Πολιτική χρήσης θεµατικών επικεφαλίδων στις ελληνικές ακαδηµαϊκές βιβλιοθήκες ιαρκής Επιτροπή Θεµατικής Καταλογογράφησης
Γενικές αρχές θεµατικής καταλογογράφησης Κάθε βιβλιοθήκη δίνει σε κάθε τεκµήριο όσες θεµατικές επικεφαλίδες κρίνει ότι είναι απαραίτητες. Σειρά αναφοράς υποδιαιρέσεων: Κύρια επικεφαλίδα Θεµατική υποδιαίρεση Γεωγραφική υποδιαίρεση Χρονολογική υποδιαίρεση Υποδιαίρεση µορφής ή Γεωγραφική κύρια επικεφαλίδα Θεµατική υποδιαίρεση Χρονολογική υποδιαίρεση Υποδιαίρεση µορφής Βιβλιοθηκονόµων 2
Γενικές αρχές θεµατικής καταλογογράφησης (2) Αρχές σύνταξης των θεµατικών επικεφαλίδων Οµοιοµορφία Μονοσηµία Ειδική και άµεση αναγραφή Συνέπεια στην ορολογία Σύγχρονη ορολογία ιευκόλυνση του κοινού Παραποµπές «βλέπε» και «βλέπε επίσης», όπου χρειάζεται Βιβλιοθηκονόµων 3
Οµοιοµορφία Επιλογή ενός όρου µεταξύ περισσοτέρων (συνώνυµα) Ασκορβικό οξύ = Βιταµίνη C Επιλογή µιας ορθογραφίας ίδιου όρου Κτήριο = Κτίριο Επιλογή µιας µορφής παρουσίασης µιας επικεφαλίδας (σύνταξη) Οικοδοµικά υλικά = Υλικά οικοδοµών Βιβλιοθηκονόµων 4
Μονοσηµία Επιλογή µονοσήµαντων όρων για αποφυγή σύγχυσης Αν δεν µπορεί να αποφευχθεί, πρέπει να γίνεται σαφής η διάκριση µε προσδιοριστικό όρο (qualifier) Γραφείο (Αίθουσα) Γραφείο (Έπιπλο) Βιβλιοθηκονόµων 5
Ειδική και άµεση αναγραφή Χρήση τόσο ειδικών όρων, όσο και το θέµα των τεκµηρίων Έλατα όχι έντρα Άµεση πρόσβαση στον όρο, όχι από το γένος στο είδος Έλατα όχι Βοτανική έντρα Αειθαλή Έλατα Βιβλιοθηκονόµων 6
Συνέπεια στην ορολογία Χρήση πάντα ίδιας ορολογίας για ίδια θέµατα Σε κάθε θέµα εφαρµόζονται πάντα οι ίδιοι όροι Βιβλιοθηκονόµων 7
Σύγχρονη ορολογία Ανανέωση ξεπερασµένων όρων, π.χ. Καπέλο όχι Πίλος Ηλεκτρονικός υπολογιστής όχι Ηλεκτρονικός εγκέφαλος Πολιτική αλλαγής ξεπερασµένων όρων Ολοκληρωτική αλλαγή (Αρκετά εύκολη διαδικασία µε αυτοµατοποιηµένα συστήµατα) Πολιτική παρεµβολής Πολιτική µη αλλαγής Βιβλιοθηκονόµων 8
Αρχή της «διευκόλυνσης του Λαµβάνονται υπόψη κοινού» Οι ιδιαίτερες ανάγκες Η ειδίκευση ή όχι, Το επίπεδο των χρηστών. Βιβλιοθηκονόµων 9
Παραποµπές Βλέπε συνώνυµα, διαφορετική µορφή παρουσίασης, διαφορετική ορθογραφία Βλέπε επίσης όροι που έχουν ιεραρχική ή µη ιεραρχική σχέση. Παραπέµπουµε συνήθως από τον ευρύτερο όρο στον ειδικότερο (στενότερο) Γενικές παραποµπές ορίζουν το πεδίο εφαρµογής της επικεφαλίδας (scope notes) δίνουν γενικές οδηγίες ή κατευθύνσεις Άτλαντες Βλέπε επίσης υποδιαίρεση Χάρτες κάτω από ονόµατα χωρών, πόλεων κλπ. και από θέµατα. Βιβλιοθηκονόµων 10
Εφαρµόζουµε Γενικές αρχές και πολιτική των Θεµατικών Επικεφαλίδων της Βιβλιοθήκης του Κογκρέσου (LCSH) Ελληνική µετάφραση και προσαρµογή στη δόκιµη ελληνική ορολογία και σύνταξη της ελληνικής γλώσσας Βιβλιοθηκονόµων 11
Πηγές Subject Cataloging Manual : Subject Headings Subject Cataloging Manual : Subject Headings updates <http://www.loc.gov/cds/pdfdownloads/scm/index.html > Library of Congress Subject Headings : principles and application / Lois Mai Chan Library of Congress rule interpretations updates <http://www.loc.gov/cds/pdfdownloads/lcri/index.html> Βιβλιοθηκονόµων 12
Πηγές (2) Cataloging Service Bulletin http://www.loc.gov/cds/pdfdownloads/csb/index.html AACR2 ελληνική έκδοση (για τη µορφή των ονοµάτων φυσικών προσώπων, συλλογικών οργάνων κλπ.). Ελληνικά παραδείγµατα προτάσεις ελληνικής τακτικής ελληνική ορολογία συντοµογραφίες Βιβλιοθηκονόµων 13
Εφαρµόζουµε (2) Θεµατικές επικεφαλίδες ΕΒΕ για ελληνικά θέµατα, όταν δεν υπάρχουν στις LCSH δεν αναπτύσσονται µε την ανάλογη λεπτοµέρεια υιοθέτηση της ορολογίας Βιβλιοθηκονόµων 14
Ορολογία Σε περίπτωση µη εύρεσης ικανοποιητικής λύσης άντληση πληροφοριών από έντυπες και ηλεκτρονικές πηγές: Εγκυκλοπαίδειες γενικές και ειδικές Λεξικά γενικά και ειδικά Βιογραφικά λεξικά Συλλογικός κατάλογος ακαδηµαϊκών βιβλιοθηκών Γνώµες και απόψεις ειδικών Βιβλιοθηκονόµων 15
Ορολογία (2) Προσοχή! Απόδοση ορολογίας από ειδικούς σε φυσική γλώσσα Μετατροπή σε ελεγχόµενη Επιλογή και αξιολόγηση των πηγών ιασταύρωση των όρων Προτίµηση σε ερµηνευτικά λεξικά δίγλωσσα ή πολύγλωσσα Βιβλιοθηκονόµων 16