Υποχρεωτικό μάθημα ειδικού υποβάθρου

Transcript

1 ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (1) ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΠΡΤΥΧΙΑΚΟ ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 606 ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ E ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Κοινωνιολογία της Κοινωνικής Αναπαραγωγής ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ σε περίπτωση που οι πιστωτικές μονάδες απονέμονται σε διακριτά μέρη του μαθήματος π.χ. Διαλέξεις, Εργαστηριακές Ασκήσεις κ.λπ. Αν οι πιστωτικές μονάδες απονέμονται ενιαία για το σύνολο του μαθήματος αναγράψτε τις εβδομαδιαίες ώρες διδασκαλίας και το σύνολο των πιστωτικών μονάδων ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΕΣ ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ Διαλέξεις-συζήτηση-ανατροφοδότηση 3 6 Μελέτη και ανάλυση των βιβλιογραφικών δεδομένων Μελέτη για γραπτές εξετάσεις εξαμήνου Προσθέστε σειρές αν χρειαστεί. Η οργάνωση διδασκαλίας και οι διδακτικές μέθοδοι που χρησιμοποιούνται περιγράφονται αναλυτικά στο (δ). ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ γενικού υποβάθρου, ειδικού υποβάθρου, ειδίκευσης γενικών γνώσεων, ανάπτυξης δεξιοτήτων ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ: ΓΛΩΣΣΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ και ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ: ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΣΦΕΡΕΤΑΙ ΣΕ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ERASMUS ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (URL) (2) ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Υποχρεωτικό μάθημα ειδικού υποβάθρου Η Ταξική Διάρθρωση των Σύγχρονων Κοινωνιών (Β εξάμηνο) & Κοινωνιολογία της Κοινωνικής Αναπαραγωγής (Ε εξάμηνο) Ελληνική Ναι Μαθησιακά Αποτελέσματα Περιγράφονται τα μαθησιακά αποτελέσματα του μαθήματος οι συγκεκριμένες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες καταλλήλου επιπέδου που θα αποκτήσουν οι φοιτητές μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος. Συμβουλευτείτε το Παράρτημα Α Περιγραφή του Επιπέδου των Μαθησιακών Αποτελεσμάτων για κάθε ένα κύκλο σπουδών σύμφωνα με το Πλαίσιο Προσόντων του Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης

2 Περιγραφικοί Δείκτες Επιπέδων 6, 7 & 8 του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Προσόντων Διά Βίου Μάθησης και το Παράρτημα Β Περιληπτικός Οδηγός συγγραφής Μαθησιακών Αποτελεσμάτων Στην εισαγωγή των φοιτητών/φοιτητριών στην ιστορία και στη θεωρία των συστημάτων κοινωνικής αναπαραγωγής. Στην απόκτηση μιας κριτικής και αναλυτικής σκέψης ώστε να μπορούν να θεωρητικοποιήσουν τα υπό παρατήρηση φαινόμενα, εν προκειμένων τους βιόκοσμους κοινωνικής αναπαραγωγής. Στην εξοικείωση των φοιτητών/φοιτητριών με τα αντίστοιχα μεθοδολογικά εργαλεία ώστε να δύνανται να αναλύσουν τις κοινωνικές σχέσεις και τις δομές κοινωνικής αναπαραγωγής. Στην εξοικείωση με τα μεθοδολογικά εργαλεία της γενεαλογικής μεθόδου του M. Foucault και της βιοπολιτικής. Στην απόκτηση της αναλυτικής ικανότητας ώστε να αντιλαμβάνονται την ιστορικότητα των θεσμικών συμπλεγμάτων όπου ανατρέφεται, εκπαιδεύεται και κοινωνικοποιείται η εργατική δύναμη (οικογένεια, εκπαίδευση, κοινωνική ασφάλιση, σεξουαλικές πρακτικές κ.λπ.). Στην απόκτηση της ιστορικής αίσθησης με την έννοια «της ιστορίας που έγινε πράγμα» και της «ιστορίας που έγινε σώμα». Γενικές Ικανότητες Λαμβάνοντας υπόψη τις γενικές ικανότητες που πρέπει να έχει αποκτήσει ο πτυχιούχος (όπως αυτές αναγράφονται στο Παράρτημα Διπλώματος και παρατίθενται ακολούθως) σε ποια / ποιες από αυτές αποσκοπεί το μάθημα;. Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις Λήψη αποφάσεων Αυτόνομη εργασία Ομαδική εργασία Εργασία σε διεθνές περιβάλλον Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον Παράγωγή νέων ερευνητικών ιδεών Σχεδιασμός και διαχείριση έργων Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης Άλλες. Kριτική και αναλυτική σκέψη Αυτόνομη εργασία Ομαδική εργασία

3 (3) ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Σε μεγάλο βαθμό η εμπέδωση δομών μισθωτής εργασίας διαμόρφωσε τους όρους για την διαχείριση και την αναπαραγωγή του κοινωνικού σώματος από το κράτος, πόσο μάλλον όταν η αγορά αδυνατούσε να διασφαλίσει τόσο τη βιολογική αναπαραγωγή όσο και την κοινωνική αναπαραγωγή του κοινωνικού σώματος. Στρατηγική πρόθεση του κράτους, στη μορφή του κρατικών συστημάτων κοινωνικής αναπαραγωγής (Welfare State, Soziale Politik κ.ο.κ.) ήταν η υπέρβαση μιας αποσπασματικής αναπαραγωγής του κοινωνικού σώματος, όπως την πρότεινε ο φιλελευθερισμός (φιλανθρωπία, ιδιώτες κ.λπ.) και η αναπαραγωγή του κοινωνίας ως ολότητας (βλ. «συλλογική κατανάλωση», «δημόσια αγαθά» κ.λπ.). Εδώ, και ενόσω αναπτύσσονταν η ανατομοπολιτική του ανθρωπίνου σώματος (M. Foucault), σμιλεύτηκαν τα άτομα και οι υποκειμενικότητες. Εδώ το άτομο συγκροτείται, ακολουθώντας τους κατακερματισμούς της «κοινωνικής εργασίας», σε υποκείμενο, αποκτώντας τα πολιτισμικά αντανακλαστικά (επιθυμίες, ηδονές, δεσμεύσεις, αναστολές κ.λπ.), που είναι συμβατά με την καπιταλιστική τάξη πραγμάτων. Όταν όμως η καπιταλιστική συσσώρευση έθεσε το ζήτημα ελέγχου και αναπαραγωγής της εργατικής δύναμης οι πρακτικές πειθάρχησης του ανθρωπίνου σώματος θα συζευχτούν, -μετάβαση από τον έλεγχο του ατομικού σώματος στον έλεγχο του κοινωνικού σώματος (πληθυσμός)- με τις τεχνολογίες ελέγχου μεγάλων κοινωνικών στρωμάτων, επεκτείνοντας τον βιοπολιτικό έλεγχο στους χώρους αναπαραγωγής του κοινωνικού σώματος, ενσωματώνοντας τους βιόκοσμους των εργατικών και λαϊκών στρωμάτων («πολιτικοποίηση της ζωής»). Εντούτοις η ανάδειξη του κράτους σε υποκείμενο κοινωνικής αναπαραγωγής αποκατέστησε μεν τους εργαζομένους, κυρίως μέσω της συλλογικής κατανάλωσης, ως καταναλωτές, αναπαρήγαγε όμως τους κατακερματισμούς και τους διαχωρισμούς του κοινωνικού σώματος τόσο σε λειτουργικό επίπεδο (χωρικές ανισότητες, εργασιακές σχέσεις, ποινικό σύστημα, έμφυλες σχέσεις κ.λπ.), όσο και σε θεσμικό-συμβολικό επίπεδο (κοινωνικοποίηση, εκπαιδευτικό σύστημα, ιδιότητα του πολίτη κ.λπ.). Ακριβώς γι αυτούς τους λόγους τα συστήματα κοινωνικής αναπαραγωγής εξελίχτηκαν εκ των πραγμάτων σε βιοπολιτικά εγχειρήματα, δηλαδή ως εγχειρήματα κοινωνικής πειθάρχησης και διαχείρισης του πληθυσμού και εγκοινωνισμού του στις αξίες της καπιταλιστικής οικονομίας (εργασιακή ηθική, ατομικισμός κ.ά.). Αλλά ακόμη και αυτές οι συνθήκες ζωής των εργατικών και λαϊκών στρωμάτων και ο καθημερινός αγώνας για την ανασύνθεση και την ανασυγκρότηση της εργατικής δύναμης λειτουργεί από μόνος του ως μηχανισμός κοινωνικής πειθάρχησης, επομένως και ως μηχανισμός αναπαραγωγής των κοινωνικών σχέσεων (μισθωτή εργασία). Αν τα πτωχοκομεία την περίοδο πριν και μετά τη βιομηχανική επανάσταση στην Αγγλία αλλά και στην ηπειρωτική Ευρώπη, επιχειρούν να ελέγξουν τις «επικίνδυνες τάξεις» (Πωπερισμός) και να την εντάξουν λειτουργικά στις δομές της μισθωτής εργασίας, στην Εποχή του Κεφαλαίου (Ε. Hobsbawm) το σύστημα κοινωνικής αναπαραγωγής έχει ως αντικείμενο μεγάλα πληθυσμιακά και πρωτίστως τη βιομηχανική εργατική τάξη. Ωστόσο η κρίση υπερσυσσώρευσης που εμφανίζεται και ως κρίση υποκατανάλωσης σε συνάρτηση με τα μορφολογικά της χαρακτηριστικά (μείωση της βιομηχανικής εργατικής τάξης, διεύρυνση των νέων μικροαστικών στρωμάτων, αύξηση της γυναικείας απασχόλησης, μετασχηματισμός της οικογένειας κ.λπ.) εγκαλεί τα συστήματα κοινωνικής αναπαραγωγής

4 προκαλώντας μια κρίση αντιπροσώπευσης του φορντικού-κεϋνσιανού μοντέλου αναπαραγωγής που είχε ως κεντρικό συντονιστή το «διευρυμένο κράτος». Στις παρυφές αυτής της κρίσης αναδύονται μορφές εθελοντισμού (ΜΚΟ κ.λπ.) αλλά και πρακτικές «συλλογικής ιδιοκτησίας» και «αυτοδιαχείρισης» (Kommon/κοινά) για «εναλλακτικούς τρόπους» κοινωνικής αναπαραγωγής πέραν της αγοράς και του κράτους. Δομή και σειρά των διαλέξεων 1 η. Ιστορία και θεωρία της κοινωνικής αναπαραγωγής Πότε εμφανίζονται οργανωμένες μορφές κοινωνικής αναπαραγωγής; Μπορεί να συγκριθεί η μεσαιωνική φιλανθρωπία ή, ακόμη και ο φιλανθρωπικός ακτιβισμός των αστών κυριών του 19 ου αιώνα με τις σύγχρονες μορφές κοινωνικής αναπαραγωγής; Με ποιο τρόπο αυτές μπορούν να θεωρητικοποιηθούν ώστε να αναδειχτεί μια κοινωνιολογία της κοινωνικής αναπαραγωγής με σαφή και διακριτά, έναντι άλλων επιστημονικών πειθαρχιών, αναλυτικά εργαλεία; Που διαφοροποιείται μεθοδολογικά η εννοιολόγηση «καθεστώτων προνοιακού καπιταλισμού» (regimes of welfare capitalism) έναντι προηγούμενων προσεγγίσεων (συστημική-δομική, θεσμική κ.ο.κ.); Στη βάση ποιων κριτηρίων ταξινομούνται τα προνοιακά καθεστώτα (φιλελεύθερα, συντηρητικά, σοσιαλδημοκρατικά) ώστε να αντιστοιχούν ορθότερα στις ιστορικές, κοινωνικές και οικονομικές πραγματικότητες των διαφορετικών χωρών; 2 η. Η κοινωνιολογία της κοινωνικής αναπαραγωγής στην Ελλάδα Γιατί δεν εμφανίζονται στον ελλαδικό χώρο οργανωμένες μορφές κοινωνικής αναπαραγωγής; Γιατί δεν εμφανίζονται στην ελληνική κοινωνία τα άσυλα εργασίας (Workhouses, Νοσοκομεία κ.λπ.), όπως σε άλλε ευρωπαϊκές χώρες; Σε ποιο βαθμό αυτή η «καθυστέρηση» συνδέεται με τον χαρακτήρα της καπιταλιστικής ανάπτυξης (περιορισμένη ανάγκη για εργατικά χέρια, ελεγχόμενη προλεταριοποίηση του πληθυσμού, οικονομία της αυτάρκειας κ.λπ.); 3 η.κοινωνική αναπαραγωγή και κοινωνική πειθάρχηση Σε ποιο βαθμό η εμπέδωση δομών μισθωτής εργασίας «αναβαθμίζει» το σώμα καθιστώντας τη «αναμόρφωση» του θυμικού και ψυχικού κόσμου του ατόμου μείζονος σημασίας ζήτημα για την κοινωνία και το κράτος («προτεσταντική ηθική», «μεγάλη εγκάθειρξη», σωφρονισμός, ψυχιατρεία κ.λπ.) (M. Weber, M. Foucault). Με ποιο τρόπο αναπτύσσεται η λειτουργική και κοινωνική ενσωμάτωση ενός πληθυσμού με προκαπιταλιστικές συνήθεις και τις αντίστοιχες πολιτισμικές πρακτικές στις αξίες της αστικής-καπιταλιστικής πραγματικότητας και του ανερχόμενου αστού; Με ποιο τρόπο πάλι αυτός ο πληθυσμός εξοικειώνεται, μέσα από κατασταλτικές πολιτικές (Workhouses, Νοσοκομεία, Laws of Power κ.λπ.) αλλά και μέσα από τη φιλανθρωπία, με το εργασιακό ήθος που απαιτεί το σύστημα της μισθωτής εργασίας; 4 η. Ο κοινωνικός έλεγχος του κοινωνικού χώρου: η «κατοικιδιοποίηση» του προλεταριάτου Σε μεγάλο βαθμό η πρόσδεσή των εργατικών και λαϊκών στρωμάτων στη μικρή οικογένεια (οικογενεισμός), με πρότυπο την αστική, η εγκατάστασή του στις εργατικές κατοικίες που έκτιζαν οι βιομήχανοι δίπλα στα εργοστάσια, τόσο για να κρατήσουν το εργατικό προσωπικό, όσο και για να το πειθαρχήσουν στο χρόνο και στο χώρο της φάμπρικας, συνιστά ένα παράλληλο εγχείρημα που πάει χέρι με χέρι με τον έλεγχο του συλλογικού σώματος (βιοπολιτική). Με αυτή την έννοια η επικράτεια του κεφαλαίου απλώνεται και στο χώρο (φάμπρικα, εργατικές κατοικίες, εργατικές

5 υποκουλτούρες κ.λπ.) δημιουργώντας καταστάσεις δυστοπίας τούτου περιορισμένα περιθώρια για την ανάδυση ετεροτοπιών. αφήνοντας ως εκ 5 η.συλλογική κατανάλωση και κοινωνικές ανισότητες (δημόσια αγαθά και αντισταθμιστικές πολιτικές) Πότε και γιατί παρεμβαίνει το κράτος μέσω των προνοιακών πολιτικών στο πεδίο των κοινωνικών ανισοτήτων; Γιατί το κράτος αποσύρεται από εδώ σε περιόδους οικονομικής ύφεσης και μαζικής ανεργίας ενώ ενεργοποιείται σε περιόδους έλλειψης εργατικών χεριών; Με ποιο τρόπο η προσφορά κοινωνικών αγαθών (δημόσια αγαθά) που καταναλώνονται συλλογικά αμβλύνει τις κοινωνικές ανισότητες και νομιμοποιούν τις σχέσεις κυριαρχίας (βλ. αντισταθμιστικές πολιτικές). Συνάδει η συλλογική κατανάλωση με τις καταναλωτικές πρακτικές (ως πρακτικές διάκρισης) (P. Bourdieu) των νέων μεσαίων στρωμάτων; 6 η. Η οικογένεια ως πεδίο κοινωνικής αναπαραγωγής Υπάρχει η άποψη πως με τη μετάβαση από τη διευρυμένη οικογένεια στην πυρηνικήσυζυγική οικογένεια, αυτή απώλεσε τις παραγωγικές της λειτουργίες, κρατώντας μόνο τις κοινωνικοποιητικές. Ωστόσο η οικογένεια επωμίζεται ακόμη και σήμερα μέρος του κόστους αναπαραγωγής της εργατικής δύναμης μέσω της οικιακής εργασίας (πρωτίστως γυναικείας εργασίας). Παρόλα αυτά η οικογένεια εκλαμβάνεται από τα μέλη της, περισσότερο ως βιόκοσμος, και όχι ως «σύστημα» δίπλα στα πραγμοποιημένα συστήματα της αγοράς, της οικονομίας κ.ο.κ. Αυτή βιώνεται κατά κάποιο τρόπο ως «Λιμάνι σ έναν άκαρδο κόσμο» (Ch. Lash). Πρόκειται λοιπόν για «αναχρονισμό», «ανορθολογισμό», ή για πολιτισμικό παράδοξο; 7 η. Η εκπαίδευση ως πεδίο ιδεολογικής αναπαραγωγής Για τον P. Bourdieu το εκπαιδευτικό σύστημα λειτουργεί ως μηχανισμός ιδεολογικής εγχάραξης συμβάλλοντας στην αναπαραγωγή των σχέσεων κυριαρχίας. Στη συλλογιστική αυτή το εκπαιδευτικό σύστημα νομιμοποιεί τις κοινωνικές διαφορές, καθώς εμφανίζει τις κοινωνικές επιδόσεις (άνισες ταξικές θέσεις, άνισες ποσότητες πολιτισμικού κεφαλαίου, ταξικά Habitus/έξεις κ.λπ.) ως ατομικές επιδόσεις. Αυτό σημαίνει πως οποιαδήποτε κοινωνική ανέλιξη μέσω του εκπαιδευτικού συστήματος οφείλεται σε εξωεκπαιδευτικούς παράγοντες (κοινωνική καταγωγή, πολιτισμικό κεφάλαιο κ.λπ.). Πως συνάδει αυτή η πραγματικότητα με την γενικευμένη αντίληψη πως το Σχολείο συνιστά εφαλτήριο κοινωνικής κινητικότητας; 8 η. Η πολιτική οικονομία της υγείας Σε μεγάλο βαθμό η υγεία και το σεξ του κοινωνικού σώματος θα αποτελέσει πρόσφορο πεδίο ελέγχου και ρύθμισης του πληθυσμού, από τον 19 ο αιώνα και μετά, όταν διευρύνεται η μισθωτή εργασία και σχηματίζεται το αστικό προλεταριάτο. Μέχρι τότε κανείς δεν ενδιαφερόταν για την υγεία και τις ανάγκες των εργατικών και λαϊκών στρωμάτων. «Λίγη σημασία είχε αν αυτοί οι άνθρωποι θα ζούσαν ή θα πέθαιναν, έτσι κι αλλιώς τούτο το πράγμα αναπαραγόταν από μόνο του» (M. Foucault) εννοώντας το «λαϊκό» σώμα. Εξάλλου, πάλι η υγεία γίνεται αντιληπτή λειτουργιστικά, ως «απουσία ασθενείας» και όχι ως κοινωνική ευεξία. 9 η. Kρίση υπερσυσσώρευσης και απονομιμοποίηση των συστημάτων κοινωνικής αναπαραγωγής Σε ποιο βαθμό η οικονομική κρίση και η συνακόλουθη κρίση των συστημάτων κοινωνικής αναπαραγωγής μπορεί να οριστεί ως «κρίση υπερσυσσώρευσης» ή, ενδεχομένως ως «κρίση υποκατανάλωσης». Σε ποιο βαθμό οι αντικυκλικές πολιτικές του κράτους (κεϋνσιανισμός) μπορούν να υπερβούν μέσα από την οργάνωση του

6 χρόνου και το χώρου («κυκλώματα κεφαλαίου») (D. Harvey) την κρίση υπερσυσσώρευσης; 10 η. Κοινωνιολογία του εθελοντισμού και των ΜΚΟ Πότε εμφανίζεται ο εθελοντισμός και ποιες οι κοινωνικές του λειτουργίες; Μήπως η προϊούσα εμπορευματοποίηση των δημόσιων αγαθών δημιουργεί το κοινωνικόπολιτικό πλαίσιο για την ανάπτυξη του εθελοντισμού; Σε ποιο βαθμό η εμφάνιση των ΜΚΟ (Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις) νομιμοποιεί τη συρρίκνωση των κρατικών προνοιακών πολιτικών και το «λιγότερο κράτος»; Ποια η σχέση του εθελοντισμού με τον κομουνιταρισμό, (κοινοτισμό); 11 η. Κοινωνιολογία του Κοινών Σε ποιο βαθμό η λογική των «Κοινών» συνιστά μια εναλλακτική πρόταση κοινωνικής αναπαραγωγής πέρα από την αγορά και που διαφοροποιείται έναντι της «συλλογικής κατανάλωσης» του κράτους πρόνοιας (welfare State); Με ποιο τρόπο και ενόσω ισχύει η καπιταλιστική συνθήκη, δηλαδή ο διαχωρισμός των ανθρώπων από τα μέσα εργασίας και παραγωγής και εν μέσω της εμπορευματοποίησης όλων (της εργασίας και των μέσων αναπαραγωγής της) μπορεί να υπάρξει συλλογική αυτοδιαχείριση των πόρων από τις επιμέρους κοινότητες; Μήπως επανερχόμαστε στις διδακτικές ενός «ηθικού σοσιαλισμού»; 12 η.η «κριτική» στα συστήματα κοινωνικής αναπαραγωγής : Φιλελευθερισμός και βιοπολιτική (M. Foucault) Με ποιο τρόπο τα συστήματα κοινωνικής αναπαραγωγής μετατρέπονται σε συστήματα βιοπολιτικής (πολιτικοποίηση της ζωής, έλεγχος της σφαίρας αναπαραγωγής, διαχείριση βιόκοσμων κ.λπ.), όπως θέτει το ζήτημα ο M. Foucault; Με ποιο τρόπο οι τεχνολογίες πειθάρχησης και κανονικοποίσης του ανθρωπίνου σώματος στην αρχή και του κοινωνικού σώματος στη συνέχεια διαμορφώνει τους όρους για την εγκαθίδρυση ενός κοινωνικού «πανοπτικού» (J. Bentham), όπως εμφανίζεται από την οπτική της βιοπολιτικής το Κράτος Προνοιας. Σε ποιο σημείο η βιοπολιτική τέμνεται με τον φιλελευθερισμό όταν από κοινού αναζητούν την αποδόμηση κρατικών συστημάτων κοινωνικής αναπαραγωγής ώστε να διευρυνθεί η αυτονομία δράσης και ελευθερίας του ατόμου; 13 η.κοινωνικό περιθώριο και «καθεστώτα αποκλεισμού» (Underclass, Nεόπτωχοι, «Απόβλητοι» κ.ά.) Στο βαθμό που ορίσουμε τον κοινωνικό δεσμό στις σύγχρονες κοινωνίες ως οικονομικό, θα παρατηρήσουμε ότι οι άνεργοι και οι εργαζόμενοι σε επισφαλείς συνθήκες εργασίας («απασχολήσιμοι», Underclass, Precariat) ή, σε υπεργολαβίες ικανοποιούν κεντρικές λειτουργίες στο σύστημα της μισθωτής εργασίας. Και αυτό επειδή αυτοί συμβάλλουν ως «εφεδρικός βιομηχανικός στρατός» (K. Marx) στη συμπίεση των μισθών, επομένως και στην κοινωνική πειθάρχηση της εργατικής τάξης (F. Piven, F. Cloward). Ουσιαστικά δεν υπάρχει μια «οντολογική» διαφορά ανάμεσα στο ενεργό και ανενεργό τμήμα του πληθυσμού, επομένως μόνο εξοοικονομικοί λόγοι (πολιτικοί, εθνο-θρησκευτικοί κ.λπ.) καθιστούν δόκιμη την έννοια του κοινωνικού αποκλεισμού. (4)ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ και ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ Φυσική παρουσία διδάσκοντα Πρόσωπο με πρόσωπο, Εξ αποστάσεως εκπαίδευση κ.λπ.

7 ΧΡΗΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία, στην Εργαστηριακή Εκπαίδευση, στην Επικοινωνία με τους φοιτητές ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Περιγράφονται αναλυτικά ο τρόπος και μέθοδοι διδασκαλίας. Διαλέξεις, Σεμινάρια, Εργαστηριακή Άσκηση, Άσκηση Πεδίου, Μελέτη & ανάλυση βιβλιογραφίας, Φροντιστήριο, Πρακτική (Τοποθέτηση), Κλινική Άσκηση, Καλλιτεχνικό Εργαστήριο, Διαδραστική διδασκαλία, Εκπαιδευτικές επισκέψεις, Εκπόνηση μελέτης (project), Συγγραφή εργασίας / εργασιών, Καλλιτεχνική δημιουργία, κ.λπ. Χρήση Power Pointe και διαδικτύου στην αίθουσα. Ηλεκτρονικά εργαλεία πρόσβαση και οργάνωσης βιβλιογραφίας. Δραστηριότητα Προετοιμασία μαθήματος Παρουσίαση βιβλίωνάρθρων Μελέτηανατροφοδότηση για γραπτές εξετάσεις Σύνολο Μαθήματος Φόρτος Εργασίας Εξαμήνου 50 ώρες 50 ώρες 50 ώρες 150ώρες Αναγράφονται οι ώρες μελέτης του φοιτητή για κάθε μαθησιακή δραστηριότητα καθώς και οι ώρες μη καθοδηγούμενης μελέτης σύμφωνα με τις αρχές του ECTS ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ Περιγραφή της διαδικασίας αξιολόγησης Γλώσσα Αξιολόγησης, Μέθοδοι αξιολόγησης, Διαμορφωτική ή Συμπερασματική, Δοκιμασία Πολλαπλής Επιλογής, Ερωτήσεις Σύντομης Απάντησης, Ερωτήσεις Ανάπτυξης Δοκιμίων, Επίλυση Προβλημάτων, Γραπτή Εργασία, Έκθεση / Αναφορά, Προφορική Εξέταση, Δημόσια Παρουσίαση, Εργαστηριακή Εργασία, Κλινική Εξέταση Ασθενούς, Καλλιτεχνική Ερμηνεία, Άλλη / Άλλες Ενεργητική παρουσίαση συμμετοχή στο μάθημα (20% της τελικής βαθμολογίας) Έκθεση βιβλιογραφικών δεδομένων (30% της τελικής βαθμολογίας). Η έκθεση περιλαμβάνει λέξεις (Α4, γραμματοσειρά Calibri 11, διάστιχο 1, 15). Γραπτές εξετάσεις στο τέλος του εξαμήνου (50% της τελικής βαθμολογίας).

8 Αναφέρονται ρητά προσδιορισμένα κριτήρια αξιολόγησης και εάν και που είναι προσβάσιμα από τους φοιτητές. (4) ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - Προτεινόμενη Βιβλιογραφία: Α) Συγγράμματα Θ. Αλεξίου (2016), Κοινωνικές τάξεις, κοινωνικές ανισότητες και συνθήκες ζωής, Αθήνα:Παπαζήσης (2 η έκδοση). L. Geil/κ.ά (2007), Κοινωνική Πολιτική. Μια άλλη προσέγγιση, Αθήνα:Δαρδανός. Β) Συμπληρωματική βιβλιογραφία Αλεξίου, Θ (2016, 2017), «Οικογένεια, σεξουαλικές πρακτικές και κοινωνικό υποκείμενο στη σκιά του συμφώνου συμβίωσης, Πανοπτικόν 21, 22. Αλεξίου, Θ. (2014), «Κοινωνική πολιτική και βιοπολιτική. Από την ταξική αντιπαράθεση στη «μικρο-φυσική της εξουσίας», Piven, F, Cloward, F. (1971), Regulating the Poor: The Functions of Public Welfare, New York: Pantheon Books. Treiber, H., Steinert, H. (2005), Die Fabrikation des zuferlässiger Menschen. Über die wahlverwandschaft von Kloster-und Fabrikdisziplin, Münster: Westfälisches Dampfboot. Αράπογλου, B. (2005) «Καθεστώτα αποκλεισμού. Οι αλήθειες και οι παραλλαγές τους. Μελέτη του ελληνικού καθεστώτος κοινωνικού αποκλεισμού», Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών 118. Bauman, Z. (2002), Σπαταλημένες ζωές : οι απόβλητοι της νεωτερικότητας, Aθήνα: Κατάρτι. Brown, W. (2017), H καταστροφή του Δήμου. Η λαθραία επανάσταση του νεοφιλελευθερισμού, Αθήνα:Πατάκη. Γιανακόπουλος, Κ., Γιανιτσιώτης, Γ. (2010), Αμφισβητούμενοι χώροι στις πόλεις, Αθήνα: Αλεξάνδρεια. Cough, J. (2008), Η πολιτική οικονομία του κράτους πρόνοιας, Αθήνα:Σαββάλας. De Angelis, M. (2013), Κοινά, Περιφράξεις και κρίσεις, Θεσσαλονίκη:Εκδόσεις των Ξένων. Hardt, M., Negri, A. (2009), Commonwealth, Harvard University Press. Harvey, D. (2013), Eξεγερμένες πόλεις. Από το δικαίωμα στην πόλη στην επανάσταση της πόλης, Αθήνα:ΚΨΜ. Φουκώ, Μ. (1976), Eπιτήρηση και τιμωρία. H γέννηση της φυλακής, Aθήνα:Ηριδανός. Φουκώ, Μ. (2012), Η γέννηση της κλινικής, Αθήνα: Νήσος.

9 Κιουπκιολής, A. (2014), Για τα Κοινά της Ελευθερίας, εκδόσεις Εξάρχεια. Merrien, F-X. (επιμ.) (1996), Aντιμέτωποι με τη φτώχεια. H Δύση και οι φτωχοί χθες και σήμερα, Aθήνα:Κατάρτι. Παπαμιχαήλ, Γ. (2005), Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις κυρίαρχη πολιτική (J. Petras/κ.ά.), Αθήνα: The Monthly Review Imprint. Σπυριδάκης, Μ. (2010), Εργασία και Κοινωνική αναπαραγωγή στη Ναυπηγοεπισκευαστική Βιομηχανία του Πειραιά, Αθήνα:Παπαζήσης. - Συναφή επιστημονικά περιοδικά: British Journal of Sociology Capital and Class American sociological review European Journal of Political Economy Θέσεις European journal of social theory, Sociology of education American Journal of Sociology Kölner Zeitschrift für Soziologie und Sozialpsychologie