1. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ 1.1 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ CAS : 86290-81-5 ΑΡΙΘΜΟΣ EINECS : 289-220-8 ΧΡΗΣΗ : Ως καύσιμο σε κινητήρες εσωτερικής καύσης, που λειτουργούν με σύστημα επιβαλλόμενης ανάφλεξης και είναι σχεδιασμένοι για αμόλυβδο καύσιμο υψηλών οκτανίων. 1.2 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ : Ελληνικά Πετρέλαια ΑΕ, 17 ο χιλ. Εθνικής οδού Αθηνών-Κορίνθου 193 00 Ασπρόπυργος. Τηλέφωνα επείγουσας ανάγκης : 210 5533000, 210 5539000. Υπεύθυνος για τη διάθεση του προϊόντος στην αγορά: Δ/ντής Πωλήσεων Πετρελαιοειδών,τηλ 2105593041 Ηλεκτρονική διεύθυνση συντάκτη του παρόντος Δελτίου : ckotsiki@helpe.gr 2. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ Εξαιρετικά εύφλεκτο υγρό, μπορεί να αναφλεγεί σε συνήθεις συνθήκες θερμοκρασίας. Κίνδυνος άμεσου σχηματισμού εκρηκτικού μίγματος των ατμών με τον αέρα. Επικίνδυνες συγκεντρώσεις ατμών μπορεί να συσσωρευθούν σε μη καλά αεριζόμενους χώρους. Οι ατμοί, ως βαρύτεροι του αέρα, επικάθονται στο έδαφος, εκτείνονται σε μεγάλη απόσταση ανάλογα με την διεύθυνση του ανέμου, με μεγάλη πιθανότητα να συναντήσουν πηγή ανάφλεξης. Κίνδυνος συσσώρευσης ηλεκτροστατικών φορτίων στο υγρό, τα οποία μπορεί να προκαλέσουν εμπρηστική ηλεκτρική εκκένωση. ΥΓΕΙΑ Η αμόλυβδη βενζίνη, περιέχει τοξικά συστατικά και πρόσθετα σε επίπεδα τα οποία υπό συνθήκες καλής χρήσης και πρακτικής, θεωρείται ότι δεν προκαλούν βλάβη στην υγεία. Λόγω της υψηλής πτητικότητας της αμόλυβδης βενζίνης, όταν δεν λαμβάνονται κατάλληλες προφυλάξεις ή δεν γίνονται σωστοί χειρισμοί, οι ατμοί της μπορεί να προκαλέσουν ερεθισμό στα μάτια, τη μύτη, το λαιμό ενώ σε ακραίες περιπτώσεις νάρκωση ή ακόμη και θάνατο. Παρουσία του βενζολίου ως συστατικό της αμόλυβδης βενζίνης, θεωρείται επιβλαβής σε συγκεντρώσεις > 0.1% m/m. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ρύπανση υδάτινου αποδέκτη με αμόλυβδη βενζίνη, μπορεί να προκαλέσει θνησιμότητα σε υδρόβιους οργανισμούς. Ρύπανση του εδάφους με μεγάλες ποσότητες αμόλυβδης βενζίνης, πιθανόν να προκαλέσει διείσδυση του προϊόντος σε υδροφόρους υπόγειους ορίζοντες. 3. ΣΥΣΤΑΣΗ/ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ Μίγμα παραφινικών, ολεφινικών, ναφθενικών και αρωματικών υδρογονανθράκων με 4 έως 12 άτομα άνθρακα στο μόριό τους. Περιέχει σε χαμηλές συγκεντρώσεις πρόσθετα συστατικά υψηλών οκτανίων όπως οξυγονούχες οργανικές ενώσεις (τριτοταγής βουτυλο-μεθυλαιθέρας ΜΤΒΕ, τριτοταγής αμυλο-μεθυλαιθέρας-ταμε). Ιχνηθέτης : κινιζαρίνη 3mg/l. ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΣΥΣΤΑΤΙΚΩΝ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΟΔΗΓΙΑ 67/548/ΕΟΚ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ βενζόλιο Αρ.CAS 71-43-2 Ενδείξεις Κινδύνου : F Πολύ εύφλεκτο, Καρκινογόνο Κατηγορίας 1, T Τοξικό Φύση των ειδικών κινδύνων : R11, R45, R48/23/24/25 n- εξάνιο Aρ.CAS 110-54-3 Ενδείξεις Κινδύνου : F Πολύ εύφλεκτο, Τοξικό στην αναπαραγωγή Κατηγορίας 3 (Repr.Cat.3), Xn Επιβλαβές, Xi Ερεθιστικό, N Επικίνδυνο για το περιβάλλον Φύση των ειδικών κινδύνων : R11, R62, R65, R48/20, R38, R67, R51/53 τολουόλιο Αρ.CAS 108-88-3 Ενδείξεις Κινδύνου : F Πολύ εύφλεκτο Τοξικό στην αναπαραγωγή Κατηγορίας 3 (Repr.Cat.3) Xn Επιβλαβές, Xi Ερεθιστικό Φύση των ειδικών κινδύνων : R11, R48/20, R38, R63, R65, R67 ξυλόλιο και ισομερή Aρ.CAS 1330-20-7 o-95-47-6, m-108-38-3, p-106-42-3 Ενδείξεις Κινδύνου : Xn Επιβλαβές, Xi Ερεθιστικό Φύση των ειδικών κινδύνων : R10, R20/21, R38 4. ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ Απαραίτητη η απομόνωση της περιοχής από όλες τις πιθανές πηγές ανάφλεξης. Ο χώρος όπου θα μεταφερθεί ο προσβληθείς πρέπει να είναι καλά αεριζόμενος. Ο ρουχισμός προτού αφαιρεθεί, πρέπει να βραχεί με νερό για αποφυγή κινδύνου στατικού ηλεκτρισμού. ΔΕΡΜΑ Απομάκρυνση του προσβληθέντος από την περιοχή του περιστατικού. Αφαίρεση του ρουχισμού. Προσεκτικό πλύσιμο των σημείων που ήλθαν σε επαφή με το υγρό, με κρύο νερό και σαπούνι. Αν το δέρμα είναι απλά ξηρό, προσεκτική επάλειψη με αλοιφή λανολίνης. Αν το δέρμα έχει φουσκάλες και δείχνει φλογωμένο), προσεκτικό πλύσιμο με αποστειρωμένο νερό. Αμεση κλήση Ιατρικής Βοήθειας Θεραπεία όπως στην περίπτωση θερμικού εγκαύματος. σελίδα 1 από 7
ΜΑΤΙΑ Απομάκρυνση του προσβληθέντος από την περιοχή του περιστατικού. Προσεκτικό πλύσιμο των ματιών με άφθονο τρεχούμενο νερό για 15, κρατώντας τα βλέφαρα ανοικτά. Κλήση Ιατρικής Βοήθειας Παραπομπή σε οφθαλμίατρο αν ο πόνος ή ο ερεθισμός εξακολουθεί και μετά την πλύση. Να ΜΗΝ χορηγηθεί κολλύριο ή άλλο υγρό χωρίς ιατρική έγκριση. ΚΑΤΑΠΟΣΗ Μεταφορά του προσβληθέντος σε περιβάλλον ήσυχο και δροσερό, με καλό αερισμό. ΠΡΟΣΟΧΗ! Να ΜΗΝ αναγκασθεί σε έμετο (κίνδυνος πνευμονικών επιπλοκών).να ΜΗΝ του δοθεί τίποτε να πιεί. Τοποθέτησή του σε ύπτια θέση με τα πόδια ελαφρά υψωμένα. Χαλάρωμα ζώνης, κολάρου, σκέπασμα με κουβέρτα. Κλήση Ιατρικής Βοήθειας. ΕΙΣΠΝΟΗ Μεταφορά του προσβληθέντος σε περιβάλλον ήσυχο, δροσερό, με καλό αερισμό. Α. Αν διατηρεί τις αισθήσεις του : Tοποθέτησή του σε ύπτια θέση με τα πόδια ελαφρά υψωμένα Χαλάρωμα ζώνης, κολάρου, σκέπασμα με κουβέρτα Κλήση Ιατρικής Βοήθειας. Β. Αν δεν έχει τις αισθήσεις του ή τις διατηρεί αλλά αναπνέει με δυσκολία : Αμεση κλήση Ιατρικής Βοήθειας Τοποθέτησή του σε ύπτια θέση με τα πόδια ελαφρά υψωμένα Χαλάρωμα ζώνης, κολάρου, σκέπασμα με κουβέρτα Παροχή οξυγόνου Αν κριθεί αναγκαίο, εξωτερικές καρδιακές μαλάξεις. Γ. Αν δεν αναπνέει : Τεχνητή αναπνοή Αμεση κλήση Ιατρικής Βοήθειας Τοποθέτησή του σε ύπτια θέση με τα πόδια ελαφρά υψωμένα Χαλάρωμα ζώνης, κολάρου, σκέπασμα με κουβέρτα Εφόσον η αναπνοή επανέλθει, γίνεται παροχή οξυγόνου Αν κριθεί αναγκαίο, εξωτερικές καρδιακές μαλάξεις. 5. ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ Χρήση ξηρής σκόνης, αφρού ή διοξειδίου του άνθρακα για κατάσβεση. Απαραίτητη η χρήση νερού ΜΟΝΟ για ψύξη των δεξαμενών και των δοχείων που εκτίθενται στη φωτιά. Μεγάλης έκτασης φωτιές αντιμετωπίζονται από ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό. Οι διάδρομοι διαφυγής πρέπει να είναι ελεύθεροι. 6. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΥΧΑΙΑΣ ΕΚΛΥΣΗΣ ΔΙΑΡΡΟΗ ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ Απομόνωση της διαρροής. Εκκένωση της περιοχής από τα άτομα που δεν εμπλέκονται στην αντιμετώπιση του περιστατικού. Απορρόφηση της διαρρέουσας βενζίνης σε άμμο ή άλλο αδρανές υλικό, έκπλυση με νερό. Να αποφεύγεται η έκπλυση προς συστήματα αποχέτευσης. Σε περίπτωση διαρροής ή λιμνάσματος χωρίς φωτιά, χρήση νερού υπό μορφή σπρέϋ για διασκόρπιση των εκλυομένων ατμών και για προστασία του προσωπικού που προσπαθεί να σταματήσει τη διαρροή. Σε περίπτωση διαρροής μεγάλης έκτασης, ενημέρωση των γύρω κατοίκων που εκτιμάται ότι κινδυνεύουν περισσότερο, ανάλογα με τη διεύθυνση του ανέμου, για το ενδεχόμενο φωτιάς ή έκρηξης. Ενημέρωση των τοπικών αρχών σε περίπτωση ανάμιξης του προϊόντος με το έδαφος, το νερό ή τη βλάστηση. ΔΙΑΡΡΟΗ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ Η διαρροή στη θάλασσα από πλοίο, αντιμετωπίζεται σύμφωνα με το Παράρτημα του Πρωτοκόλλου 1978 της Διεθνούς Σύμβασης 1973 «Πρόληψη της ρύπανσης της θάλασσας από πλοία» (MARPOL 73/78) και τις τροποποιήσεις του. Απομόνωση της διαρροής από όλες τις πηγές ανάφλεξης. Ενημέρωση του λιμενικού, των πλησιέστερων λιμανιών, των τοπικών αρχών και της ιδιοκτησίας του πλοίου για το συμβάν. Η διαρροή περιορίζεται, με χρήση πλωτών φραγμάτων. σελίδα 2 από 7
7. ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ Θερμοκρασία φόρτωσης / εκφόρτωσης/ αποθήκευσης : Περιβάλλοντος Παραγωγή και διακίνηση μέσω κλειστών συστημάτων ώστε να ελαχιστοποιείται η εξάτμιση του προϊόντος που θα μπορούσε να οδηγήσει σε κίνδυνο για την υγεία και το περιβάλλον. Αποθήκευση της βενζίνης σε ειδικά σχεδιασμένα δοχεία σύμφωνα με τη σχετική Νομοθεσία, σε χώρο με καλό αερισμό, μακριά από πηγές θερμότητας ή οποιαδήποτε άλλη πηγή που μπορεί να προκαλέσει ανάφλεξη. Απαραίτητη η σωστή σήμανση και η διατήρηση των δοχείων κλειστών, μακριά από παιδιά. Απαραίτητη η γείωση των συστημάτων αποθήκευσης και μεταφοράς καθώς και ο προληπτικός έλεγχος για τυχόν διαρροές. Σε περίπτωση έκλυσης ατμών βενζίνης υψηλών συγκεντρώσεων, απαιτούνται μετρήσεις στον αέρα προκειμένου να εξασφαλισθεί η μη υπέρβαση των ανώτατων ορίων έκθεσης. Απαιτείται ακόμη καλός αερισμός και αποφυγή δημιουργίας λιμνασμάτων. Οι χώροι που ευρίσκονται αποθηκευμένες μεγάλες ποσότητες βενζίνης, πρέπει να διαθέτουν ειδική οργάνωση σε θέματα πρόληψης ατυχημάτων και περιορισμού των συνεπειών τους (συστήματα πυρόσβεσης, συστήματα διαχείρισης ασφαλείας, σχέδια έκτακτης ανάγκης), σύμφωνα με τη σχετική Νομοθεσία. 8. ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΣΤΟ ΠΡΟΪΟΝ/ΑΤΟΜΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ 8.1 ΟΡΙΑΚΕΣ ΤΙΜΕΣ ΕΚΘΕΣΗΣ American Conference of Governmental Industrial Hygienists ACGIH,2001 : TLV-TWA (όριο 8ωρης έκθεσης) 300 ppm TLV-STEL (όριο 15λεπτης έκθεσης) 500 ppm ΠΔ 127/2000, ΦΕΚ 111Α/6-4-2000 : για βενζόλιο : οριακή τιμή 8ωρης έκθεσης 1 ppm (ΔΕΡΜΑ) ΠΔ 90/99, ΦΕΚ 94Α/13-5-99 : για n-εξάνιο : οριακή τιμή 8ωρης έκθεσης 50 ppm για τολουόλιο : οριακή τιμή 8ωρης έκθεσης 100 ppm ανώτατη οριακή τιμή έκθεσης 150 ppm για ξυλόλιο : οριακή τιμή 8ωρης έκθεσης 100 ppm (ΔΕΡΜΑ) (και ισομερή) ανώτατη οριακή τιμή έκθεσης 150 ppm 8.2 ΕΛΕΓΧΟΙ ΕΚΘΕΣΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΕΚΘΕΣΗ Αποφυγή κατάποσης, επαφής με τα μάτια, το δέρμα καθώς και εισπνοής ατμών βενζίνης. Η πιο σημαντική οδός έκθεσης θεωρείται η εισπνοή. Πιθανότητα επαγγελματικής έκθεσης : Κατά τη διάρκεια των διαφόρων εργασιών στα Διυλιστήρια (παραγωγήδιακίνηση-συντήρηση), κατά τη φόρτωση και μεταφορά του προϊόντος καθώς και την τροφοδοσία οχημάτων μέσω των πρατηρίων. Απαραίτητη η διεξαγωγή μετρήσεων για τον ποσοτικό προσδιορισμό της επαγγελματικής έκθεσης, τον καθορισμό και την εκτίμηση του κινδύνου σύμφωνα με το άρθρο 4 του ΠΔ 338/2001. Οι υψηλότερες τιμές έκθεσης αντιστοιχούν σε εργασίες φόρτωσης σε τερματικές εγκαταστάσεις. Η έκθεση μπορεί να μειωθεί σημαντικά με κατάλληλα μέτρα ελέγχου ανάλογα με την περίπτωση (όπως ανάκτηση ατμών, θέσπιση διαδικασιών, αερισμός, χρήση μέσων ατομικής προστασίας). Πιθανότητα έκθεσης καταναλωτή : Κατά την τροφοδοσία και μετακίνηση των οχημάτων, την πλήρωση μικρών αποθηκευτικών δεξαμενών και βενζινοκίνητου εξοπλισμού. Πιθανότητα έμμεσης έκθεσης του κοινού : Λόγω εισπνοής ατμών βενζίνης μέσω του αέρα, μόλυνσης του νερού και συγκέντρωσης στην τροφική αλυσίδα. Πρακτικά, οι υδρογονάνθρακες που είναι συστατικά της βενζίνης, μεταβολίζονται από βακτήρια και ανώτερους οργανισμούς και σε συνδυασμό με την πτητικότητά τους, η πιθανότητα συσσώρευσης σε τρόφιμα όπως ψάρια ή λαχανικά είναι αμελητέα ακόμη και για τα συστατικά με υψηλό K ow (όπως π.χ. το οκτάνιο με logk ow = 5). 8.2.1 EΛΕΓΧΟΙ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ο καθαρισμός, η επιθεώρηση και η συντήρηση των δεξαμενών αποθήκευσης βενζίνης, απαιτούν ειδικές διαδικασίες και προφυλάξεις όπως : έκδοση σχετικών αδειών εργασίας, άδειασμα δεξαμενών από το προϊόν, χρήση ζωνών ασφαλείας και ατομικών αναπνευστικών συσκευών αέρα. Ο σχεδιασμός των μεθόδων εργασίας και των οργανωτικών μέτρων να είναι σύμφωνος με το άρθρο 5 του ΠΔ 338/2001. Απαραίτητη η τήρηση κανόνων ατομικής υγιεινής και η επίβλεψη της υγείας σύμφωνα με το άρθρο 10 του ΠΔ 338/2001.Ο βιολογικός έλεγχος εργαζομένων που εκτίθενται σε βενζίνη πρέπει να περιλαμβάνει προσδιορισμό βενζολίου στο αίμα και φαινόλης στα ούρα. ΜΕΣΑ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ (σύμφωνα με την Οδηγία 89/686/ΕΟΚ και τις τροποποιήσεις της) Οταν υπάρχει περίπτωση επαφής με το δέρμα, επιβάλλεται η χρήση αδιαπέραστων γαντιών νεοπρενίου (ΕΝ 374, 388, 407, 420) και κατάλληλου προστατευτικού ρουχισμού (ΕΝ 340, 465, 466, 467). Χρήση γυαλιών (goggles) ή προσωπίδων (face shields) για την προστασία των ματιών (ΕΝ 166, CR 13464). Χρήση μασκών πλήρους προσώπου με φίλτρα για υδρογονάνθρακες σε περιπτώσεις μικροδιαρροών (EN 136 και ΕΝ 141 αντίστοιχα). Κατά τις εργασίες καθαρισμού και ελέγχου εξοπλισμού, καθώς και σε περιστατικά διαρροής μεγάλης έκτασης, χρήση αυτόνομων αναπνευστικών συσκευών αέρα (ΕΝ 137) και πλήρους προστατευτικής ενδυμασίας (αδιαπέραστη στολή, μπότες, γάντια). ΠΔ 338/2001. «Προστασία της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων κατά την εργασία από κινδύνους οφειλόμενους σε χημικούς παράγοντες», ΦΕΚ 227Α/9-10-2001 σελίδα 3 από 7
8.2.2 ΕΛΕΓΧΟΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ Δεδομένης της υψηλής πτητικότητας του προιόντος, η κύρια οδός των πιθανών εκπομπών είναι προς τον αέρα : - στα διυλιστήρια κατά τις διαδικασίες παραγωγής, διακίνησης και επεξεργασίας αποβλήτων - κατά τη μεταφορά και αποθήκευση του προϊόντος, εκπομπές μπορεί να προκύψουν λόγω απωλειών ή περιστατικών διαρροής - απώλειες πιθανόν επίσης να είναι αποτέλεσμα διαφυγής HC, CO, NO x μέσω της εξάτμισης των οχημάτων. 9. ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΙ ΧΗΜΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ Υγρό, διαυγές, άχρωμο έως αχυρόχρωμο. Aπόσταγμα στους 70 C, v/v : από 1/10 έως 30/4, 22-50 και από 1/5 έως 30/9,20-48 Τελικό σημείο απόσταξης, C : μεγ. 210 Τάση ατμών (RVP) α. από 1/10 έως 30/4, ΚPa : 50-80 β. από 1/5 έως 30/9, ΚPa : 45-60 Πυκνότητα στους 15 C, Kg/m 3 : 720-775 Πυκνότητα ατμών ως προς τον αέρα : > 3 Διαλυτότητα στο νερό (20 C) : αδιάλυτο Σημείο ανάφλεξης, C : < -40 Θερμοκρασία αυτανάφλεξης, C : >250 Κατώτερο Όριο Εκρηκτικότητας (LEL), % κ.ό : 1.3 Ανώτερο Όριο Εκρηκτικότητας (UEL), % κ.ό : 6.0 10. ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΙΜΟΤΗΤΑ Θερμική Σταθερότητα : Σταθερό Συνθήκες που πρέπει να αποφεύγονται : Πηγές θερμότητας, γυμνές φλόγες και άλλες πηγές ανάφλεξης Υλικά που πρέπει να αποφεύγονται : Ισχυρά οξέα, αλογόνα, αλκάλια, οξειδωτικά μέσα Επικίνδυνα προϊόντα αποσύνθεσης : Δεν αποσυντίθεται σε θερμοκρασία περιβάλλοντος Επικίνδυνα προϊόντα κατά τη θερμική διάσπαση : Μονοξείδιο και διοξείδιο του άνθρακα, οξείδια του αζώτου, διοξείδιο του θείου, άκαυστοι υδρογονάνθρακες Αντοχή στην οξείδωση (λεπτά) : ελαχ. 360 Διάβρωση χάλκινου ελάσματος (3hr, 50 C) : Κλάση 1 11. ΤΟΞΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Η άμεση τοξικότητα της αμόλυβδης βενζίνης 100 RON δεν είναι ιδιαίτερα υψηλή. oral Ενδεικτικά αναφέρονται οι τιμές : LD (1) dermal 50 ~ 14000 mg/kg, LD (2) inhalation (3) 50 > 3750 mg/kg, LC 50 > 20 mg/l Δεν έχει διαπιστωθεί μεταλλαξιογόνος δράση. Ταξινομείται ως Kαρκινογόνος (Κατηγορία 2) εκτός αν η περιεκτικότητα σε βενζόλιο είναι < 0.1% m/m. ΔΕΡΜΑ Συχνή ή παρατεταμένη επαφή προκαλεί ερεθισμό, χημικό έγκαυμα και πιθανόν δερματίτιδα λόγω αφαίρεσης του προστατευτικού στρώματος λίπους του δέρματος. ΜΑΤΙΑ Επαφή του υγρού με τα μάτια ή έκθεση σε υψηλές συγκεντρώσεις ατμών αμόλυβδης βενζίνης (>500 ppm), προκαλεί ερεθισμό. ΕΙΣΠΝΟΗ Εισπνοή ατμών αμόλυβδης βενζίνης, προκαλεί ερεθισμό των βλεννογόνων του αναπνευστικού συστήματος και βήχα. Εκθεση σε υψηλές συγκεντρώσεις (>500 ppm), ακόμη και για λίγα λεπτά, προκαλεί ζάλη, πονοκέφαλο, ναυτία, ίλιγγο. Παρατεταμένη εισπνοή υψηλών συγκεντρώσεων (>1000 ppm) αμόλυβδης βενζίνης, επιφέρει καρδιακή αρρυθμία, λιποθυμία, νάρκωση ακόμη και θάνατο από ασφυξία λόγω παράλυσης του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (ΚΝΣ) από την ναρκωτική και ασφυξιογόνο δράση των ατμών της βενζίνης που έχουν τάση να εκτοπίζουν τον αέρα, μειώνοντας τη συγκέντρωση του οξυγόνου. Παρατεταμένη και επαναλαμβανόμενη έκθεση σε υψηλές συγκεντρώσεις βενζίνης, μπορεί να προκαλέσει βλάβη στο αιμοποιητικό σύστημα (λόγω παρουσίας του βενζολίου) και το περιφερειακό νευρικό σύστημα (λόγω παρουσίας του εξανίου). ΚΑΤΑΠΟΣΗ Απορροφάται αργά από την πεπτική οδό και προκαλεί διαταραχές στο γαστρεντερικό σύστημα. Είναι δυνατόν να προκαλέσει έμετο αλλά αυτό να ΜΗΝ επιδιώκεται. Εισρόφηση υγρού στους πνεύμονες (απευθείας ή μετά από έμετο), προκαλεί πνευμονικό οίδημα ή πνευμονία. 12. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Η αμόλυβδη βενζίνη, ως μίγμα πτητικών υδρογονανθράκων, ερχόμενη σε επαφή με υδάτινο αποδέκτη, στο μεγαλύτερο ποσοστό θα εξατμισθεί στον αέρα. Τα πτητικά συστατικά της, υφίστανται φωτοχημική αποσύνθεση αντιδρώντας με υδροξυλικές ρίζες, με χρόνο ημιζωής που κυμαίνεται από 6.5 ημέρες για το βενζόλιο έως 0.5 ημέρες για το n-δωδεκάνιο. Σε περιπτώσεις ρύπανσης υδάτινου αποδέκτη με μεγάλες ποσότητες αμόλυβδης βενζίνης, πιθανόν να επέλθει θνησιμότητα στους υδρόβιους οργανισμούς και μακροχρόνιες δυσμενείς επιπτώσεις στο υδάτινο περιβάλλον. ----------------------------- K ow = Συντελεστής Κατανομής Οκτανόλης/Νερού Ισχύουσες προδιαγραφές, Αποφάσεις ΑΧΣ 410B/2001,332B/2004,1149B/2005 (1) Θανάσιμη δόση για το 50% των πειραματόζωων (κατάποση) (2) Θανάσιμη δόση για το 50% των πειραματόζωων (δέρμα) (3) Θανάσιμη συγκέντρωση για το 50% των πειραματόζωων (εισπνοή) σελίδα 4 από 7
Ενδεικτικές τιμές οξείας υδρόβιας τοξικότητας (μέθοδος WAF = Water Accommodated Fraction) : ψάρια 96hr, LL 50 * 8-46 mg/l δαφνία 48hr, EL 50 ** 4.5-32 mg/l φύκη 72hr, JrL 50*** 1.1-> 50 mg/l Τα συστατικά της θεωρούνται τοξικά για την υδρόβια ζωή, αλλά λόγω της υψηλής πτητικότητάς τους, εξαφανίζονται γρήγορα από το υδάτινο περιβάλλον. Αν και η βενζίνη δεν είναι άμεσα βιοαποικοδομήσιμη, υπάρχουν ενδείξεις ότι πολλά από τα μεμονωμένα συστατικά της, βιοαποικοδομούνται γρήγορα. Από τις τιμές logkow των συστατικών της, που κυμαίνονται μεταξύ 3 έως >6, προκύπτει ότι η βενζίνη παρουσιάζει τάση βιοσυσσώρευσης αν και στην πράξη οι μεταβολικές διεργασίες μπορεί να την εμποδίσουν. Οι τιμές χρόνιας τοξικότητας NOELº κυμαίνονται από 0.1-10 mg/l. Σε περίπτωση επαφής του εδάφους με μικρές ποσότητες βενζίνης, το μεγαλύτερο ποσοστό εξατμίζεται ενώ το υπόλοιπο απορροφάται από τα ανώτερα αερόβια στρώματα του εδάφους και εκμηδενίζεται. Σε περίπτωση ρύπανσης του εδάφους με μεγάλες ποσότητες αμόλυβδης βενζίνης (λόγω χερσαίου λιμνάσματος ή υπόγειων διαρροών από δεξαμενές αποθήκευσης), ανάλογα με τη μορφολογία της περιοχής, κάποιοι υδρογονάνθρακες όπως τα αλκάνια, θα μεταφερθούν μέσω διάχυσης ατμών στην ατμόσφαιρα. Πάντως, αυτή η διαδικασία στο έδαφος είναι βραδύτερη από ότι στο υδάτινο περιβάλλον, λόγω των βραδύτερων χαρακτηριστικών της διάχυσης της βενζίνης μέσω του εδάφους. Πολλά από τα συστατικά της βενζίνης (αλειφατικά και αρωματικά), βιοαποικοδομούνται γρήγορα και η κύρια διεργασία απομάκρυνσης της βενζίνης από το έδαφος, είναι η βιοαποικοδόμηση. Μια άλλη πιθανότητα είναι η εισχώρηση συστατικών της βενζίνης στο έδαφος μέσω των βρόχινων υδάτων. Τα αλκάνια, ως πιο υδροφοβικά, απορροφώνται στο έδαφος και έχουν μικρή κινητικότητα αλλά τα μικρότερου μοριακού βάρους αρωματικά όπως βενζόλιο-τολουόλιο-ξυλόλιο, προχωρούν στον υδροφόρο ορίζοντα όπου θα γίνει η βιοαποικοδόμησή τους. Αν δεν υπάρχει διαθέσιμο οξυγόνο, η διεργασία αυτή θα περιορισθεί. Η αναερόβια βιοαποικοδόμηση του τολουολίου γίνεται μέσω μικροοργανισμών που χρησιμοποιούν νιτρικά αντί οξυγόνο. Η αναερόβια βιοαποικοδόμηση του βενζολίου είναι λιγότερο πιθανή και το βενζόλιο ως το συστατικό της βενζίνης με την υψηλότερη κινητικότητα στο έδαφος, είναι πιθανό να ανιχνευθεί στον υδροφόρο ορίζοντα. 13. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΘΕΣΗ (ΕΞΑΛΕΙΨΗ) Εάν υπάρξει ανάγκη διάθεσης/ εξάλειψης του προϊόντος (π.χ. μετά από λίμνασμα ή καθαρισμό δεξαμενής), αυτή θα γίνει με καύση, σύμφωνα πάντα με τη σχετική Νομοθεσία και την έγκριση των τοπικών αρχών. Τα υλικά που έχουν μολυνθεί πολύ, πρέπει να αποτεφρώνονται. Να μην απορρίπτεται σε υπονόμους. 14. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ Συνήθη Μέσα Μεταφοράς : Βυτιοφόρα οχήματα, τραίνα, δεξαμενόπλοια Οδική/ Σιδηροδρομική Μεταφορά : ADR/RID (1) 2003, ΠΔ 104/99 (2) και τροποποιήσεις αυτού (ΦΕΚ509Β/2000 και 1232Β/2001), Οδηγίες 94/55/ΕΚ (2) και 96/49/ΕΚ (3) και τροποποιήσεις αυτών. Κλάση : 3, Κώδικας Ταξινόμησης : F1, Ομάδα Συσκευασίας : ΙΙ, Ετικέτα : 3, Ομάδα μεταφοράς: 2 Αριθμ. αναγνώρισης κινδύνου : 33 Σύμβολο : φλόγα μαύρη ή άσπρη σε κόκκινο φόντο στο κάτω άκρο του βυτίου Ηνωμένα Εθνη : αρ. 1203 Θαλάσσια Μεταφορά : IMDG IMO (4) Code 2002 και ΠΔ 405/96 (5) και τροποποιήσεις αυτών Κλάση : 3.1, Αριθμός Συσκευασίας : Ι, ΙΙ -------------------------------------------------------- * LL 50 : Θανατηφόρο φορτίο για το 50% του πληθυσμού ** ΕL 50: Φορτίο που προκαλεί επιπτώσεις στο 50% του πληθυσμού *** JrL 50: Φορτίο που εμποδίζει κατά 50% την ανάπτυξη Κow: Συντελεστής Κατανομής Οκτανόλης/ Νερού º NOEL (No Observed Effect Level) : Επίπεδο Εκθεσης στο οποίο δεν παρατηρείται τοξική επίπτωση (1) ADR: Ευρωπαϊκή Συμφωνία για τις Διεθνείς Οδικές Μεταφορές Επικίνδυνων Εμπορευμάτων. RID: Κανονισμοί για τη Διεθνή Σιδηροδρομική Μεταφορά Επικίνδυνων Εμπορευμάτων. (2) ΠΔ104/99, ΦΕΚ113Α/4-6-99 «Προσαρμογή της Ελληνικής Νομοθεσίας προς τις διατάξεις της Οδηγίας 94/55/ΕΚ της 21 ης /11/1994 για την προσέγγιση των νομοθεσιών των Κρατών Μελών, σχετικά με τις οδικές μεταφορές επικίνδυνων εμπορευμάτων, L 319, 12-12-94». (3) Οδηγία 96/49/ΕΚ του Συμβουλίου της 23 ης Ιουλίου 1996 για την προσέγγιση των νομοθεσιών των Κρατών Μελών, σχετικά με τις σιδηροδρομικές μεταφορές επικίνδυνων εμπορευμάτων. (4) IMDG IMO Code : Διεθνής Ναυτιλιακός Κώδικας Επικίνδυνων Ειδών του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού. (5) ΠΔ 405/96, ΦΕΚ 272Α/16-12-96 «Κανονισμός φόρτωσης, εκφόρτωσης, διακίνησης και παραμονής επικίνδυνων υλικών σε λιμένες και μεταφορά αυτών δια θαλάσσης». σελίδα 5 από 7
15. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ/ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΟΔΗΓΙΑ 67/548/ΕΟΚ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ Σύμβολα και ενδείξεις κινδύνου Εξαιρετικά εύφλεκτο F + Καρκινογόνο Κατηγορίας 2 Τ* * Επιβλαβές Χn Επικίνδυνο για το Περιβάλλον Ν Φύση των ειδικών κινδύνων R12, R45*, R38, R65, R67, R51/53 Οδηγίες Ασφαλούς Χρήσης : S2 Μακρυά από παιδιά S16 Μακρυά από πηγές ανάφλεξης Απαγορεύεται το κάπνισμα S23 Να μην αναπνέετε ατμούς S24 Αποφεύγετε την επαφή με το δέρμα S45 Σε περίπτωση ατυχήματος ή αν αισθανθείτε αδιαθεσία, ζητήστε αμέσως ιατρική συμβουλή (δείξτε την ετικέτα αν είναι δυνατόν) S53 Αποφεύγετε την έκθεση εφοδιαστείτε με τις ειδικές οδηγίες πριν από τη χρήση S61 Αποφύγετε τη διάθεσή του στο περιβάλλον. Αναφερθείτε σε ειδικές οδηγίες/δελτίο Δεδομένων Ασφαλείας S62 Σε περίπτωση κατάποσης να μην προκληθεί εμετός: ζητήστε αμέσως ιατρική συμβουλή και δείξτε αυτό το δοχείο ή την ετικέτα του. 16. ΑΛΛΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Πλήρες κείμενο των φράσεων R που αναφέρονται στο παρόν Δελτίο R10 Εύφλεκτο (ξυλόλιο και ισομερή) R11 Πολύ εύφλεκτο (βενζόλιο,n-εξάνιο,τολουόλιο,) R12 Εξαιρετικά εύφλεκτο (προιόν) R38 Ερεθίζει το δέρμα (τολουόλιο, ξυλόλιο και ισομερή, προιόν) R45 Μπορεί να προκαλέσει καρκίνο (βενζόλιο, προιόν ) R62 Πιθανός κίνδυνος για εξασθένηση της γονιμότητας (n-εξάνιο) R63 Πιθανός κίνδυνος δυσμενών επιδράσεων στο έμβρυο κατά τη διάρκεια της κύησης (τολουόλιο) R65 Επιβλαβές :μπορεί να προκαλέσει βλάβη στους πνεύμονες σε περίπτωση κατάποσης (η-εξάνιο,τολουόλιο,προιόν ) R67 Η εισπνοή ατμών μπορεί να προκαλέσει υπνηλία και ζάλη (η-εξάνιο, τολουόλιο, προιόν) R48/20 Επιβλαβές:κίνδυνος σοβαρής βλάβης της υγείας ύστερα από παρατεταμένη έκθεση όταν εισπνέεται (η-εξάνιο,τολουόλιο) R20/21 Επιβλαβές όταν εισπνέεται και σε επαφή με το δέρμα (ξυλόλιο και ισομερή) R48/23/24/25Τοξικό: κίνδυνος σοβαρής βλάβης της υγείας ύστερα από παρατεταμένη έκθεση όταν εισπνέεται, σε επαφή με το δέρμα και σε περίπτωση καταπόσεως (βενζόλιο) R51/53 Τοξικό για τους υδρόβιους οργανισμούς, μπορεί να προκαλέσει μακροχρόνιες δυσμενείς επιπτώσεις στο υδάτινο περιβάλλον (η-εξάνιο, προιόν) ---------------------------- * Εάν η συγκέντρωση σε βενζόλιο είναι > 0.1% m/m Εάν η συγκέντρωση σε βενζόλιο είναι < 0.1% m/m σελίδα 6 από 7
ΔΕΛΤΙΟ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΑΜΟΛΥΒΔΗΣ ΒΕΝΖΙΝΗΣ, ΥΨΗΛΩΝ ΟΚΤΑΝΙΩΝ, ΧΑΜΗΛΟΥ ΘΕΙΟΥ, ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ 1 Η, 16.2 Συνιστώμενοι περιορισμοί χρήσης Αποφυγή χρήσης της αμόλυβδης βενζίνης υψηλών οκτανίων ως μέσο καθαρισμού ή διαλυτικό. 16.3 Οδηγίες για την εκπαίδευση Οι πληροφορίες του παρόντος Δελτίου Δεδομένων Ασφαλείας μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως εκπαιδευτικό υλικό. 16.4 Βασικές πηγές για τη σύνταξη του παρόντος δελτίου Η αναφερόμενη νομοθεσία στις ανωτέρω παραγράφους καθώς και υλικό από Διεθνείς Οργανισμούς σχετικά με τις διεθνείς εξελίξεις το οποίο είναι διαθέσιμο σε κάθε ενδιαφερόμενο. Το παρόν δελτίο, είναι σύμφωνο με τη δομή που απαιτείται από τον Κανονισμό REACH 1907/2006, L396 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και θα αναθεωρηθεί εκ νέου στο προσεχές μέλλον με την προσάρτιση των σεναρίων έκθεσης Σημείωση Οι παραπάνω πληροφορίες και συστάσεις αφορούν μόνο το συγκεκριμένο υλικό, όπως προσδιορίζεται πιο πάνω και μπορεί να μην ισχύουν για το ίδιο υλικό αν χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με οποιοδήποτε άλλο υλικό ή σε οποιαδήποτε διεργασία. Είναι ακριβείς και αξιόπιστες σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή της η Ελληνικά Πετρέλαια Α.Ε., μέχρι την παραπάνω ημερομηνία. Ωστόσο η ΕΛ.ΠΕ Α.Ε. δεν μπορεί να εγγυηθεί την ακρίβεια και αξιοπιστία τους και δεν αναλαμβάνει την ευθύνη για απώλειες ή ζημιές που ενδέχεται να προκύψουν από τη χρήση των παραπάνω υλικών. Οι παραπάνω πληροφορίες και συστάσεις παρέχονται στο χρήστη / καταναλωτή για να τις έχει υπόψη του ώστε αυτός να υπολογίσει και να κρίνει αν ικανοποιείται από την καταλληλότητα και πληρότητα των πληροφοριών και συστάσεων για την συγκεκριμένη χρήση των υλικών. σελίδα 7 από 7