Ημερομηνία: Τρίτη 10 Απριλίου 2018 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες

Transcript

1 ΤΑΞΗ: ΜΑΘΗΜΑ: Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΡΧΑΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Ημερομηνία: Τρίτη 10 Απριλίου 2018 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΚΕΙΜΕΝΟ Αριστοτέλους Πολιτικά (Α1, 1), (Α4, 22-26) Ἐπειδὴ πᾶσαν πόλιν ὁρῶμεν κοινωνίαν τινὰ οὖσαν καὶ πᾶσαν κοινωνίαν ἀγαθοῦ τινος ἕνεκεν συνεστηκυῖαν (τοῦ γὰρ εἶναι δοκοῦντος ἀγαθοῦ χάριν πάντα πράττουσι πάντες), δῆλον ὡς πᾶσαι μὲν ἀγαθοῦ τινος στοχάζονται, μάλιστα δὲ καὶ τοῦ κυριωτάτου πάντων ἡ πασῶν κυριωτάτη καὶ πάσας περιέχουσα τὰς ἄλλας. Αὕτη δ' ἐστὶν ἡ καλουμένη πόλις καὶ ἡ κοινωνία ἡ πολιτική. Ὅτι μὲν οὖν νομοθετητέον περὶ παιδείας καὶ ταύτην κοινὴν ποιητέον, φανερόν τίς δ ἔσται ἡ παιδεία καὶ πῶς χρὴ παιδεύεσθαι, δεῖ μὴ λανθάνειν. Νῦν γὰρ ἀμφισβητεῖται περὶ τῶν ἔργων. Οὐ γὰρ ταὐτὰ πάντες ὑπολαμβάνουσι δεῖν μανθάνειν τοὺς νέους οὔτε πρὸς ἀρετὴν οὔτε πρὸς τὸν βίον τὸν ἄριστον, οὐδὲ φανερὸν πότερον πρὸς τὴν διάνοιαν πρέπει μᾶλλον ἢ πρὸς τὸ τῆς ψυχῆς ἦθος ἔκ τε τῆς ἐμποδὼν παιδείας ταραχώδης ἡ σκέψις καὶ δῆλον οὐδὲν πότερον ἀσκεῖν δεῖ τὰ χρήσιμα πρὸς τὸν βίον ἢ τὰ τείνοντα πρὸς ἀρετὴν ἢ τὰ περιττά (πάντα γὰρ εἴληφε ταῦτα κριτάς τινας) περί τε τῶν πρὸς ἀρετὴν οὐθέν ἐστιν ὁμολογούμενον (καὶ γὰρ τὴν ἀρετὴν οὐ τὴν αὐτὴν εὐθὺς πάντες τιμῶσιν, ὥστ εὐλόγως διαφέρονται καὶ πρὸς τὴν ἄσκησιν αὐτῆς). Ὅτι μὲν οὖν τὰ ἀναγκαῖα δεῖ διδάσκεσθαι τῶν χρησίμων, οὐκ ἄδηλον ὅτι δὲ οὐ πάντα, διῃρημένων τῶν τε ἐλευθερίων ἔργων καὶ τῶν ἀνελευθερίων φανερόν, καὶ ὅτι τῶν τοιούτων δεῖ μετέχειν ὅσα τῶν χρησίμων ποιήσει τὸν μετέχοντα μὴ βάναυσον. Βάναυσον δ ἔργον εἶναι δεῖ τοῦτο νομίζειν καὶ τέχνην ταύτην καὶ μάθησιν, ὅσαι πρὸς τὰς χρήσεις καὶ τὰς πράξεις τὰς τῆς ἀρετῆς ἄχρηστον ἀπεργάζονται τὸ σῶμα τῶν ἐλευθέρων ἢ τὴν διάνοιαν. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Α. Να αποδώσετε στη νέα ελληνική το απόσπασμα: (Ἐπειδὴ πᾶσαν πόλιν. κριτάς τινας) Μονάδες 10 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΩΝ Ωρίωνας ΣΕΛΙΔΑ: 1 ΑΠΟ 2

2 Β.1 Να εξετάσετε τη σχέση ηθικής και πολιτικής στη σκέψη του Αριστοτέλη, βάσει των κειμένων που σας δόθηκαν. Μονάδες 15 Β.2. Ποιοι είναι οι βασικοί στόχοι της παιδείας κατά τον Αριστοτέλη; Πώς σχετίζεται η άποψη αυτή με το μεταφρασμένο απόσπασμα που ακολουθεί; Αριστοτέλους Πολιτικά (Α 2, 10-13) Ας προσέξουμε ύστερ απ αυτό ότι ο άνθρωπος είναι το μόνο ζώο που είναι εφοδιασμένο με την ικανότητα του λόγου...του λόγου όμως ο προορισμός είναι να κάνει φανερό τι είναι ωφέλιμο και τι βλαβερό και, άρα, τι είναι δίκαιο και τι άδικο αυτό είναι, πράγματι, που ξεχωρίζει τον άνθρωπο από τα άλλα ζώα: μονάχα αυτός αντιλαμβάνεται το καλό και το κακό, το δίκαιο και το άδικο και όλα τα άλλα παρόμοια πράγματα και, φυσικά, η συμμετοχή σε όλα αυτά είναι που κάνει την οικογένεια και την πόλη. Μονάδες 15 Β.3. Ποια σημασία έχει η λέξη πόλις στον αρχαίο ελληνικό λόγο και ποιο είναι το συγκεκριμένο περιεχόμενό της στα Πολιτικά του Αριστοτέλη; Μονάδες 10 Β.4α) Για καθεμία από τις παρακάτω υπογραμμισμένες λέξεις να γράψετε μία πρόταση στα νέα ελληνικά, όπου η ίδια λέξη (σε οποιαδήποτε πτώση, αριθμό ή γένος) θα χρησιμοποιείται με διαφορετική σημασία από αυτήν που έχει στο αρχαίο κείμενο: (πάντα γὰρ εἴληφε ταῦτα κριτάς τινας. ποιήσει τὸν μετέχοντα μὴ βάναυσον) Μονάδες 4 Β.4β) συνεστηκυῖαν, ἔσται, δῆλον, πᾶσαι, δεῖ, εἴληφε: να γράψετε δύο ομόρριζα (απλά ή σύνθετα) της νέας ελληνικής για καθεμιά από τις παραπάνω λέξεις. Μονάδες 6 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΩΝ Ωρίωνας ΣΕΛΙΔΑ: 2 ΑΠΟ 2

3 ΑΠΟ 02 0/4 /2018 ΕΩΣ 14 /04 /2018 ΤΑΞΗ: ΜΑΘΗΜΑ: Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Ημερομηνία: Τρίτη 10 Απριλίου 2018 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΚΕΙΜΕΝΟ: Ἰσαίου περί τοῦ Κίρωνος κλήρου 4-5 Δεῖ δὴ τούτων τοιαῦτα μηχανωμένων πάνθ ὑμᾶς τὰ πεπραγμένα μαθεῖν, ἵνα μηδὲν ἀγνοήσαντες τῶν γεγενημένων ἀλλὰ σαφῶς εἰδότες περὶ αὐτῶν, οὕτως ἐνέγκητε τὴν ψῆφον. Εἴ τινι οὖν καὶ ἄλλῃ πώποτε δίκῃ προσέσχετε ἀκριβῶς τὸν νοῦν, δέομαι ὑμῶν καὶ ταύτῃ προσέχειν ὁμοίως, ὥσπερ καὶ τὸ δίκαιόν ἐστι. Πολλῶν δὲ δικῶν ἐν τῇ πόλει γενομένων, οὐδένες ἀναιδέστερον τούτων οὐδὲ καταφανέστερον ἀντιποιησάμενοι φανήσονται τῶν ἀλλοτρίων. Ἔστι μὲν οὖν χαλεπόν, ὦ ἄνδρες, πρὸς παρασκευὰς λόγων καὶ μάρτυρας οὐ τἀληθῆ μαρτυροῦντας εἰς ἀγῶνα καθίστασθαι περὶ τηλικούτων, παντάπασιν ἀπείρως ἔχοντα δικαστηρίων ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ: Α. Να γράψετε την μετάφραση του παραπάνω κειμένου στα νέα ελληνικά Β. 1. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: μηχανωμένων: γ πληθ. οριστικής Παρατατικού μαθεῖν: γ ενικό ευκτικής Μέλλοντα σαφῶς : αιτιατική ενικού του επιθέτου στο θηλυκό γένος εἰδότες : γ πληθ. ευκτικής Ενεστώτα ἐνέγκητε : απαρέμφατο Μέλλοντα οὐδένες : γενική ενικού στο θηλυκό γένος (20 μονάδες) ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΩΝ Ωρίωνας ΣΕΛΙΔΑ: 1 ΑΠΟ 2

4 ΑΠΟ 02 0/4 /2018 ΕΩΣ 14 /04 /2018 φανήσονται : γ ενικό οριστικής Υπερσυντελίκου χαλεπόν: ο συγκριτικός βαθμός του επιρρήματος καθίστασθαι : απαρέμφατο Αορίστου β μάρτυρας : κλητική ενικού (10 μονάδες) Γ. 1. Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τις υπογραμμισμένες λέξεις στο κείμενο: ὑμᾶς, ἀντιποιησάμενοι, τἀληθῆ, καθίστασθαι (4 μονάδες) Γ. 2. «μηχανωμένων»: Να χαρακτηρίσετε το είδος της μετοχής και να την αναλύσετε σε δευτερεύουσα πρόταση (3 μονάδες) Γ. 3. Να βρείτε τον υποθετικό λόγο, να τον χαρακτηρίσετε και να τον μετατρέψετε ώστε να δηλώνει την απλή σκέψη του λέγοντος. (3 μονάδες) ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΩΝ Ωρίωνας ΣΕΛΙΔΑ: 2 ΑΠΟ 2

5 ΤΑΞΗ: ΜΑΘΗΜΑ: Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΡΧΑΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Ημερομηνία: Τρίτη 10 Απριλίου 2018 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α. Επειδή βλέπουμε ότι η κάθε πόλη είναι ένα είδος κοινότητας και ότι κάθε κοινότητα έχει συσταθεί για χάρη κάποιου αγαθού (γιατί όλοι κάνουν τα πάντα για χάρη αυτού που θεωρούν ότι είναι καλό), είναι φανερό ότι όλες [οι κοινότητες] στοχεύουν σε κάποιο αγαθό, και προπάντων η ανώτερη απ όλες και αυτή που περικλείει όλες τις άλλες [επιδιώκει] το ανώτερο απ όλα [τα αγαθά]. Αυτή είναι η λεγόμενη πόλη και η κοινότητα η πολιτική. Είναι λοιπόν φανερό ότι πρέπει να θεσπίσουμε νόμους για την παιδεία και ότι πρέπει να ορίσουμε αυτή [δηλ. η παιδεία] να είναι ίδια για όλους δεν πρέπει όμως να διαφύγουν την προσοχή μας ποιος θα πρέπει να είναι ο χαρακτήρας αυτής της παιδείας και με ποιον τρόπο πρέπει να ασκείται. Γιατί σήμερα υπάρχουν διαφορετικές απόψεις ως προς το εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Γιατί δεν έχουν όλοι την ίδια γνώμη ότι οι νέοι πρέπει να μαθαίνουν τα ίδια ούτε με στόχο την αρετή ούτε με στόχο τον καλύτερο τρόπο ζωής, ούτε είναι φανερό αν πρέπει [η παιδεία] να έχει στόχο της το νου περισσότερο ή τη διαμόρφωση ηθικού χαρακτήρα και αν ξεκινήσουμε από την εκπαίδευση που παρέχεται σήμερα, η έρευνά μας θα βρεθεί αντιμέτωπη με μεγάλη σύγχυση και δεν είναι καθόλου φανερό αν [η παιδεία] πρέπει να επιδιώκει αυτά που είναι χρήσιμα για τη ζωή ή αυτά που οδηγούν στην αρετή ή αυτά που απλώς προάγουν τη γνώση (γιατί όλες αυτές οι απόψεις έχουν βρει κάποιους υποστηρικτές) Β.1. Η πολιτική, με την έννοια της συνύπαρξης στο πλαίσιο ενός κοινωνικού συνόλου, όπου κάθε πράξη και πρόθεση έχει αντίκτυπο και στους άλλους ανθρώπους, συνδέεται απόλυτα με την έννοια της ηθικής, καθώς ένα ατελώς ηθικοποιημένο άτομο είναι επιζήμιο για την αρμονική λειτουργία της πόλης. Όταν ο Αριστοτέλης αναφέρεται στην επιδίωξη του ανώτερου αγαθού από την πόλη, εννοεί την ευδαιμονία των πολιτών ευδαιμονία που μπορεί να προκύψει μόνο αν κάθε πολίτης χωριστά επιδιώκει ενεργά τον ενάρετο βίο και σέβεται πλήρως του συμπολίτες του. Άρα, στους συλλογισμούς του Αριστοτέλη, η πολιτική δεν μπορεί να νοηθεί ανεξάρτητα από την έννοια της ηθικής, υπό την έννοια πως δεν ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΩΝ Ωρίωνας ΣΕΛΙΔΑ: 1 ΑΠΟ 5

6 μπορεί να υπάρξει τέλεια και ολοκληρωμένη πόλη (και άρα πολιτική οργάνωση), αν τα μέλη της πολιτείας αυτής δεν έχουν ως μόνιμη στάση ζωής την επιδίωξη της αρετής. Αυτό, άλλωστε, είναι εμφανές και από τον ορισμό της ευδαιμονίας, όπως αυτός δίνεται στα Ηθικά Νικομάχεια: Ἐπεὶ δ ἐστὶν ἡ εὐδαιμονία ψυχῆς ἐνέργειά τις κατ ἀρετὴν τελείαν [Επειδή η ευδαιμονία είναι ενέργεια της ψυχής σύμφωνα με την τέλεια αρετή]. Η ευδαιμονία δεν είναι μια στατική κατάσταση στην οποία περιέρχεται το άτομο και παραμένει αδρανώς σε αυτή. Η επίτευξή της συνίσταται σε μια συνεχή αποζήτηση της αρετής τόσο σε πνευματικό επίπεδο, όσο και σε επίπεδο δράσης. Η αρετή αυτή, μάλιστα, χαρακτηρίζεται ως τέλεια για να διακριθεί από τις πιθανές επιμέρους αρετές που συνιστούν ιδανικούς βαθμούς επίτευξης σε διάφορους τομείς της ανθρώπινης δράσης. Η αρετή, εδώ, λαμβάνει περισσότερο ηθική διάσταση και σχετίζεται με τις ανθρωπιστικές αρχές που διέπουν τη στάση του ατόμου απέναντι στους άλλους. Ψυχική, επομένως, ενέργεια η ευδαιμονία που αντλείται και διατηρείται μέσα από τη συναισθηματική ευχαρίστηση που προκύπτει από τις ενάρετες πράξεις. Δεν αποτελεί έτσι ένα τέλος που συνιστά παύση της δράσης, αλλά μια δυναμική κατάσταση που επιδιώκει μια συνεχή επαναβεβαίωση με την επιδίωξη της τέλειας αρετής. Αυτή η αρετή είναι οστόχος της πολιτικής κοινωνίας «δῆλον ὡς πᾶσαι μὲν ἀγαθοῦ τινος στοχάζονται, μάλιστα δὲ καὶ τοῦ κυριωτάτου πάντων ἡ πασῶν κυριωτάτη καὶ πάσας περιέχουσα τὰς ἄλλας. Αὕτη δ ἐστὶν ἡ καλουμένη πόλις καὶ ἡ κοινωνία ἡ πολιτική». Εφόσον κάθε άτομο και κάθε κοινωνία επιδιώκει την πραγμάτωση ενός σκοπού, είναι φυσικό ότι και η σπουδαιότερη και η σημαντικότερη κοινωνία, η πόλη, η οποία περιλαμβάνει όλες τις άλλες θα πρέπει να αποσκοπεί στο υπέρτατο αγαθό. Η ηθική είναι η μέση συμπεριφορά των πολιτών προκειμένου να επιτύχουν ατομική αρετή. Όταν η ηθική αναπτύσσεται στο πλαίσιο της πόλης, ονομάζεται κοινωνική και πολιτική ηθική. Η συμπεριφορά των ατόμων έχει πολιτικές και κοινωνικές συνέπειες, συνεπάγεται δηλαδή την ευδαιμονία ή όχι της πόλεως. Η κατ αρετήν συμπεριφορά των ατόμων μπορεί να οδηγήσει και στην ατομική ευδαιμονία και στην ευδαιμονία της πόλεως. Η ευδαιμονία των πολιτών, η οποία και αποτελεί απώτερο στόχο της πολιτικής επιστήμης, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την έννοια της αρετής, καθώς μόνο μέσω αυτής μπορεί να επιτευχθεί η αρμονική συμβίωση στο πλαίσιο της πολιτείας. Η κατάλληλη αγωγή των πολιτών, ώστε αυτοί να επιλέγουν σταθερά την αρετή στη ζωής τους και συνάμα να λειτουργούν με σεβασμό απέναντι στους νόμους, οδηγεί στην ιδεατά επιθυμητή κοινωνική συνύπαρξη. Εκείνο, άλλωστε, που οφείλει να αποζητά ο πολιτικός δεν είναι η ευδαιμονία των λίγων, αλλά μια συλλογική ευδαιμονία ισότιμα μοιρασμένη σε όλα τα μέλη της πολιτείας. Ζητούμενο, όμως, που δεν μπορεί να καταστεί εφικτό, χωρίς τη συλλογική συμμετοχή στους ενάρετους και έντιμους τρόπους διαβίωσης. ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΩΝ Ωρίωνας ΣΕΛΙΔΑ: 2 ΑΠΟ 5

7 Ο πολιτικός άρα που επιθυμεί να προσφέρει στους συμπολίτες του τους όρους εκείνους που θα διασφαλίσουν την απρόσκοπτη διεκδίκηση της ευδαιμονίας, οφείλει να εκλαμβάνει την αρετή ως βασικό μέσο για την πραγμάτωση του στόχου του. Γεγονός που καθιστά τη γνώση όσων σχετίζονται με την αρετή -μαζί με τη μελέτη της ανθρώπινης ψυχής- κεντρικό κομμάτι του επιδιωκόμενου επιστητού για κάθε μελλοντικό πολιτικό. Γνώση, βέβαια, που θα πρέπει να προκύπτει όχι ως προϊόν απλής ή θεωρητικής ενασχόλησης, αλλά ως προσωπικό βίωμα του ίδιου του πολιτικού. Β.2. Η ενασχόληση του Αριστοτέλη με θέματα παιδείας και εκπαίδευσης σε ένα έργο πολιτικής θωρίας είναι αυτονόητη, δεδομένου ότι η παιδεία αποτελεί κατ εξοχήν πολιτικό θέμα, κυρίως, επειδή έχει ιδιαίτερη σημασία για τη συνολική ζωή του κράτους αλλά και του κάθε πολίτη χωριστά. Έτσι, ο Αριστοτέλης συνδέει την παιδεία με την καλύτερη διακυβέρνηση της πολιτείας αλλά και με την ίδια τη διατήρηση του πολιτεύματος, τονίζοντας ότι αν παραμεληθεί η παιδεία, βλάπτεται και το πολίτευμα. Προκύπτει λοιπόν το εξής ζήτημα για τον Αριστοτελη: θα πρέπει η παιδεία να στοχεύει στην ανάπτυξη του νου, των πνευματικών οριζόντων του μαθητή ή στην καλλιέργεια και διαμόρφωση ηθικού χαρακτήρα; Αναφερόμενος μάλιστα στην εκπαίδευση που παρέχεται στην εποχή του ο Αριστοτέλης τονίζει ότι υπάρχει σύγχυση σχετικά με τους στόχους και το περιεχόμενο της παιδείας αυτή γίνεται φανερή στον προβληματισμό που υπάρχει σχετικά με τον αν η παιδεία πρέπει να προσφέρει όσα είναι απλά χρήσιμα για τη ζωή (ωφελιμιστικός χαρακτήρας της παιδείας), όσα οδηγούν στην αρετή ή όσα απλώς προάγουν τη γνώση. Μετά την ολοκλήρωση του προβληματισμού του ο Αριστοτέλης διατυπώνει τις προσωπικές του απόψεις, ακολουθώντας, θα λέγαμε, τη μέση οδό.δέχεται τη σύζευξη του χρήσιμου με το ηθικό, του θεωρητικού και του πρακτικού βίου. Η παιδεία δεν πρέπει να παραμελεί το χρήσιμο, θα πρέπει όμως να περιορίζεται μόνο στα αναγκαία από τα χρήσιμα, και μάλιστα μόνο σε όσα απ αυτά ταιριάζουν σε ελεύθερους ανθρώπους και δεν κάνουν ευτελή εκείνον που τα διδάσκεται. Οι ενασχολήσεις επομένως πρέπει να διακρίνονται σε ελεύθερες και ανελεύθερες. Οι τελευταίες είναι αυτές που καθιστούν τον άνθρωπο ανίκανο να εκπληρώσει τις απαιτήσεις της αρετής, περιορίζουν και υποβαθμίζουν τη σκέψη του, αλλοιώνουν το χαρακτήρα του, τον μετατρέπουν τελικά σε τιποτένιο άνθρωπο. Αντίθετα τα "ελευθέρια" έργα βοηθούν το νέο να φτάσει στην τελείωση. Η ανάγνωση, η γραφή, η αριθμητική, η γεωμετρία και το σχέδιο είναι γνώσεις που τις χρειάζεται ο πολίτης στις καθημερινές δραστηριότητες και συναλλαγές καθώς και στην άσκηση των πολιτικών καθηκόντων του. Δεν είναι σωστό όμως ένας ελεύθερος πολίτης να ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΩΝ Ωρίωνας ΣΕΛΙΔΑ: 3 ΑΠΟ 5

8 παραμένει μόνο σε αυτά δεν ταιριάζει σε ελεύθερους ανθρώπους να αναζητούν παντού τη χρησιμότητα. Πρέπει ο ελεύθερος πολίτης να επιδιώκει και τις γνώσεις εκείνες που προσδίδουν τη θεωρητική κατάρτιση στον άνθρωπο, διαμορφώνουν ηθικά το χαρακτήρα του, και προάγουν τη γνώση. Έτσι, η παιδεία διατηρεί τον ηθικοπλαστικό της χαρακτήρα, χωρίς ωστόσο να οδηγεί και σε κάποια ανεπίτρεπτη μονομέρεια. Συμπερασματικά, ο φιλόσοφος δέχεται ότι η παιδεία πρέπει να έχει ηθικοπλαστικό χαρακτήρα (διαμόρφωση ηθικού χαρακτήρα), χωρίς να παραμελούνται οι πρακτικές γνώσεις, ενώ παράλληλα πρέπει να είναι ενιαία και δημόσια. Η έμφαση, λοιπόν στην ηθικοπλαστική καλλιέργεια του ανθρώπου είναι εμφανής και στο μεταφρασμένο απόσπασμα, όπου ο Αριστοτέλης διατυπώνει την τελεολογική του σκέψη. Η φύση προίκισε τον άνθρωπο με την ικανότητα του λόγου. Είναι ικανότητα ανώτερη και πιο σύνθετη από αυτή των ζώων, αφού επιτρέπει στον άνθρωπο να αντιλαμβάνεται και να εκφράζει όχι μόνο συναισθήματα, αλλά και αφηρημένες έννοιες, ιδέες και αξίες. Έτσι, ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται το ωφέλιμο και το βλαβερό, το καλό και το κακό, το δίκαιο και το άδικο, το όσιο και το ανόσιο, το όμορφο και το άσχημο κ.α. Όλες αυτές οι έννοιες αποτελούν τους συνδετικούς κρίκους με τους οποίους συνδέονται τα μέλη της πολιτικής κοινωνίας και επειδή μόνο οι άνθρωποι έχουν από κοινού αντίληψη αυτών των εννοιών και αξιών και τις εκφράζουν, συναπαρτίζουν την πολιτική κοινωνία. Το χαρακτηριστικό γνώρισμα που διαφοροποιεί την πολιτική κοινωνία των ανθρώπων από τις κοινωνίες των ζώων, η ειδοποιός διαφορά, είναι ο λόγος. Η έννοια του λόγου καλύπτει και τη σκέψη και την έκφρασή της είναι η λογική σκέψη και ο έναρθρος λόγος : με τη λογική σκέψη ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται και κατανοεί αφηρημένες έννοιες και αξίες, ενώ με τον έναρθρο λόγο τις εκφράζει. Άρα, αφού η φύση έδωσε στον άνθρωπο την ικανότητα του λόγου, της σκέψης, στοιχεία απαραίτητα για να ζει σε πολιτικές κοινωνίες,ο άνθρωπος οφείλει μέσω την παιδείας να τα εξελίξει, να τα καλλιεργήσει, να αναπτύξει ηθικούς κώδικες, ως ανώτερο και νοήμον ον που είναι. Β.3. Επειδή διαβάζοντας τις ενότητες αυτές θα συναντούμε συχνότατα τη λέξη πόλις, πρέπει να έχουμε από τώρα υπόψη μας ότι η αρχαία ελληνική αυτή λέξη δεν είχε τη σημασία που έχει η δική μας λέξη "πόλη". Η αρχαία ελληνική λέξη πόλις αντιστοιχεί μάλλον στη δική μας έννοια "κράτος". Αυτή η πόλις - κράτος είναι στα Πολιτικά μια κοινότητα που την αποτελούν κυβερνώντες και κυβερνώμενοι, ἄρχοντες και ἀρχόμενοι. Είναι ένα όλον που το αποτελούν, όπως θα δούμε, μέρη τα μέρη αυτά δεν χάνουν μέσα στο όλον τη δική τους φυσιογνωμία. Ως όλον λοιπόν η πόλις - κράτος αποτελείται από ανόμοια μεταξύ τους στοιχεία μερικά από αυτά ασκούν εξουσία, τα άλλα υπακούουν. Ως όλον η ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΩΝ Ωρίωνας ΣΕΛΙΔΑ: 4 ΑΠΟ 5

9 πόλις έχει για στόχο της την ευδαιμονία, κι αυτη πάλι είναι το αποτέλεσμα της αυτάρκειας, της απόλυτης μακάρι ανεξαρτησίας από οτιδήποτε βρίσκεται έξω από την πόλιν. Β. 4α) κριτάς: Οι γονείς πολλές φορές είναι αυστηροί κριτές των παιδιών τους Βάναυσον: Ο κατηγορούμενος κατήγγειλε τη βάναυση σε βάρος του συμπεριφορά από τους σωφρονιστικούς υπαλλήλους Β.4β) συνεστηκυῖαν: σταθμός, συστατικό ἔσται: ανούσιος, οντολογία δῆλον: διαδήλωση, έκδηλος πᾶσαι: πανάγαθος, παντοτινός εἴληφε: λάφυρο, λήψη ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΩΝ Ωρίωνας ΣΕΛΙΔΑ: 5 ΑΠΟ 5

10 ΤΑΞΗ: ΜΑΘΗΜΑ: Γ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Ημερομηνία: Τρίτη 10 Απριλίου 2018 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ: Α. Επειδή λοιπόν αυτοί τέτοια μηχανεύονται, είναι ανάγκη να μάθετε εσείς όλα όσα έχουν πραχθεί για να εκδώσετε έτσι απόφαση, χωρίς δηλαδή να αγνοείτε τίποτε από όσα έχουν γίνει αλλά έχοντας πλήρη γνώση γι αυτά. Αν λοιπόν κάποτε δώσατε μεγάλη προσοχή σε κάποια άλλη δίκη, σας παρακαλώ να δώσετε την ίδια προσοχή και σ αυτήν, όπως ακριβώς είναι και το δίκαιο. Κι ενώ έχουν διεξαχθεί πολλές δίκες στην πόλη, κανείς δε θα φανεί ότι επιδίωξε να οικειοποιηθεί ξένη περιουσία με μεγαλύτερη αναίδεια και πιο φανερά από όσο αυτοί. Είναι λοιπόν δύσκολο, δικαστές, να αγωνίζεται κανείς για τόσο σοβαρά ζητήματα εναντίον πλαστών λόγων και μαρτύρων που δεν καταθέτουν την αλήθεια, χωρίς να έχει καθόλου πείρα από δικαστήρια Β.1. ἐμηχανῶντο μαθήσοιτο σαφῆ εἰδεῖεν οἴσειν οὐδεμιᾶς ἐπέφαντο χαλεπώτερον καταστῆναι μάρτυς Γ.1. ὑμᾶς: υποκ του μαθεῖν ἀντιποιησάμενοι: κατηγορηματική μετοχή που αναφέρεται στο υποκ του φανήσονται: οὐδένες τἀληθῆ: σύστοιχο αντικείμενο της μτχ. μαρτυροῦντας ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΩΝ Ωρίωνας ΣΕΛΙΔΑ: 1 ΑΠΟ 2

11 καθίστασθαι: τελικό απαρμφ, υποκ. της απρόσωπης εκφρ. χαλεπόν ἐστί Γ.2. μηχανωμένων: επιρ. αιτιολογική μετοχή, γενική απόλυτη, Ἐπεί οὗτοι τοιαῦτα μηχανῶνται. Γ.3. Εἰ και προσέσχετε, δέομαι: πραγματικό. Απλή σκέψη: Εἰ πρόσσχοιτε, δεοίμην ἄν. ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΩΝ Ωρίωνας ΣΕΛΙΔΑ: 2 ΑΠΟ 2