Πάτρα, 15 Δεκεμβρίου 2006 Αγαπητοί φοιτητές, στη συνέχεια θα συνοψίσω το περιεχόμενο της δεύτερης φετινής ΟΣΣ, η οποία διεξήχθη την Κυριακή 10 Δεκεμβρίου με παρόντες τους 12 από τους 22+1 φοιτητές του τμήματος ΠΕΙ1. Η συνάντηση εξελίχθηκε ομαλά και με τη σύμφωνη γνώμη των παρευρισκομένων, παρατείναμε τη συνάντηση κατά μισή ώρα περίπου για να μπορέσουμε να καλύψουμε, όσο το δυνατόν καλύτερα, τα θέματα της ημερήσιας διάταξης. Στον πρόλογο της ΟΣΣ έγινε μια συζήτηση για θέματα που αφορούν την επικοινωνία μας, την ύλη και τα βιβλία του ΕΑΠ, τη μελέτη και τις εργασίες. Η επικοινωνία μας γίνεται κυρίως μέσω e-mail και αυτό λειτουργεί αποδοτικά, ενώ παράλληλα αυξήθηκε η συμμετοχή σας στο forum και αυτό είναι πολύ ευχάριστο. Η επικοινωνία αυτή συμβάλει στο να αποσαφηνίσετε έννοιες που έχουν σχέση, είτε με την κατανόηση της ύλης, είτε με την εκπόνηση των εργασιών. Σας προτρέπω να συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε ενεργά όλα τα μέσα επικοινωνίας που έχουμε στη διάθεσή μας. Πριν από τη συνάντηση ζητήθηκε βιβλιογραφία για τη Java και σας πρότεινα τρεις τίτλους, από τα πάμπολλα βιβλία που κυκλοφορούν στο εμπόριο (επαναλαμβάνονται στο τέλος της επιστολής). Μερικά αντίτυπα των προτεινόμενων βιβλίων μπορείτε να δανείζεστε και από τη βιβλιοθήκη του EAΠ (http://lib.eap.gr/). Η βιβλιογραφία είναι προαιρετική και θα πρέπει να εξαντλείτε τις δυνατότητες του βασικού υλικού που έχετε στη διάθεσή σας από πλευράς ΕΑΠ. Σας επεσήμανα πως η Java, όπως και κάθε γλώσσα προγραμματισμού, εκτός από τη θεωρητική μελέτη απαιτεί κυρίως την πρακτική εξάσκηση με παραδείγματα και συγγραφή κώδικα καθώς και την επίδειξη (αρκετής) υπομονής και επιμονής κατά τα πρώτα στάδια που μπορεί να φαίνεται ότι τίποτα δεν δουλεύει/τρέχει (όλοι μας έχουμε πάρει αυτό το βάπτισμα). Ξεκινήστε από τα απλά παραδείγματα και προχωρήστε στα πιο σύνθετα. Τμήμα ΠΕΙ1 1
Στη συνέχεια αναλύσαμε την πρώτη γραπτή εργασία, εξετάζοντας τις απαιτήσεις κάθε ερωτήματος και συζητώντας πιθανές λύσεις. Ο πλουραλισμός των πιθανών λύσεων που αναφέρθηκαν από πλευράς σας αποδεικνύει πως η αντιμετώπιση προβλημάτων του πραγματικού κόσμου δεν μπορεί να γίνει μ ένα συγκεκριμένο τρόπο σκέψης και προσέγγισης του προβλήματος. Αυτό που τελικά καλούμαστε να αξιολογήσουμε είναι πως μεθοδολογικά αυτή η προσέγγιση είναι πλήρης ως προς τις προδιαγραφές, και πως τεκμηριώνεται και αποτυπώνεται μέσα από την ορθή χρήση εργαλείων, όπως είναι η γλώσσα UML και το CASE Tool Visual Paradigm που την υποστηρίζει. Σας παρουσίασα και ανέλυσα τόσο ενδεικτικές απαντήσεις, όσο και αποσπάσματα απαντήσεων από δικές σας εργασίες, εντοπίζοντας και εξηγώντας το στόχο κάθε ερώτησης και τις δυσκολίες που είχε και περιγράφοντας τα περισσότερο συχνά λάθη που έκαναν οι φοιτητές της ΘΕ. Εξηγήσαμε επίσης πως κάθε ερώτημα της εργασίας απεικονίζονταν σ ένα συγκεκριμένο διάγραμμα της γλώσσας UML και υπογραμμίσαμε τη συνέπεια που θα έπρεπε να επιδεικνύεται στις απαντήσεις των υπο-ερωτημάτων όταν αυτό χρειαζόταν (π.χ. συνέπεια των διαγραμμάτων ακολουθίας με το δοθέν διάγραμμα κλάσεων στο ερώτημα 7 ή συνέπεια μεταξύ των ζητούμενων διαγραμμάτων κλάσεων και συνεργασίας/επικοινωνίας στο ερώτημα 6). Η μέση επίδοση του τμήματος είναι 5,7 μια σχετικά χαμηλή επίδοση για πρώτη εργασία, οφειλόμενη σε ένα βαθμό όμως και στις αρκετές εργασίες που παρέλαβα με ελλιπές περιεχόμενο. Περισσότερα στατιστικά θα βρείτε στο τέλος της επιστολής στο σχετικό παράρτημα. Στα πλαίσια της συζήτησης αναφέρθηκε η σχετική δυσκολία που αντιμετωπίσατε με τη χρήση του εργαλείου VP (επιτυχία είναι πως όλες οι εργασίες είχαν διαγράμματα σχεδιασμένα με το CASE εργαλείο). Κατανοώ ότι η εγκατάσταση και εκμάθηση εργαλείων επιβαρύνει το χρονοδιάγραμμα μελέτης, θέλω όμως να υπογραμμίσω πως η χρήση εργαλείων για την ανάπτυξη λογισμικού και την επίλυση προβλημάτων αποτελεί γενικότερη στάση την οποία η ΟΔΠ θα ήθελε να εμφυσήσει στους φοιτητές, καθώς αποδεδειγμένα μειώνει το συνολικό φόρτο επίλυσης ενός προβλήματος (είτε πρόκειται για ανάπτυξη συστήματος, είτε για σχεδίαση μιας γραμματικής) ενώ οδηγεί σε περισσότερο ασφαλείς και καλύτερες ποιοτικά λύσεις. Η Τμήμα ΠΕΙ1 2
σημασία των εργαλείων θα γίνει περισσότερο αντιληπτή με τη δεύτερη εργασία, όπου από τη μια θα έχετε απόσβεση του χρόνου που επενδύσατε για την εκμάθηση του εργαλείου VP και από την άλλη θα αντιμετωπίσετε πιο εύκολα τις δυσκολίες μοντελοποίησης. Σε αυτά τα πλαίσια η χρήση των εργαλείων είναι υποχρεωτική στην εκπόνηση των εργασιών. Μια άλλη γενική παρατήρηση για τις εργασίες είναι ότι καλό θα είναι να περιορίζεστε σε όσα αναφέρονται στην εκφώνηση (εκτός και αν η εκφώνηση σας ζητά να απαντήσετε με βάση την εμπειρία σας), αλλιώς υπάρχει κίνδυνος να παρανοήσετε το ζητούμενο της ερώτησης και να βρεθείτε εκτός θέματος. Σε περίπτωση που έχετε αμφιβολίες σχετικά με το ζητούμενο σε κάποια ερώτηση, μη διστάσετε να ζητήσετε διευκρινίσεις. Σε περίπτωση που η εκφώνηση σας ζητά να απαντήσετε με βάση την εμπειρία σας ή εσκεμμένα δίνει περιορισμένες πληροφορίες, πρέπει οπωσδήποτε να καταγράψετε τις παραδοχές και υποθέσεις που κάνατε και στις οποίες βασίσατε τη λύση σας. Για την απάντηση στις εργασίες πρέπει να χρησιμοποιείτε πάντα το πρότυπο που αναρτάται μαζί με κάθε εργασία στην ιστοσελίδα της ΘΕ. Μετά το πρώτο διάλλειμα της συνάντησης, συνεχίσαμε τη συνάντηση με την παρουσίαση της μεθοδολογίας ICONIX. Διαπιστώσαμε μαζί πως πρόκειται για μια απλούστερη και συντομότερη μεθοδολογία σε σχέση με την Ενοποιημένη Προσέγγιση (Unified Process) που με τη χρήση ενός μικρού υποσυνόλου των διαγραμμάτων της γλώσσας UML μας οδηγεί συστηματικά και σχετικά γρήγορα στο διάβα του μονοπατιού που ξεκινά από τις αρχικές προδιαγραφές ενός συστήματος και καταλήγει στην υλοποίησή του με κώδικα. Η ανάλυση ευρωστίας είναι ένα σημαντικό βήμα στην εφαρμογή της ICONIX και είδαμε τη χρήση της μέσα από ένα παράδειγμα. Τη μεθοδολογία ICONIX θα έχετε την ευκαιρία να την εφαρμόσετε διεξοδικά στην επίλυση της δεύτερης γραπτής εργασίας. Μετά το κεφάλαιο ICONIX ανοίξαμε το κεφάλαιο προγραμματισμός με μια αντικειμενοστρεφή γλώσσα όπως είναι η Java. Είναι σημαντικό να κατανοήσετε πως ο αποτελεσματικός σχεδιασμός ενός συστήματος που εκφράζεται κυρίως με το αναλυτικό διάγραμμα κλάσεων, δημιουργεί τις κατάλληλες προϋποθέσεις για την Τμήμα ΠΕΙ1 3
ομαλή αντιμετώπιση της εξαιρετικά δημιουργικής και απαιτητικής διαδικασίας που είναι η συγγραφή κώδικα. Είδαμε μέσα από μια παρουσίαση τη φιλοσοφία και τις βασικές δυνατότητες της γλώσσας Java. Στη συνέχεια είδαμε μέσα από ένα παράδειγμα μιας εφαρμογής σε γλώσσα Java, ζητήματα δομής και δήλωσης ενός αντικειμενοστρεφούς προγράμματος και τους μηχανισμούς που παρέχει η γλώσσα για τη δήλωση κλάσεων και σχέσεων μεταξύ αυτών, τη δημιουργία αντικειμένων, τη χρήση των πεδίων και των μεθόδων, καθώς και τη κλήση των μεθόδων. Στη συνέχεια είδαμε την εκφώνηση της δεύτερης εργασίας, η οποία κατά 70% περιέχει θέματα ανάλυσης και σχεδιασμού μιας εφαρμογής μισθοδοσίας με χρήση της μεθοδολογίας ICONIX και κατά 30% αφορά την υλοποίηση μιας δοκιμαστικής εφαρμογής με χρήση της γλώσσας Java. Στη φάση της ανάλυσης και του σχεδιασμού σας προτρέπω να εφαρμόσετε και το στάδιο της ανάλυσης ευρωστίας (δίνεται και ως υπόδειξη στην εκφώνηση της εργασίας) και όσοι το κάνετε να ενσωματώσετε τα διαγράμματα ευρωστίας στο τελικό παραδοτέο σας. Για την υλοποίηση, η μελέτη και κατανόηση του παραδείγματος BankAccount θα σας δώσει μια βάση για να ξεκινήσετε την υλοποίηση της εφαρμογής. Στο τελευταίο μέρος της ΟΣΣ, οι παρόντες φοιτητές συμπλήρωσαν το δελτίο αξιολόγησης της ΟΣΣ. Επιβεβαιώσατε με τα σχόλιά σας τη χρησιμότητα του εναλλακτικού διδακτικού υλικού (βιντεοδιαλέξεις) που σας διανεμήθηκε στην 1 η ΟΣΣ. Για τον τόμο Γ το DVD περιλαμβάνει βιντεοδιαλέξεις, κάποια κείμενα για τον τρόπο προγραμματισμού σε Java, βιβλία και παραδείγματα προγραμμάτων σε Java. Περιέχει επίσης το εργαλείο JBuilder που είναι ένα Java IDE (Integrated Development Environment). Το υλικό που σας έχει δοθεί είναι αρκετά μεγάλο και θα πρέπει να είστε επιλεκτικοί στα θέματα που θα κοιτάτε σε κάθε φάση της μελέτης σας. Σ αυτό θα σας βοηθήσει και ο οδηγός μελέτης του τόμου Γ που μπορείτε να βρείτε στην αντίστοιχη ιστοσελίδα του δικτυακού τόπου της ΠΛΗ24. Κλείνοντας σας υπενθυμίζω πως το υλικό της 2 ης ΟΣΣ (παρουσιάσεις, παραδείγματα, ασκήσεις και λύσεις τους) έχει αναρτηθεί στο σχετικό σύνδεσμο στο δικτυακό τόπο της ΠΛΗ24. Τμήμα ΠΕΙ1 4
Σας ευχαριστώ πολύ για την πρόθυμη συμμετοχή σας και σας εύχομαι καλή δύναμη και καλή μελέτη μέχρι την επόμενη συνάντηση. Τέλος, δεχτείτε τις θερμές ευχές μου για τις ημέρες των εορτών που έρχονται σύντομα (ευτυχώς!). Με εκτίμηση, Χρήστος Γκουμόπουλος ΣΕΠ ΕΑΠ ΘΕ ΠΛΗ-24 Τμήμα ΠΕΙ1 5
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι - Ενδεικτική βιβλιογραφία Java ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ(ΕΙΣ) ΤΙΤΛΟΣ ΕΚΔΟΤΗΣ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ISBN Rogers Cadenhead, Πλήρες εγχειρίδιο της java 2, Laura Lemay 3 η έκδοση Γκιούρδας 2003 9605123762 Harvey M. Deitel, Java How to Program, Paul J. Deitel 6 η έκδοση Prentice Hall 2005 0131483986 Γ. Λιακέας Εισαγωγή στην Java Κλειδάριθμος 2001 9602094311 Μερικά αντίτυπα των παραπάνω βιβλίων μπορείτε να δανείζεστε και από τη βιβλιοθήκη του EAΠ (http://lib.eap.gr/). Δείτε στην ιστοσελίδα της βιβλιοθήκης του ΕΑΠ τους συνδέσμους: Κατάλογος Βιβλιοθήκης (OPAC) Διαδικασίες Δανεισμού Τμήμα ΠΕΙ1 6
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ Στατιστικά στοιχεία 1 ης εργασίας για το τμήμα ΠΕΙ1 Στατιστικά ανά ερώτημα 16,0 14,0 12,0 Βαθμός 10,0 8,0 6,0 Max Avgs 4,0 2,0 0,0 Εφαρμογή Web Αττικό Μετρό-1 Αττικό Μετρό-2 Μοντελοποίηση με διάγραμμα κλάσεων της Αναλυτικός προσδιορισμός περιπτώσεων Μοντελοποίηση υπολογιστή Διαγράμματα ακολουθίας συνεργασίας Διαγράμματα καταστάσεων 1 2 3 4 5 6 7 8 Αριθμός Ερωτήματος Κατανομή Βαθμών Ε1 Πλήθος 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 <5 [5,6) [6,7) [7,8) [8,9) [9,10] Κατηγορία Βαθμού Τμήμα ΠΕΙ1 7