ΑΡΧΗ lησ ΣΕΛΙΔΑΣ - Γ/ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 15 ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΕΠΤΑ (7) ΘΕΜΑΑ Για τις προτάεις Α1 έως και Α5 να γράψετε το τετράδιό ας τον αριθμό της πρόταης και δίπλα το γράμμα που αντιτοιχεί τη ωτή επιλογή. Α1. Ποια από τις παρακάτω ενώεις δίνει την αντίδραη Fehling; δ. HC=CCH 3 Α2. Πολλές ουίες με ημαντική φαρμακευτική δράη μπορεί να δημιουργήουν ζεύγη υζυγών οξέων-βάεων. Ποιο από τα παρακάτω ζεύγη αποτελεί υζυγές ζεύγος οξέος-βάης; α. H 2 C0 3 Ι cο~β. HCO; Ι co~γ. δ. Η ο+ /ΟΗ- 3 Η 3 Ρ0 4 /ΡΟ~- Α3. Ποιο από τα παρακάτω υδατικά διαλύματα είναι όξινο (θ=25 C): α. CH3NH2(aq) β. KN03(aq) γ. (CH3)2NH2Cf(aq) δ. CH3COONa(aq) ΤΕΛΟΣ lησ ΑΠΟ 7 ΣΕΛΙΔΕΣ
ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ - Γ/ Α4. Δίνεται η ένωη: Η Η 1 1 H-C-C=C-C=C-H 1 1 Η Η Η ένωη περιλαμβάνει τον ακόλουθο αριθμό (ίγμα) και π (πι) δεμών: α. 10,2π β. 9, 5π γ. 9, 1π δ. 10,3π Α5. Δίνεται η ένωη γλυκερόλη (1,2,3-προπανοτριόλη), η οποία αποτελεί την πρώτη ύλη για την παρακευή του εκρηκτικού νιτρογλυκερίνη. β CH 2 0H 1 α CHOH 1 β CH 2 0H Ποιοι αριθμοί οξείδωης αντιτοιχούν τα άτομα άνθρακα α και β; α. ** β *β*β β. γ. δ. ο ο +1 +1 ο -1 ΘΕΜΑ Β 81. Δίνονται τα τοιχεία 12Mg (μαγνήιο) και sb (βόριο). α. Να βρείτε την περίοδο και την ομάδα την οποία ανήκει κάθε τοιχείο. β. Να αιτιολογήετε ποιο από αυτά έχει μεγαλύτερη ατομική ακτίνα. Έτω Χ ένα από τα δύο τοιχεία. Δίνονται οι πέντε πρώτες ενέργειες ιοντιμού του τοιχείου Χ: Ei1 = 800 kj/mol, Ei2 = 2427 kj/mol, Ei3 = 3659 kj/mol, Ei4 = 25025 kj/mol, Eis = 32826 kj/mol γ. Να εξηγήετε ποιο από τα δύο τοιχεία (Mg ή Β) είναι το τοιχείο Χ. (μονάδες 3) δ. Σε ποια υποτιβάδα βρίκεται το ηλεκτρόνιο που απομακρύνεται ευκολότερα από το χημικό τοιχείο Χ; (μονάδα 1) ε. Να εξηγήετε γιατί Εί1 < Εί2 Μονάδες 10 ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΑΠΟ 7 ΣΕΛΙΔΕΣ
ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ - Γ/ 82. Μια βιομηχανική μέθοδος παρακευής της μεθανόλης είναι η υδρογόνωη του μονοξειδίου του άνθρακα ύμφωνα με την αντίδραη: CO(g) + 2 Η 2 (9)-< _ C Η 3 OH(g), ΔΗ <Ο Στο διάγραμμα δίνονται οι καμπύλες αντίδραης των δύο αντιδρώντων: α. Σε ποιο αντιδρών αντιτοιχεί κάθε καμπύλη; (μονάδα 1) β. Να αιτιολογήετε την απάντηή ας. γ. Στο ακόλουθο διάγραμμα δίνεται η μεταβολή της υγκέντρωης της μεθανόλης, υναρτήει του χρόνου ε δύο διαφορετικές θερμοκραίες Τ1 και Τ2 με τις υπόλοιπες υνθήκες ταθερές. [CH 3 0H] (mol/l) t (s) ί. Να αιτιολογήετε ποια θερμοκραία είναι μεγαλύτερη. (μονάδες 3) ίί. Με βάη το διάγραμμα, εξηγήτε γιατί υπάρχει διαφορά τους χρόνους αποκατάταης της ιορροπίας τις δύο θερμοκραίες. (μονάδες 3) Μονάδες 9 83. Για την απολύμανη των πληγών χρηιμοποιείται υδατικό διάλυμα υπεροξειδίου του υδρογόνου H202(aq), το οποίο διαπάται ύμφωνα με την αντίδραη: 2H 2 0 2 (aq) 2Η 2 0(1) + 0 2 (9), ΔΗ= -196 kj αντίδραη (1) ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΑΠΟ 7 ΣΕΛΙΔΕΣ
ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ - Γ/ Η ίδια αντίδραη μπορεί να πραγματοποιηθεί καταλυτικά με την προθήκη ταγόνων υδατικού διαλύματος Kl(aq) ύμφωνα με τη χημική εξίωη 2 H 2 0 2 (aq) κι(aq) 2 Η 2 0(1) + 0 (9) αντίδραη (2) 2 α. Να εξηγήετε αν η κατάλυη είναι ομογενής ή ετερογενής β. Ποιο από τα ακόλουθα 4 διαγράμματα περιγράφει ορθότερα τις αντιδράεις (1) και (2); (μονάδα 1) γ. Να εξηγήετε την απάντηή ας. (μονάδες 3) -""""} ~.._... (2) ( 1) ~~--r-. - - - - - - - - - - - - Σχήμα 1 Σχήμα 2 -""""} ~.._... ( 1) (2) Σχήμα 3 Σχήμα 4 Μονάδες 6 ΘΕΜΑ Γ Γ1. Δίνεται το μονοακόρετο ελαϊκό οξύ: ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΑΠΟ 7 ΣΕΛΙΔΕΣ
ΑΡΧΗ 5ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ - Γ/ το οποίο είναι το οξύ ε μεγαλύτερη αναλογία το παρθένο ελαιόλαδο. Αυτό μπορεί να αντιδράει με διάφορα αντιδρατήρια. Στο παρακάτω διάγραμμα ας δίνονται τα αντιδρατήρια ή προϊόντα: Θ! περίεια NaOH αλκοολικό διάλυμα 1 ω Η 2/καταλύτης Br 2 /CCf 4, δεν αντιδρα HCfl + @ CH 3CH20H/H @ +Η 2 Ο CH 3 (CH 2 ) 7 CH 2 CH(CH 2 ) 7 COOH ι ΟΗ!κΜnΟ4/Η+ lch 3 MgBr 1Η 20 ω α. Να γράψετε τους υντακτικούς τύπους των οργανικών προιοντων Α,Β,Γ,Δ,Ε,Ζ,Θ,Ι,Κ,Λ και να βρείτε τα αντιδρατήρια Χ και Ψ. (μονάδες 12) β. Ποιο από τα παραπάνω αντιδρατήρια χρηιμοποιείται για έναν απλό εργατηριακό έλεγχο ακορετότητας; (μονάδα 1) γ. Να γραφεί η πλήρης αντίδραη της ένωης Μ με το KMn04/H+ για να παραχθεί η ένωη Ε. (μονάδες 3) δ. Να εξηγήετε αν η ένωη Ε δίνει την ιωδοφορμική αντίδραη. (μονάδα 1) ε. Γράψτε ένα από τα πιθανά προϊόντα της αντίδραης, αντίτοιχη αταθή ένωη από την οποία έχει CH 3 (CH 2 ) 7CΞC{CH 2 ) 7 COOH + Η 2 0 προέλθει. Hg,HgS0 4 H 2 so 4 καθώc και τnν Μονάδες 19 Γ2. Σε 141 g ελαϊκού οξέος προθέτουμε 800rnl διαλύματος Br2 ε CCf4 με C=1 Μ και προκύπτει το διάλυμα Δ. α. Πόα g του προϊόντος προθήκης παράγονται; (μονάδες 3) β. Να βρεθεί ο όγκος του αερίου C2H4 μετρημένος ε STP που πρέπει να προτεθεί το διάλυμα Δώτε να αποχρωματιτεί το διάλυμα. (μονάδες 3) Δίνονται: Mr ελαϊκού οξέος=282 και Ar(Br)=80. Μονάδες 6 ΤΕΛΟΣ 5ΗΣ ΑΠΟ 7 ΣΕΛΙΔΕΣ
ΑΡΧΗ 6ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ - Γ/ ΘΕΜΑΔ Δ1. Το CH4 είναι το κύριο υτατικό του φυικού αερίου και έχει πολλές χρήεις. Ένας τρόπος ύνθεής του περιγράφεται με την ακόλουθη αντίδραη: Σε κλειτό δοχείο όγκου 1 οι ειάγονται ιομοριακές ποότητες C(s) και Η 2(9), οπότε ε θερμοκραία Τ αποκαθίταται η παραπάνω ιορροπία με ταθερά Kc=O, 1. Η απόδοη της αντίδραης είναι 50%. Να υπολογίετε τα αρχικά mol των αντιδρώντων που ειήχθηαν το δοχείο. Μονάδες 6 Δ2. Μία από τις χρήεις του CH4(g) είναι η παρακευή του τοξικού αερίου υδροκυανίου (HCN), το οποίο υντίθεται ύμφωνα με την αντίδραη: _CH4(g)+ _NH3(g)+_02(g)-_HCN(g)+_H20(g) α. Να μεταφέρετε τη χημική εξίωη το τετράδιό ας υμπληρώνοντας τους υντελετές. (μονάδες 3) β. Ποότητα αερίου HCN απομονώνεται και χρηιμοποιείται για την παρακευή ιομοριακής ποότητας μεθανικού νατρίου (HCOONa). Το HCOONa διαλύεται ε νερό και παρακευάζεται διάλυμα Δ1 όγκου 2L. Από το διάλυμα Δ1 λαμβάνεται ποότητα 20 ml η οποία ογκομετρείται με πρότυπο διάλυμα HCI (aq) υγκέντρωης 0,2 Μ. Η καμπύλη ογκομέτρηης δίνεται παρακάτω: ρη 4 = = --~----- ο 10mL 20mL VΗα Το ημείο Ο είναι το ιοδύναμο ημείο της ογκομέτρηης. ί) Να προδιορίετε τη υγκέντρωη του ογκομετρού μενου διαλύματος. ίί) Με βάη την καμπύλη ογκομέτρηης να αποδείξετε ότι η Ka του HCOOH είναι 10-4. (μονάδες 3) ίίί) Να υπολογίετε το ph το ιοδύναμο ημείο. ίν) Στον ακόλουθο πίνακα δίνονται τέερις πιθανοί δείκτες που μπορούν να χρηιμοποιηθούν για τον προδιοριμό του τελικού ημείου της ογκομέτρηης. ΤΕΛΟΣ 6ΗΣ ΑΠΟ 7 ΣΕΛΙΔΕΣ
ΑΡΧΗ 7ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ - Γ/ Να επιλέξετε τον καταλληλότερο δείκτη (μονάδα 1) και να αιτιολογήετε την απάντηή ας. Δείκτης Περιοχή ph αλλαγής χρώματος Κυανούν της θυμόλης 1,7-3,2 Ερυθρό του Κογκό 3,0-5,0 Κυανούν της βρωμοθυμόλης 6,0-7,6 Ερυθρό της κρεόλης 7,2-8,8 ν) Να υπολογίετε τον όγκο του αερίου HCN (ε L μετρημένο ε STP), το οποίο χρηιμοποιήθηκε για την παρακευή του διαλύματος Δ1. (μονάδες 3) Μονάδες 16 Δ3. Στο υδατικό διάλυμα του HCOONa έχει αποκαταταθεί η ιορροπία: Να εξηγήετε, χωρίς υπολογιμούς, τι επίδραη θα έχει τη υγκέντρωη των ιόντων του Δίνεται HCoo- της κατάταης ιορροπίας: α. η προθήκη μικρής ποότητας HCI (g) β. η προθήκη μικρής ποότητας NaOH (s) γ. η αύξηη του όγκου του δοχείου. Μονάδες 3 ότι: Όλα τα διαλύματα βρίκονται ε θερμοκραία θ=25 C. K=10-14 Τα δεδομένα του προβλήματος επιτρέπουν τις γνωτές προεγγίεις. ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζομένους) 1. Στο εξώφυλλο να γράψετε το εξεταζόμενο μάθημα. Στο εώφυλλο πάνωπάνω να υμπληρώετε τα ατομικά τοιχεία μαθητή. Στην αρχή των απαντήεών ας να γράψετε πάνω-πάνω την ημερομηνία και το εξεταζόμενο μάθημα. Να μην αντιγράψετε τα θέματα το τετράδιο και να μη γράψετε πουθενά τις απαντήεις ας το όνομά ας. 2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό ας το πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων, αμέως μόλις ας παραδοθούν. Τυχόν ημειώεις ας πάνω τα θέματα δεν θα βαθμολογηθούν ε καμία περίπτωη. Κατά την αποχώρηή ας, να παραδώετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα. 3. Να απαντήετε το τετράδιό ας ε όλα τα θέματα μόνο με μπλε ή μόνο με μαύρο τυλό με μελάνι που δεν βήνει. 4. Κάθε απάντηη επιτημονικά τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή. 5. Διάρκεια εξέταης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων. 6. Χρόνος δυνατής αποχώρηης: 10.00 π.μ. ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ ΤΕΛΟΣ 7ΗΣ ΑΠΟ 7 ΣΕΛΙΔΕΣ