ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΝΟΜΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΝΟΜΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΣΤΙΚΟΥ-ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΚΑΙ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ (ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ) ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΥ ΦΟΙΤΗΤΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ-ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΛΑΣΚΑΡΙΔΗ Ακαδημαϊκό Έτος ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑ Επιβλέπουσα Καθηγήτρια: Απαλαγάκη Χ. ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΗ ΕΚΤΕΛΕΣΗ Θέμα: Η εισαγωγή του συστήματος των πολλαπλών κατασχέσεων στον ΚΠολΔ με τον Ν. 4335/2015 Ιούνιος

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ι.ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΙΙ. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΠΙΒΟΛΗΣ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΚΑΤΑΣΧΕΣΕΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΚΠολΔ - ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΚΕΔΕ, ΚΙΝΔ ΚΑΙ Ν.Δ. 17/1923 α. Αρχή της αυτοτέλειας των αναγκαστικών κατασχέσεων β. Εξεύρεση της πρώτης κατάσχεσης γ. Σημεία αλληλεπίδρασης των περισσότερων αυτοτελών μεταξύ τους κατασχέσεων 1) Περάτωση μίας μόνο από τις διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης 2) Διενέργεια των πλειστηριασμών ενώπιον του ίδιου συμβολαιογράφου 3) Περισσότεροι πλειστηριασμοί του ίδιου πράγματος την ίδια μέρα 4) Διατήρηση του μεσεγγυούχου της πρώτης κατάσχεσης δ. Νέα κατάσχεση από άλλον δανειστή ε. Σχέση αυτοτελούς κατάσχεσης-αναγγελίας δανειστήδήλωσης συνέχισης πλειστηριασμού ΙΙΙ.ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 2

3 ΙV. ΟΙ ΑΔΥΝΑΜΙΕΣ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΜΟΝΑΔΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΧΕΣΗΣ α) Απόλυτη κυριαρχία του πρώτου κατασχόντος β) Συμπαιγνίες οφειλέτη με πρώτο κατασχόντα γ) Αβεβαιότητα των υπολοίπων δανειστών δ) Η λύση του συστήματος των πολλαπλών κατασχέσεων V. ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ ΣΥΤΗΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΚΑΤΑΣΧΕΣΕΩΝ α) Μομφές κατά του συστήματος των πολλαπλών κατασχέσεων και αντίλογος 1) Επαρκής προστασία μη κατασχόντων δανειστών στο σύστημα της μοναδικής κατάσχεσης 2) Μη παροχή επαρκούς χρόνου στον οφειλέτη να ικανοποιήσει τους περισσότερους δανειστές του 3) Επιβάρυνση των περισσοτέρων δανειστών με την ανάγκη επιτάχυνσης των ενεργειών τους 4) Ενδεχόμενες αθέμιτες ενέργειες δανειστών 5) Η αύξηση των δικών περί την εκτέλεση β) Συμπέρασμα 3

4 Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ 1. Με τον Ν. 4335/2015 εισήχθη για πρώτη φορά 1 στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας το σύστημα των πολλαπλών κατασχέσεων. Η αλλαγή που επήλθε συνίσταται επί της ουσίας στην τροποποίηση των άρθρων και ΚΠολΔ και στην άρση της μέχρι πρότινος ισχύουσας απαγόρευσης επιβολής αναγκαστικής κατάσχεσης επί ήδη κατασχεμένου κινητού ή ακινήτου. Στην περίπτωση δηλαδή, που περισσότεροι δανειστές ενός οφειλέτη διαθέτουν εκτελεστό τίτλο έχουν την δυνατότητα όλοι να επιβάλλουν αυτοτελή κατάσχεση στο ίδιο κινητό ή ακίνητο του οφειλέτη τους. 2. Το σύστημα των πολλαπλών κατασχέσεων, αν και εισάγεται για πρώτη φορά στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, δεν ήταν άγνωστο στην ελληνική έννομη τάξη. Η επιβολή περισσότερων της μίας αναγκαστικών κατασχέσεων στο ίδιο πράγμα επιτρεπόταν ήδη πριν τον Ν. 4335/2015 στις εξής ειδικές περιπτώσεις: α) σύμφωνα με το άρθρο 214 ΚΙΝΔ 2, που προβλέπει ότι «Υφιστάμενη κατάσχεσις επί πλοίου δεν εμποδίζει την επιβολήν άλλης κατασχέσεως» 3, β) σύμφωνα με τα άρθρα 12 και 36 5 του ΚΕΔΕ για το Δημόσιο και 1 Ακόμη και πριν την εισαγωγή του ΚΠολΔ και κατά τη διάρκεια ισχύος της Πολιτικής Δικονομίας, με τα άρθρα 908 και 984 αυτής απαγορευόταν η επιβολή δεύτερης κατάσχεσης επί ήδη κατασχεθέντος πράγματος. Βλ. σχετικώς Παπαδόπουλο, Εκτέλεσις, άρθ. 908, σελ , Σιφναίο, Πανδέκτης Πολιτικής Δικονομίας, άρθ. 908, σελ Βλ. 3/1993 ΜονΠρωτΚαβ (ΤΝΠ ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ). 3 Το σύστημα των πολλαπλών κατασχέσεων για τα πλοία ίσχυε και πριν την εισαγωγή του ΚΙΝΔ δυνάμει του άρθρου 270 ΕΝ, όπως είχε τροποποιηθεί με τον Ν. ΓΨΙΖ/

5 για όσα άλλα νπδδ μπορούν να κάνουν χρήση του 4, γ) σύμφωνα με το ν.δ. 17.7/ «περί ειδικών διατάξεων επί ανωνύμων εταιρειών» 5, καθώς και δ) για την Αγροτική Τράπεζα σύμφωνα με τον Ν. 4332/ Εκτός όμως από τις ως άνω εξαιρετικές περιπτώσεις και στον ίδιο τον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, όπως ίσχυε πριν τις τροποποιήσεις του Ν. 4335/2015, προβλεπόταν η δυνατότητα επιβολής περισσότερων κατασχέσεων της ίδιας απαίτησης εις χείρας τρίτου 7, όπως ευχερώς προκύπτει από την πρώτη παράγραφο του άρθρου 988 ΚΠολΔ, η οποία αναφέρεται σε περισσότερους δανειστές που επέβαλαν κατάσχεση στην ίδια απαίτηση, ή επιβολής περισσότερων της μίας συντηρητικών κατασχέσεων ή επιβολής συντηρητικής και αναγκαστικής κατάσχεσης επί του ίδιου πράγματος 8. Αυτό που απαγορευόταν ήταν η επιβολή δεύτερης αναγκαστικής κατάσχεσης επί του ίδιου πράγματος. 3. Επί της ουσίας ο Ν. 4335/2015 με τις τροποποιήσεις που επέφερε στα άρθρα και ΚΠολΔ, έτρεψε το κατά τα ανωτέρω κατ εξαίρεση μόνον ισχύον σύστημα των πολλαπλών αναγκαστικών κατασχέσεων σε κανόνα. Πλέον το σύστημα των 4 Βλ. ΔιοικΠρωτΑθ 24/1989 (ΝΟΜΟΣ). 5 Βλ. ΑΠ 704/1980 (ΝΟΜΟΣ), ΕφΘεσ 1634/1990 (ΝΟΜΟΣ). 6 Βλ. ΜονΠρωτΡεθ 111/1997 (ΝΟΜΟΣ), η οποία έκρινε ότι προκειμένου να είναι έγκυρη η επιβολή της δεύτερης κατάσχεσης, η πρώτη κατάσχεση θα πρέπει να έχει επιβληθεί από την Αγροτική Τράπεζα επί τη βάσει του Ν 4332/1929 σε συνδυασμό με αυτές του ν.δ. 17.7/ Βλ. Νικολόπουλο, Αναγκαστική Εκτέλεση, σελ Βλ. και ΑΠ 432/2017 (ΝΟΜΟΣ), για την περίπτωση κατάσχεσης εις χείρας τρίτου της ίδιας απαίτησης από περισσότερους δανειστές, εκ των οποίων ο ένας είναι το Δημόσιο. 8 Βλ. ΑΠ 1306/2006 (ΝΟΜΟΣ), ΕφΑθ 929/2012 (ΝΟΜΟΣ). Βλ. και Γέσιου- Φαλτσή, Δίκαιο Αναγκαστικής Εκτελέσεως ΙΙ, Ειδικό Μέρος, σελ. 237, Ράμμο, Εγχειρίδιον Αστικού Δικονομικού Δικαίου, ΙΙΙ, σελ. 1463, Μπρίνια, Αναγκαστική Εκτέλεσις, τομ. Β, αρ. 958, Νικολόπουλο, Αναγκαστική Εκτέλεση, σελ. 319 σελ. 806, Μαργαρίτη, Ερμηνεία Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, Τομ. ΙΙ, αρθρ. 997 σελ. 812, Βαφειάδου σε Απαλαγάκη, Εφαρμογές Πολιτικής Δικονομίας, 2Β, σελ

6 πολλαπλών αναγκαστικών κατασχέσεων για πρώτη φορά εισάγεται ως κανόνας στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, γεγονός που επιφέρει σημαντικές τροποποιήσεις στην μέχρι και σήμερα λειτουργία της αναγκαστικής εκτέλεσης. 4. Η γενίκευση του συστήματος των πολλαπλών αναγκαστικών κατασχέσεων παρουσιάζει τόσο πλεονεκτήματα όσο και μειονεκτήματα σε σχέση με το μέχρι πρότινος ισχύον σύστημα της μίας κατάσχεσης. Όπως θα δούμε, η ως άνω πρωτοβουλία φαίνεται να κατακρίνεται από μία μερίδα της επιστήμης, χωρίς ωστόσο να λείπουν και οι υποστηρικτές της. Αυτό που δεν αμφισβητείται πάντως είναι ότι τόσο το σύστημα της μοναδικής κατάσχεσης όσο και το σύστημα των πολλαπλών κατασχέσεων πέρα από τα πλεονεκτήματα που παρουσιάζουν το ένα έναντι του άλλου, δεν στερούνται μειονεκτημάτων. Και ιδίως δεν αμφισβητείται ούτε και από τους υπέρμαχους αυτού, ότι το σύστημα της μοναδικής κατάσχεσης είχε αδυναμίες, οι οποίες κυρίως αφορούν την παροχή της δυνατότητας στον οφειλέτη με καταχρηστικές ενέργειες να παρακωλύει τη διαδικασία της αναγκαστικής εκτέλεσης 9. Ο νομοθέτης σταθμίζοντας τα μειονεκτήματα των δύο συστημάτων, υιοθέτησε με τον Ν. 4335/2015 αυτό των πολλαπλών κατασχέσεων 10. Αυτό που επί της ουσίας απασχολεί τη θεωρία σε σχέση με την επιλογή αυτή του νομοθέτη είναι το αν για την αντιμετώπιση των αδυναμιών της μοναδικής κατάσχεσης είναι 9 Βλ. Γέσιου-Φαλτσή, Δίκαιο Αναγκαστικής Εκτελέσεως ΙΙ, Ειδικό Μέρος, σελ , η οποία ωστόσο επισημαίνει ότι η δυνατότητα του καθ ου να μετέρχεται καταχρηστικές μεθόδους προκειμένου να παρακωλύσει την διαδικασία της αναγκαστικής εκτέλεσης έχει σημαντικά αμβλυνθεί με το θεσμό της υποκατάσταση της αναγγελίας στη θέση κατασχέσεως, Πανταζόπουλο, ΕΠολΔ 3/2015, σελ. 274, «Οι τροποποιήσεις του ΚΠολΔ στα ένδικα μέσα, στις ειδικές διαδικασίες και στο γενικό μέρος της αναγκαστικής εκτέλεσης βάσει του ν. 4335/2015». 10 Βλ. Μακρίδου-Απαλαγάκη-Διαμαντόπουλο, Πολιτική Δικονομία, σελ

7 πρόσφορη και ενδεδειγμένη η υιοθέτηση του συστήματος των πολλαπλών κατασχέσεων. 5. Αντικείμενο της εργασίας αυτής αποτελεί η προσέγγιση του τρόπου κατά τον οποίο θα λειτουργήσει το σύστημα των πολλαπλών αναγκαστικών κατασχέσεων, η αναζήτηση των πλεονεκτημάτων και των μειονεκτημάτων του σε σχέση με το σύστημα της μίας κατάσχεσης, ενώ τέλος θα επιχειρηθεί να διερευνηθεί η σκοπιμότητα ή μη της εισαγωγής του σε αντικατάσταση του συστήματος της μίας κατάσχεσης. 7

8 ΙΙ. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΠΙΒΟΛΗΣ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΚΑΤΑΣΧΕΣΕΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΚΠολΔ-ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΚΕΔΕ, ΚΙΝΔ ΚΑΙ Ν.Δ. 17.7/ Πριν την εξέταση των πλεονεκτημάτων και των μειονεκτημάτων του συστήματος των πολλαπλών αναγκαστικών κατασχέσεων σε σύγκριση με αυτό της μοναδικής κατάσχεσης σημαντικό είναι να εξεταστεί η διαδικασία επιβολής περισσοτέρων της μίας αναγκαστικών κατασχέσεων στο ίδιο πράγμα, σύμφωνα με τα άρθρα και ΚΠολΔ, όπως διαμορφώθηκαν μετά την εισαγωγή του Ν. 4335/2015. Η άρση της απαγόρευσης επιβολής και άλλων πέραν της πρώτης αναγκαστικής κατασχέσεως στο ίδιο πράγμα ευλόγως δημιουργεί ερωτηματικά ως προς τον τρόπο συνέχισης της αναγκαστικής εκτέλεσης από τους περισσότερους κατασχόντες, αλλά και για άλλα ειδικότερα θέματα, όπως η περίπτωση της παράλληλης επιβολής κατάσχεσης και αναγγελίας σε άλλη κατάσχεση από τον ίδιο δανειστή, τον τρόπο περάτωσης της αναγκαστικής εκτέλεσης κ.ά. Οι απαντήσεις στα σχετικά ερωτήματα άλλες φορές δίνονται ευθέως από τον ίδιο τον Ν. 4335/2015, και την γραμματική ερμηνεία των διατάξεών του, άλλες φορές δίνονται από την μέχρι και σήμερα εφαρμογή των ειδικών διατάξεων, που προέβλεπαν την δυνατότητα επιβολής πολλαπλών κατασχέσεων για τις αναφερόμενες και ανωτέρω ειδικές περιπτώσεις του Δημοσίου και των νπδδ που δύνανται να κάνουν χρήση του ΚΕΔΕ, των τραπεζών και άλλων ανωνύμων εταιρειών που δύνανται να κάνουν χρήση του ν.δ. 17.7/ καθώς και στην περίπτωση κατάσχεσης πλοίου, ενώ άλλες φορές με βάση την τελολογική ερμηνεία του Ν. 4335/2015, λαμβάνοντας δηλαδή υπόψη τους σκοπούς που εξυπηρετούν οι τροποποιήσεις που εισάγει. Στο πλαίσιο αυτό της εξέτασης της διαδικασίας της επιβολής πολλαπλών κατασχέσεων με βάση τον Ν. 4335/2015, 8

9 είναι σημαντική η παράλληλη αντιπαραβολή των αντίστοιχων προβλέψεων των ΚΕΔΕ, ΚΙΝΔ και ν.δ. 17.7/ , έτσι ώστε να διερευνηθούν για κάθε επιμέρους ζήτημα οι λύσεις που τυχόν προβλέπονται στις διατάξεις των νομοθετημάτων αυτών ή/και έχουν δοθεί με βάσει την ερμηνεία των διατάξεων αυτών από την σχετικώς εκδοθείσα νομολογία. α. Αρχή της αυτοτέλειας των αναγκαστικών κατασχέσεων Ένα πρώτο ερώτημα που ανακύπτει από την εισαγωγή του θεσμού των πολλαπλών κατασχέσεων αφορά τον τρόπο κατά τον οποίο θα συνεχιστεί η διαδικασία της αναγκαστικής εκτέλεσης μετά από την επιβολή και δεύτερης κατάσχεσης επί του ίδιου πράγματος, κινητού ή ακινήτου. Την απάντηση φαίνεται να δίνει αρχικά ο ίδιος ο Ν. 4335/2015, καθώς τα τροποποιηθέντα με αυτόν άρθρα και ΚΠολΔ ορίζουν ρητώς ότι κάθε διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης διενεργείται ξεχωριστά και δεν επηρεάζει την άλλη. Εισάγεται επομένως από τον Ν. 4335/2015 η αρχή της αυτοτέλειας των περισσότερων κατασχέσεων 11. Η αρχή της αυτοτέλειας των περισσοτέρων αναγκαστικών κατασχέσεων του ίδιου πράγματος ίσχυε και πριν τις τροποποιήσεις που επέφερε ο Ν. 4335/2015 -και εξακολουθεί να ισχύει- μεταξύ κατάσχεσης δυνάμει του ΚΕΔΕ 12 και έτερης κατάσχεσης δυνάμει του ΚΠολΔ επί του ίδιου πράγματος. Στην 11 Βλ. Γέσιου-Φαλτσή, Δίκαιο Αναγκαστικής Εκτελέσεως Ι, Γενικό Μέρος, σελ. 83, Απαλαγάκη, Συστηματική Παρουσίαση των Βασικών Τροποποιήσεων του ΚΠολΔ, σελ. 65, Μακρίδου-Απαλαγάκη-Διαμαντόπουλο, Πολιτική Δικονομία, σελ. 40, Κιουπτσίδου-Στρατουδάκη, Εισήγηση στο ΕΣΔΙ-Σεμινάριο Δικαστικών Λειτουργών της 1 ης /12/2015 με τίτλο «Ζητήματα από το δίκαιο της αναγκαστικής εκτέλεσης μετά τις τροποποιήσεις του Ν. 4335/2015» ( 12 Ομοίως και για περισσότερες αναγκαστικής κατασχέσεις δυνάμει του ν.δ. της 17.7/ ή του ΚΙΝΔ. 9

10 περίπτωση αυτή ωστόσο πρόκειται για αυτοτέλεια συστημάτων, αυτού της διοικητικής εκτέλεσης και αυτού της αναγκαστικής εκτέλεσης κατά τον ΚΠολΔ. Η διοικητική εκτέλεση είναι πλήρως αυτονομημένη σε σχέση με την αναγκαστική εκτέλεση κατά τον ΚΠολΔ και σε κανένα επίπεδο (προϋποθέσεων, μέσων, συνεπειών) δεν επικοινωνούν. Δεν συνιστά εξάλλου επικοινωνία των δύο συστημάτων η συμμετοχή μέσω αναγγελίας στο ένα σύστημα, ενός δανειστή που ήδη επισπεύδει κατάσχεση στο άλλο σύστημα. Το κάθε σύστημα και σε αυτήν την περίπτωση διατηρεί την αυτοτέλειά του και η συμμετοχή του δανειστή σε αυτό γίνεται σύμφωνα με τις προϋποθέσεις που αυτό θέτει, χωρίς να τίθενται επιπλέον περιορισμοί ή προϋποθέσεις από το άλλο σύστημα 13. Για παράδειγμα το Δημόσιο προκειμένου να συμμετάσχει με αναγγελία στην διανομή του πλειστηριάσματος που επετεύχθη στην διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης που ξεκίνησε με αναγκαστική κατάσχεση τρίτου δανειστή κατά τον ΚΠολΔ, αρκεί να αναγγελθεί σύμφωνα με τις διατάξεις τους ΚΠολΔ 14, χωρίς να απαιτείται να πληρούνται και οι προϋποθέσεις που τίθενται από τις διατάξεις του ΚΕΔΕ για την επιβολή αυτοτελούς κατάσχεσης και ανεξάρτητα από το αν έχει ξεκινήσει και διοικητική εκτέλεση με βάση τον ΚΕΔΕ. Aντίστοιχα και οι τρίτοι μπορούν να αναγγέλλονται κατά τις διατάξεις του ΚΠολΔ (βλ. άρθρο 57 ΚΕΔΕ) σε πλειστηριασμούς που επισπεύδει το Δημόσιο 15, χωρίς να έχουν επιβάλει και οι ίδιοι κατάσχεση. Αντίστοιχα, στο πλαίσιο της εισαγωγής του συστήματος των πολλαπλών κατασχέσεων κινητών και ακινήτων στον ΚΠολΔ, οι περισσότερες διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης που κινούνται με τις πολλαπλές κατασχέσεις του ίδιου πράγματος είναι μεταξύ 13 Βλ. Σταματόπουλο, ΕΠολΔ 1/2014, σελ. 48, «Διοικητική εκτέλεση και αναγκαστική εκτέλεση του ΚΠολΔ: στεγανά ή συγκοινωνούντα δοχεία;». 14 Βλ. ΕφΔωδ 57/2015 (ΝΟΜΟΣ). 15 Βλ. ΣτΕ 297/2011 (ΝΟΜΟΣ), ΔιοικΕφΑθ 4653/2009 (ΝΟΜΟΣ), ΔιοικΠρωτΛαμ 501/2015 (ΝΟΜΟΣ). 10

11 τους ανεξάρτητες και κατ αρχήν δεν επικοινωνούν. Στην περίπτωση αυτή ωστόσο, λόγω του ότι οι περισσότερες κατασχέσεις δεν επιβάλλονται στο πλαίσιο διαφορετικών συστημάτων αναγκαστικής κατάσχεσης, οι προϋποθέσεις επιβολής τους είναι οι ίδιες και διέπονται από τα άρθρα 904επ. ΚΠολΔ. β. Εξεύρεση της πρώτης κατάσχεσης Υπό το σύστημα της μοναδικής κατάσχεση, εξέχουσα σημασία είχε η εξεύρεση της πρώτης επιβληθείσας αναγκαστικής κατάσχεσης, δεδομένου ότι για όλες τις επόμενες προβλεπόταν απόλυτη ακυρότητα χωρίς τη συνδρομή του στοιχείου της βλάβης, σύμφωνα με τα προ της αναμόρφωσης του ΚΠολΔ με τον ν. 4335/2015 άρθρα και αυτού 16. Και υπό το σύστημα όμως των πολλαπλών κατασχέσεων το ζήτημα αυτό δεν στερείται παντελώς σημασίας, παρόλο που η πρώτη κατάσχεση δεν εμποδίζει την επιβολή και άλλων. Όπως θα δούμε στην αμέσως επόμενη υποενότητα, οι διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης που ξεκινούν με την επιβολή περισσοτέρων αναγκαστικών κατασχέσεων επί του ίδιου πράγματος, παρά την αυτοτέλειά τους, επικοινωνούν σε πολλά σημεία. Για παράδειγμα στην περίπτωση επιβολής πολλαπλών κατασχέσεων ο πλειστηριασμός στο πλαίσιο κάθε αυτοτελούς διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης διενεργείται ενώπιον του ίδιου συμβολαιογράφου που ορίστηκε αρχικά από τον πρώτο επισπεύδοντα. Εξάλλου και για τις επόμενες κατασχέσεις 16 Βλ. ΑΠ 1587/1998 (ΝΟΜΟΣ), ΑΠ 206/1980 (ΝΟΜΟΣ), ΕφΚαλαμ 20/2015 (ΝΟΜΟΣ), Νικολόπουλο, Αναγκαστική Εκτέλεση, σελ. 313, Γέσιου-Φαλτσή, Εγχειρίδιο Αναγκαστικής Εκτελέσεως, σελ. 493, Νικολόπουλο σε Κεραμέα/Κονδύλη/Νίκα, Ερμηνεία ΚΠολΔ, άρθ. 997, Μαργαρίτη, Ερμηνεία Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, Τομ. ΙΙ, άρθρ. 997 σελ. 812, Ράμμο, Εγχειρίδιον Αστικού Δικονομικού Δικαίου, ΙΙΙ, σελ. 1463, Νίκα, Δίκαιο Αναγκαστικής Εκτελέσεως ΙΙ, σελ. 205, ο οποίος επισημαίνει ότι η επιβολή δεύτερης κατάσχεσης είναι άκυρη, παράγει όμως τα αποτελέσματά της μέχρι να κηρυχθεί η ακυρότητα μετά την άσκηση ανακοπής. 11

12 διατηρείται ο μεσεγγυούχος που είχε ορισθεί στο πλαίσιο της πρώτης κατάσχεσης. Είναι προφανές ότι για τα συγκεκριμένα σημεία επικοινωνίας των περισσότερων, ανεξάρτητων κατά τα άλλα μεταξύ τους διαδικασιών αναγκαστικής εκτέλεσης, κρίσιμο είναι να διαπιστωθεί ποια ήταν η πρώτη κατάσχεση που επιβλήθηκε. Αυτό θα κριθεί από τον χρόνο σύνταξης της κατασχετήριας έκθεσης 17, όταν πρόκειται για κατάσχεση κινητού. Το ίδιο άλλωστε ίσχυε και υπό το σύστημα της μοναδικής κατάσχεσης, όπου η απαγόρευση επιβολής και δεύτερης κατάσχεσης άρχιζε με την επιβολή της πρώτης κατάσχεσης και όχι από την επίδοση της κατασχετήριας εκθέσεως, σύμφωνα με το άρθρο ΚΠολΔ 18, και πολύ περισσότερο όχι από την σύμφωνα με την ίδια διάταξη εγγραφή της κατάσχεσης στο ειδικό βιβλίο του αρμοδίου Ειρηνοδικείου 19. Επομένως, αφού και για το πριν την εισαγωγή του Ν. 4335/2015 διάστημα, ως χρονικό σημείο επιβολής της αναγκαστικής κατάσχεσης οριζόταν η σύνταξη της κατασχετήριας έκθεσης, δεν υφίσταται κάποιος λόγος για να δεχθούμε κάτι διαφορετικό στην περίπτωση των πολλαπλών κατασχέσεων. 17 Βλ. Νικολόπουλο, Αναγκαστική Εκτέλεση, σελ. 301, σύμφωνα με τον οποίο συστατικά στοιχεία της κατάσχεσης είναι η αφαίρεση του κινητού και η σύνταξη έκθεσης κατάσχεσης, χωρίς τα οποία η κατάσχεση είναι ανυπόστατη. 18 Βλ. Νικολόπουλο, Αναγκαστική Εκτέλεση, σελ , κατά τον οποίο η παράλειψη επίδοσης της έκθεσης κατάσχεσης συνεπάγεται ακυρότητα της κατάσχεσης και όχι ανυπόστατο, αφού συστατικά στοιχεία αυτής είναι μόνο η αφαίρεση του κινητού και η σύνταξη έκθεσης κατάσχεσης. Σχετικώς με τις συνέπειες της μη επίδοσης της κατασχετήριας έκθεσης βλ. και 93/2001 ΑΠ (ΝΟΜΟΣ). Βλ. και Νίκα, Δίκαιο Αναγκαστικής Εκτελέσεως ΙΙ, σελ. 205 και Γέσιου-Φαλτσή, Δίκαιο Αναγκαστικής Εκτελέσεως ΙΙ, Ειδικό Μέρος, σελ. 236, σύμφωνα με την οποία η επιλογή αυτή δεν προστάτευε επαρκώς τον δανειστή που είχε την πρόθεση να επιβάλει κατάσχεση, καθώς δεν μπορούσε να διαγνώσει με ασφάλεια αν υφίσταται και άλλη προγενέστερη κατάσχεση, με αποτέλεσμα η κατάσχεσή του να απειλείται με ακυρότητα. 19 Βλ. Νίκα, Δίκαιο Αναγκαστικής Εκτελέσεως ΙΙ, σελ

13 Όταν ωστόσο πρόκειται για κατάσχεση ακινήτου, κρίσιμος δεν είναι ο χρόνος σύνταξης της κατασχετήριας έκθεσης, αλλά ο χρόνος εγγραφής της στο βιβλίο κατασχέσεων. Αυτό προκύπτει ευχερώς και από το άρθρο ΚΠολΔ, το οποίο διευκρινίζει ότι μετά τη εγγραφή της κατάσχεσης στο βιβλίο κατασχέσεων είναι δυνατή η επιβολή και νέας κατάσχεσης επί του ίδιου ακινήτου. Άλλωστε και υπό το πριν την ισχύ του Ν. 4335/2015 σύστημα της μοναδικής κατάσχεσης, η απαγόρευση επιβολής και δεύτερης κατάσχεση επί ακινήτου αφετηριαζόταν από την εγγραφή της αναγκαστικής κατάσχεσης στο βιβλίο κατασχέσεων 20. Η διαφοροποίηση αυτή στην αντιμετώπιση κινητών και ακινήτων δικαιολογείται από την δημοσιότητα που διέπει την νομική κατάσταση των ακινήτων. Αντίστοιχη πρόβλεψη υπάρχει και στο άρθρο 57 του νδ 17.7/ Συγκεκριμένα αν και στην εν λόγω διάταξη δεν προβλέπεται η σύνταξη κατασχετήριας έκθεσης 21 μετά την πάροδο τουλάχιστον τριημέρου (κατ άρθρο 926 ΚΠολΔ) ή 24 ωρών (κατ άρθρο 211 ΚΙΝΔ) από την επίδοση της επιταγής, προβλέπεται ότι -μετά την επίδοσή της- η εγγραφή της επιταγής στο βιβλίο κατασχέσεων του αρμοδίου Υποθηκοφυλακείου ισχύει ως κατάσχεση 22. γ. Σημεία αλληλεπίδρασης των περισσότερων αυτοτελών μεταξύ τους κατασχέσεων 20 Βλ. Γέσιου-Φαλτσή, Δίκαιο Αναγκαστικής Εκτελέσεως ΙΙ, Ειδικό Μέρος, σελ., 282 και Μαργαρίτη, Ερμηνεία Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, Τομ. ΙΙ, αρθρ. 997 σελ. 811, και Βαφειάδου σε Απαλαγάκη, Εφαρμογές Πολιτικής Δικονομίας, 2Β, σελ Στο άρθρο 59 του νδ προβλέπεται η έκδοση του προγράμματος πλειστηριασμού-περίληψης κατασχετήριας έκθεσης- από τον υπάλληλο του πλειστηριασμού συμβολαιογράφο. Βλ. σχετικώς ΑΠ 490/2004 (ΝΟΜΟΣ). 22 Βλ. ΕφΘεσ 567/2005 (ΝΟΜΟΣ), ΜονΠρωτΔραμ 305/2003 (ΝΟΜΟΣ), ΜονΠρωτΡοδοπ 904/2003 (ΝΟΜΟΣ). 13

14 Αναπόφευκτα ωστόσο υπάρχουν σημεία όπου οι περισσότερες κατ αρχήν ανεξάρτητες μεταξύ τους διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης αλληλοεπιδρούν, προκειμένου να μην καταλήξουμε σε άτοπα αποτελέσματα. Τα σημεία αλληλεπίδρασης των περισσότερων μεταξύ τους ανεξάρτητων διαδικασιών αναγκαστικής εκτέλεσης είναι τα εξής: 1) Περάτωση μίας μόνο από τις διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης: i) Η αυτοτέλεια των περισσότερων κατασχέσεων δεν μπορεί να σημαίνει ότι υφίσταται δυνατότητα περάτωσης όλων των παράλληλων διαδικασιών αναγκαστικής εκτέλεσης, παρά μόνο μίας. Αν και αυτό δεν προκύπτει ευθέως από τα άρθρα και ΚΠολΔ, όπως τροποποιήθηκαν, το τελευταίο εδάφιο των άρθρων αυτών, το οποίο ορίζει ότι δεν επιτρέπεται η αναζήτηση των εξόδων του δανειστή του οποίου η αναγκαστική εκτέλεση δεν περατώθηκε, αποτελεί ένδειξη ότι σκοπός του νομοθέτη δεν ήταν η παροχή της δυνατότητας να περατώνονται όλες οι παράλληλες διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης, παρά μόνο μία. ii) Άλλωστε η υιοθέτηση της δυνατότητας περάτωσης περισσότερων της μίας διαδικασιών αναγκαστικής εκτέλεσης αποκλείεται και αν αναλογιστούμε ότι η διαδικασία της αναγκαστικής εκτέλεσης χρηματικών απαιτήσεων περατώνεται με την σύνταξη κατακυρωτικής έκθεσης 23, η οποία κατ άρθρο ΚΠολΔ αποτελεί τον τίτλο κτήσης 24 του κατασχεθέντος και εκπλειστηριασθέντος πράγματος για τον υπερθεματιστή. Αν 23 Βλ. Νικολόπουλο σε Κεραμέα/Κονδύλη/Νίκα, Ερμηνεία ΚΠολΔ, άρθ. 969 και 1002, Πίψου, Η αναγγελία δανειστή στην αναγκαστική εκτέλεση κατά τον ΚΠολΔ, σελ Βλ. ΟλΑΠ 23/2001 (ΝΟΜΟΣ), ΑΠ 819/2013 (ΝΟΜΟΣ), ΑΠ 2089/2013 (ΝΟΜΟΣ), ΑΠ 2233/2009 (ΝΟΜΟΣ), ΑΠ 314/2008 (ΝΟΜΟΣ). 14

15 επιτρεπόταν η περάτωση των περισσότερων διαδικασιών αναγκαστικής εκτέλεσης, θα καταλήγαμε στην κατακύρωση του κατασχεθέντος σε περισσότερους υπερθεματιστές, έναν από κάθε περατούμενη διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης. Η πολλαπλή κατακύρωση όμως του ίδιου πράγματος σε περισσότερους υπερθεματιστές θα δημιουργούσε πολλά προβλήματα. Εύλογα θα βρισκόμασταν σε αμφιβολία ως προς το ποιος είναι ο κύριος του εκπλειστηριαθέντος πράγματος, κατά ποιο ποσοστό, αν καθώς και ποιοι από τους περισσότερους υπερθεματιστές οφείλουν να καταβάλουν το ποσό της προσφοράς τους στον υπάλληλο του πλειστηριασμού κλπ. Μοιραία επομένως θα οδηγούμασταν στην έγερση αμφιβολιών για την αξιοπιστία της διαδικασίας του αναγκαστικού πλειστηριασμού, στην οποία δεν θα μπορούσαν να επιδείξουν εμπιστοσύνη οι ενδιαφερόμενοι να υποβάλουν προσφορά. Και ευλόγως, διότι αν τυχόν υιοθετηθεί η άποψη ότι είναι δυνατές οι περισσότερες της μίας κατακυρώσεις οι συμμετέχοντες στον πλειστηριασμό δεν θα είναι σε θέση να γνωρίζουν με βεβαιότητα ότι υποβάλλοντας την μεγαλύτερη προσφορά θα καταστούν κύριοι του εκπλειστηριαζομένου πράγματος. iii) Επομένως, μόνη πρόθεση του νομοθέτη αποτελεί αναμφίβολα η περάτωση μόνο της μίας από τις περισσότερες διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης, αυτής η οποία θα οδηγηθεί πρώτη στην κατακύρωση του κατασχεθέντος. Η πρώτη κατακύρωση οδηγεί στην ματαίωση όλων των υπολοίπων διαδικασιών αναγκαστικής εκτέλεσης και στον αποκλεισμό της δυνατότητας των δανειστών, των οποίων η εκτέλεση δεν περατώθηκε, να διεκδικήσουν τα έξοδά τους σύμφωνα με το τελευταίο εδάφιο των άρθρων και ΚΠολΔ 25. Οποιαδήποτε περαιτέρω διαδικαστική πράξη στο πλαίσιο των λοιπών διαδικασιών 25 Βλ. Κιουπτσίδου-Στρατουδάκη, ΕΠολΔ 2014/267, «Οι προτεινόμενες ρυθμίσεις του ΣχΝΚΠολΔ 2014 ως προς το δίκαιο της αναγκαστικής εκτέλεσης». 15

16 αναγκαστικής εκτέλεσης είναι άκυρη, χωρίς ωστόσο να θίγεται το κύρος των έως τότε διαδικαστικών πράξεων 26. iv) Η ίδια ως άνω λύση άλλωστε ακολουθείται και στις ειδικές περιπτώσεις όπου και πριν τον Ν. 4335/2015 επιτρέπονταν οι πολλαπλές κατασχέσεις. Συγκεκριμένα, το αρ του ν.δ. 17.7/ προβλέπει ρητώς ότι η πρώτη κατακύρωση συνεπάγεται την ακύρωση κάθε άλλης εκτέλεσης, το άρθρο ΚΙΝΔ προβλέπει ότι με την κατακύρωση ακυρώνονται όλες οι παράλληλες κατασχέσεις, ενώ το ίδιο υποστηρίζεται 27 ότι ισχύει και στην περίπτωση των πολλαπλών κατασχέσεων βάσει του ΚΕΔΕ. Συγκεκριμένα, υποστηρίζεται ότι, παρόλο που δεν αναφέρονται στον ΚΕΔΕ οι συνέπειες της κατακύρωσης σε σχέση με τις υπόλοιπες κατασχέσεις, χωρεί αναλογική εφαρμογή των ως άνω διατάξεων του νδ 17.7/ και του ΚΙΝΔ. Αντίστοιχα επομένως είναι εύλογο να καλυφθεί και το κενό της ρύθμισης του ΚΠολΔ μετά τις τροποποιήσεις που επέφερε ο Ν. 4335/2015. v) Κατόπιν τούτων γίνεται σαφές ότι στο πλαίσιο της νέας ρύθμισης, οι πολλαπλές αναγκαστικές κατασχέσεις του ίδιου πράγματος θα προχωρούν παράλληλα 28 έως ότου η μία από αυτές να περατωθεί με την κατακύρωση του πράγματος, οπότε και ματαιώνονται όλες οι υπόλοιπες. Δύναται ωστόσο να ανακύψουν αμφισβητήσεις ως προς το ποια εκ των περισσότερων διαδικασιών αναγκαστικής κατάσχεσης περατώθηκε πρώτη. Ως περάτωση, όπως προαναφέρθηκε, νοείται η κατακύρωση του πράγματος στον 26 Μπρίνια, Αναγκαστική Εκτέλεσις, τόμ. Δ, αρ. 997, σελ Βλ. Γέροντα-Ψάλτη, Ερμηνεία ΚΕΔΕ, αρθρ. 12 σελ. 229, Μπρίνια, Αναγκαστική Εκτέλεσις, τόμ. Δ, αρ. 997, σελ Βλ. Μαργαρίτη, Ερμηνεία Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, Τομ. ΙΙ, αρθρ. 997 σελ. 812, ο οποίος αναφέρει ότι και στο σύστημα της μοναδικής κατάσχεσης, η δεύτερη κατάσχεση ήταν μεν άκυρη, αλλά έως ότου κηρυχθεί η ακυρότητα αυτή συνέχιζε να παράγει τα αποτελέσματά της. Επομένως, αν κανείς δεν ασκούσε ανακοπή για την ακύρωση της δεύτερης κατάσχεσης, οι δύο διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης έβαιναν παράλληλα. 16

17 υπερθεματιστή 29. Κρίσιμος εν προκειμένω είναι ο χρόνος σύνταξης της εκάστοτε κατακυρωτικής έκθεσης 30, έτσι ώστε να κριθεί ποια από τις περισσότερες διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης περατώθηκε πρώτη. Και ενώ αυτό αρχικά δεν φαίνεται να δημιουργεί προβλήματα όταν πρόκειται για κατάσχεση κινητού, δεν ισχύει το ίδιο και επί κατασχέσεως ακινήτου. Σύμφωνα με το άρθρο ΚΠολΔ ο πλειστηριασμός ολοκληρώνεται με την κατακύρωση 31. Ωστόσο, σύμφωνα με το άρθρο εδ. β ΚΠολΔ, ο υπερθεματιστής αποκτά τα δικαιώματα που είχε ο καθ ου επί του εκπλειστηριασθέντος με την κατακύρωση, αφού όμως μεταγραφεί η περίληψη της κατακυρωτικής έκθεσης 32. Ενδέχεται επομένως η κατακυρωτική έκθεση του πλειστηριασμού του ακινήτου, που θα ολοκληρωθεί πρώτος, να μεταγραφεί μετά την κατακυρωτική έκθεση του πλειστηριασμού που θα ολοκληρωθεί μεταγενέστερα. Στην περίπτωση αυτή ενώ φυσιολογικά θα αναμέναμε με την πρώτη κατακύρωση να ματαιούνται όλες οι υπόλοιπες διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης που στηρίζονται σε άλλες κατασχέσεις 33, αυτό όχι μόνο δεν συμβαίνει αλλά και ο υπερθεματιστής, στον οποίο κατακυρώνεται μεταγενέστερα το ακίνητο, αποκτά την κυριότητα αυτού επειδή μετέγραψε την κατακυρωτική έκθεση πρώτος 34. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση 29 ΟλΑΠ 2/1993 (ΝΟΜΟΣ), 1788/2012 (ΝΟΜΟΣ), ΕφΠειρ 824/2004 (ΝΟΜΟΣ), ΕφΘεσ 2466/2002 (ΝΟΜΟΣ). 30 Βλ. Μαργαρίτη, Ερμηνεία Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, Τομ. ΙΙ, αρθρ σελ Βλ. ΑΠ 1714/2006 (ΝΟΜΟΣ), ΔιοικΕφΛαρ 122/2013 (ΝΟΜΟΣ). 32 Βλ. ΑΠ 2089/2013 (ΝΟΜΟΣ), ΕφΘεσ 1762/2003 (ΤΝΠ ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ), ΜονΠρωτΠειρ 1173/2006 (ΝΟΜΟΣ). Βλ. και Νικολόπουλο, Αναγκαστική Εκτέλεση, σελ Βλ. Κιουπτσίδου-Στρατουδάκη, ΕΠολΔ 2014/ Βλ. Μπρίνια, Αναγκαστική Εκτέλεσις, τόμ. Δ, αρ. 997, σελ. 1678, Βλ. και Μαργαρίτη, Ερμηνεία Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, Τομ. ΙΙ, αρθρ. 997 σελ. 812, ο οποίος αναφέρει ότι και στο σύστημα της μοναδικής κατάσχεσης, αν κανείς δεν ασκούσε ανακοπή για την ακύρωση της δεύτερης κατάσχεσης, οι δύο 17

18 πλειστηριασμού πλοίου επί τη βάσει των διατάξεων του ΚΙΝΔ, όπου η διαδικασία της αναγκαστικής εκτέλεσης περατώνεται και ο υπερθεματιστής αποκτά κυριότητα επί του πλοίου με την εγγραφή της κατακυρωτικής έκθεσης στο νηολόγιο, αφού κατά τα άρθρα 992 παρ. 1 ΚΠολΔ, 218 ΚΙΝΔ και 3 παρ. 1 ΕισΝΚΠολΔ, το άρθρο εδ. β ΚΠολΔ εφαρμόζεται και επί κατασχέσεως πλοίου 35. vi) Ωστόσο, σε ό,τι αφορά τον πλειστηριασμό κινητών, τα ανωτέρω αναφερόμενα, ως προς την περάτωση της διαδικασίας αναγκαστικής εκτελέσεως με την κατακύρωση στον υπερθεματιστή, τελούν υπό την προϋπόθεση ότι ο υπερθεματιστής θα καταβάλει το πλειστηρίασμα εμπροθέσμως 36. Σε διαφορετική περίπτωση υφίσταται ενδεχόμενο υποκατάστασης του από άλλον πλειοδότη ή ακόμη και αναπλειστηριασμού σύμφωνα με το άρθρο 965 ΚΠολΔ 37. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το άρθρο και 4 ΚΠολΔ, ο υπερθεματιστής έχει την υποχρέωση να καταβάλει το πλειστηρίασμα στον υπάλληλο του πλειστηριασμού με μετρητά ή με επιταγή εκδόσεως τραπέζης μόλις γίνει η κατακύρωση και αμέσως μετά του παραδίδεται το κατακυρωμένο πράγμα. Σύμφωνα με την παράγραφο 5 του ίδιου άρθρου, αν δεν το καταβάλει εμπροθέσμως, ο υπάλληλος του πλειστηριασμού μέσα στις επόμενες δύο (2) εργάσιμες ημέρες τον οχλεί εξωδίκως και αν και πάλι ο υπερθεματιστής δεν καταβάλει το πλειστηρίασμα εντός των επομένων πέντε (5) εργασίμων ημερών ανατρέπεται η διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης έβαιναν παράλληλα και κυριότητα επί κατάσχεσης ακινήτου αποκτούσε ο πρώτος μεταγράψας υπερθεματιστής. 35 Βλ. ΑΠ 479/2016 (ΝΟΜΟΣ). 36 Βλ. ΑΠ 610/2002 (ΝΟΜΟΣ), η οποία έκρινε ότι «από του πέρατος της διαδικασίας της πλειοδοσίας, οπότε κατακυρώνεται κατ` αρχήν το πράγμα στον πλειοδότη υπερθεματιστή, μέχρι της εμπρόθεσμης καταβολής του πλειστηριάσματος Ο πλειστηριασμός αυτός δεν θεωρείται κατά νόμον ότι ολοκληρώθηκε». Βλ. και Νικολόπουλο, Αναγκαστική Εκτέλεση, σελ Βλ. ΑΠ 2045/2014 (ΝΟΜΟΣ), ΑΠ 103/2004 (ΝΟΜΟΣ). 18

19 κατακύρωση 38 και καταπίπτει η εγγυοδοσία που είχε καταθέσει σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 965, ώστε να λάβει μέρος στον πλειστηριασμό. Καλούνται εν συνεχεία οι επόμενοι πλειοδότες, των οποίων το προσφερθέν πλειστηρίασμα αθροιζόμενο με την καταπεσούσα εγγυοδοσία του υπερθεματιστή είναι ίσο ή μεγαλύτερο 39 από το πλειστηρίασμα που προσέφερε ο υπερθεματιστής και το πράγμα κατακυρώνεται σε εκείνον που είχε προσφέρει το μεγαλύτερο πλειστηρίασμα. Σε περίπτωση που και η διαδικασία αυτή δεν τελεσφορήσει, επισπεύδεται αναπλειστηριασμός με επιμέλεια του υπαλλήλου του πλειστηριασμού ή του υπέρ ού ή του καθ ου η εκτέλεση ή από κάθε αναγγελθέντα δανειστή. vii) Είναι προφανές κατόπιν των ανωτέρω ότι σε περίπτωση κατάσχεσης κινητού η διαδικασία της αναγκαστικής εκτέλεσης δεν περατώνεται με μόνη την κατακύρωση στον υπερθεματιστή 40. Η κατακύρωση αυτή μπορεί να ανατραπεί σε περίπτωση που αυτός δεν καταβάλει εμπροθέσμως το πλειστηρίασμα. Επομένως οι τυχόν παράλληλες διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης επί τη βάσει και άλλων αναγκαστικών κατασχέσεων του ίδιου κινητού δεν ματαιώνονται πριν την καταβολή του πλειστηριάσματος από τον υπερθεματιστή ή από επόμενο πλειοδότη ή έστω από νέο πλειοδότη κατόπιν αναπλειστηριασμού σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο ΚΠολΔ 41. viii) Το πρόβλημα αυτό δεν φαίνεται να υφίσταται στην περίπτωση κατάσχεσης ακινήτου. Όπως αναφέραμε και ανωτέρω, 38 Βλ. ΕφΛαρ 2/2013 (ΝΟΜΟΣ). Βλ. και Νικολόπουλο, Αναγκαστική Εκτέλεση, σελ Βλ. Νικολόπουλο, Αναγκαστική Εκτέλεση, σελ Βλ. Νικολόπουλο, Αναγκαστική Εκτέλεση, σελ Βλ. ΜονΠρωτΑθ 7494/2007 (ΝΟΜΟΣ), η οποία κρίνει ότι ο αναπλειστηριασμός είναι συνέχεια της αναγκαστικής εκτελέσεως, η οποία δεν έληξε δια του πλειστηριασμού, εφόσον δεν επετεύχθη το δια της εκτελέσεως επιδιωχθέν αποτέλεσμα. 19

20 σε περίπτωση κατάσχεσης ακινήτου η διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης ολοκληρώνεται με την μεταγραφή της περίληψης της κατακυρωτικής έκθεσης. Σύμφωνα με το άρθρο ΚΠολΔ, σε περίπτωση πλειστηριασμού ακινήτου ο υπάλληλος του πλειστηριασμού δίνει στον υπερθεματιστή την περίληψη της κατακυρωτικής έκθεσης από τη στιγμή που αυτός θα καταβάλει το πλειστηρίασμα 42. Ως εκ τούτου, η μη καταβολή του πλειστηριάσματος εκ μέρους του υπερθεματιστή σε περίπτωση πλειστηριασμού ακινήτου δεν επηρεάζει τις υπόλοιπες-παράλληλες διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης, αφού ούτως ή άλλως αυτές ματαιώνονται μόνο όταν μεταγραφεί η κατακυρωτική έκθεση, γεγονός που προϋποθέτει την καταβολή του πλειστηριάσματος 43. ix) Και επί κατάσχεσης που επιβάλλεται με βάση τον ΚΕΔΕ η περάτωση της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης συμπίπτει με την καταβολή του πλειστηριάσματος από τον υπερθεματιστή, την χορήγηση σε αυτόν της κατακυρωτικής έκθεσης και τη μεταγραφή της (εφόσον πρόκειται για ακίνητο). Ωστόσο, ο ΚΕΔΕ διαφοροποιείται σε σχέση με τον ΚΠολΔ ως προς τον χρόνο κατά τον οποίο μπορεί να παραδοθεί η κατακυρωτική έκθεση στον υπερθεματιστή, αφού παρέχει ακόμη και μετά την κατακύρωση τη δυνατότητα στον οφειλέτη να ανατρέψει αυτήν καταβάλλοντας το οφειλόμενο ποσό, τις προσαυξήσεις και τα έξοδα της εκτέλεσης και εξασφαλίζοντας την συναίνεση των αναγγελθέντων δανειστών. Συγκεκριμένα στο άρθρο 47 ΚΕΔΕ προβλέπεται ότι «1. Η κατακύρωσις των πλειστηριασθέντων ακινήτων τελεί υπό την εξουσιαστικήν αίρεσιν ότι ο οφειλέτης δεν ήθελε καταβάλει εντός τριάκοντα (30) ημερών από του πλειστηριασμού τα εν τω προγράμματι και εν ταις αναγγελίαις του Δημοσίου ληξιπρόθεσμα μέχρι της ημέρας της καταβολής χρέη προς το Δημόσιον, μετά των προσαυξήσεων εκπροθέσμου καταβολής και 42 Βλ. Νικολόπουλο, Αναγκαστική Εκτέλεση, σελ Βλ. ΟλΑΠ 2/1993 (ΝΟΜΟΣ), ΑΠ 610/2002 (ΝΟΜΟΣ). 20

21 εξόδων και δικαιωμάτων εκτελέσεως και δεν ήθελεν άμα επιτύχει την παραίτησιν των αναγγελθέντων τρίτων δανειστών εκ των αναγγελιών αυτών ή την συναίνεσίν των. Γενομένων των ανωτέρω η κατακύρωσις λογίζεται ως μη γενομένη, αλλ ίνα επέλθη το αποτέλεσμα τούτο δέον να κατατεθή υπό του οφειλέτου το αποδεικτικόν εισπράξεως των προς το Δημόσιον ως άνω χρεών του και να δηλωθή η παραίτησις εκ των αναγγελιών των λοιπών δανειστών του εντός της άνω προθεσμίας δια πράξεων, συντασσομένων ενώπιον του ενεργήσαντος τον πλειστηριασμόν υπαλλήλου ή δια καταθέσεως εις αυτόν ομοίων δηλώσεων συνταχθεισών ενώπιον Συμβολαιογράφου ή Ειρηνοδίκου. 2. Η υποχρέωσις του τελευταίου πλειοδότου προς κατάθεσιν του πλειστηριάσματος άρχεται από της παρελεύσεως απράκτου της ανωτέρω προθεσμίας» 44. Επ αυτού έχει κριθεί 45 ότι πριν την παρέλευση του τριακονθημέρου, αποκλείεται η χορήγηση περιλήψεως κατακυρωτικής έκθεσης προς μεταγραφή, καθώς και ότι σε περίπτωση χορήγησής της πριν από την παρέλευση της προθεσμίας των τριάντα ημερών δεν απαιτείται απόδειξη βλάβης του οφειλέτη για να ζητήσει την ακύρωση αυτής. Επομένως κατά τον ΚΕΔΕ ο υπερθεματιστής αναμένει προκειμένου να λάβει την κατακυρωτική έκθεση τριάντα ημέρες από την κατακύρωση, υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι θα καταβάλει το πλειστηρίασμα εντός δέκα ήμερών από την παρέλευση του ως άνω τριακονθημέρου κατά τις προβλέψεις του άρθρου 45 ΚΕΔΕ 46. Η υποχρέωση αυτή δεν υφίσταται στην κοινή κατά τον ΚΠολΔ εκτέλεση, αφού το άρθρο ΚΠολΔ προβλέπει ότι ο οφειλέτης δικαιούται μόνο μέχρι την κατακύρωση να εξοφλήσει τις απαιτήσεις του επισπεύδοντος, των αναγγελθέντων δανειστών και τα έξοδα της αναγκαστικής εκτέλεσης και να εξασφαλίσει τη συναίνεση των αναγγελθέντων δανειστών, έτσι ώστε να ματαιωθεί ο πλειστηριασμός. Αντίστοιχα, το 44 Βλ. ΔιοικΕφΑθ 1344/2012 (ΝΟΜΟΣ), ΔιοικΕφΠειρ (ΝΟΜΟΣ). 45 Βλ. ΣτΕ 4672/2014 (ΝΟΜΟΣ). 46 Βλ. ΣτΕ 3092/2007 (ΝΟΜΟΣ). 21

22 άρθρο 1004 ΚΠολΔ προβλέπει την άμεση κατ αρχήν καταβολή του πλειστηριάσματος. x) Ακόμη όμως και μετά την καταβολή του πλειστηριάσματος και την μεταγραφή της κατακυρωτικής έκθεσης (αν πρόκειται για ακίνητο) ενδέχεται ο πλειστηριασμός να ακυρωθεί 47, δεδομένου ότι υπόκειται σε ανακοπή σύμφωνα με τα άρθρα 933επ. ΚΠολΔ. Σε περίπτωση μάλιστα ευδοκίμησης ανακοπής του άρθρου 933 ΚΠολΔ, η ακύρωση του πλειστηριασμού με τελεσίδικη απόφαση συνεπάγεται αναδρομική άρση ως προς όλες τις συνέπειες του πλειστηριασμού 48. Επομένως θα υποστήριζε κανείς ότι προκειμένου να μπορούμε με ασφάλεια να γνωρίζουμε ότι η μία από τις παράλληλες διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης περατώθηκε και οι υπόλοιπες ματαιούνται, απαιτείται να αναμείνουμε την πάροδο των προβλεπόμενων στο άρθρο περ. β ΚΠολΔ προθεσμιών προσβολής του πλειστηριασμού με ανακοπής και συγκεκριμένα την πάροδο 30 ημερών από την ημέρα του πλειστηριασμού ή 60 ημερών από την μεταγραφή της περίληψης της κατακυρωτικής έκθεσης, αν πρόκειται για ακίνητα. Αντίστοιχα θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει ότι εφόσον ασκηθεί ανακοπή θα πρέπει να αναμείνουμε την τελεσίδικη απόρριψή της. Παρόλα αυτά κατά την άποψή μας η προθεσμία αλλά και η άσκηση ανακοπής κατά του πλειστηριασμού ή της κατακύρωσης, δεν μπορεί να επιτρέπει τη συνέχιση των υπολοίπων παράλληλων διαδικασιών αναγκαστικής εκτέλεσης. Εάν υιοθετούσαμε την άποψη αυτή, οι υπόλοιπες διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης θα συνεχίζονταν κανονικά κατά τη διάρκεια της προθεσμίας ανακοπής και μέχρι την τελεσίδικη απόρριψη αυτής -σε περίπτωση άσκησής της- με αποτέλεσμα να υφίσταται το ενδεχόμενο κατά το χρόνο απόρριψης της ανακοπής κατά του πρώτου πλειστηριασμού που περατώθηκε να έχει περατωθεί και άλλος πλειστηριασμός. Αυτό όχι 47 Βλ. ΑΠ 2089/2013 (ΝΟΜΟΣ). 48 Βλ. ΑΠ 1227/2014 (ΝΟΜΟΣ), ΑΠ 2089/2013 (ΝΟΜΟΣ). 22

23 μόνο δεν επιτρέπεται με βάση το γράμμα των άρθρων 958 και 997 ΚΠολΔ, αλλά και θα μας έφερε αντιμέτωπους με το δίλημμα να επιλέξουμε ποιος από τους δύο πλειστηριασμούς θα ισχύσει και ποιος από τους υπερθεματιστές κατέστη κύριος του πράγματος. Άλλωστε σύμφωνα με το άρθρο 160 ΚΠολΔ, η ακυρότητα μίας διαδικαστικής πράξης απαγγέλλεται από το δικαστήριο και έως τότε η άκυρη διαδικαστική πράξη παράγει τα αποτελέσματά της 49. Έτσι λοιπόν ο πλειστηριασμός και η κατακύρωση του πράγματος ακόμη και αν πάσχουν από ακυρότητα, παράγουν τα αποτελέσματά τους μέχρι την δικαστική απαγγελία αυτής. Επομένως προκειμένου να θεωρήσουμε ότι περατώθηκε η διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης και ότι οι υπόλοιπες ματαιούνται, δεν απαιτείται να παρέλθουν οι προθεσμίες άσκησης ανακοπής κατά του πλειστηριασμού που οδήγησε σε κατακύρωση. xi) Συνοψίζοντας, κατά την άποψή μας μπορούμε να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι η περάτωση της μίας εκ των περισσοτέρων παράλληλων διαδικασιών αναγκαστικής εκτέλεσης συμπίπτει: α) σε περίπτωση πλειστηριασμού κινητού με την κατακύρωση και την καταβολή του πλειστηριάσματος από τον υπερθεματιστή, ενώ β) σε περίπτωση πλειστηριασμού ακινήτου με τη μεταγραφή της κατακυρωτικής έκθεσης. Από το χρονικό σημείο αυτό κι έπειτα θα πρέπει να παύει η πρόοδος των υπολοίπων διαδικασιών αναγκαστικής εκτέλεσης, ανεξάρτητα με το αν υφίσταται προθεσμία άσκησης ανακοπής ή εάν τέτοια ανακοπή ασκήθηκε. Αν εν τέλει γίνει δεκτή η ανακοπή και ακυρωθεί ο πλειστηριασμός, όλες οι παράλληλες διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης θα αναβιώνουν και θα μπορούν να συνεχιστούν μέχρι την περάτωση μίας εξ αυτών. xii) Τέλος, ιδιόρρυθμη είναι η περίπτωση του πλειστηριασμού ακινήτου που κείται σε παραμεθόριο, όταν κατ 49 Βλ. Πίψου, Η αναγγελία δανειστή στην αναγκαστική εκτέλεση κατά τον ΚΠολΔ, σελ Βλ. και ΑΠ 1232/2012 (ΝΟΜΟΣ), ΑΠ 657/2007 (ΝΟΜΟΣ). 23

24 άρθρο 25 Ν. 1892/1990 απαιτείται η έκδοση απόφασης της αρμόδιας Επιτροπής προκειμένου να αρθεί η απαγόρευση σύστασης εμπραγμάτου δικαιώματος επί του ακινήτου υπέρ του υπερθεματιστή, στον οποίο κατακυρώθηκε. Στην περίπτωση αυτή κρίθηκε 50 ότι αφού πριν την καταβολή του πλειστηριάσματος και τη μεταγραφή της κατακυρωτικής έκθεσης ο υπερθεματιστής δεν αποκτά κυριότητα επί του ακινήτου, αρκεί η απόφαση της ως άνω επιτροπής να έχει εκδοθεί νωρίτερα. Μεταγενέστερη έκδοση της απόφασης της Επιτροπής δεν θεραπεύει την ακυρότητα. Επομένως στις περιπτώσεις πλειστηριασμού ακινήτων κειμένων στην παραμεθόριο προστίθεται στις προϋποθέσεις για την περάτωση της διαδικασίας της αναγκαστικής εκτέλεσης και την ματαίωση των υπολοίπων και η έκδοση της απόφαση της ανωτέρω Επιτροπής για άρση της απαγόρευσης σύστασης εμπραγμάτου δικαιώματος υπέρ του υπερθεματιστή. 2) Διενέργεια των πλειστηριασμών ενώπιον του ίδιου συμβολαιογράφου: i) Για την οικονομία της διαδικασίας 51, προστέθηκε με το άρθρο εδ. β ΚΠολΔ η πρόβλεψη ότι σε περίπτωση πολλαπλών κατασχέσεων ο πλειστηριασμός διενεργείται ενώπιον του ίδιου συμβολαιογράφου που ορίστηκε αρχικά από τον πρώτο επισπεύδοντα. Η ρύθμιση αυτή ισχύει και στην περίπτωση πλειστηριασμού ακινήτου, κατά ρητή παραπομπή του άρθρου εδ. γ ΚΠολΔ στο άρθρο εδ. β ΚΠολΔ. Υφίσταται επομένως δέσμευση των δανειστών που θα επιβάλουν μεταγενέστερη κατάσχεση ως προς τον ορισμό του ίδιου 50 Βλ. ΑΠ 1471/2004 (ΝΟΜΟΣ), ΑΠ 610/2002 (ΝΟΜΟΣ), 112/2014 ΕφΑνατΚρητ (ΝΟΜΟΣ), ΕφΔωδ 72/2007 (ΝΟΜΟΣ), ΠολΠρωτΡοδ 74/2005 (ΝΟΜΟΣ). 51 Βλ. Μακρίδου-Απαλαγάκη-Διαμαντόπουλο, Πολιτική Δικονομία, σελ

25 συμβολαιογράφου, που είχε διορισθεί αρχικά από τον πρώτο κατασχόντα για να διενεργήσει τον πλειστηριασμό. ii) Η ρύθμιση αυτή ωστόσο δημιουργεί πρόσφορο έδαφος για ακυρότητες, αφού ο ορισμός του συμβολαιογράφου γίνεται ευθύς εξαρχής και το όνομά του σύμφωνα με τα οριζόμενα στα άρθρα 954 2, εδ. ε και ΚΠολΔ αναγράφεται στην έκθεση του δικαστικού επιμελητή, με την οποία επιβάλλεται η κατάσχεση 52. Αν λάβουμε υπόψη και τα όσα αναφέρθηκαν ως προς τον τρόπο προσδιορισμού της πρώτης κατάσχεσης, ιδίως στην περίπτωση της κατάσχεσης κινητών, όπου σύμφωνα με το άρθρο ΚΠολΔ παρέχεται περιθώριο πέντε ημερών από την επιβολή της κατάσχεσης να εγγραφεί αυτή στο ειδικό βιβλίου του Ειρηνοδικείου και να λάβει έτσι δημοσιότητα, είναι πιθανό ο ήδη ορισθείς με την πρώτη κατάσχεση υπάλληλος του πλειστηριασμού να μην έχει γίνει γνωστός στον επισπεύδοντα την δεύτερη κατάσχεση, με αποτέλεσμα να οριστεί άλλος υπάλληλος του πλειστηριασμού στην έκθεση της δεύτερης κατάσχεσης. iii) Στην περίπτωση αυτή, κατά την άποψή μας υπάρχει η δυνατότητα με ανακοπή του επισπεύδοντος κατ άρθρο ΚΠολΔ 53 και όχι κατ άρθρο 933 ΚΠολΔ 54 να ζητηθεί η διόρθωση της έκθεσης κατάσχεσης ως προς το όνομα του υπαλλήλου του 52 Βλ. Μάζη, ΕλλΔνη, 1/2016, σελ Η διατύπωση του άρθρου ΚΠολΔ «Ύστερα από ανακοπή του επισπεύδοντος ή του καθ ου η εκτέλεση ή οποιουδήποτε άλλου έχει έννομο συμφέρον, το αρμόδιο κατά το άρθρο 933 δικαστήριο, δικάζοντας κατά τη διαδικασία των άρθρων 686 επ., μπορεί να διατάξει τη διόρθωση της έκθεσης, ιδίως ως προς την περιγραφή του κατασχεθέντος, την εκτίμηση και την τιμή πρώτης προσφοράς», αφήνει περιθώριο και για διορθώσεις της έκθεσης κατάσχεσης που δεν αφορούν την περιγραφή του κατασχεθέντος, την εκτίμηση και την τιμή πρώτης προσφοράς. 54 Βλ.ΜονΠρωτΡοδ 533/2015 (ΝΟΜΟΣ). 25

26 πλειστηριασμού, ώστε αυτός να είναι ο ίδιος με τον υπάλληλο του πλειστηριασμού που ορίσθηκε και με την πρώτη κατάσχεση 55. 3) Περισσότεροι πλειστηριασμοί του ίδιου πράγματος την ίδια μέρα: i. Δεδομένου ότι κρίσιμο είναι, όπως αναφέραμε και ανωτέρω, το ποια από τις περισσότερες παράλληλες διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης θα οδηγηθεί πρώτη σε πλειστηριασμό και κατακύρωση του κατασχεθέντος, ζήτημα φαίνεται να δημιουργείται και στην περίπτωση όπου οι περισσότεροι πλειστηριασμοί του ίδιου πράγματος ορίζονται για την ίδια ημέρα. Στην περίπτωση αυτή γεννάται το ερώτημα αν θα πραγματοποιηθούν όλοι οι πλειστηριασμοί ή αν θα προτιμηθεί κάποιος από αυτούς. ii. Με τις τροποποιήσεις που επέφερε ο Ν. 4335/2015 στον ΚΠολΔ δεν περιλήφθηκε σ αυτόν κάποια σχετική πρόβλεψη 56, επομένως είναι χρήσιμο να ανατρέξουμε στα υπόλοιπα συστήματα αναγκαστικής εκτέλεσης που υιοθετούσαν ανέκαθεν την δυνατότητα επιβολής πολλαπλών κατασχέσεων. Σύμφωνα με το άρθρο εδ. 3 ΚΙΝΔ προτεραιότητα θα έχει ο πλειστηριασμός εκείνος, ο οποίος επισπεύδεται με βάση την κατάσχεση που επιβλήθηκε πρώτη, ενώ σύμφωνα με το άρθρο 58 4 του ν.δ. 17.7/ , σε περίπτωση περισσότερων πλειστηριασμών την ίδια ημέρα επί τη βάσει περισσότερων κατασχέσεων του ίδιου πράγματος, το δικαστήριο μετά από αίτηση 55 Βλ. Κατηφόρη, Εισήγηση στο επιμορφωτικό σεμινάριο της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών «Η εισαγωγή στον ΚΠολΔ του συστήματος των πολλαπλών κατασχέσεων», δημοσίευση σε «dsserron.gr». 56 Βλ. Βλ. Μακρίδου-Απαλαγάκη-Διαμαντόπουλο, Πολιτική Δικονομία, σελ

27 που εκδικάζεται κατά την διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων αποφαίνεται ποιος πλειστηριασμός θα διενεργηθεί πρώτος 57. iii. Το κενό που υφίσταται στην περίπτωση του ΚΠολΔ, σκόπιμο είναι να καλυφθεί με την αναλογική εφαρμογή της ως άνω διάταξης του άρθρου 58 4 του ν.δ. 17.7/ Άλλωστε αυτό γινόταν δεκτό ότι ίσχυε και στην περίπτωση όχι μόνο περισσότερων πλειστηριασμών την ίδια ημέρα, οι οποίοι επισπεύδονταν σύμφωνα με το ν.δ. 17.7/ , αλλά και στην περίπτωση που συνέτρεχαν περισσότεροι πλειστηριασμοί επισπευδόμενοι κατά το κοινό δικονομικό δίκαιο και την διοικητική εκτέλεση 59. Η διαφορετική ρύθμιση του άρθρου Η διαφορά των λύσεων που υιοθετούνται από τα δύο νομοθετήματα διαπιστώνεται χαρακτηριστικά από την ΕφΠειρ 196/2014 (ΝΟΜΟΣ), η οποία έκρινε ότι όταν πρόκειται για κατάσχεση πλοίου από τραπεζική εταιρεία δεν τυγχάνουν εφαρμογής οι διατάξεις του νδ 17.7/ , αλλά αυτές του ΚΙΝΔ, αφενός μεν διότι οι διατάξεις του νδ 17.7/ αφορούν μόνο ακίνητα, αφετέρου δε διότι οι διατάξεις αυτές διαφέρουν σε πολλά σημεία από τις αντίστοιχες του ΚΙΝΔ, με αποτέλεσμα τυχόν εφαρμογή τους στην ίδια περίπτωση να προκαλεί σύγχυση. Μία τέτοια διάταξη είναι και αυτή του άρθρου 58 4 του νδ 17.7/ , η οποία διαφέρει ουσιωδώς σε σχέση με την αντίστοιχη διάταξη του άρθρου εδ. 3 ΚΙΝΔ. Στο αιτιολογικό της απόφασης αυτής αναφέρονται εξάλλου και άλλες διαφορές μεταξύ των δύο νομοθετημάτων, που δεν επιτρέπουν την παράλληλη εφαρμογή τους. Συγκεκριμένα, το άρθρο 211 παρ.1 ΚΙΝΔ προβλέπει ότι αναγκαστική κατάσχεση πλοίου δεν επιβάλλεται προ της παρόδου είκοσι τεσσάρων ωρών από της επιδόσεως της επιταγής προς πληρωμή, ενώ αντίθετα το άρθρο 57 παρ.3 του νδ 17.7/ προβλέπει ότι η αναγκαστική εκτέλεση αρχίζει με την επίδοση επιταγής προς πληρωμή. Αντίστοιχα στο νδ 17.7/ , το οποίο άλλωστε αφορά κατάσχεση ακινήτων και όχι πλοίων, δεν προβλέπεται ως συνέπεια της επίδοσης της επιταγής της τραπεζικής εταιρείας η απαγόρευση του απόπλου του πλοίου, σε αντίθεση με το άρθρο 1011 παρ.2 ΚΠολΔ που προβλέπει επίδοση αντιγράφου της κατασχετήριας έκθεσης (και όχι απλώς επιταγής) στο λιμενάρχη, προκειμένου να εμποδιστεί ο απόπλους του πλοίου. 58 Μάζη, ΕλλΔνη 1/2016, σελ Βλ. ΜονΔιοικΠρωτΑθ 24/1989 (ΝΟΜΟΣ), Μπρίνια, Αναγκαστική Εκτέλεσις, τόμ. Δ, αρ. 997, σελ

28 εδ. 3 ΚΙΝΔ κατά την άποψή μας δεν διασφαλίζει ότι με τον πλειστηριασμό, που ορίσθηκε μετά την κατάσχεση που επιβλήθηκε πρώτη, θα επιτευχθεί το μεγαλύτερο δυνατό πλειστηρίασμα, κρίση η οποία σκόπιμο είναι να ανατεθεί στο Δικαστήριο. 4) Διατήρηση του μεσεγγυούχου της πρώτης κατάσχεσης: i. Άλλο σημείο αλληλεπίδρασης των περισσότερων αυτοτελών διαδικασιών αναγκαστικής εκτέλεσης είναι και η προβλεπόμενη από το άρθρο τελ. εδ. ΚΠολΔ διατήρηση του ορισθέντος κατά την πρώτη κατάσχεση μεσεγγυούχου και για τις μεταγενέστερες κατασχέσεις. Η διάταξη αυτή αφαιρεί από τον δικαστικό επιμελητή, που θα επιβάλει την μεταγενέστερη κατάσχεση, την εξουσία να ορίσει άλλο από τον αρχικά ορισθέντα μεσεγγυούχο. Δεδομένου ότι δεν γίνεται διάκριση, η δυνατότητα ορισμού νέου μεσεγγυούχου δεν υφίσταται ούτε και όταν ο αρχικά ορισθείς μεσεγγυούχος είναι ο πρώτος κατασχών. ii. Εν προκειμένω, αντίθετα με την περίπτωση του καθορισμού του ίδιου υπαλλήλου του πλειστηριασμού, δεν φαίνεται να υφίσταται ενδεχόμενο λάθους του δικαστικού επιμελητή και ακυρότητας λόγω καθορισμού διαφορετικού από τον ορισθέντα με την πρώτη κατάσχεση μεσεγγυούχου, αφού ο δικαστικός επιμελητής αναζητώντας το πράγμα, επί του οποίου θα επιβληθεί η δεύτερη κατάσχεση, θα το βρει αναμφίβολα εις χείρας του μεσεγγυούχου που ορίστηκε με την πρώτη κατάσχεση. iii. Φυσικά δυνατότητα αντικατάστασης του αρχικά ορισθέντος μεσεγγυούχου υφίσταται εφόσον συντρέχει ειδικός λόγος αλλαγής του 60. Πάντως στην περίπτωση αυτή θα ακολουθηθεί η διαδικασία του άρθρου ΚΠολΔ με υποβολή αίτησης που εκδικάζεται κατ άρθρα 686 επ. ΚΠολΔ ενώπιον του Ειρηνοδικείου 60 Βλ. Μακρίδου-Απαλαγάκη-Διαμαντόπουλο, Πολιτική Δικονομία, σελ

29 του τόπου της εκτέλεσης 61, το οποίο και είναι το μόνο αρμόδιο για αντικατάσταση του αρχικά ορισθέντος μεσεγγυούχου. Η ίδια διαδικασία ακολουθούνταν άλλωστε και στην περίπτωση επιβολής δεύτερης κατάσχεσης επί τη βάσει του άρθρου 12 του ΚΕΔΕ από το Δημόσιο 62. δ. Νέα κατάσχεση από άλλον δανειστή Ένα άλλο ζήτημα που ανακύπτει είναι κατά πόσον η δυνατότητα επιβολής πολλαπλών κατασχέσεων παρέχεται μόνο σε άλλους δανειστές ή και στον ίδιο τον αρχικώς κατασχόντα. Εκ πρώτης όψεως η απάντηση φαίνεται να προκύπτει τόσο από το γράμμα του νόμου όσο και από την ερμηνεία των λοιπών διατάξεων του δικαίου της αναγκαστικής εκτέλεσης. Τα άρθρα και 997 5, όπως τροποποιήθηκαν με τον Ν. 4335/2015 αναφέρονται ρητώς σε νέα κατάσχεση επί του ίδιου πράγματος από «άλλο δανειστή». Εξάλλου, η παροχή της δυνατότητας στον ίδιο τον πρώτο κατασχόντα να επιβάλλει και άλλες κατασχέσεις επί του ίδιου κατασχεθέντος πράγματος δεν φαίνεται να έχει σχέση με τον σκοπό της εισαγωγής του θεσμού των πολλαπλών κατασχέσεων, που είναι να αποφευχθούν οι συμπαιγνίες καθ ου η εκτέλεση και επισπεύδοντος με την παροχή της δυνατότητας σε περισσότερους δανειστές να επισπεύδουν παράλληλες διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης, ώστε να αποκλείονται αδικαιολόγητες καθυστερήσεις ή απόπειρες ματαίωσης της αναγκαστικής εκτέλεσης εκ μέρους του πρώτου κατασχόντος. Επιχείρημα υπέρ της άποψης ότι ο ίδιος δανειστής δεν είναι δυνατό να επιβάλλει περισσότερες κατασχέσεις επί του ίδιου πράγματος αντλείται και από τη ρύθμιση του άρθρου εδ. β ΚΠολΔ, όπου ορίζεται σαφώς ότι η δήλωση συνέχισης του πλειστηριασμού που επισπεύδεται από άλλο δανειστή 61 Βλ. Νικολόπουλο Αναγκαστική Εκτέλεση, σελ Βλ. ΔιοικΠρωτΑθ 657/2006 (ΝΟΜΟΣ), ΕιρΘεσ 5002/2010 (ΝΟΜΟΣ). 29

30 ισοδυναμεί με ανάκληση της κατάσχεσης, που έχει επιβάλει ήδη ο δηλών επί του κατασχεθέντος 63. Αρνητική απάντηση θα πρέπει να δοθεί ακόμη και στην περίπτωση που η δεύτερη κατάσχεση του ίδιου δανειστή επιβάλλεται για την ικανοποίηση άλλης απαίτησής του 64. Στην περίπτωση που ο ίδιος δανειστής έχει κατά του καθ ου περισσότερες απαιτήσεις εξοπλισμένες με τίτλο εκτελεστό και θεωρεί ότι μπορεί να ικανοποιηθεί από το ίδιο κινητό ή ακίνητο του οφειλέτη του, η λύση δεν είναι επιβολή μίας κατάσχεσης για κάθε απαίτησή του. Όπως αναλύθηκε και ανωτέρω, μόνο μία από τις περισσότερες διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης θα οδηγήσει σε κατακύρωση του κατασχεμένου και ως εκ τούτου μόνο οι απαιτήσεις που έχουν αναγγελθεί στο πλαίσιο της περατούμενης διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης θα ικανοποιηθούν. Επομένως, αν ο ίδιος δανειστής επιβάλλει διαφορετικές κατασχέσεις στο ίδιο πράγμα για διαφορετικές απαιτήσεις του, δεν θα ικανοποιηθεί για την απαίτησή του για την οποία επέβαλε την κατάσχεση που δεν οδήγησε σε πλειστηριασμό και κατακύρωση. Αντίθετα ο δανειστής που έχει περισσότερες απαιτήσεις και έχει ήδη επιβάλει κατάσχεση σε πράγμα του οφειλέτη του επί τη βάσει τίτλου εκτελεστού που αφορά την μία απαίτηση, έχει την δυνατότητα να προχωρήσει σε αναγγελία της απαίτησής του αυτής, έτσι ώστε να ικανοποιηθεί και γι αυτήν από το εκπλειστηρίασμα που θα επιτευχθεί. Ωστόσο, επί του ζητήματος αυτού, ήτοι της δυνατότητας του ίδιου δανειστή να επιβάλλει περισσότερες κατασχέσεις επί του ίδιου πράγματος έχει διατυπωθεί και αντίθετη άποψη. Υποστηρίζεται 65 ότι ο ίδιος δανειστής μπορεί να επιβάλλει 63 Βλ. Κιουπτσίδου-Στρατουδάκη, ΕΠολΔ 2014/267, «Οι προτεινόμενες ρυθμίσεις του ΣχΝΚΠολΔ 2014 ως προς το δίκαιο της αναγκαστικής εκτέλεσης». 64 Βλ. Νικολόπουλο, Αναγκαστική Εκτέλεση, σελ Βλ. Μάζη, ΕλλΔνη 1/2016, σελ