IRIS Τ Μ Η Μ Α Φ Ω Τ Ο Γ ΡΑ Φ Ι Α Σ & Ο Π Τ Ι ΚΟ Α ΚΟ Υ Σ Τ Ι Κ Ω Ν Τ Ε Χ Ν Ω Ν / Τ Ε Ι Α Θ Η Ν Α Σ Φ Ε Β Ρ Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2011
ΑΥΤΟΠΟΡΤΑΙΤΟ ΣΤΕΛΛΑ ΜΟΥΖΗ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ: ΚΩΣΤΗΣ ΑΝΤΩΝΙΑΔΗΣ ΑΘΗΝΑ, ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011 Πάντα με έλκυε η δύναμη που κρύβεται πίσω από τον φακό. Ο έλεγχος που ασκεί ο φωτογράφος πάνω στο θέμα που φωτογραφίζει, είτε πρόκειται για ένα άψυχο αντικείμενο, έναν άνθρωπο, ένα τοπίο. Ανεξαιρέτως. Ήθελα να πειραματιστώ με αυτή τη δύναμη και να την στρέψω πάνω μου. Θα λειτουργούσε το ίδιο; Πώς γίνεται να φωτογραφίζεις τον ίδιο σου τον ευατό; Τον φωτογραφίζεις αντικειμενικά ή υποκειμενικά; Πώς νιώθεις όταν ταυτόχρονα είσαι αυτός που φωτογραφίζει αλλά και αυτός που φωτογραφίζεται; Θα μπορούσα άραγε να κρυφτώ πίσω από το βλέμμα της κάμερας; Θα μπορούσα άραγε να κρυφτώ πίσω από τον ίδιο μου τον εαυτό; Ή όλο αυτό θα λειτουργούσε με τον ακριβώς αντίθετο τρόπο; Θα ανακάλυπτα μέσα από τις δικές μου φωτογραφίες, πτυχές του χαρακτήρα μου, που και εγώ η ίδια δεν είχα ποτέ αντιληφθεί; Πόσες διαφορετικές εκδοχές μπορεί να κρύβει ο ίδιος άνθρωπος; Θα με φωτογράφιζα με τη ματιά ενός άντρα ή με τη ματιά μιας γυναίκας; Το φύλο μου πόσο θα επηρέαζε τον τρόπο που βλέπω εγώ η ίδια τη θηλυκότητά μου; Οι φωτογραφίες μου θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως αντρικές ή ως γυναικείες; Πώς θα τις έβλεπαν οι άλλοι ; Το βλέμμα όμως είναι πάντα διαπεραστικό. Το βλέμμα των άλλων πάνω σου. Το βλέμμα το δικό σου, πάνω σου. Αυτό ακριβώς ήθελα να εξερευνήσω. Στο πρώτο κεφάλαιο παραθέτω κάποια εισαγωγικά στοιχεία αναφορικά με την έννοια της ταυτότητας και τη σημασία του αυτοπορτρέτου. Στο δεύτερο κεφάλαιο αναλύω τις βασικές θεωρίες που έχουν καταθέσει τέσσερις από τους πιο σημαντικούς ψυχοαναλυτές και στοχαστές σχετικά με τη διαμόρφωση της ταυτότητας και τη γυναικεία υπόσταση/ματιά. Στο τέλος του δεύτερου κεφαλαίου αναφέρομαι στην περίπτωση της Cristina Nunez και πώς χρησιμοποιεί το αυτοπορτρέτο ως μέσο αυτοθεραπείας. Στο τρίτο κεφάλαιο κάνω μια μικρή ιστορική αναφορά σχετικά με το ρόλο των γυναικών στην τέχνη από τις αρχές του 20ου αιώνα και στη συνέχεια αναφέρομαι σε κάποιες από τις πιο σημαντικές γυναίκες φωτογράφους οι οποίες, η κάθε μια με τον δικό της ξεχωριστό τρόπο, πειραματίστηκαν με το αυτοπορτρέτο. Αναλύω πώς η δουλειά και η οπτική τους αποτέλεσε σημείο έμπνευσης, καθορίζοντας ενδεχομένως και τη δική μου ματιά. Στη συνέχεια περιγράφω τις δικές μου φωτογραφίες, τον τρόπο με τον οποίο πειραματίστηκα, τις τεχνικές προδιαγραφές και τι θέλω να καταθέσω μέσω αυτών.
ΞΥΠΟΛΥΤΕΣ ΑΛΚΙΣΤΗ ΤΣΙΤΟΥΡΗ Οι Ξυπόλυτες Ο Jeff Wall διαχωρίζει τους φωτογράφους σε δύο στρατόπεδα, τους κυνηγούς και τους αγρότες. Οι πρώτοι εντοπίζουν και απαθανατίζουν τις εικόνες, ενώ οι δεύτεροι τις καλλιεργούν μέσα στο χρόνο. Η εργασία αυτή εντάσσεται στο γενικότερο είδος της φωτογραφίας που αναφέρεται ως αφηγηματική (narrative) σκηνοθετημένη (staged) φωτογραφία. «Οι Ξυπόλυτες» είναι φωτογραφίες νέων γυναικών στη φύση, απαθανατισμένες τη στιγμή λίγο πριν ή λίγο μετά από ένα σημαντικό- αποφασιστικό γεγονός, σε ένα κλίμα καταθυμίας, ενώ παράλληλα η εύθραυστη/ευάλωτη φύση των γυναικών (γυμνά πόδια) στο συγκεκριμένο ηλικιακό πλαίσιο, όντας αρκετά έντονη, δημιουργεί την απαραίτητη αντίθεση μιας πιο δυναμικής αφήγησης. ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ: ΚΩΣΤΗΣ ΑΝΤΩΝΙΑΔΗΣ ΑΘΗΝΑ, ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2010
Los Artesanos de Coyoacan ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ: ΝΙΚΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΗΝΑ, ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2011 Η ενότητα των φωτογραφιών «Los Artesanos de Coyoacan» (Οι Χειροτέχνες της Κογιοακάν) αποτελεί την καταγραφή μιας ομάδας πλανόδιων επαγγελματιών οι οποίοι εργάζονται στην ομώνυμη πλατεία που βρίσκεται στην πόλη του Μεξικού. Πίσω από τον φακό βρίσκεται μια «ξένη», εγώ, η οποία όμως ζει και εργάζεται μαζί με αυτούς που φωτογραφίζει, είναι δηλαδή «οικεία» των φωτογραφιζόμενων. Αυτή η φωτογραφική πράξη αποτέλεσε για εμένα ένα κομβικό σημείο συνάντησης με τους ξένους άλλους, αλλά και τον ίδιο μου τον εαυτό. Με αφορμή αυτό το σημείο επιχειρώ μια μελέτη μέσα από διαφορετικά επιστημονικά πεδία θέτοντας ορισμένα ερωτήματα τα οποία σχετίζονται με το βλέμμα στη φωτογραφική πράξη και τη συνάντηση - μέσω αυτού του φωτογραφικού βλέμματος - με τον «άλλο». Στο πρώτο κεφάλαιο της εργασίας επιχειρώ μια ιστορική διαδρομή της φωτογραφίας, η οποία σχετίζεται με την προβληματική που θέτει το δικό μου έργο. Η διαδρομή αυτή ξεκινά από τους «αλλόκοτους άλλους» των ψυχιατρικών φωτογραφήσεων, προχωρά στους «εξωτικούς» ινδιάνους του Curtis και φτάνει μέχρι τους «αλλόκοτους οι-κείους» της Goldin. Στο δεύτερο κεφάλαιο προσπαθώ να αναλύσω το ζήτημα της αντικειμενικής και υποκειμενικής διάστασης του φωτογραφικού πορτρέτου μέσα από το έργο θεωρητικών της φωτογραφίας και της τέχνης όπως είναι η Sontag, ο Chandler κ.α. Η ανάλυση αυτή θα οδηγήσει στα επιστημονικά πεδία της ψυχανάλυσης και της κοινωνιολογίας και στον τρόπο που μπορούμε να αντιληφθούμε τον φωτογραφικό φακό ως καθρέφτη, αλλά και τη σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στον φωτογράφο και τον φωτογραφιζόμενο. Στο τρίτο κεφάλαιο εξετάζω το έργο μου σε σχέση με διάφορες μορφολογικές και τυπολογικές κατηγορίες, κυρίως μέσα από το θεωρητικό έργο του Chandler. Ο σκοπός δεν είναι να κατατάξω τις φωτογραφίες μου σε κάποια κατηγορία, αλλά μέσα από αυτή τη διαδρομή να διευρύνω τα ερωτήματα που σχετίζονται με όσα έχουν αναφερθεί παραπάνω. Στο τέταρτο και τελευταίο κεφάλαιο αναφέρομαι στις τεχνικές, κοινωνικές, και πρακτικές συνθήκες της φωτογράφησης της σειράς Los Artesanos de Coyoacan και επιχειρώ να συνδέσω τις φωτογραφίες αυτές με όλους τους παραπάνω προβληματισμούς. Μέσα από αυτά τα ερωτήματα θα συναντήσω ξανά τους φωτογραφιζόμενους προκειμένου να αντιληφθώ καλύτερα τον τρόπο που βλέπουν οι ίδιοι τα πορτρέτα τους και κυρίως τη σημασία που είχε αυτή η φωτογράφηση για μένα.
ΜΟΡΦΕΣ ΤΕΧΝΗΣ ΙΙΙ Pilar Maria Somotha Castro Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ Ι Ο Σ 2 0 1 1
Pilar Maria Somotha Castro, από τη σειρά The Man and the City Pilar Maria Somotha Castro, από τη σειρά The Man and the City
Nikolaus Von Prittwitz, από τη σειρά Suburbia
Nikolaus Von Prittwitz, από τη σειρά Suburbia Θανοπούλου Βάσια-Σέρμπη Αλεξάνδρα, Άνευ Τίτλου
Νοταροπούλου Χριστίνα, από τη σειρά What do you like in Athens?
Λοϊζίδου Μαρία, από τη σειρά Υπάρχει Ελληνική φυλή σήμερα; Λοϊζίδου Μαρία, από τη σειρά Υπάρχει Ελληνική φυλή σήμερα;
ΜΟΡΦΕΣ ΤΕΧΝΗΣ ΙΙ Ντεγκτιάρεβ Όλεγκ Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ Ι Ο Σ 2 0 1 1
Βάη Ειρήνη, Κάδοι, πλέγμα Δημοπούλου Σοφία, Σκουπίδια, Απομεινάρια και Δημόσιος Χώρος, πλέγμα
Ναυρίδης Δημήτρης, από τη σειρά Οδικά Σήματα Λουκίσσα Γεωργία, από τη σειρά Πόλη, Γυναίκα και Διαφήμιση
Λοϊζίδου Μαρία, Ενοικιάζεται (λεπτομέρεια πλέγματος)
Λιερός Κωστής, από τη σειρά Φόβος Λιερός Κωστής, από τη σειρά Φόβος Λιερός Κωστής, από τη σειρά Φόβος
Λιερός Κωστής, από τη σειρά Φόβος
Ντεγκτιάρεβ Όλεγκ, Νυχτερινό Τοπίο
Ντεγκτιάρεβ Όλεγκ, Νυχτερινό Τοπίο
Κασκούτα Γεωργία, Περιαστικό Τοπίο
Κασκούτα Γεωργία, Περιαστικό Τοπίο
Αμπιντίνι Λορέττα, Αστικό Τοπίο
Αμπιντίνι Λορέττα, Αστικό Τοπίο
Λαινάς Bαγγέλης, Πάρκα
ΜΟΡΦΕΣ ΤΕΧΝΗΣ Ι Τσατσοπούλου Γιούλη Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ Ι Ο Σ 2 0 1 1
Χρόνη Ζαμπέλλα, Εσωτερικός Χώρος
Χρόνη Ζαμπέλλα, Εσωτερικός Χώρος
Κορδά Νίκη, Αντικείμενα
Τσατσοπούλου Γιούλη, Εσωτερικός Χώρος
Καραβέβα Δέσποινα, Εσωτερικός Χώρος
Λαϊνάς Ευάγγελος
Μασμανίδη Αλεξάνδρα Μασμανίδη Αλεξάνδρα
Παντελιά Άννα Παντελιά Άννα
Τσίναλη Μυρτώ Maria Pilar Somoza Castro
Δημοπούλου Σοφία Δημοπούλου Σοφία Δημοπούλου Σοφία
Μασούρης Μιχαήλ Μασούρης Μιχαήλ
Παπαϊωάννου Νεφέλη Παπαϊωάννου Νεφέλη
Θεοδωρίδης Θεοδωρής
Ζινδριλής Ιωάννης
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΘΕΩΡΙΑ & ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΙV Κουγεμήτρος Χαράλαμπος Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ Ι Ο Σ 2 0 1 1
Φωστίνης Αλέξανδρος
Κεφαλλονίτη Μαρίαννα
Κουγεμήτρος Χαράλαμπος Κουγεμήτρος Χαράλαμπος Κουγεμήτρος Χαράλαμπος
Χρόνη Ζαμπέλα, από την άσκηση Γυμνό
Καραντώνης Χρόνης, από την άσκηση Εσωτερικοί Χώροι
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΘΕΩΡΙΑ & ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΙΙΙ Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ Ι Ο Σ 2 0 1 1
Ιγκόρ Λονγκινίδης Ghost
Ματσεράς Ντιάνα Roentgen
Κωνσταντίνος Φούκης Skull
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΘΕΩΡΙΑ & ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΙΙ Μαραβέλια Σμαράγδα Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ Ι Ο Σ 2 0 1 1
Κουρτάνιζε Τεόνα
Κουρουμλή Χριστίνα
Μαραβέλια Σμαράγδα Μαραβέλια Σμαράγδα
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΘΕΩΡΙΑ & ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ Ι Θάνου Ειρήνη Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ Ι Ο Σ 2 0 1 1
Αιμιλία Γάκη
Μακρίδης Χαράλαμπος
Γιακουμιδάκη Ανθή Μέντζου Αλεξάνδρα
Φάσσας Κωνσταντίνος Γιατράς Αλέξανδρος
Γκολντάντι Ρεζά Χατζηλάκου Ειρήνη
Σομόζα Πιλάρ Μαρία Σομόζα Πιλάρ Μαρία Θάνου Ειρήνη Μαγκώνη Κατερίνα Θάνου Ειρήνη
Ρήγος Αριστείδης Θάνου Ειρήνη Φλούλης Γιάννης
Μέντζου Αλεξάνδρα
ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΙΙΙ Κουμπίτση Αφροδίτη Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ Ι Ο Σ 2 0 1 1
Κουμπίτση Αφροδίτη
ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ ΙΙΙ Χατζηδάκη Όλγα Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ Ι Ο Σ 2 0 1 1
Φούκης Κωνσταντίνος Μαυρέα Δέσποινα
Κοστομανίδου Ιουλία Κοστομανίδου Ιουλία
Λώλης Νικόλαος Ναυρίδης Δημήτρης
ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΙΙ Κεφαλλωνίτη Μαριάννα Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ Ι Ο Σ 2 0 1 1
Λαζός Παναγιώτης Αμπιντίνη Λορέτα
Παστελλά Δημήτρης
Ντόβα Αικατερίνη Κεφαλλωνίτη Μαριάννα
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΙΙΙ Μαραγκοπούλου Γεωργία Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ Ι Ο Σ 2 0 1 1
Κάζας Βαγγέλης
Αμπαρτζή Δήμητρα
Βάη Ειρήνη
Μαραγκοπούλου Γεωργία
Λάζος Παναγιώτης
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΙΙ Μπέγκοβα Μαρία Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ Ι Ο Σ 2 0 1 1
Γιαννατσή Ιωάννα Γιαννατσή Ιωάννα
Γιαννατσή Ιωάννα
Γιαννατσή Ιωάννα Γιαννατσή Ιωάννα
Κατσάναϊ Ρέα Κατσάναϊ Ρέα
Λαΐνας Βαγγέλης Λαΐνας Βαγγέλης
Λαΐνας Βαγγέλης Λαΐνας Βαγγέλης
Μπέγκοβα Μαρία Μπέγκοβα Μαρία
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ Ι Ζάρκος Λεωνίδας Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ Ι Ο Σ 2 0 1 1
Καραβέβα Δέσποινα Καραβέβα Δέσποινα
Λιάππης Αναστάσιος Λιάππης Αναστάσιος
Λιάππης Αναστάσιος Λιάππης Αναστάσιος
Τσίναλη Μυρτώ Τσίναλη Μυρτώ
Βασιλείου Μαρία Βασιλείου Μαρία
ΕΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ Ι Ο Σ 2 0 1 1