Σέλγη (Αρχαιότητα), Θέατρο

Transcript

1 Για παραπομπή : Αριστοδήμου Γεωργία,, 2002, Περίληψη : Θέατρο ρωμαϊκού-μικρασιατικού τύπου. Είναι το καλύτερα σωζόμενο οικοδόμημα της Αρχαιότητας στην πόλη της Σέλγης. Έχει νοτιοανατολικό προσανατολισμό. Είναι κτισμένο λίγο πιο έξω από τα τείχη της πόλης, βόρεια του σταδίου, και έχει χωρητικότητα θέσεις. Χρονολογείται στα μέσα του 2ου αιώνα μ.χ. Κατά την Ύστερη Αρχαιότητα το θέατρο χρησιμοποιήθηκε για τη διεξαγωγή μονομαχιών και κυνηγιού άγριων θηρίων. Διατηρείται ολόκληρο το κοίλον, αλλά το σκηνικό οικοδόμημα, που διέθετε ιωνική κιονοστοιχία στο ισόγειο και κορινθιακή στον όροφο, έχει καταρρεύσει. Χρονολόγηση 2ος αι. μ.χ. Γεωγραφικός Εντοπισμός Σέλγη, Πισιδία 1. Θέση Το θέατρο της Σέλγης είναι κτισμένο έξω από τα τείχη της αρχαίας πόλης, στα βορειοδυτικά της κάτω Αγοράς και του σημερινού χωριού Zerk (Altınkaya Köyü). Σε απόσταση περίπου 100 μ. από αυτό, προς τα νοτιοανατολικά, βρισκόταν το στάδιο. Το θέατρο αποτελεί το καλύτερα σωζόμενο οικοδόμημα της αρχαίας πόλης Αρχιτεκτονική περιγραφή Πρόκειται για θέατρο ρωμαϊκού-μικρασιατικού τύπου, σχετικά μεγάλο, χωρητικότητας θέσεων. 2 Το κοίλον του θεάτρου ακολουθεί τη συνήθη χάραξη, έχει δηλαδή σχήμα μεγαλύτερο του ημικυκλίου, διαμέτρου 102 μ. Είναι χτισμένο πάνω σε φυσική πλαγιά εκμεταλλευόμενο την κλίση της, ακολουθώντας τη συνήθη πρακτική των θεάτρων του ελληνικού τύπου. 3 Για την κατασκευή των πλευρικών τμημάτων (αναλήμματα) χρειάστηκε να χρησιμοποιηθούν βοηθητικές υποκατασκευές, ώστε να καλύψουν την κλίση του εδάφους. Ταυτόχρονα, το άνω τμήμα του κοίλου (summa caveamaenianum) είναι κτισμένο πάνω σε ένα σύστημα ισχυρών υποκατασκευών και θολωτών διαδρόμων με ακτινωτή διάταξη, που σήμερα όμως έχουν καταρρεύσει. Το κοίλον διαιρείται μέσω ενός οριζόντιου διαδρόμου (διάζωμα, praesinctio) σε δύο τμήματα (maeniana). Στην άνω απόληξη του κοίλου υπήρχε άλλος ένας περιμετρικός διάδρομος, πλάτους 3,30 μ., για τη μετακίνηση των θεατών. Η πρόσβαση σε αυτούς τους δύο διαδρόμους γινόταν από την πίσω πλευρά του βράχου, μέσω μιας γέφυρας που σήμερα δε σώζεται. Η ορχήστρα έχει σχήμα πετάλου και περιβάλλεται από αγωγό συγκέντρωσης των όμβριων υδάτων (εύριπο), βάθους 0,30 μ. Διαχωρίζεται από το κοίλον με στηθαίο, ύψους 1,24 μ. Αυτό το στηθαίο προστάτευε τους θεατές από τα βίαια δρώμενα που διεξάγονταν στην ορχήστρα όταν αυτή κατά τα Αυτοκρατορικά χρόνια μετατράπηκε σε αρένα για μονομαχίες και κυνήγι άγριων ζώων. Πίσω από το στηθαίο και μέχρι την κατώτερη σειρά εδωλίων του κάτω τμήματος του κοίλου μεσολαβεί ένας ακόμα περιμετρικός διάδρομος, πλάτους 0,83 μ. 4 Tο κάτω τμήμα του κοίλου (θέατρον, ima cavea-maenianum) διαιρείται από δώδεκα κλίμακες 5 σε έντεκα κερκίδες (cunei). Υπολογίζονται συνολικά είκοσι εννέα σειρές εδωλίων. 6 Στην τελευταία σειρά τα εδώλια έφεραν ερισίνωτο, όπως στο θέατρο στα Μύρα της Λυκίας και στην Τερμησσό της Πισιδίας. 7 Αυτές οι θέσεις προστάτευαν τους καθήμενους θεατές αλλά επίσης λειτουργούσαν και ως προστατευτικό στηθαίο για τους θεατές που κινούνταν στο διάδρομο (διάζωμα), το οποίο είχε πλάτος 2,80 μ. Στο δυτικό τμήμα του περιμετρικού διαδρόμου είχε τοποθετηθεί ηλιακό ρόλοι κωνικού σχήματος, το οποίο σώζεται μέχρι σήμερα. 8 Ανάμεσα στο διάζωμα και το άνω τμήμα του κοίλου παρεμβάλλεται επίσης ψηλό στηθαίο και ένας διάδρομος. 9 Δημιουργήθηκε στις 8/2/2017 Σελίδα 1/6

2 Για παραπομπή : Αριστοδήμου Γεωργία,, 2002, Το άνω τμήμα του κοίλου (επιθέατρον, summa cavea-maenianum) διαιρείται από είκοσι τρεις κλίμακες 10 σε είκοσι δύο κερκίδες και περιλαμβάνει δεκαπέντε σειρές εδωλίων. Η πρόσβαση σε αυτό γίνεται μέσα από ένα σύστημα ισχυρών υποκατασκευών και υπόγειων διαδρόμων που στεγάζονται με καμάρες. 11 Οι υποκατασκευές αυτές χωρίζονται σε πέντε ομάδες και ακολουθούν ακτινωτή χάραξη. Η πρόσβαση σε αυτές γινόταν από τοξωτές εισόδους στους εξωτερικούς τοίχους του κοίλου. Καθεμιά από τις υποκατασκευές διαιρείται σε τρία μέρη: ένα κεντρικό ορθογώνιο τμήμα, που λειτουργούσε ως χώρος συγκέντρωσης του κοινού στα διαλείμματα, και δύο επιμήκεις θολωτούς διαδρόμους που το πλαισιώνουν. Αυτοί οι δέκα θολωτοί διάδρομοι οδηγούσαν σε τοξωτές θύρες απ όπου εισερχόταν το κοινό κατευθείαν στον κεντρικό περιμετρικό διάδρομο. Δεξιά και αριστερά των θυρών υπήρχαν κλίμακες για την άνοδο των θεατών στις θέσεις τους. Με αυτό το σύστημα ήταν πια πολύ εύκολο και γρήγορο να γεμίσει και να αδειάσει το θέατρο χωρίς να ταλαιπωρείται το πλήθος. Η πρόσβαση στο θέατρο γινόταν και μέσω των παρόδων. 12 Οι πάροδοι στεγάζονταν με ημικυλινδρικό θόλο (καμάρα), συνδέοντας έτσι το κοίλον με το σκηνικό οικοδόμημα και δημιουργώντας ένα ενιαίο αρχιτεκτονικά σύνολο, στοιχείο χαρακτηριστικό για τα ρωμαϊκά θέατρα. Κατέληγαν σε εισόδους με διπλά τόξα. Καλύτερα διατηρούνται αυτά της ανατολικής παρόδου. Πάνω από τις παρόδους κτίστηκαν επιπλέον τέσσερις σειρές εδωλίων, τα θεωρεία (tribunalia), που προστατεύονται από ένα υψηλό πόδιο. Τα θεωρεία ήταν προσβάσιμα από το βάθρο της σκηνής μέσω μιας κλίμακας, καθώς και από τις κλίμακες δίπλα στους αναλημματικούς τοίχους. Η δυτική πάροδος διαμορφωνόταν ως μια εσωτερική αυλή, καθώς οι γωνίες των αναλημματικών τοίχων ενισχύονταν με πεσσούς και τοίχους. Το σκηνικό οικοδόμημα, ορθογώνιας κάτοψης, σήμερα έχει καταρρεύσει, και το προσκήνιο έχει καλυφθεί από το χώμα. 13 Το προσκήνιο διαρθρωνόταν από εννέα ορθογώνια θυρώματα που οδηγούσαν στην ορχήστρα 14 και κοσμούνταν με πεσσίσκους (ανά δύο πεσσούς διανοίγονταν τρεις θύρες). Το σκηνικό μέτωπο (scaenae frons) ήταν μνημειακά διαμορφωμένο με δύο ορόφους, ο πρώτος από τους οποίους έφερε ιωνική κιονοστοιχία, ενώ ο δεύτερος κορινθιακή. Στον πρώτο όροφο της πρόσοψης της σκηνής ανοίγονταν θυρώματα, οι διαστάσεις των οποίων μειώνονταν σταδιακά από το κέντρο προς τις άκρες, και τετράγωνοι ναΐσκοι (aediculae) με αψιδωτή ή επίπεδη επίστεψη σε εναλλαγή. Μπροστά από τα θυρώματα υπήρχαν βάθρα, ύψους 0,78 μ., που έφεραν από δύο κίονες και ημικίονες (μόνο τα βάθρα εκατέρωθεν της κεντρικής θύρας έφεραν από τρεις κίονες και ημικίονες). 15 Η ίδια αρχιτεκτονική διάκοσμηση με ελάχιστες διαφορές επαναλαμβανόταν και στον άνω όροφο της σύνθεσης. Το θέατρο ήταν κατασκευασμένο με λιθόπλινθους από ντόπιο ασβεστόλιθο και στην τοιχοδομία του είχε χρησιμοποιηθεί κατά κύριο λόγο το ισόδομο σύστημα. 3. Χρονολόγηση Οι επικρατέστερες απόψεις σχετικά με τη χρονολόγηση του θεάτρου είναι της De Bernardi Ferrero από τη μία και των Machatschek και Schwartz από την άλλη. Η De Bernardi Ferrero, στηριζόμενη στο γεγονός ότι στο οικοδόμημα δεν έχει γίνει χρήση μαρμάρου, χρονολογεί το θεατρικό οικοδόμημα στο γ τέταρτο του 3ου αιώνα μ.χ. ( μ.Χ). 16 Άλλα επιχειρήματα της De Bernardi Ferrero που ενισχύουν την άποψή της για τη χρονολόγηση αφορούν αρχιτεκτονικές και διακοσμητικές επιλογές που εφαρμόστηκαν, όπως: 1) το σύστημα των κλιμάκων του επιθεάτρου, 2) η χρήση των ακτινωτά διατεταγμένων υποκατασκευών, που παρόμοιές τους βρίσκονται σε θέατρα ύστερης εποχής στο δυτικό τμήμα της αυτοκρατορίας και στα μικρασιατικά θέατρα στις πόλεις Πέργη, Αιζανοί, Μίλητος, Σαγαλασσός, Μύρα, και 3) ο λιτός διάκοσμος των αρχιτεκτονικών μελών της πρόσοψης της σκηνής. 17 Αντίθετα, οι Machatschek και Schwartz τοποθετούν την κατασκευή του θεάτρου πολύ νωρίτερα, στα μέσα του 2ου αιώνα μ.χ., καθώς θεωρούν ότι τα αρχιτεκτονικά αυτά στοιχεία εμφανίζονται ήδη στο θέατρο της Ασπένδου ( μ.χ.). 18 Ταυτόχρονα, για το γεγονός της μη χρήσης μαρμάρου, υποστηρίζουν ότι έφταιγαν οι απότομοι και γεμάτοι στροφές δρόμοι πρόσβασης στην πόλη, πράγμα που δυσχέραινε τη μεταφορά του υλικού αυτού, και γι αυτό ως Δημιουργήθηκε στις 8/2/2017 Σελίδα 2/6

3 Για παραπομπή : Αριστοδήμου Γεωργία,, 2002, οικοδομικό υλικό προτιμήθηκε ο ελαφρύτερος ασβεστόλιθος. 19 Κάποια στιγμή στην Ύστερη Αρχαιότητα η ορχήστρα μετατράπηκε σε αρένα όπου διεξάγονταν μονομαχίες και κυνήγι άγριων ζώων. Αυτό μαρτυρεί επιγραφή που βρέθηκε από τον Lanckoroński Σημερινή κατάσταση Η υπάρχουσα κατάσταση του κτίσματος είναι πολύ καλή. Πρόκειται για το καλύτερα διατηρημένο αρχαίο μνημείο στη Σέλγη. Το κοίλον σώζεται σε καλή κατάσταση, αν και οι ανώτερες σειρές εδωλίων έχουν υποστεί καταστροφές. Το σκηνικό οικοδόμημα σώζεται μέχρι το επίπεδο του προσκηνίου. Στο μνημείο δεν έχουν πραγματοποιηθεί ούτε αρχαιολογικές ούτε αναστηλωτικές εργασίες. Δεν αναφέρονται χρήσεις του σε μεταγενέστερες περιόδους. 1. Machatschek, A. Schwartz, M., Bauforschungen in Selge (TAM Suppl. 9a, Wien 1981), σελ Υπολογίζονται 30 σειρές εδωλίων στο κάτω τμήμα του κοίλου (θέατρον) και 15 σειρές στο άνω τμήμα του κοίλου (επιθέατρον). Για κάθε εδώλιο υπολογίζεται χώρος 0,50 μ. βλ. Machatschek, A. Schwartz, M., Bauforschungen in Selge (TAM Suppl. 9a, Wien 1981), σελ Machatschek, A. Schwartz, M., Bauforschungen in Selge (TAM Suppl. 9a, Wien 1981), σελ Machatschek, A. Schwartz, M., Bauforschungen in Selge (TAM Suppl. 9a, Wien 1981), σελ Οι κλίμακες που βρίσκονται κατά μήκος των αναλημματικών τοίχων καθώς και η 3η, 5η, 8η, 10η κλίμακα αποτελούνται από 64 αναβαθμούς, ενώ οι υπόλοιπες από 59 αναβαθμούς βλ. Machatschek, A. Schwartz, M., Bauforschungen in Selge (TAM Suppl. 9a, Wien 1981), σελ. 72, σημ Τριάντα (30) σειρές εδωλίων κατά την De Bernardi Ferrero, που όμως είναι παλαιότερη δημοσίευση. 7. Machatschek, A. Schwartz, M., Bauforschungen in Selge (TAM Suppl. 9a, Wien 1981), σελ. 73, εικ Machatschek, A. Schwartz, M., Bauforschungen in Selge (TAM Suppl. 9a, Wien 1981), σελ. 73, σημ. 494, εικ Το στηθαίο έχει ύψος 2,65 μ. και ο διάδρομος έχει πλάτος 1,12 μ. Βλ. Machatschek, A. Schwartz, M., Bauforschungen in Selge (TAM Suppl. 9a, Wien 1981), σελ Με 23 αναβαθμούς η καθεμία. 11. Machatschek, A. Schwartz, M., Bauforschungen in Selge (TAM Suppl. 9a, Wien 1981), σελ. 73, πίν. ΧΙΙ, ΧΙΙΙ, εικ Machatschek, A. Schwartz, M., Bauforschungen in Selge (TAM Suppl. 9a, Wien 1981), σελ. 74 De Bernardi Ferrero, D., Teatri classici in Asia Minore 1 (Roma 1966), σελ. 44 κ.ε. 13. De Bernardi Ferrero, D., Teatri classici in Asia Minore 1 (Roma 1966), σελ Οι θύρες έχουν ύψος 2,05 μ., πλάτος 0,60 μ., βάθος 0,25 μ. Βλ. Machatschek, A. Schwartz, M., Bauforschungen in Selge (TAM Suppl. 9a, Wien 1981), σελ. 75, σημ Πίσω από τους κίονες που βρίσκονται σε πρώτο επίπεδο διαμορφώνονταν οι ημικίονες. Δημιουργήθηκε στις 8/2/2017 Σελίδα 3/6

4 Για παραπομπή : Αριστοδήμου Γεωργία,, 2002, 16. Επειδή μέσα στον 3o αιώνα μ.χ. τα λατομεία μαρμάρου εγκαταλείφθηκαν εξαιτίας της πολιτικής αστάθειας και των συνεχών συγκρούσεων των στρατηγών μεταξύ τους βλ. De Bernardi Ferrero, D., Teatri classici in Asia Minore 1 (Roma 1966), σελ Σε σχέση με το πλούσια διακοσμημένο θέατρο της Πέργης, που ανήκει στην εποχή των Σεβήρων ( μ.χ.), βλ. De Bernardi Ferrero, D., Teatri classici in Asia Minore 1 (Roma 1966), σελ. 53, και De Bernardi Ferrero, D., Teatri classici in Asia Minore 4 (Roma 1974), σελ Machatschek, A. Schwartz, M., Bauforschungen in Selge (TAM Suppl. 9a, Wien 1981), σελ Όλα τα κτίσματα στη Σέλγη είναι από ασβεστόλιθο. Μόνο ο περίπτερος ναός του Διός είναι από μάρμαρο και κάποια τμήματα του Νυμφαίου βλ. Machatschek, A. Schwartz, M., Bauforschungen in Selge (TAM Suppl. 9a, Wien 1981), σελ. 79, σημ Machatschek, A. Schwartz, M., Bauforschungen in Selge (TAM Suppl. 9a, Wien 1981), σελ. 80, σημ Βλ. επίσης Lanckoroński, K., Städte Pamphyliens und Pisidiens 2: Pisidien (Wien 1892), αρ. 247a Rober, L., Les gladiateurs dans l Orient Grec ( Paris 1940), σελ. 143, αρ. 99. Βιβλιογραφία : Ciancio Rossetto P. Pisani Sartorio G. (eds), Teatri Greci e Romani, alle Origini del Linguaggio rappresentato, Roma 1994 Μάξιμος Π., Αρχαία Ελληνικά Θέατρα, Αθήνα 1988 De Bernardi Ferrero D., Teatri classici in Asia Minore 1. Cibyra, Selge, Hierapolis, Roma 1966, Studi di Architettura antica Bean G.E., Turkey s Southern Shore. An Archaeological Guide, London 1979 Lanckoroński N.P., Städte Pamphyliens und Pisidiens, Wien 1892 Machatshek A., Schwarz M., Bauforschungen in Selge, Wien 1981, TAM Ergänzungsbände, 9 Fleischer R., " Selge, Grabungen 1968", Öjh, 49, , Γλωσσάριo : aedicula, η Μικρός αετωματικός ναΐσκος, άλλοτε αυτόνομος και άλλοτε μέρος πρόσοψης. ανάλημμα, το 1. Τοίχος (ή σύστημα τοίχων) που οικοδομείται με σκοπό τη συγκράτηση όγκου χώματος. 2. Κατακόρυφοι τοίχοι που ορίζουν τα δύο πέρατα του κοίλου προς την πλευρά των παρόδων του αρχαίου θεάτρου. διάζωμα, το (λατ. praecinctio) Ο οριζόντιος περιμετρικός διάδρομος που χωρίζει το κοίλο των αρχαίων θεάτρων σε άνω και κάτω τμήμα. εδώλιο, το 1. Πάγκος, κάθισμα, έδρανο ξύλινο ή λίθινο. 2. Το κάθισμα του θεάτρου ή το σύνολο των καθισμάτων του κοίλου. ελληνικού τύπου θέατρο, το Το θεατρικό οικοδόμημα όπως αυτό διαμορφώθηκε στον ελλαδικό χώρο κατά την Ελληνιστική περίοδο. Αποτελείται από τρία ξεχωριστά τμήματα που δε συνδέονται μεταξύ τους: το κοίλον, την ορχήστρα και τη σκηνή. Το κοίλον είναι μεγαλύτερο του ημικυκλίου, χτίζεται συνήθως στη φυσική πλαγιά Δημιουργήθηκε στις 8/2/2017 Σελίδα 4/6

5 Για παραπομπή : Αριστοδήμου Γεωργία,, 2002, ενός λόφου και ορίζεται πλευρικά από αναλημματικούς τοίχους. Η ορχήστρα είναι κυκλική ή πεταλόσχημη και η σκηνή έχει ορθογώνιο σχήμα και διαθέτει παρασκήνια στις πλευρές. ερισίνωτο, το Το στήριγμα της πλάτης ενός θρόνου ή καθίσματος. εύριπος, ο Ο αγωγός συγκέντρωσης και απομάκρυνσης των όμβριων υδάτων. ημικίονας, ο Ημίτομος κίονας που προβάλλει από το πεδίο ενός αναγλύφου. θεωρείο, το (λατ. tribunalium) Θέση προορισμένη για επίσημους αξιωματούχους που ήταν υπεύθυνοι για τα δρώμενα. Τα θεωρεία συνήθως βρίσκονταν ψηλά, πάνω από τις παρόδους του θεάτρου των Ρωμαϊκών χρόνων, στα σημεία σύνδεσης του κοίλου και της σκηνής. θόλος, ο Ημισφαιρική οροφή. ισόδομο σύστημα, το Σύστημα δόμησης τοίχων και τειχών σε συνεχείς ισοϋψείς στρώσεις ισομεγέθων ορθογώνιων πλίνθων ή λίθων. Αυτοί τοποθετούνται σε σειρές έτσι ώστε το σημείο εφαρμογής των δύο υποκείμενων λίθων να βρίσκεται στο μέσο εκείνου της υπερκείμενης σειράς. Διακρίνεται σε ορθογώνιο και τραπεζιόσχημο, αναλόγως αν οι στενές πλευρές των λίθων είναι κατακόρυφες ή κεκλιμένες. ιωνικός ρυθμός, ο Αρχιτεκτονικός ρυθμός που γεννήθηκε στην Ιωνία και αναπτύχθηκε στη Μικρά Ασία και τα νησιά κατά τον 6ο αι. π.χ. Ο κίονάς του έχει σύνθετη βάση, οι ραβδώσεις του κορμού απολήγουν σε ταινία, το κιονόκρανο είναι ορθογώνιο και χαρακτηρίζεται από τις έλικες, κύριο γνώρισμα του ρυθμού. Ο θριγκός του αποτελείται από τριταινιωτό επιστύλιο, ενιαία ζωφόρο, που συχνά φέρει ανάγλυφες παραστάσεις, και γείσο. Ο ιωνικός ρυθμός χαρακτηρίζεται για τη ραδινότητα των αναλογιών του σε σχέση με το δωρικό. καμάρα, η Θολωτή κατασκευή ημικυκλικής διατομής. Χρησιμοποιείται συχνά ως είδος απλής στέγης με ημικυλινδρικό θόλο. κερκίδες, οι (cunei) Ομόκεντρα σφηνοειδή τμήματα στα οποία χωρίζονται, με τη βοήθεια στενών κλιμάκων, τα καθίσματα του κοίλου του αρχαίου θεάτρου. κοίλο, το (cavea) Το ομόκεντρο, συνήθως ημικυκλικό, πρανές του αρχαίου θεάτρου, όπου κάθονται οι θεατές. κορινθιακός ρυθμός, ο Αρχιτεκτονικός ρυθμός, ο πιο διακοσμητικός από τους αρχαίους ρυθμούς. Αναπτύχθηκε τον 4ο αι. π.χ. στην κυρίως Ελλάδα και αποτέλεσε τον πιο διαδεδομένο ρυθμό κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο. Διαφέρει ελάχιστα από τον ιωνικό, διατηρώντας παραπλήσιες αναλογίες με αυτόν. Ο κίονάς του εμφανίζει τις ίδιες ραβδώσεις, στέφεται όμως από εντελώς διαφορετικό κιονόκρανο, το οποίο αποτελείται από κάλαθο επενδεδυμένη εξωτερικά με τρεις σειρές πλαστικού φυτικού διάκοσμου. Οι δύο κατώτερες επάλληλες σειρές αναπαριστούν φύλλα ακάνθου, ενώ η ανώτερη σειρά περιλαμβάνει τέσσερις έλικες, τοποθετημένες συμμετρικά ανά δύο. Από αυτές, οι δύο ακραίες έχουν μεγαλύτερο ύψος, προεξέχουν κατά τη διαγώνιο και υποστηρίζουν την προέχουσα γωνία του άβακα, ενώ οι μεσαίες κάμπτονται προς τον κεντρικό άξονα του κίονα. Ο θριγκός στον κορινθιακό ρυθμό είναι όμοιος με τον ιωνικό. λιθόπλινθος, ο Λίθινο παραλληλεπίπεδο στοιχείο που προκύπτει από συνήθη κοπή και παρουσιάζει αναλογίες αντίστοιχες με την πλίνθο. Οι λιθόπλινθοι με όμοια ή ποικίλα μεγέθη χρησιμοποιούνται κυρίως στο ισόδομο σύστημα τοιχοποιίας. ορχήστρα, η Χώρος ανάμεσα στη σκηνή και το κοίλο του αρχαίου θεάτρου, όπου διεξάγονται τα θεατρικά δρώμενα. Είναι συνήθως ημικυκλικού σχήματος και σπανιότερα κυκλικού. πάροδος, η Διάδρομος μεταξύ της σκηνής και των πλευρικών αναλημματικών τοίχων του κοίλου, από όπου έμπαινε ο χορός στην ορχήστρα του θεάτρου. πεσσός, ο Στύλος τετράγωνης ή ορθογώνιας διατομής που λειτουργεί ως στήριγμα. Ο πεσσός είναι ελεύθερο αρχιτεκτονικό στοιχείο (μη εφαπτόμενο σε τοίχο) και συνήθως χτιστό. προσκήνιον, το (proscaenium) Κιονοστοιχία που προστέθηκε μπροστά από τον τοίχο της σκηνής του αρχαίου ελληνικού θεάτρου. Τα διαστήματα μεταξύ των κιόνων ενίοτε κλείνονταν με θυρώματα ή γραπτούς πίνακες. Στα ρωμαϊκά θέατρα το προσκήνιο χαμηλώνει και φέρει αρχιτεκτονικό και γλυπτό διάκοσμο. Δημιουργήθηκε στις 8/2/2017 Σελίδα 5/6

6 Για παραπομπή : Αριστοδήμου Γεωργία,, 2002, ρωμαϊκού-μικρασιατικού τύπου θέατρο, το Το θεατρικό οικοδόμημα όπως αυτό διαμορφώθηκε κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο στο μικρασιατικό χώρο. Αποτελεί συνδυασμό του ελληνικού και του ρωμαϊκού τύπου με κοίλο μεγαλύτερο του ημικυκλίου και μνημειώδη σκηνή πολλών ορόφων, η οποία συχνά εφάπτεται στα άκρα του πετάλου των κερκίδων και κλείνει το οικοδόμημα. σκηνή, η (scaena) Αρχικά το μέρος όπου έπαιζαν οι ηθοποιοί. Αργότερα αποτέλεσε το μόνιμο κτίσμα που έκλεινε τη μία πλευρά του θεάτρου και διέθετε βοηθητικούς χώρους για την προετοιμασία των ηθοποιών και τη φύλαξη των μηχανημάτων. τόξο, το Ημικυκλική κατασκευή που καλύπτει ανοίγματα στην τοιχοποιία και είναι ικανή να φέρει το βάρος των υπερκείμενων όγκων και να μεταφέρει τις πιέσεις στα πλάγια. Συχνά έχει διακοσμητικό ρόλο. Δημιουργήθηκε στις 8/2/2017 Σελίδα 6/6