Χρηµατοδοτικοί Μηχανισµοί και Βέλτιστες Πρακτικές

Transcript

1 Χρηµατοδοτικοί Μηχανισµοί και Βέλτιστες Πρακτικές Καθ. Ιωάννης Ψαρράς Συνέδριο: ίκτυο Ενεργειακών ήµων Ελλάδος - Μετάβαση: Η ώρα µετά την εξάντληση του λιγνίτη 09 Ιουλίου 2012, Πτολεμαΐδα

2 Περιεχόµενα Α. Ενεργειακή Πολιτική Β. erenet: Εισαγωγή & Συµβολή Γ. Χρηµατοδοτικοί Μηχανισµοί. Βέλτιστες Πρακτικές

3 A. Ενεργειακή Πολιτική (1/2) -20% -20% 100% +20% Επίπεδα εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου Ενεργειακή κατανάλωση 8,5% ΑΠΕ στο ενεργειακό µίγµα

4 A. Ενεργειακή Πολιτική (2/2) Προώθηση της ενεργειακής πολιτικής του σε τοπικό επίπεδο µέσω του «Συµφώνου των ηµάρχων». Ανάγκη έµφασης και σε αγροτικές περιοχές για την επίτευξη του στόχου, καθώς διαθέτουν αξιοσηµείωτο δυναµικό ΑΠΕ και ΕΞΕΝ, και σηµαντικά λιγότερους διαθέσιµους πόρους. Θέσπιση κατάλληλων χρηµατοδοτικών µηχανισµών και µέτρων για την υποστήριξη του Συµφώνου, όπως το πρόγραµµα Intelligent Energy for Europe.

5 Β. erenet: Εισαγωγή και Συµβολή (1/3) ράση: Ενεργειακό ίκτυο Αγροτικών Περιοχών Μάθησης για ράση (erenet), υπό την αιγίδα του προγράµµατος Intelligent Energy for Europe, ιάρκεια: 01/07/ /12/2013, Συντονιστής: ΕΣΑ ΕΜΠ.

6 Β. erenet: Εισαγωγή και Συµβολή (2/3) Κοινότητες Μάθησης Αµύνταιο - Ελλάδα Asenovgrad - Βουλγαρία Judenburg - Αυστρία Sertã - Πορτογαλία Dugo Selo - Κροατία Sveta Nedelja - Κροατία Learning Communities PT SERTÃ Experienced Communities Έµπειρη Κοινότητα Neumarkt Γερµανία DE NEUMARKT HR Learning Communities JUDENBURG AT DUGO SELO SVETA NEDELJA ASENOVGRAD BG Learning Communities AMYNTAIO GR

7 Β. erenet: Εισαγωγή και Συµβολή (3/3) Ανάπτυξη προσαρµοσµένων Σ ΑΕ για τις 6 κοινότητες µάθησης erenet Προσδιορισµός ελκυστικών προτάσεων ΑΠΕ/ΕΞΕΝ, εξελισσόµενων σε κατάλληλα προς χρηµατοδότηση έργα και υπαγωγή αυτών σε εθνικά ή Ευρωπαϊκά χρηµατοδοτικά προγράµµατα, Ενδυνάµωση των ικανοτήτων στις κοινότητες, µε τη διενέργεια εκπαιδευτικών σεµιναρίων και ηµερίδων, παροχή εκπαιδευτικού υλικού και ανάλογων οδηγών, Συνεισφορά στους εθνικούς και Ευρωπαϊκούς στόχους, µειώνοντας τις εκποµπές αερίων του θερµοκηπίου, µέσω των έργων ΑΠΕ/ΕΞΕΝ, Απλοποίηση της διαδικασίας ανάπτυξης και ελέγχου των Σ ΑΕ, συνεισφέροντας στον επιτυχή έλεγχο των Σ ΑΕ, Οργάνωση ηµερίδων πληροφόρησης για τις ευκαιρίες χρηµατοδότησης των έργων στις κοινότητες µάθησης.

8 Γ. Χρηµατοδοτικοί Μηχανισµοί (1/10) Ίδια Κεφάλαια του ήµου Χρηµατοδότηση µέσω µετοχικού (ή ιδίου) κεφαλαίου: Οι επενδυτές αξιοποιούν τις ίδιες δυνατότητές τους, χωρίς να χρησιµοποιούν κεφάλαια τρίτων. Απλή Επένδυση. Ανανεούµενο κεφάλαιο. Κεφάλαιο του οποίου τα εισοδήµατα παραµένουν διαθέσιµα για να χρηµατοδοτήσουν τις συνεχιζόµενες δραστηριότητές του, χωρίς τον περιορισµό του οικονοµικού έτους. Εσωτερική Ανάθεση( Intracting ). Ανανενούµενο κεφάλαιο το οποίο ακολουθεί την ιδέα της συµβατικής ανάθεσης, αλλά λειτουργεί αποκλειστικά µε τα κεφάλαια προϋπολογισµού του δήµου (δήµος ως Εταιρεία Ενεργειακών Υπηρεσιών - ΕΕΥ). 8

9 Γ. Χρηµατοδοτικοί Μηχανισµοί (2/10) Άµεσες επιδοτήσεις (π.χ. Άτοκα τραπεζικά δάνεια, κλπ). Ίδιοι / Τοπικοί Πόροι Φορολόγηση ή άλλα οικονοµικά κίνητρα (φόρος υπεραξίας, φόρος ιδιοκτησίας, ΦΠΑ και επιταχυνόµενη ή δωρεάν απόσβεση). Οµαδική αγορά: Οµαδικές αγορές που οδηγούν σε χαµηλότερα κόστη. ηµοτικά οµόλογα: Συγκέντρωση µετοχικών κεφαλαίων για ένα δήµο µέσω της έκδοσης οµολόγων. Εθελοντικές συµφωνίες. 9

10 Γ. Χρηµατοδοτικοί Μηχανισµοί (3/10) Εξωτερικές Πηγές Χρηµατοδότησης Χρηµατοδοτικά Ιδρύµατα ανεισµός: Οι επενδυτές δανείζονται το απαραίτητο κεφάλαιο, είτε µε µορφή δανείου, είτε µε έκδοση µετοχών. Ευρωπαϊκά Προγράµµατα Ευρωπαϊκά κονδύλια διαχειριζόµενα σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο. Ευρωπαϊκά κονδύλια κεντρικά διαχειριζόµενα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. 10

11 Γ. Χρηµατοδοτικοί Μηχανισµοί (4/10) Ευρωπαϊκά Κονδύλια ιαχειριζόµενα σε Εθνικό & Περιφερειακό Επίπεδο Ευρωπαϊκό Ταµείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), όπου το 4% των κονδυλίων του ΕΤΠΑ για κάθε κράτος µέλος απευθύνεται στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και τη χρήση ενέργειας από ανανεώσιµες πηγές στις υπάρχουσες κατοικίες, Κοινή Ευρωπαϊκή Υποστήριξη για Βιώσιµες Επενδύσεις σε Αστικές Περιοχές (JESSICA). Τα κράτη µέλη ή οι περιφέρειες µπορούν να χρησιµοποιήσουν τα διαρθρωτικά ταµεία για να πραγµατοποιήσουν επιστρεπτέες επενδύσεις σε έργα στο πλαίσιο ενός ολοκληρωµένου σχεδίου για βιώσιµη αστική ανάπτυξη, Πρόγραµµα συνεργασίας INTERREG IV A. Υποστήριξη της διασυνοριακής συνεργασίας µεταξύ όλων των χωρών της ΕΕ. υνατότητες χρηµατοδότησης πιλοτικών δράσεων, Προγράµµατα συνεργασίας INTERREG IV B. Χρηµατοδότηση πιλοτικών έργων, προετοιµασία επενδύσεων και περιορισµένες επενδύσεις. 11

12 Γ. Χρηµατοδοτικοί Μηχανισµοί (5/10) Ευρωπαϊκά Κονδύλια Κεντρικά ιαχειριζόµενα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ιαπεριφερειακή συνεργασία (INTERREG IV C). Εστίαση αυστηρά σε περιορισµένες πιλοτικές πρωτοβουλίες, π.χ. δοκιµή µεθοδολογιών και εργαλείων. εν παρέχεται στήριξη σε επενδυτικές δραστηριότητες, Πρόγραµµα Ευφυής Ενέργεια - Ευρώπη (ΙΕΕ): Εργαλείο χρηµατοδοτικής δράσης µε στόχο µια ενεργειακά ευφυέστερη Ευρώπη. Χρηµατοδότηση µέχρι το 75% του κόστους των επιλέξιµων σχεδίων, δε χρηµατοδοτεί επενδύσεις, Πρόγραµµα Οικονοµικής Στήριξης Τοπικών Ενεργειακών Επενδύσεων (MLEI). Πρόγραµµα τεχνικής υποστήριξης στα πλαίσια του ΙΕΕ. Χρηµατοδοτεί κατά 75% την προετοιµασία µελετών (ύψους τουλάχιστον ) για την αναζήτηση δανείου, που µε συντελεστή µόχλευσης > 15 να οδηγούν σε τουλάχιστον 6 εκ. επενδύσεις. ε χρηµατοδοτεί επενδύσεις σε εξοπλισµό. Μηχανισµός ELENA. Επιδοτήσεις για τεχνική βοήθεια σε τοπικά ενεργειακά προγράµµατα (90% χρηµατοδότηση). Για επενδύσεις άνω των 50 εκ., µε συντελεστή µόχλευσης τουλάχιστον

13 Γ. Χρηµατοδοτικοί Μηχανισµοί (6/10) Ευρωπαϊκά Κονδύλια Κεντρικά ιαχειριζόµενα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ευρωπαϊκό Ταµείο Ενεργειακής Απόδοσης (EEE-F). Ιδρύθηκε το 2011 επικεντρώνοντας κυρίως στη χρηµατοδότηση έργων ενεργειακής αποδοτικότητας, που να επιτυγχάνουν εξοικονοµήσεις τουλάχιστον 20%, καθώς και στη χρηµατοδότηση δευτερευόντως έργων ΑΠΕ µικρής κλίµακας, και καθαρών αστικών µεταφορών, Πρωτοβουλία για τη Βιώσιµη Ενέργεια. Ενίσχυση στα έργα των δήµων για τη βιώσιµη ενέργεια στις χώρες στις οποίες λειτουργεί η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, σε τοµείς παρέµβασης όπως δηµοτικές ενεργειακές υποδοµές, µεταφορές, αγορά άνθρακα, κλπ, 7 ο Πρόγραµµα Πλαίσιο. Επιχορηγήσεις προς ερευνητικούς φορείς σε ολόκληρη την Ευρώπη και εκτός αυτής, για τη συγχρηµατοδότηση προγραµµάτων έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης. 13

14 Γ. Χρηµατοδοτικοί Μηχανισµοί (6/10) Χρηµατοδότηση Από Τρίτους (ΧΑΤ) Μίσθωση (Leasing): Επιτρέπει στις εταιρείες να µισθώνουν περουσιακά στοιχεία, αντί να δανείζονται για να τα αποκτήσουν. Πίστωση από προµηθευτές: Κατά την αγορά εξοπλισµού, οι δήµοι εξοφλούν σε σύντοµο Χρηµατοδότηση (Τράπεζες, κλπ) Τελικός Χρήστης ΑΠΕ&ΕΞΕΝ ΧΑΤ ΕΕΥ Προµηθευτές εξοπλισµού χρονικό διάστηµα. 14

15 Γ. Χρηµατοδοτικοί Μηχανισµοί (8/10) Χρηµατοδότηση Από Τρίτους (ΧΑΤ) Λειτουργία ΕΕΥ Λογαριασµός Ενέργειας Ενεργειακή Εξοικονόµηση Εξοικονόµηση Χρήστη Εξοικονόµηση ΕΕΥ Πληρωµή του Έργου Λογαριασµός Ενέργειας Εξοικονόµηση του Χρήστη Λογαριασµός Ενέργειας Πριν Κατά τη διάρκεια Μετά Έναρξη Έργου & Υπογραφή Συµβολαίου 15

16 Γ. Χρηµατοδοτικοί Μηχανισµοί (9/10) Χρηµατοδότηση Από Τρίτους (ΧΑΤ) Τελικός Χρήστης Συµβόλαιο Υπηρεσία Πληρωµή Σύµβαση Απόδοσης (Συµµετοχή στα Εξοικονοµούµενα) Χρηµατοδότηση ΕΕΥ Πληρωµή Τράπεζα Ρίσκο Απόδοσης και Χρηµατοπιστωτικό Πηγή: Federation of Nepalese Chambers of Commerce and Industry & Nexant Sari/Energy Συµβόλαιο

17 Γ. Χρηµατοδοτικοί Μηχανισµοί (10/10) Χρηµατοδότηση Από Τρίτους (ΧΑΤ) Τελικός Χρήστης Χρηµ/ση Πληρωµή Τράπεζα Χρηµατοπιστωτικό Ρίσκο Συµβόλαιο Υπηρεσία Πληρωµή Συµβόλαιο ΕΕΥ Ρίσκο Απόδοσης Σύµβαση Απόδοσης (Εγγυηµένη Εξοικονόµηση) Πηγή: Federation of Nepalese Chambers of Commerce and Industry & Nexant Sari/Energy

18 . Βέλτιστες Πρακτικές (1/9) Βατσουνιά, Θεσσαλία (Ελλάδα) Εγκατάσταση ενός µικρού Υδροηλεκτρικού Εργοστασίου. Μετοχικά Κεφάλαια Συνολική επένδυση: HYDROELECTRIC S.A. Κοινοτική Υδροηλεκτρική Επιχείρηση Λαϊκής Βάσης 35% ηµοτικό διαµέρισµα Βατσουνιάς 65% κάτοικοι της περιοχής. ~ 3,98 GWh παραγόµενης Η.-Ε., που πωλείται στη ηµόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισµού ( ΕΗ) Συµβολή στην τοπική ανάπτυξη και εργασία. Πηγές: Kanakoudis V, Podimata M. (2005) Hydroelectric S.A.

19 . Βέλτιστες Πρακτικές (2/9) Στουτγκάρδη (Γερµανία) Εσωτερική Ανάθεση (Intracting) 100% δηµοτική χρηµατοδότηση, χρησιµοποιώντας τη δοµή του ανανεούµενου κεφαλαίου. Το Περιβαλλοντικό Τµήµα χορηγεί ένα άτοκο δάνειο σε ένα άλλο τµήµα ή µια δηµοτική επιχείρηση µε στόχο την υλοποίηση ενός συγκεκριµένου έργου. Το ύψος του δανείου εξαρτάται (όπως και στη συµβατική ανάθεση) από τις δυνατότητες εξοικονόµησης ενέργειας και κόστους από τις προγραµµατιζόµενες προς υλοποίηση επεµβάσεις. Τα κόστη που εξοικονοµούνται επιστρέφουν µέσω της χρήσης ανανεούµενου κεφαλαίου, έως ότου αποπληρωθεί η επένδυση. Χρήση Μικρών Μονάδων Συµπαραγωγής (ΣΗΘ). Πηγή: Energy-Cities,

20 . Βέλτιστες Πρακτικές (3/9) Οφέλη Εσωτερική Ανάθεση (Intracting) Όχι επιπρόσθετα κόστη από πιθανά ρίσκα, ενώ δε χρεώνεται τόκος στο επενδυµένο κεφάλαιο. Η έλλειψη ενός εξωτερικού αναδόχου του έργου οδηγεί στη σηµαντική µείωση του κόστους διαχείρισης. Έργα µικρής κλίµακας, τα οποία υπό άλλες συνθήκες δε θα ήταν αρκετά ελκυστικά για ένα εξωτερικό εργολάβο, µπορούν επίσης να υλοποιηθούν. Ο συγκεκριµένος µηχανισµός προσφέρει επίσης τη δυνατότητα µερικής χρηµατοδότησης των έργων. Η περίοδος προετοιµασίας µειώνεται, λόγω της ολοκλήρωσης της διαδικασίας εσωτερικά, ώστε τα µέτρα εξοικονόµησης να υλοποιούνται σε συντοµότερο χρονικό διάστηµα. Πηγή: Energy-Cities,

21 . Βέλτιστες Πρακτικές (4/9) ήµος Melegnano (Ιταλία) Χρηµατοδότηση Από Τρίτους (ΧΑΤ) 200 τ.µ. ηλιακών συλλεκτών τροφοδοτούν µε ζεστό νερό χρήσης τις εγκαταστάσεις του κολυµβητηρίου (81 MWh/a) και την πισίνα (42 MWh/a). Συνολική επένδυση: Επιδότηση 40%. Ενεργειακή εξοικονόµηση kwh ετησίως. Η εγγυηµένη εξοικονόµηση (τουλάχιστον 500 kwh/τ.µ.) ήταν διαθέσιµη για τους πρώτους 12 µήνες λειτουργίας, ενώ η συνολική εξοικονόµηση είχε εκτιµηθεί σε 615 kwh/τ.µ. ετησίως. Πηγή: Solar Energy Use in Outdoor Swimming Pools (Solpool Project), Intelligent Energy for Europe.

22 . Βέλτιστες Πρακτικές (5/9) Οφέλη Χρηµατοδότηση Από Τρίτους (ΧΑΤ) Η ΧΑΤ µπορεί να χρηµατοδοτήσει την επένδυση, χωρίς την ανάγκη να δεσµευτεί κάποιο κεφάλαιο της εταιρείας. Η διάρκεια αποπληρωµής του έργου είναι σχετικά σύντοµη, δίνοντας έτσι την ευκαιρία στο χρήστη της ΧΑΤ να ωφεληθεί από την εξοικονόµηση που επιτυγχάνεται για µεγαλύτερο διάστηµα. Υλοποίηση ενός µοντέρνου, χαµηλής ενεργειακής κατανάλωσης έργου, χωρίς να µειώνονται τα επίπεδα άνεσης. Τα κριτήρια επιλογής της ΕΕΥ ήταν η περίοδος αποπληρωµής και το ύψος της εγγυηµένης εξοικονόµησης.

23 . Βέλτιστες Πρακτικές (6/9) Picardie (Γαλλία) Άτοκα Τραπεζικά άνεια Υποστήριξη της βελτίωσης της θερµικής συµπεριφοράς κατοικιών µε στόχο την επίτευξη εξοικονόµησης ενέργειας και κόστους. Η τράπεζα πληρώνει απευθείας την εταιρεία όταν έχουν ολοκληρωθεί οι εργασίες και αφού έχει υπογραφεί βεβαίωση των εργασιών από τον πελάτη και την εταιρεία Το δάνειο προσφέρεται άτοκα στους τελικούς χρήστες, ενώ ο τόκος πληρώνεται από το δήµο. Η συγκεκριµένη πρωτοβουλία στοχεύει νοικοκυριά (χτισµένα πριν το 1982) σε µια περίοδο 5 ετών. Στόχος είναι η επίτευξη 30% εξοικονόµησης στη θέρµανση, που αντιστοιχεί σε µια εξοικονόµηση της τάξης των ετησίως για ένα σπίτι 100 τ.µ. Πηγή: Energie-Cités, 2008, Intelligent Energy for Europe.

24 . Βέλτιστες Πρακτικές (7/9) Οφέλη Άτοκα Τραπεζικά άνεια Αυτή η µορφή χρηµατοδότησης αποτελεί µια δράση µόχλευσης για τους ενοίκους / ιδιοκτήτες των κατοικιών. Η συγκεκριµένη διαδικασία θα πρέπει να µην είναι διακριτή στους ιδιώτες από οικονοµικής απόψεως, καθώς η περίοδος αποπληρωµής µπορεί να επεκταθεί µέχρι 7 έτη Το ποσό της αποπληρωµής είναι µικρότερο ή ίσο της επιτευχθείσας εξοικονόµησης από τη θέρµανση. Αυτή η µορφή επιτοκίου µε το επιδοτούµενο επιτόκιο θα τονώσει την αγορά θερµοµόνωσης στο δήµο του Picardie και θα δηµιουργήσει ένα κύκλο εργασιών που εκτιµάται στα 100 εκ. για τους τεχνίτες και τις οικοδοµικές επιχειρήσεις της περιοχής.

25 . Βέλτιστες Πρακτικές (8/9) Varna (Βουλγαρία) ηµοτικά Οµόλογα Το 2002, ο δήµος της Varna εξέδωσε τα πρώτα δηµοτικά οµόλογα µε στόχο τη χρηµατοδότηση ενός ενεργειακά αποδοτικού συστήµατος δηµόσιου φωτισµού. Η πρόσκληση για την αγορά των οµολόγων απευθύνθηκε σε 50 πιθανούς επενδυτές, ενώ η πώλησή τους ολοκληρώθηκε σε λιγότερο από 24 ώρες. Η συνολική ετήσια εξοικονόµηση ενέργειας ανήλθε σε MWh, που αντιστοιχεί σε ποσό Ο συγκεκριµένος τρόπος χρηµατοδότησης είχε σαν αποτέλεσµα η περίοδος αποπληρωµής του έργου να ανέλθει σε 2 έτη και 9 µήνες. Source: Energie-Cités, 2008, Intelligent Energy for Europe.

26 . Βέλτιστες Πρακτικές (9/9) Οφέλη Η µορφή χρηµατοδότησης µέσω των δηµοτικών οµολόγων αποδείχθηκε να είναι µια σχετικά φθηνή µορφή χρηµατοδότησης: ηµοτικά Οµόλογα Ο τόκος που πληρώθηκε από το δήµο ήταν 9%, Ο µέσος τόκος των τραπεζών την ίδια περίοδο ήταν της τάξης 12% - 14%. Η συγκεκριµένη διαδικασία δηµιούργησε ικανοποιητικές χρηµατοροές. Η ετήσια εξοικονόµηση όταν το σύστηµα του δηµόσιου φωτισµού δουλεύει σε πλήρη δυναµικότητα είναι σχεδόν ίδια µε τα ετήσια έξοδα πριν την ανανέωση του εξοπλισµού.

27 Καθ. Ιωάννης Ψαρράς Τηλ.: (+30) /3583