της βασικής τεχνικής υποδομής, για να εξασφαλιστεί η επικοινωνία και η ταχύτερη διακίνηση των προϊόντων. Την βελτίωση των κοινωνικών υποδομών, που συνδέεται με την λειτουργική εξυπηρέτηση των βιοτεχνικών μονάδων. Την γενικότερη οικονομική ανάπτυξη της περιοχής, με κύριο μοχλό τον γεωργικό και κτηνοτροφικό τομέα. Την έλλειψη ενημέρωσης για τα ποιοτικά προϊόντα και τα σήματα ποιότητας. Πολλά από τα προϊόντα του πρωτογενή τομέα μεταποιούνται με παραδοσιακό τρόπο και δεν τυποποιούνται με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η σήμανση αυτών των προϊόντων, ως προϊόντων ποιότητας (ΠΠΓΕ) Τριτογενής τομέας Ο Τριτογενής τομέας αποτελεί τον κυρίαρχο τομέα στην Περιφέρεια (57,6% των απασχολουμένων και 80,8% της περιφερειακής ΑΠΑ). Στην ΠΔΕ δραστηριοποιούνταν το 2007, επιχειρήσεις. Το μεγαλύτερο μέρος των επιχειρήσεων του τριτογενή τομέα αναφέρεται στους κλάδους του εμπορίου και των υπηρεσιών. 100

101 Ειδικότερα η Περιφέρεια σημειώνει μεγάλη ανάπτυξη στους τομείς: των μεταφορικών υπηρεσιών, των υπηρεσιών υγείας, των υπηρεσιών εκπαίδευσης, έρευνας και ανάπτυξης με την ύπαρξη εκπαιδευτικών και ερευνητικών ιδρυμάτων, παραγωγικών υπηρεσιών. Ως ιδιαίτερης σημαντικότητας αναδεικνύονται οι μεγάλες δυνατότητες για ανάπτυξη ποικίλων τουριστικών δραστηριοτήτων (θαλάσσιος τουρισμός, θρησκευτικός, οικολογικός, ιαματικός, συνεδριακός κ.ά). Η ΠΔΕ διαθέτει σημαντική τουριστική υποδομή με το συνολικό ξενοδοχειακό δυναμικό, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ του 2010 να περιλαμβάνει 278 ξενοδοχεία με κλίνες εκ των οποίων οι σε ξενοδοχεία 5 αστέρων, 28 οργανωμένα camping και πλήθος βοηθητικών καταλυμάτων, αρκετά εκ των οποίων έχουν εκσυγχρονιστεί στο πλαίσιο της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου. Στον τουρισμό η ΠΔΕ δεν έχει επιτύχει μέχρι σήμερα να γίνει ένας μόνιμος και δυναμικός πόλος έλξης, παρά το γεγονός ότι συγκεντρώνει συγκριτικά πλεονεκτήματα, από πλευράς κλίματος και γεωγραφικής θέσης (τοποθέτηση στο αρχαιολογικό τρίγωνο Δελφών Ολυμπίας Μυκηνών, πλούσιο φυσικό και πολιτιστικό κάλλος, κλπ.). Ειδικά αναφορικά με τον Πολιτιστικό Τομέα, η ΠΔΕ διαθέτει σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα, που αφορούν ιδιαίτερα αξιόλογους αρχαιολογικούς και βυζαντινούς χώρους και ευρήματα, όπως η Αρχαία Ολυμπία, τα Ενετικά Κάστρα κ.λ.π. Η συστηματική εκμετάλλευση των συγκριτικών αυτών πλεονεκτημάτων αποτελεί ένα σοβαρό παράγοντα τόσο για την ανάπτυξη των τοπικών επιχειρήσεων, όσο και για την προσέλκυση αξιόλογου αριθμού επιχειρήσεων στην Περιφέρεια. Ο τριτογενής τομέας ήδη αποτελεί για την χώρα την πιο σημαντική πηγή δημιουργίας εισοδήματος και απασχόλησης ο οποίος, μάλιστα, διευρύνεται ολοένα και περισσότερο. 101

102 Η τουριστική ζήτηση στην Περιφέρεια Αφίξεις τουριστών Στους πίνακες 35 και 36 παρουσιάζονται αναλυτικά στοιχεία αφίξεων πελατών στα ξενοδοχειακά καταλύματα και campings στη Χώρα, την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας και τις Περιφερειακές της Ενότητες, κατά τα έτη Τα αναλυτικά στοιχεία αφίξεων των αλλοδαπών και ημεδαπών τουριστών στις ΠΕ, την Περιφέρεια και τη Χώρα, κατά το χρονικό διάστημα εμφανίζονται στον ίδιο πίνακα. ΠΙΝΑΚΑΣ 35 Αφίξεις αλλοδαπών και ημεδαπών τουριστών στα ξενοδοχειακά καταλύματα της ΠΔΕ κατά Περιφερειακή Ενότητα % Mεταβολ Αλλοδαποί Ημεδαποί Σύνολο Αλλοδαποί Ημεδαποί Σύνολο Αλλοδαποί Ημεδαποί Σύνολο ή ,9% ΠΕ Αι/νίας ΠΕ Αχαΐας ΠΕ Ηλείας Περιφέρεια Δυτ. Ελλάδα Σύνολο Χώρας ,9% -4,0% -3,7% 1,3% Πηγή : ΕΛ.ΣΤΑΤ Από τα στοιχεία αυτά προκύπτει ότι οι αφίξεις στα ξενοδοχειακά καταλύματα, στην ΠΔΕ μειώθηκαν κατά το χρονικό διάστημα κατά 3,7% σε αντίθεση με το αντίστοιχο ποσοστό της Χώρας που παρουσίασε αύξηση κατά 1,3%. Από την μελέτη των σχετικών στοιχείων του 2009 προκύπτει ότι οι συνολικές αφίξεις στην Περιφέρεια αποτελούν το 4,8% των συνολικών αφίξεων της χώρας, ενώ όσον αφορά τις ΠΕ αυτή της Αιτωλοακαρνανίας συγκεντρώνει το 20% των αφίξεων της Περιφέρειας, της Αχαΐας το 35,4% και της Ηλείας το 44,5%. 102

103 Το 2009 το 65% των αφίξεων στα ξενοδοχειακά καταλύματα ήταν αλλοδαποί, ποσοστό που εμφανίζει αύξηση σε σύγκριση με το 2007 κατά πέντε περίπου ποσοστιαίες μονάδες. Επίσης, διαπιστώνεται ότι το 2009 οι αφίξεις των αλλοδαπών τουριστών στην ΠΔΕ αποτελούν το 6,8% των συνολικών αφίξεων αλλοδαπών της Χώρας. ΠΙΝΑΚΑΣ 36 Αφίξεις αλλοδαπών και ημεδαπών τουριστών στα campings της ΠΔΕ κατά Περιφερειακή Ενότητα % Mεταβολ Αλλοδαποί Ημεδαποί Σύνολο Αλλοδαποί Ημεδαποί Σύνολο Αλλοδαποί Ημεδαποί Σύνολο ή ,0% ΠΕ Αι/νίας ΠΕ Αχαΐας ΠΕ Ηλείας Περιφέρεια Δ.Ε Σύνολο Χώρας ,8% 23,2% 57,6% 19,9% Πηγή : ΕΛ.ΣΤΑΤ Από τα στοιχεία αυτά προκύπτει ότι οι αφίξεις στα campings, στην ΠΔΕ αυξήθηκαν κατά το χρονικό διάστημα κατά 57,6% ποσοστό πολύ μεγαλύτερο από το αντίστοιχο ποσοστό της Χώρας (19,9%). Από την μελέτη των σχετικών στοιχείων του 2009 προκύπτει ότι οι συνολικές αφίξεις στην Περιφέρεια αποτελούν το 10,6% των συνολικών αφίξεων της χώρας, ενώ όσον αφορά τις ΠΕ αυτή της Αιτωλοακαρνανίας αποτελεί το 3% των αφίξεων της Περιφέρειας, της Αχαΐας το 58,5% και της Ηλείας το 38,4%. Το 2009 το 11,3% των αφίξεων στα campings ήταν αλλοδαποί, ποσοστό που εμφανίζει μείωση σε σύγκριση με το 2007 κατά δέκα περίπου ποσοστιαίες μονάδες. Επίσης, διαπιστώνεται ότι το 2009 οι αφίξεις των αλλοδαπών τουριστών στην ΠΔΕ αποτελούν το 2,9% των συνολικών αφίξεων αλλοδαπών της Χώρας. 103

104 ΠΙΝΑΚΑΣ 37 Μέση Πληρότητα των καταλυμάτων ξενοδοχειακού τύπου της ΠΔΕ κατά Περιφερειακή Ενότητα ΠΕ Αι/νίας 31% 31,8% 32,2% ΠΕ Αχαΐας 44,6% 36,9% 35,4% ΠΕ Ηλείας 35,8% 34,7% 29,3% Περιφέρεια Δυτικής 37,1% 34,4% 32,3% Ελλάδας Σύνολο Χώρας 46,2% 45% 41% Πηγή :ΕΛ.ΣΤΑΤ Από τα παραπάνω στοιχεία, συμπεραίνεται ότι ο δείκτης πληρότητας της ΠΔΕ, παρουσιάζει μείωση το 2008 σε σχέση με το 2007 κατά 2,7% η οποία διατηρείται και το 2009 με μικρότερο ωστόσο ποσοστό (2,1%). Ανάλογη πορεία παρ ουσιάζει και η μέση πληρότητα των καταλυμάτων ξενοδοχειακού τύπου σε επίπεδο Χώρας Όσον αφορά τις ΠΕ, η Αχαΐα και η Ηλεία εμφανίζουν επίσης μείωση της μέσης πληρότητάς τους με μεγαλύτερα ωστόσο ποσοστά μείωσης, εκτός από την ΠΕ Αιτωλοακαρνανίας που εμφανίζει αύξηση 0,8 μονάδες το 2008 και 0,4 μονάδες το Αντίθετα η μέση πληρότητα των καταλυμάτων ξενοδοχειακού τύπου σε επίπεδο Χώρας μειώνεται συνεχώς καθ όλη τη διάρκεια της τριετίας Δυναμικότητα καταλυμάτων ξενοδοχειακού τύπου και κάμπινγκ Στον επόμενο πίνακα παρουσιάζεται η δυναμικότητα των καταλυμάτων ξενοδοχειακού τύπου και κάμπινγκ, κατά τα έτη 2009, 2010 σε επίπεδο Περιφέρειας, Περιφερειακών Ενοτήτων και Χώρας. ΠΙΝΑΚΑΣ 38 Δυναμικότητα καταλυμάτων ξενοδοχειακού τύπου και κάμπινγκ, τα έτη Ξενοδοχεία και ομοειδή καταλύματα Αριθμός καταλυμάτων Τουριστικά κάμπινγκ 2009 Σύνολο Ξενοδοχεία και ομοειδή καταλύματα Αριθμός κλινών Τουριστικά κάμπινγκ Σύνολο ΠΕ Αι/νίας ΠΕ Αχαΐας ΠΕ Ηλείας Περιφέρεια Δυτ. Ελλάδας Σύνολο Χώρας

105 Ξενοδοχεία και ομοειδή καταλύματα Αριθμός καταλυμάτων Τουριστικά κάμπινγκ Σύνολο Ξενοδοχεία και ομοειδή καταλύματα Αριθμός κλινών Τουριστικά κάμπινγκ Σύνολο ΠΕ Αι/νίας ΠΕ Αχαΐας ΠΕ Ηλείας Περιφέρεια Δυτ. Ελλάδας Σύνολο Χώρας Πηγή :ΕΛ.ΣΤΑΤ Από τα στοιχεία του παραπάνω πίνακα διαπιστώνεται ότι το 2010 το σύνολο των τουριστικών καταλυμάτων της Περιφέρειας αποτελούσαν το 3% της Χώρας και διέθεταν το 3% των κλινών της. Αναλυτικότερα η ΠΕ Αιτωλοακαρνανίας διαθέτει το 27% των συνολικών τουριστικών καταλυμάτων από τα οποία το 96,3% είναι ξενοδοχεία και ομοειδή καταλύματα και το 17,3% των κλινών της ΠΔΕ, από τις οποίες το 89% ανήκουν σε ξενοδοχεία και ομοειδή καταλύματα. Η ΠΕ Αχαΐας διαθέτει το 41,5% των συνολικών τουριστικών καταλυμάτων από τα οποία το 93,6% είναι ξενοδοχεία και ομοειδή καταλύματα και το 35,8% των κλινών της ΠΔΕ, από τις οποίες το 79,5% ανήκουν σε ξενοδοχεία και ομοειδή καταλύματα. Η ΠΕ Ηλείας διαθέτει το 31,3% των συνολικών τουριστικών καταλυμάτων από τα οποία το 85,2% είναι ξενοδοχεία και ομοειδή καταλύματα και το 46,7% των κλινών της ΠΔΕ, από τις οποίες το 66,3% ανήκουν σε ξενοδοχεία και ομοειδή καταλύματα. Από την μελέτη των στοιχείων του 2010 διαπιστώνεται ότι τα Ξενοδοχεία και ομοειδή καταλύματα της ΠΔΕ αποτελούν την πλειοψηφία (91,7%) των συνολικών τουριστικών καταλυμάτων της ΠΔΕ και οι κλίνες τους αποτελούν το 75% των συνολικών κλινών της Περιφέρειας. Ξενοδοχειακό δυναμικό Στον πίνακα 39 εμφανίζεται αναλυτικά το ξενοδοχειακό δυναμικό στην ΠΔΕ, κατά τα έτη 2009 και 2010, κατά κατηγορία σε μονάδες και κλίνες, με παράλληλη παράθεση των στοιχείων αυτών σε επίπεδο Χώρας και Περιφερειακών Ενοτήτων. 105

106 Από τα στοιχεία των παραπάνω πινάκων προκύπτουν τα εξής : Τα ξενοδοχειακά καταλύματα στην ΠΔΕ το 2010 ανήλθαν σε 278 μονάδες, με δωμάτια, που διέθεταν κλίνες. Η ΠΕ Αιτωλοακαρνανίας διαθέτει το 28,4% των ξενοδοχείων, το 20,8% των δωματίων και το 20,5% των κλινών της ΠΔΕ. Η ΠΕ Αχαΐας διαθέτει το 42,4% των ξενοδοχείων, το 38,7% των δωματίων και το 38% των κλινών της ΠΔΕ. Η ΠΕ Ηλείας διαθέτει το 29,1% των ξενοδοχείων, το 40,5% των δωματίων και το 41,3% των κλινών της ΠΔΕ. Σημειώνεται ότι παρόλο που η ΠΕ Αχαΐας διαθέτει τις περισσότερες μονάδες, η ΠΕ Ηλείας διαθέτει περισσότερα δωμάτια και κλίνες, επειδή υπάρχουν μεγαλύτερου μεγέθους μονάδες. Ο μεγαλύτερος αριθμός ξενοδοχειακών καταλυμάτων και κλινών στην ΠΔΕ ανήκει στην κατηγορία 2* και συμβαδίζει σ αυτό με ότι συμβαίνει και σε επίπεδο χώρας και ΠΕ. Ξενοδοχεία 5* λειτουργούν μόνο στην ΠΕ Ηλείας και αποτελούν το 1% των συνολικών ξενοδοχείων της Περιφέρειας. Οι ξενοδοχειακές μονάδες της ΠΔΕ το 2010 αποτελούν το 2,8% του ξενοδοχειακού δυναμικού της χώρας, ενώ οι κλίνες που διαθέτει αποτελούν το 2,5% του συνολικού αριθμού των κλινών σε επίπεδο χώρας. Τα έτη παρουσιάσθηκε αύξηση στις μονάδες κατά 4,9% και στις κλίνες κατά 4,1%. Η διαφορά του ποσοστού αυξήσεως των κλινών προς εκείνο των μονάδων, υποδηλώνει ότι η αύξηση του ξενοδοχειακού δυναμικού προήλθε κυρίως από μεγάλες σχετικά νέες μονάδες ή από επέκταση υφισταμένων μικρών. 106

107 Ξενο δοχεία ΠΙΝΑΚΑΣ 39 Ξενοδοχειακό δυναμικό κατά κατηγορία, τα έτη ***** 4**** 3*** 2** 1* ΣΥΝΟΛΟ Δωμα Ξενο Δωμά Ξενο Δωμά Ξενο Δωμά Ξενο Δωμά Ξενο Δωμά τια Κλίνες δοχεία τια Κλίνες δοχεία τια Κλίνες δοχεία τια Κλίνες δοχεία τια Κλίνες δοχεία τια Κλίνες ΠΕ Αι/νίας ΠΕ Αχαΐας ΠΕ Ηλείας Περιφέρεια Δυτ. Ελλάδας Σύνολο Χώρας Πηγή : ΕΛ.ΣΤΑΤ 107

108 2010 5***** 4**** 3*** 2** 1* ΣΥΝΟΛΟ Ξενοδοχ Δωμάτια Κλίνες Ξενοδοχ Δωμάτια Κλίνες Ξενοδοχ Δωμάτια Κλίνες Ξενοδοχ Δωμάτια Κλίνες Ξενοδοχ Δωμάτια Κλίνες Ξενοδοχ Δωμάτια Κλίνες ΠΕ Αι/νίας ΠΕ Αχαΐας ΠΕ Ηλείας Περιφέρεια Δυτ. Ελλάδας Σύνολο Χώρας Πηγή : ΕΛ.ΣΤΑΤ 108

109 4. SWOT AΝΑLYSIS ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ Strengths ΕυνοΪκή γεωγραφική θέση το κέντρο του Νομού Ηλείας πλησίον της Αρχαίας Ολυμπίας και πλησίον του διεθνούς σημασίας λιμένα του Κατακόλου και της Κυλλήνης. Τα μεγάλα αναπτυξιακού χαρακτήρα έργα που προγραμματίζονται για την ευρύτερη περιοχή: Αναβάθμιση λιμανιού Κατακόλου, Ολυμπία Οδός. Διεθνής τουριστικός προορισμός: τουριστικοί και πολιτιστικοί πόροι: Αρχαία Ολυμπία, Ήλιδα, μοναστήρια, παραλίες κτλ. Η ύπαρξη τοποθεσιών ιδιαίτερης περιβαλλοντικής και αισθητικής αξίας. Πλούσιο Φυσικό Περιβάλλον της περιοχής. Υψηλής Ποιότητας θαλάσσιο Περιβάλλον (Θάλασσες- Παραλίες) Πλούσιο υδάτινο δυναμικό. Εύφορη γη- καλλιεργήσιμες εκτάσεις- Σημαντικός πρωτογενής Τομέας. Σημαντικές Πολιτιστικές Εκδηλώσεις. Ύπαρξη Σύγχρονου Αλιευτικού Καταφυγίου. Πλούσιο Ιστορικό, Πολιτιστικό και Θρησκευτικό Κεφάλαιο για Τουριστική Αξιοποίηση. Δυνατότητες Υποστήριξης Εναλλακτικών Μορφών Τουρισμού. Weaknesses Χαμηλός δείκτης γεννητικότητας- υψηλός δείκτης γήρανσης. Υψηλή ανεργία, και χαμηλά ποσοστά απασχόλησης, πρωτίστως στους νέους του Δήμου. Χαμηλό κατά Κεφαλή Α.Ε.Π. Επιβάρυνση του Θαλάσσιου Περιβάλλοντος από τη Μη Αποτελεσματική Διαχείριση των Καταλοίπων της Άρδευσης. Καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος και του δασικού πλούτου (Πυρκαγιές 2007). Ανεπάρκεια Δικτύων στα Δημοτικά Διαμερίσματα. Χαμηλός βαθμός και ρυθμός εκσυγχρονισμού Εκμεταλλεύσεων και μεθόδων καλλιέργειας/ χαμηλή εφαρμογή καινοτομικότητας και επιστημονικών μεθόδων. Μη ολοκληρωμένο Ανασκαφικό Έργο για την Ανάδειξη Σημαντικών Ιστορικών και Πολιτιστικών Μνημείων. Απουσία αεροδρομίου που θα ενίσχυε σημαντικά την Οικονομική Ανάπτυξη της Περιοχής. Ελειπής Υποστήριξη της Οικονομικής Δραστηριότητας σε Επίπεδο Δευτερογενή Τομέα. Έλλειψη Τουριστικών Υποδομών για την Προώθηση της Τουριστικής Ανάπτυξης. 109

110 Ικανοποιητική Ανάπτυξη Δικτύων Εξυπηρέτησης της Πόλης της Αμαλιάδας. Σημαντικές Λειτουργικές και Αισθητικές Παρεμβάσεις που βελτιώνουν την Ποιότητα Ζωής των Δημοτών, των Επισκεπτών και των Τουριστών. Opportunities Χαμηλή Ποιότητα Υφισταμένων Τουριστικών Υποδομών που περιορίζουν τις Προοπτικές Τουριστικής Ανάπτυξης. Ελλείψεις Σχολικών Υποδομών (κτιριακά) Αδυναμία στην Προσέλκυση ξένων επενδύσεων. Υστέρηση στην προβολή των εναλλακτικών μορφών τουρισμού (αγροτουρισμός, θρησκευτικός τουρισμός κτλ) Μικρή συμμετοχή των βιολογικών καλλιεργειών στο ποσοστό αγροτικής παραγωγής. Ελλείψεις στην αξιοποίηση εντός της περιοχής της αγροτικής παραγωγής με αντίστοιχες μεταποιητικές μονάδες. Έλλειψη Σύγχρονων Υποδομών για την Ανάπτυξη του κρίσιμου Πρωτογενούς Τομέα (πχ. Δημοπρατήριο Αγροτικών Προϊόντων). Threats Η δυνατότητα παραγωγής προιόντων αναγνωρισμένης ποιότητας και προέλευσης με παράλληλη επέκταση της βιολογικής καλλιέργειας και της βιολογικής κτηνοτροφίας Η ευρωπαϊκή και Εθνική πολιτική για την κοινωνική ενσωμάτωση. Η Ε προγραμματική περίοδος ( ) χρηματοδότησης και οι κεντρικές δράσεις, που μπορούν να αξιοποιηθούν για την εξισορρόπηση των ανισοτήτων σε τοπικό Το φαινόμενο της γήρανσης του πληθυσμού. Η παρατεταμένη οικονομική ύφεση και η δημιουργία προβλημάτων σε ολόκληρο τον πληθυσμό του Δήμου. Το χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης στη νέα εποχή της πληροφορίας και της γνώσης, που δημιουργεί νέες κοινωνικές ανισότητες. Η έλλειψη ολοκληρωμένου σχεδίου προστασίας και διαχείρισης περιβάλλοντος. Οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι από την 110

111 κοινωνικό επίπεδο. Η ευαισθητοποίηση των πολιτών για την αξιοποίηση των ευκαιριών της νέας εποχής της γνώσης και της πληροφορίας. Τα επιχειρησιακά Προγράμματα που αφορούν την κατασκευή- εκσυγχρονισμό των σχολικών μονάδων. Ανάπτυξη των Εναλλακτικών Μορφών Τουρισμού. Τουριστική Ανάπτυξη. Αναποτελεσματική Διαχείριση Αστικών και Γεωργικών Αποβλήτων. Οι απειλές για το φυσικό περιβάλλον από την έλλειψη υποδομών διάθεσης απορριμμάτων. Η καταστροφή του θαλάσσιου περιβάλλοντος από τα απόβλητα της άρδευσης και η αδυναμία αντιμετώπισης. Ο κίνδυνος άναρχης Τουριστικής Ανάπτυξης λόγω των Αδυναμιών και Ελλείψεων του Χωροταξικού και Πολεοδομικού Σχεδιασμού. 111

112 4.1 ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ S.W.O.T. ΑΝΑΛΥΣΗΣ A. Δυνατά σημεία (strengths) Η δυνατότητα ανάπτυξης δραστηριοτήτων αναψυχής με σημαντική ελκτικότητα. Η δυνατότητα ανάπτυξης δραστηριοτήτων τουρισμού και βιοτεχνίας συμβάλλοντας στην αύξηση της απασχόλησης των αγροτικών περιοχών σε συνδυασμό με τη δυνατότητα προώθησης ενεργειών κατάρτισης σε δεξιότητες απαραίτητες για τη διαφοροποίηση των τοπικών οικονομιών και ανάπτυξη μικροεπιχειρήσεων στο πλαίσιο της ευρύτερης αγροτικής οικονομίας. Η βελτίωση της απασχόλησης στον τομέα της Γεωργίας, με την προσαρμογή της εκπαιδευτικής διαδικασίας και την βελτίωση στον τομέα της ενημέρωσης, εξειδίκευσης και κατάρτισης. Η δυνατότητα παραγωγής ποιοτικών παραδοσιακών προϊόντων και βιολογικών προϊόντων. Β. Αδυναμίες (Weaknesses) Έντονα χαρακτηριστικά αναπτυξιακής καθυστέρησης στο σύνολο της περιοχής. Έλλειψη επαρκούς τουριστικής υποδομής. Χαμηλή προβολή του τουριστικού και πολιτιστικού προϊόντος της περιοχής. Πληθυσμιακή αποδυνάμωση και συρίκνωση και αυξημένοι δείκτες γήρανσης και εξαρτώμενου πληθυσμού. Μεγάλη διασπορά του πληθυσμού σε μικρά Τ.Δ και αδύναμους οικισμούς, με αποτέλεσμα την επιβάρυνση της αποδοτικότητας των επενδύσεων σε έργα τεχνικής και κοινωνικής υποδομής. Ύπαρξη μικρών εκμεταλλεύσεων οικογενειακού χαρακτήρα, σε καλλιεργητικούς τομείς χαμηλού δυναμισμού και με μικρές αποδόσεις. 112

113 Ανεπαρκής διαχείριση, προστασία και ανάδειξη φυσικών και πολιτισμικών πόρων της περιοχής. Αδύναμοι μηχανισμοί εμπορίας και προβολής των τοπικών προϊόντων της περιοχής. Ελλείψεις επαρκών υποδομών οδικών μεταφορών στο επαρχιακό, διανομαρχιακό και διαδημοτικό δίκτυο. Ελλείψεις υποδομών προστασίας του περιβάλλοντος (π.χ διαχείριση υγρών και στερεών αποβλήτων), καθώς επίσης και ελλείψεις σε σύγχρονα δίκτυα και γενικότερες υποδομές ύδρευσης. Ελλείψεις στους μηχανισμούς ενημέρωσης και υποστήριξης για τη ανάπτυξη επιχειρηματικών δραστηριοτήτων. Χαμηλό επίπεδο κατάρτισης εκπαίδευσης και εξειδίκευσης του ανθρώπινου δυναμικού. Γ. Ευκαιρίες (Opportunities) Η αύξηση της ζήτησης για υπηρεσίες αναψυχής, σε εναλλακτικές μορφές τουρισμού (π.χ οικοτουρισμός, περιπατητικός τουρισμός, συνεδριακός, κυνηγετικός κλπ) και για πολιτιστικές δραστηριότητες στην ύπαιθρο εμπλουτισμός και διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος. Η δυνατότητα παραγωγής προιόντων αναγνωρισμένης ποιότητας και προέλευσης με παράλληλη επέκταση της βιολογικής καλλιέργειας και της βιολογικής κτηνοτροφίας Οι σημαντικές ευκαιρίες, για χρηματοδότηση της περιοχής παρέμβασης, από τα Κοινοτικά Προγράμματα (ΕΣΠΑ) και τις Κοινοτικές Πρωτοβουλίες (Leader κλπ). Δ. Απειλές (Threats) Κίνδυνος δημογραφικής κατάρρευσης. 113

114 Οι μεγάλες καθυστερήσεις των απαραίτητων γενικών έργων υποδομής (οδοποιία, αναπλάσεις, κ.λ.π.), καθώς και των έργων τουριστικής υποδομής. Αποδυνάμωση των προοπτικών προσέλκυσης επενδύσεων. Η αδυναμία συνεργασίας μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων στον τουρισμό του Νομού. 114

115 5. ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑ ΚΑΙ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ Με τον όρο βιολογική καλλιέργεια νοείται μια ολοκληρωμένη πρόταση παραγωγής οικολογικού προσανατολισμού, σύμφωνα με την οποία οι παράγοντες που καθορίζουν την ποιότητα και την ποσότητα των παραγόμενων προϊόντων αντιμετωπίζονται συνολικά. Το σύστημα αυτό σέβεται τη φύση και προσπαθεί να συνεργάζεται μαζί της. Στο πλαίσιο αυτό χρησιμοποιεί ήπιες τεχνικές κατεργασίας της γης και προϊόντα φυτοπροστασίας και λίπανσης που δεν αποτελούν κίνδυνο για το περιβάλλον αξιοποιώντας κάθε σύγχρονη γνώση στο βαθμό που λειτουργεί σε αρμονία με τις φυσικές διαδικασίες για να παράγει προϊόντα με εξαιρετικές οργανοληπτικές ιδιότητες και πάνω απ όλα "καθαρά". Είναι ένα σύστημα διαχείρισης και παραγωγής αγροτικών προϊόντων που στηρίζεται σε φυσικές διεργασίες, στη μη χρησιμοποίηση χημικών συνθετικών λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων και στη χρησιμοποίηση εναλλακτικών προς τη χημική μεθόδων αντιμετώπισης εχθρών, ασθενειών και ζιζανίων, καθώς και στη χρησιμοποίηση τεχνικών παραγωγής, όπως η αμειψισπορά και η ανακύκλωση φυτικών και ζωικών υπολειμμάτων που διατηρούν τη φυσική ισορροπία και τη νομιμότητα του εδάφους. Η βιολογική γεωργία βασίζεται κυρίως: Στην χρησιμοποίηση κατά το δυνατόν ανανεώσιμων φυσικών πόρων σε τοπικό επίπεδο, στην αυτάρκεια του εδάφους σε οργανική ουσία και θρεπτικά στοιχεία και στη βιοποικιλότητα του οικοσυστήματος που αποτελεί και τον κύριο παράγοντα στη διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας του. Στην χρησιμοποίηση ιθαγενών ανθεκτικών φυτών και φυλών ζώων που έχουν προσαρμοστεί στις τοπικές συνθήκες, καθώς και στην κατάλληλη επιλογή καλλιεργητικών τεχνικών και εναλλαγή καλλιεργειών, με προτίμηση στα μεικτά συστήματα γεωργίας (συνύπαρξη φυτικής και ζωικής παραγωγής στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις). 115

116 5.1 ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ Στον κοινωνικό τομέα αναγνωρίζεται ο διττός ρόλος της βιολογικής γεωργίας ως ασφαλής μέθοδος παραγωγής τροφίμων που ανταποκρίνεται στις ανησυχίες του καταναλωτή και ως υπεύθυνης για την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και για την προστασία του περιβάλλοντος και των ζώων τόσο σε τοπικό, όσο και σε περιφερειακό επίπεδο. Στα είδη, στις περιοχές και στις δραστηριότητες όπου είναι εφικτή η παραγωγή βιολογικών προϊόντων, η βιοκαλλιέργεια και η βιολογική κτηνοτροφία είναι ο στόχος που πρέπει να επιτευχθεί στο άμεσο μέλλον. Οι στόχοι της Βιολογικής Γεωργίας και Κτηνοτροφίας είναι: Παραγωγή προϊόντων και τροφίμων υψηλής διατροφικής αξίας, ασφαλή για τον καταναλωτή χωρίς υπολείμματα φυτοφαρμάκων, αντιβιοτικών και χημικών λιπασμάτων. Προστασία του περιβάλλοντος (προστασία του εδάφους και του υδροφόρου ορίζοντα, αειφορική διαχείριση φυσικών πόρων, εξασφάλιση της βιοποικιλότητας) Μη χρήση γενετικά τροποποιημένων οργανισμών (ΓΤΟ) ή/και προϊόντων που παράγονται από αυτούς. Προστασία της υγείας των αγροτών από την έκθεσή τους σε βλαβερές χημικές ουσίες. Η φυσική διαβίωση των ζώων και η εξασφάλιση της ευζωίας τους. Χρήση ζωοτροφών που έχουν παραχθεί με βιολογικό τρόπο και χωρίς τη χρήση γενετικά τροποποιημένων οργανισμών (ΓΤΟ) ή/και προϊόντων που παράγονται από αυτούς. 5.2 Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ Το κίνημα της βιολογικής γεωργίας, αν και στον Ευρωπαϊκό χώρο βρίσκει τις ρίζες του στα τέλη του περασμένου αιώνα, στην Ελλάδα πρωτοεμφανίζεται στη δεκαετία του 116

117 70, στο χώρο της υγιεινής διατροφής, ως μια μορφή παραγωγής με υγιεινά προϊόντα, χωρίς χημικά κατάλοιπα. Οι πρώτες εμφανίσεις στον χώρο αυτό γίνονται κατά την πενταετία 80-85, οπότε και δημιουργούνται οι αρχικοί πυρήνες ενημέρωσης και δράσης και συγκεκριμένα η Συντονιστική Επιτροπή Βιοκαλλιεργητών, την οποία και διαδέχεται ο Σύλλογος Οικολογικής Γεωργίας Ελλάδας. Στη συνέχεια της δεκαετίας μπαίνουν οι βάσεις για τα πρώτα οργανωμένα προγράμματα βιοκαλλιέργειας, λάδι στη Μάνη και Κορινθιακή σταφίδα στην Αιγιαλεία Αχαΐας, με προϊόντα εξαγωγικού προσανατολισμού. Το όλο σκηνικό μεταβάλλεται σημαντικά από τις αρχές της δεκαετίας του 90, εσπεριδοειδή στη Λακωνία, αμπελοκαλλιέργεια στη Νάουσα, ακτινίδια στη Κρύα Βρύση, οπότε η Ευρωπαϊκή Ένωση, αναγνωρίζει πλέον επίσημα την βιολογική γεωργία, με την ψήφιση του Κανονισμού 2092/91, ο οποίος και καθορίζει την έννοια της βιολογικής γεωργίας, με βάση τους κανόνες της IFOAM, της Διεθνούς Ομοσπονδίας Οργανώσεων Βιολογικής Γεωργίας. Οι εξελίξεις αυτές σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μεταφέρθηκαν βέβαια και στη χώρα μας, με καθυστέρηση της εφαρμογής του Κανονισμού κατά δύο χρόνια. Η χρονιά ορόσημο είναι το έτος 1993, η οποία μας επιτρέπει να έχουμε επίσημες καταγραφές, καθώς και την επίσημη πορεία που παρουσιάζει η χώρα μας στην εξέλιξη της βιολογικής γεωργίας. Όσον αφορά τα είδη των καλλιεργειών όπου εφαρμόζεται η βιολογική γεωργία, φαίνεται να καλύπτεται ολόκληρο σχεδόν το φάσμα της γεωργικής παραγωγής, με την ελιά να καταλαμβάνει την κυρίαρχη θέση, ακολουθεί το αμπέλι, τα σιτηρά, τα εσπεριδοειδή κ.α. Σήμερα χιλιάδες παραγωγών έχουν υιοθετήσει τις αρχές της βιολογικής γεωργίας και μεμονωμένα ή συσπειρωμένα, είτε σε ομάδες παραγωγών είτε μέσα από επιχειρηματικούς φορείς, δίνουν ένα πιο σύγχρονο πρόσωπο στην ελληνική βιοκαλλιέργεια, υλοποιώντας την πίστη τους για μια γεωργία που σέβεται το περιβάλλον. 117

118 5.3 ΤΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ 5.3.1Κοινοτική Νομοθεσία 1. Καν. (ΕΚ) 834/2007 «για τη βιολογική παραγωγή και την επισήμανση των βιολογικών προϊόντων και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 2092/91». 2. Καν. (ΕΚ) 889/2008 «σχετικά με τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 834/2007 του Συμβουλίου για τη βιολογική παραγωγή κα ι την επισήμανση των βιολογικών προϊόντων όσον αφορά τον βιολογικό τρόπο παραγωγής, την επισήμανση και τον έλεγχο των προϊόντων». 3. Καν. (ΕΚ) 967/2008 «για τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 834/2007 για τη βιολογική παραγωγή και την επισήμανση των βιολογικών προϊόντων» 4. Καν. (ΕΚ) 1235/2008 «για τον καθορισμό των λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 834/2007 του Συμβουλίου όσον αφορά τους όρους εισαγωγής βιολογικών προϊόντων από τρίτες χώρες» 5. Καν. (ΕΚ) 1254/2008 «για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 889/2008 σχετικά με τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 834/2007 του Συμβουλίου για τη βιολογική παραγωγή και την επισήμανση των βιολογικών προϊόντων όσον αφορά τον βιολογικό τρόπο παραγωγής, την επισήμανση και τον έλεγχο των προϊόντων» 6. Καν. (ΕΚ) 537/2009 «για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1235/2008, όσον αφορά τον κατάλογο των τρίτων χωρών από τις οποίες πρέπει να κατάγονται ορισμένα βιολογικά παραγόμενα γεωργικά προϊόντα προκειμένου να κυκλοφορούν στο εμπόριο εντός της Κοινότητας» 7. Καν. (ΕΚ) 710/2009 «για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 889/2008 σχετικά με τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 118

119 834/2007 του Συμβουλίου όσον αφορά τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων για τη βιολογική παραγωγή ζώων υδατοκαλλιέργειας και φυκιών» 8. Καν. (ΕΚ) 271/2010 «σχετικά με την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 889/2008 για τον καθορισμό λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 834/2007 του Συμβουλίου όσον αφορά τον λογότυπο βιολογικής παραγωγής της Ευρωπαϊκής Ένωσης» 9. Καν. (ΕΚ) 271/ διορθωτικό «Διορθωτικό στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 271/2010 της Επιτροπής, της 24ης Μαρτίου 2010, σχετικά με την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 889/2008 για τον καθορισμό λεπτομερών κανόνω ν εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 834/2007 του Συμβουλίου όσον αφορά τον λογότυπο βιολογικής παραγωγής της Ευρωπαϊκής Ένωσης» 10. Καν. (ΕΚ) 471/2010 «για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1235/2008 όσον αφορά τον κατάλογο των τρίτων χωρών από τις οποίες πρέπει να προέρχονται ορισμένα γεωργικά προϊόντα βιολογικής παραγωγής προκειμένου να διατεθούν στο εμπόριο στην Κοινότητα» 11. Καν. (ΕΚ) 344/2011 «για τη για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 889/2008 σχετικά με τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 834/2007 του Συμβουλίου για τη βιολογική παραγωγή και την επισήμανση των βιολογικών προϊόντων όσον αφορά τον βιολογικό τρόπο παραγωγής, την επισήμανση και τον έλεγχο των προϊόντων» 12. Καν. (ΕΚ) 426/2011 «για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 889/2008 σχετικά με τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 834/2007 του Συμβουλίου για τη βιολογική παραγωγή και την επισήμανση των βιολογικών προϊόντων όσον αφορά τον βιολογικό τρόπο παραγωγής, την επισήμανση και τον έλεγχο των προϊόντων» 119

120 13. Καν. (ΕΚ) 590/2011 «κανόνων εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 834/2007 του Συμβουλίου όσον αφορά τους όρους εισαγωγής βιολογικών προϊόντων από τρίτες χώρες (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)» 14. Καν. (ΕΚ) 5 90/ διορθωτικό «Διορθωτικό της Επιτροπής, της 20ής Ιουνίου 2011, σχετικά με την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1235/2008 για τον καθορισμό των λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 834/2007 του Συμβουλίου όσον αφορά τους όρους εισαγωγής βιολογικών προϊόντων από τρίτες χώρες» 15. Καν. (ΕΚ) 1084/2011 «σχετικά με την τροποποίηση και τη διόρθωση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1235/2008 για τον κ αθορισμό των λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 834/2007 του Συμβουλίου όσον αφορά τους όρους εισαγωγής βιολογικών προϊόντων από τρίτες χώρες». 16. Καν. (ΕΚ) 1267/2011 «σχετικά με την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1235/2008 για τον καθορισμό των λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 834/2007 του Συμβουλίου όσον αφορά τους όρους εισαγωγής βιολογικών προϊόντων από τρίτες χώρες». 17. Καν. (ΕΚ) 126/2012 «για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 889/2008 όσον αφορά τα αποδεικτικά έγγραφα και την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1235/2008 όσον αφορά τους όρους εισαγωγής βιολογικών προϊόντων από τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)». 18. Καν. (ΕΚ) 203/2012 «για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 889/2008 σχετικά με τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 834/2007 του Συμβουλίου όσον αφορά λεπτομερείς κανόνες για τους βιολογικούς οίνους». 120

121 19. Καν. (ΕΚ) 505/2012 «για την τροποποίηση και διόρθωση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 889/2008 σχετικά με τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 834/2007 του Συμβουλίου για τη βιολογική παραγωγή και την επισήμανση των βιολογικών προϊόντων όσον αφορά τον βιολογικό τρόπο παραγωγής, την επισήμανση και τον έλεγχο των προϊόντων». 20. Καν. (ΕΚ) 508/2012 «για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1235/2008 για τον καθορισμό των λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 834/2007 του Συμβουλίου όσον αφορά τους όρους εισαγωγής βιολογικών προϊόντων από τρίτες χώρες (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)». 21. Καν. (ΕΚ) 751/2012 «για τη διόρθωση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1235/2008 για τον καθορισμό των λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 834/2007 του Συμβουλίου όσον αφορά τους όρους εισαγωγής βιολογικών προϊόντων από τρίτες χώρες». 22. Καν. (ΕΚ) 203/2012 «για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 889/2008 σχετικά με τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 834/2007 του Συμβουλίου όσον αφορά λεπτομερείς κανόνες για τους βιολογικούς οίνους». 23. Καν. (ΕΚ) 392_2013 «για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 889/2008 όσον αφορά το σύστημα ελέγχου της βιολογικής παραγωγής» Από 01/01/2009, την παραγωγή, μεταποίηση, επισήμανση και εμπορία των βιολογικών προϊόντων, διέπουν οι Κανονισμοί 834/2007/ΕΚ και 889/2008/ΕΚ, όπως αυτοί τροποποιούνται και ισχύουν. Από την ημερομηνία ισχύος των δυο παραπάνω κανονισμών, καταργήθηκαν οι εξής κανονισμοί: Καν. (ΕΟΚ) 2092/91, Καν. (ΕΚ) 223/2003 και Καν. (ΕΚ) 1452/

122 5.3.2 Εθνική νομοθεσία προιόντων Φυτικής και Ζωικής προέλευσης Εθνική νομοθεσία προιόντων φυτικής προέλευσης ΚΥΑ / (ΦΕΚ 756Β/ ). Καθορισμός συμπληρωματικών μέτρων για τη χρήση πολλαπλασιαστικού υλικού στη βιολογική γεωργία σε εφαρμογή των Κανονισμών (ΕΚ) 834/07 και (ΕΚ) 889/08, όπως αυτοί κάθε φορά ισχύουν. ΥΑ αριθμ. 563/34310/ "Τροποποίηση της Υπουργικής Απόφασης αριθμ / (ΦΕΚ 2520 Β) Έγκριση του φορέα με την επωνυμία <<ΝΑΟΥΜ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ-ΚΟΥΝΤΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ο.Ε.>>,με δ.τ. <<GMCERT>>, ως Οργανισμού Ελέγχου και Πιστοποίησης προϊόντων βιολογικής γεωργίας όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει, για επέκταση του πεδίου δραστηριότητας του Φορέα στα ζώα υδατοκαλλιέργειας και φύκια" (Β' 1129)( ) ΥΑ αριθμ / (ΦΕΚ 1114 Β) Λεπτομέρειες εφαρμογής της Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΚΥΑ) υπ. αριθ / (ΦΕΚ 157 Β) ΥΑ αριθμ / (ΦΕΚ 1927 Β) Λεπτομέρειες εφαρμογής της Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΚΥΑ) υπ. αριθ / (ΦΕΚ 157 Β) ΚΥΑ αριθμ / (ΦΕΚ 157 Β) Καθορισμός συμπληρωματικών μέτρων για την εφαρμογή του Καν. 2092/ Εθνική νομοθεσία προιόντων ζωικής προέλευσης Εγκύκλιος αριθμ. 970/59453/ Οδηγίες σχετικά με τη διαδικασία έγκρισης εισαγωγής σμήνους μη βιολογικών νεοσσών που προορίζονται α) για κρεοπαραγωγή και β) για αυγοπαραγωγή, βάσει του άρθρου 22 παρ.2 περ.β), Καν. (ΕΚ) αρ. 834/07 του Συμβουλίου και του άρθρου 42, Καν. (ΕΚ) αρ. 889/08 της Επιτροπής 122

123 ΥΑ αριθμ / Βασικές και πρόσθετες διατάξεις άσκησης της βιολογικής Υδατακαλλιέργειας στα πλαίσια των Καν. (ΕΚ)834/2007 του Συμβουλίου και Καν. (ΕΚ)710/2009 της Επιτροπής (ΦΕΚ 1343 Β) ΥΑ αριθμ / "Καθορισμός εθνικών κανόνων βιολογικής παραγωγής πουλάδων για παραγωγή αυγών" (ΦΕΚ 233 Β') ΥΑ αριθμ / Τροποποίηση της Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΚΥΑ) υπ'αριθμ / "Συμπληρωματικά μέτρα για την εφαρμογή παρεκκλίσεων του Κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 2092/91 για τη βιολογική κτηνοτροφία, λόγω καταστροφικών πυρκαγιών, σε πυρόπληκτες περιοχές" ( ) ΚYA αριθμ (ΦΕΚ Β'2157/ ) "Συμπληρωματικά μέτρα για την εφαρμογή παρεκκλίσεων του Κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 2092/91 για τη βιολογική κτηνοτροφία, λόγω καταστροφικών πυρκαγιών, σε πυρόπληκτες περιοχές" ΚΥΑ αριθ / "Τροποποίηση της υπ αριθ / ΚΥΑ " Αναγκαία συμπληρωματικά μέτρα εφαρμογής του Σημείου 3.7, όπως ισχύει, του Μέρους Β του παραρτήματος Ι του καν. ΕΟΚ υπ αριθ. 2092/91 του Συμβουλίου, όσον αφορά την κατά παρέκκλιση έγκριση εισαγωγής πουλάδων, σε βιολογική μονάδα παραγωγής αυγών ηλικίας μέχρι και 18 εβδομάδων που δεν έχουν εκτραφεί βιολογικά"" ( ΦΕΚ Β ) ( ) ΚΥΑ αριθ / Αναγκαία συμπληρωματικά μέτρα εφαρμογής του Σημείου 3.7, όπως ισχύει, του Μέρους Β του Παραρτήματος Ι του καν. (EOK) αριθ. 2092/91 του Συμβουλίου, όσον αφορά την κατά παρέκκλιση έγκριση εισαγωγής πουλάδων, σε βιολογική μονάδα παραγωγής αυγών, ηλικίας μέχρι και 18 εβδομάδων που δεν έχουν εκτραφεί βιολογικά (ΦΕΚ B177/ ). 123

124 5.4 ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑ Η βιολογική γεωργία σε επίπεδο χώρας Σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, τα οποία αθροιστικά προέκυψαν από τα στοιχεία που ετησίως υποχρεούνται να προσκομίζουν οι Φορείς Ελέγχου και Πιστοποίησης Βιολογικών Προϊόντων, την 31 Δεκεμβρίου 2010 η Βιολογική Γεωργία στην Ελλάδα παρουσιάζει την εξής εικόνα: Η έκταση της βιολογικής γεωργίας στην Ελλάδα ανέρχεται σε ποσοστό 3,7% (συμπεριλαμβανομένων των βοσκότοπων), σε σύγκριση με την αντίστοιχη έκταση του συνόλου της χώρας (καλλιεργήσιμη στρ στρ. βοσκότοποι, στοιχεία 2008). Στη βιολογική γεωργία δραστηριοποιούνται παραγωγικές και εμπορικές επιχειρήσεις, ενώ σε στρέμματα ανέρχονται οι βιολογικές επιφάνειες (καλλιεργήσιμες εκτάσεις, βοσκοτόπια, αγραναπαύσεις), σε μεταβατικό και πλήρες βιολογικό στάδιο. Σε σύγκριση με το 2009, ο κλάδος των βιολογικών, υπολείπεται κατά επιχειρηματίες (-9,6%). Στις βιολογικές εκτάσεις παρατηρείται μικρότερη ποσοστιαία μείωση (-5%) ή στρέμματα. Κυρίαρχη καλλιέργεια παραμένει η ελιά με στρ. και ποσοστό 18,4%, στο σύνολο της βιολογικής επιφάνειας, ενώ η κηπευτική γη καταλαμβάνει στρ. και ποσοστό 0,8%. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ (Απογραφή Γεωργίας Κτηνοτροφίας 2009) η υφιστάμενη κατάσταση σε επιπεδο χώρας εμφανίζεται αναλυτικά στον πίνακα που ακολουθεί. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία αυτά, στην Χώρα κυρίαρχη θέση κατέχει η καλλιέργεια της ελιάς, τόσο σε εκμεταλλεύσεις, όσο και σε εκτάσεις. Ακολουθούν τα δημητριακά για 124

125 την παραγωγή καρπού, τα λιβάδια και οι βοσκότοποι, τα αμπέλια, τα εσπεριδοειδή και τα όσπρια. Είδος Καλλιέργειας ΠΙΝΑΚΑΣ 40 Στοιχεία βιολογικής καλλιέργειας σε επίπεδο χώρας Πλήρως ολοκληρωμένη περίοδος μετατροπής Εκμεταλλεύσεις Εκτάσεις (στρέμματα) Υπό μετατροπή για παραγωγή Βιολογικών Προιόντων Εκτάσεις (στρέμματα) Εκμεταλλεύσεις Σύνολο , ,7 Άλλες καλλιέργειες , ,3 Όσπρια , ,6 Αμπέλια , ,4 Δημητριακά για την παραγωγή καρπού (περιλαμβάνονται και σπόροι για σπορά ) , ,8 Ελαιούχα φυτά , ,8 Ελαιόδενδρα , ,7 Εσπεριδοειδή , ,9 Ζαχαρότευτλα 8 174,5 Λιβάδια και βοσκότοπους , ,3 Νωπά λαχανικά, πεπονοειδή, φράουλες , ,3 Οπωροφόρα , ,1 Πατάτες ,7 8 21,5 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, Απογραφή Γεωργίας - Κτηνοτροφίας Η βιολογική γεωργία σε επίπεδο Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ (Απογραφή Γεωργίας Κτηνοτροφίας 2009) η υφιστάμενη κατάσταση του τομέα στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας εμφανίζεται αναλυτικά στον πίνακα που ακολουθεί. 125

126 Όπως προκύπτει από τα στοιχεία αυτά και στην Περιφέρεια κυρίαρχη θέση κατέχει η καλλιέργεια της ελιάς τόσο σε εκμεταλλεύσεις, όσο και σε εκτάσεις. Ακολουθούν τα δημητριακά για την παραγωγή καρπού, τα λιβάδια και οι βοσκότοποι, τα εσπεριδοειδή και τα αμπέλια. ΠΙΝΑΚΑΣ 41 Στοιχεία βιολογικής καλλιέργειας στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας Πλήρως ολοκληρωμένη περίοδος μετατροπής Υπό μετατροπή για παραγωγή Βιολογικών Προιόντων Είδος Καλλιέργειας Εκμεταλλεύσεις Εκτάσεις (στρέμματα) Είδος Καλλιέργειας Εκμεταλλεύσεις Σύνολο , ,1 Άλλες καλλιέργειες , ,0 Όσπρια 8 231,0 Αμπέλια ,4 2 6,0 Δημητριακά για την παραγωγή καρπού (περιλαμβάνονται και σπόροι για σπορά ) , ,0 Ελαιόδενδρα , ,1 Εσπεριδοειδή ,9 3 28,0 Λιβάδια και βοσκότοπους , ,0 Νωπά λαχανικά, πεπονοειδή, φράουλες ,4 2 47,0 Οπωροφόρα ,0 1 4,0 Πατάτες ,9 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, Απογραφή Γεωργίας - Κτηνοτροφίας Η βιολογική γεωργία σε επίπεδο Νομού Ηλείας Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ (Απογραφή Γεωργίας Κτηνοτροφίας 2009) η υφιστάμενη κατάσταση του τομέα στον Νομό Ηλείας εμφανίζεται αναλυτικά στον πίνακα που ακολουθεί. 126

127 Όπως προκύπτει από τα στοιχεία αυτά και στον Νομό Ηλείας κυρίαρχη θέση κατέχει η καλλιέργεια της ελιάς τόσο σε εκμεταλλεύσεις, όσο και σε εκτάσεις. Ακολουθούν τα αμπέλια, τα λιβάδια και οι βοσκότοποι, τα δημητριακά για την παραγωγή καρπού και τα νωπά λαχανικά. ΠΙΝΑΚΑΣ 42 Στοιχεία βιολογικής καλλιέργειας στον Νομό Ηλείας Πλήρως ολοκληρωμένη περίοδος μετατροπής Υπό μετατροπή για παραγωγή Βιολογικών Προιόντων Είδος Καλλιέργειας Εκμεταλλεύσεις Εκτάσεις (στρέμματα) Είδος Καλλιέργειας Εκμεταλλεύσεις Σύνολο , ,0 Άλλες καλλιέργειες 6 182,0 Όσπρια 2 2,0 Αμπέλια ,0 1 1,0 Δημητριακά για την παραγωγή καρπού (περιλαμβάνονται και σπόροι για σπορά ) ,0 Ελαιόδενδρα ,1 3 82,0 Εσπεριδοειδή ,5 Λιβάδια και βοσκότοπους ,0 1 40,0 Νωπά λαχανικά, πεπονοειδή, φράουλες ,0 Οπωροφόρα 3 61,0 Πατάτες 6 86,0 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, Απογραφή Γεωργίας Κτηνοτροφίας Η βιολογική γεωργία σε επίπεδο Δήμου Ήλιδας και Δημοτικών Ενοτήτων του Δήμου Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ (Απογραφή Γεωργίας Κτηνοτροφίας 2009) η υφιστάμενη κατάσταση του τομέα στον Δήμο Ήλιδας εμφανίζεται αναλυτικά στον πίνακα που ακολουθεί. 127

128 Όπως προκύπτει από τα στοιχεία αυτά και στον Δήμο Ήλιδας κυρίαρχη θέση κατέχει η καλλιέργεια της ελιάς τόσο σε εκμεταλλεύσεις, όσο και σε εκτάσεις. Ακολουθούν τα αμπέλια, τα εσπεριδοειδή και τα λιβάδια και οι βοσκότοποι. Ανάλογα συμπεράσματα προκύπτουν και από την καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης του τομέα της βιολογικής καλλιέργειας και σε επίπεδο Δημοτικής Ενότητας Αμαλιάδας, ενώ όσον αφορά τη Δημοτική Ενότητα Πηνείας οι βιολογικές εκμεταλλεύσεις και εκτάσεις περιορίζονται στα αμπέλια και τα ελαιόδενδρα. ΠΙΝΑΚΑΣ 43 Στοιχεία βιολογικής καλλιέργειας στον Δήμο Ήλιδας Πλήρως ολοκληρωμένη περίοδος μετατροπής Εκτάσεις (στρέμματα) Υπό μετατροπή για παραγωγή Βιολογικών Προιόντων Εκτάσεις (στρέμματα) Περιγραφή Είδος Καλλιέργειας Εκμεταλλεύσεις Εκμεταλλεύσεις ΔΗΜΟΣ ΗΛΙΔΑΣ Σύνολο Αμπέλια ,5 Δημητριακά για την παραγωγή καρπού (περιλαμβάνονται και σπόροι για σπορά ) 1 40,0 Ελαιόδενδρα ,5 1 8,0 Εσπεριδοειδή 4 53,0 Λιβάδια και βοσκότοπους 3 111,0 Νωπά λαχανικά, πεπονοειδή, φράουλες 1 60,0 Πατάτες 1 42,0 ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΜΑΛΙΑΔΑΣ Σύνολο ,8 1 8,0 Αμπέλια ,0 Δημητριακά για την παραγωγή καρπού (περιλαμβάνονται και σπόροι για σπορά ) 1 40,0 Ελαιόδενδρα ,8 1 8,0 128

129 Εσπεριδοειδή 4 53,0 Λιβάδια και βοσκότοπους 3 111,0 Νωπά λαχανικά, πεπονοειδή, φράουλες 1 60,0 Πατάτες 1 42,0 ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΗΝΕΙΑΣ Σύνολο ,2 Αμπέλια 2 56,5 Ελαιόδενδρα ,7 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, Απογραφή Γεωργίας Κτηνοτροφίας ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ Η βιολογική κτηνοτροφία σε επίπεδο χώρας Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ (Απογραφή Γεωργίας Κτηνοτροφίας 2009) η υφιστάμενη κατάσταση του τομέα στην Χώρα εμφανίζεται αναλυτικά στον πίνακα που ακολουθεί. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία αυτά σε επίπεδο Χώρας, κυρίαρχη θέση όσον αφορά τον αριθμό των εκμεταλλεύσεων κατέχουν τα προβατοειδή και ακολουθούν τα αιγοειδή, τα χοιροειδή, τα βοοειδή και τα πουλερικά. Όσον αφορά τον αριθμό των ζώων κυριαρχούν τα πουλερικά και ακολουθούν τα προβατοειδή, τα αιγοειδή, τα χοιροειδή και τα βοοειδή. ΠΙΝΑΚΑΣ 44 Στοιχεία βιολογικής κτηνοτροφίας στην Χώρα Είδος Ζώων Εκμεταλλεύσεις Αριθμός Ζώων Σύνολο Βοοειδή Προβατοειδή Αιγοειδή

130 Χοιροειδή Πουλερικά Λοιπά Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, Απογραφή Γεωργίας Κτηνοτροφίας Η βιολογική κτηνοτροφία σε επίπεδο Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ (Απογραφή Γεωργίας Κτηνοτροφίας 2009) η υφιστάμενη κατάσταση του τομέα στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας εμφανίζεται αναλυτικά στον πίνακα που ακολουθεί. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία αυτά και στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας κυρίαρχη θέση όσον αφορά τον αριθμό των εκμεταλλεύσεων κατέχουν τα προβατοειδή και ακολουθούν τα αιγοειδή, τα χοιροειδή, τα βοοειδή και τα πουλερικά. Όσον αφορά τον αριθμό των ζώων κυριαρχούν τα προβατοειδή, τα αιγοειδή, τα χοιροειδή, τα βοοειδή και τα πουλερικά. ΠΙΝΑΚΑΣ 45 Στοιχεία βιολογικής κτηνοτροφίας στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας Είδος Ζώων Εκμεταλλεύσεις Αριθμός Ζώων Σύνολο Βοοειδή Προβατοειδή Αιγοειδή Χοιροειδή Πουλερικά Λοιπά Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, Απογραφή Γεωργίας Κτηνοτροφίας

131 5.5.3 Η βιολογική κτηνοτροφία σε επίπεδο Νομού Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ (Απογραφή Γεωργίας Κτηνοτροφίας 2009) η υφιστάμενη κατάσταση του τομέα στον Νομό Ηλείας εμφανίζεται αναλυτικά στον πίνακα που ακολουθεί. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία αυτά και στον Νομό Ηλείας κυρίαρχη θέση όσον αφορά τον αριθμό των εκμεταλλεύσεων κατέχουν τα προβατοειδή και ακολουθούν τα αιγοειδή, τα πουλερικά, και τα χοιροειδή. Όσον αφορά τον αριθμό των ζώων κυριαρχούν τα προβατοειδή, τα αιγοειδή, τα πουλερικά και τα χοιροειδή. ΠΙΝΑΚΑΣ 46 Στοιχεία βιολογικής κτηνοτροφίας στον Νομό Ηλείας Είδος Ζώων Εκμεταλλεύσεις Αριθμός Ζώων Σύνολο Αιγοειδή Πουλερικά Χοιροειδή 1 6 Προβατοειδή Λοιπά 1 17 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, Απογραφή Γεωργίας Κτηνοτροφίας

132 5.5.4 Η βιολογική κτηνοτροφία σε επίπεδο Δήμου Ήλιδας και Δημοτικών Ενοτήτων Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ (Απογραφή Γεωργίας Κτηνοτροφίας 2009) η υφιστάμενη κατάσταση του τομέα στον Δήμο Ήλιδας εμφανίζεται αναλυτικά στον πίνακα που ακολουθεί. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία αυτά τόσο στον Δήμο Ήλιδας, όσο και στις Δημοτικές του Ενότητες η βιολογική κτηνοτροφία περιορίζεται σε προβατοειδή και πουλερικά με μικρό αριθμό εκμεταλλέυσεων και ζώων και με τα προβατοειδή να υπερέχουν τόσο σε εκμεταλλεύσεις, όσο και σε ζώα. ΠΙΝΑΚΑΣ 47 Στοιχεία βιολογικής κτηνοτροφίας στον Δήμο Ήλιδας Περιγραφή Αριθμός Είδος Ζώων Εκμεταλλεύσεις Ζώων ΔΗΜΟΣ ΗΛΙΔΑΣ Σύνολο Πουλερικά 1 30 Προβατοειδή ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΜΑΛΙΑΔΑΣ Σύνολο Πουλερικά 1 30 Προβατοειδή ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΗΝΕΙΑΣ Σύνολο - - Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, Απογραφή Γεωργίας Κτηνοτροφίας

133 5.6 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΕΣ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ Από την ανάλυση και επεξεργασία των στοιχείων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (Διεύθυνση Βιολογικής Γεωργίας), αναφορικά με τους επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στη βιολογική γεωργία, στις 31 Δεκεμβρίου 2010, προκύπτει ότι: οι εγγεγραμμένοι επιχειρηματίες του κλάδου είναι , κατανεμημένοι ως εξής: παραγωγοί, μεταποιητές, 5 εισαγωγείς, 28 άλλοι επιχειρηματίες, χονδρέμποροι, διακινητές κ.α. (πίνακας 48). Στο 93% ανέρχονται οι παραγωγοί, στο σύνολο των επιχειρηματιών που δραστηριοποιούνται στη βιολογική γεωργία. Το 2010, σε σύγκριση με το 2009 προκύπτει συνολικά μείωση των επιχειρηματιών κατά 9,6%: οι παραγωγικές επιχειρήσεις μειώνονται κατά 10,1%, μικρή αύξηση παρουσιάζει ο αριθμός των μεταποιητικών επιχειρήσεων, οι εισαγωγικές επιχειρήσεις μειώνονται από τις 11 στις 5 ενώ, μεγάλη είναι η μείωση των μεικτών επιχειρήσεων, σε ποσοστό που ξεπερνάει το 58%. Στις εγγεγραμμένες επιχειρήσεις δεν υπολογίζεται το σύνολο των σημείων λιανικής πώλησης (όπως καταστήματα βιολογικών προϊόντων, σουπερμάρκετ, βιολογικές λαϊκές αγορές, μανάβικα), γιατί με βάση τον κανονισμό (ΕΚ) αρ. 834/2007, αλλά και την ελληνική νομοθεσία και πρακτική δεν νοούνται ελεγχόμενοι χώροι. Επίσης δεν λαμβάνονται υπόψη και οι απευθείας πωλήσεις στο κτήμα, μέσω διαδικτύου και τα καταστήματα εστίασης, που συνολικά ξεπερνούν τις μονάδες. 133

134 ΠΙΝΑΚΑΣ 48 Αριθμός και είδος βιολογικών επιχειρηματιών, σε επίπεδο Χώρας Πηγή :Yπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Παραγωγοί: επιχειρηματίες της πρωτογενούς παραγωγής (φυτικής και ζωικής) Μεταποιητές: επιχειρηματίες οι οποίοι συντηρούν, μεταποιούν προϊόντα βιολογικής παραγωγής, (περιλαμβάνεται η σφαγή ζώων και η μεταποίηση κρέατος) Εισαγωγείς: εισαγωγείς βιολογικών προϊόντων από τρίτες χώρες με σκοπό την εμπορία Μεικτές: επιχειρηματίες οι οποίοι ασχολούνται με περισσότερες από μια δραστηριότητες Συγκριτικά στοιχεία για τις Περιφέρειες και τους Νομούς Οι Περιφέρειες και οι Νομοί με τις περισσότερες επιχειρηματικές μονάδες (παραγωγούς, μεταποιητές, εισαγωγείς, μεικτές), σε σχέση με το σύνολο της βιολογικής Ελλάδας (στοιχεία έτους 2007), είναι κατά σειρά: Περιφέρειες Δυτικής Ελλάδας με μονάδες ( παραγωγούς και 101 μεταποιητές/μεικτές) και ποσοστό 18,7% Πελοποννήσου με μονάδες (3.520 παραγωγούς και 314 μεταποιητές/μεικτές) και ποσοστό 16,1% Θεσσαλίας με μονάδες (3.273 παραγωγούς και 92 μεταποιητές/μεικτές) και ποσοστό 14,1% 134