ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ. Νοέμβριος 2013 Ονοματεπώνυμο: Πλάτωνος, Πολιτεία (514a-515a και 519b-d)

Transcript

1 1 ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ Νοέμβριος 2013 Ονοματεπώνυμο: Πλάτωνος, Πολιτεία (514a-515a και 519b-d) Κείμενο Απόσπασμα α. Μετὰ ταῦτα δή, εἶπον, ἀπείκασον τοιούτῳ πάθει τὴν ἡμετέραν φύσιν παιδείας τε πέρι καὶ ἀπαιδευσίας. ἰδὲ γὰρ ἀνθρώπους οἷον ἐν καταγείῳ οἰκήσει σπηλαιώδει, ἀναπεπταμένην πρὸς τὸ φῶς τὴν εἴσοδον ἐχούσῃ μακρὰν παρὰ πᾶν τὸ σπήλαιον, ἐν ταύτῃ ἐκ παίδων ὄντας ἐν δεσμοῖς καὶ τὰ σκέλη καὶ τοὺς αὐχένας, ὥστε μένειν τε αὐτοὺς εἴς τὸ πρόσθεν μόνον ὁρᾶν, κύκλῳ δὲ τὰς κεφαλὰς ὑπὸ τοῦ δεσμοῦ ἀδυνάτους περιάγειν, φῶς δὲ αὐτοῖς πυρὸς ἄνωθεν καὶ πόρρωθεν καόμενον ὄπισθεν αὐτῶν, μεταξὺ δὲ τοῦ πυρὸς καὶ τῶν δεσμωτῶν ἐπάνω ὁδὸν, παρ ἣν ἰδὲ τειχίον παρῳκοδομημένον, ὥσπερ τοῖς θαυματοποιοῖς πρὸ τῶν ἀνθρώπων πρόκειται τὰ παραφράγματα ὑπὲρ ὧν τὰ θαύματα δεικνύασιν. Ὁρῶ, ἔφη. Ὅρα τοίνυν παρὰ τοῦτο τὸ τειχίον φέροντας ἀνθρώπους σκεύη τε παντοδαπὰ ὑπερέχοντα τοῦ τειχίου καὶ ἀνδριάντας καὶ ἄλλα ζῷα λίθινά τε καὶ ξύλινα καὶ παντοῖα εἰργασμένα, οἷον εἰκὸς τοὺς μὲν φθεγγομένους, τοὺς δὲ σιγῶντας τῶν παραφερόντων. Ἄτοπον, ἔφη, λέγεις εἰκόνα καὶ δεσμώτας ἀτόπους. Ὁμοίους ἡμῖν, ἦν δ ἐγώ. Απόσπασμα β. Τί δέ; Τόδε οὐκ εἰκός, ἦν δ ἐγώ, καὶ ἀνάγκη ἐκ τῶν προειρημένων, μήτε τοὺς ἀπαιδεύτους καὶ ἀληθείας ἀπείρους ἱκανῶς ἄν ποτε πόλιν ἐπιτροπεῦσαι, μήτε τοὺς ἐν παιδείᾳ ἐωμένους διατρίβειν διὰ τέλους, τοὺς μὲν ὅτι σκοπὸν ἐν τῷ βίῳ οὐκ ἔχουσιν ἕνα, οὗ στοχαζομένους δεῖ ἅπαντα πράττειν ἃ ἂν πράττωσιν ἰδίᾳ τε καὶ δημοσίᾳ, τοὺς δὲ ὅτι ἑκόντες εἶναι οὐ πράξουσιν, ἡγούμενοι ἐν μακάρων νήσοις ζῶντες ἔτι ἀπῳκίσθαι; Ἀληθῆ, ἔφη. Ἡμέτερον δὴ ἔργον, ἦν δ ἐγώ, τῶν οἰκιστῶν τάς τε βελτίστας φύσεις ἀναγκάσαι ἀφικέσθαι πρὸς τὸ μάθημα ὃ ἐν τῷ πρόσθεν ἔφαμεν εἶναι μέγιστον, ἰδεῖν τε τὸ ἀγαθὸν καὶ ἀναβῆναι ἐκείνην τὴν ἀνάβασιν, καὶ ἐπειδὰν ἀναβάντες ἱκανῶς ἴδωσι, μὴ ἐπιτρέπειν αὐτοῖς ὃ νῦν ἐπιτρέπεται. Τὸ ποῖον δή;

2 2 Τὸ αὐτοῦ, ἦν δ ἐγώ, καταμένειν καὶ μὴ ἐθέλειν πάλιν καταβαίνειν παρ ἐκείνους τοὺς δεσμώτας μηδὲ μετέχειν τῶν παρ ἐκείνοις πόνων τε καὶ τιμῶν, εἴτε φαυλότεραι εἴτε σπουδαιότεραι. Παρατηρήσεις Α. Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας τα παρακάτω αποσπάσματα: α. «Μετὰ ταῦτα καόμενον ὄπισθεν αὐτῶν». β. «Τί δέ; ἔτι ἀπῳκίσθαι;» Β. 1. Να περιγράψετε το φανταστικό χώρο στον οποίο τοποθετεί ο Πλάτωνας την αλληγορία του στο απόσπασμα α και να εξηγήσετε τους συμβολισμούς που υπάρχουν στο κείμενο. Μονάδες Ποιο νόημα δίνουν οι αρχαίοι και ειδικά ο Πλάτωνας στην έννοια «παιδεία» και τι νοείται με τη φράση «τάς βελτίστας φύσεις»; Μονάδες Ποιο είναι το «ἀγαθὸν» του Πλάτωνα; Μονάδες 10 Γ. Ποιοι ορισμοί δίνονται στην Πολιτεία για τη δικαιοσύνη και από ποιους; Ποιος είναι τελικά ο αποδεκτός ορισμός του Σωκράτη; Μονάδες 10 Δ. 1. Από το απόσπασμα α να βρείτε μια λέξη που να έχει ετυμολογική συγγένεια με καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: πένθιμος, ανάγωγος, δειγματοληψία, αυτόφωρο, διαφήμιση. 2. Για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του αποσπάσματος β να δώσετε από δύο ομόρριζα στην αρχαία ή τη νέα ελληνική: εἰκός, προειρημένων, ἱκανῶς, πράττειν, ἀναβῆναι.

3 3 Αδίδακτο κείμενο Ὁ Θεμιστοκλῆς προαισθόμενος φεύγει ἐκ Πελοποννήσου ἐς Κέρκυραν, ὢν αὐτῶν εὐεργέτης. Δεδιέναι δὲ φασκόντων Κερκυραίων ἔχειν αὐτὸν ὥστε Λακεδαιμονίοις καὶ Ἀθηναίοις ἀπεχθέσθαι, διακομίζεται ὑπ αὐτῶν ἐς τὴν ἤπειρον τὴν καταντικρύ. Καὶ διωκόμενος ὑπὸ τῶν προστεταγμένων κατὰ πύστιν ᾗ χωροίη, ἀναγκάζεται κατά τι ἄπορον παρὰ Ἄδμητον τὸν Μολοσσῶν βασιλέα ὄντα αὐτῷ οὐ φίλον καταλῦσαι. Καὶ ὁ μὲν οὐκ ἔτυχεν ἐπιδημῶν, ὁ δὲ τῆς γυναικὸς ἱκέτης γενόμενος διδάσκεται ὑπ αὐτῆς τὸν παῖδα σφῶν λαβὼν καθέζεσθαι ἐπὶ τὴν ἑστίαν. Καὶ ἐλθόντος οὐ πολὺ ὕστερον τοῦ Ἀδμήτου δηλοῖ τε ὅς ἐστι καὶ οὐκ ἀξιοῖ, εἴ τι ἄρα αὐτὸς ἀντεῖπεν αὐτῷ Ἀθηναίων δεομένῳ, φεύγοντα τιμωρεῖσθαι. Λεξιλόγιο ἀπεχθάνομαί τινι: προκαλώ μίσος, γίνομαι μισητός σε κάποιον πύστις: ερώτημα, εξέταση, πληροφορία, είδηση κατὰ πύστιν: σύμφωνα με πληροφορίες ᾗ χωροίη: σε ποιο μέρος πήγαινε κατά τι ἄπορον: σε μια στιγμή αμηχανίας τιμωροῦμαι: εκδικούμαι δέομαι: ζητώ βοήθεια Παρατηρήσεις Θουκυδίδου 1, Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας το παραπάνω κείμενο. Μονάδες α. Για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου να γράψετε στο τετράδιό σας τους ζητούμενους τύπους: προαισθόμενος: το β ενικό πρόσωπο οριστικής παρατατικού φεύγει: τη γενική πληθυντικού της μετοχής παρακειμένου στο αρσενικό γένος φασκόντων: το β ενικό πρόσωπο προστακτικής ενεστώτα προστεταγμένων: το β ενικό πρόσωπο προστακτικής αορίστου ενεργητικής φωνής χωροίη: το β ενικό πρόσωπο προστακτικής ενεστώτα ενεργητικής φωνής

4 4 β. εὐεργέτης: τη γενική ενικού και τη δοτική πληθυντικού αριθμού βασιλέα: την κλητική ενικού και την αιτιατική πληθυντικού αριθμού γυναικός: την κλητική ενικού και πληθυντικού αριθμού παῖδα: τη γενική και τη δοτική πληθυντικού αριθμού σφῶν: την ίδια πτώση στον ενικό αριθμό στο ίδιο πρόσωπο πολύ: τη γενική ενικού αριθμού του συγκριτικού βαθμού του αρσενικού γένους του αντίστοιχου επιθέτου 3. α. Να χαρακτηρίσετε στο τετράδιό σας συντακτικά τους παρακάτω όρους: αὐτῶν, εὐεργέτης, ὑπ αὐτῶν, τὸν βασιλέα, ἐπιδημῶν. β. Να επισημάνετε τον υποθετικό λόγο του κειμένου και να τον χαρακτηρίσετε. Μονάδες 3 γ. Να αναλύσετε στο τετράδιό σας τις παρακάτω μετοχές στις αντίστοιχες δευτερεύουσες προτάσεις: τῶν προστεταγμένων, γενόμενος. Μονάδες 2

5 5 Απαντήσεις Πλάτωνος, Πολιτεία (514a-515a και 519b-d) Α. α. Μετά από αυτά λοιπόν, είπα, παράστησε τη δική μας φύση ως προς την παιδεία και την απαιδευσία με μια τέτοια εικόνα. Φαντάσου, δηλαδή, μέσα σε μια υπόγεια κατοικία όμοια με σπηλιά, η οποία έχει την είσοδο ανοιχτή προς το φως σε όλο το μάκρος της σπηλιάς, μέσα σ αυτή να βρίσκονται άνθρωποι από την παιδική τους ηλικία δεμένοι με δεσμά και στα πόδια και στον αυχένα, ώστε να μένουν καθηλωμένοι και να βλέπουν μόνο μπροστά τους, χωρίς να μπορούν να στρέφουν γύρω το κεφάλι τους λόγω των δεσμών τους. Ακόμη (φαντάσου) ένα φως από φωτιά να καίει γι αυτούς από ψηλά και μακριά και πίσω τους. β. Τι λοιπόν; Αυτό δεν είναι φυσικό, είπα εγώ, και δεν απορρέει αναγκαστικά από τα προηγούμενα, ότι δηλαδή ούτε οι απαίδευτοι και όσοι δεν έχουν γνωρίσει την αλήθεια θα μπορούσαν ποτέ να κυβερνήσουν ικανοποιητικά μια πόλη, ούτε αυτοί που αφήνονται να ασχολούνται ως το τέλος της ζωής τους με την παιδεία, οι πρώτοι, γιατί δεν έχουν ένα συγκεκριμένο στόχο στη ζωή τους, τον οποίο κυνηγώντας πρέπει να κάνουν όλα ανεξαιρέτως όσα τυχόν πράττουν και στην ιδιωτική και στη δημόσια ζωή, και οι δεύτεροι, επειδή με τη θέλησή τους δεν θα αναμειχθούν στην πρακτική ζωή, γιατί νομίζουν ότι έχουν εγκατασταθεί στα νησιά των μακαρίων, ενώ είναι ακόμα ζωντανοί; Β. 1. Ο Πλάτωνας στην αλληγορία του σπηλαίου περιγράφει ένα φανταστικό χώρο, προκειμένου να κάνει πιο κατανοητά όσα λέει. Αλληγορία είναι το εκφραστικό μέσο με το οποίο ο συγγραφέας άλλα λέει και άλλα εννοεί πρόκειται για μια εκτεταμένη μεταφορά ή παρομοίωση. Κύριο χαρακτηριστικό της αλληγορίας είναι η πληθώρα συμβόλων. Έτσι, εδώ ο Σωκράτης καλεί το Γλαύκωνα να φανταστεί ένα υπόγειο σκοτεινό σπήλαιο με ανοιχτή της είσοδό του ψηλά στην κορυφή. Μέσα στο σπήλαιο αυτό κατοικούν άνθρωποι, οι οποίοι είναι δεμένοι από την παιδική ηλικία και στα πόδια και στους αυχένες, με αποτέλεσμα να μην μπορούν ούτε να κινηθούν ούτε να περιστρέψουν ολόγυρα το κεφάλι τους. Πίσω από τους ανθρώπους αυτούς, τους δεσμώτες υπάρχει ένας δρόμος πάνω στον οποίο είναι χτισμένο ένα τοιχάκι, πίσω από το οποίο ξεπροβάλλουν διάφορα αντικείμενα. Αυτά τα αντικείμενα μεταφέρονται από ανθρώπους οι οποίοι μιλούν, αλλά δεν φαίνονται, καθώς βρίσκονται πίσω από το τοιχάκι. Σε πιο ψηλό επίπεδο, σε ένα σημείο το οποίο οι δεσμώτες δεν μπορούν να προσδιορίσουν, υπάρχει μια φωτιά, οι ανταύγειες της οποίας αντανακλούν στα τοιχώματα του σπηλαίου μπροστά από τους δεσμώτες. Επάνω στα τοιχώματα προβάλλονται οι σκιές των αντικειμένων του τοιχίου. Έτσι, οι δεσμώτες έχουν την εντύπωση ότι οι σκιές των αντικειμένων είναι τα αληθινά αντικείμενα και ότι οι φωνές των ανθρώπων που τα μεταφέρουν είναι οι ήχοι που βγάζουν οι σκιές αυτές. Αποσυμβολίζοντας το κείμενο, μπορούμε να πούμε ότι το σπήλαιο είναι ο κόσμος στον οποίο κατοικούμε, ο αισθητός κόσμος, η πολιτική κοινωνία στην οποία δεν εξουσιάζουν οι πεπαιδευμένοι. Το φως στην κορυφή είναι το Αγαθό, η αλήθεια, η παιδεία, η γνώση. Το σκοτάδι μέσα στο σπήλαιο συμβολίζει την άγνοια, την αμάθεια, την απαιδευσία. Οι δεσμώτες είναι οι άνθρωποι, οι οποίοι δεν μπορούν να δουν το φως

6 6 της αλήθειας. Τα δεσμά τους είναι οι αισθήσεις και τα αρνητικά στοιχεία του χαρακτήρα τους (ο εγωισμός, ο ανταγωνισμός, η μικροψυχία) που εμποδίζουν τους ανθρώπους να αποκτήσουν θέαση του Αγαθού. Η στάση τους για την πραγματικότητα μπορεί να αποδοθεί με τον όρο «αφελής εμπειρισμός» και η γνωστική τους κατάσταση με τον όρο «εικασία». Οι αλυσίδες, επίσης, μπορούν να παρομοιαστούν με τα εμπόδια που συναντάμε στη ζωή μας, με την προσήλωσή μας στα υλικά αγαθά που μας κρατούν μακριά από τη θέαση του αγαθού. Η τεχνητή φωτιά είναι η αίσθηση, την οποία ο άνθρωπος συνειδητοποιεί ως πηγή γνώσης, δηλαδή τη δυνατότητα που δίνει η αίσθηση στον άνθρωπο να αντιλαμβάνεται τον κόσμο. Η φωτιά που καίει μέσα στη σπηλιά αποτελεί την πηγή του τεχνητού φωτός, από το οποίο φωτίζονται τα αντικείμενα μέσα στη σπηλιά και δημιουργούνται και οι σκιές. Έτσι, η φωτιά αυτή συμβολίζει την αίσθηση ως πηγή γνώσης. Οι σκιές τις οποίες βλέπουν οι δεσμώτες, τα «απεικάσματα» είναι η εσφαλμένη αντίληψη που έχουν οι άνθρωποι για τα όντα. Τα αντικείμενα πίσω από το τοιχίο είναι τα όντα, τα οποία πάλι είναι μόνο ένα μέρος της αλήθειας, καθώς αποτελούν μόνο μια απεικόνιση των αληθινών όντων τα οποία βρίσκονται έξω από το σπήλαιο και φωτίζονται από το φως της αλήθειας. Οι άνθρωποι που μεταφέρουν τα αντικείμενα πίσω από το τοιχίο είναι οι δημαγωγοί οι οποίοι σκόπιμα παρουσιάζουν την πραγματικότητα παραποιημένη. Αυτοί που μεταφέρουν τα αντικείμενα, τα ίδια τα αντικείμενα, οι ήχοι και η φωτιά αφενός βρίσκονται μέσα στο σπήλαιο, αφετέρου συμβολίζουν τα «μᾶλλον ὄντα», που για να τα γνωρίσουν οι δεσμώτες έπρεπε να απελευθερωθούν και να αρχίσουν την «ανάβαση» εντός σπηλιάς, αφήνοντας πίσω τους τις εικασίες, και τον σκιώδη κόσμο (σκιές) που αυτοί έβλεπαν (και άκουγαν). Βρισκόμαστε δηλαδή από γνωσιολογική άποψη στο επίπεδο της πίστης, που σημαίνει ότι ο άνθρωπος εμπιστεύεται την ίδια την αίσθηση (φωτιά) και όχι το δεδομένο της (σκιά). Η πορεία από το σπήλαιο προς την έξοδο συμβολίζει την πορεία του δεσμώτη από την άγνοια προς τη γνώση, την απελευθέρωσή του, που σκοπό έχει την κατάκτηση της γνώσης και της αλήθειας με τη νόηση και την παιδεία και, επομένως, τη μεταστροφή του σε φιλόσοφο-βασιλέα. Τέλος, το τοιχίο αποτελεί ένα ακόμη εμπόδιο για τη θέαση του Αγαθού. 2. Αρχικά η λέξη σημαίνει αυτό που πρέπει να μάθει το παιδί. Ήδη όμως από τον 5 ο αι. ως όρος της παιδαγωγικής δηλώνει τη γενική καλλιέργεια, που είναι προνόμιο μόνο του ανθρώπου γι αυτόν το λόγο άλλωστε αποδίδεται στα λατινικά ως humanitas. Βάση της παιδείας για τον Πλάτωνα είναι η μουσική (λογοτεχνία, τραγούδι, καλλιέργεια της καλλιτεχνικής ευαισθησίας) και η γυμναστική. Στο έργο «Ὅροι» ο Πλάτωνας ορίζει την παίδευση (εκπαίδευση) ως την πορεία προς την παιδεία («παίδευσις παιδείας παράδοσις»). «Φύσις» είναι αυτό που ο άνθρωπος δεν μπορεί να κατασκευάσει ο ίδιος, αλλά το βρίσκει να προϋπάρχει. Μπορεί βέβαια με την «τέχνη» να το συμπληρώσει, αλλά δεν είναι σε θέση να το αλλάξει ουσιωδώς. «Φύσις» επομένως, σε σχέση με τον άνθρωπο είναι τα χαρίσματα και τα ελαττώματα που έχει ως κτήμα του. Για τον Πλάτωνα η φύση παίζει καθοριστικό ρόλο στην εκλογή του άριστου βίου. Σύμφωνα με τα παραπάνω, «αἱ βέλτισται φύσεις» είναι οι άνθρωποι εκείνοι οι οποίοι έχουν εκ φύσεως προσόντα πνευματικά και σωματικά περισσότερα απ ό,τι οι υπόλοιποι. Έτσι, αυτοί οι άνθρωποι χάρη σε αυτά τα προτερήματα έχουν τη δυνατότητα

7 7 να δεχτούν την παιδεία που θα τους οδηγήσει στη θέαση του Αγαθού. «Αἱ βέλτισται φύσεις» με την παρότρυνση των «οἰκιστῶν» θα οδηγηθούν στο «μέγιστον μάθημα», δηλαδή το Αγαθό, και στη συνέχεια μέσω του ηθικού εξαναγκασμού θα αποκτήσουν συνείδηση του κοινωνικού τους ρόλου και θα αναλάβουν αξιώματα μέσα στην πόλη, βοηθώντας τους συμπολίτες τους να αποκτήσουν και εκείνοι με τη σειρά τους θέαση του Αγαθού. 3. Ο Πλάτωνας δεν δίνει μια σαφή ερμηνεία για αυτόν τον όρο που είναι από τους βασικότερους στο φιλοσοφικό του σύστημα παρά αρκείται σε ορισμένους υπαινιγμούς. Αγαθόν πάντως είναι α) το «εἶναι» και ό,τι διατηρεί το «εἶναι» β) η τάξη, ο κόσμος και η νεότητα που διαπερνά και συνέχει την πολλαπλότητα γ) ό,τι παρέχει την αλήθεια και την επιστήμη. Η έκφραση «αὐτὸ τὸ ἀγαθόν» φαίνεται να δηλώνει την ύψιστη αρχή και την πηγή του όντος και της γνώσης. Στην «Πολιτεία» αναφέρεται: «Τοῦτο τοίνυν τὸ τὴν ἀλήθειαν παρέχον τοῖς γιγνωσκομένοις καὶ τῷ γιγνώσκοντι τὴν δύναμιν ἀποδιδὸν τὴν τοῦ ἀγαθοῦ ἰδέαν φάθι εἶναι». Πάντως ήδη στην αρχαιότητα το «Πλάτωνος ἀγαθόν» ήταν παροιμιακή έκφραση για κάτι το ασαφές και σκοτεινό. Γ. Το μείζον πρόβλημα που συζητείται στην «Πολιτεία» είναι η δικαιοσύνη. Στην αρχή του διαλόγου διατυπώνονται διάφορες απόψεις περί του τι είναι δικαιοσύνη. Ο Κέφαλος που εκπροσωπεί την παλιά γενιά νομίζει ότι δικαιοσύνη είναι η εντιμότητα στις συναλλαγές. Έτσι ο πλούσιος έχει τη δυνατότητα να είναι δίκαιος, επειδή μπορεί να εξοφλεί τα χρέη του. Ο Πολέμαρχος διισχυρίζεται ότι δικαιοσύνη είναι να αποδίδεις τα ίσα, καλό στον φίλο, κακό στον εχθρό. Παραβλέπει όμως το γεγονός ότι ο φίλος ενδέχεται να είναι άδικος και ο εχθρός δίκαιος. Ο σοφιστής Θρασύμαχος είναι ωμός το συμφέρον του ισχυρού καθορίζει το τι είναι δίκαιο. Ο Γλαύκων, που είναι κατά κάποιο τρόπο το φερέφωνο της αριστοκρατικής ηθικής, θεωρεί τη δικαιοσύνη ως μια υποκριτική κοινωνική σύμβαση που επιβάλλεται από τους πολλούς και αδύνατους για την αυτοπροστασία τους. Όλοι αυτοί οι ορισμοί έχουν έναν κόκκο αλήθειας, αλλά αποδεκτός τελικά γίνεται ο ορισμός του Σωκράτη: «τὸ τὰ αὑτοῦ πράττειν», με άλλα λόγια: ο καθένας οφείλει να πράττει για το κοινωνικό σύνολο εκείνο «εἰς ὃ αὐτοῦ ἡ φύσις ἐπιτηδειοτάτη πεφυκυῖα εἴη». Δ. 1. πένθιμος: πάθει ανάγωγος: περιάγειν δειγματοληψία: δεικνύασιν αυτόφωρο: φέροντας διαφήμιση: ἔφη 2. εἰκός: εικασία, απεικόνιση προειρημένων: ρήμα, ρητορικός ἱκανῶς: ικανοποίηση, άφιξη

8 8 πράττειν: πρακτικός, δυσπραγία ἀναβῆναι: βάσιμος, βηματισμός Αδίδακτο κείμενο 1. Ο Θεμιστοκλής, όταν κατάλαβε (αυτό), (κατα)φεύγει από την Πελοπόννησο στην Κέρκυρα, επειδή ήταν ευεργέτης τους. Επειδή όμως οι Κερκυραίοι έλεγαν (ή ισχυρίζονταν) ότι φοβούνταν να έχουν αυτόν (δηλ. να παρέχουν άσυλο σε αυτόν), με αποτέλεσμα να γίνουν μισητοί στους Λακεδαιμονίους και τους Αθηναίους, μεταφέρεται από αυτούς στην απέναντι στεριά. Και επειδή καταδιωκόταν από τους απεσταλμένους (ή από αυτούς που είχαν διαταχθεί) (για τη σύλληψή του) σύμφωνα με πληροφορίες σε ποιο μέρος πήγαινε, αναγκάζεται σε μια στιγμή αμηχανίας να ζητήσει κατάλυμα κοντά στον Άδμητο, το βασιλιά των Μολοσσών, αν και δεν ήταν φίλος του. Και ο ένας (δηλ. ο Άδμητος) συνέβη να μη βρίσκεται στην πατρίδα του, ενώ ο άλλος (δηλ. ο Θεμιστοκλής), αφού παρακάλεσε ως ικέτης τη γυναίκα του (δηλ. του Άδμητου), παίρνει συμβουλή από αυτήν να καθίσει στην εστία (ως ικέτης), αφού πάρει στην αγκαλιά του το παιδί τους. Και, όταν ύστερα από λίγο ήρθε ο Άδμητος, (ο Θεμιστοκλής) φανέρωσε ποιος ήταν, και δε θεώρησε δίκαιο (ο Θεμιστοκλής) να εκδικείται (ο Άδμητος το Θεμιστοκλή) τη στιγμή που καταδιωκόταν ως εξόριστος, αν τυχόν έφερε κάποια αντίρρηση ο ίδιος σε αυτόν (δηλ. τον Άδμητο), όταν ζητούσε βοήθεια από τους Αθηναίους. 2. α. προαισθόμενος: προῃσθάνου φεύγει: πεφευγότων φασκόντων: φάθι προστεταγμένων: πρόσταξον χωροίη: χώρει β. εὐεργέτης: εὐεργέτου εὐεργέταις βασιλέα: βασιλεῦ - βασιλέας γυναικός: γύναι γυναῖκες παῖδα: παίδων παισί(ν) σφῶν: οὗ πολύ: πλείονος 3. α. αὐτῶν: γενική αντικειμενική στο «εὐεργέτης» εὐεργέτης: κατηγορούμενο στο «ὁ Θεμιστοκλῆς» από το συνδετικό «ὤν» ὑπ αὐτῶν: ποιητικό αίτιο στο ρήμα «διακομίζεται» τὸν βασιλέα: παράθεση στο «Ἄδμητον» ἐπιδημῶν: κατηγορηματική μετοχή από το ρήμα «οὐκ ἔτυχεν» υποκείμενό της είναι το «ὁ μέν», αναφέρεται στο υποκείμενο του ρήματος

9 9 β. Υπόθεση: εἰ ἀντεῖπεν: εἰ + οριστική ιστορικού χρόνου Απόδοση: οὐκ ἀξιοῖ τιμωρεῖσθαι: οριστική ενεστώτα Ο υποθετικός λόγος δηλώνει το πραγματικό. γ. τῶν προστεταγμένων: τούτων οἳ προστεταγμένοι εἰσί(ν) γενόμενος: ἐπεὶ ἐγένετο