ΔΥΟ ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΙ ΤΑΦΟΙ ΑΠΟ ΤΟ ΔΥΤΙΚΟ ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΟ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΔΥΟ ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΙ ΤΑΦΟΙ ΑΠΟ ΤΟ ΔΥΤΙΚΟ ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΟ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ"

Transcript

1 ΔΥΟ ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΙ ΤΑΦΟΙ ΑΠΟ ΤΟ ΔΥΤΙΚΟ ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΟ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Μέ τις σωστικές άνασκαφές, που έγιναν παλιότερα σέ διάφορα οικόπεδα τής Θεσσαλονίκης, ήρθε στο φως ένας μεγάλος αριθμός τάφων από τό δυτικό νεκροταφείο τής άρχαίας πόλεως. Σ αυτούς συγκαταλέγονταν κυρίως τάφοι των ύστερων ρωμαϊκών χρόνων, πού βρέθηκαν στις κλινικές τής Κτηνιατρικής Σχολής καί στά οικόπεδα των εργατικών κατοικιών τοϋ συνοικισμού «Άξιός»1. Άπό τήν παλαιοχριστιανική περίοδο τά πιο γνωστά παραδείγματα είναι ό τάφος στό συνοικισμό «Ραμόνα»12 καί ό τάφος τού Εύστοργίου στήν οδό Νίγδης3. Στήν περιοχή αμέσως έξω άπό τά δυτικά τείχη4, κοντά στή Ληταία Πύλη, άποκαλύφθηκαν κατά τή διετία στά οικόπεδα των οδών Α γίου Νέστορος 8 καί Άπολλωνιάδος 18, μέ τήν εύκαιρία οικοδομικών εργασιών, δύο συστάδες άπό καμαροσκεπεΐς, κιβωτιόσχημους καί καλυβίτες τάφους5. Άνάμεσά τους ξεχώριζαν, για τον άξιόλογο τοιχογραφικό τους διάκοσμο, ένα θολωτό ταφικό κτίσμα άπό τό πρώτο οικόπεδο καί ένας μικρότερος καμαροσκεπής τάφος άπό τό δεύτερο (σχ. 1). 1. Ταφικό κτίσμα στην όδό 'Αγ. Νέστορος άριθμ. 8 Άποτελεΐται άπό έναν ορθογώνιο θάλαμο, μέ κατεύθυνση άπό βορρά προς νότον, μήκ. 2,45 μ., πλ. 2,20 μ. καί ΰψ. 2,60 μ. (σχ. 2). Καλύπτεται άπό ήμικυλινδρική καμάρα, ή οποία εξωτερικά γίνεται δίριχτη, σαμαρωτή. Γιά 1. Φ. Πέτσα, Χρονικά Αρχαιολογικά , «Μακεδονικά» 14(1974) 319 καί Εύθ. Τσιγαρίδα, ΑΔ, 1972, Β2 Χρονικά, σ. 565, σχ. 11, πίν. 507β. 3. St. Pelekanidis, Die Malerei der Konstantiniscben Zeit, «Akten des Vili Internationalen Kongresses für Christliche Archäologie», Trier 1965, σ. 230 κ.έ. 4. Τά ώς τώρα εύρήματα της περιοχές αυτής δίνουν τήν έντύπωση μιας μάλλον άριστοκρατικής κοινωνίας, έν άντιθέσει μέ άλλα σημεία τοϋ δυτικοϋ νεκροταφείου καί κυρίως προς τό λιμάνι, πού χρησιμοποιοϋνταν άπό τά λαϊκά στρώματα, βλ. Φ. Π έ τ σ α, δ.π., σ Ή άνασκαφική έρευνα έγινε μέ τήν έπίβλεψη τών άρχαιολόγων δίδος Αναστασίας Τούρτα καί κας Εύτέρπης Μαρκή. Τά σχέδια τών τάφων φιλοτεχνήθηκαν άπό τήν αρχιτέκτονα δ. Καλλιόπη Θεοχαρίδου.

2 374 Θεοχάρης Παζαράς Σχ. 1. Τοπογραφικό διάγραμμα τής περιοχής τοϋ δντικοϋ νεκροταφείου τής Θεαααλονίκης κοντά οτή Ληταία Πύλη τήν κατασκευή τών τοίχων έχουν χρησιμοποιηθεί άργοί λίθοι, ένώ γιά τήν καμάρα πλίνθοι καί ώς συνδετικό υλικό ασβεστοκονίαμα. Ή προσπέλαση στο θάλαμο γίνεται από τά δυτικά μέ ένα στενό, καμαροσκεπή διάδρομο, μήκ. 1,80 μ., πλ. 1 μ. καί ΰψ. 1,70 μ., πού καταλήγει μέ δύο βαθμίδες σε χαμηλή είσοδο, υψ. 1,50 μ., πλ. 0,65 (πίν. 2α). Σώθηκε τό μαρμάρινο κατώφλι καί τό επίσης μαρμάρινο περιθύρωμα. Μετά τήν είσοδο μεσολαβεί μιά στενή βαθμίδα, άπ οπού κατεβαίνει κανείς στο δάπεδο τού θαλάμου, πού βρίσκεται σέ βάθος 0,70 μ. καί είναι στρωμένο μέ μαρμάρινες πλάκες. Σέ μεταγενέστερη έποχή ό θάλαμος περικλείστηκε άπό τοίχους, πού όμως δεν πρέπει ν αποτελούσαν περίβολό του, μιά καί ό νότιος έκοψε εγκάρσια τό διάδρομο καί άπομόνωσε τήν είσοδο. Τό πιθανότερο είναι ότι οί τοίχοι ανήκαν στήν ύποθεμελίωση τής νεωτερικής κατοικίας πού κτίστηκε πάνω άπό τόν τάφο. Κάτω άπό τό δάπεδο τού θαλάμου καί κάθετα προς τόν κατά μήκος άξονα του ύπήρχαν δύο όρθογώνιες θήκες1 (διαστ. 1,80 X 0,80 X 0,80), πόύ χωρίζονταν μέ κοινό μεσότοιχο καί ήταν κατασκευασμένες άπό πλίνθους καί έπιχρισμένες εσωτερικά μέ ασβεστοκονίαμα (πίν. Ια). Ή προς νότον θήκη (Α) ήταν άθικτη, άλλά γεμάτη νερό πού άνέβλυζε άπό κάποια υπόγεια φλέβα. Σ αυτή βρέθηκαν τρία άθραυστα κρανία στή ΝΑ γωνία, ένα τέταρτο στήν άπέναντι ΒΔ γωνία, καθώς καί άλλα όστά διάσπαρτα σ όλη τήν έκτασή της. Ή θήκη περιείχε έπίσης δύο κυπελλόσχημα άγγεϊα μέ μικρό όριζόντιο χείλος, ένα άκέραιο unguentarium (πίν. 1 β, 1-3) καί ένα θραύσμα άπό γυάλινο άγγεϊο μέ ραβδώσεις. 1. Γιά τίς θήκες τίς κατασκευασμένες μέσα στό έδαφος χρησιμοποιείται ό όρος νποσόριον ή χαμοσάριον, βλ. Δ. Π άλλα, Σαλαμινιακά. Γ'. Οί τάφοι, ΑΕ, , σ. 171» δπου καί άναφορά στίς πηγές.

3 Δύο παλαιοχριστιανικοί τάφοι τής Θεσσαλονίκης 375 Αντίθετα ή προς βορράν θήκη (Β) είχε συληθεΐ άπό τυμβωρύχους, οί όποιοι κατέβηκαν στο θάλαμο άπό μιά όπή πού είχαν άνοίξει στήν καμάρα του. Παρ όλα αυτά κατά τον καθαρισμό τής θήκης βρέθηκε ένα σπασμένο γυάλινο σωληνοειδές άγγεϊο, ένα πήλινο unguentarium μέ όριζόντιο χείλος (πίν. 1β, 4) καί τέσσερα κρανία συγκεντρωμένα στή ΒΑ γωνία. Σχ. 2. Ταφικό κτίϋμα οτήν όδό 'Αγ. Νέβτορος 8. Κάτοψη καί τομές Τά πολλά οστά καί στις δύο θήκες δείχνουν ότι αύτές είχαν χρησιμοποιηθεί γιά περισσότερες άπό μιά ταφές, χωρίς να άπομακρύνονται τά παλιότερα λείψανα1. Οί τοίχοι τοϋ θαλάμου έσωτερικά είναι κατάγραφοι μέ τοιχογραφίες, άπό τις όποιες καλύτερα διατηρήθηκαν αύτές στή νότια καί δυτική πλευρά. Στούς υπόλοιπους τοίχους διασώζονται μόνο μερικά σπαράγματα πού δέν βοηθούν στήν άναγνώριση καί συμπλήρωση των κύριων θεμάτων τους. Ή διακόσμηση χωρίζεται μέ μιά πλατιά ταινία κόκκινου χρώματος σέ τρεις κύριες ζώνες. Ή κάτω ζώνη περιτρέχει όλους τούς τοίχους καί απομιμείται όρθογώνιες πλάκες όρθομαρμαρώσεως μέ φλεβώσεις πράσινες, κίτρινες καί καφετιές. Ανάμεσα στή ζώνη αυτή καί τό δάπεδο μεσολαβεί μιά 1. Για τή νεκρική συνήθεια τών άλλεπάλληλων ταφών, πού όφείλεται στή στενότητα νεκρικού χώρου, βλ. Δ. Π άλλα, δ.π., σ

4 376 Θεοχάρης Παζαρδς άλλη ζώνη άπό άνοιχτό ρόδινο χρώμα (πίν. 2α). Πρόκειται για τό λεγόμενο Inkrustationsstil, τή διακόσμηση δηλαδή τής επιφάνειας τοϋ τοίχου με έ- ναλασσόμενα διάχωρα, πού μιμούνται πολύχρωμη μαρμάρινη έπένδυση καί μάλιστα στήν άπλούστερη μορφή, χωρίς δηλαδή τοίχοβάτη, άκροτοίχια καί ένδιάμεσους πεσσούς1. Όλη τή μεσαία ζώνη τού δυτικού τοίχου καταλαμβάνει μιά θαλασσογραφία. Στό κέντρο είκονίζεται ένας γυμνός άνδρας ν αρμενίζει γαλήνιος Σχ. 3. Ταφικό κτίσμα στήν οδό 'Αγ. Νέστορος 8. 'Η θαλάσσια σκηνή στη δυτική πλευρά πάνω σ ένα ιστιοφόρο πλοιάριο. 'Ολόγυρά του κολυμπούν κάθε είδους καί μεγέθους ψάρια. Επίσης παριστάνονται καί οστρεα. Τό σώμα τού άνδρα ά- ποδίδεται μέ ρόδινο χρώμα, ένώ τών ψαριών μέ άποχρώσεις τού πράσινου καί καστανοκόκκινου, μέ κάποια προσπάθεια ύποδηλώσεως τής προοπτικής (σχ. 3, πίν. 2β, 3α). 1. St. Pelekanidis, δ.π., σ. 218, πίν Πρβλ. καί Θεοχ. Παζαρά, Νέες τοιχογραφίες τής ύστερης άρχαιότητας στή Θεσσαλονίκη, ΑΔ 30,1975, Μέρος Α'. Μελέται, σ. 159, όπου άναφέρονται συμπληρωματικά καί άλλα παραδείγματα άπό τόν έλλσδικό χώρο.

5 Δύο παλαιοχριστιανικοί τάφοι τής Θεσσαλονίκης 377 Στο τύμπανο τού νότιου τοίχου, πάνω άπό τήν είσοδο, μέσα σ έναν άνθισμένο κάμπο παριστάνονται άντωπά δύο πράσινοι παπαγάλοι, πού κρατούν μέ τά ράμφη τους γιρλάντα άπό λουλούδια μέ άνοιχτό καί βαθύ πορφυρό χρώμα. Άπό τή μεσαία ζώνη τού ίδιου τοίχου σώθηκε ή διακόσμηση μόνο δεξιά άπό τήν είσοδο. Μέσα σ έναν ορθογώνιο πίνακα άπό διπλές λεπτές γραμμές είκονίζονται μέ φυσιοκρατική απόδοση τρεις πράσινες μελιτζάνες (σχ. 4, πίν. 3β). Σχ. 4. Ταψικά κτίύμα ατήν οδό 'Αγ. Νέατορος 8. ΟΙ παπαγάλοι με τή γιρλάντα και ο πίνακας με τις μελιτζάνες ϋτή νότια πλευρά Άπό τήν τοιχογράφηση τής βόρειας στενής πλευράς διατηρήθηκαν τμήματα δύο μόνον διαχώρων πού απομιμούνται όρθομαρμάρωση, τό ένα μέ πράσινο χρώμα καί τό άλλο μέ κίτρινο, ένώ στήν όροφή διακρίνονται έλάχιστα ίχνη άπό λεπτά άνθη σέ διάφορα χρώματα. Έκ πρώτης όψεως τά θέματα αύτά δέν έχουν καθαρά χριστιανικό χαρακτήρα καί θά μπορούσαν νά κοσμούν καί έναν έθνικό τάφο. 'Ωστόσο ό μως μιά άλληγορική έρμηνεία τους σύμφωνα μέ τό πνεύμα τής νέας θρησκείας δέν πρέπει ν αποκλειστεί. Εξάλλου στήν πρώιμη περίοδο δέν ύπε-

6 378 Θεοχάρης Παζαρας ρίσχυαν υποχρεωτικά τα χριστιανικά θέματα1. Οί παπαγάλοι μέ τή γιρλάντα μέσα στον άνθισμένο κάμπο ύποβάλλουν τήν ιδέα του παραδεισιακού τοπίου, ένώ ή θαλάσσια σκηνή μέ το πλήθος των ΐχθύων πού περιστοιχίζουν το πλοιάριο, θά μπορούσε νά συμβολίζει τούς πιστούς σύμφωνα μέ τίς παραβολές του Κυρίου1 2. Επίσης στήν έκκλησιαστική φιλολογία συναντούμε πολύ συχνά το συμβολισμό των πιστών μέ τούς ϊχθεΐς. Έτσι ό Κλήμης ό Άλεξανδρεύς, στά τέλη τού 2ου καί στις άρχές τού 3ου αΐ., στον ύ μνο πού βάζει στο τέλος τού έργου του Παιδαγωγός, παρομοιάζει τον Χριστό μέ τον άλιέα πού σαγηνεύει μέ τή διδασκαλία του τούς άνθρώπους καί τούς «σώζει άπό τό πέλαγος τής κακίας»3. Ακόμη ό Τερτυλλιανός στο έργο του σχετικά μέ τό βάπτισμα χαρακτηρίζει τούς πιστούς ώς ΐχθύδια4. Γιά τή χρονολόγηση τού τάφου μπορούμε νά στηριχτούμε στήν άρχιτεκτονική μορφή τού κτίσματος, στά κεραμεικά εύρήματα, καθώς καί στον τοιχογραφικό διάκοσμο πού περιγράψαμε. Μιά πρώτη ένδειξη γιά πρώιμη χρονολόγηση άποτελεΐ ή άρχιτεκτονική μορφή τού κτίσματος, πού μέ τόν καμαροσκεπή θάλαμο, τό διάδρομο καί τή στενή θυρίδα, έντάσσεται στούς άρχαιότερους τύπους των καμαρωτών τάφων5. Ένα δεύτερο βοηθητικό στοιχείο μάς δίνουν τά κεραμεικά εύρήματα καί ιδιαίτερα αύτά τής σφραγισμένης θήκης (Α). Όπως ήδη προαναφέρθηκε, ή θήκη αύτή περιείχε άνάμεσα στ άλλα καί δύο κυπελλόσχημα άγγεΐα, πού είναι όμοια μέ αγγεία πού βρέθηκαν στις άνασκαφές τής Αρχαίας Αγοράς των Αθηνών καί χρονολογούνται στά μέσα τού 3ου μ.χ. αί.6. Ή χρονολογία αύτή πρέπει νά θεωρηθεί καί ένα όριο post quem γιά τήν κατασκευή καί διακόσμηση τού τάφου. Άπό είκονογραφική καί τεχνοτροπική άποψη τό πλοιάριο καί ό έπι- 1. A. G r a b a r, The Beginnings of Christian Art, London 1967, σ «Πάλιν όμοια έστίν ή βασιλεία των ουρανών σαγήνη βληθείση είς τήν θάλασσαν καί έκ παντός γένους συναγαγούση. ήν, οτε έπληρώθη, άναβιβάσαντες έπί τον αίγιαλόν καί καθίσαντες συνέλεξαν τά καλά είς άγγη, τά δέ σαπρά έξω εβαλον» (Ματθ. 13, 47 κ.έ.). 3. «Σώτερ Ίησοδ... άλιεδ μερόπων των σωζομένων, πελάγους κακίας, ϊχθεΐς άγνούς κύματος έχθρου γλυκερά ζωή δελεάζων» (Κλήμ. Άλεξ., Παιδαγωγός 3, 12). 4. «Sed nos pisciculi secundum ΙΧΘΥΝ nostrum Jesum Christum aqua nascimur nec aliter quam in aqua permanendo salvi sumus» (Tertulliani, De Baptismo 1). 5. Δ. Π ά λ λ α, Οί χριστιανικοί καμαρωτοί τάφοι (καταγωγή καί λατρευτικοί ίδέαι), ΑΕ, 1937, σ υ. Η. S. Robinson, Pottery of the Roman Period, The Athenian Agora, vol. V, New Jersey 1959, PI. 14, K97 καί K103. Επίσης όμοιο κυπελλόσχημο άγγείο εχει βρεθεί καί στήν Ίσθμια, χρονολογούμενο πάλι στά μέσα τοδ 3ου μ.χ. αί., βλ. Ρ. Clement, Isthmia Excavations, ΑΔ 27(1972), Β' Χρονικά, σ. 230, IPR 71-73, PI. 168α.

7 Δύο παλαιοχριστιανικοί τάφοι τής Θεσσαλονίκης 379 βάτης του θά μπορούσαν νά συγκριθοΰν μέ τή σκηνή του Ιωνά πού ρίχνεται στή θάλασσα, στήν κατακόμβη των 'Αγίων Πέτρου καί Μαρκελλίνου, πού χρονολογείται στα τέλη του 3ου ai.1. Καί στις δύο παραστάσεις τά πλοιάρια είναι ιστιοφόρα καί έχουν κατά βάση τό ίδιο σχήμα- οί άνθρώπινες μορφές παρουσιάζουν τις ίδιες αναλογίες ώς προς τόν όγκο τοϋ σώματος καί τή σχέση τους μέ τό πλοιάριο καί έχουν παρόμοια κοντή κόμμωση. Ακόμη ή έπιλογή των χρωμάτων, οί απαλοί τους τόνοι, ή χρήση πλατιάς πινελιάς καί γενικά ή όλη ίλλουζιονιστική διάθεση φέρνουν πολύ κοντά τις δύο σκηνές. Τά δεδομένα λοιπόν τής κεραμεικής, άλλά καί τά ίδια τά στοιχεία τής ζωγραφικής οδηγούν μέ πολλή πιθανότητα τήν τοποθέτηση των τοιχογραφιών στό δεύτερο μισό του τρίτου αί. Εξάλλου στήν ίδια εποχή χρονολογούνται καί άλλοι τάφοι πού άνακαλύφθηκαν στήν περιοχή τού Πανεπιστημίου τής Θεσσαλονίκης καί κοσμούνται μέ τοιχογραφίες πού συνδύαζαν τό Inkrustationsstil μέ φυτικές, ζωϊκές καί άνθρώπινες μορφές σέ παρόμοια ίλλουζιονιστική τεχνοτροπία* 2, όπως καί στον τάφο πού εξετάζουμε. 2. Καμαροσκεπής τάφος στήν οδό Απόλλων ιάδος άριθμ. 18 Ό τάφος στό οικόπεδο τής όδοΰ Άπολλωνιάδος άκολουθεΐ τήν άπλούστερη μορφή των καμαρωτών τάφων (σχ. 1 καί 5). Άποτελεΐται άπό έναν όρθογώνιο καμαροσκεπή θάλαμο, διαστ. 2,04 x 0,91 - ϋψ. 1,40 μ., πού είναι προσιτός όχι άπό θυρίδα, αλλά άπό ένα στόμιο πού δημιουργεΐται μέ τή διακοπή τής συνέχειας τής καμάρας στό δυτικό άκρο της. Γιά νά διευκολύνεται ή κάθοδος προεξέχουν άπό τούς τοίχους πέτρες-βαθμίδες. Τό δάπεδο είναι στρωμένο μέ αμελές μαρμαροθέτημα. Ή δυτική πλευρά του είναι ελαφρά άνακεκλιμένη, σχηματίζοντας είδος προσκεφάλου γιά τό κεφάλι τού νεκρού. Ανάμεσα στά μάρμαρα υπάρχει καί ένα σπασμένο κομμάτι ενεπίγραφης πλάκας σέ δεύτερη χρήση: ΛΕΙΒ... ΤΗΛΟ... ΑΓΝΩ... ΩΑΝ... ΜΗΣ... Τό μεγαλύτερο μέρος τής ανατολικής στενής πλευράς τού τάφου καταστράφηκε άπό τό σκαπτικό μηχάνημα πού άνοιγε τά θεμέλια τής οικοδομής, πριν ακόμη ειδοποιηθεί ή Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων (πίν. LA. Gr a bar, δ.π., πίν. 78, σ. 319, άριθμ St. P e 1 e k a n i d i s, δ.π., σ. 218 κ.έ., πίν. 6.

8 380 Θεοχάρης Παζαράς 4α). Νωρίτερα είχε καταστραφεϊ καί το μισό πρός τά δυτικά τμήμα τής καμάρας μέ τήν κατασκευή ένός άποχετευτικού άγωγοϋ για τις άνάγκες τής σύγχρονης κατοικίας πού ήταν κτισμένη πάνω στον τάφο. Αύτό είχε ώς συνέπεια νά γεμίσει ό θάλαμος χώματα καί νά κατακλύζεται άπό νερά, πού προκάλεσαν μεγάλη φθορά στις τοιχογραφίες, οί όποιες κοσμούν τά εσωτερικά τοιχώματα καί τήν οροφή. Οί έπιφάνειες των τοίχων χωρίζονται, όπως καί στον προηγούμενο τάφο, μέ μιά ταινία πορφυρού χρώματος σέ τρεις ζώνες (σχ. 6). Ή κάτω, πού άποτελεϊ καί ενα είδος βάσης γιά όλη τή διακόσμηση, άπομιμεΐται ορθογώνιες πλάκες όρθομαρμαρώσεως, άπό τέσσερις στις μακριές καί δύο στις στενές πλευρές. Τά μάρμαρα έχουν χρώμα πορφυρό ή υποκίτρινο μέ πορφυρές, καστανές καί μελανές φλεβώσεις. Ή επάνω ζώνη, πλάτους 0,10 μ. περιτρέχει όλη τήν επιφάνεια τών κατακόρυφων τοίχων στο ύψος τής Σχ. 5. Τάφος ατην οδό "Απολλωνιάδος 18. Κάτοψη και τομές γενέσεως τής καμάρας. Ή ταινία είναι διηρημένη σέ συνεχόμενα ρομβοειδή σχέδια, πού υποδηλώνουν πιθανόν γεισίποδες1, γιά νά διαχωρίζεται έτσι ή όροφή άπό τούς τοίχους. Οί παραστάσεις τής όροφής είναι πολύ κατεστραμμένες. Μπορεί ίσως νά διακρίνει κανείς ενα στεφάνι. Στή μεσαία ζώνη, πού είναι καί ή κύρια ζώνη, παριστάνονται σκηνές άπό τήν Παλαιά καί Καινή Διαθήκη, άνά μία στις στενές καί άνά δύο στις μακριές πλευρές. Νότια μακριά πλευρά. Στήν πλευρά αυτή παριστάνεται πρός τά άνατολικά ή Θυσία τού Αβραάμ καί πρός τά δυτικά ό Άδάμ καί ή Ευα έν τφ Παραδείσιο (σχ. 7, πίν. 4β, 5α, 6α). Ή Θυσία τού Αβραάμ είναι ή 1. Βλ. σαφή άπεικόνιση γεισιπόδων σέ ταφικό παλαιοχριστιανικό θάλαμο στή Νίκαια τής Μ. Ασίας, N. F ί r a 11 i, An Early Byzantine Hypogeum discovered at Iznik, Mélanges Mansel, Ankara 1974, πίν. 334, είκ. 132, σ. 926 καί ύποσημ. 8, όπου καί άλλα ά- νάλογα παραδείγματα.

9 Δύο παλαιοχριστιανικοί τάφοι τής Θεσσαλονίκης 381 καλύτερα διατηρημένη σκηνή άπό ολον το διάκοσμο του τάφου. Στον ά ξονα τής συνθέσεως στέκεται ο Αβραάμ, μέ το σώμα κατ ένώπιον καί το κεφάλι στραμμένο ελαφρά προς τά δεξιά. Τό πρόσωπό του είναι άγένειο, νεανικό καί έχει κοντά μαλλιά. Φορεΐ λευκό όρθόσημο χιτώνα καί λευκό Σχ. 6. Τάφος στην όδό Απόλλων ιάδος 18. 5Ανάπτυγμα τοιχογραφιών Σχ. 7. Τάφος στην όδό 5Απόλλωνιάδος 18. Ή Θυσία τον Αβραάμ και ό Άδάμ και η Ενα στον Παράδειαο έπίσης ίμάτιο. Στό άνασηκωμένο δεξί χέρι κρατά τη μάχαιρα, έτοιμος νά θυσιάσει τόν Ισαάκ. Αυτός, δεμένος πισθάγκωνα, γονατίζει προς τά δεξιά μπροστά σ εναν ψηλό μονολιθικό βωμό. Τό σώμα του περιορίζεται άπό σκούρα λεπτά καί σαφή περιγράμματα καί άποδίδεται μέ ελαφρό ρόδινο

10 382 Θεοχάρης Παζαρΰς χρώμα, πού στις καμπύλες γίνεται βαθύτερο προς το καστανοκόκκινο. Στήν κάτω αριστερή γωνία είκονίζεται ένα λευκό κριάρι μέ μιά κόκκινη ταινία στο λαιμό, πού φαίνεται νά προχωρεί προς τόν Αβραάμ. Από τήν επάνω αριστερή γωνία, σάν άπό τόν ουρανό, προβάλλει ενα χέρι κόκκινο μέ τήν επιγραφή άπό κάτω: ΦΩΝΗ. Είναι ή Dextera Domini, τό χέρι του Θεού, μέ τό όποιο δηλώνεται ή παρουσία του1. Ή ύπαρξη τού χεριού έξηγεϊ ίσως καί τή στροφή τής κεφαλής τού Αβραάμ προς τά δεξιά. Στήν παράσταση υπάρχουν καί άλλες επεξηγηματικές επιγραφές, όπως ΘΥ- CIA, ICAX1 2 3καί ABPAAC3. Στό συνεχόμενο προς δυσμάς διάχωρο είκονίζονται οί Πρωτόπλαστοι στον παράδεισο, τοποθετημένοι συμμετρικά δεξιά καί αριστερά άπό τό δέντρο τής γνώσεως. Ή παράσταση, ιδιαίτερα στό άνω μέρος, είναι πολύ κατεστραμμένη. Αριστερά στέκεται ο Άδάμ, άπ τόν όποιο διακρίνονται μόνο τά πόδια άπό τά γόνατα καί κάτω καί τμήμα τού βραχίονα τού άριστεροΰ χεριού του. Δεξιά ή Εΰα, καλύτερα διατηρημένη, άπλώνει τό δεξί χέρι στούς καρπούς τού δέντρου πού βρίσκεται άνάμεσά τους. Στον κορμό τού δέντρου ή επιγραφή: [Δ]ΕΝΔΡΟΝ. Τά περιγράμματα των γυμνών σωμάτων των πρωτοπλάστων δηλώνονται μέ λεπτή καστανόχρωμη γραμμή, ένώ τό υπόλοιπο μέρος μέ απαλό ρόδινο χρώμα, πού γίνεται πιό σκούρο προς τις καμπύλες γιά τήν απόδοση ίσως πλαστικότητος. Στον κάμπο υπάρχουν διάσπαρτα βελόσχημα άνθη, όπως άλλωστε καί στις υπόλοιπες συνθέσεις. Βόρεια μακριά πλευρά. Στό προς δυσμάς διάχωρο τής πλευράς αύτής έχουμε τό γνωστό επεισόδιο άπό τή διήγηση τής Παλαιάς Διαθήκης, τόν Δανιήλ έν μέσω τών λεόντων4 (σχ. 8, πίν. 5β). Τόν άξονα τής 1. Ή άπεικόνιση της παλάμης του Θεοϋ είναι ό τρόπος μέ τόν όποιο δηλώνεται ή θέλησή του στις περισσότερες παραστάσεις τής Θυσίας τού Αβραάμ, πρβλ. Δ. Παπανικόλα-Μπακιρτζή, Ανάγλυφες πλάκες τραπεζών τού Κυπριακού Μουσείου, Θεσσαλονίκη 1972 (δακτυλογραφημένη μεταπτυχιακή έργασία στό Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης), σ. 6. Ωστόσο ή Γένεση λέγει ότι τή θέληση τού ΘεοΟ φανέρωσε στόν Αβραάμ έ νας άγγελος (Γεν. KB', 11-12). Ή έπιγραφή ΦΩΝΗ κάτω άπό τήν παλάμη τού ΘεοΟ άπηχεΐ προφανώς τή ρήση πρός τόν Αβραάμ: «καί άνευλογηθήσονται έν τφ σπέρματί σου πάντα τά έθνη τής γής άνθ ών ύπήκουσας τής έμής φωνής (Γεν. KB', 18-19). 2. Σέ έπιτύμβιες έπιγραφές στήν Αίγυπτο τών παλαιοχριστιανικών χρόνων συναντάται ό τόπος Ίσάκ, Μ. F. Lefebvre, Recueil des inscriptions greques - chrétiens d Egypte (1907), άριθμ. 71, 117, 491 καί Πρόκειται μάλλον γιά έξελληνισμένο τόπο τοο Αβραάμ. Ή ίδια έρμηνεία δίνεται καί άπό τόν R. Stichel, Die Namen Noes, seines Bruders und siener Frau, Göttingen 1979, σ. 18, ύποσημ. 21, όπου άναφέρονται καί άλλα παραδείγματα έξελληνισμένων έβραικών όνομάτων, όπως ΙΑΚΩΣ γιά τόν ΙΑΚΩΒ, ΙΩΝΑΘΑΣ γιά τόν ΙΩΝΑΘΑΝ κ.λ. 4. Δανιήλ ΙΒ',

11 Λύο παλαιοχριστιανικοί τάφοι τής Θεσσαλονίκης 383 συνθέσεως κατέχει ό Δανιήλ, όρθιος κατ ενώπιον μέ τά χέρια ανοιχτά σε στάση δεήσεως, φορώντας ποδήρη χειριδωτό χιτώνα. Αριστερά άπό τό κεφάλι του ή επιγραφή: ΔΑΝΙΗΛ. Ό Δανιήλ περιστοιχίζεται δεξιά καί αριστερά άπό δύο έξαγριωμένα λιοντάρια, καθισμένα στά πίσω πόδια, μέ ανυψωμένη τήν ουρά καί τό ένα Σχ. 8. Τάφος στην οδό Απόλλων ιάδος 18. 'Ο Δανιήλ εν μέσω των λεόντων καί ή περιστερά τον Νώε μπροστινό πόδι, έτοιμα νά κατασπαράξουν τον προφήτη. Καί στά λιοντάρια ακόμη ό τεχνίτης, όπως καί προηγουμένως στό δέντρο, αισθάνεται τήν άνάγκη νά βάλει τήν επεξηγηματική επιγραφή: ΛΕΩΝ. Στό άνατολικό διάχωρο πού τό μισό περίπου καταστράφηκε άπό τόν έκσκαφέα, διακρίνεται στήν άνω άριστερή γωνία πουλί πού πέτα προς τά δεξιά καί πού ταυτίζεται άπό τήν έπιγραφή μέ τήν περιστερά (σχ. 8, πίν. 6β). Κατά πάσα πιθανότητα πρόκειται γιά τήν περιστερά πού πέτα προς τόν Νώε, ό όποιος θά άπεικονιζόταν στό κατεστραμμένο τμήμα. Τό ν άνήκε ή περιστερά στή σκηνή τής βαπτίσεως του Χριστού πρέπει μάλλον ν αποκλειστεί, γιατί στό τμήμα πού λείπει δύσκολα θά χωρούσαν οί δύο τουλάχιστον άπαραίτητες μορφές, τού Χριστού καί τού Ιωάννη. Δυτική στενή πλευρά. "Ολη τή δυτική στενή πλευρά καταλαμβάνει τό μαρτύριο τής πρωτομάρτυρος καί ίσαποστόλου Θέκλας (σχ. 9,

12 384 Θεοχάρης Παζαρδς πίν. 7α). Αριστερά είκονίζεται ή κάμινος σάν είδος κτιστής βωμόσχημης κατασκευής, όπου καίει ή φωτιά. Δίπλα ή έπιγραφή ΠΥΡ. Επάνω στήν κάμινο είναι άνεβασμένη ή Θέκλα σε στάση δεήσεως. Στο ύψος τοϋ κεφαλιού της ή έπιγραφή ΘΕΚ[ΛΑ], * θίοχαπλον tiré Σχ. 9. Τάφος στην οδό Απόλλωνιάδος 18. Αριστερά το μαρτυρώ της Θέκλας καί δεξιά ο Καλάς Ποιμήν Στήν άπέναντι πλευρά του διαχώρου παριστάνεται μιά ντυμένη μορφή μέ πολύπτυχο ίμάτιο, στραμμένη προς τη Θέκλα. TÒ κεφάλι δέν σώθηκε. Ή έπιγραφή δμως ΧΡΙΣΤΟΣ δέν άφήνει καμιά άμφιβολία γιά τήν ταύτιση τής μορφής μέ τον Χριστό, πού παρουσιάστηκε σέ δραμα στή Θέκλα κατά τή διάρκεια τοϋ μαρτυρίου της «έν ειδει Παύλου», όπως περιγράφεται στο συναξάριό της1. I. «Μηνί τφ αύτφ (Σεπτεμβρίφ) ΚΔ', 1. Άθλησιν της άγιας πρωτομάρτυρος έν γυναιξί καί άποστόλου Θέκλας. Αυτή γέγονεν έκ πόλεως Ίκονίου, μητρός Θεοκλείας τιΐ)ν εύγενών καί ένδοξων. Κατηχήθη δέ τόν λόγον τής πίστεως παρά Παύλου τού θείου άποστόλου, διδάσκοντος έν τφ Όνησκρόρφ οϊκφ... καί μετ αύτου γενομένη έν Αντιόχεια τής Πισιδίας καί τφ τής πόλεως ήγεμόνι έμφανισθεΐσα, θηρίοις έκδίδοται- μείνασα δέ τής έξ αύτών λύμης άλώβητος, ώς καί πρότερον τής καμίνου, είς ήν άπερρίφθη έν Ίκονίφ έκ νεφέλης ΰδατος καί χαλάζης αύτή έκχυθέντων καί πολλούς τόν άπιστων διαφθειράντων, έπί πλείον έπέτεινεν έαυτήν τφ τού Χρίστου πόθφ ήν γάρ αυτός ό Χριστός έν εϊδει Παύλου

13 a. Ταφικό χτίσμα στην οδό 'Αγ. Νέστορος κτιστές θήκες κάτω από το δάπεδο τοϋ θαλάμου Πίν. 1

14 Πίν. 2 a. Ταφικό κτίσμα στήν οδό 'Αγ. Νέστορος 8. Νότια ατενή πλευρά όπου ή εϊαοδος. 'Η κάτω ζώνη τοιχογραφιών με άπομίμηΰη ορθομαρμάρωσης β. Δυτική πλευρά τοϋ ταφικοϋ κτιάματος. Ή τοιχογραφία με τή θαλάσσια σκηνή

15 Πίν. 3 a. Λεπτομέρεια τον πίνακα 2β. Το πλοιάριο μ è τον επιβάτη β. Νότια πλευρά τον ταφικοϋ κτίύματος τής όδοϋ 'Αγ. Νέατορος παπαγάλοι με τή γιρλάντα και ό πίνακας μ è τις μελιτζάνες

16 Πίν. 4 a. Τάφος όδοϋ Απόλλωνιάδος 18. Άποψη άπό ανατολικά β. Τοιχογραφία τον τάφον τής όδοϋ Άπολλωνιάδος 18. 'Ο Άδάμ καί ή Ενα στον Παράδεισο

17 Πίν. 5

18 Πίν. 6 a. Λεπτομέρεια τον Πίν. 5α β. Τάφος τής όδον Άπολλωνιάόος 18. 'Η περιστερά τοϋ Νώε

19 β. 'Ο Καλός Ποιμήν στον lòto τάφο Πίν. 7

20 Πίν. 8 a. Τάφος Τ18 τής Θεολογικής Σχολής τον Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. 'Η θυσία τον Αβραάμ καί ή Έγερση τον Λαζάρου β. 'Ο Δανιήλ εν μέσω των λεόντων στον ίδιο τάφο

21 Δύο παλαιοχριστιανικοί τάφοι τής Θεσσαλονίκης 385 Ή λατρεία τής Θέκλας καί ή απεικόνιση σκηνών άπό τό βίο της ήταν πολύ προσφιλής στήν Ανατολή, διαδόθηκε όμως εν συνεχεία καί στή Δύση, όπου διατηρήθηκε σ όλον τόν Μεσαίωνα1. Στή Θεσσαλονίκη τό θέμα τού μαρτυρίου τής Θέκλας παρουσιάζεται για πρώτη φορά. Ή παράσταση μάλιστα τού τάφου είναι πιό πιστή στά ά- γιολογικά κείμενα, σέ σχέση μέ άλλα μνημεία, όπως π.χ. στό παρεκκλήσιο τής Εξόδου στό Khargeh τής Αίγύπτου, όπου ή Θέκλα είναι μόνη στήν πυρά* 2, 1 ενώ εδώ είκονίζεται καί ο Χριστός - Παύλος. Ανατολική στενή πλευρά. Ή πλευρά αύτή είχε καταστραφεί κατά τό μεγαλύτερο μέρος άπό τόν έκσκαφέα. Σώθηκε ή κάτω δεξιά γωνία, στήν όποια διακρίνονται δύο πόδια μέ υψηλά υποδήματα όρθιας μορφής καί τά τρία πόδια ζώου, πιθανόν προβάτου, διότι τά άκρα τών ποδιών του είναι δίχηλα (σχ. 9, πίν. 7β). Ή στάση τής μορφής σέ συνδυασμό καί μέ τήν παρουσία τού προβάτου καθιστούν πολύ πιθανή τήν άποψη ότι εδώ είχαμε τήν παράσταση τού Καλού Ποιμένα. Ή πρώτη διαπίστωση πού θά μπορούσε νά κάνει κανείς είναι ότι στον τάφο παρουσιάζεται ενα ολοκληρωμένο είκονογραφικό πρόγραμμα, στό ό ποιο υπερισχύουν κατά συντριπτική πλειοψηφία τά θέματα άπό τήν Παλαιό Διαθήκη σέ σχέση μ αυτά άπό τήν Καινή καί τά άλλα χριστιανικά κείμενα, φαινόμενο πού παρατηρεΐται άλλωστε καί στις κατακόμβες καί στις σαρκοφάγους3. Ιδιαίτερη σημασία εχει τό γεγονός ότι, μετά τόν τάφο φανείς αύτή» βλ. C. de Scmedt, J. de Backer κ.λ., Propylaeum ad Acta Sanctorum Novembris, Bruxelles 1902, Σεπτεμβρίου 24,1. Πρβλ. καί Βασιλείου Επισκόπου Σελεύκειας, Είς τάς πράξεις της άγιας άποστόλου καί πρωτομάρτυρος Θέκλης, συγγρα. φικφ χαρακτήρι, PG 85, 513 κ.έ. 1. L. Réau, Iconographie de Part chrétien, III, Paris 1959 στή λέξη Thècle, όπου καί βιβλιογραφία. Τό ίερό τής Θέκλας στό Μεριαμλίκ τής Κιλικίας ήταν σπουδαίος τόπος προσκυνήματος κατά τήν παλαιοχριστιανική περίοδο όχι μόνο γιά τή Μικρασία, άλλα καί γιά τή Δύση. Πολλοί πήγαιναν νά ίδοΰν τόν τόπο πού έζησε τά τελευταία χρόνια τής ζωής της ή Θέκλα καί νά προσκυνήσουν τόν τάφο της, βλ. B. B r e n k καί συνεργάτες, Spätantike und Frühes Christentum, Propyläen Kunstgeschichte, Supplementbänd I, Oldenburg 1977, σ. 162, άριθμ. 24, ό.π. και βιβλιογραφία. 2. Η. Stern, Les peintures du Mausolée «de l Exode» à El-Bagaouat, «Cah. Arch.» 11(1960) 96 κ.έ., είκ A. Grabar, ό.π., σ Στήν έπιλογή των σκηνών συνετέλεσαν πολύ οί νεκρικές προσευχές καί λειτουργίες, διότι σ αύτές άναφέρονται βιβλικά γεγονότα. Άν ληφθεΐ ύπόψη ότι οί χριστιανικές προσευχές έχουν Ιουδαϊκές προϋποθέσεις, έξηγεϊται ή μεγάλη θέση τήν όποια κατέχουν στις κατακόμβες οί σκηνές τής Παλαιάς Διαθήκης, βλ_ A. Grabar, ό.π., σ. 103, καί Γ. Σωτηρίου, Χριστιανική καί βυζαντινή Αρχαιολογία, έν Άθήναις 1962, σ. 84.

22 386 Θεοχάρης Παζαρδς πού άποκαλύφθηκε στο χώρο τής Θεολογικής Σχολής τού Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης το 19661, ό τάφος πού εξετάζουμε είναι ό δεύτερος στή Θεσσαλονίκη, άλλά καί άπό δσο μπορώ νά ξέρω σ ολόκληρο τό Ανατολικό Ιλλυρικό, πού κοσμείται μέ παραστάσεις άπό τόν κύκλο τής Παλαιάς καί Καινής Διαθήκης. Ό συμβολισμός όλων τών σκηνών πού απεικονίζονται στούς τέσσερις τοίχους τού τάφου έχουν έναν ολοφάνερο συμβολισμό: Άναφέρονται στήν έννοια τής λυτρώσεως άπό τό θάνατο καί τά μεγάλα δεινά (Καλός Ποιμήν, Θυσία τού Αβραάμ, μαρτύριο Θέκλας, Νώε)1 2 καί στή μακαριότητα τού Παραδείσου (Άδάμ καί Εύα). Γιά τή χρονολόγηση τών τοιχογραφιών τού τάφου πού εξετάζουμε μπορούμε νά στηριχτούμε σέ εσωτερικά καί εξωτερικά κριτήρια. Τό οργανωμένο είκονογραφικό πρόγραμμα καί ό ίστορικός-διηγηματικός χαρακτήρας τών τοιχογραφιών, όπως φαίνεται άπό τις ιστορικές λεπτομέρειες καί τις επεξηγηματικές επιγραφές μας οδηγούν στό συμπέρασμα ότι ή διακόσμηση τού τάφου δεν μπορεί νά έχει γίνει πριν άπό τήν έκδοση τού διατάγματος τών Μεδιολάνων στά 313, ή καλύτερα πριν άπό τήν επικράτηση τού Μ. Κωνσταντίνου καί τό θρίαμβο τής Εκκλησίας. Γιατί είναι γνωστό ότι οί βιβλικές σκηνές, πριν άπό τήν εποχή τού Μ. Κωνσταντίνου έχουν κυρίως συμβολικό χαρακτήρα, παρουσιάζονται άτελεΐς καί μερικές φορές συγχέουν τά γεγονότα3. 'Ως terminus ante quem θά μπορούσε νά θεωρηθεί ή τελευταία περίοδος τής βασιλείας τού Κωνστάντιου Β', άπό τό 354 δηλαδή ως τό 361, διότι νόμισμά του4 αύτής τής έποχής βρέθηκε πάνω στήν οροφή τού τάφου Τ18 τής Θεολογικής Σχολής τού Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, πού προαναφέραμε, οί τοιχογραφίες τού οποίου μπορούν νά συγκριθοΰν μ αύτές τού τάφου τής όδοΰ Άπολλωνιάδος (πίν. 8α, β). Καί στά δύο τοιχογραφημένα σύνολα τά θέματα είναι κοινά, έκτος άπό μικρές διαφορές5, οί σκηνές συ 1. ΑΔ 21(1966) Χρον. Β', σ Πρβλ. A. Gr a bar, δ.π., σ. 102 κ.έ. 3. Γ. Σωτηρίου, δ.π., σ. 84 κ.έ. 4. Τό νόμισμα βρίσκεται στις νομισματοθήκες του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης καί είναι άνέκδοτο. α'. όψη: D.N. Constantius P. F. Aug. Προτομή αύτοκράτορα προς τά δεξιά μέ διάδημα στά μαλλιά. β'. όψη: Fel. temp, reparatio. Στρατιώτης πού προχωρεί πρός τ άριστερά καί λογχίζει πεσμένο ίππέα. Πρβλ. Carson-Hill-Kent, Late Roman Bronge Coinage (LRBC), London 1965, II, άριθμ Στόν τάφο τής Θεολογικής Σχολής άντί τής Θέκλας καί τών Πρωτοπλάστων είκονίζεται ή έγερση τού Λαζάρου καί ή ΐαση τού Παραλυτικού.

23 Δύο παλαιοχριστιανικοί τάφοι τής Θεσσαλονίκης 387 νοδεύονται άπό τις ίδιες έπεξηγηματικές επιγραφές καί ή τεχνική τής ζωγραφικής παρουσιάζει στενή συγγένεια, πράγμα πού σημαίνει ότι οί τάφοι είναι σύγχρονοι. 'Οπωσδήποτε οί τοιχογραφίες τού τάφου τής όδοϋ Άπολλωνιάδος έχουν περισσότερο σταθερό καί άνετο σχέδιο σέ σχέση μέ τον τάφο τής Θεολογικής Σχολής, αυτό όμως πρέπει να αποδοθεί στο διαφορετικό καλλιτέχνη καί όχι στήν εποχή. Μέ τά δεδομένα αύτά ή τοποθέτηση των τοιχογραφιών στά χρόνια τού Μ. Κωνσταντίνου ή τού διαδόχου του Κωνστάντιου Β' μπορεί νά θεωρηθεί άσφαλής. Σ αύτό εξάλλου συνηγορεί θετικά καί ή παράσταση τής θείας χειρός στή σκηνή τής Θυσίας τού Αβραάμ, πού εΐσάγεται στήν έπίσημη εικονογραφία αυτή τήν εποχή1, όπως δείχνει νόμισμα1 2 μέ τήν αποθέωση τού Μ. Κωνσταντίνου πού κόπηκε μετά τό θάνατό του στά 337 καί όπως προκύπτει άπό σχετική μαρτυρία τού Εύσέβιου3. Οί τοιχογραφίες των δύο αύτων τάφων, οί όποιες μάλιστα έκπροσωπούν δύο διαφορετικές χρονικές περιόδους καί καλλιτεχνικές τάσεις, συμπληρώνουν τόν περιορισμένο σχετικά αριθμό των παλαιοχριστιανικών τοιχογραφιών στό Ανατολικό Ιλλυρικό καί συμβάλλουν στήν πληρέστερη γνώση τής ζωγραφικής κατά τήν παλαιοχριστιανική περίοδο. Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής θεοχαρης ΠΑΖΑΡΑΣ 1. Βλ. σχετ. A. G r a b a r, L empereur dans l art byzantin, Paris 1936, σ. 115, ύποσ Βλ. Carson-Hill-Kent, ό.π., I, άριθμ «Αλλά vöv γε ούκέτ άκοαϊς ούδέ λόγων φήμαις τόν βραχίονα τόν ύψηλόν τήν τε ούράνιον δεξιάν τού παναγάθου καί παμβασιλέως ήμών θεού παραλαμβάνουσιν, εργοις δ' ώς έπος είπεϊν καί αύτοϊς όφθαλμοϊς τό πάλαι μνήμη παραδεδομένα πιστά καί άληθή καθορωμένοις...» (Εύσέβιου, Έκκλησ. Ίστορ., X, 4, 6). Τό χωρίο προέρχεται άπό έγκωμιαστικό λόγο τού Εύσέβιου προς τόν έπίσκοπο Τύρου Παυλίνο, πού έκφωνήθηκε στά έγκαίνια τής βασιλικής τής Τύρου στά 314 (πρβλ. J. W. Crowfoot, Early Churches in Palestine, London 1941, σ. 6) ή σύμφωνα μέ άλλους γύρω στά 316 (J. Quasten, Patrology, III, Westminster Maryland 1963, σ. 343).

24 SUMMARY Theocharis Pazaras, Two Early Christian Tombs from the Western Cemetery of Thessaloniki. During the years , a series of tombs was discovered in the area of the western cemetery of Thessaloniki, outside the city walls, near the Letaian Gate. Among these tombs, two were most outstanding because of their noteworthy decoration. One tomb was found at 8 Agiou Nestoros Street and the other at 18 Apolloniados Street. 1. The Tomb at 8 Agiou Nestoros Street It is an hypogeum with a rectangular vaulted chamber. Into it leads a small passage of steps. Underneath the floor of the chamber are two boxchaped tombs, which are covered by marble slabs and contain remains of more than one burials. The interior of the chamber is decorated with frescoes of flowers, fruits, birds holding a garland and a maritime scene in which a nude man is sailing amongst a great variety of fish. This animal and vegetable decoration was combined with a band which imitated marble revetment (Inkrustationsstil). Although these subjects do not have a clearly defined Christian character at first, an allegorical interpretation within the spirit of the new religion seems quite plausible. The construction and decoration of the tomb can be placed at the 2nd half of the 3rd century, being determined by the architectural form of the building, the ceramic finds and the style of painting on the walls. 2. The Tomb at 18 Apolloniados Street It is a small vaulted tomb with an opening at the west end of the vault. A large section of the narrow eastern side had been destroyed by the machinary used during digging operations for the construction of a modern building. Internally, the tomb is covered with wall paintings which were severely damaged by flooding water and sand. The wall paintings represent scenes from the Old and New Testaments.

25 389 On two narrow sides the martyrdom of the first martyr Thecla and perhaps the Good Shepherd are depicted, while on each of the long sides there are two scenes : tne sacrifice of Abraham and Adam and Eve in Paradise on the south wall and Daniel in the den of lions and Noah with the dove on the north wall. On the lower band of the decoration there is an imitation of colored marble plaques. The entire iconographie programm of the tomb and the historical character of the biblical scenes show that its decoration could not have taken place before the edict of Mediolanon. A dating at the times of Constantine the Great or his successor Constantius II is reasonably safe. Both the monetary indications and the explanatory inscriptions accompanying the scenes defend this position. The iconography and the style of painting also correespond to this period. The wall paintings of the two tombs, which represent two different periods and artistic trends, somehow complete the limited number of early Christian wall paintings in Eastern Illyricum. They also contribute to a better understanding of painting in the early Christian period.

Κείμενο Εκκλησίας του Τιμίου Σταυρού στο Πελέντρι. Ελληνικά

Κείμενο Εκκλησίας του Τιμίου Σταυρού στο Πελέντρι. Ελληνικά 1 Κείμενο Εκκλησίας του Τιμίου Σταυρού στο Πελέντρι Ελληνικά 2 ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΣΤΟ ΠΕΛΕΝΤΡΙ Η εκκλησία του Τιμίου Σταυρού στο Πελέντρι φαίνεται να χτίστηκε λίγο μετά τα μέσα του 12 ου αιώνα

Διαβάστε περισσότερα

Μινωικός Πολιτισμός σελ. 23-28

Μινωικός Πολιτισμός σελ. 23-28 Μινωικός Πολιτισμός σελ. 23-28 Να περιγράψετε ένα μινωικό ανάκτορο; Μεγάλα Συγκροτήματα κτιρίων, Είχαν πολλές πτέρυγες-δωματίων, Διοικητικά, Οικονομικά, Θρησκευτικά και Καλλιτεχνικά κέντρα της περιοχής,

Διαβάστε περισσότερα

Δημήτρης Δαμάσκος Δημήτρης Πλάντζος Πανεπιστημιακή Ανασκαφή Άργους Ορεστικού

Δημήτρης Δαμάσκος Δημήτρης Πλάντζος Πανεπιστημιακή Ανασκαφή Άργους Ορεστικού Δημήτρης Δαμάσκος Δημήτρης Πλάντζος Πανεπιστημιακή Ανασκαφή Άργους Ορεστικού Κατά την περίοδο 2010 συνεχίσαμε την έρευνα τόσο στο χώρο της αίθουσας όσο και στο χώρο του αιθρίου με σκοπό την περαιτέρω διερεύνηση

Διαβάστε περισσότερα

Δημήτρης Δαμάσκος Δημήτρης Πλάντζος Πανεπιστημιακή Ανασκαφή Άργους Ορεστικού

Δημήτρης Δαμάσκος Δημήτρης Πλάντζος Πανεπιστημιακή Ανασκαφή Άργους Ορεστικού Δημήτρης Δαμάσκος Δημήτρης Πλάντζος Πανεπιστημιακή Ανασκαφή Άργους Ορεστικού Η ανασκαφή τού 2012 είχε ως στόχους: την περαιτέρω διερεύνηση της στοάς του μεγάλου ρωμαϊκού κτιρίου με τη στοά περιμετρικά

Διαβάστε περισσότερα

Υπόγεια κοιμητήρια (σε υπαίθριες εκτάσεις που ανήκαν σε πλούσιους πιστούς). Αποτελούνταν από υπόγειες σήραγγες σε μορφή λαβύρινθου μήκους πολλών

Υπόγεια κοιμητήρια (σε υπαίθριες εκτάσεις που ανήκαν σε πλούσιους πιστούς). Αποτελούνταν από υπόγειες σήραγγες σε μορφή λαβύρινθου μήκους πολλών Κατακόμβες, τόπος καταφυγής και μνήμης Τι ήταν οι κατακόμβες; Υπόγεια κοιμητήρια (σε υπαίθριες εκτάσεις που ανήκαν σε πλούσιους πιστούς). Αποτελούνταν από υπόγειες σήραγγες σε μορφή λαβύρινθου μήκους πολλών

Διαβάστε περισσότερα

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2016 Εκκλησίες της Σωτήρας. Πρόγραμμα Μαθητικών Θρησκευτικών Περιηγήσεων «Συνοδοιπόροι στα ιερά προσκυνήματα του τόπου μας»

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2016 Εκκλησίες της Σωτήρας. Πρόγραμμα Μαθητικών Θρησκευτικών Περιηγήσεων «Συνοδοιπόροι στα ιερά προσκυνήματα του τόπου μας» ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2016 Εκκλησίες της Σωτήρας Πρόγραμμα Μαθητικών Θρησκευτικών Περιηγήσεων «Συνοδοιπόροι στα ιερά προσκυνήματα του τόπου μας» ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ Αγία Θέκλα Βρίσκεται 7χλμ νότια από το κέντρο της Σωτήρας.

Διαβάστε περισσότερα

Η θεώρηση και επεξεργασία του θέματος οφείλει να γίνεται κυρίως από αρχιτεκτονικής απόψεως. Προσπάθεια κατανόησης της συνθετικής και κατασκευαστικής

Η θεώρηση και επεξεργασία του θέματος οφείλει να γίνεται κυρίως από αρχιτεκτονικής απόψεως. Προσπάθεια κατανόησης της συνθετικής και κατασκευαστικής ΑΝΑΓΝΩΣΗ - ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΝΗΜΕΙΟΥ ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΗΦΑΙΣΤΟΥ Η θεώρηση και επεξεργασία του θέματος οφείλει να γίνεται κυρίως από αρχιτεκτονικής απόψεως. Προσπάθεια κατανόησης της συνθετικής και κατασκευαστικής δομής

Διαβάστε περισσότερα

Κατακόμβες έχουν βρεθεί στη Ρώμη (60+) στην Αίγυπτο,στη Νάπολη, στη Μάλτα, στη Σικελία και στη Μήλο Οι κρύπτες ήταν διακοσμημένες με τοιχογραφίες που

Κατακόμβες έχουν βρεθεί στη Ρώμη (60+) στην Αίγυπτο,στη Νάπολη, στη Μάλτα, στη Σικελία και στη Μήλο Οι κρύπτες ήταν διακοσμημένες με τοιχογραφίες που Κατακόμβες Κατακόμβες έχουν βρεθεί στη Ρώμη (60+) στην Αίγυπτο,στη Νάπολη, στη Μάλτα, στη Σικελία και στη Μήλο Οι κρύπτες ήταν διακοσμημένες με τοιχογραφίες που είχαν συμβολικές απεικονίσεις με θρησκευτικό

Διαβάστε περισσότερα

(Εξήγηση του τίτλου και της εικόνας που επέλεξα για το ιστολόγιό μου)

(Εξήγηση του τίτλου και της εικόνας που επέλεξα για το ιστολόγιό μου) Εν αρχή ην ο Λόγος. (Εξήγηση του τίτλου και της εικόνας που επέλεξα για το ιστολόγιό μου) Στις νωπογραφίες της οροφής της Καπέλα Σιξτίνα φαίνεται να απεικονίζονται μέρη του ανθρώπινου σώματος, όπως ο εγκέφαλος,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΟΡΕΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ

ΕΦΟΡΕΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ 26η ΕΦΟΡΕΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΜΕΣΣΗΝΙΑ Χριστιανούπολη, Ι.Ν. Μεταμόρφωσης του Σωτήρος Σημαντικό οικοδομικό συγκρότημα του 11ου- 12ου αιώνα, που αποτελείται από τον οκταγωνικού τύπου ναό και το επισκοπικό

Διαβάστε περισσότερα

Τα αντικείμενα μικροτεχνίας του μουσείου της βιβλιοθήκης του Βατικανού

Τα αντικείμενα μικροτεχνίας του μουσείου της βιβλιοθήκης του Βατικανού 5 Νοεμβρίου 2017 Τα αντικείμενα μικροτεχνίας μουσείου της βιβλιοθήκης Βατικανού Πολιτισμός / Ζωγραφική & Εικαστικές Τέχνες Κωνσταντίνος Π. Χαραλαμπίδης, Ομότιμος Καθηγητής Θεολογίας Α.Π.Θ. Η συλλογή αντικειμένων

Διαβάστε περισσότερα

Χριστιανική και Βυζαντινή Αρχαιολογία

Χριστιανική και Βυζαντινή Αρχαιολογία Χριστιανική και Βυζαντινή Αρχαιολογία Ενότητα A: Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) - Ζωγραφική των τάφων. Στουφή - Πουλημένου Ιωάννα Ἐθνικὸ καὶ Καποδιστριακὸ Πανεπιστήμιο Ἀθηνῶν Τμῆμα Θεολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Λάζαρος: Ο μοναδικός Άνθρωπος με δύο τάφους

Λάζαρος: Ο μοναδικός Άνθρωπος με δύο τάφους 20/04/2019 Λάζαρος: Ο μοναδικός Άνθρωπος με δύο τάφους / Ορθόδοξες Προβολές Ο Λάζαρος με τις αδελφές του ζούσαν στη Βηθανία ένα χωριό που βρισκόταν περίπου δεκαπέντε στάδια (τρία χιλιόμετρα) ανατολικά

Διαβάστε περισσότερα

ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ Εισαγωγικά: ΟΡΙΣΜΟΣ: Με τον όρο μυκηναϊκός πολιτισμός χαρακτηρίζεται ο προϊστορικός πολιτισμός της ΎστερηςΕποχήςτουΧαλκούαπότο1600-1100 π. Χ. που αναπτύχθηκε κυρίως στην κεντρική

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΥ, Αλέξανδρος Μπαξεβανάκης, ΒΠΠΓ

ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΥ, Αλέξανδρος Μπαξεβανάκης, ΒΠΠΓ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΥ, Αλέξανδρος Μπαξεβανάκης, ΒΠΠΓ ΔΙΟΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΙΟ ΟΝΟΜΑΣΤΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Το αρχαίο Δίον του Ολύμπου βρίσκεται 15 χλμ. νότια της Κατερίνης, στους πρόποδες του Ολύμπου δίπλα στο

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΛΙΝΔΟΥ ΣΟΦΙΑ ΒΑΣΑΛΟΥ ΒΠΠΓ

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΛΙΝΔΟΥ ΣΟΦΙΑ ΒΑΣΑΛΟΥ ΒΠΠΓ ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΛΙΝΔΟΥ ΣΟΦΙΑ ΒΑΣΑΛΟΥ ΒΠΠΓ Περιγραφή μνημείου Το αρχαίο θέατρο της Λίνδου διαμορφώνεται στους πρόποδες της δυτικής πλαγιάς του βράχου της λινδιακής ακρόπολης. Το κοίλο χωρίζεται σε

Διαβάστε περισσότερα

Ασκηταριά της Μεγάλης Πρέσπας

Ασκηταριά της Μεγάλης Πρέσπας 4 Νοεμβρίου 2011 Ασκηταριά της Μεγάλης Πρέσπας Αφιερώματα / Μοναστήρια της Μακεδονίας Της Χρυσάνθης Σταυροπούλου-Τσιούμη Καθηγήτριας στο ΑΠΘ Να αναζητήσει κανείς τους ιδιαίτερους λόγους για τους οποίους

Διαβάστε περισσότερα

Το Μεσαιωνικό Κάστρο Λεμεσού.

Το Μεσαιωνικό Κάστρο Λεμεσού. Το Μεσαιωνικό Κάστρο Λεμεσού. 1 Περιεχόμενα: Εισαγωγή σελ.3 Ιστορική αναδρομή σελ.4 Περιγραφή του χώρου σελ.5-7 Βιβλιογραφία σελ.8 Παράρτημα σελ.9-10 2 Εισαγωγή. Στο κέντρο της Λεμεσού υπάρχει το Κάστρο

Διαβάστε περισσότερα

Αναρτήθηκε από τον/την Δρομπόνης Σωτήριος Πέμπτη, 18 Απρίλιος :48 - Τελευταία Ενημέρωση Πέμπτη, 18 Απρίλιος :49

Αναρτήθηκε από τον/την Δρομπόνης Σωτήριος Πέμπτη, 18 Απρίλιος :48 - Τελευταία Ενημέρωση Πέμπτη, 18 Απρίλιος :49 Στις 17 Απριλίου 2013 επισκεφθήκαμε το Αρχαιολογικό Μουσείο Μεγάρων. Η αρχαιολόγος κα Τσάλκου (την οποία θερμά ευχαριστούμε) μας παρουσίασε τα πολύ εντυπωσιακά ευρήματα της περιοχής μας δίνοντάς μας αναλυτικές

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΘΟΔΟΞΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΚΡΙΠΟΥ

ΟΡΘΟΔΟΞΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΚΡΙΠΟΥ ΟΡΘΟΔΟΞΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΚΡΙΠΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η μονή της Παναγίας Σκριπού της Ορχομενιώτισσας της Βοιωτίας, κοντά στον αρχαίο Ορχομενό, περιλαμβάνει το πιο σημαντικό

Διαβάστε περισσότερα

1 η Θεματική ενότητα- Μπορούν οι άνθρωποι να εικονίζουν το Θεό; 1. Δώστε τον ορισμό της εικόνας.

1 η Θεματική ενότητα- Μπορούν οι άνθρωποι να εικονίζουν το Θεό; 1. Δώστε τον ορισμό της εικόνας. 1 η Θεματική ενότητα- Μπορούν οι άνθρωποι να εικονίζουν το Θεό; 1. Δώστε τον ορισμό της εικόνας. 2. Ποια η έννοια της λέξεως είδωλο στο θρησκευτικό τομέα; 3. Ποιο από τα παρακάτω αποτελούν μορφές σύγχρονης

Διαβάστε περισσότερα

ΝΑΟΣ ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΣ

ΝΑΟΣ ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΣ Στον 11 ο αιώνα χρονολογείται η αγία Αικατερίνη στην Πλάκα, κοντά στο μνημείο του Λυσικράτους. Έχει χτιστεί πάνω σε ερείπια αρχαίου ναού της Αρτέμιδος. Η στέγαση του κεντρικού τμήματος,

Διαβάστε περισσότερα

Μοναδικό παλαιοχριστιανικό μνημείο οι Κατακόμβες της Μήλου

Μοναδικό παλαιοχριστιανικό μνημείο οι Κατακόμβες της Μήλου 09/04/2019 Μοναδικό παλαιοχριστιανικό μνημείο οι Κατακόμβες της Μήλου / Ιστορία - Εθνικά Θέματα Αθανάσιος Κίμων Ευθυμίου, Δημοσιογράφος Εκτός από κοιμητήριο, οι κατακόμβες ήταν και τόπος λατρείας. Έτσι

Διαβάστε περισσότερα

γυναίκας που σύμφωνα με την παράδοση ήταν η Θεοδώρα, κόρη του αυτοκράτορα Μαξιμιανού, η οποία είχε ασπασθεί το χριστιανισμό. Το 1430, με την κατάληψη

γυναίκας που σύμφωνα με την παράδοση ήταν η Θεοδώρα, κόρη του αυτοκράτορα Μαξιμιανού, η οποία είχε ασπασθεί το χριστιανισμό. Το 1430, με την κατάληψη Αγία Αικατερίνη Η Αγία Aικατερίνη βρίσκεται σε ενα απο τα καλυτερα μερη της θεσσαλονικης, στην Βορειοδυτική πλευρά της Άνω Πολης.Κτισμένη το 1320 μχ,η ατμόσφαιρα ειναι πολύ ωραία και προπάντον ειναι ήσυχα

Διαβάστε περισσότερα

Παναγία της Ασίνου Ελληνικά

Παναγία της Ασίνου Ελληνικά Παναγία της Ασίνου Ελληνικά 1 ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΑΣΙΝΟΥ Ή ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΦΟΡΒΙΩΤΙΣΣΑΣ Η καμαροσκέπαστη, με δεύτερη ξύλινη στέγη εκκλησία της Παναγίας της Ασίνου, που βρίσκεται κοντά στο χωριό Νικητάρι,

Διαβάστε περισσότερα

Βυζαντινά και Οθωμανικά μνημεία της Μάκρης

Βυζαντινά και Οθωμανικά μνημεία της Μάκρης Βυζαντινά και Οθωμανικά μνημεία της Μάκρης Στρατηγικής σημασίας η θέση της Μάκρης / Κατοικήθηκε από την αρχαιότητα Οικισμός με διαρκή ανθρώπινη παρουσία από τα νεολιθικά χρόνια Ορατά στο κέντρο της σημερινής

Διαβάστε περισσότερα

Έκθεση καθαρισμού της αμφιπρόσωπης εικόνας του Βυζαντινού Μουσείου

Έκθεση καθαρισμού της αμφιπρόσωπης εικόνας του Βυζαντινού Μουσείου Έκθεση καθαρισμού της αμφιπρόσωπης εικόνας του Βυζαντινού Μουσείου Τάσος ΜΑΡΓΑΡΙΤΩΦ Δελτίον XAE 1 (1959), Περίοδος Δ'. Στη μνήμη του Νίκου Βέη (1883-1958) Σελ. 144-148 ΑΘΗΝΑ 1960 ΕΚΘΕΣΗ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ ΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΡΑΜΕΙΚΟΣ. Μετά τα Μηδικά κατακευάστηκε το 478 π.χ το Θεμιστόκλειο τείχος που χώρισε την κατοικημένη περιοχή από το νεκροταφείο.

ΚΕΡΑΜΕΙΚΟΣ. Μετά τα Μηδικά κατακευάστηκε το 478 π.χ το Θεμιστόκλειο τείχος που χώρισε την κατοικημένη περιοχή από το νεκροταφείο. ΚΕΡΑΜΕΙΚΟΣ Η περιοχή ΒΔ της Αγοράς μέχρι το τείχος της πόλης, όπου το Δίπυλο, αλλά και πέρα από το τείχος, όπου και το σημαντικότερο νεκροταφείο της Αθήνας. Η ονομασία της οφείλεται στις εγκαταστάσεις

Διαβάστε περισσότερα

Η ΒΑΣΙΛΙΚΗ «ΑΓ. ΣΟΦΙΑ» Η ΝΕΚΡΟΠΟΛΗ

Η ΒΑΣΙΛΙΚΗ «ΑΓ. ΣΟΦΙΑ» Η ΝΕΚΡΟΠΟΛΗ Η ΒΑΣΙΛΙΚΗ «ΑΓ. ΣΟΦΙΑ» Η ΝΕΚΡΟΠΟΛΗ Η ΒΑΣΙΛΙΚΗ «ΑΓ. ΣΟΦΙΑ» Η ΝΕΚΡΟΠΟΛΗ Η σημερινή βασιλική «Αγ. Σοφία» βρίσκεται στο κέντρο της κύριας νεκρόπολης της αρχαίας πόλης Σέρντικα. Σ αυτή την περιοχή έχουν ανακαλυφθεί

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΙΑ 10. Το ανάκτορο της Ζάκρου

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΙΑ 10. Το ανάκτορο της Ζάκρου ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΙΑ 10 Το ανάκτορο της Ζάκρου Ανάκτορο της Κάτω Ζάκρου Το ανάκτορο της Κάτω Ζάκρου βρίσκεται στο ΝΑ άκρο της Κρήτης στον ομώνυμο ευρύχωρο όρμο. Η θέση ήταν γνωστή από τον 19 ο αι.

Διαβάστε περισσότερα

Αρχαίος Πύργος Οινόης Αρχαίο Φρούριο Ελευθερών Αρχαιολογικός χώρος Οινόης. Γιώργος Πρίμπας

Αρχαίος Πύργος Οινόης Αρχαίο Φρούριο Ελευθερών Αρχαιολογικός χώρος Οινόης. Γιώργος Πρίμπας Αρχαίος Πύργος Οινόης Αρχαίο Φρούριο Ελευθερών Αρχαιολογικός χώρος Οινόης Γιώργος Πρίμπας Το παρόν φωτογραφικό άλμπουμ είναι ένα αφιέρωμα για τους τρεις μεγάλης αρχαιολογικής αξίας χώρους στην περιοχή

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με... στην ακρόπολη των Μυκηνών

Ακολούθησέ με... στην ακρόπολη των Μυκηνών ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΟΥΣΕΙΩΝ TMHMA ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Ακολούθησέ με... στην ακρόπολη

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟ ΚΑΣΤΡO ΤΗΣ ΚΩ Η ΓΕΦΥΡΑ ΤΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ

ΣΤΟ ΚΑΣΤΡO ΤΗΣ ΚΩ Η ΓΕΦΥΡΑ ΤΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡO ΤΗΣ ΚΩ Το Κάστρο των Ιπποτών είναι ένα από τα σημαντικότερα ιστορικά μνημεία της Κω. Ιδιαίτερα εντυπωσιακό και επιβλητικό είναι ένα από τα αξιοθέατα που κάθε επισκέπτης του νησιού πρέπει να

Διαβάστε περισσότερα

Κείμενο Αγίου Νικολάου της Στέγης. Ελληνικά

Κείμενο Αγίου Νικολάου της Στέγης. Ελληνικά 1 Κείμενο Αγίου Νικολάου της Στέγης Ελληνικά 2 Ο Άγιος Νικόλαος της Στέγης Πήρε το όνομα του μετά την προσθήκη της δεύτερης Στέγης του ναού τον 13ον αιώνα, για την προστασία του από τα χιόνα και τη βροχή.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ης ΣΕΛΙ ΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙ ΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΣΤΟ ΓΡΑΜΜΙΚΟ ΣΧΕ ΙΟ

ΑΡΧΗ 1ης ΣΕΛΙ ΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙ ΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΣΤΟ ΓΡΑΜΜΙΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΑΡΧΗ 1ης ΣΕΛΙ ΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙ ΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΣΤΟ ΓΡΑΜΜΙΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΤΕΤΑΡΤΗ 12 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2012 ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ ΠΕΝΤΕ (5) ΘΕΜΑ: «ΛΑΪΚΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΤΗΣ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗΣ» ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Πρόκειται

Διαβάστε περισσότερα

Γενικό Λύκειο Καρπερού Δημιουργική Εργασία: Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ

Γενικό Λύκειο Καρπερού Δημιουργική Εργασία: Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ Γενικό Λύκειο Καρπερού Δημιουργική Εργασία: Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Ο ναός ήταν αφιερωμένος στη Σοφία του Θεού, κτίστηκε στη θέση αυτή από το Μεγάλο Κωνσταντίνο (306-339) αλλά πολύ σύντομα, το 404, καταστράφηκε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΧΩΡΩΝ ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΟΥ ΚΑΜΑΡΙΩΤΗ ΝΕΟ ΟΣΤΕΟΦΥΛΑΚΙΟ ΚΑΙ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ

ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΧΩΡΩΝ ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΟΥ ΚΑΜΑΡΙΩΤΗ ΝΕΟ ΟΣΤΕΟΦΥΛΑΚΙΟ ΚΑΙ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΧΩΡΩΝ ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΟΥ ΚΑΜΑΡΙΩΤΗ ΝΕΟ ΟΣΤΕΟΦΥΛΑΚΙΟ ΚΑΙ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ Ηράκλειο, Οκτώβριος 2011 Σεπτέμβριος 2012 Μελέτη Νίκος Σκουτέλης & Φλάβιο Ζανόν Αρχιτέκτονες μηχανικοί Οδός Πατρός Αντωνίου

Διαβάστε περισσότερα

Ανάγνωση - Περιγραφή Μνημείου: Ναός του Ηφαίστου

Ανάγνωση - Περιγραφή Μνημείου: Ναός του Ηφαίστου ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Εργαστήριο Συγκοινωνιακής Τεχνικής Σχολή Αγρονόμων-Τοπογράφων Μηχανικών Τομές Τοπογραφίας Αποτυπώσεις Μνημείων Υπεύθυνος Διδάσκων: Γεωργόπουλος Ανδρέας Ανάγνωση - Περιγραφή

Διαβάστε περισσότερα

από το 1985. Φορβίων, από προέρχεται Η εκκλησία αποτελεί το αιώνα

από το 1985. Φορβίων, από προέρχεται Η εκκλησία αποτελεί το αιώνα Η εκκλησία της Παναγίας της Φορβιώτισσας, περισσότερο γνωστή ως η Παναγία της Ασίνου, βρίσκεται στις βόρειες υπώρειες της οροσειράς ο του Τροόδους. Είναι κτισμένη στην ανατολική όχθη ενός μικρού χείμαρρου,

Διαβάστε περισσότερα

Μάρτιος 2014. Λίγο μετά το αρχαιολογικό συνέδριο για την ανασκαφική δραστηριότητα στη Μακεδονία η επικεφαλής της ανασκαφής αποκαλύπτει:

Μάρτιος 2014. Λίγο μετά το αρχαιολογικό συνέδριο για την ανασκαφική δραστηριότητα στη Μακεδονία η επικεφαλής της ανασκαφής αποκαλύπτει: «Η αρχαιολογία είναι πάντα μαγεία και είναι πάντα το άγνωστο. Δεν ξέρουμε τι θα μας κρύψει και τι θα μας βγάλει η αυριανή μέρα. Ποτέ δεν πρέπει να απογοητευόμαστε, πάντα πρέπει να είμαστε αισιόδοξοι ότι

Διαβάστε περισσότερα

1:Layout 1 10/2/2009 11:00 μ Page 1. το αρχαιολογικό μουσείο ιωαννίνων

1:Layout 1 10/2/2009 11:00 μ Page 1. το αρχαιολογικό μουσείο ιωαννίνων 1:Layout 1 10/2/2009 11:00 μ Page 1 το αρχαιολογικό μουσείο ιωαννίνων 1:Layout 1 10/2/2009 11:00 μ Page 2 1:Layout 1 10/2/2009 11:00 μ Page 3 ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΠΥΡΡΟΣ αντίγραφο από πρωτότυπο του 3ου π.χ. αι. της

Διαβάστε περισσότερα

ΣΚΟΠΟΣ: Η σύνδεση της καλλιτεχνικής δημιουργίας με το χαρακτήρα και τη φυσιογνωμία ενός πολιτισμού.

ΣΚΟΠΟΣ: Η σύνδεση της καλλιτεχνικής δημιουργίας με το χαρακτήρα και τη φυσιογνωμία ενός πολιτισμού. ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ (file://localhost/c:/documents%20and%20settings/user/επιφάνεια%20εργασίας/κ έντρο%20εξ%20αποστάσεως%20επιμόρφωσης%20- %20Παιδαγωγικό%20Ινστιτούτο.mht) Κέντρο Εξ Αποστάσεως Επιμόρφωσης

Διαβάστε περισσότερα

Αλέξανδρος Νικολάου, ΒΠΠΓ

Αλέξανδρος Νικολάου, ΒΠΠΓ Αλέξανδρος Νικολάου, ΒΠΠΓ Στην αρχαϊκή εποχή εικάζεται ότι υπήρχε κάποιο είδος θεατρικής κατασκευής στο χώρο που βρίσκονται τα σημερινά ευρήματα του θεάτρου, ενώ στα κλασσικά χρόνια υπήρχε σίγουρα κάποια

Διαβάστε περισσότερα

Διατήρηση αρχαίων σε υπόγειο ή σε ακάλυπτο χώρο: το παράδειγμα της Κω

Διατήρηση αρχαίων σε υπόγειο ή σε ακάλυπτο χώρο: το παράδειγμα της Κω ΕΡΣΗ ΜΠΡΟΥΣΚΑΡΗ Διατήρηση αρχαίων σε υπόγειο ή σε ακάλυπτο χώρο: το παράδειγμα της Κω Στην ανακοίνωση αυτή θα προσπαθήσω να παρουσιάσω μερικά από τα προβλήματα που δημιουργούνται όταν μία μικρή πόλη όπως

Διαβάστε περισσότερα

Οι πυραμίδες είναι τάφοι για τους βασιλιάδες της Αιγύπτου, τους Φαραώ. Σκοπός της πυραμίδας ήταν να «στεγάσει» το νεκρό Φαραώ κατά τη διάρκεια της

Οι πυραμίδες είναι τάφοι για τους βασιλιάδες της Αιγύπτου, τους Φαραώ. Σκοπός της πυραμίδας ήταν να «στεγάσει» το νεκρό Φαραώ κατά τη διάρκεια της ΑΙΓΥΠΤΟΣ ΠΥΡΑΜΙΔΕΣ Οι πυραμίδες είναι τάφοι για τους βασιλιάδες της Αιγύπτου, τους Φαραώ. Σκοπός της πυραμίδας ήταν να «στεγάσει» το νεκρό Φαραώ κατά τη διάρκεια της μεταθανάτιας ζωής του. Οι αρχαιολόγοι

Διαβάστε περισσότερα

Κείμενο Εκκλησίας Αρχαγγέλου Μιχαήλ στον Πεδουλά. Ελληνικά

Κείμενο Εκκλησίας Αρχαγγέλου Μιχαήλ στον Πεδουλά. Ελληνικά 1 Κείμενο Εκκλησίας Αρχαγγέλου Μιχαήλ στον Πεδουλά Ελληνικά 2 ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ ΜΙΧΑΗΛ ΣΤΟΝ ΠΕΔΟΥΛΑ Η εκκλησία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ που χτίστηκε πριν το 1474 είναι μονόκλιτη, ξυλόστεγη με νάρθηκα

Διαβάστε περισσότερα

01 Ιερός ναός Αγίου Γεωργίου ΓουμένισσΗΣ

01 Ιερός ναός Αγίου Γεωργίου ΓουμένισσΗΣ Ιερός ναός Αγίου Γεωργίου ΓουμένισσΗΣ Ιερός ναός Αγίου Γεωργίου ΓουμένισσΗΣ Το περίτεχνο τέμπλο του Αγίου Γεωργίου με τα πλευρικά τμήματά του Α Ν Α Δ Ε Ι Ξ Η Τ Ω Ν Μ Ε Τ Α Β Υ Ζ Α Ν Τ Ι Ν Ω Ν Μ Ν Η Μ Ε

Διαβάστε περισσότερα

Οι άγιοι απόστολοι Παύλος και Βαρνάβας

Οι άγιοι απόστολοι Παύλος και Βαρνάβας Το άνοιγμα του Χριστιανισμού στον εθνικό κόσμο Οι άγιοι απόστολοι Παύλος και Βαρνάβας Ο Βαρνάβας Υπήρξε πιθανώς ένας από τους εβδομήκοντα αποστόλους του Κυρίου. Γεννήθηκε στη Σαλαμίνα της Κύπρου. Το πραγματικό

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΛΟΣ 1ης ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΤΕΛΟΣ 1ης ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΧΗ 1ης ΣΕΛΙΔΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 19 ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΟ ΓΡΑΜΜΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ ΕΞΙ (6) ΘΕΜΑ: «ΜΙΚΡΗ ΕΞΟΧΙΚΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΛΥΠΤΗ»

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΚΛΑΔΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΚΥΚΛΑΔΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΚΥΚΛΑΔΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Το υλικό που χρησιμοποιήθηκε για τα φύλλα εργασίας προέρχεται εξολοκλήρου από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης Διαβάζουμε: Οι Κυκλάδες οφείλουν το όνομά τους στη γεωγραφική

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΥΛΙΚΟ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΘΕΣΗ. Ύψος: 20cm Διάμ. σώματος: 10,5cm. Πορσελάνη. αγγείο, τύπου «Τσαγερό», από λευκή πορσελάνη με. Χίου.

ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΥΛΙΚΟ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΘΕΣΗ. Ύψος: 20cm Διάμ. σώματος: 10,5cm. Πορσελάνη. αγγείο, τύπου «Τσαγερό», από λευκή πορσελάνη με. Χίου. ΕΚΘΕΜΑΤΑΑ ΤΗΣ ΕΦΟΡΕΙΑΣ ΕΝΑΛΙΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΚΑΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ 1. Ισρικό Ναυάγιο ΑΕ ΘΕΣΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΥΛΙΚΟ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ 88/22-18 1,5ν.μ. Κλεισύ σχήμας αγγείο, τύπου «Τσαγερό»,

Διαβάστε περισσότερα

Οι εικόνες της Ανάστασης στην Ορθόδοξη Βυζαντινή Αγιογραφία

Οι εικόνες της Ανάστασης στην Ορθόδοξη Βυζαντινή Αγιογραφία Οι εικόνες της Ανάστασης στην Ορθόδοξη Βυζαντινή Αγιογραφία Η γιορτή της Ανάστασης του Κυρίου είναι η σημαντικότερη, η λαμπρότερη, η πιο χαρούμενη μέρα μέσα στον εορταστικό κύκλο της Χριστιανοσύνης. Και

Διαβάστε περισσότερα

Αναζητώντας το Δέντρο της Ζωής σ ένα βυζαντινό μνημείο της Αθήνας

Αναζητώντας το Δέντρο της Ζωής σ ένα βυζαντινό μνημείο της Αθήνας ΥΠΟΥΡΓΕΊΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΎ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΎ ΓΕΝΙΚΉ ΔΙΕΎΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΉΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΉΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΆΣ ΔΙΕΎΘΥΝΣΗ ΜΟΥΣΕΊΩΝ/ΤΜΉΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΏΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΆΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΊΑΣ Αναζητώντας το Δέντρο της Ζωής σ ένα βυζαντινό

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΚΒ ΕΦΟΡΕΙΑ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΩΝ & ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ Θ Ε Α Τ Ρ Ο ΛΙΝΔΟΥ ΧΟΡΗΓΙΚΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΚΒ ΕΦΟΡΕΙΑ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΩΝ & ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ Θ Ε Α Τ Ρ Ο ΛΙΝΔΟΥ ΧΟΡΗΓΙΚΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΚΒ ΕΦΟΡΕΙΑ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΩΝ & ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ Θ Ε Α Τ Ρ Ο ΛΙΝΔΟΥ ΧΟΡΗΓΙΚΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ ΡΟΔΟΣ, ΜΑΡΤΙΟΣ 2011 1 1. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελ. 2 2. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΝΗΜΕΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΙΟΣ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣ ΛΑΖΑΡΟΣ Ο ΦΙΛΟΣ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

ΑΓΙΟΣ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣ ΛΑΖΑΡΟΣ Ο ΦΙΛΟΣ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΑΓΙΟΣ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣ ΛΑΖΑΡΟΣ Ο ΦΙΛΟΣ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ Ο Λάζαρος ήταν στενός φίλος του Χριστού. Κατοικούσε στη Βηθανία, 3 χλμ. περίπου ανατολικά της Ιερουσαλήμ και οι αδελφές του Μάρθα και Μαρία φιλοξένησαν

Διαβάστε περισσότερα

Οι αρχαίοι πύργοι της Σερίφου Οι αρχαίοι πύργοι, αυτόνομες οχυρές κατασκευές αποτελούν ιδιαίτερο τύπο κτιρίου με κυκλική, τετράγωνη ή ορθογώνια

Οι αρχαίοι πύργοι της Σερίφου Οι αρχαίοι πύργοι, αυτόνομες οχυρές κατασκευές αποτελούν ιδιαίτερο τύπο κτιρίου με κυκλική, τετράγωνη ή ορθογώνια Οι αρχαίοι πύργοι της Σερίφου Οι αρχαίοι πύργοι, αυτόνομες οχυρές κατασκευές αποτελούν ιδιαίτερο τύπο κτιρίου με κυκλική, τετράγωνη ή ορθογώνια κάτοψη, περισσότερους από έναν ορόφους και στιβαρή κατασκευή.

Διαβάστε περισσότερα

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΣΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΣΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΣΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ της Σταυρούλας Σδρόλια Το κρασί έπαιζε τεράστιο ρόλο στην οικονομία της περιοχής του Δήμου Μελιβοίας από την αρχαιότητα μέχρι το πρώτο μισό του 20ού αιώνα. Οι αρχαιότερες

Διαβάστε περισσότερα

Μητροπολιτικός Ναός ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Παραλιμνίου ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΑΣ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ

Μητροπολιτικός Ναός ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Παραλιμνίου ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΑΣ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ Μητροπολιτικός Ναός ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Παραλιμνίου ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΑΣ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ Ο Μητροπολιτικός Ναός της Ιεράς Μητροπόλεως Κωνσταντίας - Αμμοχώστου είναι αφιερωμένος στον Μεγαλομάρτυρα Άγιο Γεώργιο

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΑΔΑ Β. Εικόνα 368. Κάτοψη των δύο τάφων της συστάδας Β. Εικόνα 369. Ο κιβωτιόσχημος Τ5 της συστάδας Β.

ΣΥΣΤΑΔΑ Β. Εικόνα 368. Κάτοψη των δύο τάφων της συστάδας Β. Εικόνα 369. Ο κιβωτιόσχημος Τ5 της συστάδας Β. 6 ΣΥΣΤΑΔΑ Β Στη ΝΔ γωνία του όμορου 153α και σε απόσταση περίπου 20 μ. βόρεια από την Α συστάδα, ανασκάφηκε ένας κιβωτιόσχημος και ένας καλυβίτης υστερορωμαϊκών επίσης χρόνων (ΕΙΚ. 368), που περιείχαν

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ. Πηγή Σκαρίφηµα Διαστάσεις Χώρος-καταγραφή. Διακοσµητικό κόσµηµα, χρηστικό χειροτέχνηµα ή εικαστικό στοιχείο Εγχάρακτη γοργόνα 1 (εικ.

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ. Πηγή Σκαρίφηµα Διαστάσεις Χώρος-καταγραφή. Διακοσµητικό κόσµηµα, χρηστικό χειροτέχνηµα ή εικαστικό στοιχείο Εγχάρακτη γοργόνα 1 (εικ. ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ Διακοσµητικό κόσµηµα, χρηστικό χειροτέχνηµα ή εικαστικό στοιχείο Εγχάρακτη γοργόνα 1 (εικ. 22) Ίχνος εγχάρακτου δίσκου Γλυπτός χοίρος (εικ. 7) Γλυπτός αετός 4 (εικ. 7) Πηγή Σκαρίφηµα Διαστάσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΤΕΧΝΗ

ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΤΕΧΝΗ ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΤΕΧΝΗ Λέγοντας παλαιοχριστιανική τέχνη εννοούμε την τέχνη που αναπτύχθηκε στους κόλπους της χριστιανικής θρησκείας από τους πρώτους χρόνους που εμφανίστηκε ο χριστιανισμός μέχρι τους

Διαβάστε περισσότερα

2ο Γυμνάσιο Αγ.Δημητρίου Σχολικό έτος ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΕ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ "ΣΠΑΡΤΗ" ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ ΘΟΔΩΡΗΣ ΤΜΗΜΑ Γ 5 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

2ο Γυμνάσιο Αγ.Δημητρίου Σχολικό έτος ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΕ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΣΠΑΡΤΗ ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ ΘΟΔΩΡΗΣ ΤΜΗΜΑ Γ 5 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ 2ο Γυμνάσιο Αγ.Δημητρίου Σχολικό έτος 2017-2018 ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΕ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ "ΣΠΑΡΤΗ" ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ ΘΟΔΩΡΗΣ ΤΜΗΜΑ Γ 5 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: κα ΣΤΑΜΑΤΙΑ ΤΣΙΡΙΓΩΤΗ Πίνακας

Διαβάστε περισσότερα

Σύμβολα και σχεδιαστικά στοιχεία. Μάθημα 3

Σύμβολα και σχεδιαστικά στοιχεία. Μάθημα 3 Σύμβολα και σχεδιαστικά στοιχεία Μάθημα 3 Τα αρχιτεκτονικά σύμβολα αποτελούν μια διεθνή, συγκεκριμένη και απλή γλώσσα. Είναι προορισμένα να γίνονται κατανοητά από τον καθένα, ακόμα και από μη ειδικούς.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ CYPRUS COMPUTER SOCIETY ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΜΑΘΗΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ 19/5/2007

ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ CYPRUS COMPUTER SOCIETY ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΜΑΘΗΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ 19/5/2007 Οδηγίες: Να απαντηθούν όλες οι ερωτήσεις. Αν κάπου κάνετε κάποιες υποθέσεις να αναφερθούν στη σχετική ερώτηση. Όλα τα αρχεία που αναφέρονται στα προβλήματα βρίσκονται στον ίδιο φάκελο με το εκτελέσιμο

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΛΟΣ 1ης ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙ ΕΣ

ΤΕΛΟΣ 1ης ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙ ΕΣ ΑΡΧΗ 1ης ΣΕΛΙ ΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ TΡΙΤΗ 18 ΙΟΥΝΙΟΥ 2013 ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΟ ΓΡΑΜΜΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ ΕΞΙ (6) ΘΕΜΑ: «ΧΩΡΟΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΚΕΡΑΜΙΚΩΝ ΕΙΔΩΝ» ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Πρόκειται

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: «ΜΙΚΡΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΔΙΑΚΟΠΩΝ»

ΘΕΜΑ: «ΜΙΚΡΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΔΙΑΚΟΠΩΝ» ΑΡΧΗ 1ης ΣΕΛΙ ΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΣΑΒΒΑΤΟ 26 ΙΟΥΝΙΟΥ 2010 ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΟ ΓΡΑΜΜΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ ΠΕΝΤΕ (5) ΘΕΜΑ: «ΜΙΚΡΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΔΙΑΚΟΠΩΝ» ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Πρόκειται

Διαβάστε περισσότερα

Τα θέατρα της Αμβρακίας. Ανδρέας Μαυρίκος, ΒΠΠΓ

Τα θέατρα της Αμβρακίας. Ανδρέας Μαυρίκος, ΒΠΠΓ Τα θέατρα της Αμβρακίας Ανδρέας Μαυρίκος, ΒΠΠΓ Αμβρακία Η Αμβρακία, μία από τις αξιολογότερες κορινθιακές αποικίες, ήταν χτισμένη στην περιοχή του Αμβρακικού κόλπου κοντά στην όχθη του ποταμού Άραχθου.

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «παιδιά, έφηβοι, νέοι»

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «παιδιά, έφηβοι, νέοι» Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «παιδιά, έφηβοι, νέοι» Υλικό για προαιρετική ενασχόληση των μαθητών πριν και μετά την επίσκεψη στο Μουσείο Ακρόπολης. Κατά την επίσκεψη της σχολικής σας ομάδας στο Μουσείο Ακρόπολης,

Διαβάστε περισσότερα

ΡΑΠΤΗΣ ΠΤΕΛΕΑ ΛΕΙΒΑΔΑΚΙ

ΡΑΠΤΗΣ ΠΤΕΛΕΑ ΛΕΙΒΑΔΑΚΙ ΡΑΠΤΗΣ ΠΤΕΛΕΑ ΛΕΙΒΑΔΑΚΙ προς Λιβαδάκι ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΟ ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΟ Η Σύσταση του Οικισμού: Ο οικισμός είναι ορεινός, αγροτικός και αποτελείται από: -13 κατοικίες, (μόνιμα διαμένουν σε 6 από αυτές,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΜΟΝΙΚΕΣ ΧΑΡΑΞΕΙΣ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΣΠ. ΠΑΠΑΛΟΥΚΑ

ΑΡΜΟΝΙΚΕΣ ΧΑΡΑΞΕΙΣ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΣΠ. ΠΑΠΑΛΟΥΚΑ ΑΡΜΟΝΙΚΕΣ ΧΑΡΑΞΕΙΣ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΣΠ. ΠΑΠΑΛΟΥΚΑ α) Ειρήνη Χρυσοβαλάντη Ρουμπάνη β) Μαρία Πανακάκη «Το τοπίο είναι αντικείμενα σε διάφορες αποστάσεις, που χαρακτηρίζονται με χρώματα, σε διάφορες πλάκες, οριζόντιες,

Διαβάστε περισσότερα

Αµφίπολη: Βρέθηκε σκελετός σε τάφο κάτω από τον τρίτο θάλαµο

Αµφίπολη: Βρέθηκε σκελετός σε τάφο κάτω από τον τρίτο θάλαµο Νοέµβριος 12 2014 13:20 Αµφίπολη: Βρέθηκε σκελετός σε τάφο κάτω από τον τρίτο θάλαµο Τι ανακοίνωσε το υπουργείο Πολιτισµού για τις ανασκαφικές εργασίες στον τάφο της Αµφίπολης. Τι έδειξαν οι ανασκαφές

Διαβάστε περισσότερα

Ανεμόσπηλια Αρχανών : τα ευρήματα και η ερμηνεία τους

Ανεμόσπηλια Αρχανών : τα ευρήματα και η ερμηνεία τους Ανεμόσπηλια Αρχανών : τα ευρήματα και η ερμηνεία τους Βογιατζόπουλος Σταμάτης Ιστορικό - Αρχαιολογικό Ιωαννίνων Ζ' Εξάμηνο Υπ.Καθ : Αν. Βλαχόπουλος, Μάθημα: Κρητομυκηναϊκή Θρησκεία Δεκέμβριος 2013 Εικόνα

Διαβάστε περισσότερα

Mικροί - Mεγάλοι σε δράση

Mικροί - Mεγάλοι σε δράση Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Διεύθυνση Μουσείων, Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων Τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων και Επικοινωνίας

Διαβάστε περισσότερα

Θέατρο ιονύσου Ελευθερέως. Λίλιαν Παπαγιαννίδη Βαρβάκειο Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο

Θέατρο ιονύσου Ελευθερέως. Λίλιαν Παπαγιαννίδη Βαρβάκειο Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο Θέατρο ιονύσου Ελευθερέως Λίλιαν Παπαγιαννίδη Βαρβάκειο Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο 2013-2014 Λίγα λόγια για τον ιόνυσο Ήταν ο πιο πρόσχαρος από τους θεούς και από τους πιο αγαπητούς στους ανθρώπους,

Διαβάστε περισσότερα

Έκθεση αποτελεσμάτων της ανασκαφής στον Αζοριά (2015)

Έκθεση αποτελεσμάτων της ανασκαφής στον Αζοριά (2015) Έκθεση αποτελεσμάτων της ανασκαφής στον Αζοριά (2015) Εισαγωγή Οι εργασίες πεδίου στον αρχαιολογικό χώρο του Αζοριά, στη βορειοανατολική Κρήτη (Καβούσι, Ιεράπετρα), διήρκεσαν 6 εβδομάδες, ενώ ακολούθησε

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΔΗΜΟΣ ΜΑΣ. Γιώργος Ε 1

Ο ΔΗΜΟΣ ΜΑΣ. Γιώργος Ε 1 Ο ΔΗΜΟΣ ΜΑΣ Γιώργος Ε 1 ΣΩΤΗΡΑ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Η Σωτήρα έχει Αγιολογική ονομασία: φέρει το όνομα του Σωτήρος Χριστού. Εξάλλου στις 6 Αυγούστου τελείται μεγάλο πανηγύρι κατά τη γιορτή της Μεταμορφώσεως

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΤΑ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ (Mατθαίος-Μάρκος-Λουκάς)

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΤΑ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ (Mατθαίος-Μάρκος-Λουκάς) ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΤΑ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ (Mατθαίος-Μάρκος-Λουκάς) Από τον 2ο αιώνα και εξής η λέξη ευαγγέλιο δηλώνει: τα βιβλία εκείνα της Καινής Διαθήκης που περιέχουν και αφηγούνται το γεγονός της

Διαβάστε περισσότερα

Επίσκεψη στην Αρχαία Αγορά

Επίσκεψη στην Αρχαία Αγορά Επίσκεψη στην Αρχαία Αγορά Η Αγορά ήταν η μεγαλύτερη πλατεία της πόλης. Η πλατεία άρχισε να χρησιμοποιείται ως δημόσιος χώρος από τα αρχαϊκά χρόνια. Μέχρι τότε στην περιοχή υπήρχαν σπίτια και τάφοι. Ο

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Τίρυνθας

Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Τίρυνθας ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΟΥΣΕΙΩΝ TMHMA ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο

Διαβάστε περισσότερα

Θεός και Φύση Θρησκεία και οικολογία. Το περιβάλλον στην εικονογραφία

Θεός και Φύση Θρησκεία και οικολογία. Το περιβάλλον στην εικονογραφία Θεός και Φύση Θρησκεία και οικολογία Το περιβάλλον στην εικονογραφία Το θέμα της ομάδας μας είναι «Το περιβάλλον στην εικονογραφία» Eικόνες της Εκκλησίας που δείχνουν την έντονη σύνδεση της με τη φύση

Διαβάστε περισσότερα

Έτσι ήταν η Θεσσαλονίκη στην αρχαιότητα - Υπέροχη ψηφιακή απεικόνιση

Έτσι ήταν η Θεσσαλονίκη στην αρχαιότητα - Υπέροχη ψηφιακή απεικόνιση Έτσι ήταν η Θεσσαλονίκη στην αρχαιότητα - Υπέροχη ψηφιακή απεικόνιση - Με την βοήθεια της τεχνολογίας αρχαιολόγοι κατάφεραν να απεικονίσουν την Θεσσαλονίκη της αρχαιότητας - Μια ζηλευτή πόλη με Ιππόδρομο,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ Το μυστήριο των Δρακόσπιτων

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ Το μυστήριο των Δρακόσπιτων ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ Το μυστήριο των Δρακόσπιτων Στη Νότια Εύβοια, ανάμεσα στην Κάρυστο και τα Στύρα, υπάρχουν κάτι ιδιόμορφα κτίσματα, τα "Δρακόσπιτα" όπως τα αποκαλούν οι κάτοικοι. Μυστηριώδη και εντυπωσιακά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙ ΑΥΡΟΣ. Είμαι η ήμητρα Αλεβίζου, μαθήτρια του Βαρβακείου ΠΠ Γυμνασίου και θα σας παρουσιάσω το Ωδείο και το μικρό θέατρο της αρχαίας Επιδαύρου...

ΕΠΙ ΑΥΡΟΣ. Είμαι η ήμητρα Αλεβίζου, μαθήτρια του Βαρβακείου ΠΠ Γυμνασίου και θα σας παρουσιάσω το Ωδείο και το μικρό θέατρο της αρχαίας Επιδαύρου... ΕΠΙ ΑΥΡΟΣ Είμαι η ήμητρα Αλεβίζου, μαθήτρια του Βαρβακείου ΠΠ Γυμνασίου και θα σας παρουσιάσω το Ωδείο και το μικρό θέατρο της αρχαίας Επιδαύρου... Ας ξεκινήσουμε με το Ωδείο... Το ρωμαϊκό Ωδείο σε σχέση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. - Γενική Εισαγωγή..2. - Iστορική αναδρομή...3-4. - Περιγραφή του χώρου...5-8. - Επίλογος...9. - Βιβλιογραφία 10

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. - Γενική Εισαγωγή..2. - Iστορική αναδρομή...3-4. - Περιγραφή του χώρου...5-8. - Επίλογος...9. - Βιβλιογραφία 10 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ - Γενική Εισαγωγή..2 - Iστορική αναδρομή....3-4 - Περιγραφή του χώρου.....5-8 - Επίλογος...9 - Βιβλιογραφία 10 1 Γενική Εισαγωγή Επίσκεψη στο Επαρχιακό Μουσείο Πάφου Το Επαρχιακό Μουσείο της

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία Ιστορίας. Ελένη Ζέρβα

Εργασία Ιστορίας. Ελένη Ζέρβα Εργασία Ιστορίας U«Μυκηναϊκός Πολιτισµός» UΜε βάση τις πηγές και τα παραθέµατα Ελένη Ζέρβα Α1 Μελετώντας τον παραπάνω χάρτη παρατηρούµε ότι τα κέντρα του µυκηναϊκού κόσµου ήταν διασκορπισµένα στον ελλαδικό

Διαβάστε περισσότερα

Mικροί - Mεγάλοι σε δράση

Mικροί - Mεγάλοι σε δράση Υπουργείο Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Διεύθυνση Μουσείων Τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων και Επικοινωνίας Εφορεία Αρχαιοτήτων Αθηνών

Διαβάστε περισσότερα

Ο υαλοψός (υαλουργός),αναφέρεται σε : πρώιμους βυζαντινούς κώδικες αγιολογικές μαρτυρίες μεταγενέστερα κείμενα,που επιβεβαιώνουν την ύπαρξη

Ο υαλοψός (υαλουργός),αναφέρεται σε : πρώιμους βυζαντινούς κώδικες αγιολογικές μαρτυρίες μεταγενέστερα κείμενα,που επιβεβαιώνουν την ύπαρξη Ο υαλοψός (υαλουργός),αναφέρεται σε : πρώιμους βυζαντινούς κώδικες αγιολογικές μαρτυρίες μεταγενέστερα κείμενα,που επιβεβαιώνουν την ύπαρξη υαλουργικής δραστηριότητας στη βυζαντινή Κωνσταντινούπολη. Το

Διαβάστε περισσότερα

Ο Δημόσιος και Ιδιωτικός Βίος της Βυζαντινής Βέροιας

Ο Δημόσιος και Ιδιωτικός Βίος της Βυζαντινής Βέροιας Ο Δημόσιος και Ιδιωτικός Βίος της Βυζαντινής Βέροιας Βέροια 2009 Υπουργείο Πολιτισμού & Τουρισμού 11 η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Ο δημόσιος και ιδιωτικός βίος της Βυζαντινής Βέροιας Βέροια 2009 Στους

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα: ΟΡΓΑΝΩΣΗ & ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΓΡΑΜΜΙΚΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ

Θέμα: ΟΡΓΑΝΩΣΗ & ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΓΡΑΜΜΙΚΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΤΕΙ ΣΕΡΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΔΟΜΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ Θέμα: ΟΡΓΑΝΩΣΗ & ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΓΡΑΜΜΙΚΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ & ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗΣ Σύνταξη κειμένου: Μαρία Ν. Δανιήλ, Αρχιτέκτων

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με... στον οικισμό του Ακρωτηρίου της Θήρας

Ακολούθησέ με... στον οικισμό του Ακρωτηρίου της Θήρας Ακολούθησέ με... στον οικισμό του Ακρωτηρίου της Θήρας Ακολούθησέ με... στον οικισμό του Ακρωτηρίου της Θήρας Ακρωτήρι Το Ακρωτήρι της Θήρας είναι ο σημαντικότερος προϊστορικός οικισμός των Κυκλάδων. Διατηρήθηκε

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΑΔΑ 3 Ιμάτιο-Εξωμίδα-Χλαμύδα. Κώστας Μπάρτζης και Έλενα Τασίου 1 ο Πρότυπο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Θεσ/νίκης Τμήμα Δ2 2013-2014

ΟΜΑΔΑ 3 Ιμάτιο-Εξωμίδα-Χλαμύδα. Κώστας Μπάρτζης και Έλενα Τασίου 1 ο Πρότυπο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Θεσ/νίκης Τμήμα Δ2 2013-2014 ΟΜΑΔΑ 3 Ιμάτιο-Εξωμίδα-Χλαμύδα Κώστας Μπάρτζης και Έλενα Τασίου 1 ο Πρότυπο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Θεσ/νίκης Τμήμα Δ2 2013-2014 Ιμάτιο, Από τι υλικό είναι; - Πώς είναι (σχήμα); 1) Το ιμάτιο είναι

Διαβάστε περισσότερα

39 40'13.8"N 20 51'27.4"E ή , καταχωρουνται στο gps ως

39 40'13.8N 20 51'27.4E ή , καταχωρουνται στο gps ως ΣΥΝΤΕΤΑΓΜΕΝΕΣ,ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΝΝΟΙΩΝ &ΤΡΟΠΟΙ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΣΕ GPS Το γεωγραφικό πλάτος (latitude) είναι ένα από τα δύο μεγέθη των γεωγραφικών συντεταγμένων με τα οποία προσδιορίζεται η θέση των διαφόρων τόπων και

Διαβάστε περισσότερα

Ο Ναός της Παναγίας Ποδύθου στη Γαλάτα. Ελληνικά

Ο Ναός της Παναγίας Ποδύθου στη Γαλάτα. Ελληνικά 1 Ο Ναός της Παναγίας Ποδύθου στη Γαλάτα Ελληνικά 2 Ο Ναός της Παναγίας Ποδύθου στη Γαλάτα Ο Ναός της Παναγίας Ελεούσας Ποδύθου, ανήκει στη μεταβυζαντινή περίοδο και κτίστηκε στις αρχές του 16 ου αιώνα,

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΝΩΛΙΑ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ, ΒΠΠΓ

ΜΑΝΩΛΙΑ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ, ΒΠΠΓ ΜΑΝΩΛΙΑ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ, ΒΠΠΓ Η Στράτος υπήρξε σημαντική πόλη της Ακαρνανίας πρωτεύουσα των Ακαρνάνων από τον 5 ο αιώνα π.χ. Κτίσθηκεσεεπαφήμετηδυτική όχθη του Αχελώου, στασύνοραμετηναιτωλία. Από τις αρχαιολογικές

Διαβάστε περισσότερα

Η Βασιλική της Γεννήσεως στη Βηθλεέμ

Η Βασιλική της Γεννήσεως στη Βηθλεέμ Η Βασιλική της Γεννήσεως στη Βηθλεέμ ένα από τα πλέον σημαντικά και δημοφιλή προσκυνήματα για όλους τους Χριστιανούς από κάθε γωνιά της γης. Μαθητής : Μιχαλόπουλος Πέτρος 3ο Γυμνάσιο Κοζάνης Τάξη: Α Γυμνασίου-Τμήμα

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: «Προτάσεις για την Τουριστική Ανάπτυξη και προβολή της Τοπικής Κοινότητας Στράτου» Κύρια πύλη δευτερεύουσα πύλη πύλη Ακρόπολης Παραποτάμια πύλη

ΘΕΜΑ: «Προτάσεις για την Τουριστική Ανάπτυξη και προβολή της Τοπικής Κοινότητας Στράτου» Κύρια πύλη δευτερεύουσα πύλη πύλη Ακρόπολης Παραποτάμια πύλη ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Στράτος 29-12 - 2011 ΝΟΜΟΣ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ Αριθμ. Πρωτ.: ΔΗΜΟΣ ΑΓΡΙΝΙΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΣΤΡΑΤΟΥ ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΣΤΡΑΤΟY ΠΛΗΡ: Πατσέας Αναστάσιος ΤΗΛ: 6978558904 Π Ρ Ο Σ Κο Αντιδήμαρχο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ. υπαίθρια αμφιθεατρική κατασκευή ημικυκλικής κάτοψης γύρω από μια κυκλική πλατεία

ΑΡΧΑΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ. υπαίθρια αμφιθεατρική κατασκευή ημικυκλικής κάτοψης γύρω από μια κυκλική πλατεία ΑΡΧΑΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ υπαίθρια αμφιθεατρική κατασκευή ημικυκλικής κάτοψης γύρω από μια κυκλική πλατεία Μέρη αρχαίου θεάτρου σκηνή: ορθογώνιο, μακρόστενο κτίριο προσκήνιο: στοά με κίονες μπροστά από τη

Διαβάστε περισσότερα

ΙΔΡΥΜΑ ΝΙΚΟΛΑΟΥ & ΝΤΟΛΛΗΣ ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΥΚΛΑΔΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

ΙΔΡΥΜΑ ΝΙΚΟΛΑΟΥ & ΝΤΟΛΛΗΣ ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΥΚΛΑΔΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΙΔΡΥΜΑ ΝΙΚΟΛΑΟΥ & ΝΤΟΛΛΗΣ ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΥΚΛΑΔΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης Τμήμα εκπαιδευτικών προγραμμάτων Εκπαιδευτικές Μουσειοσκευές Οι Μουσειοσκευές είναι βαλίτσες που ταξιδεύουν από σχολείο

Διαβάστε περισσότερα

Α ΝΑΣΚΑΦΗ. 01 Μεσοβυζαντινός ναός και κτιριακό συγκρότημα 4ου-3ου αι. π.χ.

Α ΝΑΣΚΑΦΗ. 01 Μεσοβυζαντινός ναός και κτιριακό συγκρότημα 4ου-3ου αι. π.χ. Α ΝΑΣΚΑΦΗ 01 Μεσοβυζαντινός ναός και κτιριακό συγκρότημα 4ου-3ου αι. π.χ. 84 teyχοσ 1 22 Δεκέμβριος 2016 ΒΥΖΑΝΤΙΝΟι ΧΡΟΝΟΙ 4ος έως 14ος αι. μ.χ. Η ΚΟΙΛΆΔΑ ΤΩΝ ΤΕΜΠΏΝ (IV) ΣΤΑ ΙΧΝΗ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Μυρτώ Παπαδοπούλου Ισαβέλλα Παπαδοπούλου Ά3α

Μυρτώ Παπαδοπούλου Ισαβέλλα Παπαδοπούλου Ά3α Μυρτώ Παπαδοπούλου Ισαβέλλα Παπαδοπούλου Ά3α Πρόλογος Ναοί της Αρχαϊκής εποχής Οι κίονες και τα μαθηματικά τους-σχεδίαση Υλοποίηση Επίλογος Πηγές Αποτελείται από τρία μέρη, τη βάση, τον κορμό, που μπορεί

Διαβάστε περισσότερα