The Hippie Highway Από την Κωνσταντινούπολη στο Κατμαντού με BMW R75/5 του 1972 Του Clement Salvatori από το περιοδικό Motorcycle Classics Tεύχος Οκτωβρίου 2012 Μετάφραση Απόδοση: Γιάννης Εφραιμίδης To 1973 ήμουν διπλωμάτης κι εργαζόμουν στην Αμερικανική Πρεσβεία, στην Ιταλία. Είχα ήδη πάρει ειδοποίηση ότι το Υπουργείο Εξωτερικών επρόκειτο να με επαναφέρει στην Ουάσινγκτον και παρόλο που δεν μου άρεσε η δουλειά αυτή, υπολόγιζα ότι θα μπορούσα να παραμείνω στο Διπλωματικό Σώμα εάν με έστελναν στο Αφγανιστάν, το οποίο ήταν ενδιαφέρον μέρος. Λυπούμεθα, ήταν η απάντηση του Υπουργείου, δεν υπάρχουν κενές θέσεις. Εντάξει, αποφάσισα, θα παραιτηθώ από το Διπλωματικό Σώμα και θα πάω μόνος μου εκεί, στο Αφγανιστάν. Πούλησα το αυτοκίνητό μου, ένα Fiat Spyder 1500, αγόρασα ένα ζευγάρι στρατιωτικά σακίδια που πέρασα στη σέλα της μοτοσυκλέτας μου, μιας BMW R75/5 του 1972, πήρα το πλοίο για την Ελλάδα και εν συνεχεία, γραμμή για Κωνσταντινούπολη, αναμφίβολα την πιο ρομαντική πόλη στην Ευρώπη. Αφού βρήκα ένα φθηνό ξενοδοχείο με ασφαλές πάρκινγκ, άφησα τη μοτοσυκλέτα και πήγα γραμμή στην πλατεία Sultan Ahmet, στο Pudding Shop, ένα καφέ-ρεστοράν όπου διασταυρώνονταν τα μονοπάτια ταξιδιωτών από την Ασία, την Ευρώπη και την Αφρική κι όπου κανείς μπορούσε να αράξει για ώρες, έχοντας παραγγείλει μόνο ένα μικρό φλυτζάνι τούρκικου καφέ. Το Pudding Shop ήταν το μέρος όπου μπορούσε κανείς να βρει ενημερωμένες τις πιο φρέσκες πληροφορίες σχετικά με τα μέρη που ήθελε να επισκεφθεί αν το 'χε πάρει αυτό χαμπάρι η CIA, θα μπορούσε να έχει διαρκώς έναν πράκτορά της, ντυμένο χίπη, εκεί. 1
Τι μεγάλο, παράξενο ταξίδι... Αυτό, δηλαδή το Pudding Shop, ήταν το σημείο εκκίνησης του Hippie Highway. Κανείς δεν ξέρει πότε ακριβώς πρωτοχρησιμοποιήθηκε η συγκεκριμένη έκφραση, πάντως νομίζω ότι ήταν κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '60, όταν οι χίπις ήταν στις δόξες τους στην Ευρώπη και την Αμερική. Πολλά "παιδιά των λουλουδιών" ένοιωσαν τότε ότι η μυστικιστική Ασία έκρυβε τις απαντήσεις στο νόημα της ζωής. Είτε αυτό σήμαινε πνευματική φώτιση είτε φθηνό χασίς, όλοι οι δρόμοι οδηγούσαν στην Ανατολή. Γνώριζα ποιες βίζες θα χρειαζόμουν, αλλά δεν γνώριζα τι χαρτιά θα χρειάζονταν για να πάει μια μοτοσυκλέτα στο Νεπάλ. Το Πακιστάν ήταν η μόνη χώρα που ζητούσε "καρνέ" (ένα είδος εγγύησης ότι δεν θα πουλούσες παράνομα το -όποιο- όχημά σου στη χώρα, κάτι που θα είχε ως συνέπεια την υστέρηση εσόδων του κράτους από φόρους) κι αυτό μπορούσε κανείς να το προμηθευτεί από στην Τεχεράνη, από την Βασιλική Ιρανική Αυτοκινητιστική Λέσχη (Royal Iranian Automobile Club - RIAC). Aφήνοντας την Κωνσταντινούπολη, ο ηλιόλουστος καιρός έδωσε τη θέση του στο ψιλόβροχο. Η γέφυρα που ενώνει τα στενά του Βοσπόρου δεν είχε ολοκληρωθεί κι έτσι ο μόνος τρόπος για να πάει κανείς από την Ευρώπη στην Ασία ήταν μέσω μιας σύντομης διαδρομής με καραβάκι. Ανέβηκα με θόρυβο μια μεταλλική ράμπα και βρήκα επιβιβασμένους δυο φιλαράκια Άγγλους, με μια Triumph TR6 Trophy. Αποφασίσαμε να κάνουμε μαζί τη διαδρομή. Σύντομα, το ψιλόβροχο έγινε βροχή. Μετά από κάνα δίωρο, φτάσαμε σε μια μικρή πόλη, όπου η αστυνομία είχε τοποθετήσει οδόφραγμα. Συγνώμη, μας είπαν έγινε κατολίσθηση, ο δρόμος για να συνεχίσει κανείς είναι κλειστός. Ήταν περίοδος Ραμαζανιού κατά τη διάρκεια του οποίου οι Μουσουλμάνοι δεν τρώνε από την ανατολή μέχρι το σούρουπο έτσι, δεν υπήρχαν ανοιχτά καφενεία. Βρήκαμε καταφύγιο σ'ένα γιαπί, όπου μπορούσαμε να βράσουμε ένα τσάι και να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε. Δεν μπορούσαμε να προχωρήσουμε και ο δρόμος που μόλις είχαμε ακολουθήσει, ήταν τώρα επίσης κλειστός εξαιτίας μιας άλλης κατολίσθησης. Ήμασταν κολλημένοι. Η πόλη ήταν πολύ μικρή για να έχει ξενοδοχείο, αλλά ένας ντόπιος επιδεικνύοντας την καλύτερη μουσουλμανική φιλοξενία μας προσκάλεσε σπίτι του. Παρόλο που δεν μιλούσαμε την ίδια γλώσσα περάσαμε ένα απολαυστικό βράδυ, κάναμε καλό ύπνο και το ηλιόλουστο πρωινό κατευθυνθήκαμε προς το σημείο που είχε γίνει η κατολίσθηση. Ένα μονοπάτι είχε σκαφτεί μέσα στη λάσπη της κατολίσθησης και οι εργάτες μας πέρασαν ανάμεσα μέσα απ' αυτό. Μια επιβατική αμαξοστοιχία είχε κολλήσει επίσης σ' αυτή τη μικρή πόλη, αλλά δεν θ' αργούσε επίσης να ξεκινήσει. 2
Διαφορετικοί δρόμοι Πλησιάζοντας στην Άγκυρα, στην κεντρική Τουρκία, χωρίσαμε με τους Άγγλους. Αυτοί θα έπαιρναν τον πιο γρήγορο δρόμο ανατολικά, σε αντίθεση μ' εμένα που θα κατευθυνόμουν νοτιοανατολικά για να δω την Κοιλάδα Göreme. Δεν τους ξαναείδα και τους ξανασυνάντησα στην διάρκεια του ταξιδιού. Η Göreme είναι πασίγνωστη για τα σπίτια που είναι εξ ολοκλήρου χτισμένα ή, μάλλον πιο σωστά, σκαμμένα σε βράχους από μαλακή πέτρα ενώ τόσο οι πόρτες όσο και τα παράθυρα είναι σκαλισμένα στους τοίχους. Υπήρχαν αρκετές υπόγειες πόλεις όπου μία μόνη είσοδος έκρυβε αρκετές χιλιάδες ανθρώπους κι όλες φτιάχτηκαν τον 10ο αιώνα, όταν οι Μουσουλμάνοι κατακτούσαν το μεγαλύτερο μέρος της Μεσογείου. Από την Göreme αποφάσισα να συνεχίσω νότια, στη Συρία και εν συνεχεία να ταξιδέψω μέσω Ιράκ και Ιράν. Μόνο που όταν πλησίασα τα σύνορα με τη Συρία είδα μια μεγάλη ουρά από φανταχτερά αυτοκίνητα με διπλωματικές πινακίδες σταματημένα στην άκρη του δρόμου. Σταμάτησα να ρωτήσω τι συνέβαινε και μου είπαν ότι το Ισραήλ κήρυξε πόλεμο ενάντια στην Αίγυπτο και τη Συρία την προηγούμενη μέρα και εκκενώνονταν οι Πρεσβείες. Έτσι άλλαξα τα πλάνα μου. Γύρισα πίσω και κατευθύνθηκα βορειοανατολικά προς το Ερζερούμ, στο τουρκικό Κουρδιστάν, καtά μήκος του Hippie Highway. 3
Aφού πέρασα τα σύνορα του Ιράν, ανατολικά του Ερζερούμ έκανα ένα όμορφο μοναχικό ταξίδι μέσα από την έρημο προς το Ταμπρίζ, όπου ένα camp, δηλαδή ένας κατασκηνωτικός χώρος τον οποία σύστηνε το το δίκτυο των ταξιδιωτών, μου πρόσφερε μια βελούδινη πολυτελή σκηνή, με χαλιά και μαξιλάρες για τη νύχτα. Κι εκεί εμφανίστηκε η Carolina Cass, μια νεαρή Αμερικανίδα που έκανε ωτοστοπ για την Ινδία, όπου ήλπιζε ότι όλα τα πνευματικά ερωτήματά της θα έβρισκαν απάντηση. Είχα μόλις αποκτήσει συνεπιβάτη. Την επόμενη μέρα, στο δρόμο για την Τεχεράνη, το BMW άρχισε να βγάζει χοντρούς κραδασμούς. Λάστιχο; Πού τέτοια τύχη... Το διαφορικό είχε υπερθερμανθεί και είχε κουρέψει τον σταυρό και τα γρανάζια. Α, ωραία!!! Μια που δεν είχα συγκεκριμένο πρόγραμμα, αυτός ήταν απλώς ένας παραπάνω μπελάς. Σταμάτησε ένα φορτηγό και φορτώσαμε τη μοτοσυκλέτα στην καρότσα μέχρι τον πλησιέστερο σιδηροδρομικό σταθμό, όπου εκείνη κι εμείς... πήραμε το τρένο για την Τεχεράνη, ενώ καλέσαμε την αντιπροσωπεία της BMW απ' όπου ήρθαν και την πήραν κατά την άφιξή μας. Για περίπου 3 δολάρια τη βραδιά, η Cass κι εγώ βολευτήκαμε στο Amir Kabir Hotel. Eξερευνήσαμε την πόλη και αγόρασα το καρνέ μου από την RIAC. Επίσης, συναντήσαμε τον Detroit Ken, που γύριζε τον κόσμο με μια BMW R60/5 του 1973. 4
Ο Ken θα μας συναντούσε πάλι στην Χεράτ, στο Αφγανιστάν. Τρεις μέρες μετά με κάλεσαν από την αντιπροσωπεία της BMW: Όλα είχαν επιδιορθωθεί. Το επόμενο πρωί κατευθυνθήκααμε προς την Μασάντ, τη δεύτερη πιο ιερή πόλη για τους Σιίτες Μουσουλμάνους και είσοδό μας για το Αφγανιστάν. Διασχίζοντας την επόμενη έρημο οι συνοριακές αρχές του Αφγανιστάν με εξαπάτησαν σκαρφιζόμενοι ένα είδος απάτης, μου ζήτησαν να αγοράσω ένα ασφαλιστήριο αξίας 10 δολαρίων, ευτυχώς που δεν χρειάστηκε να το χρησιμοποιήσω δηλαδή. Ταξιδέψαμε διά μέσω μιας μεγάλης κοιλάδας προς την όμορφη πόλη της Χεράτ. Το ξενοδοχείο που είχαμε επιλέξει ήταν ένα μεγάλο σπίτι με κήπο να το περιβάλλει και η μοτοσυκλέτα του Ken βρισκόταν ήδη εκεί. Η Χεράτ ήταν ένα όνειρο, με φθηνή διαμονή υπέροχο και οικονομικό φαγητό και όλο το χασίς και το όπιο που κανείς μπορούσε να φανταστεί. Τρεις δρόμοι Υπήρχαν τρεις δρόμοι από την Χεράτ προς στην Καμπούλ. Ο βορειότερος, κατά μήκος των Σοβιετικών συνόρων στη Μπαλκ (εκεί, όπου είχε μείνει για λίγο ο Μέγας Αλέξανδρος) ήταν κλειστός. Τον μεσαίο δρόμο, για τον οποίον μια ομάδα με Land Rover μας είπε ότι ήταν ένας δύσκολος χωματόδρομος που επιπλέον απαιτούσε αυτονομία σε καύσιμα για 500 περίπου χιλιόμετρα, τον αποκλείσαμε. Έτσι, ο Ken, η Cass κι εγώ, πήραμε τον πρόσφατα ασφαλτοστρωμένο αυτοκινητόδρομο κατά μήκος της Dashti Margo (ή Έρημος του Θανάτου, όπου η έλλειψη νερού ήταν αιτία πολλών θανάτων τους περασμένους αιώνες) προς την Kandahar κι εν συνεχεία προς την Καμπούλ. Η Καμπούλ ήταν παράδεισος για τους χίπις, με όλα εκείνα τα οποία ήλπιζε να βρει ένας ταξιδιώτης με ελάχιστα χρήματα πάνω του, συμπεριλαμβανομένων δωματίων με 2 δολάρια τη βραδιά στο Khyber Hotel, μια μεγαλοπρεπή παλιά έπαυλη με πολλά εκτάρια απεριποίητων κήπων τριγύρω. Το Sigi's στην Chicken Street ήταν στην Καμπούλ ό,τι το Pudding Shop στην Κωνσταντινούπολη με πληροφορίες για παντού και για τα πάντα. Ο Ken κι εγώ αναχωρήσαμε για να επισκεφθούμε την Μπαλκ, η οποία με είχε σαγηνεύσει αφότου είχα διαβάσει αρχαία ιστορία. Μια από τις παλαιότερες πόλεις στον κόσμο, όμως ό,τι έμεινε απο αυτήν, ήταν μερικά ερειπωμένα τείχη από το 330 π.χ., περίπου. Στην επιστροφή μας στην Καμπούλ συζητήσαμε σχετικά με το αν θα βγαίναμε από το δρόμο μας να κάνουμε μία παράκαμψη για να δούμε τα τεράστια αγάλματα του Βούδα στη Bamiyan, αλλά τελικά αποφασίσαμε να μην..., πράγμα για το οποίο έχω μετανοιώσει. 5
Θα μπορούσα να έχω μείνει πολύ περισσότερο εκεί, αλλά ήθελα να δω το Κασμίρ και ο χειμώνας δεν ήταν μακριά. Από το ξενοδοχείο μας πήραμε έναν τρίτο μοτοσυκλετιστή, έναν Νεοζηλανδό, τον Barry, επίσης με BMW και οι τρεις μοτοσυκλέτες μας συνέχισαν αδιάκοπα μέχρι το πέρασμα Khyber και το Πακιστάν όπου πραγματικά χρειάστηκα το καρνέ μου, όπως επίσης και ο Ken και ο Barry, που είχαν προμηθευτεί τα δικά τους στη Γερμανία. Ένα μίλι ανατολικά του περάσματος, συναντήσαμε έναν πλανόδιο έμπορο που πουλούσε μπιτόνια των 5 γαλονιών με καύσιμο αεροσκαφών 100 οκτανίων. Μια που στο Αφγανιστάν η βενζίνη ήταν μόλις γύρω στα 77 οκτάνια, μετά χαράς πληρώσαμε την παραφουσκωμένη τιμή που ζητούσε ο τύπος, κάνοντας ακόμη ευτυχέστερους τους κινητήρες μας. Οι Πακιστανοί και οι Ινδοί βρίσκονταν σε μικροδιαμάχες, ως συνήθως, αλλά τα σύνορα μεταξύ Λαχόρε, Πακιστάν και Αμριτσάρ στην Ινδία, ήταν ανοιχτά για τους ξένους δηλαδή σε οποιονδήποτε, εκτός από τους ντόπιους. 6
Στο Αμριτσάρ πήγαμε στον Χρυσό Ναό, ένα εντυπωσιακό και αξιομνημόνευτο κτήριο χτισμένο καταμεσίς μιας τεχνητής λίμνης, στη μέση της πόλης της ιερότερης όλων των ιερών πόλεων των Σιχ. Μετά, και για μία εβδομάδα, πήγαμε βόρεια του Κασμίρ, στο πέρασμα Banihal (Banihal Pass), σε υψόμετρο 9,200 ποδιών (2,832 μέτρα) όπου μείναμε σ' ένα πλωτό σπίτι στη λίμνη Dal, στην πρωτεύουσα Σριναγκάρ. Οι μοτοσυκλέτες μας ήταν σταθμευμένες με ασφάλεια στην μακρινή όχθη της λίμνης και μικρά πλοιάρια-ταξί μπορούσαν να μας μεταφέρουν στο New Golden Hind, ένα πλωτό σπίτι με τρεις κρεβατοκάμαρες και δύο μπάνια, καθώς και τραπεζαρία και σαλόνι όπου ο ιδιοκτήτης παρείχε πρόγευμα και δείπνο, ας πούμε αμερικανικού τύπου. Συβαριτική ζωή, το δίχως άλλο. Ρώτησα τον οικοδεσπότη μας πώς και το πλοιάριό του είχε την ονομασία του καραβιού με το οποίο ο Sir Francis Drake ταξίδεψε σ' όλον τον κόσμο το 1570. Αγγλική ξιπασιά, είπε. Όταν θα είχε τα χρήματα, θα μπορούσε να φτιάξει ένα καινούριο πλωτό σπίτι και να του δώσει μια γνήσια ονομασία του Κασμίρ. Ώρα να φύγουμε Εκείνο το βράδυ, ο ιδιοκτήτης του πλοιαρίου όπου μέναμε, μας είπε πως, παρόλο που μισούσε να χάνει πελάτες, μια καταιγίδα κατευθυνόταν προς τον δρόμο μας και, αν το πέρασμα έκλεινε, αντιμετωπίζαμε το ενδεχόμενο να περάσουμε εκεί τον χειμώνα. Φύγαμε μέσω της σήραγγας Banihal, μια τραχιάς τρύπας σκαμμένης στον βράχο, η οποία εκτείνεται για ενάμιση περίπου λασπωμένο μίλι, δίχως φωτισμό, γύρω στα 2,300 πόδια (περί τα 700 μέτρα) κάτω από το πέρασμα. Αυτή η, πίσσα σκοτάδι σήραγγα, ήταν φαρδιά όσο περίπου ένα φορτηγό κι αν δύο φορτηγά συναντιούνταν, το ένα από τα δύο θα 'πρεπε να γυρίσει πίσω. Καθόλου αστείο. Παραμένοντας στη νότια πλαγιά των Ιμαλαΐων, κάναμε στροφή στη Dharamsala, ανεβήκαμε στο βουνό όπου βρισκόταν η εξόριστη θιβετιανή κυβέρνηση, στο McLeod Gan. Το κλίμα ήταν πολύ ευχάριστο, πολύ φιλικό, με ρουστίκ καταλύματα για λίγους ξένους. Πέντ-έξι από εμάς τους ταξιδιώτες είχαμε μια ευχάριστη κουβεντούλα με τον Δαλάι Λάμα και ο Kenny τον ρώτησε πώς δραπέτευσε από το Θιβέτ, το 1959. Η Αγιοσύνη του, μ' ένα πνιχτό γελάκι κι είπε στον Kenny ότι θα μπορούσε να αγοράσει την αυτοβιογραφία του που όλως τυχαίως και εντελώς συμπτωματικά ήταν διαθέσιμη στο μαγαζί με τα σουβενίρ, όλα τα έσοδα από το οποίο διετίθοντο για την υποστήριξη των προσφύγων. Θαυμάσαμε το επιχειρηματικό του δαιμόνιο. Πίσω στα πεδινά, για μια μικρή επίσκεψη στο Δελχί, όπου η Cass αποφάσισε ότι οι πνευματικοί της στόχοι δεν ευοδώνονταν με το να είναι κολλημένη με γήινους μοτοσυκλετιστές!!! 7
Ο Kenny κι εγώ πήγαμε στην Agra να δούμε το Taj Mahal κι εν συνεχεία πήραμε το δρόμο για το Νεπάλ. Η κουβεντούλα μου με τον Δαλάι Λάμα μ' έκανε να σκεφτώ τον Βουδισμό, έτσι, κατευθυνθήκαμε προς το Lumbini, στο νότιο Νεπάλ, εκεί όπου είχε γεννηθεί ο Βούδας. Δυστυχώς μόνο μπελάς ήταν, καθώς δεν υπήρχε δρόμος να συνδέει το Lumbini με το υπόλοιπο Νεπάλ. Εκτός κι αν θέλαμε να διασχίσουμε αρκετά αβαθή ποτάμια, παραπόταμους του μεγάλου Γάγγη, θα έπρεπε να επιστρέψουμε στην Ινδία. Παρόλο που ο ποταμός Kanchan ήταν περίπου 100 πόδια (30 μέτρα) πλατύς και λίγο περισσότερο βαθύς, τον περάσαμε εύκολα, ένας ένας, και όταν ο κινητήρας τα 'φτυσε απ το νερό, κάνα δυο ντόπιοι μας τράβηξαν για το υπόλοιπο της διαδρομής. Λίγο στέγνωμα κι όλα ήταν μια χαρά. Κατευθυνθήκαμε προς την Pokhara. Η πιο εντυπωσιακή πόλη του Νεπάλ, κείτεται στη σκιά των 26,500 ποδιών (8,077 μέτρα) της Αναπούρνα. Βγαίνοντας έξω από ένα εστιατόριο, μια νύχτα με πανσέληνο και, βλέποντας την κορυφή της Αναπούρνα 20,000 πόδια (6100 μέτρα) από πάνω μου, ήταν ένα εντυπωσιακότατο θέαμα! Κι έπειτα τερματίσαμε στο Κατμαντού για μια απολαυστική εβδομάδα ανασύνταξης δυνάμεων, με τηγανίτες φορτωμένες μαρμελάδα για πρωινό και βουβαλίσιες μπριζόλες ολοσκέπαστες από λαχανικά για δείπνο. Μετά από μια επιπλέον διαδρομή στα σύνορα με το Θιβέτ, όπου οι Κινέζοι φρουροί δεν έδειξαν κανένα ενδιαφέρον για ένα ζευγάρι Αμερικανών μοτσυκλετιστών που περιφέρονταν τριγύρω, επιστρέψαμε στην Ινδία. 8
Περάσαμε τα Χριστούγεννα στο Μπεναρές, στον ποταμό Γάγγη κι έπειτα ο Kenny αναχώρησε για το Μαδράς απ' όπου θα έπαιρνε το πλοίο για Μαλαισία, ενώ εγώ πήγα στην Βομβάη να πάρω το καράβι για την Κένυα. Έτσι, ξαφνικά, μήνες ταξιδιού, έφταναν στο τέλος τους. Ο Kenny παντρεύτηκε μια Αυστραλή κι έγινε επικεφαλής ζυθοποιός στην Ζυθοποιία Swan, στο Περθ. Κρατάμε ακόμη την επαφή. Η Cass; Ποιος ξέρει... Ίσως να βρήκε φώτιση, ίσως όχι. Ο Barry πούλησε τη μοτοσυκλέτα του στο Δελχί και κατευθύνθηκε προς τη Νέα Ζηλανδία, ενώ εγώ πέρασα τρεις μήνες στην Κένυα, πριν επιστρέψω στη Νότια Αφρική. Είμαι ευτυχής που αντάλλαξα τη δουλειά μου για το Hippy Highway. 40 χρόνια μετά, το ταξίδι συνεχίζεται.