Διεπιστημονική προσέγγιση του καρκίνου του μαστού

Διοργάνωση: Ελληνική Διεπιστημονική Εταιρεία Καρκίνου Μαστού Σε συνεργασία με Β' Ογκολογική Κλινική Θεραπευτήριο Metropolitan Γ Ογκολογική Κλινική Θεραπευτήριο Metropolitan Κλινική Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας Θεραπευτήριο Metropolitan Χειρουργική Κλινική Μαστού Θεραπευτήριο Metropolitan Υπό την αιγίδα των Ελληνική Χειρουργική Εταιρεία Μαστού Διεπιστημονική προσέγγιση του καρκίνου του μαστού Από τη θεωρία στην πράξη BROKEN-WOMAN-HelenaWierzbick Χορηγούνται 8 Μόρια Συνεχιζόμενης Ιατρικής Εκπαίδευσης (CΜE-CPD) Αθήνα Ξενοδοχείο Athens Hilton 18-19 Δεκεμβρίου 2015 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Διεπιστημονική προσέγγιση του καρκίνου του μαστού Από τη θεωρία στην πράξη 18-19 Δεκεμβρίου 2015 Ξενοδοχείο Athens Hilton, Αθήνα Στην εποχή μας παράγεται μεγάλος όγκος πληροφοριών. Ο κίνδυνος να χαθεί η Γνώση στον όγκο των πληροφοριών αυτών είναι μεγάλος. Ο καθένας στον τομέα του πρέπει να ενημερώνεται συνεχώς αλλά και να αλληλεπιδρά με τους άλλους. Κι αν τα παραπάνω ισχύουν στις διάφορες Επιστήμες, είναι πολύ περισσότερο σημαντικά στην Ιατρική. Στον καρκίνο του μαστού εμπλέκονται πολλές ειδικότητες: χειρουργοί μαστού, παθολόγοιογκολόγοι, ακτινοθεραπευτές-ογκολόγοι, παθολογοανατόμοι, ακτινολόγοι μαστού, μοριακοί βιολόγοι, πλαστικοί χειρουργοί, γενετιστές, ψυχολόγοι, νοσηλευτές, κοινωνιολόγοι, διαιτολόγοι. Σε κάθε έναν από τους παραπάνω τομείς είναι ταχύτατες οι επιστημονικές εξελίξεις. Είναι λοιπόν απαραίτητη η ισότιμη συνεργασία όλων. Η συνεργασία είναι ο καλύτερος τρόπος για να ωφελήσουμε τους ασθενείς μας και να βελτιωθούμε κι εμείς οι ίδιοι. Αυτή είναι η βαθιά μας πεποίθηση και για το λόγο αυτό παίρνουμε την πρωτοβουλία να διοργανώσουμε τη Διεπιστημονική προσέγγιση του καρκίνου του μαστού. Στη Διημερίδα αυτή θα συζητήσουμε εξελίξεις σε όλους τους τομείς και θα δώσουμε ιδιαίτερη έμφαση στα θέματα που βρίσκονται στην αιχμή του δόρατος της μοριακής βιολογίας, στις εξελίξεις στην ορμονοθεραπεία, στις νεότερες ακτινοθεραπευτικές τεχνικές, στο ρόλο της Μαγνητικής τομογραφίας στη διάγνωση του καρκίνου του μαστού, αλλά και στη σχέση τρόπου ζωής και καρκίνου του μαστού. Ελπίδα μας είναι να μοιραστούμε τους προβληματισμούς και την εμπειρία με όλους τους συναδέλφους που ασχολούνται με τον καρκίνο του μαστού αλλά και να μάθουμε από εκείνους. Οι Πρόεδροι της Οργανωτικής Επιτροπής Χ. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ Α. ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ Οι Πρόεδροι της Επιστημονικής Επιτροπής Β. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ Β. ΜΠΑΡΜΠΟΥΝΗΣ 4

ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ Οργανωτική Επιτροπή Πρόεδροι: Δημόπουλος Α. Χριστοδούλου Χ. Αντιπρόεδρος: Κλούβας Γ. Γ. Γραμματέας: Σταθουλοπούλου Μ. Ταμίας: Μπερούκας Ε. Μέλη: 'Ιβρος Σ. Πέτρου Β. Σκάρλος Π. Σταματοπούλου Σ. Επιστημονική Επιτροπή Πρόεδροι: Βενιζέλος Β. Μπαρμπούνης Β. Μέλη: Βαράκη Κ. Γαλάνη E. Κρέτσης Β. Λαζάρου Σ. Λινάρδου Ε. Παπαθανασίου Ν. Πετράκη Κ. Συργιάννης Κ. Χατζηχρήστου Ε. 5

Διεπιστημονική προσέγγιση του καρκίνου του μαστού Επιστημονικό πρόγραμμα Παρασκευή 18 Δεκεμβρίου 2015 15.00-16.00 ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΜΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ Προεδρείο: K. Βαράκη - Ν. Μποντόζογλου 15.00-15.20 Fast screening MRI vs ψηφιακή μαστογραφία στον πληθυσμό Α. Βούρτση 15.20-15.40 Πολυπαραμετρική MRI μαστών Κ. Βαράκη 15.40-16.00 Η θέση της MRI μαστών στον πληθυσμιακό έλεγχο των ομάδων υψηλού κινδύνου Σ. Λαζάρου 18-19 Δεκεμβρίου 2015 Ξενοδοχείο Athens Hilton, Αθήνα 16.00-17.20 ΠΡΩΙΜΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΜΑΣΤΟΥ Προεδρείο: Γ. Αραβαντινός - Α. Αλεξόπουλος 16.00-16.20 Συμπληρωματική θεραπεία σε pt1a και pt1bν0 καρκίνο μαστού Σ. Σταματοπούλου 16.20-16.40 Η θέση των αναστολέων αρωματάσης στη συμπληρωματική ορμονοθεραπεία των προεμμηνοπαυσιακών γυναικών με καρκίνο μαστού Γ. Κλούβας 16.40-17.00 Πρώιμος καρκίνος μαστού και Διφωσφωνικά/Denosumab Β. Μπαρμπούνης 17.00-17.20 Η σημασία της χρήσης LHRH-αναλόγων στις προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με καρκίνο μαστού Δ. Τζαννίνης 17.20-17.50 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ 17.50-18.30 ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΜΑΣΤΟΥ Προεδρείο: Γ. Κουμάκης - Ν. Μαλάμος 17.50-18.10 BRCA1/BRCA2: Μεταλλάξεις άγνωστης κλινικής σημασίας (VUS) Κ. Γιαννουκάκος 18.10-18.30 Κληρονομούμενος καρκίνος μαστού: Πέρα από τα BRCA1 και BRCA2 Φ. Φωστήρα 18.30-19.10 LIFESTYLE ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΜΑΣΤΟΥ Προεδρείο: Χ. Παπαδημητρίου 18.30-18.50 Παχυσαρκία και καρκίνος του μαστού Ι. Μούντζιος 18.50-19.10 Άσκηση και καρκίνος του μαστού Σ. Ντρουφάκου 19.10-19.30 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ 19.30-21.00 ΤΕΛΕΤΗ ΕΝΑΡΞΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΟΜΙΛΙΑ Το εμβόλιο για έναν υγιή κόσμο Κ. Παναγοπούλου 6

Από τη θεωρία στην πράξη Σάββατο 19 Δεκεμβρίου 2015 09.30-10.30 ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΜΑΣΤΟΥ Προεδρείο: Β. Βενιζέλος - Γ. Ξεπαπαδάκης 09.30-09.50 Πολυεστιακός καρκίνος μαστού: Είναι αναγκαία η μαστεκτομή; Ποιες είναι οι ενδείξεις του λεμφαδένα φρουρού; Ε. Καρυδά 09.50-10.10 Αμφοτερόπλευρη μαστεκτομή: πότε έχει ένδειξη και πότε έχει ένδειξη ο λεμφαδένας φρουρός στο ετερόπλευρο μαστό που δεν νοσεί Γ. Ασκοξυλάκης 10.10-10.30 Αντιμετώπιση λεμφοιδήματος: 1) Χειρουργική αντιμετώπιση Δ. Διονυσίου 2) Φυσιοθεραπευτική προσέγγιση Κ. Ασματζής 10.30-11.10 ΠΡΟΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Προεδρείο: Ε. Σαμαντάς - Α. Κουμαριανού 10.30-10.50 Πότε έχει θέση και ποια φάρμακα θα χρησιμοποιήσουμε Γ. Οικονομόπουλος 10.50-11.10 Προεγχειρητική χημειοθεραπεία και λεμφαδένας φρουρός Β. Βενιζέλος 11.10-11.40 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ 11.40-13.00 ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΜΑΣΤΟΥ ΚΑΙ ΜΟΡΙΑΚΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ: ΤΙ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΑΙΧΜΗ ΤΟΥ ΔΟΡΑΤΟΣ Προεδρείο: Γ. Φούντζηλας Κ. Πετράκη 11.40-12.00 Υγρή βιοψία (liquid biopsy) στον καρκίνο του μαστού S. Murray 12.00-12.20 Next generation sequencing: Πόσο κοντά πόσο μακριά στην καθημερινή κλινική πράξη Γ. Νασιούλας 12.20-12.40 Τριπλά αρνητικός καρκίνος μαστού: νέοι στόχοι Ε. Ραζή 12.40-13.00 Ανοσοθεραπεία στον καρκίνο του μαστού Μ. Τσιατάς 13.00-13.40 DEBATE ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΟΡΜΟΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΣΤΟΝ ΠΡΩΙΜΟ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ Προεδρείο: Ε. Χατζηχρήστου - Χ. Χριστοδούλου 13.00-13.20 Όλες οι γυναίκες πρέπει να λαμβάνουν ορμονοθεραπεία για πάνω από 5 έτη 13.20-13.40 Μερικές γυναίκες πρέπει να λαμβάνουν ορμονοθεραπεία για πάνω από 5 έτη Ε. Λινάρδου Η. Αθανασιάδης 7

Διεπιστημονική προσέγγιση του καρκίνου του μαστού 13.40-14.30 ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΜΑΣΤΟΥ Προεδρείο: Α. Αρδαβάνης Β. Μπαρμπούνης 13.40-14.00 Εξελίξεις στη θεραπεία του ορμονοεξαρτώμενου καρκίνου του μαστού Χ. Χριστοδούλου 14.00-14.20 Αντιμετώπιση ολιγομεταστατικής νόσου Μ. Νικολαΐδη 14.20-16.00 ΕΛΑΦΡΥ ΓΕΥΜΑ 18-19 Δεκεμβρίου 2015 Ξενοδοχείο Athens Hilton, Αθήνα 16.00-17.00 ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΜΑΣΤΟΥ: ΕΠΙΚΑΙΡΑ ΘΕΜΑΤΑ Προεδρείο: Γ. Πισσάκας, Μ. Παρασκευαΐδης, Α. Δημόπουλος 16.00-16.15 Σύγχρονες τεχνικές ακτινοθεραπείας μαστού Η προσέγγιση του Ακτινοφυσικού Π. Ζαβερδινός 16.15-16.30 Ακτινοθεραπευτική προσέγγιση σε ασθενείς με 1-3 θετικούς λεμφαδένες Ε. Μαραγκουδάκης 16.30-16.45 Επιλογή ασθενών για τη μερική επιταχυνόμενη ακτινοβόληση του μαστού Α. Δημόπουλος 16.45-17.00 Καρδιοπροστασία και ακτινοβόληση του μαστού από την 3D στην IMRT και τη σύγχρονη (περιστροφική) IMRT Ε. Μπερούκας 17.00-18.30 ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ -ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ Χ. Μαρκόπουλος, Χ. Χριστοδούλου, Α. Δημόπουλος, Σ. Λαζάρου Παρουσίαση περιστατικών: M. Σταθουλοπούλου, Π. Σκάρλος, Γ. Μαραβέλης, Γ. Οικονομόπουλος, Σ. Σταματοπούλου 18.30-19.00 ΛΗΞΗ - ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 8

Από τη θεωρία στην πράξη ΤΙΤΛΟΙ ΟΜΙΛΗΤΩΝ-ΠΡΟΕΔΡΩΝ Murray S. Αθανασιάδης Η. Αλεξόπουλος Α. Αραβαντινός Γ. Αρδαβάνης Α. Ασκοξυλάκης Ι. Ασματζής Κ. Βαράκη Κ. Βενιζέλος Β. Βούρτση Α. Γιαννουκάκος Κ. Δημόπουλος Α. Διονυσίου Δ. Ζαβερδινός Π. Καρυδά Ε. Κλούβας Γ. Κουμάκης Γ. Κουμαριανού Α. Λαζάρου Σ. Λινάρδου Ε. Μαλάμος Ν. Μαραβέλης Γ. Μαραγκουδάκης Ε. Μαρκόπουλος Χ. PhD, Molecular Biologist- geneticist, CEO Biomarker Solutions, London UK Παθολόγος Ογκολόγος, Διευθυντή, Β Ογκολογική Κλινική Νοσοκομείο «ΜΗΤΕΡΑ», Επικ. Καθηγητής Ογκολογίας «Northwestern University» Η.Π.Α. MD, PhD, Παθολόγος Ογκολόγος, Δ.Θ.Κ.Α. «ΥΓΕΙΑ» Παθολόγος Ογκολόγος, Διδάκτωρ, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Συντονιστής Διευθυντής, Β Παθολογική Ογκολογική Κλινική, Γ.Ο.Ν.Κ «ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ» Παθολόγος Ογκολόγος, Διευθυντής, Επιστημονικός Υπεύθυνος, Α Παθολογική Ογκολογική Κλινική, Γ.Α.Ο.Ν.Α. «Ο ΑΓΙΟΣ ΣΑΒΒΑΣ» Χειρουργός Ογκολόγος, Υπεύθυνος Μονάδας Μαστού Π.Γ.Ν. Ηρακλείου Φυσιοθεραπευτής BDG - Λεμφοθεραπευτής ΜLD Ακτινολόγος, Διευθύντρια τμήματος Μαγνητικής Τομογραφίας, Θεραπευτήριο «METROPOLITAN» Χειρουργός Μαστού, Διευθυντής Χειρουργικής Κλινικής Μαστού και Μονάδας Μαστού, MD, PhD, Ειδική Ακτινοδιαγνώστρια Μαστού, Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Απεικόνισης Μαστού Διευθυντής Ερευνών, Εργαστήριο Μοριακής Διαγνωστικής ΕΚΕΦΕ «ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ» Ακτινοθεραπευτής Ογκολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Βιέννης, Διευθυντής Κλινικής Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας, Πλαστικός Χειρουργός, Επίκουρος Καθηγητής Πλαστικής Χειρουργικής Α.Π.Θ. Διευθυντής Τμήματος Ιατρικής Φυσικής MD, PhD, Χειρουργός Μαστού, Διευθύντρια Κέντρου Μαστού Δ.Θ.Κ.Α. «ΥΓΕΙΑ» Παθολόγος Ογκολόγος, Αναπληρωτής Διευθυντής, Β Ογκολογική Κλινική Παθολόγος Ογκολόγος, Διευθυντής, Επιστημονικός Υπεύθυνος, Β Παθολογική Κλινική, Μονάδα Μεταμόσχευσης Μυελού, Γ.Α.Ο.Ν.Α. «Ο ΑΓΙΟΣ ΣΑΒΒΑΣ» MD, PhD,Παθολόγος Ογκολόγος, Επιμελήτρια Α ΕΣΥ, Αιματολογική Ογκολογική Μονάδα, Δ Παθολογική Κλινική, Γ.Π.Ν.Α. «ΑΤΤΙΚΟΝ» Απεικονιστής Μαστού, Διευθυντής Κέντρου Διάγνωσης Παθήσεων Μαστού και Οστεοπόρωσης και Τμήματος Απεικόνισης Μαστού Κλινικής Μαστού, Παθολόγος Ογκολόγος, Αναπληρώτρια Διευθύντρια, Α Ογκολογική Κλινική, Παθολόγος Ογκολόγος, Συντονιστής Διευθυντής, Μονάδα Γυναικολογικού Καρκίνου, Π.Γ.Ν. Μαιευτήριο Αθηνών «ΕΛΕΝΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ» Ακτινοθεραπευτής Ογκολόγος, Επιμελητής Κλινικής Ακτινοθεραπευτικής - Ογκολογίας, Θεραπευτήριο METROPOLITAN Ακτινοθεραπευτής Ογκολόγος, Διευθυντής Κέντρου Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας Μαιευτήριο «ΙΑΣΩ» MD, PhD, FEBS, Καθηγητής Χειρουργικής Ιατρικής Σχολής Ε.Κ.Π.Α., Κλινική Μαστού, ΙΑΤΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΘΗΝΩΝ 9

Διεπιστημονική προσέγγιση του καρκίνου του μαστού 18-19 Δεκεμβρίου 2015 Ξενοδοχείο Athens Hilton, Αθήνα Μούντζιος Ι. MD, MSc, PhD, Παθολόγος Ογκολόγος, Γ.Ν. Αεροπορίας «251» Μπαρμπούνης Β. Παθολόγος Ογκολόγος, Διευθυντής, Γ Ογκολογική Κλινική, Θεραπευτήριο «METROPOLITAN» Μπερούκας Ε. Ακτινοθεραπευτής Ογκολόγος, Αναπληρωτής Διευθυντής, Ακτινοθεραπευτικό Ογκολογικό Τμήματο, Μποντόζογλου Ν. Ακτινοδιαγνώστης, Διευθυντής Τμήματος Αξονικής & Μαγνητικής Τομογραφίας & PET/CTμ ΙΑΤΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΘΗΝΩΝ Νασιούλας Γ. Επιστημονικός Διευθυντής, Genekor Νικολαΐδη Μ. Παθολόγος Ογκολόγος, Αναπληρώτρια Διευθύντρια, Β Ογκολογική Κλινική Γ.Ν.Α «ΜΗΤΕΡΑ» Ντρουφάκου Σ. Παθολόγος Ογκολόγος, Διευθύντρια ΕΣΥ Γ.Ν.Α. «ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ» Ξεπαπαδάκης Γ. MD, PhD, Χειρουργός Μαστού, Διευθυντής Κλινικής Μαστού Μαιευτική Γυναικολογική Κλινική «ΡΕΑ» Οικονομόπουλος Γ. MSc, Παθολόγος Ογκολόγος, Επιμελητής, Β Ογκολογική Κλινική, Θεραπευτήριο «METROPOLITAN» Παναγοπούλου Κ. Εθνική Πρέσβυς της Ελλάδος στο Συμβούλιο της Ευρώπης για τον Αθλητισμό, την Ανοχή και το Ευ Αγωνίζεσθαι. Πρόεδρος του Πανελληνίου Αθλητικού Σωματείου Γυναικών «ΚΑΛΛΙΠΑΤΕΙΡΑ» Παπαδημητρίου Χ. Παθολόγος Ογκολόγος,Καθηγητής Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Υπεύθυνος Ογκολογικής Μονάδας Γ.Ν.Α. "ΑΡΕΤΑΙΕΙΟ" Παρασκευαΐδης Μ. Ακτινοθεραπευτής Ογκολόγος, Συντονιστής Διευθυντής, Β Ακτινοθεραπευτικό- Ογκολογικό τμήμα του Ε.Α.Ν.Π. "ΜΕΤΑΞΑ" Πετράκη Κ. MD, PhD, Παθολογοανατόμος, Αποκλ. Συνεργάτης Πισσάκας Γ. Ακτινοθεραπευτής Ογκολόγος, Συντονιστής Διευθυντής, Τμήμα Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας, Γ.Ν.Α. «ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ» Ραζή Ε. Παθολόγος- Ογκολόγος, Διευθύντρια, Γ Παθολογική-Ογκολογική Κλινική Δ.Θ.Κ.Α. «ΥΓΕΙΑ», Διευθύντρια Πρότυπης Ογκολογικής Ομάδας Σαμαντάς Ε. Παθολόγος Ογκολόγος, Πρόεδρος Επιστημονικού Συμβουλίου, Συντονιστής Διευθυντής, Γ Ογκολογική Κλινική, Γ.Ο.Ν.Κ. «ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ» Σκάρλος Π. Ακτινοθεραπευτής Ογκολόγος, Θεραπευτήριο «Metropolitan» Σταθουλοπούλου Μ. Χειρουργός Μαστού, Αναπληρώτρια Διευθύντρια Χειρουργικής Κλινικής Μαστού, Σταματοπούλου Σ. Παθολόγος Ογκολόγος, Γ Ογκολογική Κλινική, Τζαννίνης Δ. Παθολόγος Ογκολόγος, Διευθυντής, Ογκολογική Κλινική, ΙΑΤΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΘΗΝΩΝ Τσιατάς Μ. MD, PhD, BSc, Παθολόγος Ογκολόγος, ΙΑΤΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΘΗΝΩΝ Φούντζηλας Γ. Ομ.Καθηγητής Παθολογίας Ογκολογίας, Ιατρικό Τμήμα, Σχολή Επιστημών Υγείας, Α.Π.Θ. Φωστήρα Φ. PhD, Μοριακή Βιολόγος - Γενετίστρια, ΕΚΕΦΕ «ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ» Χριστοδούλου Χ. Παθολόγος Ογκολόγος, Διευθυντής, Β Ογκολογική Κλινική, Χατζηχρήστου Ε. Παθολόγος Ογκολόγος, Αναπληρώτρια Διευθύντρια, Γ Ογκολογική Κλινική, 10