17 ο. 14 ο. Σεμινάριο ΤΕΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ. Ρινολογίας. Φουγάρο, Ναύπλιο. Πανελλήνιο Μαΐου 2017 Φουγάρο, Ναύπλιο.

Transcript

1 Α Ανακοίνωση ΤΕΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ Υπό την Αιγίδα ΤΩΝ οργάνωση ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Περιφέρεια Πελοποννήσου Ελληνική Ρινολογική Εταιρεία Ελληνική Εταιρεία ΩΡΛ Πανελλήνιας Εταιρείας Ωτορινολαρυγγολογίας Χειρουργικής Κεφαλής & Τραχήλου

2

3 Τελικό Προγραμμα ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Χαιρετισμός Προέδρου... 2 Επιτροπές... 4 Ευχαριστίες Σχεδιάγραμμα Εκθεσιακού Χώρου... 6 Κατάλογος Εκθετών... 6 Γενικές Πληροφορίες... 7 Επιστημονικό Πρόγραμμα... 9 Ευρετήριο Προέδρων Συντονιστών Ομιλητών Βιβλίο Περιλήψεων Ευρετήριο Συγγραφέων

4 Τελικό Προγραμμα ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Αγαπητοί συνάδελφοι, Η Ελληνική Ρινολογική Εταιρεία σας καλωσορίζει στο 17ο στην πόλη του Ναυπλίου. Οι στόχοι του επιστημονικού προγράμματος ήταν δύο. Να παρουσιάσουμε τις σύγχρονες απόψεις, τάσεις και χειρουργικές τεχνικές στη θεματολογία των εταιρειών μας, αξιοποιώντας το υψηλό επίπεδο των Ελλήνων ωτορινολαρυγγολόγων και ιδιαίτερα όσων εξειδικεύονται στους συγκεκριμένους τομείς. Παράλληλα, θέλαμε και με τη συνδρομή των προσκεκλημένων ξένων ομιλητών να καλύψουμε θέματα της καθημερινής κλινικής πρακτικής, προσπαθώντας να δώσουμε απαντήσεις σε ερωτήματα και λύσεις σε προβλήματα που όλοι μας αντιμετωπίζουμε. Επιλέξαμε το Ναύπλιο, γιατί σε ένα όμορφο φυσικό περιβάλλον και σε μια ιστορική και γραφική πόλη, η οποία προσφέρει σύγχρονη ξενοδοχειακή υποδομή και τον πολυχώρο «Φουγάρο» για να στεγάσει το σεμινάριό μας. Το «Φουγάρο» διαθέτει τον κατάλληλο εξοπλισμό σε έναν περιβάλλοντα χώρο υψηλής αισθητικής με πλούσια πολιτιστική δραστηριότητα, που καλύπτει πολλά ενδιαφέροντα. Η ιστορική συνέχεια είναι έντονα αισθητή στην περιοχή και είναι πηγή έμπνευσης για τον επισκέπτη, ιδιαίτερα αν αναλογισθούμε ότι την ίδια γλώσσα μιλούσαν οι Ατρείδες και οι βουλευτές στο πρώτο κοινοβούλιο και με αυτή θα ανταλλάξουμε απόψεις στο σεμινάριό μας. Με τη συνδρομή της περιφέρειας Πελοποννήσου, της τοπικής αυτοδιοίκησης και την ενεργό συμμετοχή όλων μας, πιστεύουμε ότι έχουμε καταφέρει το μας να είναι πολύ επιτυχημένο. Για το Δ.Σ. Ελληνικής Ρινολογικής Εταιρείας Ο Πρόεδρος Παύλος Μαραγκουδάκης 2

5 Τελικό Προγραμμα ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Αγαπητοί συνάδελφοι, Η Ελληνική Εταιρεία ΩΡΛ Αλλεργίας σας καλωσορίζει στο 14ο Αλλεργίας στην πόλη του Ναυπλίου. Η Εταιρεία μας σε συνεργασία με την Ελληνική Ρινολογική Εταιρεία, δεδομένης της ισχυρής επιστημονικής σχέσης και συνεργασίας τους, αποφάσισαν να συνδιοργανώσουν τα δυο βασικά τους σεμινάρια μέσα από ένα ολοκληρωμένο επιστημονικό πρόγραμμα σύγχρονης γνώσης και εκπαίδευσης σε ειδικά αντικείμενα της ειδικότητάς μας. Η παρουσία σας είναι χρήσιμη όχι μόνο διότι θα είστε δέκτες και πομποί της γνώσης και της εμπειρίας της επιστημονικής μας κοινότητας, αλλά κυρίως διότι με την επεξεργασία και την από κοινού διαμόρφωση σύγχρονων διαγνωστικών και θεραπευτικών αλγορίθμων, θα καταλάβουμε και θα προστατέψουμε ακόμη περισσότερα επιστημονικά εδάφη της ειδικότητάς μας, τόσο στην καθ ημέρα ιατρική πράξη, όσο και στο πεδίο της έρευνας. Για το Δ.Σ. Ελληνικής Εταιρείας ΩΡΛ Αλλεργίας Ο Πρόεδρος Άρης Γ. Πάγκαλος 3

6 Τελικό Προγραμμα Επιτροπές Οργανωτική Επιτροπή Δ.Σ. ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΡΙΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Πρόεδρος: Π. Μαραγκουδάκης Αντιπρόεδρος: Ι. Κωνσταντινίδης Γεν. Γραμματέας: Ιορδ. Κωνσταντινίδης Ειδ. Γραμματέας: Χ. Γεωργάλας Ταμίας: Ε. Γιωτάκης Μέλη: Η. Καραπάντζος Δ.Σ. ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΩΡΛ ΑΛΛΕΡΓΙΑΣ, ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΡΟΓΧΟΠΑΘΕΙΩΝ Πρόεδρος: Αντιπρόεδρος: Γραμματέας: Ταμίας: Μέλος: Α. Πάγκαλος Δ. Γκέλης Ε. Γκόλας Ε. Τσακιροπούλου Ν. Μουσούρος ΤΟΠΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Ι. Γεραμάς Α. Γκουντάνης Η. Καλή Ν. Μουσούρος Α. Παπαγιανόπουλος Ε. Παππά Κ. Προδρομάκη Ν. Ραπτάκης Ν. Σαράντης Χ. Τουτούνη Ε. Χρύσης 4

7 Τελικό Προγραμμα Ευχαριστίες Οι Πρόεδροι και τα μέλη του 17ου Πανελληνίου Σεμιναρίου & 14ου Εκπαιδευτικού Σεμιναρίου ΩΡΛ & Ρογχοπαθειών, ευχαριστούν θερμά τις κάτωθι εταιρείες για τη συμβολή τους στην επιτυχή διοργάνωση του Σεμιναρίου. Χορηγοί ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Περιφέρεια Πελοποννήσου 5

8 Τελικό Προγραμμα Πλάνο Έκθεσης Κατάλογος Εκθετών ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΕΡΙΠΤΕΡΟΥ MENARINI HELLAS 1 ELPEN 2 KARL STORZ 3 VIANEX 4 NIKOMA 5 BAYER HELLAS 6 GETRIMED MEDTRONIC 7 INTELLIGENT- MEDICAL CARE 8 KITE HELLAS 9 PHARMAQ 10 MYLAN 11 6

9 Τελικό Προγραμμα Γενικές Πληροφορίες Τόπος Συνεδρίου Πολιτιστικό κέντρο Φουγάρο, Ασκληπιού 98, Ναύπλιο. Ημερομηνίες Διεξαγωγής Συνεδρίου. Ιστοσελίδα Συνεδρίου Γλώσσα Σεμιναρίου Επίσημη γλώσσα του Σεμιναρίου είναι η Ελληνική. Οι ομιλίες των ξένων ομιλητών θα παρουσιαστούν στην αγγλική. Έκθεση Καθ όλη τη διάρκεια του Συνεδρίου λειτουργεί έκθεση Φαρμακευτικών Ιατρικών Προϊόντων και Εξοπλισμού. Μοριοδότηση Το αξιολογήθηκε από τον Ιατρικό Σύλλογο με 12 μόρια Συνεχιζόμενης Ιατρικής Εκπαίδευσης (CME Credits) αναγνωρισμένα από την Ευρωπαϊκή Ένωση Ειδικευμένων Ιατρών (U.E.M.S.) στο πλαίσιο της Συνεχιζόμενης Ιατρικής Μεταπτυχιακής Εκπαίδευσης. Πιστοποιητικό Συμμετοχής Σε όλους τους συμμετέχοντες του Σεμιναρίου θα δοθεί πιστοποιητικό συμμετοχής. Για την παραλαβή του πιστοποιητικού απαιτείται η παρακολούθηση του 60% του συνολικού χρόνου του επιστημονικού προγράμματος, σύμφωνα με τη σχετική εγκύκλιον του ΕΟΦ και θα υπάρχει σύστημα καταμέτρησης (barrcode). Τα πιστοποιητικά θα δοθούν την Κυριακή 14 Μαΐου 2017 από τις έως τη λήξη του Σεμιναρίου στις Εξοπλισμός Αιθουσών Οι αίθουσες είναι εξοπλισμένες με data video projector για προβολή μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή (power point presentation). Προσωπικοί ηλεκτρονικοί υπολογιστές δεν επιτρέπονται. Κέντρο παραλαβής ομιλιών Οι ομιλητές παρακαλούνται να παραδίδουν την ομιλία τους, στον κατάλληλα εξοπλισμένο χώρο παραλαβής τουλάχιστον μια ώρα πριν την έναρξη της ομιλίας τους Τελετή Έναρξης Σεμιναρίου H Τελετή Έναρξης του Σεμιναρίου θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή, 12 Μαΐου 2017, στο Βουλευτικό και ώρα Το ιστορικό κτήριο Βουλευτικό ήταν η πρώτη Βουλή των Ελλήνων και βρίσκεται νοτιδυτικά της πλατείας Συντάγματος. Εταιρεία Οργάνωσης FREI AΕ Travel - Congress Congresses - Conventions - Exhibitions - Incentives Παπαρρηγοπούλου 3, Αθήνα, Τηλ: info@frei.gr, rhino@frei.gr web: 7

10 Τελικό Προγραμμα Δικαίωμα Συμμετοχής Το δικαίωμα συμμετοχής έχει καθοριστεί από την Ελληνική Ρινολογική Εταιρεία και Ελληνική Εταιρεία ΩΡΛ Αλλεργίας ως ακολούθως: Κατηγορία Εγγραφής Κόστος Ειδικευμένοι Ιατροί 130 Μέλη 110 Ειδικευόμενοι 60 Φοιτητές 20 Το δικαίωμα εγγραφής των Συνέδρων (Ειδικευμένων και Ειδικευόμενων) περιλαμβάνει: Παρακολούθηση του Επιστημονικού Προγράμματος Πρόσβαση στην Έκθεση Συμμετοχή στην Εναρκτήρια Τελετή του Σεμιναρίου Συμμετοχή στα διαλείμματα καφέ Συνεδριακό υλικό Πιστοποιητικό συμμετοχής Το δικαίωμα εγγραφής των φοιτητών περιλαμβάνει: Παρακολούθηση του Επιστημονικού Προγράμματος Πρόσβαση στην Έκθεση Πιστοποιητικό συμμετοχής Ώρες λειτουργίας Γραμματείας Σεμιναρίου και Έκθεσης* Παρασκευή, 12 Μαΐου Σάββατο, 13 Μαΐου Κυριακή, 14 Μαΐου * Αποψίλωση εκθεμάτων: Κυριακή 14/5/2017 μετά από την Τελετξή Λήξης (12.00) 8

11 Τελικό Προγραμμα Επιστημονικό ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Παρασκευή 12 Μαΐου Εγγραφές 14:45-16:00 Στρογγύλη Τράπεζα: Δύσκολα ρινολογικά προβλήματα Πρόεδρος: Συντονιστές: Σ. Βλάχου: Δ. Ραχωβίτσας: Σ. Ναξάκης: Χ. Παπαδάκης: Κ. Μάρκου: 16:00-17:15 Στρογγύλη Τράπεζα: Ρινοπλαστική Πρόεδρος: Συντονιστές: 17:15-17:30 Διάλειμμα Δ. Κυρμιζάκης Β. Δανιηλίδης, Α. Καμπέρος Ατροφική ρινίτιδα Ιδιοπαθής ρινίτιδα Οστείτιδα στη χρόνια ρινοκολπίτιδα Συστηματικά νοσήματα και εκδηλώσεις στη μύτη Μυκητιασικές ρινοκολπίτιδες Α. Παπαβασιλείου Ν. Μαρουδιάς, Η. Καραπάντζος Λ. Ασημακοπούλου: Προεγχειρητική αξιολόγηση, σχεδιασμός της επέμβασης Ε. Προκοπάκης: Ανοικτή ή κλειστή; Ε. Χριστόπουλος: Η κορυφή και πως θα την αλλάξουμε Π. Κόλλιας: Μειωτική ρινοπλαστική Α. Σκούρας: Αυξητική ρινοπλαστική 17:30-18:30 Στρογγύλη Τράπεζα: Χειρουργική του ρινικού διαφράγματος Πρόεδρος: Συντονιστές: Ε. Φερεκύδης Α. Δελίδης, Δ. Νταβίλης Γ. Βοΐλας: Χειρουργική αποκατάσταση της σκολίωσης του ρινικού διαφράγματος κλασσική και ενδοσκοπική Η. Καραπάντζος: Επιπλοκές, διάτρηση Ιορδ. Κωνσταντινίδης: Empty nose syndrome Prof. R. Weber: Surgery of the inferior turbinate, state of the art practice 18:30-19:30 Διαλέξεις ξένων ομιλητών Πρόεδρος: Π. Μαραγκουδάκης C. Philpott: Management of AFRS Prof. R. Weber: Endoscopic surgery of the maxillary sinus- from antrostomy to medial maxillectomy. Indications and technique. 20:00 Τελετή Έναρξης Βουλευτικό Χαιρετισμοί Εναρκτήρια Ομιλία «Η πόλη του Ναυπλίου από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα» Θ. Σπαντιδέας Βιολόγος, Πρόεδρος Προοδευτικού Συλλόγου Ο Παλαμήδης 9

12 Τελικό Προγραμμα Σάββατο 13 Μαΐου 2017 Αίθουσα Α 08:00-09:00 Ελεύθερες Ανακοινώσεις Πρόεδροι: Ν. Μαστρονικολής, Ν. Παπαδημητρίου ΕΑ01 ΟΣΦΡΗΤΙΚΟ ΝΕΥΡΟΒΛΑΣΤΩΜΑ-ΑΝΑΦΟΡΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ Ε. Παθιάκη 2, Ζ. Ντάλλα 3, Ι. Πανάρας 1, Χ. Καριωτάκη 1, Ε. Γκλέτσου 1 1 ΩΡΛ κλινική ΓΝ Λαμίας 2 Παθολογοανατομικό Εργαστήριο ΓΝ Λαμίας 3 Ακτινολογικό Εργαστήριο ΓΝ Λαμίας ΕΑ02 ΜΥΚΗΤΩΜΑ ΣΦΗΝΟΕΙΔΟΥΣ ΚΟΛΠΟΥ-ΕΝΔΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΞΑΙΡΕΣΗ. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΡΙΩΝ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΤΟΜΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ Α. Σαρατσιώτης 1, Γ. Παπαχαραλάμπους 1, Α. Αλεξάνδρου 2, Ε. Ηλιάδου 1, Γ. Χριστόπουλος 1, Δ. Νταβίλης 1 1 ΩΡΛ Κλινική Γ.Ν.Α. «Η ΕΛΠΙΣ» 2 Αναισθησιολογικό Τμήμα Γ.Ν.Α. «Η ΕΛΠΙΣ» ΕΑ03 ΑΝΕΣΤΡΑΜΜΕΝΟ ΘΗΛΩΜΑ ΡΙΝΟΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΡΡΙΝΙΩΝ ΚΟΛΠΩΝ: Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΜΑΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΟΜΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ Ε. Ηλιάδου 1, Α. Αλεξάνδρου 2, Γ. Καραγεώργος 1, Μ. Γλυνάτσης 1, Ι. Οικονομίδης 1, Δ. Νταβίλης 1 1 ΩΡΛ Κλινική Γ.Ν.Α. «Η ΕΛΠΙΣ» 2 Αναισθησιολογικό Τμήμα Γ.Ν.Α. «Η ΕΛΠΙΣ» ΕΑ04 EΠΑΝΟΡΘΩΤΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΜΕ ΕΝΘΕΜΑΤΑ ΑΠΟ ΣΙΛΙΚΟΝΗ ΓΙΑ ΚΑΚΟΗΘΗ ΝΕΟΠΛΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΡΙΝΟΣ ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ 22 ΑΣΘΕΝΩΝ Γ. Παπασπύρου HNO Klinik, Universitätsklinikum des Saarlandes, Deutschland ΕΑ05 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ RENDU-OSLER-WEBER ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΤΑΚΤΙΚΟΥ ΙΑΤΡΕΙΟΥ Β. Χαλκιαδάκης, Μ. Μανιτσοπούλου, Σ. Μπουκουβάλας, Γ. Καρατζιάς, Μ. Ανδρουλάκης Ωτορινολαρυγγολογική κλινική, Γ.Ν. «Ασκληπιείο» Βούλας ΕΑ06 ΑΝΑΣΤΡΟΦΑ ΘΗΛΩΜΑΤΑ ΡΙΝΟΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΡΡΙΝΙΩΝ ΚΟΙΛΟΤΗΤΩΝ Σ. Σωτηρούδη, Ζ. Κεσόγλου, Κ. Γερονάτσιος, Κ. Βλάχτσης, Α. Νικολάου ΩΡΛ κλινική, Γ.Π.Ν.Θ. «Γ. Παπανικολάου», Θεσσαλονίκη 10

13 Τελικό Προγραμμα 09:00-10:30 Στρογγύλη Τράπεζα: Χρόνια ρινοκολπίτιδα με και χωρίς πολύποδες Πρόεδρος: Συντονιστές: Ζ. Πάππας Ιορδ. Κωνσταντινίδης, Τ. Τερζής Μ. Κατωτομιχελάκης: Παθοφυσιολογία της χρόνιας ρινοκολπίτιδας με πολύποδες C. Philpott: Maximal medical treatment and investigations in CRS Ε. Γιωτάκης: Έκταση της νόσου στη χρόνια ρινοκολπίτιδα και συσχετισμός με την έκταση της επέμβασης Α. Χρυσοβέργης: Μετεγχειρητική φροντίδα πρόληψη υποτροπών Ι. Καστανιουδάκης: Εξωτερικές προσπελάσεις στην εποχή της ενδοσκοπικής χειρουργικής 10:30-11:00 Διάλειμμα 11:00-12:30 Στρογγύλη Τράπεζα: Η ενδοσκοπική χειρουργική από το Α Πρόεδρος: Συντονιστές: Ν. Καρβέλης Ι. Σέγγας, Χ. Γεωργάλας Κ. Παπασπύρου: Χειρουργική ανατομική Λ. Κακούρη: Ακτινοανατομία Ιορδ. Κωνσταντινίδης: Χειρουργική γναθιαίου κόλπου και πρόσθιων ηθμοειδών Ν. Μαστρονικολής: Οπίσθια ηθμοειδή - σφηνοειδής κόλπος Ν. Παπαδημητρίου: Προσπέλαση μετωπιαίου κολπώματος 12:30-14:00 Στρογγύλη Τράπεζα: Ρινοπλαστική Πρόεδρος Συντονιστές: Σ. Παπασπύρου Γ. Βελεγράκης, Π. Μαραγκουδάκης Β. Παυλιδέλης: Επιπλοκές Σ. Τριάντος Μοσχεύματα Ι. Κωνσταντίνιδης: Συνήθη προβλήματα στη ρινοπλαστική και αντιμετώπισή τους Δ. Λουλούδης: Χειρουργική της ρινικής βαλβίδας Ε. Γιωτάκης: Βασικό-κυτταρικό καρκίνωμα εξωτερικής ρινός- αντιμετώπιση 14:00-16:00 Μεσημεριανή διακοπή 11

14 Τελικό Προγραμμα 16:00-17:00 Τράπεζα Ελληνικής Εταιρείας ΩΡΛ Αλλεργίας και Ρογχοπαθειών Πρόεδρος: Συντονιστές: Ε. Γκόλας Ο. Κεσίδου, Κ. Καλλή Ε. Πρώιμος: Αερομεταφερόμενα αλλεργιογόνα: Αεροβιολογικοί χάρτες στον ελλαδικό χώρο Ε. Παρασκάκης: Ποιο παιδί είναι ύποπτο για αλλεργική ρινίτιδα και άσθμα; Η επίδραση της αλλεργικής ρινίτιδας στο βρογχικό άσθμα Α. Πάγκαλος: Ανοσοθεραπεία στην αλλεργική ρινίτιδα: Ποια είναι η θέση και οι δυνατότητες του Ωτορινολαρυγγολόγου σήμερα Ε. Τσακιροπούλου: Αλλεργική ρινίτιδα, τι έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια 17:00-18:30 Στρογγύλη Τράπεζα: Ογκολογία ρινός παραρρινίων Πρόεδρος: Συντονιστές: 18:30-18:45 Διάλειμμα Λ. Μανωλόπουλος Ι. Γιωτάκης, Σ. Ναξάκης Δ. Λεφαντζής: Αλγόριθμος αντιμετώπισης ασθενών σε κλινική υποψία κακοήθους νόσου ρινόςπαραρρινίων κόλπων Ε. Ζαχαριουδάκη: Ανεστραμμένο θήλωμα Χ. Γεωργάλας: Χειρισμός ασθενών με εκτεταμένο καρκίνο παραρρινίων Ι. Κωνσταντινίδης: Διαχείριση κακοήθων όγκων ρινός με επέκταση στον πρόσθιο κρανιακό βόθρο και οφθαλμικό κόγχο Τ. Κυροδήμος: Τεχνικές εξωτερικών προσπελάσεων Πότε ενδείκνυται, τι? 18:45-19:45 Δορυφορικό Συμπόσιο: Dymista, ο καινοτόμος τοπικός έτοιμος συνδυασμός για την συμπτωματική αντιμετώπιση της αλλεργικής ρινίτιδας Με την ευγενική χορηγία της Β. Παπανικολάου: Προσεγγίζονμτας την αλλεργική ρινιτιδα μέχρι σήμερα. Θεραπευτικές επιλογές και τάσεις G. Scadding: Η εξέλιξη στην διαχείριση της αλλεργικής ρινίτιδας: Dymista, το προϊόν 12

15 Τελικό Προγραμμα 19:45-21:00 Στρογγύλη Τράπεζα: Η ενδοσκοπική χειρουργική ως το Ω Πρόεδρος: Συντονιστές: Π. Γκούμας Ι. Κωνσταντινίδης, Χ. Σκουλάκης Μ. Τσούνης: Ρινόρροια ΕΝΥ διάγνωση αντιμετώπιση Χ. Σκουλάκης: Δακρυοκυστεορινοστομία Τ. Τερζής: Ο δύσκολος μετωπιαίος Χ. Γεωργάλας: Ενδοσκοπική πρόσβαση στην υπόφυση Γ. Καρατζιάς: Πρόληψη και αντιμετώπιση επιπλοκών Σάββατο 13 Μαΐου 2017 Αίθουσα Β 08:30-10:30 Εργαστήριο Ελληνικής Εταιρείας ΩΡΛ Αλλεργίας Aνοσολογίας και Ρογχοπαθειών Πρόεδρος: Συντονιστές: Δ. Γκέλης Ν. Μουσούρος, Α. Πάγκαλος Α) Βασικές γνώσεις στη διάγνωση και αντιμετώπιση της ΩΡΛ αλλεργίας- παρουσίαση Ομιλητές: Ε. Πρώιμος, Κ. Καλλή, Ι. Ελμαλόγλου, Κ. Μπουρολιάς, Δ. Μπατζακάκης, Χ. Σημαντηράκης Β) Βασικές γνώσεις στη διάγνωση και αντιμετώπιση του Συνδρόμου Απνοιών κατά τον ύπνο- παρουσίαση περιστατικών Ομιλητές: Ο. Κεσίδου, Γ. Ποταμίτης, Ε. Γκόλας, Α. Χατζηαβραμίδης 16:00-21:00 Εργαστήριο με την ευγενική χορηγία της 1. Ομιλία για την 4φασική (4 phase) Ρινομανομετρία 4Rhino Ομιλητής: Ιορδάνης Κωνσταντινίδης Hands-on workshop 2. Workshop ενδοσκοπικής χειρουργικής σε ανατομικά προπλάσματα Εκπαιδευτής: Σωτήρης Παπουλιάκος Α. Φάση Ζωντανή επίδειξη (live demonstration σε υψηλής ακρίβειας πρόπλασμα Ανατομικός προσανατολισμός Εξικείωση με τον διεγχειρητικό πλοηγό - Navigator, αναγνώριση κρίσιμων ανατομικών δομών Navigated Ballon Sinuplasty παραρρινίων κόλπων Β. Φάση Κατ επιλογή χειρουργικά βήματα ανά συμμετέχοντα Α. Εκτομή ηθμοειδούς αγκίστρου και διάνοιξη του στομίου του ιγμορείου Β. Προσθιοπίσθια ηθμοειδεκτομή Γ. Σφηνοειδεκτομή Δ. Χειρουργική μετωπιαίου κόλπου 13

16 Τελικό Προγραμμα Κυριακή 14 Μαΐου :00-09:00 Ελεύθερες Ανακοινώσεις ΕΑ07 Πρόεδροι: Α. Δελίδης, Τ. Κυροδήμος Η ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ARGON PLASMA COAGULATION (APC) ΣΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΤΡΟΦΙΑΣ ΤΩΝ ΚΑΤΩ ΡΙΝΙΚΩΝ ΚΟΓΧΩΝ: ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 427 ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ ΣΕ 7 ΧΡΟΝΙΑ Ζ. Κεσόγλου, Σ. Σωτηρούδη, Δ. Καρατζόγλου, Κ. Βλάχτσης, Α. Νικολάου ΩΡΛ κλινική, Γ.Π.Ν.Θ. «Γ. Παπανικολάου», Θεσσαλονίκη ΕΑ08 ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΚΑΙ ΙΣΤΟΠΑΘΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΥΡΗΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΧΡΟΝΙΑ ΠΑΡΑΡΡΙΝΟΚΟΛΠΙΤΙΔΑ ΜΕ ΡΙΝΙΚΟΥΣ ΠΟΛΥΠΟΔΕΣ ΣΕ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ Ι. Μπεσλή, Κ. Γερονάτσιος, Ι. Σκούμπας, Σ. Γουγούσης, Α. Νικολάου ΩΡΛ κλινική, Γ.Π.Ν.Θ. «Γ. Παπανικολάου», Θεσσαλονίκη ΕΑ09 ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΣΤΗ ΧΡΟΝΙΑ ΠΑΡΑΡΡΙΝΟΚΟΛΠΙΤΙΔΑ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ Κ. Γερονάτσιος, Ι. Μπεσλή, Π. Βροχίδης, Σ. Γουγούσης, Α. Νικολάου Ωτορινολαρυγγολογική Κλινική Γ.Ν.Θ. «Γ. Παπανικολάου» ΕΑ10 ΕΑ11 ΕΑ12 Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΟΥ SNOT-22 ΩΣ ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΥΧΟΥΣ ΕΚΒΑΣΗΣ ΤΗΣ F.E.S.S. ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΧΡΟΝΙΑ ΡΙΝΟΚΟΛΠΙΤΙΔΑ Ε. Μπάρκουλας, Ε.Χ. Κουγιού, Ν. Βλάχος, Ε.Παππά, Α. Λιάπη Γ.Ν.Ν.Θ.Α. «Η Σωτηρία» ΡΙΝΙΤΙΔΑ ΚΥΗΣΗΣ ΕΠΙΠΟΛΛΑΣΜΟΣ, ΕΜΦΑΝΙΣΗ, ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Α. Ζιόβα 1, Α. Μαρίνου 1, Δ. Πούλιου 2, Σ. Παπουλιάκος 1, Ε. Ζαχαριουδάκη 1 1 ΩΡΛ κλινική - Γ.Ν.Α. «Γεώργιος Γεννηματάς» 2 Γυναικολογική-Mαιευτική Kλινική - Γ.Ν.Α. «Αλεξάνδρα» ΙΔΙΟΠΑΘΗΣ ΒΛΕΝΝΟΓΟΝΟΚΗΛΗ ΜΕΤΩΠΙΑΟΥ ΚΟΛΠΟΥ ΜΕ ΠΡΟΠΤΩΣΗ ΟΦΘΑΛΜΙΚΟΥ ΒΟΛΒΟΥ Κ. Χρυσούλη 1, Α. Ρούντι 1, Σ. Καραμαγκιόλας 1, Μ. Τζανακάκης 2, Ε. Γιωτάκης 3 1 Eιδικευόμενος Ιατρός ΩΡΛ Κλινική Γ.Ν.Α. «Ιπποκράτειο» 2 Ιατρός Ιδιώτης ΩΡΛ Χανίων 3 Πανεπιστημιακός Υπότροφος ΩΡΛ Κλινική Γ.Ν.Α. «Ιπποκράτειο» 14

17 Τελικό Προγραμμα 09:00-10:30 Στρογγύλη Τράπεζα: Εξετάσεις σε επίπεδο ιατρείου Πρόεδρος: Συντονιστές: Θ. Σφήκας Σ. Μποτσάκης, Μ. Ανδρουλάκης Ε. Τσακιροπούλου: Εκτίμηση όσφρησης και γεύσης Α. Χατζηαβραμίδης: Εργαστηριακές εξετάσεις στη ρινολογία Γ. Παπαχαραλάμπους: Έλεγχος ρινικής αναπνοής Α. Βαρδουνιώτης: Δερματικές δοκιμασίες νυγμού: πότε, σε ποιον και πώς γίνονται 10:30-11:30 Στρογγύλη Τράπεζα: Ρινολογικά Θέματα Πρόεδρος: Συντονιστές: Γ. Κόντζογλου Κ. Μάρκου, Ι. Καστανιουδάκης Γ. Ψαρομμάτης: Ρινολογικά προβλήματα στην παιδική ηλικία Α. Δελίδης: Η Αντιμετώπιση της ρινορραγίας Γ. Κουκούτσης: Κακώσεις της μύτης Β. Παπανικολάου: Κατευθυντήριες οδηγίες αντιμετώπισης ρινοκολπίτιδας Α. Κουνούνης Η σημασία των υπερήχων στη χειρουργική ρινός 11:30 Τελετή Λήξης 15

18 Τελικό Προγραμμα Επιστημονικό ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ E-POSTERS EP01 ΑΣΥΝΗΘΕΙΣ ΟΓΚΟΙ ΡΙΝΟΣ-ΠΑΡΑΡΡΙΝΙΩΝ ΚΟΛΠΩΝ: ΣΠΑΝΙΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΠΟΥ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΤΗΚΑΝ ΣΤΗΝ ΩΡΛ ΚΛΙΝΙΚΗ ΤΟΥ Γ.Ν.Α. «Η ΕΛΠΙΣ» ΤΗΝ ΟΚΤΑΕΤΙΑ Π. Μουμουλίδης 1, Γ. Παπαχαραλάμπους 1, Α. Αλεξάνδρου 2, Γ. Καραγεώργος 1, Ι. Οικονομίδης 1, Δ. Νταβίλης 1 1 ΩΡΛ Κλινική Γ.Ν.Α. «Η ΕΛΠΙΣ» 2 Αναισθησιολογικό Τμήμα Γ.Ν.Α. «Η ΕΛΠΙΣ» EP02 ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΓΑΛΗΣ ΣΤΟΜΑΤΟΚΟΛΠΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΚΡΗΜΝΟΥ ΛΙΠΩΔΟΥΣ ΣΦΑΙΡΑΣ ΠΑΡΕΙΑΣ ΥΠΟ ΣΥΝΔΥΑΣΜΕΝΗ ΑΝΟΙΧΤΗ ΚΑΙ ΕΝΔΟΡΙΝΙΚΗ ΕΝΔΟΣΚΟΠΙΚΗ ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΗ. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΕΣΣΑΡΩΝ (4) ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ Γ. Γάτσιος 1, Γ. Παπαχαραλάμπους 1, Α. Αλεξάνδρου 2, Ε. Βαζαίου 1, Π. Μουμουλίδης 1, Δ. Νταβίλης 1 1 ΩΡΛ Κλινική Γ.Ν.Α. «Η ΕΛΠΙΣ» 2 Αναισθησιολογικό Τμήμα Γ.Ν.Α. «Η ΕΛΠΙΣ». EP03 EP04 EP05 EP06 ΠΡΩΤΟΠΑΘΕΙΣ ΚΑΚΟΗΘΕΙΣ ΟΓΚΟΙ ΡΙΝΟΣ ΠΑΡΑΡΡΙΝΙΩΝ. Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΗΣ ΩΡΛ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΤΟΥ Γ.Π.Ν. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Ζ. Κεσόγλου, Σ. Σωτηρούδη, Π. Βροχίδης, Κ. Βλάχτσης, A. Νικολάου ΩΡΛ Κλινική Γ.Π.Ν. «Γ. Παπανικολάου», Θεσσαλονίκη ΑΜΕΛΟΒΛΑΣΤΩΜΑ ΤΗΣ ΑΝΩ ΓΝΑΘΟΥ ΜΕ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΚΑΙ ΠΛΗΡΗ ΚΑΤΑΛΗΨΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΡΡΙΝΙΩΝ ΚΟΛΠΩΝ- ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ Ε. Βούργα, Π. Κόλλια, Α. Μπούτσικου, Α. Σουρλά, Α. Χρυσοβέργης Ιπποκράτειο Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών Η ΧΡΗΣΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΗΣ ΣΤΟ ΜΕΤΩΠΙΑΙΚΟ ΚΟΛΠΟ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΟΦΘΑΛΜΙΚΟ ΚΟΓΧΟ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΤΟΜΗΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΜΕΤΩΠΟ-ΗΘΜΟΕΙΔΕΚΤΟΜΗΣ (ΚΑΤΑ LYNCH). ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΔΥΟ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ Π. Βροχίδης, Κ. Γερονάτσιος, Ι. Μπεσλή, Ι. Σκούμπας, Σ. Γουγούσης, Κ. Βλάχτσης, Α. Νικολάου Ωτορινολαρυγγολογική Κλινική Γ.Ν.Θ. «Γ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ» ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΥΠΟΠΕΡΙΟΣΤΙΚΟΥ ΑΠΟΣΤΗΜΑΤΟΣ ΟΦΘΑΛΜΙΚΟΥ ΚΟΓΧΟΥ ΣΕ ΘΗΛΥ 3 ΕΤΩΝ. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ Θ. Κεφαλογιάννη, Χ. Σημαντηράκης, Ε. Χαλκιαδάκη, Ε. Λίτινας, Ε. Καρακώστας «Βενιζέλειο-Πανάνειο» Γ.Ν. Ηρακλείου 16

19 Τελικό Προγραμμα EP07 EP08 ΕΝΔΟΣΚΟΠΙΚΗ VS ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΔΙΑΦΡΑΓΜΑΤΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΕΝΔΟΣΚΟΠΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΡΙΝΟΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΡΡΙΝΙΩΝ ΚΟΛΠΩΝ Ε.Χ. Κουγιού, Ε. Μπάρκουλας, Μ. Ποθητός, Ν. Βλάχος, Α. Λιάπη Γ.Ν.Ν.Θ.Α. «Η Σωτηρία» ΥΠΟΤΡΟΠΗ ΧΟΝΔΡΟΣΑΡΚΩΜΑΤΟΣ ΣΤΟ ΠΛΑΓΙΟ ΤΟΙΧΩΜΑ ΡΙΝΙΚΗΣ ΘΑΛΑΜΗΣ Σ. Καραμαγκιόλας 1, Κ. Χρυσούλη 1, Α. Ρούντι 1, Ι. Γιωτάκης 2, Ε. Γιωτάκης 3 1 Eιδικευόμενος Ιατρός ΩΡΛ Κλινική Γ.Ν.Α. «Ιπποκράτειο» 2 Καθηγητής Διευθυντής ΩΡΛ Κλινική Π.Γ.Ν. «Αττικό» 3 Πανεπιστημιακός Υπότροφος ΩΡΛ Κλινική Γ.Ν.Α. «Ιπποκράτειο» EP09 ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΤΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΗΣ ΣΚΟΛΙΩΣΗΣ ΤΟΥ ΡΙΝΙΚΟΥ ΔΙΑΦΡΑΓΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΡΙΝΙΚΗΣ ΑΠΟΦΡΑΞΗΣ Κ. Βαλσαμίδης 1, Κ. Τιτέλης 1, Δ. Ραχωβίτσας 2, Σ. Τριαρίδης 2 1 ΩΡΛ Κλινική Γ.Ν.Θ. «Γεώργιος Γεννηματάς» 2 Α Πανεπιστημιακή ΩΡΛ Κλινική Π.Γ.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ EP10 EP11 EP12 EP13 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΜΟΡΦΩΜΑ ΡΙΝΟΦΑΡΥΓΓΑ Μ. Γιδαράκου, Ε.-Γ. Παπαργυρίου, B. Μανιατάκος, Σ. Παπουλιάκος, Α. Μαρίνου, Ε. Ζαχαριουδάκη ΩΡΛ Κλινική Γ.Ν.Α. «Γεώργιος Γεννηματάς» ΔΙΗΘΗΤΙΚΗ ΜΥΚΗΤΙΑΣΙΚΗ ΡΙΝΟΚΟΛΠΙΤΙΔΑ-ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΕΝΟΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ Ε.-Γ. Παπαργυρίου, Μ. Γιδαράκου, Γ. Νικολάου, Σ. Παπουλιάκος, Α. Μαρίνου, Ε. Ζαχαριουδάκη ΩΡΛ Κλινική Γ.Ν.Α. «Γεώργιος Γεννηματάς» ΡΙΝΟΣΠΟΡΙΔΙΩΣΗ, ΜΙΑ ΣΠΑΝΙΑ ΝΟΣΟΣ Φ. Γκούβελος, Γ. Μπόκοτα, Λ. Γιαμβριάς, Δ. Μυλωνά, Γ. Μυλωνάς, Μ. Φιλίππου Ω.Ρ.Λ. Κλινική Γ.Ν.Θ.Π. «Η Παμμακάριστος» Η ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΔΙΑΦΡΑΓΜΑΤΟΠΛΑΣΤΙΚΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΚΑΙ ΧΩΡΙΣ ΑΛΛΕΡΓΙΚΗ ΡΙΝΙΤΙΔΑ. ΜΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ. X. Μαίου, Α. Μπουρονίκου, Φ. Σαϊνη, Κ. Γιάγκας, Β. Λαχανάς, Ι. Μπιζάκης ΩΡΛ Κλινική, Π.Γ.Ν. Λάρισας 17

20 Τελικό Προγραμμα EP14 ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ Η ΔΙΑΦΡΑΓΜΑΤΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ΤΗ ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΑΛΛΕΡΓΙΚΗΣ ΡΙΝΙΤΙΔΑΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΣΚΟΛΙΩΣΗ ΤΟΥ ΡΙΝΙΚΟΥ ΔΙΑΦΡΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΡΓΙΚΗ ΡΙΝΙΤΙΔΑ; ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ Α. Μπουρονίκου, Χ. Μαίου, Ν. Καλογρίτσας, Ι. Τουρσουνίδης, Ο. Καρύδα, Β. Λαχανάς, Χ. Σκουλάκης ΩΡΛ Κλινική, Π.Γ.Ν. Λάρισας EP15 Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΟΥ ΚΛΙΝΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ (CLINICAL AUDIT) ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΡΙΝΟΡΡΑΓΙΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΩΡΛ ΚΛΙΝΙΚΗ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΛΑΡΙΣΑΣ Φ. Σαίνη, Α. Σακελλαρίου, Χ. Κοραής, Μ. Μασμανίδου, Χ. Σκουλάκης, Β. Λαχανάς ΩΡΛ Κλινική, Π.Γ.Ν. Λάρισας EP16 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ ΣΕ ΑΛΛΕΡΓΙΟΓΟΝΑ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΑΛΛΕΡΓΙΚΗ ΡΙΝΙΤΙΔΑ ΣΤΗΝ ΘΕΣΣΑΛΙΑ K.Γιάγκας, Ν. Καλογρίτσας, Ι.Παπαδοπούλου, Β.Πλίτσης, Β. Λαχανάς, Ι. Μπιζάκης ΩΡΛ Κλινική Π.Γ.Ν. Λάρισας EP17 EP18 EP19 ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΤΗΣ ΥΠΑΡΞΗΣ ΒΑΚΤΗΡΙΑΚΩΝ ΒΙΟΥΜΕΝΙΩΝ ΣΤΟ ΡΙΝΙΚΟ ΒΛΕΝΝΟΓΟΝΟ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΧΡΟΝΙΑ ΡΙΝΟΚΟΛΠΙΤΙΔΑ, ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΣΥΝΕΣΤΙΑΚΟΥ ΛΕΙΖΕΡ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΟΥ Β. Σοφοκλέους 1, Μ. Ζαχαριάδης 2, Ε. Κυροδήμος 1, Μ. Σαγνού 2, Μ. Κατωτομιχελάκης 3, Ι. Γιωτάκης 4, Ι. Σέγγας 1, Β. Δανιηλίδης 5 1 Α ΩΡΛ Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Γ.Ν.Α. «Ιπποκράτειο» 2 Ινστιτούτο Βιοεπιστημών & Εφαρμογών, ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» 3 Πανεπιστημιακή ΩΡΛ Κλινική ΔΠΘ, Π.Γ.Ν. Αλεξανδρούπολης 4 Β ΩΡΛ Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Π.Γ.Ν. «Αττικόν» 5 ΩΡΛ Κλινική Πανεπιστημίου Πατρών, Π.Γ.Ν. Πατρών ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΡΙΝΙΚΗΣ ΒΑΛΒΙΔΑΣ: ΑΙΤΙΑ, ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Λ. Γιαμβριάς, Δ. Μυλωνά, Φ. Γκούβελος, Γ. Μυλωνάς, Γ. Μπόκοτα, Μ. Φιλίππου ΩΡΛ Κλινική Ν.Θ.Π. «Η Παμμακάριστος», Αθήνα ΥΠΟΠΕΡΙΟΣΤΙΚΟ ΑΠΟΣΤΗΜΑ ΟΦΘΑΛΜΙΚΟΥ ΚΟΥΓΧΟΥ ΣΕ ΠΑΙΔΙ ΗΛΙΚΙΑΣ 7 ΕΤΩΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ Δ. Αβουζουκλίδου, Β. Ζαχαριά, Α. Κωνσταντινίδου, Η. Καρασμάνης, Α. Μαγγανάρης, Α. Σκούρας Ω.Ρ.Λ. Κλινική Γ.Ν.Θ. «Ιπποκράτειο» 18

21 Τελικό Προγραμμα Ευρετήριο Προέδρων Συντονιστών Ομιλητών Glenis Scadding MA, MD, FRCP, Allergy & Rhinology, RNTNE Hospital, London, United Kingdom Philpott Carl Anthony Long Senior Lecturer (Professionalism Lead), Norwich Medical School, UEA Honorary Consultant ENT Surgeon & Rhinologist - James Paget University Hospital Weber Rainer Head of the division of paranasal sinus and skull base surgery, traumatology Department of Otorhinolaryngology, Hospital Karlsruhe, Germany Ανδρουλάκης Μιχαήλ Διευθυντής ΩΡΛ Κλινικής Νοσοκομείο Ασκληπιείο Βούλα Ασημακοπούλου Φυγαλια-Άννα Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών Βαρδουνιώτης Αλέξιος Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος, Εξειδίκευση στην ΩΡΛ Αλλεργία Βελεγράκης Γεώργιος Καθηγητής Πανεπιστήμιου Κρήτης-Διευθυντής Κλινικής ΩΡΛ- Νοσοκομείο Πεπαγνη Βλάχου Σταματία Επιμελήτρια Α ΩΡΛ Κλινική, Γ.Ν. Κοργιαλένειο- Μπενάκειο Ε.Ε.Σ. Βοΐλας Γεώργιος Διευθυντής Ωτορινολαρυγγολόγος Ευρωκλινική Αθηνών Γεωργάλας Χρiστος MRCS DLO FRCS (ORL-HNS) Διευθυντής, Τμήμα ενδοσκοπικής χειρουργικής παραρινίων και βάσης κρανίου, Νοσοκομείο ΥΓΕΙΑ Academic associate, Leiden University Hospital Γιωτάκης Ευάγγελος Πανεπιστημιακός Υπότροφος, Α Πανεπιστημιακή ΩΡΛ Κλινική, Γ.Ν.Α. Ιπποκράτειο Γιωτάκης Ιωάννης Καθηγητής ΩΡΛ Πανεπιστημίου Αθηνών, Διευθυντής, Β Πανεπιστημιακή ΩΡΛ Κλινική, Π.Γ.Ν.Α. Αττικόν Γκέλης Δημήτριος Ιατρός, ΩΡΛ, Οδοντίατρος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου, Ελεύθερος Επαγγελματίας Γκόλας Ευάγγελος Ιατρός ΩΡΛ, Ελεύθερος Επαγγελματίας Γκούμας Πάνος Δ. Ομότιμος Καθηγητής Ωτορινολαρυγγολογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών Δανιηλίδης Βασίλειος Καθηγητής ΩΡΛ Πανεπιστημίου Πατρών, Διευθυντής ΩΡΛ Κλινικής Πανεπιστημίου Πατρών Δελίδης Αλέξανδρος Επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών, Β Πανεπιστημιακή ΩΡΛ Κλινική, Π.Γ.Ν.Α. Αττικόν Ελμαλόγλου Ιωάννα Ιατρός ΩΡΛ, Ελευθέρος Επαγγελματίας Ζαχαριουδάκη Ευαγγελία Διευθύντρια ΩΡΛ κλινικής Γ.Ν.Α. Γ. Γεννηματάς Κακούρη Ελένη Ιατρός ΩΡΛ, Ελεύθερος Επαγγελματίας Καλλή Κυριακή Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος, Επιμελήτρια Α ΩΡΛ Τμήματος, Νοσηλευτική Μονάδα Ναυπλίου, Γ.Ν. Αργολίδας Καμπέρος Αντώνιος Ιατρός ΩΡΛ, Συντονιστής Διευθυντής, Γ.Ν.Π. Τζάνειο Καραπάντζος Ηλίας Επίκουρος Καθηγητής ΩΡΛ Δ.Π.Θ., Καθηγητής Ανατομικής Σχολών Επαγγελμάτων Υγείας ΑΤΕΙΘ, Επιστημονικός Συνεργάτης Κλινικής Αγ. Λουκάς, Θεσσαλονίκη Καρατζιάς Γεώργιος Διευθυντής ΩΡΛ Κλινικής, Νοσοκομείο Ασκληπιείο Βούλας Καρβέλης Νίκος Ωτορινολαρυγγολόγος, Χειρουργός Κεφαλής Τραχήλου Καστανιουδάκης Ιωάννης Αναπληρωτής Καθηγητής ΩΡΛ Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Διευθυντής ΩΡΛ Κλινικής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων 19

22 Τελικό Προγραμμα Ευρετήριο Προέδρων Συντονιστών Ομιλητών Κατωτομιχελάκης Μιχάλης Επίκουρος Καθηγητής ΩΡΛ ΔΠΘ Διευθυντής Πανεπιστημιακής ΩΡΛ Κλινικής ΠΓΝΑ Κεσίδου Όλγα Ιατρός ΩΡΛ, Ελεύθερος Επαγγελματίας Κόλλιας Παναγιώτης Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος, Εξειδικευμένος στη Λειτουργική Ρινοπλαστική και Ωτοπλαστική Κόντζογλου Γεώργιος Τέως Διευθυντής ΩΡΛ Κλινικής, Νοσοκομείο Ιπποκράτειο, Θεσσαλονίκη Κουκούτσης Γεώργιος Διευθυντής Ε.Σ.Υ., Γ.Ν.Π. Τζάνειο Κουνούνης Αντώνης Ωτορινολαρυγγολόγος, Πρόεδρος της Κυπριακής Εταιρείας ΩΡΛ Χειρουργικής Κεφαλής και Τραχήλου Κυρμιζάκης Διονύσιος MD(ΩΡΛ), DDS, PhD, Τέως Συντονιστής Διευθυντής ΩΡΛ Τμήματος γενικού Νοσοκομείου Ημαθίας (Βέροια), τέως Γενικός Γραμματέας Ρινολογικής Εταιρείας Ελλάδας, νυν Επιστημονικός Συνεργάτης Πανεπιστημιακής ΩΡΛ κλινικής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Κρήτης Κυροδήμος Ευθύμιος Επίκουρος Καθηγητής Ε.Κ.Π.Α., Α ΩΡΛ Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείο Ιπποκράτειο Κωνσταντινίδης Ιορδάνης Επίκουρος Καθηγητής, Β ΩΡΛ Κλινική ΑΠΘ, Γ.Ν. Παπαγεωργίου, Θεσσαλονίκη Κωνσταντινίδης Ιωάννης Καθηγητής ΩΡΛ ΑΠΘ, Διευθυντής Α ΩΡΛ Κλινικής, Π.Γ.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ Λεφαντζής Δημήτριος Διδάκτωρ Πανεπιστήμιου Αθηνών, Διευθυντής ΩΡΛ Κλινικής, Νοσοκομείο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός, Αθήνα Λουλούδης Δημήτριος Γενικός Αρχίατρος ε.α. ΩΡΛ, Ελεύθερος Επαγγελματίας Μανωλόπουλος Λεωνίδας Καθηγητής ΩΡΛ Πανεπιστήμιου Αθηνών, Ιπποκράτειο Νοσοκομείο 20 Μαραγκουδάκης Παύλος Αναπληρωτής Καθηγητής ΩΡΛ, Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Ε.Κ.Π.Α., Β Πανεπιστημιακή ΩΡΛ Κλινική Π.Γ.Ν.Α. «Αττικόν» Μάρκου Κωνσταντίνος Αναπληρωτής Καθηγητής ΑΠΘ, Διευθυντής Β Πανεπιστημιακής ΩΡΛ Κλινικής, Νοσοκομείο Παπαγεωργίου Μαρουδιάς Νικόλαος Συντονιστής Διευθυντής ΩΡΛ Κλινικής, Νοσοκομείο Κωνσταντοπούλειο Αγία Όλγα- Πατησίων Μαστρονικολής Νικόλαος Αναπληρωτής Καθηγητής ΩΡΛ Μουσούρος Νικόλαος Ιατρός ΩΡΛ, Ελεύθερος Επαγγελματίας Μπατζακάκης Δημήτριος Ιατρός ΩΡΛ, Ελεύθερος Επαγγελματίας Μποτσάκης Σωτήρης Διευθυντής ΩΡΛ Κλινικής, Γ.Ν.Α. Ευαγγελισμός Μπουρολιάς Κωνσταντίνος Διευθυντής ΩΡΛ Κλινικής, Ναυτικό Νοσοκομείο Κρήτης Ναξάκης Στέφανος Αναπληρωτής Καθηγητής Ωτορινολαρυγγολογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών Νταβίλης Δημήτρης Συντονιστής Διευθυντής, ΩΡΛ Κλινικής Γ.Ν.Α. Η Ελπίς Πάγκαλος Άρης Ιατρός ΩΡΛ, Ελεύθερος Επαγγελματίας Παπαβασιλείου Αντώνιος Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Ελεύθερος Επαγγελματίας, Διευθυντής ΩΡΛ Κλινικής Νοσοκομείο Ιατρικό Ψυχικού, Αθήνα Παπαδάκης Χαρίτων Συντονιστής Διευθυντής ΩΡΛ Κλινικής, Γ.Ν. Χανίων, Κρήτη Παπαδημητρίου Νικόλαος Επιμελητής Β, ΩΡΛ Κλινική, Π.Γ.Ν.Α. Αττικό Παπανικολάου Βασίλειος Επιμελητής Α, Α Πανεπιστημιακή ΩΡΛ Κλινική, Γ.Ν.Α. Ιπποκράτειο

23 Τελικό Προγραμμα Ευρετήριο Προέδρων Συντονιστών Ομιλητών Παπασπύρου Κωνσταντίνος MD, PhD, Dr. med., Διδάκτωρ & Facharzt Πανεπιστημίου Johannes Gutenberg Mainz Γερμανίας, Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης Υγεία-Μητέρα Παπασπύρου Σπυρίδων Α.Ε. Καθηγητής Επιστημονικός Συνεργάτης Πανεπιστημιακής Ν/Χ Κλινικής Ευαγγελισμός (Τμήμα Ενδοσκοπικών Υποφυσεκτομών) Επιστημονικός Συνεργάτης Υγεία Παπαχαραλάμπους Γεώργιος Επιμελητής Α, ΩΡΛ Κλινική, Γ.Ν.Α. Ελπίς Παπουλιάκος Σωτήρης Επιμελητής ΩΡΛ, Γ.Ν.Α. Γ. Γεννηματάς Πάππας Ζήσης Συντονιστής Διευθυντής ΩΡΛ Κλινικής Γ.Ν.Α. Γ. Γεννηματάς Παρασκάκης Εμμανουήλ Παιδίατρος, Παιδοπνευμονολόγος, Αναπληρωτής Καθηγητής Παιδιατρικής ΔΠΘ, Παιδοπνευμονολογική Μονάδα, Παιδιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Θράκης Παυλιδέλης Βασίλειος Διδάκτωρ Πανεπιστήμιου Μπόχουμ Δ. Γερμανίας -Εξειδικευμένος Πλαστικός Χειρούργος Προσώπου- Ελεύθερος Επαγγελματίας Ποταμίτης Γεώργιος Επιστημονικός Διευθυντής, ΩΡΛ Τμήματος, Πολυιατρείο ΥΓΕΙΑ-ΝΕΤ, Περιστέρι Αττικής Προκοπάκης Εμμανουήλ Επίκουρος Καθηγητής Ωρλ, Π.Γ.Ν. Ηρακλείου Κρήτης Πρώιμος Ευκλείδης Επιμελητής Α, ΩΡΛ Κλινικής, Γ.Ν. Χανίων, Κρήτη Ραχωβίτσας Δημήτριος Επιμελητής Β ΕΣΥ, Α ΩΡΛ Κλινική ΑΠΘ, Υπεύθυνος Ιατρείου & Αλλεργιολογίας Σέγγας Ιωάννης Καθηγητής ΩΡΛ, Ιατρική Σχολή Ε.Κ.Π.Α., Διευθυντής, Α Πανεπιστημιακής ΩΡΛ Κλινική, Γ.Ν.Α. Ιπποκράτειο Σημαντηράκης Χρήστος Διευθυντής ΩΡΛ Κλινική, Νοσοκομείο Βενιζέλειο Ηράκλειο, Κρήτη Σκουλάκης Χαράλαμπος Επιμελητής Α, ΩΡΛ Κλινική, Αχιλλοπούλειο Νοσοκομείο, Βόλος Σκούρας Αθανάσιος Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος, Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Λειτουργικής Ρινοπλαστικής Σφήκας Θεόδωρος Ιατρός ΩΡΛ (Συνταξιούχος) Τερζής Τιμολέων Ωτορινολαρυγγολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Ελεύθερος Επαγγελματίας, Διευθυντής ΩΡΛ Κλινικής και Ρινολογικού Κέντρου Αθηνών, Mediterraneo Hospital, Γλυφάδα Τριάντος Στυλιανός Διευθυντής, ΩΡΛ Κλινική, Γ.Ν.Α. Κοργιαλένειο- Μπενάκειο Ε.Ε.Σ Τσακιροπούλου Ευαγγελία Ιατρός ΩΡΛ, Ελεύθερος Επαγγελματίας, Επιστημονικός συνεργάτης, Β ΩΡΛ Κλινική ΑΠΘ, Γ.Ν. Παπαγεωργίου, Θεσσαλονίκη Τσούνης Μιχάλης Διευθυντής ΩΡΛ τμήματος ΕΛ.ΑΣ. Φερεκύδης Ελευθέριος Ομότιμος Καθηγητής Ωτορινολαρυγγολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών Χατζηαβραμίδης Άγγελος Διευθυντής Ε.Σ.Υ., Γ.Ν. Παπαγεωργίου, Θεσσαλονίκη Χριστόπουλος Ευθύμιος Διευθυντής ΩΡΛ Κλινικής, Βιοκλινική Αθηνών Χρυσοβέργης Αριστείδης Επιμελητής Α, Α Πανεπιστημιακή ΩΡΛ Κλινική, Γ.Ν.Α. Ιπποκράτειο Ψαρομμάτης Ιωάννης Διευθυντής ΩΡΛ, Νοσοκομείο Π & Α Κυριακού 21

24 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ EA01 ΟΣΦΡΗΤΙΚΟ ΝΕΥΡΟΒΛΑΣΤΩΜΑ-ΑΝΑΦΟΡΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ Ε. Παθιάκη 2, Ζ. Ντάλλα 3, Ι. Πανάρας 1, Χ. Καριωτάκη 1, Ε. Γκλέτσου 1 1 ΩΡΛ Κλινική Γ.Ν. Λαμίας 2 Παθολογοανατομικό Εργαστήριο Γ.Ν. Λαμίας 3 Ακτινολογικό Εργαστήριο Γ.Ν. Λαμίας Εισαγωγή: Το οσφρητικό νευροβλάτωμα ή αισθησιονευροβλάστωμα είναι μια σπάνια κακοήθεια της ρινός που ξεκινά από το οσφρητικό επιθήλιο. Ο όγκος αρχικά περιγράφηκε από τον Berger και τους συνεργάτες το Παρουσίαση Περιστατικού: Παρουσιάζουμε την περίπτωση γυναίκας ασθενούς ηλικίας 72 ετών που προσήλθε με πολυποειδές μόρφωμα δεξιάς ρινικής θαλάμης για το οποίο και ελάμβανε αγωγή με ενδορινικά κορτικοειδή επί 2ετίας περίπου. Ο έλεγχος με CT έδειξε μόρφωμα που καταλάμβανε τους παραρρίνιους κόλπους δεξιά με επέκταση στον πρόσθιο κρανιακό βόθρο δεξιά. Η ιστολογική εξέταση της βλάβης έδειξε οσφρητικό νευροβλάστωμα και η ασθενής παραπέμφθηκε σε τριτοβάθμιο νοσοκομείο για περαιτέρω αντιμετώπιση. Συμπεράσματα: Λόγω της σπανιότητος του όγκου υπάρχουν διχογνωμίες σχετικά με την έναρξη, την διάγνωση και την αντιμετώπιση αυτών των όγκων 2 Η βιολογική συμπεριφορά του κυμαίνεται από πολύ ήπια με επιβίωση έως 20 έτη έως περιοριζόμενη σε λίγους μήνες. Αν και δεν υπάρχει κοινά αποδεκτό σύστημα σταδιοποίησης ο Kadish και συν. πρότεινε ένα σύστημα σταδιοποίησης σε τρία στάδια. Στάδιο Ι περιοριζόμενο στην ρινική κοιλότητα, στάδιο ΙΙ με επέκταση έως τους παραρρίνιους κόλπους και στάδιο ΙΙΙ με επέκταση πέραν των παρραρινίων κόλπων. Άλλοι προτείνουν συνδιασμό του ως άνω συστήματος με το ΤΝΜ. Η σταδιοποίηση συμπληρώνεται με CTκαι MRI. Ενδεδειγμένη θεραπεία θεωρείται η χειρουργική με ανοιχτή ή ενδοσκοπική τεχνική σε συνδυασμό με ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία 3,4. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Berger L, Luc R, Richard D. L esthesioneuroepitheliome olfactif. Bull Assoc Fr Etude Cancer 1924; 13: Dulguerov P, Calcaterra T. Esthesioneuroblastoma: the UCLAexperience Laryngoscope 1992; 102: Kadish S, Goodman M, Wang CC. Olfactory neuroblastoma: aclinical analysis of 17 cases. Cancer 1976; 37: Austin JR, Cebrun H, Kershisnik MM, et al. Olfactoryneuroblastoma and neuroendocrine carcinoma of the anterior skullbase: treatment results at the MD Anderson Cancer Center. SkullBase Surg 1996; 6:

25 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ ΕΑ02 ΜΥΚΗΤΩΜΑ ΣΦΗΝΟΕΙΔΟΥΣ ΚΟΛΠΟΥ-ΕΝΔΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΞΑΙΡΕΣΗ. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΡΙΩΝ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΤΟΜΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ Α. Σαρατσιώτης 1, Γ. Παπαχαραλάμπους 1, Α. Αλεξάνδρου 2, Ε. Ηλιάδου 1, Γ. Χριστόπουλος 1, Δ. Νταβίλης 1 1 ΩΡΛ Κλινική Γ.Ν.Α. «Η ΕΛΠΙΣ» 2 Αναισθησιολογικό Τμήμα Γ.Ν.Α. «Η ΕΛΠΙΣ» Εισαγωγή: Ως μυκήτωμα ορίζεται η πυκνή συσσώρευση μυκητιασικών υφών στο βλεννογόνο ενός παραρρίνιου κόλπου χωρίς ιστική διήθηση. Το μυκήτωμα προσβάλλει περίπου ένα ποσοστό 3-6% των ασθενών, που έχουν υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση των παραρρινίων κόλπων. Η εντόπισή του μυκητώματος στο σφηνοειδή είναι σπάνια και αποτελεί το 11% των μυκητωμάτων των παραρρινίων κόλπων. Εμφανίζεται κυρίως σε ηλικιωμένα άτομα με μέσο όρο ηλικίας εμφάνισης τα 65 έτη και συναντάται πιο συχνά στις γυναίκες. Η μόλυνση είναι ενδογενής και σχετίζεται με την ανάπτυξη μυκήτων από σπόρους, που έχουν εισπνευσθεί και έχουν μολύνει την ανώτερη αναπνευστική οδό. Παρουσίαση περιστατικού: Στην ΩΡΛ κλινική του ΓΝΑ «Η Ελπίς» το χρονικό διάστημα χειρουργήθηκαν 3 ασθενείς, που παρουσίαζαν μυκήτωμα σφηνοειδούς. Η διάγνωση έγινε μετά από απεικονιστικό έλεγχο με υπολογιστική τομογραφία (CT) λόγω αναφερόμενης κεφαλαλγίας και στις 3 περιπτώσεις. Οι ασθενείς αντιμετωπίσθηκαν με ενδοσκοπική εξαίρεση της βλάβης μετά από διεύρυνση του φυσικού στομίου του σφηνοειδούς κόλπου. Κανένας ασθενής δεν παρουσίασε υποτροπή μετά την επέμβαση κατά το χρόνο παρακολούθησης, που κυμαίνεται από 1 έως δύο έτη. Συμπεράσματα: Η χειρουργική αντιμετώπιση των μυκητωμάτων συνήθως οδηγεί σε οριστική θεραπεία. Μόνο ένα μικρό ποσοστό ασθενών εμφανίζει υποτροπή μετά την πρώτη επέμβαση. Η μετεγχειρητική παρακολούθηση πρέπει να περιλαμβάνει ενδελεχή κλινικό και ενδοσκοπικό έλεγχο των ασθενών. 23

26 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ ΕΑ03 ΑΝΕΣΤΡΑΜΜΕΝΟ ΘΗΛΩΜΑ ΡΙΝΟΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΡΡΙΝΙΩΝ ΚΟΛΠΩΝ: Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΜΑΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΟΜΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ Ε. Ηλιάδου 1, Α. Αλεξάνδρου 2, Γ. Καραγεώργος 1, Μ. Γλυνάτσης 1, Ι. Οικονομίδης 1, Δ. Νταβίλης 1 1 ΩΡΛ Κλινική Γ.Ν.Α. «Η ΕΛΠΙΣ» 2 Αναισθησιολογικό Τμήμα Γ.Ν.Α. «Η ΕΛΠΙΣ» Εισαγωγή: Τα ανεστραμμένα θηλώματα ρινός και παραρρινίων κόλπων, λόγω της σπανιότητας αλλά και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους, της τάσης δηλαδή να επεκτείνονται στις γειτονικές δομές, να εξαλλάσσονται και να υποτροπιάζουν, αποτελούν αντικείμενο μεγάλου ερευνητικού - συγγραφικού ενδιαφέροντος. Η παρούσα εργασία περιγράφει τη χειρουργική αντιμετώπιση 16 περιστατικών από την ΩΡΛ Κλινική του Γ.Ν.Α «Η Ελπίς» και της μετεγχειρητικής παρακολούθησής τους κατά τα έτη και συνοψίζει τη σχετική διεθνή βιβλιογραφία Παρουσίαση Περιστατικού: Πραγματοποιήθηκε αναδρομική ανασκόπηση των φακέλων ασθενών της κλινικής μας με μορφώματα ρινός και παραρρίνιων κόλπων κατά την προαναφερθείσα περίοδο. Η πλειοψηφία των ασθενών προσήλθε λόγω μονόπλευρης ρινικής συμφόρησης και χρόνιων κεφαλαλγιών. Όλοι οι ασθενείς υποβλήθηκαν σε προεγχειρητική απεικόνιση, όπου ανευρέθη μονόπλευρη κατάληψη παραρρινίων κοιλοτήτων. Σε όλες τις περιπτώσεις, για την αντιμετώπιση επιλέχθηκε ενδοσκοπική ριζική αφαίρεση του όγκου. Με ελάχιστο χρόνο follow-up τους 12 μήνες και μέγιστο τα 7 χρόνια, ένας ασθενής παρουσίασε υποτροπή της νόσου, ενώ το μοναδικό περιστατικό, που εμφάνισε σύγχρονο in-situ πλακώδες καρκίνωμα παραμένει ελεύθερο νόσου 3 χρόνια μετά. Παράλληλα, έγινε συνοτπική αναθεώρηση της διεθνούς βιβλιογραφίας. Συμπεράσματα: Η σύγχρονη βιβλιογραφία γενικά προτείνει, έπειτα από προεγχειρητική απεικόνιση (CT ή/και MRI), κατά το δυνατόν ριζική ενδοσκοπική αφαίρεση της βλάβης μαζί με το σημείο πρόσφυσής και το υποκείμενο περιόστεο, πλην των περιπτώσεων όπου η εντόπιση και το μέγεθος της βλάβης απαιτεί συνδυασμό με ανοιχτή προσπέλαση ή μόνο ανοικτές προσπελάσεις. Όλοι οι ασθενείς της κλινικής μας αντιμετωπίσθηκαν ενδοσκοπικά με καλή μετεγχειρητική πορεία. Τα ποσοστά υποτροπής (1/16) και εξαλλαγής (1/16) συμφωνούν με τα αντίστοιχα της βιβλιογραφίας. 24

27 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ ΕΑ04 EΠΑΝΟΡΘΩΤΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΜΕ ΕΝΘΕΜΑΤΑ ΑΠΟ ΣΙΛΙΚΟΝΗ ΓΙΑ ΚΑΚΟΗΘΗ ΝΕΟΠΛΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΡΙΝΟΣ ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ 22 ΑΣΘΕΝΩΝ Γ. Παπασπύρου HNO Klinik, Universitätsklinikum des Saarlandes, Deutschland Εισαγωγή: Για τους προχωρημένους καρκίνους της ρινός απαιτείται συνήθως μερική ή ολική ρινεκτομή ακολουθούμενη από ακτινοθεραπεία. Σκοπός & Μέθοδος: Η αναδρομική ανάλυση των ιατρικών δεδομένων ασθενών στους οποίους, μετά απο ρινεκτομή, τοποθετήθηκε ρινική πρόθεση σιλικόνης και η αξιολόγηση αυτής της μεθόδου. Υλικό και Μέθοδος: 22 ασθενείς με προχωρημένο καρκίνο της ρινός υποβλήθηκαν σε ρινεκτομή και τοποθέτηση ρινικής πρόθεσης σιλικονης σε διάστημα 10 ετών στην Πανεπιστημιακή ΩτοΡινοΛαρυγγολογική Κλινική του Homburg στη Γερμανία. Tα αρχεία των ασθενών εξετάστηκαν αναδρομικά όσον αφορά το φύλο, την ηλικία, τα ιστολογικά ευρήματα, την ανάγκη για επιπρόσθετη θεραπεία και τη συχνότητα απώλειας των προθέσεων. Αποτελέσματα: 15 ασθενείς ήταν άνδρες (68,2%) και 7 (31,8%) γυναίκες. Η μέση ηλικία των ασθενών ήταν 65,1 χρόνια (εύρος έτη). Η πιο συχνή αιτιολογία που οδήγησε στη ρινεκτομή ήταν η παρουσία ενός καρκινώματος εκ πλακωδων κυττάρων σε 16 ασθενείς. 6 ασθενείς έλαβαν κάποια μορφή επιπρόσθετης θεραπείας μετεγχειρητικά. Μια νέα χειρουργική επέμβαση ήταν απαραίτητη σε 2 ασθενείς λόγω χαλάρωσης μιας σταθεροποιητικής βίδας. Συμπεράσματα: H προσθετική αποκατάσταση μετά από ρινεκτομή για τη θεραπεία ρινικών κακοήθειων είναι μια ενδιαφέρουσα εναλλακτική λύση της πλαστικής και επανορθωτικής χειρουργικής. 25

28 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ ΕΑ05 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ RENDU-OSLER-WEBER ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΤΑΚΤΙΚΟΥ ΙΑΤΡΕΙΟΥ Β. Χαλκιαδάκης, Μ. Μανιτσοπούλου, Σ. Μπουκουβάλας, Γ. Καρατζιάς, Μ. Ανδρουλάκης ΩΡΛ Κλινική, Γ.Ν. «Ασκληπιείο» Βούλας, Αθήνα Εισαγωγή: Η κληρονομική αιμορραγική τηλαγγειεκτασία χαρακτηρίζεται από αγγειακές δυσμορφίες, με απουσία τριχοειδών αγγείων μεταξύ αρτηριών και φλεβών. Σχεδόν το 98 % των ασθενών αυτών, θα εμφανιστούν με υποτροπιάζουσα επίσταξη. Παρουσίαση Περιστατικού: Στο επίπεδο των εξωτερικών ιατρείων, έχουν αντιμετωπιστεί 3 περιστατικά επιστάξεων σε ασθενείς με επιβεβαιωμένη νόσο ROW (>3 κριτήρια Curacao) από την κλινική μας. Η αντιμετώπιση της ρινορραγίας ξεκινάει με χημική καυτηρίαση (διάλυμα νιτρικού οξέως), υπό τοπική αναισθησία, με σκοπό τον έλεγχο των μικρών αγγειωμάτων. Ακολουθεί η εντοπισμένη χρήση ραδιοσυχνοτήτων, ώστε να προκληθεί ελεγχόμενο υποβλεννογόνιο θερμικό έγκαυμα. Η χρήση των RF γινόταν και αμφοτερόπλευρα, όπου αυτό κρινόταν απαραίτητο. Κάθε τέτοια συνεδρία επαναλήφθηκε ανά 10 ημέρες, ενώ οι ασθενείς χρησιμοποιούσαν ενυδατική/αιμοστατική αλοιφή στο ενδιάμεσο διάστημα. Σε 2 συνεδρίες απαιτήθηκε η τοποθέτηση πρόσθιου πωματισμού για 48 h. Για τον πλήρη έλεγχο των επεισοδίων χρειάστηκαν 3, 3 και 4 συνεδρίες αντίστοιχα, για το κάθε περιστατικό. Με την παραπάνω διαδικασία επιτεύχθηκε έλεγχος των επεισοδίων ρινορραγίας για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 6 μηνών, ενώ ελαχιστοποιήθηκε η βλάβη των υγιών ιστών, που παρουσιάζεται σε άλλες μεθόδους καυτηριασμού. Η χαμηλή θερμοκρασία (70 o C) των ραδιοσυχνοτήτων περιορίζει την καταστροφή του φυσιολογικού βλεννογόνου, καθώς και τη δημιουργία κρουστών, αφού η θερμική βλάβη εμφανίζεται σε περιορισμένο βάθος. Συμπέρασμα: Η επίσταξη αποτελεί την πιο συχνή εκδήλωση της νόσου. Ο στόχος της θεραπείας αφορά όχι μόνο τη μείωση της συχνότητας των επεισοδίων αιμορραγίας, αλλά και ο περιορισμός των τοπικών επιπλοκών, γεγονός που μπορεί να επιτευχθεί με τη χρήση των ραδιοσυχνοτήτων. 26

29 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ ΕΑ06 ΑΝΑΣΤΡΟΦΑ ΘΗΛΩΜΑΤΑ ΡΙΝΟΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΡΡΙΝΙΩΝ ΚΟΙΛΟΤΗΤΩΝ Σ. Σωτηρούδη, Ζ. Κεσόγλου, Κ. Γερονάτσιος, Κ. Βλάχτσης, Α. Νικολάου ΩΡΛ Κλινική, Γ.Π.Ν.Θ. «Γ. Παπανικολάου», Θεσσαλονίκη Εισαγωγή: Το ανάστροφο θήλωμα είναι ένας καλοήθης όγκος, ο οποίος εξορμάται από το βλεννογόνο της ρινός και των παραρρίνιων κοιλοτήτων. Χαρακτηρίζεται από την ιδιότητά του να επεκτείνεται, να διαβρώνει και να καταστρέφει τις παρακείμενες οστικές δομές. Έχει την τάση να υποτροπιάζει μετά από ατελή αφαίρεση και μπορεί να εξαλλαχθεί σε καρκίνωμα από πλακώδη κύτταρα. Σκοπός: Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η παρουσίαση 52 ασθενών που διαγνώστηκαν κι αντιμετωπίστηκαν χειρουργικά στην κλινική μας τα τελευταία 7 έτη. Υλικό και μέθοδος: Στην παρούσα μελέτη περιλαμβάνονται 52 ασθενείς (33 άντρες/19 γυναίκες) με ανάστροφο θήλωμα ρινός, που διαγνώστηκαν κι αντιμετωπίστηκαν στην Ω.Ρ.Λ. Κλινική του Νοσοκομείου Παπανικολάου, κατά τη διάρκεια των τελευταίων 7 ετών. Όλοι οι ασθενείς εξετάσθηκαν κλινικά και έγινε απεικονιστικός έλεγχος, όπου τέθηκε η υποψία ανάστροφου θηλώματος. Αποτελέσματα: Όλοι οι ασθενείς αντιμετωπίστηκαν χειρουργικά. Έντεκα ασθενείς με εκτεταμένη επέκταση του όγκου αντιμετωπίστηκαν με ανοικτή μέθοδο (κυρίως πλάγια ρινοτομή) και χρήση μικροσκοπίου. Οι υπόλοιποι 41 ασθενείς αντιμετωπίστηκαν με συνδυαστική ενδοσκοπική/μικροσκοπική χειρουργική της ρινός. Όλοι οι ασθενείς εμφάνισαν ομαλή μετεγχειρητική πορεία ενώ σε 5 ασθενείς εμφανίστηκε υποτροπή με αποτέλεσμα την νέα επέμβαση. Συμπεράσματα: Το ανάστροφο θήλωμα ρινός μπορεί να εμφανίσει παρόμοια κλινική εικόνα με τους ρινικούς πολύποδες. Η αντιμετώπιση είναι χειρουργική, με ενδοσκοπική μέθοδο. Σε ορισμένες περιπτώσεις εκτεταμένων όγκων μπορεί να χρειαστεί και ανοιχτή μέθοδος, με κύριο σκοπό την πλήρη αφαίρεση της εξεργασίας. Λόγω της τάσης υποτροπής του και της πιθανότητας κακοήθους εξαλλαγής, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στην πρώτη επέμβαση, καθώς και μετεγχειρητική παρακολούθηση των ασθενών. 27

30 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ EA07 Η ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ARGON PLASMA COAGULATION (APC) ΣΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΤΡΟΦΙΑΣ ΤΩΝ ΚΑΤΩ ΡΙΝΙΚΩΝ ΚΟΓΧΩΝ: ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 427 ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ ΣΕ 7 ΧΡΟΝΙΑ Ζ. Κεσόγλου, Σ. Σωτηρούδη, Δ. Καρατζόγλου, Κ. Βλάχτσης, Α. Νικολάου ΩΡΛ κλινική, ΓΠΝΘ «Γ. Παπανικολάου», Θεσσαλονίκη Εισαγωγή: Η υπερτροφία των κάτω ρινικών κογχών αποτελεί σύνηθες αίτιο δυσχέρειας της ρινικής αναπνοής. Η συντηρητική θεραπεία συχνά αντιμετωπίζει αποτελεσματικά το πρόβλημα. Σε αποτυχία της φαρμακευτικής αγωγής επιχειρείται χειρουργική αντιμετώπιση. Η κογχοπηξία, ή καυτηρίαση με τη χρήση ραδιοκυμάτων, διαθερμιών, ακτινών λέιζερ, υπερήχων, ή κρυοπηξίας αποτελούν διάφορες μεθόδους χειρουργικής αντιμετώπισης. Σκοπός: Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η παρουσίαση 427 ασθενών με υπερτροφία των κάτω ρινικών κογχών που αντιμετωπίστηκαν με καυτηριασμό, με Argon Plasma Coagulation (APC) συσκευής Laser σε 7 έτη. Υλικό & μέθοδος: Οι 427 ασθενείς (240 άντρες/187 γυναίκες) προσήλθαν με συμπτώματα δυσχέρειας ρινικής αναπνοής, ρινικής καταρροής ή πταρμού. Στην πλειοψηφία των ασθενών (σε 385 από τους 427) είχε προηγηθεί συντηρητική αγωγή επί τριμήνου, χωρίς ικανοποιητικό και μόνιμο αποτέλεσμα. Αποτελέσματα: Όλοι οι ασθενείς αντιμετωπίστηκαν χειρουργικά, με καυτηριασμό των ρινικών κογχών με APC, υπό τοπική αναισθησία. Η μετεγχειρητική πορεία παρακολούθησης κυμάνθηκε από 6 έως 40 μήνες. Η πλειονότητα των ασθενών εμφάνισε βελτίωση των συμπτωμάτων, 1 μήνα μετά την επέμβαση. Συγκεκριμένα, 76% των ασθενών δήλωσαν ικανοποιημένοι από το θεραπευτικό αποτέλεσμα και θα επαναλάβουν τη διαδικασία, αν κριθεί αναγκαίο. Σε 19 ασθενείς εμφανίστηκε ρινική σύμφυση, η οποία αντιμετωπίσθηκε χειρουργικά, ενώ σε 13 ασθενείς εμφανίστηκε μετεγχειρητική ρινορραγία, η οποία αντιμετωπίστηκε συντηρητικά. Το σημαντικότερο μειονέκτημα ήταν το διεγχειρητικό άλγος, που ανέφεραν 98 ασθενείς. Σε 52 ασθενείς επαναλήφθηκε ο καυτηριασμός. Συμπεράσματα: Ο καυτηριασμός των κογχών με APC, για την αντιμετώπιση της υπερτροφίας των κάτω ρινικών κογχών, αποτελεί μια ασφαλή μέθοδο χειρουργικής αντιμετώπισης με ικανοποιητικά αποτελέσματα. 28

31 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ EA08 ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΚΑΙ ΙΣΤΟΠΑΘΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΥΡΗΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΧΡΟΝΙΑ ΠΑΡΑΡΡΙΝΟΚΟΛΠΙΤΙΔΑ ΜΕ ΡΙΝΙΚΟΥΣ ΠΟΛΥΠΟΔΕΣ ΣΕ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ Ι. Μπεσλή, Κ. Γερονάτσιος, Ι. Σκούμπας, Σ. Γουγούσης, Α. Νικολάου ΩΡΛ Κλινική, Γ.Ν. «Γ. Παπανικολάου» Εισαγωγή: Η χρόνια παραρρινοκολπίτιδα με ή χωρίς ρινικούς πολύποδες αποτελεί μια παθολογική οντότητα που συνδιάζεται με την παρουσία πολυπληθών ανοσολογικών δεικτών στο ρινικό βλεννογόνο, αλλά και στο περιφερικό αίμα. Η μελέτη των ανοσολογικών αυτών δεικτών χρήζει περαιτέρω διερεύνησης στον ελληνικό πληθυσμό. Σκοπός & Μέθοδος: Σκοπός της μελέτης είναι να περιγραφούν τα ιστοπαθολογικά ευρήματα ενός συνόλου ασθενών με χρόνια παραρρινοκολπίτιδα με ρινικούς πολύποδες και να συσχετιστούν με αντικειμενικές κλινικές πληροφορίες. Υλικό & Μέθοδος: Διενεργήθηκε προοπτική μελέτη με καταγραφή τριάντα τριών ενηλίκων ασθενών με χρόνια παραρρινοκολπίτιδα, ενώ από τη μελέτη εξαιρέθηκαν ασθενείς με κυστική ίνωση και αντροχοανικούς πολύποδες. Η σοβαρότητα της πάθησης αξιολογήθηκε χρησιμοποιώντας το Lund-Mackay CT score, με διαγνωστική ενδοσκόπηση (Hadley s endoscopy score) και με τα τεστ αξιολόγησης της ποιότητας ζωής (SNOT22 questionnaire). Τα δείγματα των ρινικών πολυπόδων συλλέχθησαν διεγχειρητικά και διαπιστώθηκε η παρουσία ηωσινοφίλων, ουδετεροφίλων, λεμφοκυττάρων (T-cells CD4 και CD8) και σιτευτικών κυττάρων. Το ποσοστό των ηωσινοφίλων και των ουδετεροφίλων μετρήθηκε και στο αίμα. Πραγματοποιήθηκε στατιστική ανάλυση και συσχέτιση με τα δεδομένα. Αποτελέσματα: Διαπιστώθηκαν ποικίλοι δείκτες φλεγμονής, με τα Τ-cells (CD4 και CD8) παρόντα στο 100% των δειγμάτων, τα ηωσινόφιλα στο 45,1% και τα ουδετερόφιλα στο 0,6%. Τα λευκοκύτταρα (ηωσινόφιλα και ουδετερόφιλα) δεν παρουσίασαν στατιστικά σημαντική συσχέτιση με τα κλινικά δεδομένα. Η ηωσινοφιλία στους ιστούς των ρινικών πολυπόδων σχετίστηκε με αύξηση της σοβαρότητας της νόσου στην αξονική τομογραφία και στην ενδοσκόπηση. Τα αποτελέσματα των ερωτηματολογίων της ποιότητας ζωής παραδόξως δεν συσχετίζονται με κανέναν ανοσολογικό δείκτη. Συμπεράσματα: Η παρουσία των Τ-cells (CD4 και CD8) στα δείγματα των ρινικών πολυπόδων δεν σχετίζεται με την σοβαρότητα των κλινικών ευρημάτων. Η παρουσία ηωσινοφίλων στους ρινικούς πολύποδες σχετίζεται με τα ευρήματα της αξονικής τομογραφίας και της ενδοσκόπησης, αλλά όχι με τα τεστ αξιολόγησης της ποιότητας ζωής. 29

32 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ ΕΑ09 ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΣΤΗ ΧΡΟΝΙΑ ΠΑΡΑΡΡΙΝΟΚΟΛΠΙΤΙΔΑ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ Κ. Γερονάτσιος, Ι. Μπεσλή, Π. Βροχίδης, Σ. Γουγούσης, Α. Νικολάου ΩΡΛ Κλινική Γ.Ν.Θ. «Γ. Παπανικολάου» Εισαγωγή: Η χρόνια παραρρινοκολπίτιδα με και χωρίς ρινικούς πολύποδες, αποτελεί μια φλεγμονώδη νόσο του ρινικού βλεννογόνου, και συνάμα ένα από τα κύρια αίτια νοσηρότητας στην Ωτορινολαρυγγολογία. Η ορθή διάγνωση και διαφοροδιάγνωση της χρόνιας παραρρινοκολπίτιδας είναι εκ των ουκ άνευ για τον σύγχρονο κλινικό ιατρό. Σκοπός: Είναι η συνοπτική παρουσίαση και σύγκριση των βασικότερων κατευθυντήριων οδηγιών όσον αφορά στη διάγνωση διαφοροδιάγνωση της χρόνιας παραρρινοκολπίτιδας, με ανάδειξη των διαφορών αλλά και των ομοιοτήτων τους, και κύριο στόχο την εξαγωγή χρήσιμων για εμάς συμπερασμάτων. Υλικό & Μέθοδος: Κατά καιρούς έχουν προταθεί διάφοροι διαγνωστικοί αλγόριθμοι και πληθώρα επιστημονικών άρθρων που αφορούν στη διάγνωση και διαφοροδιάγνωση της χρόνιας παραρρινοκολπίτιδας. Θα παρουσιάσουμε συνοπτικά ένα συγκερασμό των κατευθυντήριων διαγνωστικών οδηγιών της ευρωπαϊκής ρινολογικής εταιρείας (EPOS 2012), της αμερικανικής Ωτορινολαρυγγολογικής εταιρείας (AΑO HNS, 2015), καθώς και της Ευρωπαϊκής εταιρείας Αλλεργιολογίας και κλινικής ανοσολογίας (EAACI, 2011). Αποτελέσματα: Η κύρια διαγνωστική διαφοροδιαγνωστική προσέγγιση και των τριών ομάδων εργασίας δεν παρουσιάζει σημαντικές διαφορές. Στηρίζεται θεμελιωδώς στην ορθή λήψη του ιστορικού και στην ενδελεχή κλινική εξέταση του ασθενούς, και ακολούθως στον παρακλινικό έλεγχο. Συμπεράσματα: Η διάγνωση και διαχείριση ενός ασθενούς με χρόνια παραρρινοκολπίτιδα, απαιτεί άριστη θεωρητική γνώση της παθοφυσιολογίας της νόσου, καθώς και ορθή κρίση ως προς την επιλογή των καταλληλότερων για την περίσταση διαγνωστικών μέσων. Επίσης, η αντιμετώπιση της πάθησης είναι πολυσχιδής, και ενίοτε μπορεί να απαιτήσει τη συνεργασία και με άλλες ειδικότητες, πέραν της Ωτορινολαρυγγολογίας. 30

33 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ ΕΑ10 Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΟΥ SNOT-22 ΩΣ ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΥΧΟΥΣ ΕΚΒΑΣΗΣ ΤΗΣ F.E.S.S. ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΧΡΟΝΙΑ ΡΙΝΟΚΟΛΠΙΤΙΔΑ Ε. Μπάρκουλας, Ε.Χ. Κουγιού, Ν. Βλάχος, Ε.Παππά, Α. Λιάπη Γ.Ν.Ν.Θ.Α. «Η Σωτηρία» Εισαγωγή: Οι ασθενείς με χρόνια ρινοκολπίτιδα αποτελούν μια ιδιαίτερη ομάδα ρινολογικών ασθενών. Το SNOT-22 αποτελεί ένα εύχρηστο εργαλείο για την αξιολόγηση του βαθμού ικανοποίησης των ασθενών με χρόνια ρινοκολπίτιδα μετά από F.E.S.S., επικεντρωμένο στη συμπτωματολογία και στην ποιότητα ζωής του ασθενούς. Σκοπός & Μέθοδος: Η αξιολόγηση της χρησιμότητας του ερωτηματολογίου SNOT-22 σε ασθενείς με χρόνια ρινοκολπίτιδα για την πρόβλεψη της βελτίωσης των συμπτωμάτων της χρόνιας ρινοκολπίτιδας μετά από χειρουργική αντιμετώπιση. Πραγματοποιήθηκε προοπτική μελέτη. Υλικό & Μέθοδος: Κατά το έτος 2016, 36 ασθενείς, άνδρες και γυναίκες με αναλογία 3,5:1, ηλικίας έτη (Μ.Ο: 51,33 έτη), με χρόνια ρινοκολπίτιδα, υποβλήθηκαν σε F.E.S.S. Οι ασθενείς προ του χειρουργείου και ένα μήνα μετά, συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο SNOT-22, όπως αυτό έχει προσαρμοστεί στην ελληνική γλώσσα. Από τη μελέτη αποκλείστηκαν ασθενείς με κρανιοπροσωπικές ανωμαλίες, με επέκταση της νόσου στους μετωπιαίους κόλπους (Lund-Mackay 20) και ασθενείς στους οποίους δεν προηγήθηκε προσπάθεια συντηρητικής φαρμακευτικής αντιμετώπισης. Η στατιστική ανάλυση των αποτελεσμάτων έγινε με χρήση του t-value test (SPSS v.24.0). Αποτελέσματα: To SNOT-22 score προ του χειρουργείου ήταν κατά μέσο όρο (max:106, minimum:24), ενώ μετά το χειρουργείο ήταν 8.83 (max:26, minimum:1), διαφορά στατιστικά σημαντική (p<0.001). Στατιστικά σημαντική διαφορά βρέθηκε σε όλες τις επιμέρους ερωτήσεις. Η «ρινική απόφραξη», η «ανάγκη να φυσήξετε την μύτη» και η «έλλειψη αποδοτικότητας του ύπνου» ήταν τα συμπτώματα που βελτιώθηκαν περισσότερο. Συμπέρασμα: Το SNOT-22 μπορεί να προβλέψει με επιτυχία την πιθανότητα βελτίωσης των συμπτωμάτων των ασθενών με χρόνια ρινοκολπίτιδα έπειτα από χειρουργική αντιμετώπιση. 31

34 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ ΕΑ11 ΡΙΝΙΤΙΔΑ ΚΥΗΣΗΣ ΕΠΙΠΟΛΛΑΣΜΟΣ, ΕΜΦΑΝΙΣΗ, ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Α. Ζιόβα 1, Α. Μαρίνου 1, Δ. Πούλιου 2, Σ. Παπουλιάκος 1, Ε. Ζαχαριουδάκη 1 1 ΩΡΛ κλινική - Γ.Ν.Α. «Γεώργιος Γεννηματάς» 2 Γυναικολογική-Mαιευτική Kλινική - Γ.Ν.Α. «Αλεξάνδρα» Εισαγωγή: Η ρινίτιδα της κύησης αποτελεί κλινική οντότητα που επηρεάζει έως και το 30% των εγκύων και παρουσιάζεται με ρινική συμφόρηση κυρίως κατά το τελευταίο τρίμηνο κύησης ενώ τα συμπτώματα υφίονται αυτόματα μέχρι και δύο εβδομάδες μετά τον τοκετό. Σκοπός & Μέθοδος: Σκοπός είναι η μελέτη των παραγόντων που επηρεάζουν την εμφάνιση ρινίτιδας κύησης και σε ποιο βαθμό αυτή επιδεινώνει την ποιότητα ζωής της κυοφορούσας. Επίσης, συζητούνται οι τρόποι αντιμετώπισης των συμπτωμάτων. Υλικό & Μέθοδος: Από εκατό γυναίκες που διανύουν το τελευταίο τρίμηνο της εγκυμοσύνης έως και τη δεύτερη εβδομάδα μετά τον τοκετό και παρακολουθούνται σε τριτοβάθμιο νοσοκομείο της Αθήνας ελήφθη ιστορικό και τους ζητήθηκε να απαντήσουν σε ερωτηματολόγιο σχετικά με την ύπαρξη ή μεταβολή ρινικών συμπτωμάτων και τον τρόπο που επηρεάζεται η ποιότητα ζωής τους από αυτά. Μελετήθηκαν ταυτόχρονα και άλλοι περιβαλλοντικοί και μη παράγοντες προκειμένου να συσχετισθούν με την εμφάνιση ρινίτιδας. Αποτελέσματα: Περίπου 30% των ερωτηθέντων γυναικών παρουσιάζει ρινική συμφόρηση και από αυτές αναφέρονται παρόμοια συμπτώματα και σε προηγούμενες κυήσεις. Σημαντικό ρόλο παίζει η ορμονική επιβάρυνση και η προΰπαρξη αλλεργικής ή ιδιοπαθούς ρινίτιδας. Συμπεράσματα: Η ρινίτιδα της κύησης αποτελεί κλινική οντότητα που επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό το επίπεδο ζωής της μελλοντικής μητέρας και πρέπει να είναι γνωστά από την πρωτοβάθμια ήδη περίθαλψη τα μέτρα αντιμετώπισης αυτής. 32

35 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ ΕΑ12 ΙΔΙΟΠΑΘΗΣ ΒΛΕΝΝΟΓΟΝΟΚΗΛΗ ΜΕΤΩΠΙΑΟΥ ΚΟΛΠΟΥ ΜΕ ΠΡΟΠΤΩΣΗ ΟΦΘΑΛΜΙΚΟΥ ΒΟΛΒΟΥ Κ. Χρυσούλη 1, Α. Ρούντι 1, Σ. Καραμαγκιόλας 1, Μ. Τζανακάκης 2, Ε. Γιωτάκης 3 1 Eιδικευόμενος Ιατρός ΩΡΛ Κλινική Γ.Ν.Α. «Ιπποκράτειο» 2 Ιατρός Ιδιώτης ΩΡΛ Χανίων 3 Πανεπιστημιακός Υπότροφος ΩΡΛ Κλινική Γ.Ν.Α. «Ιπποκράτειο» Εισαγωγή: Οι καταστάσεις που τείνουν να έχουν ως αποτέλεσμα το σχηματισμό βλεννογονοκήλης περιλαμβάνουν την απόφραξη του μετωπορρινικού κολπώματος και την παγίδευση βλεννογόνου. Αυτές είναι μετατραυματικές (ιατρογενείς ή μη), φλεγμονώδεις (χρόνιες ρινοκολπίτιδες με ή χωρίς πολύποδες) είτε προέρχονται λόγω νεοπλασμάτων των παραρρινίων κόλπων. Ο βλεννογόνος του μετωπιαίου έχει μεγαλύτερη τάση για σχηματισμό βλεννογονοκήλης, όπως και ο εγκολεασμός του στα τρήματα Breschet με επακόλουθη οστική διάβρωση και δυνητική επέκταση στο υποδόριο, ενδοκογχικό ή ενδοκρανιακό διάστημα. Εξαιρέσεις αποτελούν οι ιδιοπαθείς συμπτωματικές και μη. Το ιδιαίτερο ενδιαφέρον της παρουσίασης του συγκεκριμένου περιστατικού είναι η ασυμπτωματική συμπεριφορά ιδιοπαθούς ευμεγέθους βλεννογονοκήλης επί σειρά ετών με πρόπτωση αριστερού οφθαλμικού βολβού από 6μήνου. Παρουσίαση περιστατικού Ασθενής 66 ετών προσήλθε λόγω προοδευτικής πρόπτωσης αριστερού βολβού από εξαμήνου, χωρίς λοιπή συμπτωματολογία. Από το ατομικό ιστορικό δεν αναφέρεται τραυματισμός ή προηγηθείσα χειρουργική επέμβαση της περιοχής ούτε κάποια χρόνια φλεγμονή του ρινικού βλεννογόνου. Από την κλινική εξέταση και ενδοσκόπηση ρινός δεν προκύπτουν παθολογικά ευρήματα. Η οφθαλμολογική εκτίμηση ανέδειξε εξοίδηση αριστερού άνω βλεφάρου με πρόπτωση οφθαλμικού βολβού χωρίς διπλωπία ή μείωση της οπτικής οξύτητας. Η MRI παρουσίασε πλήρη κατάληψη του αριστερού μετωπιαίου κόλπου, των σύστοιχων πρόσθιων ηθμοειδών κυψελών από ευμεγέθη βλεννογονοκήλη με επέκταση στην αριστερή ρινική θαλάμη και συνοδό παρεκτόπιση του αριστερού έσω ορθού μυός και του σύστοιχου οφθαλμικού βολβού. Επί του παρόντος αντιμετωπίστηκε με ενδοσκοπική χειρουργική κατά DrafIIα διάνοιξη μετωπιαίου κόλπου και μαρσιποποίηση της βλεννογονοκήλης. Άμεσα μετεγχειρητικά επετεύχθη υποχώρηση της πρόπτωσης του οφθαλμικού βολβού και καλύτερο κοσμητικό αποτέλεσμα. Συμπεράσματα: Η ιδιοπαθής βλεννογονοκήλη του μετωπιαίου κόλπου αποτελεί σπάνια κλινική οντότητα, είναι συνήθως ασυμπτωματική, χρόνια εξελισσόμενη και οι ασθενείς προσέρχονται είτε με αισθητική παραμόρφωση είτε πολύ αργότερα με επιπλοκές ενδοκογχικές ή ενδοκράνιες. Η έγκαιρη διάγνωση και χειρουργική αντιμετώπιση είναι απαραίτητες για να επιτευχθεί ίαση και να αποφευχθούν οι επιπλοκές της νόσου. 33

36 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ e-posters EP01 ΑΣΥΝΗΘΕΙΣ ΟΓΚΟΙ ΡΙΝΟΣ-ΠΑΡΑΡΡΙΝΙΩΝ ΚΟΛΠΩΝ: ΣΠΑΝΙΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΠΟΥ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΤΗΚΑΝ ΣΤΗΝ ΩΡΛ ΚΛΙΝΙΚΗ ΤΟΥ Γ.Ν.Α. «Η ΕΛΠΙΣ» ΤΗΝ ΟΚΤΑΕΤΙΑ Π. Μουμουλίδης 1, Γ. Παπαχαραλάμπους 1, Α. Αλεξάνδρου 2, Γ. Καραγεώργος 1, Ι. Οικονομίδης 1, Δ. Νταβίλης 1 1 ΩΡΛ Κλινική Γ.Ν.Α. «Η ΕΛΠΙΣ» 2 Αναισθησιολογικό Τμήμα Γ.Ν.Α. «Η ΕΛΠΙΣ» Εισαγωγή: Η ρινική κοιλότητα και οι παραρρίνιοι κόλποι αποτελούν θέση ανάπτυξης μερικών από τους πιο πολύπλοκους και ιστολογικά ποικίλους όγκους όλου του ανθρώπινου σώματος. Οι κακοήθειες αυτής της ανατομικής περιοχής αποτελούν μόλις το 0,2-0,8% όλων των κακοήθων νεοπλασμάτων του ανθρώπου και μόλις το 3% των κακοηθειών της κεφαλής και του τραχήλου, με επίπτωση 1-1,5/ κατοίκους. Παρουσίαση περιστατικών: Παρουσιάζονται 5 περιστατικά σπανίων όγκων ρινός και παραρρινίων κόλπων, που αντιμετωπίστηκαν στην κλινική μας με ευρεία ενδοσκοπική αφαίρεση: 1) Δύο περιστατικά βλεννογονικού μελανώματος σε άντρα ηλικίας 73 ετών και γυναίκα ασθενή 45 ετών, που ακολούθησαν μετεγχειρητικό σχήμα χημειοθεραπείας. 2) Ένα περιστατικό B-υψηλής κακοήθειας μη Hodgkin λεμφώματος σε άντρα 81 ετών, που ακολούθησε συνδυασμό χημειοθεραπείας και ακτινοθεραπείας. 3) Ένα περιστατικό αισθησιονευροβλαστώματος σε γυναίκα 54 ετών, που ακολούθησε ακτινοθεραπεία. 4) Ένα περιστατικό οροβλεννώδους αμαρτώματος σε γυναίκα 48 ετών, ενός εξαιρετικά σπάνιου καλοήθους όγκου με μόλις 24 περιστατικά καταγεγραμμένα στην αγγλόφωνη βιβλιογραφία, που δεν χρειάστηκε συμπληρωματική θεραπεία πλην της ριζικής ενδοσκοπικής εξαίρεσης. Συμπέρασμα: Το μελάνωμα της ρινός και των παραρρινίων κόλπων συνιστά <5% των νεοπλασμάτων της εν λόγω περιοχής με πτωχή πρόγνωση (17-47% 5ετή επιβίωση). Τα μη Hodgkin λεμφώματα συνιστούν το 11% των κακοηθειών της περιοχής και μόλις το 0,2-2% των λεμφωμάτων της κεφαλής και του τραχήλου, ενώ το αισθησιονευροβλάστωμα συνιστά το 2-3% των νεοπλασμάτων της περιοχής με 71% 10ετή επιβίωση. Η στενή συνεργασία χειρουργού και παθολογοανατόμου θα οδηγήσει στη σωστή διάγνωση και σταδιοποίηση, καθορίζοντας την ανάγκη για επιπλέον παρέμβαση με σχήματα χημειοθεραπείας ή/και ακτινοθεραπείας, καθώς και την διάρκεια/συχνότητα της μετεγχειρητικής παρακολούθησης. 34

37 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ EP02 ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΓΑΛΗΣ ΣΤΟΜΑΤΟΚΟΛΠΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΚΡΗΜΝΟΥ ΛΙΠΩΔΟΥΣ ΣΦΑΙΡΑΣ ΠΑΡΕΙΑΣ ΥΠΟ ΣΥΝΔΥΑΣΜΕΝΗ ΑΝΟΙΧΤΗ ΚΑΙ ΕΝΔΟΡΙΝΙΚΗ ΕΝΔΟΣΚΟΠΙΚΗ ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΗ. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΕΣΣΑΡΩΝ (4) ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ Γ. Γάτσιος 1, Γ. Παπαχαραλάμπους 1, Α. Αλεξάνδρου 2, Ε. Βαζαίου 1, Π. Μουμουλίδης 1, Δ. Νταβίλης 1 1 ΩΡΛ Κλινική Γ.Ν.Α. «Η ΕΛΠΙΣ» 2 Αναισθησιολογικό Τμήμα Γ.Ν.Α. «Η ΕΛΠΙΣ». Εισαγωγή: Η στοματοκολπική επικοινωνία, είναι μια ασυνήθης επιπλοκή της οδοντοφατνιακής χειρουργικής, η οποία, συχνότερα εμφανίζεται μετά από εξαγωγή των οπισθίων δοντιών της άνω γνάθου. Παρόλο που μικρές επικοινωνίες διαμέτρου μικρότερης από 3mm κλείνουν αυτόματα, μεγαλύτερα ανοίγματα πάντα απαιτούν χειρουργική σύγκλειση. Παρουσίαση περιστατικών: Περιγράφουμε την αποκατάσταση 4 περιπτώσεων ευμεγέθους στοματοκολπικής επικοινωνίας με τη χρήση της λιπώδους σφαίρας της παρειάς, με ταυτόχρονη ενδοσκοπική προσπέλαση με πρόσθια ηθμοειδεκτομή και μέση ρινοαντροστομία, που πραγματοποιήθηκαν στο Τμήμα μας. Το χρονικό διάστημα παρακολούθησης ήταν τουλάχιστον έξι μηνών με ανώτερο το ένα έτος. Κανένας ασθενής δεν παρουσίασε υποτροπή. Η μετεγχειρητική πορεία όλων των ασθενών υπήρξε ομαλή και δεν σημειώθηκαν λοιμώξεις ή άλλου είδους επιπλοκές. Συμπέρασμα: Η χρήση κρημνού εκ της λιπώδους σφαίρας της παρειάς, είναι μια αποδεκτή και αξιόπιστη εναλλακτική μέθοδος αντιμετώπισης, οξείας και χρόνιας ευρείας στοματοκολπικής επικοινωνίας. Ο συνδυασμός αυτής της τεχνικής με ενδοσκοπική προσπέλαση στο σύστοιχο γναθιαίο κόλπο και μέση ρινοαντροστομία, διασφαλίζει τον πλήρη καθαρισμό της κοιλότητας και μετεγχειρητικά διευκολύνει τόσο τις πλύσεις όσο και την μετέπειτα ενδοσκοπική παρακολούθηση της περιοχής στο ιατρείο. 35

38 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ EP03 ΠΡΩΤΟΠΑΘΕΙΣ ΚΑΚΟΗΘΕΙΣ ΟΓΚΟΙ ΡΙΝΟΣ ΠΑΡΑΡΡΙΝΙΩΝ. Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΗΣ ΩΡΛ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΤΟΥ Γ.Π.Ν. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Ζ. Κεσόγλου, Σ. Σωτηρούδη, Π. Βροχίδης, Κ. Βλάχτσης, A. Νικολάου ΩΡΛ κλινική Γ.Π.Ν. «Γ. Παπανικολάου», Θεσσαλονίκη Εισαγωγή: Οι κακοήθεις πρωτοπαθείς όγκοι ρινός-παραρρινίων είναι σχετικά σπάνιοι και συνήθως διαγιγνώσκονται σε προχωρημένο στάδιο λόγω του ότι τα συμπτώματα που προκαλούν μιμούνται καλοήθεις ή φλεγμονώδεις παθήσεις. Σκοπός: Η παρουσίαση 48 περιστατικών με όγκους ρινός-παραρρινίων που διαγνώστηκαν και αντιμετωπίστηκαν στην κλινική μας σε διάστημα 6 ετών. Υλικό & Μέθοδος: Διενεργήθηκε ανάδρομη ανάλυση των περιπτώσεων με κακοήθεις όγκους της ρινός και των παραρρινίων κόλπων που διαγνώστηκαν και αντιμετωπίστηκαν στην κλινική μας την τελευταία εξαετία. Πρόκειται για 48 ασθενείς, με μέσο όρο ηλικίας τα 58 έτη και σαφή υπεροχή των ανδρών (2,5:1). Όλοι αντιμετωπίστηκαν χειρουργικά, εκτός των λεμφωμάτων. Αποτελέσματα: Το καρκίνωμα από πλακώδες επιθήλιο ήταν ο συχνότερα εμφανιζόμενος κακοήθης όγκος (20/48). Ακολούθησαν το λέμφωμα (13), αδενοκαρκίνωμα (5), μελάνωμα (5), αισθησιονευροβλάστωμα (2), αδιαφαροποίητο καρκίνωμα (2) και αδενοκυστικό καρκίνωμα (1). Συνολικά σε 38/48 περιστατικά έγινε χειρουργική εξαίρεση του όγκου (σε 3 περιπτώσεις λεμφώματος). Η επιλογή της χειρουργικής προσπέλασης που χρησιμοποιήθηκε βασίστηκε κυρίως στη θέση και την επέκταση του όγκου. Οι 27 ασθενείς αντιμετωπίστηκαν με εξωτερική χειρουργική προσπέλαση ενώ οι υπόλοιποι 11 υποβλήθηκαν σε συνδυασμό ενδοσκοπικής-μικροσκοπικής χειρουργικής ρινός-παραρρινίων. Η πλειοψηφία των ασθενών με κακοήθεις όγκους υποβλήθηκε σε συμπληρωματική ακτινοθεραπεία/ χημειοθεραπεία. Συμπεράσματα: Τα κακοήθη πρωτοπαθή νεοπλάσματα ρινός-παραρρινίων είναι σχετικά σπάνια και η διαγνωσή τους τίθεται συνήθως καθυστερημένα λόγω ότι τα συμπτωματά τους μιμούνται αυτά των καλοήθων ή φλεγμονώδων παθήσεων. Γι αυτό θα πρέπει πάντα να εγείρεται η υποψία. Οι εξωτερικές προσπελάσεις είναι συχνά απαραίτητες ώστε να επιτευχθεί η πλήρης αφαίρεση του όγκου. Επίσης είναι σημαντική η στενή μετεγχειρητική παρακολούθηση. 36

39 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ EP04 ΑΜΕΛΟΒΛΑΣΤΩΜΑ ΤΗΣ ΑΝΩ ΓΝΑΘΟΥ ΜΕ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΚΑΙ ΠΛΗΡΗ ΚΑΤΑΛΗΨΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΡΡΙΝΙΩΝ ΚΟΛΠΩΝ- ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ Ε. Βούργα, Π. Κόλλια, Α. Μπούτσικου, Α. Σουρλά, Α. Χρυσοβέργης Γ.Ν.Α. «Ιπποκράτειο» Εισαγωγή: Το αμελοβλάστωμα είναι σπάνιος επιθηλιακός οδοντογενής όγκος. Έχει επιθετική βιολογική συμπεριφορά με σημαντικά ποσοστά τοπικής υποτροπής και κακοήθους εξαλλαγής έως 70%, με 2% απομακρυσμένες μεταστάσεις. Ριζική χειρουργική αντιμετώπιση δεν είναι πάντα εφικτή λόγω της γειτνίασης με ευγενή ανατομικά στοιχεία, την αύξηση της νοσηρότητας και τη μείωση της ποιότητας ζωής του ασθενή. Στην έγκαιρη ανίχνευση πιθανής υποτροπής σημαντικό εργαλείο είναι η αξονική τομογραφία. Παρουσίαση Περιστατικού: Άνδρας 66 ετών προσήλθε λόγω επίμονης ρινικής απόφραξης δεξιά με συνοδό προσωπαλγία χωρίς αιμωδίες, και αίσθημα βάρους. Ρινοσκοπικά διαπιστώθηκε συμπαγής μάζα που απωθούσε το πλάγιο ρινικό τοίχωμα προς το διάφραγμα και καταλάμβανε πλήρως τη ρινική θαλάμη. Ιδίας σύστασης ιστός καταλάμβανε τα φατνία των άνω δεξιά γομφίων, οι οποίοι είχαν εξαχθεί προ έτους. Η αξονική και μαγνητική τομογραφία ανέδειξαν χωροκατακτητική εξεργασία με πλήρη κατάληψη του δεξιού ιγμορείου άντρου και των ηθμοειδών κυψελών με ανάσπαση και διάβρωση του εδάφους του οφθαλμικού κόγχου. Η βιοψία υπό τοπική αναισθησία ανέδειξε αμελοβλάστωμα. Ο ασθενής υποβλήθηκε σε ενδοστοματκή προσπέλαση με τμηματική άνω γναθεκτομή, ριζική ανάτρηση ιγμορείου και διαρρινική ενδοσκοπική έσω γναθεκτομή, προσθιοπίσθια ηθμοειδεκτομή, διάνοιξη μετωπιαίου κόλπου κατά Draf-IIa και σφηνοειδοστομία. Η ιστολογική εξέταση ανέδειξε αμελοβλάστωμα δικτυόμορφου (plexiform) τύπου χωρίς στοιχεία κακοήθειας. Ο ασθενής είχε άριστη μετεγχειρητική πορεία και έκτοτε παρακολουθείται συχνά για τυχόν υποτροπή. Συμπεράσματα: Η συνδυαστική ενδοστοματική και ενδορρινική χειρουργική αφαίρεση του αμελοβλαστώματος των παραρρινίων προσφέρει σχετικά ριζική αφαίρεση του όγκου με μετεγχειρητική δυνατότητα ενδοσκοπικού ελέγχου για τοπική υποτροπή. Έτσι μειώνεται η νοσηρότητα της επέμβασης και διαφυλάσσονται τα ευγενή ανατομικά μόρια της περιοχής. 37

40 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ EP05 Η ΧΡΗΣΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΗΣ ΣΤΟ ΜΕΤΩΠΙΑΙΚΟ ΚΟΛΠΟ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΟΦΘΑΛΜΙΚΟ ΚΟΓΧΟ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΤΟΜΗΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΜΕΤΩΠΟ-ΗΘΜΟΕΙΔΕΚΤΟΜΗΣ (ΚΑΤΑ LYNCH). ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΔΥΟ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ Π. Βροχίδης, Κ. Γερονάτσιος, Ι. Μπεσλή, Ι. Σκούμπας, Σ. Γουγούσης, Κ. Βλάχτσης, Α. Νικολάου ΩΡΛ Κλινική Γ.Ν.Θ. «Γ. Παπανικολάου» Εισαγωγή: Στόχος μας είναι η παρουσίαση δύο περιστατικών, μιας επιδερμοειδούς κύστης του μετωπιαίου κόλπου και μιας κύστης του οφθαλμικού κόγχου, που αντιμετωπίσθηκαν με εξωτερική προσπέλαση κατά Lynch. Παρουσίαση Περιστατικών: ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟ 1: Θήλυ ασθενής ηλικίας 15 ετών προσέρχεται στα εξωτερικά ιατρεία της κλινικής μας παραπονούμενη για εμμένουσες κεφαλαλγίες της δεξιάς μετωπιαίας χώρας και συμπτωματολογία χρόνιας ρινίτιδας σύστοιχα. Η ΩΡΛ εξέταση καθώς και η οφθαλμολογική εξέταση ήταν φυσιολογικές. Η CT σπλαγχνικού κρανίου, κατέδειξε κυστικής συστάσεως μόρφωμα, το οποίο προκαλούσε οστική διάβρωση στο πρόσθιο τοίχωμα και στο έδαφος του δεξιού μετωπιαίου κόλπου. Το μόρφωμα, το οποίο καταλάμβανε ολόκληρο τον μετωπιαίο κόλπο δεξιά και ασκούσε πιεστικά φαινόμενα στις γύρω δομές, αφαιρέθηκε εξ ολοκλήρου με εξωτερική προσπέλαση κατά LYNCH. Η ιστοπαθολογική εξέταση έδειξε επιθηλιακή κύστη με κεντρική μάζα από κερατίνη. ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟ 2: Άνδρας 53 ετών, με ιστορικό χειρουργηθείσας χρόνιας ρινοκολπίτιδας με ρινικούς πολύποδες προ 25ετίας, προσήλθε λόγω ήπιου εξόφθαλμου αριστερά και υποτροπής ρινικής πολυποδίασης. Η οφθαλμολογική εκτίμηση ήταν φυσιολογική, πλην του εξόφθαλμου. Στην ΜRI παρατηρήθηκε ρινική πολυποδίαση και κυστικό μόρφωμα εντός του οφθαλμικού κόγχου, που ασκούσε πιεστικά φαινόμενα στους οφθαλμικούς μύες και στο οπτικό νεύρο. Διενεργήθηκε εξωτερική προσπέλαση του οφθαλμικού κόγχου κατά LYNCH και αφαιρέθηκε το μόρφωμα, του οποίου η ιστοπαθολογική εξέταση έδειξε κύστη, με ινώδη στοιχεία. Ακολούθησε λειτουργική ενδοσκοπική χειρουργική ρινός. Συμπεράσματα: Η χρήση των εξωτερικών προσπελάσεων για παθήσεις του μετωπιαίου κόλπου και του οφθαλμικού κόγχου έχει περιοριστεί, κυρίως λόγω της ευρείας εφαρμογής της ενδοσκοπικής χειρουργικής της ρινός και των παραρρινίων. Ωστόσο αποτελούν ένα πολύτιμο εργαλείο στη φαρέτρα του Ωτορινολαρυγγολόγου, με απόλυτες ενδείξεις σε ορισμένα περιστατικά. 38

41 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ EP06 ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΥΠΟΠΕΡΙΟΣΤΙΚΟΥ ΑΠΟΣΤΗΜΑΤΟΣ ΟΦΘΑΛΜΙΚΟΥ ΚΟΓΧΟΥ ΣΕ ΘΗΛΥ 3 ΕΤΩΝ. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ Θ. Κεφαλογιάννη, Χ. Σημαντηράκης, Ε. Χαλκιαδάκη, Ε. Λίτινας, Ε. Καρακώστας «Βενιζέλειο- Πανάνειο» Γ.Ν. Ηρακλείου Το υποπεριοστικό απόστημα οφθαλμικού κόγχου είναι μια σπάνια και επικίνδυνη επιπλοκή της οξείας ρινοκολπίτιδας, που αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως μπορεί να οδηγήσει σε τύφλωση ή και θάνατο. Μέση ηλικία εμφάνισης είναι 5,5-9 έτη. Απαιτεί ενδοφλέβια αντιβιοτική αγωγή, και αναλόγως, το μέγεθος του αποστήματος, την λειτουργικότητα του οφθαλμού και την γενική κλινική εικόνα του ασθενούς, και χειρουργική παροχέτευση. Παρουσιάζουμε την περίπτωση μιας ασθενούς 3 ετών που προσκομίστηκε σε κέντρο υγείας λόγως δακρύρροιας και περιοφθαλμικής ερυθρότητας από 3ημέρου με συνοδή ρινική καταρροή, και από ωρών περιοφθαλμικό οίδημα. Αντιμετωπίστηκε με per os και τοπική οφθαλμική αντιβιοτική αγωγή. Η κλινική της εικόνα επιδεινώθηκε εντός 24ώρου, με εμπύρετο, έντονο οίδημα και αδυναμία ενεργητικής διάνοιξης του οφθαλμού όπου και η ασθενής παραπέμφθηκε στο ΒΓΝΗ και εισήχθει στην παιδιατρική κλινική. Παρουσίασε λευκοκυττάρωση και αυξημένους δείκτες φλεγμονής. Εκτιμήθηκε άμεσα από οφθαλμίατρο και έλαβε IV αγωγή.από την κλινική μας εκτιμήθηκε κατά τη 2η ημέρα νοσηλείας της και ζητήθηκε αξονική σπλαχνικού κρανίου η οποία κατέδειξε την ύπαρξη υπεριοστικού αποστήματος. Εντός ωρών υπεβλήθει, υπό γενική αναισθησία, σε παροχέτευση του αποστήματος με επέμβαση πρόσθιας ηθμοειδεκτομής με εξωτερική προσπέλαση. Η βελτίωση της κλινικής της εικόνας ήταν άμεση και η μετεγχειρητική της πορεία ομαλή. Συμπέρασμα: Οι επιπλοκές της ρινοκολπίτιδας συναντώνται σπάνια στις μέρες μας. Η οξεία φλεγμονώδης προσβολή του οφθαλμού είναι εώς και 90% δευτεροπαθής της φλεγμονής των παραρρινίων, κυρίως λόγω ανατομικής γειτνίασης. Πάντα στη διαγνωστική μας σκέψη οφείλει να υπάρχει ως πιθανότητα η επιπλοκή αυτή, που καθιστά απαραίτητη την άμεση επέμβασή μας. 39

42 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ EP07 ΕΝΔΟΣΚΟΠΙΚΗ VS ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΔΙΑΦΡΑΓΜΑΤΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΕΝΔΟΣΚΟΠΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΡΙΝΟΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΡΡΙΝΙΩΝ ΚΟΛΠΩΝ Ε.Χ. Κουγιού, Ε. Μπάρκουλας, Μ. Ποθητός, Ν. Βλάχος, Α. Λιάπη Γ.Ν.Ν.Θ.Α. «Η Σωτηρία» Εισαγωγή: Η παρουσία σκόλιου ρινικού διαφράγματος ή ρινικής άκανθας, ιδιαίτερα στη περιοχή III κατά Cottle, είναι δυνατόν να παρεμποδίζουν την προσπέλαση για τη διενέργεια F.E.S.S.. Κατά συνέπεια, πολλές φορές απαιτείται να προηγηθεί διαφραγματοπλαστική. Η ενδοσκοπική διαφραγματοπλαστική, σεβόμενη κατά το μέγιστο τους ιστούς, τείνει να κερδίζει έδαφος έναντι της παραδοσιακής. Σκοπός και Μέθοδος: Η σύγκριση της τεχνικής, των αποτελεσμάτων και των επιπλοκών της ενδοσκοπικής έναντι της παραδοσιακής διαφραγματοπλαστικής, όταν προηγείται της F.E.S.S.. Πραγματοποιήθηκε προοπτική μελέτη διάρκειας δύο ετών, ισοσταθμισμένη ως προς το φύλο, την ηλικία και τον τύπο της σκολίωσης/ άκανθας. Υλικό και Μέθοδος: Από τους 42 ασθενείς που υποβλήθηκαν σε διαφραγματοπλαστική ακολουθούμενη από F.E.S.S., 21 υποβλήθηκαν σε ενδοσκοπική και 21 σε παραδοσιακή διαφραγματοπλαστική. Τα αποτελέσματα αξιολογήθηκαν στον ένα μήνα και στον ένα χρόνο με άκαμπτο ενδοσκόπιο. Η στατιστική ανάλυση πραγματοποιήθηκε με χρήση του Fisher s exact test και του chi-square test. Αποτέλεσμα: Η ενδοσκοπική διαφραγματοπλαστική παρουσιάζει σημαντικά μικρότερη διάρκεια χειρουργείου και μικρότερης έκτασης δημιουργούμενο κρημνό, με συνέπεια λιγότερη διεγχειρητική αιμορραγία, μικρότερο μετεγχειρητικό οίδημα και μικρότερο αριθμό διεγχειρητικών διατρήσεων (H.S. με p:0,001). Επιπλέον, μετεγχειρητική εμμένουσα σκολίωση/άκανθα στο οπίσθιο τμήμα του διαφράγματος, συναντάμε συχνότερα στην παραδοσιακή διαφραγματοπλαστική σε βαθμό στατιστικά σημαντικό (p:0,02). Αντίθετα, μετεγχειρητικές συνέχειες δημιουργούνται συχνότερα μετά από ενδοσκοπική διαφραγματοπλαστική, χωρίς στατιστικά σημαντική διαφορά. Μόνιμη διάτρηση δεν παρουσίασε κανένας από τους ασθενείς μας. Συμπέρασμα: Η ενδοσκοπική διαφραγματοπλαστική αποτελεί μια άριστη εναλλακτική μέθοδος σε ασθενείς που θα υποβληθούν σε F.E.S.S. Είναι γρήγορη, με μικρή νοσηρότητα και μικρό αριθμό επιπλοκών. 40

43 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ EP08 ΥΠΟΤΡΟΠΗ ΧΟΝΔΡΟΣΑΡΚΩΜΑΤΟΣ ΣΤΟ ΠΛΑΓΙΟ ΤΟΙΧΩΜΑ ΡΙΝΙΚΗΣ ΘΑΛΑΜΗΣ Σ. Καραμαγκιόλας 1, Κ. Χρυσούλη 1, Α. Ρούντι 1, Ι. Γιωτάκης 2, Ε. Γιωτάκης 3 1 Eιδικευόμενος Ιατρός ΩΡΛ Κλινική Γ.Ν.Α. «Ιπποκράτειο» 2 Καθηγητής Διευθυντής ΩΡΛ Κλινική Π.Γ.Ν. «Αττικό» 3 Πανεπιστημιακός Υπότροφος ΩΡΛ Κλινική Γ.Ν.Α. «Ιπποκράτειο» Εισαγωγή: Το χονδροσάρκωμα κεφαλής-τραχήλου είναι βραδέως αναπτυσσόμενος κακοήθης όγκος χόνδρινης προέλευσης με χαρακτηριστικά τοπικής επέκτασης, υψηλής πιθανότητας υποτροπής και εκτεταμένης καταστροφής βάσης κρανίου. Στην πραγματικότατα 75% των κρανιακών χονδροσαρκωμάτων εντοπίζονται στη βάση κρανίου, συγκεκριμένα στη λιθοϊνιακή σχισμή. Πιο σπάνια εντοπίζεται στους παραρρίνιους κόλπους, ιγμόρειο, σφηνοηθμοειδές σύμπλεγμα με επέκταση προς τη ρινική θαλάμη. Παρουσίαση Περιστατικού: Ασθενής 61 ετών προσήλθε λόγω προοδευτικής ρινικής αναπνευστικής δυσχέρειας αριστερά. Από το ατομικό ιστορικό αναφέρεται προηγηθείσαλειτουργική ενδοσκοπική χειρουργική αφαίρεση χονδροσαρκώματος αριστερού σφηνοειδούς κόλπου προ τετραετίας. Από την παρούσα κλινική εξέταση ρινός διαπιστώθηκε όγκος στο αριστερό πλάγιο ρινικό τοίχωμα. Ο σφηνοειδής κόλπος ήταν ελεύθερος νόσου. Η βιοψία ανέδειξε χονδροσάρκωμα Grade I με ελάχιστες θέσεις Grade II. Η CT και MRI ανέδειξε μάζα που αναπτύσσεται στο πλάγιο τοίχωμα της αριστερής ρινικής θαλάμης και επεκτείνεται προς την οροφή του αριστερού ιγμορείου χωρίς κατάληψη του σφηνοειδούς κόλπου. Επί του παρόντος αντιμετωπίστηκε με ενδοσκοπική χειρουργική αφαίρεση του όγκου κατά την οποία διενεργήθηκε μέση άνω γναθεκτομή αριστερά, αφαίρεση τμήματος της βάσεως του κόγχου μαζί με τμήμα της περικογχικής περιτονίας και DrafIIα διάνοιξη του μετωπιαίου κόλπου. Συμπέρασμα: Η αρχική αντιμετώπιση του χονδροσαρκώματος είναι η χειρουργική εξαίρεση του όγκου. Ανάλογα με την θέση του μπορεί να γίνει αφαίρεση μέσω τεχνικών ενδοσκοπικής χειρουργικής. Η μακρά παρακολούθηση του ασθενούς είναι βασική στην έγκαιρη αντιμετώπιση υποτροπών, λόγω της ιδιαίτερης παθοφυσιολογίας της νόσου. Η χειρουργική τεχνική αφαίρεσης πρέπει να δίνει την δυνατότητα άψογης παρακολούθησης της χειρουργηθείσας περιοχής μετεγχειρητικά. 41

44 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ EP09 ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΤΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΗΣ ΣΚΟΛΙΩΣΗΣ ΤΟΥ ΡΙΝΙΚΟΥ ΔΙΑΦΡΑΓΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΡΙΝΙΚΗΣ ΑΠΟΦΡΑΞΗΣ Κ. Βαλσαμίδης 1, Κ. Τιτέλης 1, Δ. Ραχωβίτσας 2, Σ. Τριαρίδης 2 1 ΩΡΛ Κλινική Γ.Ν.Θ. «Γ. Γεννηματάς» 2 Α Πανεπιστημιακή ΩΡΛ Κλινική Π.Γ.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ Εισαγωγή: Η σκολίωση του ρινικού διαφράγματος, που αποτελεί ένα από τα συχνότερα αίτια ρινικής απόφραξης, συνοδεύεται με αύξηση της ρινικής αντίστασης. Ταυτόχρονα, ένα από τα κύρια συμπτώματα των ασθενών αυτών είναι και οι διαταραχές της αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου. Σκοπός: Κύριος στόχος της παρούσας μελέτης είναι η διερεύνηση της επίδρασης της χειρουργικής αποκατάστασης της σκολίωσης του ρινικού διαφράγματος στη βαρύτητα των συμπτωμάτων της ρινικής απόφραξης και στην ποιότητα του ύπνου των ασθενών, που υποβάλλονται στην επέμβαση αυτή. Μέθοδος & Υλικό: Προοπτικού τύπου μελέτη κατά την οποία μετρήθηκε η ρινική αντίσταση (Nasal Resistance NR), σε ασθενείς με σκολίωση του ρινικού διαφράγματος, με τη μέθοδο της ρινομανομετρίας προεγχειρητικά και μετεγχειρητικά (στους έξι μήνες). Μέσα στο ίδιο διάστημα υπολογίστηκε η βαρύτητα των συμπτωμάτων της ρινικής απόφραξης (με την χρήση του ερωτηματολογίου NOSE Nasal Obstruction Septoplasty Effectiveness) και η ποιότητα του ύπνου των ασθενών αυτών με την χρήση του ερωτηματολογίου ESS (Epworth Sleepiness Scale). Αποτελέσματα: Σε σαράντα ασθενείς που υποβλήθηκαν σε ρινική διαφραγματοπλαστική καταγράφηκε στατιστικά σημαντική μείωση της ρινικής αντίστασης και των συμπτωμάτων της ρινικής απόφραξης. Επιπλέον, η ποιότητα του ύπνου των ασθενών αυτών βελτιώθηκε στατιστικά σημαντικά, ενώ ταυτόχρονα εμφάνισε στατιστικά σημαντική συσχέτιση με τις τιμές της ρινικής αντίστασης και τη βαρύτητα των συμπτωμάτων της ρινικής απόφραξης. Συμπεράσματα: Μέσα από αυτή τη μελέτη φαίνεται πως η χειρουργική αντιμετώπιση της σκολίωσης του ρινικού διαφράγματος, πέρα από τη μείωση των συμπτωμάτων της ρινικής απόφραξης των ασθενών, συμβάλλει και στην μείωση των διαταραχών της αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου που αυτοί εμφανίζουν. 42

45 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ EP10 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΜΟΡΦΩΜΑ ΡΙΝΟΦΑΡΥΓΓΑ Μ. Γιδαράκου, Ε.-Γ. Παπαργυρίου, B. Μανιατάκος, Σ. Παπουλιάκος, Α. Μαρίνου, Ε. Ζαχαριουδάκη ΩΡΛ Κλινική Γ.Ν.Α. «Γεώργιος Γεννηματάς» Εισαγωγή: Η υπερτροφία των αδενοειδών εκβλαστήσεων αποτελεί μία οντότητα συχνότερη στην παιδική ηλικία που υποστρέφει μετά την ηλικία των 7 ετών. Η ανακάλυψη υπερτροφίας λεμφοζιδιακού ιστού στην περιοχή του ρινοφάρυγγα σε ενήλικες ασθενείς, αποτελεί την βάση προβληματισμού για τον κλινικό ιατρό ως προς την διάγνωση, τον αποκλεισμό ή την επιβεβαίωση μιας ενδεχόμενης κακοήθειας, καθώς επίσης και την διενέργεια ή όχι περαιτέρω διαγνωστικών εξετάσεων. Σκοπός & Μέθοδος: Παρουσιάζουμε στατιστικά και επιδημιολογικά δεδομένα ενηλίκων, ασυμπτωματικών και μη, με παρουσία μορφωμάτων/ υπερπλασίας λεμφοζιδιακού ιστού στην περιοχή του ρινοφάρυγγα, τα κριτήρια απόφασης διενέργειας περαιτέρω διαγνωστικών εξετάσεων και βιοψιών καθώς επίσης και την ανάλυση των αποτελεσμάτων των ιστολογικών αποτελεσμάτων συγκριτικά με την αρχική κλινική διάγνωση. Υλικό & Μέθοδος: Στην εργασία μας συμπεριλήφθηκαν συνολικά 60 περιστατικά ασθενών,από 18 έως 90 ετών, στα οποία διεγνώσθη η παρουσία μάζας ρινοφάρυγγα, τα οποία εξετάστηκαν και υποβλήθηκαν σε βιοψία κατά την διετία στο Νοσοκομείο μας. Αποτελέσματα: 10 από αυτούς τους ασθενείς διαγνώσθησαν με κακόηθες νεόπλασμα του ρινοφάρυγγα, 7 διεγνώσθησαν με non-hodgkin λέμφωμα, ενώ οι υπόλοιποι 43 διεγνώσθησαν με καλοήθεις καταστάσεις (φλεγμονώδεις, κυστικές κ.α). Σε 16 ασθενείς είχαμε αποφασίσει πριν την βιοψία, περαιτέρω έλεγχο (MRI/CT/FNA), καθώς επίσης στους 16 από τους 17 ασθενείς επιβεβαιώθηκε και ιστολογικώς η κλινική μας υποψία για κακοήθεια. Συμπεράσματα: Η κλινική υποψία με βάση το ιστορικό του ασθενούς, την ενδοσκοπική εικόνα του ρινοφάρυγγα, η παρουσία συνοδού τραχηλικής λεμφαδενοπάθειας, όπως τέλος τα απεικονιστικά χαρακτηριστικά κάθε βλάβης, αποτελούν κρίσιμα οδηγά σημεία για την διαχείρηση περιστατικών με μόρφωμα ρινοφάρυγγα σε ενήλικες. 43

46 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ EP11 ΔΙΗΘΗΤΙΚΗ ΜΥΚΗΤΙΑΣΙΚΗ ΡΙΝΟΚΟΛΠΙΤΙΔΑ-ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΕΝΟΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ Ε.-Γ. Παπαργυρίου, Μ. Γιδαράκου, Γ. Νικολάου, Σ. Παπουλιάκος, Α. Μαρίνου, Ε. Ζαχαριουδάκη ΩΡΛ Κλινική Γ.Ν.Α. «Γεώργιος Γεννηματάς» Εισαγωγή: Η Διηθητική Μυκητιασική Ρινοκολπίτιδα αποτελεί μία σπάνια πάθηση, άκρως επιθετική και απειλητική για τη ζωή του πάσχοντος. Απαντάται σχεδόν αποκλειστικά σε ασθενείς με ανοσοκαταστολή στα πλαίσια κακοήθειας, αιματολογικών παθήσεων, σακχαρώδη διαβήτη, μακροχρόνιας θεραπείας με κορτιζόνη και σε ΗIV πάσχοντες. Οι πιο συχνοί τύποι που εµπλέκονται είναι είδη Aspergillus (Fumigatus και Flavus) και µέλη της τάξης Mucorales (Rhizopus, Rhizomucor, Absidia, Cunninghamella και Mucor). Παρουσίαση Περιστατικού: Ασθενής, 73 ετών, προσήλθε στα Τ.Ε.Π ΩΡΛ με αναφερόμενη διαλείπουσα κεφαλαλγία από μηνός, με συνοδή ρινική καταρροή, υποσμία και υπαισθησία αριστερής παρειάς. Αποτελούσε την τέταρτη επίσκεψη σε Νοσοκομειακή Μονάδα. Από το ατομικό ιστορικό αναφέρεται Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου II υπό αγωγή. Κατά τον ενδοσκοπικό έλεγχο ρινός παρατηρήθηκε οίδημα βλεννογόνου, ελκώδεις βλάβες, νέκρωση βλεννογόνου με σχηματισμό εφελκίδων στο μέσο ρινικό πόρο αμφότερων των ρινικών θαλαμών. Στον απεικονιστικό έλεγχο (CT σπλαγχνικού κρανίου) διαπιστώνεται κατάληψη των κόλπων, διάβρωση αριστερής πτερυγοειδούς απόφυσης, μείζονος πτέρυγος σφηνοειδούς και τοιχώματος ιγμορείου σύστοιχα. Στην καλλιέργεια ταυτοποιήθηκε ο ζυγομύκητας Rhizomucor και η ιστολογική εξέταση ανέδειξε τη διείσδυση στοιχείων του μύκητα στον βλεννογόνο, θρομβώσεις, ισχαιμία και νέκρωση. Αντιμετωπίστηκε με συστηματική και τοπική αντιμυκητιασική αγωγή, διόρθωση της υποκείμενης ανοσοκαταστολής και χειρουργικό καθαρισμό επί μακροσκοπικώς υγιών ορίων. Η πάθηση θεραπεύτηκε πλήρως. Συμπέρασμα: Η πρόγνωση της νόσου είναι εξαιρετικά δυσμενής με ποσοστό θνητότητας να κυμαίνεται μεταξύ 20-80%. Συμπερασματικά τονίζεται πως η έγκαιρη διάγνωση, η φαρμακευτική και χειρουργική θεραπεία σε συνδυασμό με την αποκατάσταση της υποκείμενης ανοσοκαταστολής, αποτελούν το κλειδί μεταξύ ζωής και θανάτου. 44

47 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ EP12 ΡΙΝΟΣΠΟΡΙΔΙΩΣΗ, ΜΙΑ ΣΠΑΝΙΑ ΝΟΣΟΣ Φ. Γκούβελος, Γ. Μπόκοτα, Λ. Γιαμβριάς, Δ. Μυλωνά, Γ. Μυλωνάς, Μ. Φιλίππου Ω.Ρ.Λ. κλινική Γ.Ν.Θ.Π. «Η Παμμακάριστος» Εισαγωγή: Οι καταστάσεις που τείνουν να έχουν ως αποτέλεσμα το σχηματισμό βλεννογονοκήλης περιλαμβάνουν την απόφραξη του μετωπορρινικού κολπώματος και την παγίδευση βλεννογόνου. Αυτές είναι μετατραυματικές (ιατρογενείς ή μη), φλεγμονώδεις (χρόνιες ρινοκολπίτιδες με ή χωρίς πολύποδες) είτε προέρχονται λόγω νεοπλασμάτων των παραρρινίων κόλπων. Ο βλεννογόνος του μετωπιαίου έχει μεγαλύτερη τάση για σχηματισμό βλεννογονοκήλης, όπως και ο εγκολεασμός του στα τρήματα Breschet με επακόλουθη οστική διάβρωση και δυνητική επέκταση στο υποδόριο, ενδοκογχικό ή ενδοκρανιακό διάστημα. Εξαιρέσεις αποτελούν οι ιδιοπαθείς συμπτωματικές και μη. Το ιδιαίτερο ενδιαφέρον της παρουσίασης του συγκεκριμένου περιστατικού είναι η ασυμπτωματική συμπεριφορά ιδιοπαθούς ευμεγέθους βλεννογονοκήλης επί σειρά ετών με πρόπτωση αριστερού οφθαλμικού βολβού από 6μήνου. Παρουσίαση περιστατικού Ασθενής 66 ετών προσήλθε λόγω προοδευτικής πρόπτωσης αριστερού βολβού από εξαμήνου, χωρίς λοιπή συμπτωματολογία. Από το ατομικό ιστορικό δεν αναφέρεται τραυματισμός ή προηγηθείσα χειρουργική επέμβαση της περιοχής ούτε κάποια χρόνια φλεγμονή του ρινικού βλεννογόνου. Από την κλινική εξέταση και ενδοσκόπηση ρινός δεν προκύπτουν παθολογικά ευρήματα. Η οφθαλμολογική εκτίμηση ανέδειξε εξοίδηση αριστερού άνω βλεφάρου με πρόπτωση οφθαλμικού βολβού χωρίς διπλωπία ή μείωση της οπτικής οξύτητας. Η MRI παρουσίασε πλήρη κατάληψη του αριστερού μετωπιαίου κόλπου, των σύστοιχων πρόσθιων ηθμοειδών κυψελών από ευμεγέθη βλεννογονοκήλη με επέκταση στην αριστερή ρινική θαλάμη και συνοδό παρεκτόπιση του αριστερού έσω ορθού μυός και του σύστοιχου οφθαλμικού βολβού. Επί του παρόντος αντιμετωπίστηκε με ενδοσκοπική χειρουργική κατά DrafIIα διάνοιξη μετωπιαίου κόλπου και μαρσιποποίηση της βλεννογονοκήλης. Άμεσα μετεγχειρητικά επετεύχθη υποχώρηση της πρόπτωσης του οφθαλμικού βολβού και καλύτερο κοσμητικό αποτέλεσμα. Συμπεράσματα: Η ιδιοπαθής βλεννογονοκήλη του μετωπιαίου κόλπου αποτελεί σπάνια κλινική οντότητα, είναι συνήθως ασυμπτωματική, χρόνια εξελισσόμενη και οι ασθενείς προσέρχονται είτε με αισθητική παραμόρφωση είτε πολύ αργότερα με επιπλοκές ενδοκογχικές ή ενδοκράνιες. Η έγκαιρη διάγνωση και χειρουργική αντιμετώπιση είναι απαραίτητες για να επιτευχθεί ίαση και να αποφευχθούν οι επιπλοκές της νόσου. 45

48 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ EP13 Η ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΔΙΑΦΡΑΓΜΑΤΟΠΛΑΣΤΙΚΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΚΑΙ ΧΩΡΙΣ ΑΛΛΕΡΓΙΚΗ ΡΙΝΙΤΙΔΑ. ΜΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ. X. Μαίου, Α. Μπουρονίκου, Φ. Σαϊνη, Κ. Γιάγκας, Β. Λαχανάς, Ι. Μπιζάκης ΩΡΛ Κλινική, Π.Γ.Ν. Λάρισας Εισαγωγή: Η σκολίωση του ρινικού διαφράγματος και η αλλεργική ρινίτιδα συγκαταλέγονται στα συχνότερα αίτια δυσχέρειας ρινικής αναπνοής. Ο συνδυασμός τους μπορεί να επιβαρύνει περισσότερο τα συμπτώματα, κάνοντας διστακτικό το χειρουργό στην επιλογή των ασθενών αυτών για διαφραγματοπλαστική. Σκοπός & Μέθοδος: Σκοπός μας είναι να μελετήσουμε με μία προοπτική συγκριτική μελέτη την αποτελεσματικότητα της διαφραγματοπλαστικής σε ασθενείς με αλλεργική ρινίτιδα και να τη συγκρίνουμε με τα αποτελέσματα σε ασθενείς χωρίς αλλεργική ρινίτιδα που υποβάλλονται στην επέμβαση. Υλικό & Μέθοδος: Διενεργήθηκε μια προοπτική μελέτη σε ασθενείς οι οποίοι υπεβλήθησαν σε διαφραγματοπλαστική στην κλινική μας. Όλοι οι ασθενείς προεγχειρητικά υπεβλήθησαν σε prick tests για τη διάγνωση της αλλεργικής ρινίτιδας. Οι ασθενείς εκτιμήθηκαν προεγχειρητικά, 3 και 12 μήνες μετεγχειρητικά με τη δοκιμασία PNIF και τα ερωτηματολόγια SNOT-22 και NOSE. Αποτελέσματα: 85 ασθενείς, ηλικίας ετών υπεβλήθησαν σε διαφραγματοπλαστική, από τους οποίους οι 29 διαγνώστηκαν με αλλεργική ρινίτιδα. Τα PNIF, SNOT-22 και NOSE στους 3 και στους 12 μήνες μετεγχειρητικά βελτιώθηκαν σημαντικά (p<0.05) και στους αλλεργικούς και στους μη αλλεργικούς συγκριτικά με τις προεγχειρητικές τους τιμές. Η βελτίωση των PNIF, SNOT-22 και NOSE στις δύο ομάδες δεν είχε καμία σημαντική διαφορά (p>0.05) 3 και 12 μήνες μετά την επέμβαση. Συμπεράσματα: Η μελέτη μας δείχνει πως η βελτίωση των PNIF, SNOT-22 και NOSE μετά τη διαφραγματοπλαστική είναι ανεξάρτητη από την παρουσία αλλεργικής ρινίτιδας, συνεπώς η διαφραγματοπλαστική πρέπει να θεωρείται εξίσου αποτελεσματική επέμβαση και στους αλλεργικούς και στους μη αλλεργικούς ασθενείς. 46

49 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ EP14 ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ Η ΔΙΑΦΡΑΓΜΑΤΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ΤΗ ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΑΛΛΕΡΓΙΚΗΣ ΡΙΝΙΤΙΔΑΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΣΚΟΛΙΩΣΗ ΤΟΥ ΡΙΝΙΚΟΥ ΔΙΑΦΡΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΡΓΙΚΗ ΡΙΝΙΤΙΔΑ; ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ Α. Μπουρονίκου, Χ. Μαίου, Ν. Καλογρίτσας, Ι. Τουρσουνίδης, Ο. Καρύδα, Β. Λαχανάς, Χ. Σκουλάκης ΩΡΛ Κλινική, Π.Γ.Ν. Λάρισας Εισαγωγή: Ασθενείς με αλλεργική ρινίτιδα μπορεί να εμφανίζουν ταυτόχρονα σκολίωση ρινικού διαφράγματος, πράγμα που μπορεί να επιβαρύνει τη συμπτωματολογία τους. Η σταδιοποίηση κατά ARIA των ασθενών με αλλεργική ρινίτιδα αποτελεί βασικό εργαλείο για την αντιμετώπισή τους. Σκοπός & Μέθοδος: Σκοπός μας είναι να μελετήσουμε εάν η διαφραγματοπλαστική. μπορεί να επηρεάσει τη βαρύτητα και τη διάρκεια των συμπτωμάτων της ρινικής αλλεργίας, μεταβάλλοντας το στάδιο κατά ARIA, σε ασθενείς με σκολίωση ρινικού διαφράγματος και αλλεργική ρινίτιδα Υλικό & Μέθοδος: Διενεργήθηκε μια προοπτική μελέτη σε ασθενείς με αλλεργική ρινίτιδα, οι οποίοι υπεβλήθησαν σε διαφραγματοπλαστική. Οι ασθενείς προεγχειρητικά υπεβλήθησαν σε prick tests, σταδιοποιήθηκαν κατά ARIA και τους ζητήθηκε να συμπληρώσουν τα ερωτηματολόγια NOSE και SNOT-22. Ένα έτος μετεγχειρητικά, οι ασθενείς επανασταδιοποιήθηκαν κατά ARIA και τους ζητήθηκε ξανά η συμπλήρωση των ίδιων ερωτηματολογίων. Αποτελέσματα: Μελετήσαμε 31 ασθενείς, ηλικίας ετών (Μ.Ο:34 έτη). Σε κανέναν ασθενή δεν παρατηρήθηκε επιδείνωση του σταδίου. Σε 24 ασθενείς (77.4%) παρατηρήθηκε μείωση του στάδιου ARIA μετεγχειρητικά. Στους υπόλοιπους 7 ασθενείς (22.6%) το στάδιο κατά ARIA παρέμεινε αμετάβλητο, ενώ αξίζει να σημειωθεί πως 6 από τους 7 αυτούς ασθενείς προεγχειρητικά είχαν ήπια διαλείπουσα αλλεργική ρινίτιδα. Όλοι οι ασθενείς είχαν σημαντικά χαμηλότερο NOSE και SNOT-22 ένα έτος μετά την επέμβαση. Συμπεράσματα: Οι ασθενείς με αλλεργική ρινίτιδα που υποβάλλονται σε διαφραγματοπλαστική θα πρέπει να επανασταδιοποιούνται μετεγχειρητικά προκειμένου να ρυθμίζεται σωστότερα η αγωγή τους. Επιπρόσθετα προκύπτει πως η διαφραγματοπλαστική μπορεί να έχει θετική επίδραση στη βαρύτητα και στη διάρκεια των συμπτωμάτων της ρινικής αλλεργίας, συμβάλλοντας στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών. 47

50 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ EP15 Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΟΥ ΚΛΙΝΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ (CLINICAL AUDIT ) ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΡΙΝΟΡΡΑΓΙΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΩΡΛ ΚΛΙΝΙΚΗ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΛΑΡΙΣΑΣ Φ. Σαίνη, Α. Σακελλαρίου, Χ. Κοραής, Μ. Μασμανίδου, Χ. Σκουλάκης, Β. Λαχανάς ΩΡΛ Κλινική, Π.Γ.Ν. Λάρισας Εισαγωγή: Ο Κλινικός έλεγχος (clinical audit) είναι μία διαδικασία ποιοτικής βελτίωσης των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας. Επιτυγχάνεται μέσω της συστηματικής ανασκόπησης των πρακτικών που εφαρμόζονται στην καθημερινή κλινική πράξη,της σύγκρισής της με τα διεθνώς αναγνωρισμένα βιβλιογραφικά δεδομένα και κατευθυντήριες οδηγίες,την πρόταση αλλαγών στην κλινική πράξη και τον επανέλεγχο της αποτελεσματικότητας των αλλαγών. Σκόπος & Μέθοδος: Η βελτίωση της αντιμετώπισης των ρινορραγιών. Υλικό & Μέθοδος: Για να πραγματοποιηθεί το clinical audit, αναδρομικά έγινε ανάλυση όλων των δεδομένων σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης των ρινορραγιών στην κλινική μας τα τελευταία 5 έτη. Ανασκοπήθηκε η βιβλιογραφία, επιλέχθηκε το DUNDEE Protocol, το οποίο και εφαρμόστηκε προοπτικά για 1 έτος σε όλους τους ασθενείς με ρινορραγία. Τα αποτελέσματα καταγράφηκαν και συγκρίθηκαν με τα δεδομένα των προηγουμένων ετών. Αποτελέσματα: Συνολικά αντιμετωπίστηκαν 384 ασθενείς με ρινορραγία (333 ενήλικες/51 παιδιά). Το ποσοστό της συστηματικής αναζήτησης της εστίας ήταν 72,9% (83,4% επιτυχής αντιμετώπιση αυτής) έναντι 16,7%( ). Καλύτερη μέθοδος αντιμετώπισης ήταν ο καυτηριασμός, με ποσοστό 57,3% στο τεπ και 44,3% στους νοσηλευόμενους έναντι 17,7%( ), με μικρότερο ποσοστό υποτροπών(3,6%), ενώ ανεδείχθει αποτελεσματικότερη μέθοδος σε ασθενείς που λαμβαναν αντιαιμοπεταλιακά (44,3%). O μέσος χρόνος πωματισμού μειώθηκε σε διάρκεια 2,1 ημέρες ( : μέση διάρκεια 4,6 ημέρες). Δεν παρατηρήθηκε στους ασθενείς με πωματισμό στατιστικά σημαντική συσχέτιση μεταξύ χρόνου παραμονής πωματισμού, λήψης αντιαιμοπεταλιακών αντιπηκτικών και υποτροπής ρινορραγίας. Η μείωση του χρόνου παραμονής του πωματισμού δεν συνοδεύτηκε από αύξηση των υποτροπών (αντιθέτως υπήρχε μείωση). Συμπεράσματα: Με την εφαρμογή του κλινικού ελέγχου στην αντιμετώπιση των ρινορραγιών επιτυγχάνεται βελτίωση των παρεχομένων υπηρεσιών υγείας, μικρότερη νοσηρότητα και μείωση του κόστους. 48

51 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ EP16 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ ΣΕ ΑΛΛΕΡΓΙΟΓΟΝΑ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΑΛΛΕΡΓΙΚΗ ΡΙΝΙΤΙΔΑ ΣΤΗΝ ΘΕΣΣΑΛΙΑ K. Γιάγκας, Ν. Καλογρίτσας, Ι. Παπαδοπούλου, Β. Πλίτσης, Β. Λαχανάς, Ι. Μπιζάκης ΩΡΛ Κλινική, Π.Γ.Ν. Λάρισας Εισαγωγή: Η αλλεργική ρινίτιδα (ΑΡ) αποτελεί μία σημαντική ασθένεια, λόγω της υψηλής επίπτωσης στο γενικό πληθυσμό και της επίδρασής της στην ποιότητα ζωής. Σκοπός & Μέθοδος: Σκοπός της εργασίας είναι η μελέτη της επιδημιολογίας των αερομεταφερόμενων αλλεργιογόνων στη Θεσσαλία,η επίπτωση της αλλεργικής ρινίτιδας στον πληθυσμό της περιοχής αυτής και η σύγκριση με τη σχετική βιβλιογραφία. Υλικό & Μέθοδος: Μελετήθηκαν αναδρομικά τα καταγεγραμμένα δεδομένα των ασθενών στη βάση δεδομένων του Ρινολογικού Ιατρείου, δηλαδή το ατομικό ιστορικό και η αναφερόμενη συμπτωματολογία τους, η κλινική ΩΡΛ εξέταση κυρίως, οι δερματικές δοκιμασίες αλλεργίας (Skin Prick Tests) σύμφωνα με τα προτεινόμενα από το Global Allergy and Asthma European Network αλλεργιογόνα. Αποτελέσματα: Από το 2012 έως το 2016 εξετάστηκαν 636 ασθενείς, 324 άρρενες και 312 θήλεις. Η ηλικία τους ήταν από 4 έως 84 ετών (μέσος όρος 41 έτη). Διαγνώσθηκε αλλεργική ρινίτιδα σε 280 εξεταζόμενους (44%).Τα αποτελέσματα κατά βαρύτητα της νόσου κατά ARIA 2008 (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma) ήταν:169 ασθενείς (60,4%) με μέτρια/σοβαρή εμμένουσα ΑΡ, 32 (11,4%) μέτρια/σοβαρή διαλείπουσα ΑΡ, 46 (16,5%) ήπια εμμένουσα ΑΡ και 33 (11,7%) ήπια διαλείπουσα ΑΡ. Το πιο κοινό αλλεργιογόνο ήταν τα αγρωστώδη (mixed grass) με 112 ασθενείς (40% των αλλεργικών, 17,6% των εξετασθέντων). Συμπέρασμα: Από τα αποτελέσματα της μελέτης προκύπτουν ενδιαφέροντα επιδημιολογικά δεδομένα για την περιοχή μας, όσον αφορά τα συνήθη αλλεργιογόνα της καθώς και στοιχεία για την επίπτωση και τη βαρύτητα της νόσου στη Θεσσαλία. 49

52 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ EP17 ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΤΗΣ ΥΠΑΡΞΗΣ ΒΑΚΤΗΡΙΑΚΩΝ ΒΙΟΥΜΕΝΙΩΝ ΣΤΟ ΡΙΝΙΚΟ ΒΛΕΝΝΟΓΟΝΟ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΧΡΟΝΙΑ ΡΙΝΟΚΟΛΠΙΤΙΔΑ, ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΣΥΝΕΣΤΙΑΚΟΥ ΛΕΙΖΕΡ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΟΥ Β. Σοφοκλέους 1, Μ. Ζαχαριάδης 2, Ε. Κυροδήμος 1, Μ. Σαγνού 2, Μ. Κατωτομιχελάκης 3, Ι. Γιωτάκης 4, Ι. Σέγγας 1, Β. Δανιηλίδης 5 1 Α ΩΡΛ Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Γ.Ν.Α. «Ιπποκράτειο» 2 Ινστιτούτο Βιοεπιστημών & Εφαρμογών, ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» 3 Πανεπιστημιακή ΩΡΛ Κλινική ΔΠΘ, Π.Γ.Ν. Αλεξανδρούπολης 4 Β ΩΡΛ Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Π.Γ.Ν. «Αττικόν» 5 ΩΡΛ Κλινική Πανεπιστημίου Πατρών, Π.Γ.Ν. Πατρών Τα βακτηριακά βιοϋμένια (biofilms) αποτελούν καλά οργανωμένες κοινότητες προκαρυωτικών οργανισμών, ενσωματωμένων σε ένα αυτοπαραγώμενο εξωκυττάριο πολυμερικό στρώμα, προσκολλημένων στέρεα σε αδρανείς ή ζώσες επιφάνειες. Ο εντελώς διαφορετικός μεταβολισμός των οργανωμένων σε βιοϋμένια βακτηρίων και οι μηχανικές/φυσικές ιδιότητές του σύνθετου αυτού συσσωματώματός τους, τα προστατεύουν από τους μηχανισμούς άμυνας του ξενιστή και τα καθιστούν μέχρι και 1000 φορές πιο ανθεκτικά στους διάφορους αντιμικροβιακούς παράγοντες σε σχέση με τα αντίστοιχα πλαγκτονικά βακτήρια. Μέχρι και 60% των λοιμώξεων στον ανθρώπινο οργανισμό πιστεύεται πλέον ότι σχετίζονται με το σχηματισμό βιοϋμενίων. Ως προς την σχέση τους με τη Χρόνια Ρινοκολπίτιδα, τα βιοϋμένια θεωρούνται πλέον ως πιθανός αιτιολογικός παράγοντας καθώς η παρουσία τους στο ρινικό βλεννογόνο έχει συσχετιστεί με βαρύτερη κλινική εικόνα, εντονότερου βαθμού οστεΐτιδα στο υποκείμενο οστό και δυσμενέστερη μετεγχειρητική πορεία. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η τεκμηρίωση (για πρώτη φορά στον Ελλαδικό χώρο) της ύπαρξης βακτηριακών βιοϋμενίων στο ρινικό βλεννογόνο ασθενών που υποβάλλονται σε Ενδοσκοπική Χειρουργική. Αναλύουμε συνοπτικά την ερευνητική μας μεθοδολογία (λήψη δειγμάτων, επεξεργασία, ειδικές χρωστικές, μικροσκόπηση και κριτήρια αναγνώρισης βιοϋμενίων) και παρουσιάζουμε τις πρώτες, εντυπωσιακές εικόνες από το συνεστιακό λέιζερ μικροσκόπιο. Η εργασία αυτή αποτελεί ουσιαστικά τμήμα μιας μεγαλύτερης μελέτης που θα επιχειρεί τη συσχέτιση των πιο πάνω δεδομένων με μια σειρά από παραμέτρους που αφορούν την νόσο, όπως π.χ. τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων, τα απεικονιστικά ευρήματα, το επίπεδο ποιότητας ζωής και τη φορεία του S.aureus στους μυκτήρες. Μια βαθύτερη κατανόηση της σχέσης των βιοϋμενίων με τη Χρόνια Ρινοκολπίτιδα αναμένεται να οδηγήσει μελλοντικά σε καινούργιες, πιο αποτελεσματικές θεραπευτικές στρατηγικές. 50

53 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ EP18 ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΡΙΝΙΚΗΣ ΒΑΛΒΙΔΑΣ: ΑΙΤΙΑ, ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Λ. Γιαμβριάς, Δ. Μυλωνά, Φ. Γκούβελος, Γ. Μυλωνάς, Γ. Μπόκοτα, Μ. Φιλίππου ΩΡΛ Κλινική Ν.Θ.Π. «Η Παμμακάριστος», Αθήνα Εισαγωγή: Ως εξωτερική ρινική βαλβίδα περιγράφεται η περιοχή που αφορίζεται από το ουριαίο τμήμα των άνω πλαγίων χόνδρων, τα ρινικά πτερύγια, το απιοειδές στόμιο και, κατά τη μέση γραμμή, το διάφραγμα και τη στυλίδα. Η δυσλειτουργία του ανωτέρω ανατομικού σχηματισμού εκδηλώνεται με σημεία ρινικής απόφραξης. Σκοπός: Ανασκόπηση του προβλήματος ανεπάρκειας της εξωτερικής ρινικής βαλβίδας από πλευράς παθοφυσιολογίας και τρόπων αντιμετώπισης αυτού. Υλικό & Μέθοδος: Αναζητήσαμε στο PudMeb δημοσιευμένες στα αγγλικά βιβλιογραφικές ανασκοπήσεις με όρους κλειδιά external nasal valve, incompetence, deficiency, pathophysiology, treatment. Αποτελέσματα: Το μέγεθος κάθε ρινικού αεραγωγού εξαρτάται όχι μόνο από το εύρος και το περίγραμμα του ρινικού διαφράγματος και των κάτω ρινικών κογχών, αλλά και από τη θέση και τη σταθερότητα του πλαγίου ρινικού τοιχώματος υπό τις αλλαγές πίεσης που συμβαίνουν κατά τη δυναμική διαδικασία της ρινικής αναπνοής. Κάθε αδυναμία των άνω ή κάτω (πτερυγιαίων) πλαγίων χόνδρων ή των υπερκείμενων ιστών, μπορεί να επηρεάσει δραστικά την ικανότητα πρόσληψης επαρκούς όγκου αέρα, και μπορεί να είναι πρωτοπαθής (συγγενής) ή δευτεροπαθής (επίκτητη λόγω τραυματισμού ή προηγούμενου ιατρικού χειρισμού στην περιοχή). Η διόρθωση έγκειται κατά κύριο λόγο, στη χρήση χειρουργικών τεχνικών και ποικίλων μοσχευμάτων στα πλαίσια ρινοπλαστικής ή/και πλαστικής ρινικού διαγράγματος με ή χωρίς αποκατάσταση πιθανής ανατομικής ανωμαλίας ή υπερτροφίας των κάτω ρινικών κογχών. Συμπεράσματα: Η ανεπάρκεια της εξωτερικής ρινικής βαλβίδας μπορεί να αποτελεί σημαντική αιτία δυσχερούς ρινικής αναπνοής για τον ασθενή. Η χειρουργική διόρθωση αποτελεί στις πλείστες των περιπτώσεων την αποτελεσματικότερη λύση, εφ οσον όμως αντιμετωπιστούν και άλλα πιθανά αίτια ρινικής δυσχέρειας (σκολίωση ρινικού διαφράγματος, υπερτροφία κάτω ρινικών κογχών, κλπ). 51

54 Τελικό Προγραμμα Ευρετηριο συγγραφεων Ονοματεπώνυμο...Αριθμός Εργασίας Αβουζουκλίδου Δ... E-poster 19 Αλεξάνδρου Α.... EA02, EA03, E-poster 01, E-poster 02 Ανδρουλάκης Μ.... EA05 Βαζαίου Ε.... E-poster 02 Βαλσαμίδης Κ... E-poster 09 Βλάχος Ν.... EA10, E-poster 07 Βλάχτσης Κ.... E-poster 03, E-poster 05 Βλάχτσης Κ.... EA06, EA07 Βούργα Ε.... E-poster 04 Βροχίδης Π... EA09, E-poster 03, E-poster 05 Γάτσιος Γ... E-poster 02 Γερονάτσιος Κ.... EA06, EA08, EA09, E-poster 05 Γιάγκας Κ.... E-poster 13, E-poster 16 Γιαμβριάς Λ.... E-poster 12, E-poster 18 Γιδαράκου Μ.... E-poster 10, E-poster 11 Γιωτάκης Ε.... EA12, E-poster 08 Γιωτάκης Ι.... E-poster 08, E-poster 17 Γκλέτσου Ε... EA01 Γκούβελος Φ.... E-poster 12, E-poster 18 Γλυνάτσης Μ.... EA03 Γουγούσης Σ... EA08, EA09, E-poster 05 Δανιηλίδης Β.... E-poster 17 Ζαχαριά Β.... E-poster 19 Ζαχαριάδης Μ.... E-poster 17 Ζαχαριουδάκη Ε.... EA11, E-poster 10, E-poster 11 Ζιόβα Α.... EA11 Ηλιάδου Ε... EA02, EA03 Καλογρίτσας Ν... E-poster 14, E-poster 16 Καραγεώργος Γ.... EA03, E-poster 01 Καρακώστας Ε.... E-poster 06 Καραμαγκιόλας Σ... EA12, E-poster 08 Καρασμάνης Η.... E-poster 19 Καρατζιάς Γ.... EA05 Καρατζόγλου Δ.... EA07 Καριωτάκη Χ.... EA01 Καρύδα Ο.... E-poster Ονοματεπώνυμο...Αριθμός Εργασίας Κατωτομιχελάκης Μ..E-poster 17 Κέσογλου Ζ... EA06, EA07, E-poster 03 Κεφαλογιάννη Θ.... E-poster 06 Κόλλια Π... E-poster 04 Κοραής Χ.... E-poster 15 Κουγιού Ε.Χ.... EA10, E-poster 07 Κυρόδημος Ε.... E-poster 17 Κωνσταντινίδου Α.. E-poster 19 Λαχανάς Β.... E-poster 13, E-poster 14, E-poster 15, E-poster 16 Λιάπη Α.... EA10, E-poster 07 Λίτινας Ε... E-poster 06 Μαγγανάρης Α... E-poster 19 Μαίου Χ.... E-poster 13, E-poster 14 Μανιατάκος Β... E-poster 10 Μανιτσοπούλου Μ.. EA05 Μαρίνου Α.... E-poster 10, E-poster 11 Μαρίνου Α.... EA11 Μασμανίδου Μ... E-poster 15 Μουμουλίδης Π.... E-poster 02 Μπάρκουλας Ε.... EA10, E-poster 07 Μπεσλή Ι... EA08, EA09, E-poster 05 Μπιζάκης Ι.... E-poster 13, E-poster 16 Μπόκοτα Γ.... E-poster 12, E-poster 18 Μπουκουβάλας Β... EA05 Μπουρονίκου Α.... E-poster 13, E-poster 14 Μπούτσικου Α.... E-poster 04 Μυλωνά Δ.... E-poster 12, E-poster 18 Μυλωνάς Γ.... E-poster 12, E-poster 18 Νικολάου Α... EA06, EA07, EA08, EA09, E-poster 03, E-poster 05 Νικολάου Γ.... E-poster 11 Νταβίλης Δ.... EA02, EA03, E-poster 01, E-poster 02 Ντάλλα Ζ.... EA01 Οικονομίδης Ι... EA03, E-poster 01 Π. Μουμουλίδης... E-poster 01 Παθιάκη Ε... EA01

55 Τελικό Προγραμμα Ονοματεπώνυμο...Αριθμός Εργασίας Πανάρας Ι.... EA01 Παπαδοπούλου Ι.... E-poster 16 Παπαργυρίου Ε.Γ.... E-poster 10, E-poster 11 Παπασπύρου Γ.... EA04 Παπαχαραλάμπους Γ.. EA02, E-poster 01, E-poster 02 Παπουλιάκος Σ... EA11, E-poster 10, E-poster 11 Παππά Ε.... EA10 Πλίτσης Β.... E-poster 16 Ποθητός Μ.... E-poster 07 Πούλιου Δ EA11 Ραχωβίτσας Δ.... E-poster 09 Ρούντι Α.... EA12, E-poster 08 Σαγνού Μ.... E-poster 17 Σαϊνη Φ... E-poster 13, E-poster 15 Σακελλαρίου Α... E-poster 15 Σαρατσιώτης Α.... EA02 Ονοματεπώνυμο...Αριθμός Εργασίας Σέγγας Ι.... E-poster 17 Σημαντηράκης Χ.... E-poster 06 Σκουλάκης Χ.... E-poster 14, E-poster 15 Σκούμπας Ι.... EA08, E-poster 05 Σκούρας Αθ.... E-poster 19 Σουρλά Α.... E-poster 04 Σοφοκλέους Β.... E-poster 17 Σωτηρούδη Σ.... EA06, EA07, E-poster 03 Τζανακάκης Μ.... EA12 Τιτέλης Κ.... E-poster 09 Τουρσουνίδης Ι.... E-poster 14 Τριαρίδης Σ... E-poster 09 Φιλίππου Μ.... E-poster 12, E-poster 18 Χαλκιαδάκη Ε.... E-poster 06 Χαλκιαδάκης Β.... EA05 Χριστόπουλος Γ.... EA02 Χρυσοβέργης Α.... E-poster 04 Χρυσούλη Κ EA12, E-poster 08 53

56 ΡΙΝΙΚΟ ΣΤΟΜΙΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΗΛΙΚΙΕΣ ΝΕΑΣ ΓΕΝΙΑΣ ΦΙΑΛΙΔΙΟ ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΗΣ ΠΙΕΣΗΣ & ΡΟΗΣ ΓΙΑ ΙΔΑΝΙΚΟ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟ ΤΑΧΕΙΑ ΜΕΤΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΑΧΕΙΑ ΕΠΟΥΛΩΣΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟ ΚΑΙ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ, ΑΝΩ ΤΩΝ 4 ΕΤΩΝ ΙΔΑΝΙΚΟ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΦΛΕΓΜΟΝΕΣ ΤΟΥ ΡΙΝΙΚΟΥ ΒΛΕΝΝΟΓΟΝΟΥ

57 ΠΟΣΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΕΙΝΑΙ Η ΕΠΟΥΛΩΣΗ ΤOY ΡΙΝΙΚOY ΒΛΕΝΝΟΓΟΝOY; YAΛΟΥΡΟΝΙΚΟ ΟΞΥ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΝΑΠΛΑΣΤΙΚΗΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΕΠΙΘΗΛΙΟΥ ΤΟΥ ΡΙΝΙΚΟΥ ΒΛΕΝΝΟΓΟΝΟΥ. ΕΠΟΥΛΩΣΗ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΩΝ ΤΟΥ ΡΙΝΙΚΟΥ ΒΛΕΝΝΟΓΟΝΟΥ. ΜΑΚΡΑΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ ΕΝΥΔΑΤΩΣΗ ΤΟΥ ΡΙΝΙΚΟΥ ΒΛΕΝΝΟΓΟΝΟΥ ΚΑΙ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΑΝΤΟΧΗΣ ΤΟΥ. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΞΗΡΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΡΙΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΗ ΤΟΥ ΚΝΗΣΜΟΥ, ΤΟΥ ΕΡΕΘΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΑΥΣΟΥ. EFFECT OF SODIUM HYALURONATE ON MUCOCILIARY CLEARANCE AFTER FUNCTIONAL ENDOSCOPIC SINUS SURGERY. Section of Otolaryngology, Department Basic Medical Science of Neuroscience and Sensory Organs, University of Bari, Italy Section of Otolaryngology, Figlie di San Camillo Hospital, Cremona, Italy SUMMARY Background: To determine the effect of intranasal sodium hyaluronate on mucociliary clearance time following functional endoscopic sinus surgery in patients with nasal polyposis. Study Design: Randomized, controlled, blinded study. Methods: Thirty-six patients with grade II nasal polyposis undergoing functional endoscopic sinus surgery received intranasal sodium hyaluronate 9mg twice daily or saline for 30 days commencing on the second day after surgery. Ciliary mucous transport time was assessed using charcoal powder and saccharin administered during rhinoscopy. Other outcomes included changes in symptoms, endoscopic appearance of the nasal mucosa, and tolerability. Results: Patients receiving sodium hyaluronate had a significantly faster mucociliary clearance time at 1 month compared with controls (14,3 2.5 vs minutes; p=0.000) Furthermore, sodium hyaluronate recipients experienced a lower incidence of rhinorrhea, less nasal obstruction and a lower incidence of exudate on endoscopy than control subjects at 1 month (all p<0.05). Sodium hyaluronate was well tolerated in patients following functional endoscopic sinus surgery. Conclusion: The use of intranasal sodium hyaluronate in patients undergoing functional endoscopic sinus surgery for nasal polyposis augmented the improvement in mucociliary clearance observed following this procedure & improved several clinical & endoscopic parameters. These data provide encouraging evidence of the beneficial effects of sodium hyaluronate in the care of patients undergoing functional endoscopic sinus surgery.

58 Τελικό Προγραμμα ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

59

60 High dose - High level amoxicillin & clavulanic Sachets ( )mg x 12 Tablets ( )mg x 12 Για συνταγογραφικές πληροφορίες, συμβουλευτείτε την ΠΧΠ ή απευθυνθείτε στην εταιρεία. ELPEN A.E. Φαρμακευτική Βιομηχανία Λεωφ. Μαραθώνος 95 Πικέρμι Αττικής Τηλ.: Γραφεία Επιστημονικής Ενημέρωσης Παπαδιαμαντοπούλου 41, Αθήνα Τηλ.: & 714 Fax: marketing@elpen.gr ELPEN Pharma GmbH Bismarckstr. 63, Berlin, Germany Tel.: +49 (0) info@elpen-pharma.de Τμήμα Consumer Health Care Λεωφ. Μαραθώνος 95, Πικέρμι Αττικής Τηλ.: farmakeia@elpen.gr flyingcolours FUG 4/2017