ΔΕΛΤΙΟ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΖΟΥΤ ΕΦΟΔΙΑΣΜΟΥ ΠΛΟΙΩΝ RME380, 1. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ 1.1 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ : ΑΡΙΘΜΟΣ CAS : 92045-14-2 ΑΡΙΘΜΟΣ EINECS : 295-396-7 ΧΡΗΣΗ : Καύσιμο ειδικών προδιαγραφών για τα πλοία. 1.2 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ : Ελληνικά Πετρέλαια ΑΕ, 17 ο χλμ Εθνικής Οδού Αθηνών-Κορίνθου, 193 00 Ασπρόπυργος. Τηλέφωνα επείγουσας ανάγκης : 210 5533000, 210 5539000. Υπεύθυνος για τη διάθεση του προϊόντος στην αγορά : Δ/ντής Πωλήσεων Πετρελαιοειδών, τηλ 210 5539041 2. ΣΥΣΤΑΣΗ/ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ Πολύπλοκο μίγμα κορεσμένων, ολεφινικών και αρωματικών υδρογονανθράκων, κυρίως με 20 έως 50 άτομα άνθρακα στο μόριό τους που περιέχει επίσης ασφαλτένια, μικροποσότητες ετεροκυκλικών συστατικών με θείο, άζωτο και οξυγόνο καθώς και ίχνη βαρέων μετάλλων (βανάδιο, νικέλιο). Αποτελεί μίγμα (από σύνολο ή μέρος) ατμοσφαιρικού υπολείμματος και υπολείμματος από θερμική ή καταλυτική διάσπαση. Είναι δυνατόν επίσης, να περιέχει ντήζελ και κηροζίνη. Επικίνδυνα συστατικά : Πολυπυρηνικοί Αρωματικοί Υδρογονάνθρακες (συστατικά κυρίως 3-7 δακτυλίων σε ποσοστό έως 8% κ.β. όταν προέρχεται από ατμοσφαιρική απόσταξη και έως 20% κ.β. όταν προέρχεται από θερμική ή καταλυτική διάσπαση). ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΣΥΣΤΑΤΙΚΩΝ Ενδεικτικά αναφέρονται : ναφθαλίνιο Αρ.CAS 91-20-3 Ενδείξεις Κινδύνου : Καρκινογόνο Κατηγορίας 3, Xn Επιβλαβές, Ν Επικίνδυνο για το περιβάλλον Φύση των ειδικών κινδύνων : R40, R22, R50/53 βενζο[a]πυρένιο Αρ. CAS 50-32-8 Ενδείξεις Κινδύνου : T Καρκινογόνο Κατηγορίας 2, Μεταλλαξιογόνο Κατηγορίας 2, Τοξικό στην αναπαραγωγή Κατηγορίας 2, Ν Επικίνδυνο για το Περιβάλλον Φύση των ειδικών κινδύνων : R45, R46, R60/61, R50/53 βενζο[e]πυρένιο Αρ. CAS 192-97-2 Ενδείξεις Κινδύνου : Τ Καρκινογόνο Κατηγορίας 2, Ν Επικίνδυνο για το περιβάλλον Φύση των ειδικών κινδύνων : R45, R50/53 βενζο[a]ανθρακένιο Αρ. CAS 56-55-3 Ενδείξεις Κινδύνου : Τ Καρκινογόνο Κατηγορίας 2, Ν Επικίνδυνο για το περιβάλλον Φύση των ειδικών κινδύνων : R45, R50/53 διβενζο[a,h]ανθρακένιο Αρ. CAS 53-70-3 Ενδείξεις Κινδύνου : Τ Καρκινογόνο Κατηγορίας 2, Ν Επικίνδυνο για το περιβάλλον Φύση των ειδικών κινδύνων : R45, R50/53 3. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ Κίνδυνος για φωτιά αν το προϊόν θερμανθεί σε θερμοκρασία υψηλότερη από το σημείο ανάφλεξης. Παρότι το μαζούτ εφοδιασμού πλοίων RME380 δεν ταξινομείται ως εύφλεκτο, είναι δυνατό να δημιουργηθούν ατμοί ελαφρών υδρογονανθράκων στο άνω τμήμα των δεξαμενών αποθήκευσης, σε συγκεντρώσεις εντός των ορίων ευφλεκτικότητας, ακόμη και σε θερμοκρασίες χαμηλότερες του σημείου ανάφλεξης. Κίνδυνος έκρηξης / ανάφλεξης αν το προϊόν έλθει σε επαφή με θερμές επιφάνειες ή διαρρεύσει από σωληνώσεις υψηλής πίεσης. ΥΓΕΙΑ Το μαζούτ εφοδιασμού πλοίων RME380, υπό συνθήκες ασφαλούς χρήσης δεν θεωρείται επιβλαβές για την υγεία, εφόσον αποφεύγεται η επαφή με το δέρμα. Σημαντικές συγκεντρώσεις υδροθείου που είναι ιδιαίτερα τοξικό αέριο, μπορεί να δημιουργηθούν από τη θέρμανση του προϊόντος. Όταν λαμβάνονται οι απαιτούμενες προφυλάξεις, οι κίνδυνοι για την υγεία ελαχιστοποιούνται εάν ληφθεί υπόψη ότι η αποθήκευση και οι χειρισμοί του προϊόντος γίνονται σε κλειστά συστήματα. ΠΡΟΣΟXΗ! Λόγω της υψηλής θερμοκρασίας αποθήκευσης του προϊόντος, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος εγκαυμάτων. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ρύπανση υδάτινου αποδέκτη με μαζούτ εφοδιασμού πλοίων RME380, πιθανόν να προκαλέσει θνησιμότητα στην υδρόβια ζωή. Μεγάλες ποσότητες προϊόντος, ερχόμενες σε επαφή με το έδαφος, απορροφώνται αργά. Σύμφωνα με τα Παραρτήματα ΙΙ και ΙΙΙ της Απόφασης ΑΧΣ 41/2002, ΦΕΚ 755Β/2002 σελίδα 1 από 7
ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ / ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ ΑΧΣ 41/2002. Σύμβολα και ενδείξεις κινδύνου Καρκινογόνο Κατηγορίας 2 Τ Επικίνδυνο για το περιβάλλον Φύση των ειδικών κινδύνων R45, R66, R52/53 4. ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ ΔΕΡΜΑ Απομάκρυνση του προσβληθέντος από την περιοχή του περιστατικού. Αφαίρεση του ρουχισμού που ήλθε σε επαφή με το προϊόν. Προσεκτικό πλύσιμο των σημείων του δέρματος που ήλθαν σε επαφή με το προϊόν, με άφθονο τρεχούμενο νερό και αδρανές σαπούνι. Να ΜΗ χρησιμοποιηθεί κηροζίνη, βενζίνη ή διαλύτες. Εάν ο ερεθισμός επιμένει, ΑΜΕΣΗ κλήση Ιατρικής Βοήθειας. ΜΑΤΙΑ Απομάκρυνση του προσβληθέντος από την περιοχή του περιστατικού. Προσεκτικό πλύσιμο των ματιών με άφθονο τρεχούμενο νερό, τουλάχιστον για 15, κρατώντας τα βλέφαρα ανοικτά. Εάν ο ερεθισμός εξακολουθεί και μετά τις πλύσεις, άμεση κλήση Ιατρικής Βοήθειας Παραπομπή σε οφθαλμίατρο. Να ΜΗ χορηγηθεί κολλύριο ή άλλο υγρό χωρίς ιατρική έγκριση. ΚΑΤΑΠΟΣΗ Μεταφορά του προσβληθέντος σε περιβάλλον ήσυχο, δροσερό, με καλό αερισμό. Να ΜΗ προκληθεί έμετος (κίνδυνος πνευμονικών επιπλοκών). Αν δεν αναπνέει, τεχνητή αναπνοή. Κλήση Ιατρικής Βοήθειας. Αν κριθεί ότι πρέπει να γίνει πλύση στομάχου, αυτό πρέπει να γίνει μόνο μετά από ενδοτραχειακή διασωλήνωση λόγω κινδύνου εισρόφησης υγρού στους πνεύμονες και πρόκλησης πνευμονικού οιδήματος. ΕΙΣΠΝΟΗ Μεταφορά του προσβληθέντος σε περιβάλλον ήσυχο, δροσερό, με καλό αερισμό. Α. Αν διατηρεί τις αισθήσεις του : Κλήση Ιατρικής Βοήθειας. Β. Αν δεν έχει τις αισθήσεις του ή τις διατηρεί αλλά αναπνέει με δυσκολία : Άμεση κλήση Ιατρικής Βοήθειας. Παροχή οξυγόνου, έλεγχος αναπνοής και παλμών. Αν κριθεί αναγκαίο, εξωτερικές καρδιακές μαλάξεις. Γ. Αν δεν αναπνέει : Τεχνητή αναπνοή. Άμεση κλήση Ιατρικής Βοήθειας. Εφόσον η αναπνοή επανέλθει, παροχή οξυγόνου, έλεγχος αναπνοής και παλμών. Αν κριθεί αναγκαίο, εξωτερικές καρδιακές μαλάξεις. ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ Σε σοβαρές περιπτώσεις επαφής με το δέρμα, ίσως χρειασθεί χειρουργική επέμβαση και ειδική θεραπεία για μείωση της βλάβης στους ιστούς και τη λειτουργία των νεύρων. Απαιτείται ειδική εξέταση για εκτίμηση της έκτασης της βλάβης. Να ΜΗ χρησιμοποιούνται τοπικά αναισθητικά ή βρεγμένα χλιαρά επιθέματα. Παρατεταμένη έκθεση σε υψηλές συγκεντρώσεις υδροθείου, πιθανόν αργότερα να οδηγήσει σε χημική πνευμονίτιδα ή/ και πνευμονικό οίδημα. Για το λόγο αυτό, συνιστάται παραμονή στο νοσοκομείο. ----------------------------------- Σύμφωνα με τα Παραρτήματα ΙΙ και ΙΙΙ της Απόφασης ΑΧΣ 41/2002, ΦΕΚ 755Β/2002 σελίδα 2 από 7
5. ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ Τα πλέον αποτελεσματικά μέσα πυρόσβεσης είναι ξηρή σκόνη, αφρός ή διοξείδιο του άνθρακα. Χρήση νερού ΜΟΝΟ για ψύξη των δεξαμενών και των δοχείων που εκτίθενται στη φωτιά. Οι διάδρομοι διαφυγής, πρέπει να είναι ελεύθεροι. Μεγάλης έκτασης φωτιές αντιμετωπίζονται από κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό. 6. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΥΧΑΙΑΣ ΕΚΛΥΣΗΣ ΔΙΑΡΡΟΗ ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ Απομόνωση της διαρροής. Εκκένωση της περιοχής από τα άτομα που δεν εμπλέκονται στην αντιμετώπιση του περιστατικού. Ο ηλεκτρικός εξοπλισμός μη αντιεκρηκτικού τύπου πρέπει να σταματήσει να λειτουργεί. Απορρόφηση της ποσότητας μαζούτ εφοδιασμού πλοίων RME380 που διέρρευσε, σε άμμο ή άλλο αδρανές υλικό, προσεκτική μεταφορά του σε ειδικά δοχεία, έκπλυση με νερό. ΠΡΟΣΟΧΗ! Τα λιμνάσματα κάνουν τις επιφάνειες ολισθηρές. Να αποφεύγεται η έκπλυση προς συστήματα αποχέτευσης και αγωγούς νερού. Σε περίπτωση διαρροής ή λιμνάσματος χωρίς φωτιά, εάν υπάρχει πιθανότητα έκλυσης ατμών (σε περίπτωση υψηλών θερμοκρασιών), χρήση νερού υπό μορφή σπρέυ για διασκόρπισή τους και προστασία του προσωπικού που προσπαθεί να σταματήσει τη διαρροή. Σε περίπτωση διαρροής μεγάλης έκτασης, ενημέρωση των γύρω κατοίκων που εκτιμάται ότι κινδυνεύουν περισσότερο. Ειδοποίηση των τοπικών αρχών σε περίπτωση ανάμιξης του προϊόντος με το έδαφος, το νερό ή τη βλάστηση. ΔΙΑΡΡΟΗ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ Η διαρροή στη θάλασσα από πλοίο, αντιμετωπίζεται σύμφωνα με το Παράρτημα του Πρωτοκόλλου 1978 της Διεθνούς Σύμβασης 1973 «Πρόληψη της ρύπανσης της θάλασσας από πλοία» (MARPOL 73/78) και τις τροποποιήσεις του. Η διαρρέουσα ποσότητα προϊόντος, περιορίζεται με χρήση πλωτών φραγμάτων και απομακρύνεται με ξάφρισμα ή κατάλληλα απορροφητικά υλικά. Ενημέρωση του λιμενικού, των πλησιέστερων λιμανιών, των τοπικών αρχών και της ιδιοκτησίας του πλοίου για το συμβάν. 7. ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ Θερμοκρασία αποθήκευσης/ παράδοσης, ο C : 55-70 Παραγωγή και διακίνηση του μαζούτ εφοδιασμού πλοίων RME380 μέσω κλειστών συστημάτων, προς αποφυγή κινδύνου για την υγεία και το περιβάλλον. Κατά την ανάμιξη, τα ασφαλτένια που είναι πολικές αρωματικές ενώσεις με μεγάλο μοριακό βάρος (2000-5000), πρέπει να διατηρούνται αιωρούμενα στο εύρος των θερμοκρασιών αποθήκευσης. Ο σχεδιασμός, η κατασκευή και η συντήρηση των αποθηκευτικών χώρων, πρέπει να ακολουθούν τους Διεθνείς Κώδικες και τη σχετική Νομοθεσία. Οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης πρέπει να είναι μονωμένες και να βρίσκονται σε χώρο με καλό αερισμό, μακριά από οξειδωτικά μέσα, πηγές θερμότητας ή οποιαδήποτε άλλη πηγή ανάφλεξης. Απαραίτητη η σωστή σήμανση και η διατήρηση των δοχείων αποθήκευσης κλειστών, μακριά από παιδιά. Κατά το σχεδιασμό εγκαταστάσεων αποθήκευσης μαζούτ, είναι σημαντικό τα συστήματα θέρμανσης να τοποθετούνται κάτω από το επίπεδο της γραμμής απορροής ώστε κατά τη διάρκεια λειτουργίας τους υπό κανονικές συνθήκες να μη βρεθούν ακάλυπτα από το προϊόν προς αποφυγή κινδύνου έκρηξης / φωτιάς, λόγω επαφής του με υπέρθερμες επιφάνειες. Απαραίτητη η γείωση των συστημάτων αποθήκευσης, μεταφοράς και δειγματοληψίας για αποφυγή δημιουργίας σπινθήρα από συσσώρευση ηλεκτροστατικών φορτίων. Το άνω τμήμα των δεξαμενών αποθήκευσης μαζούτ εφοδιασμού πλοίων RME380, θεωρείται «εν δυνάμει» εύφλεκτο, λόγω πιθανότητας δημιουργίας ατμών ελαφρύτερων υδρογοναθράκων. Επιβλαβείς συγκεντρώσεις υδροθείου μπορεί να δημιουργηθούν και συσσωρευθούν στο άνω τμήμα των αποθηκευτικών δεξαμενών και εντός του εξοπλισμού μεταφοράς. Απαραίτητη η λήψη κατάλληλων μέτρων (παραμονή σε σημείο αντίθετο της φοράς του ανέμου, καλός αερισμός, χρήση αναπνευστικής προστασίας, συνεχείς μετρήσεις στον αέρα), προς ελαχιστοποίηση της έκθεσης. Όταν υπάρχει πιθανότητα δημιουργίας ομίχλης μαζούτ υψηλής συγκέντρωσης και δεν είναι δυνατό να γίνουν τροποποιήσεις, απαιτείται η εγκατάσταση συστημάτων γενικού / τοπικού αερισμού αντιεκρηκτικού τύπου για διατήρηση των συγκεντρώσεων σε αποδεκτά επίπεδα. Οι χώροι όπου ευρίσκονται αποθηκευμένες μεγάλες ποσότητες μαζούτ εφοδιασμού πλοίων RME380, πρέπει να διαθέτουν ειδικά συστήματα πυρόσβεσης και Σχέδια Έκτακτης Ανάγκης σύμφωνα με τη σχετική Νομοθεσία. 8. ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΣΤΟ ΠΡΟΪΟΝ / ΑΤΟΜΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ 8.1. ΟΡΙΑΚΕΣ ΤΙΜΕΣ ΕΚΘΕΣΗΣ Δεν έχουν θεσπισθεί ανώτατες οριακές τιμές έκθεσης. Ωστόσο, πρέπει η έκθεση στο προϊόν να διατηρείται στο ελάχιστο. Ένα από τα συστατικά των ατμών του μαζούτ που συσσωρεύεται κυρίως στο άνω τμήμα των δεξαμενών είναι το υδρόθειο. ΠΔ 90/99, ΦΕΚ 94Α/13.5.99 Οριακή τιμή 8ωρης έκθεσης 10 ppm Ανώτατη οριακή τιμή έκθεσης 15 ppm ΠΔ 90/99, ΦΕΚ 94Α/13.5.99 για ναφθαλίνιο : Οριακή τιμή 8ωρης έκθεσης 10 ppm για βενζο[a]πυρένιο : Οριακή τιμή 8ωρης έκθεσης 0.005 mg/m 3 σελίδα 3 από 7
8.2 ΕΛΕΓΧΟΙ ΕΚΘΕΣΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΕΚΘΕΣΗ Στις συνήθεις συνθήκες είναι απίθανο να υπάρξει επικίνδυνη έκθεση σε ατμούς / ομίχλη μαζούτ εφοδιασμού πλοίων RME380, λόγω της χαμηλής πτητικότητάς του. Υψηλές συγκεντρώσεις μπορεί να δημιουργηθούν μόνο σε περίπτωση αυξημένης θερμοκρασίας. Αποφυγή κατάποσης, επαφής με τα μάτια, το δέρμα καθώς και εισπνοής ατμών / ομίχλης μαζούτ. Η πιο επικίνδυνη οδός έκθεσης, θεωρείται η παρατεταμένη επαφή με το δέρμα. Πιθανότητα επαγγελματικής έκθεσης : Κυρίως λόγω άστοχων χειρισμών κατά τη διάρκεια εργασιών παραγωγής, διακίνησης, επιθεώρησης, συντήρησης, κατά τη λήψη και ανάλυση δειγμάτων του προϊόντος, καθώς και κατά τη φόρτωση, τη μεταφορά του και την τροφοδοσία πλοίων. Η έκθεση μπορεί να μειωθεί σημαντικά με κατάλληλα μέτρα ελέγχου ανάλογα με την περίπτωση (όπως θέσπιση διαδικασιών, αερισμός, χρήση μέσων ατομικής προστασίας). Πιθανότητα έκθεσης καταναλωτή : Η έκθεση θεωρείται περιστασιακή και μπορεί να μειωθεί με φυσικό αερισμό και χρήση αδιαπέραστων γαντιών. Πιθανότητα έμμεσης έκθεσης του κοινού : Κατόπιν εκτεταμένης διαρροής και μεταφοράς στην τροφική αλυσίδα λόγω πιθανής βιοσυσσώρευσης συστατικών του (συμπεριλαμβανομένων και των πολυπυρηνικών αρωματικών υδρογονανθράκων), με υψηλό *Κow. 8.2.1 ΕΛΕΓΧΟΙ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΤΟΝ ΧΩΡΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ο καθαρισμός, η επιθεώρηση και η συντήρηση των δεξαμενών αποθήκευσης μαζούτ, απαιτούν ειδικές διαδικασίες και προφυλάξεις όπως : έκδοση σχετικών αδειών εργασίας, άδειασμα δεξαμενών από αέρια (gas freeing), χρήση ζωνών ασφαλείας και ατομικών αναπνευστικών συσκευών αέρα, καθώς και έλεγχο των συγκεντρώσεων υδροθείου, διαθέσιμου οξυγόνου και οργανικών αερίων. ΔΕΝ επιτρέπεται η είσοδος σε κλειστούς χώρους όταν η συγκέντρωση του υδροθείου είναι >10 ppm, του διαθέσιμου οξυγόνου <20% κ.ό. και των αερίων >1% του Κατώτερου Ορίου Εκρηκτικότητας. Πάντοτε να υπάρχουν σε επιφυλακή άτομα έξω από τη δεξαμενή με επάρκεια ειδών ατομικής προστασίας. Ο σχεδιασμός των μεθόδων εργασίας και των οργανωτικών μέτρων, να είναι σύμφωνος με το άρθρο 5 του ΠΔ 338/2001 о Απαραίτητη η τήρηση κανόνων ατομικής υγιεινής και η επίβλεψη της υγείας σύμφωνα με το άρθρο 10 του ΠΔ 338/2001 о ΜΕΣΑ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ (σύμφωνα με την Οδηγία 89/686/ΕΟΚ και τις τροποποιήσεις της). Όταν υπάρχει περίπτωση επαφής με το δέρμα, επιβάλλεται η χρήση αδιαπέραστων γαντιών νιτριλίου ή νεοπρενίου (ΕΝ374, 388, 407, 420), κατάλληλου προστατευτικού ρουχισμού (ΕΝ340, 465, 466, 467) και υποδημάτων ασφαλείας (ΕΝ345, 346). Χρήση γυαλιών (goggles) ή προσωπίδων (face shields) για την προστασία των ματιών (ΕΝ166, CR 13464). Σε περιπτώσεις μικροδιαρροών και εφόσον δεν έχει διαπιστωθεί κίνδυνος παρουσίας υδροθείου, χρήση μασκών πλήρους προσώπου με φίλτρα για υδρογονάνθρακες (ΕΝ136 και 141 αντίστοιχα). Κατά τις εργασίες καθαρισμού και ελέγχου εξοπλισμού και κλειστών χώρων, καθώς και σε περιστατικά διαρροής μεγάλης έκτασης, χρήση αυτόνομων αναπνευστικών συσκευών αέρα (ΕΝ137) και πλήρους ενδυμασίας (αδιαπέραστη στολή, μπότες, γάντια). Σε περίπτωση αντιμετώπισης φωτιάς μεγάλης έκτασης, απαραίτητη η χρήση πυράντοχων στολών (ΕΝ469, 1486) και αυτόνομων αναπνευστικών συσκευών αέρα (ΕΝ137). ΠΡΟΣΟΧΗ! Ο προστατευτικός ρουχισμός πρέπει να πλένεται καλά μετά από κάθε χρήση εάν έλθει σε επαφή με το προϊόν. Να ΜΗ χρησιμοποιηθεί βενζίνη ή φωτιστικό πετρέλαιο για την απομάκρυνση μαζούτ από το δέρμα ή τα ρούχα. Τα υποδήματα που έχουν εμποτισθεί με το προϊόν πρέπει να πετώνται. Κίνδυνος εγκαυμάτων κατά την επαφή με σωληνώσεις που τυχόν δεν έχουν μόνωση. 8.2.2 ΕΛΕΓΧΟΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ Με δεδομένη τη χαμηλή πτητικότητα του προϊόντος, η κύρια οδός απελευθέρωσής του στο περιβάλλον είναι μέσω πιθανής διαρροής μεγάλης ποσότητας από πλοίο (βλ. 6) ή από σωληνώσεις και αποθηκευτικές δεξαμενές. Από τη διαρρέουσα ποσότητα που καταλήγει στους υδάτινους αποδέκτες και το έδαφος, τα ελαφρύτερα και πτητικότερα συστατικά εξατμίζονται. Οι εκπομπές κατά την παραγωγική διαδικασία είναι χαμηλές και οι συγκεντρώσεις τους στην περιοχή των διυλιστηρίων, θεωρούνται ασήμαντες. Η αμελητέα διαλυτότητα των υδρογονανθράκων του προϊόντος στο νερό και οι υψηλές τιμές *Κow, έχουν σαν αποτέλεσμα στις περισσότερες μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων, τα συστατικά αυτά να περιέχονται στη λάσπη. Σημαντικός έλεγχος των απωλειών προς το περιβάλλον, γίνεται μέσω των Οδηγιών 96/61/ΕΚ (1) και 2001/80/ΕΚ (2) και του Πρωτοκόλλου του 1997 που τροποποιεί τη Διεθνή Σύμβαση για την πρόληψη ρύπανσης από πλοία (MARPOL 73/78) (3). ---------------------------------------- *Κow : Συντελεστής Κατανομής Οκτανόλης / Νερού. о ΠΔ 338/2001 : «Προστασία της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων κατά την εργασία από κινδύνους οφειλόμενους σε χημικούς παράγοντες», ΦΕΚ 229Α/2001 (1) 96/61/ΕΚ, «Ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχος της ρύπανσης», L257/1996 (2) 2001/80/EK, «Περιορισμός εκπομπών στην ατμόσφαιρα ορισμένων ρύπων», L309/2001 (3) Κύρωση με το Ν3104, ΦΕΚ 28Α/2003 σελίδα 4 από 7
9. ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΙ ΧΗΜΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ Σκουρόχρωμο παχύρρευστο υγρό, κολλοειδούς μορφής, με βαριά χαρακτηριστική οσμή. Ιξώδες* στους 50 ο C, cst : μεγ. 181-380 Πυκνότητα* στους 15 ο C,Κg/m 3 : μεγ. 991 Σημείο ροής*, ο C : μεγ. 30 Σημείο ανάφλεξης*, ο C : ελαχ. 66 Θερμοκρασία αυτανάφλεξης, ο C : 220-300 Κατώτερο Όριο Εκρηκτικότητας (LEL), % κ.ο. : 1 Ανώτερο Όριο Εκρηκτικότητας (UEL), % κ.ο. : 6 10. ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΙΜΟΤΗΤΑ Θερμική σταθερότητα : Σταθερό. Συνθήκες που πρέπει να αποφεύγονται : Πηγές θερμότητας, πολύ υψηλές θερμοκρασίες, γυμνές φλόγες και άλλες πηγές ανάφλεξης. Υλικά που πρέπει να αποφεύγονται : Ισχυρά οξειδωτικά μέσα, αλογόνα, ισχυρά οξέα, αλκάλια. Επικίνδυνα προϊόντα αποσύνθεσης : Δεν αποσυντίθεται σε θερμοκρασία περιβάλλοντος. Επικίνδυνα προϊόντα θερμικής διάσπασης : Μονοξείδιο και διοξείδιο του άνθρακα, οξείδια του αζώτου, υδρόθειο, διοξείδιο του θείου, άκαυστοι υδρογονάνθρακες, πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες, σωματίδια. Η στάχτη από την καύση του μαζούτ, περιέχει οξείδια βαρέων μετάλλων. 11. ΤΟΞΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Για την άμεση τοξικότητα του μαζούτ εφοδιασμού πλοίων RME380, αναφέρονται ενδεικτικά οι τιμές : LD (1) 50 (κατάποση, αρουραίοι) > 5 g/κg LD (1) 50 (δέρμα, κουνέλια) > 2 g/κg Από τα διαθέσιμα στοιχεία ερευνών, προκύπτει ότι ορισμένοι από τους πολυκυκλικούς αρωματικούς υδρογονάνθρακες που είναι συστατικά του μαζούτ εφοδιασμού πλοίων RME380, έχουν καρκινογόνο δράση στα ζώα που όμως δεν έχει επιβεβαιωθεί στον άνθρωπο. Δεν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις για πιθανή μεταλλαξιογόνο δράση. ΔΕΡΜΑ Παρατεταμένη ή / και επαναλαμβανόμενη επαφή με το δέρμα (άμεση ή έμμεση μέσω ρουχισμού εμποτισμένου με μαζούτ) όταν δεν τηρούνται οι κανόνες ατομικής υγιεινής, είναι δυνατό να προκαλέσει ερεθισμό και ακολούθως δερματίτιδα. Σε σοβαρές περιπτώσεις, η επαναλαμβανόμενη έκθεση πιθανόν να επιφέρει μόνιμη δερματοπάθεια, που μπορεί να εξελιχθεί σε καρκίνο του δέρματος, λόγω της παρουσίας πολυκυκλικών αρωματικών υδρογονανθράκων. ΜΑΤΙΑ Κατά την επαφή των ματιών με σταγονίδια υγρού ή κατά την έκθεση σε ομίχλη υψηλής συγκέντρωσης, επέρχεται ερεθισμός και έγκαυμα σε περίπτωση αυξημένης θερμοκρασίας του προϊόντος. ΕΙΣΠΝΟΗ Σε συνήθη θερμοκρασία δεν υπάρχει κίνδυνος για την εισπνοή, λόγω της χαμηλής πτητικότητας του προϊόντος. Ατμοί μαζούτ εφοδιασμού πλοίων RME380, εκλύονται στις αυξημένες θερμοκρασίες αποθήκευσης του προϊόντος. Σε συνθήκες ανεπαρκούς αερισμού και υψηλών θερμοκρασιών, έκθεση σε ομίχλη / ατμούς αυξημένης συγκέντρωσης, επιφέρει σταδιακά ερεθισμό στη μύτη και το λαιμό, πονοκέφαλο, ρίγος, σπασμούς, ναυτία και σύγχυση. Παρατεταμένη εισπνοή υψηλών συγκεντρώσεων ατμών μαζούτ, οδηγεί σε απώλεια αισθήσεων και καταστολή του νευρικού συστήματος. Κατά την αύξηση της θερμοκρασίας, εκλύεται υδρόθειο, το οποίο είναι ιδιαίτερα τοξικό. Συγκεντρώσεις υδροθείου άνω των θεσπισμένων ορίων (βλ. παράγρ. 8.1) προκαλούν πονοκέφαλο, ζάλη, ναυτία, ερεθισμό των ματιών και της ανώτερης αναπνευστικής οδού. Σε συγκεντρώσεις υδροθείου μεγαλύτερες από 500ppm παρατηρείται απώλεια αισθήσεων ενώ άνω των 1000 ppm, επέρχεται ακαριαίος θάνατος. ΠΡΟΣΟΧΗ! Η επαναλαμβανόμενη εισπνοή του υδροθείου, εξοικειώνει την όσφρηση, με αποτέλεσμα να μεγαλώνει ο κίνδυνος δηλητηρίασης σε περιπτώσεις αύξησης της συγκέντρωσής του. ΚΑΤΑΠΟΣΗ Θεωρείται απίθανη λόγω της φύσης του προϊόντος και του γεγονότος ότι διακινείται σε υψηλές θερμοκρασίες. Σε περίπτωση πάντως που συμβεί κατόπιν αστοχίας επέρχεται ερεθισμός της γαστρεντερικής οδού. Είναι δυνατό να συμβεί έμετος αλλά αυτό να ΜΗΝ επιδιώκεται. Εισρόφηση υγρού στους πνεύμονες απευθείας ή μετά από έμετο, επιφέρει βλάβη στους ιστούς των πνευμόνων, με πιθανό κίνδυνο χημικής πνευμονίτιδας (σε σοβαρές περιπτώσεις ίσως και θανατηφόρας). 12. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Το μαζούτ εφοδιασμού πλοίων RME380, ερχόμενο σε επαφή με υδάτινο αποδέκτη, δημιουργεί στρώμα υδρογονανθράκων που επιπλέει και εξαπλώνεται στην επιφάνειά του. Για τα ελαφρύτερα συστατικά, η εξάτμιση είναι η πιο πιθανή διεργασία διότι έχουν μεγαλύτερη τάση ατμών σε θερμοκρασία περιβάλλοντος. Στον αέρα, οι ατμοί των υδρογονανθράκων αντιδρούν γρήγορα με υδροξυλικές ρίζες, με χρόνο ημιζωής λιγότερο από μία ημέρα. Το υδατοδιαλυτό κλάσμα που περιέχει κυρίως αρωματικούς υδρογονάνθρακες και πολικές ενώσεις, είναι υπεύθυνο για την τοξική δράση στην υδρόβια ζωή, ενώ το εναπομένον βαρύ κλάσμα εναποτίθεται ως ίζημα. Κατά τη διάρκεια της ανωτέρω διαδικασίας, έχει παρατηρηθεί μακροχρόνια επίδραση στην υδρόβια πανίδα και τις παραθαλάσσιες ζώνες. ------------------------------- * Ισχύουσες προδιαγραφές ΑΧΣ 284/2006, ΦΕΚ 173Β/30.8.07 LD 50 (1) : Θανάσιμη δόση για το 50% των πειραματόζωων (Lethal Dose) σελίδα 5 από 7
ΔΕΛΤΙΟ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΖΟΥΤ ΕΦΟΔΙΑΣΜΟΥ ΠΛΟΙΩΝ RME 380, Ενδεικτικές τιμές οξείας υδρόβιας τοξικότητας (μέθοδος WAF = Water Accommodated Fraction) : ψάρια 96 hr, LL 50* 48 - > 1000 mg/l δαφνία 48 hr, EL 50 ** 220 - > 1000 mg/l φύκη 72 hr, IrL 50*** 30-300 mg/l Υπάρχουν ενδείξεις αργής βιοαποικοδόμησης των συστατικών του μαζούτ (11% σε 28 ημέρες ). Η σχετιζόμενη με τη δομή τους τάση αυξητικής δυσκολίας βιοαποικοδόμησης, είναι : 1)n-αλκάνια 2)ισοαλκάνια 3)αλκένια 4) μονοαρωματικά αλκυλοβενζόλια 5)πολυαρωματικές ενώσεις 6)κυκλοαλκάνια μεγάλου μοριακού βάρους. Οι τιμές logkow, που κυμαίνονται μεταξύ 2.7 έως >6, δηλώνουν την τάση βιοσυσσώρευσης αλλά στην πράξη οι μεταβολικές διεργασίες μπορεί να την εμποδίσουν. Σε περίπτωση ελευθέρωσης στο έδαφος μικρών ποσοτήτων μαζούτ, η κύρια φυσική διεργασία είναι η απορρόφηση από τα ανώτερα αερόβια στρώματα και η αποικοδόμηση των συστατικών του παρουσία οξυγόνου. Σε περίπτωση ρύπανσης του εδάφους με μεγάλες ποσότητες μαζούτ, ένα σημαντικό ποσοστό θα εισχωρήσει στα αναερόβια στρώματα του εδάφους όπου οι ρυθμοί αποικοδόμησης είναι μηδενικοί με πιθανότητα εισόδου σε υδροφόρους υπόγειους ορίζοντες. 13. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΘΕΣΗ (ΕΞΑΛΕΙΨΗ) Εάν υπάρξει ανάγκη διάθεσης / εξάλειψης του προϊόντος (π.χ. μετά από λίμνασμα ή καθαρισμό δεξαμενής) αυτή θα γίνει με καύση, σύμφωνα με τη σχετική Νομοθεσία και την έγκριση των τοπικών αρχών, μέσω αδειοδοτημένου εργολάβου διαχείρισης αποβλήτων. Να μην απορρίπτεται σε υπονόμους. Τα υλικά που έχουν μολυνθεί πολύ, πρέπει να αποτεφρώνονται. Η τέφρα που προέρχεται από την καύση, χαρακτηρίζεται ως επικίνδυνο απόβλητο. Σε περιπτώσεις θαλάσσιας ρύπανσης, το προϊόν συλλέγεται και διατίθεται στο έδαφος, σύμφωνα με την ισχύουσα Νομοθεσία. 14. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ Συνήθη Μέσα Μεταφοράς : Βυτιοφόρα οχήματα, τραίνα, δεξαμενόπλοια Θερμοκρασία Μεταφοράς, ο C : 55-70 Οδική / Σιδηροδρομική Μεταφορά : ADR/RID (1) 2007, ΠΔ 104/99 (2) και τροποποιήσεις αυτού (ΦΕΚ 509Β/2000, 1232Β/2001 και 1303Β/2004), Οδηγίες 94/55/ΕΚ (2) και 96/49/ΕΚ (3) και τροποποιήσεις αυτών : Δεν ταξινομείται για τις οδικές και σιδηροδρομικές μεταφορές. Θαλάσσια Μεταφορά : ΠΔ405/96 (4) (άρθρο 3 (5) ) Κλάση : 3.3 Αριθμός Συσκευασίας: ΙΙΙ 15. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ Οδηγίες Ασφαλούς Χρήσης S45 Σε περίπτωση ατυχήματος ή αν αισθανθείτε αδιαθεσία, ζητήστε αμέσως ιατρική συμβουλή (δείξτε την ετικέτα αν είναι δυνατόν) S53 Αποφεύγετε την έκθεση εφοδιαστείτε με τις ειδικές οδηγίες πριν από τη χρήση S61 Αποφύγετε τη ελευθέρωσή του στο περιβάλλον. Αναφερθείτε σε ειδικές οδηγίες/ Δελτίο Δεδομένων Ασφαλείας ---------------------------------------- * LL 50 : Θανατηφόρο φορτίο για το 50% του πληθυσμού ** EL 50 : Φορτίο που προκαλεί επιπτώσεις στο 50% του πληθυσμού *** IrL 50 : Φορτίο που εμποδίζει κατά 50% το ρυθμό ανάπτυξης Kow : Συντελεστής Κατανομής Οκτανόλης / Νερού : Walker, J.D. et al (1976) (1) ADR : Ευρωπαϊκή Συμφωνία για τις Διεθνείς Οδικές Μεταφορές Επικίνδυνων Εμπορευμάτων RID : Κανονισμοί για τη Διεθνή Σιδηροδρομική Μεταφορά Επικίνδυνων Εμπορευμάτων (2) ΠΔ 104/99, ΦΕΚ 113Α/99 «Προσαρμογή της Ελληνικής Νομοθεσίας προς τις διατάξεις της Οδηγίας 94/55/ΕΚ της 21ης /11/1994 για την προσέγγιση των νομοθεσιών των Κρατών Μελών, σχετικά με τις οδικές μεταφορές επικίνδυνων εμπορευμάτων, L 319» (3) Οδηγία 96/49/ΕΚ του Συμβουλίου της 23ης Ιουλίου 1996 για την προσέγγιση των νομοθεσιών των Κρατών Μελών, σχετικά με τις σιδηροδρομικές μεταφορές επικίνδυνων εμπορευμάτων, L 235/1996 (4) ΠΔ 405/96, ΦΕΚ 272Α/96 «Κανονισμός φόρτωσης, εκφόρτωσης, διακίνησης και παραμονής επικίνδυνων υλικών σε λιμένες και μεταφορά αυτών δια θαλάσσης» (5) «Κατ εξαίρεση και ανεξάρτητα από το σημείο ανάφλεξής τους, στην υποκλάση 3.3 υπάγονται και τα πετρέλαια τύπου ΜΑΖΟΥΤ» Παράρτημα ΙV, Απόφαση ΑΧΣ 41/2002, ΦΕΚ 755Β/2002 σελίδα 6 από 7
ΔΕΛΤΙΟ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΖΟΥΤ ΕΦΟΔΙΑΣΜΟΥ ΠΛΟΙΩΝ RME 380, 16. ΑΛΛΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 16.1 Πλήρες κείμενο των φράσεων R* που αναφέρονται στα σημεία 2 και 3 του παρόντος Δελτίου Δεδομένων Ασφαλείας : R22 Επιβλαβές όταν εισπνέεται (ναφθαλίνιο) R40 Ύποπτο καρκινογένεσης (ναφθαλίνιο) R45 Μπορεί να προκαλέσει καρκίνο (βενζο[a]πυρένιο, βενζο[e]πυρένιο, βενζο[a]ανθρακένιο, διβενζο[a,h]ανθρακένιο, προϊόν) R46 Μπορεί να προκαλέσει κληρονομικές γενετικές βλάβες (βενζο[a]πυρένιο) R50/53 Πολύ τοξικό για τους υδρόβιους οργανισμούς, μπορεί να προκαλέσει μακροχρόνιες δυσμενείς επιπτώσεις στο υδάτινο περιβάλλον (ναφθαλίνιο, βενζο[a]πυρένιο, βενζο[e]πυρένιο, βενζο[a]ανθρακένιο, διβενζο[a,h]ανθρακένιο) R52/53 Επιβλαβές για τους υδρόβιους οργανισμούς, μπορεί να προκαλέσει μακροχρόνιες δυσμενείς επιπτώσεις στο υδάτινο περιβάλλον (προϊόν) R60/61 Μπορεί να εξασθενίσει τη γονιμότητα και να βλάψει το έμβρυο κατά τη διάρκεια της κύησης (βενζο[a]πυρένιο) R66 Παρατεταμένη έκθεση μπορεί να προκαλέσει ξηρότητα δέρματος ή σκάσιμο (προϊόν) 16.2 Συνιστώμενοι περιορισμοί χρήσης Να χρησιμοποιείται αποκλειστικά ως καύσιμο ειδικών προδιαγραφών για τα πλοία. 16.3 Οδηγίες για την εκπαίδευση Οι πληροφορίες του παρόντος Δελτίου Δεδομένων Ασφαλείας, μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως εκπαιδευτικό υλικό. 16.4 Βασικές πηγές για τη σύνταξη του παρόντος δελτίου Σύμφωνα με την ισχύουσα Νομοθεσία που αναφέρεται στις ανωτέρω αποφάσεις καθώς και πληροφοριακό υλικό από Διεθνείς Οργανισμούς, σχετικά με τις τελευταίες εξελίξεις, που είναι στη διάθεση κάθε ενδιαφερόμενου.θα αναθεωρηθεί στο προσεχές μέλλον σύμφωνα με τις απαιτήσεις του Κανονισμού 1907/2006, L396 του Ευρωπαικού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου Σημείωση Οι παραπάνω πληροφορίες και συστάσεις αφορούν μόνο το συγκεκριμένο υλικό, όπως προσδιορίζεται πιο πάνω και μπορεί να μην ισχύουν για το ίδιο υλικό αν χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με οποιοδήποτε άλλο υλικό ή σε οποιαδήποτε διεργασία. Είναι ακριβείς και αξιόπιστες σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή της η Ελληνικά Πετρέλαια Α.Ε., μέχρι την παραπάνω ημερομηνία. Ωστόσο η ΕΛ.ΠΕ Α.Ε. δεν μπορεί να εγγυηθεί την ακρίβεια και αξιοπιστία τους και δεν αναλαμβάνει την ευθύνη για απώλειες ή ζημιές που ενδέχεται να προκύψουν από τη χρήση του παραπάνω υλικού. Οι παραπάνω πληροφορίες και συστάσεις παρέχονται στο χρήστη /καταναλωτή για να τις έχει υπόψη του ώστε αυτός να υπολογίσει και να κρίνει αν ικανοποιείται από την καταλληλότητα και πληρότητα των πληροφοριών και συστάσεων για την συγκεκριμένη χρήση του υλικού. ----------------------------------------- * Παράρτημα ΙΙΙ, Απόφαση ΑΧΣ 41/2002, ΦΕK 755Β/2002 σελίδα 7 από 7