ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΠΑΝΙΔΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Α. Λεγάκις Ζωολογικό Μουσείο, Τμ. Βιολογίας, Παν. Αθηνών 3 ο Συνέδριο Ελληνικής Οικολογικής & Ελληνικής Ζωολογικής Εταιρείας, Ιωάννινα, 16-19.11.2006
Η βιβλιογραφία για την πανίδα της Ελλάδας αντικατοπτρίζει την ερευνητική δραστηριότητα που επιτελείται γύρω από αυτό το αντικείμενο Ηανάλυσήτηςμαςβοηθάναεντοπίσουμε τομείς όπου υπάρχουν κενά στη έρευνα σε σχέση με τα ερευνητικά θέματα, τους ερευνητές, τη χρηματοδότηση, τις συνεργασίες και πολλά άλλα
Η επιστημονική βιβλιογραφία για την πανίδα της Ελλάδας ξεκινά τον 19 ο αιώνα με ορόσημο τις εργασίες της γαλλικής αποστολής στην Πελοπόννησο που δημοσιεύτηκαν μετά το 1832 Από τότε, στην ελληνική βιβλιογραφία επικρατούν εργασίες κυρίως γερμανόφωνων ερευνητών αλλά και γάλλων, ιταλών και άγγλων Η ελληνική συνεισφορά ξεκινά τη δεκαετία του 1970 και συνεχίζει μέχρι σήμερα με αυξανόμενο ρυθμό
Για τις ανάγκες της σημερινής ανάλυσης χρησιμοποιήθηκε η βάση βιβλιογραφικών δεδομένων του Κέντρου Απογραφής της Πανίδας της Ελλάδας της Ελληνικής Ζωολογικής Εταιρείας που χρησιμοποιεί το βιβλιογραφικό λογισμικό EndNote Η βάση περιλαμβάνει 12.950 αναφορές που αντιστοιχούν σε άρθρα περιοδικών, δημοσιευμένες ανακοινώσεις συνεδρίων, βιβλία, αναφορές, διατριβές, ηλεκτρονικές σελίδες κ.ά.
Για τη δεκαετία 1996-2005 που αποτελεί τη χρονική περίοδο που μελετήθηκε, έχουν καταγραφεί: 3414 δημοσιεύσεις 341,4 δημοσιεύσεις/έτος
Πηγές πληροφορίας Ηλεκτρονικές πηγές Zoological Record Scholar (Google) Scopus ISI Web of Science Βιβλιογραφικές αναφορές Πρακτικά συνεδρίων Εργασίες και περιοδικά που αποστέλλονται
Ηλεκτρονικές πηγές Λέξεις-κλειδιά: Fauna Greece Zoological Record 3369 Scholar 321 ISI 57 Scopus 38
2000 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 Χρονική διακύμανση των εργασιών 1800-2005 1800 1800 1825 1850 1875 1900 1925 1950 1975 2000 1816-20 1821-25 1826-30 1831-35 1836-40 1841-45 1846-50 1851-55 1856-60 1861-65 1866-70 1871-75 1876-80 1881-85 1886-90 1891-95 1896-00 1901-05 1906-10 1911-15 1916-20 1921-25 1926-30 1931-35 1936-40 1941-45 1946-50 1951-55 1956-60 1961-65 1966-70 1971-75 1976-80 1981-85 1986-90 1991-95 1996-00 2001-05 1801-05 1806-10 1811-15
Χρονική διακύμανση αριθμού εργασιών 1986-2005 500 450 400 350 300 250 200 Σύνολο Ξενόγλ. 150 100 50 0 1985 1990 1995 2000 2005 2010 Το 1999, σε σύνολο 457 δημοσ., οι 155 αντιστοιχούν σε συνέδρια και σε ελληνικά περιοδικά
Χρονική διακύμανση αριθμού εργασιών 1996-2005 180 160 140 120 100 80 60 40 Εργασίες με ελλην. συμμετοχή Εργασίες ξένων Ελλην. συνέδρια Διεθνή συνεδρ. έλληνες Διεθνή συνεδρ. ξένοι 20 0 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006
Θεματολογία Οι δημοσιεύσεις χωρίστηκαν ανάλογα με τη θεματολογία τους Τα θέματα που είχαν την μεγαλύτερη σχετική αύξηση τα τελευταία 10 χρόνια ήταν Αρθρόποδα οικονομικής σημασίας Αλιευτική βιολογία Αυτοοικολογία Γενετική διαφοροποίηση Διατήρηση
Σχετική μείωση παρατηρήθηκε στα: Κατάλογοι ειδών Ταξινομική Μορφολογία Σε πολύ μικρό ποσοστό εξακολουθούν να είναι εργασίες για: Συμπεριφορά Αρχαιοζωολογία Γενικές συνθετικές εργασίες
Ζωικές ομάδες 500 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0
Ερευνητές Ξένοι: περίπου 2150 Έλληνες: περίπου 1000 Τη δεκαετία του 1980 οι έλληνες ήταν περίπου 200
Γλώσσα Η επικράτηση της αγγλικής ως διεθνούς επιστημονικής γλώσσας φαίνεται από την ανάλυση Οι εργασίες στα γερμανικά και στα γαλλικά έχουν περιοριστεί σε μια μικρή ομάδα κυρίως ερασιτεχνών που ασχολούνται με Λεπιδόπτερα, Κολεόπτερα, ερπετά, αμφίβια, σαλιγκάρια κ.ά.
Περιοδικά Οι εργασίες είναι δημοσιευμένες σε περίπου 750 περιοδικά Τα 700 περίπου είναι ξένα
Περιοδικά με τις περισσότερες εργασίες (σε παρένθεση το ποσοστό των εργασιών στις οποίες περιλαμβάνονται έλληνες) Belgian Journal of Zoology 89% Journal of the Marine Biological Association 78% Linzer Biologische Beitraege 3% Scientia Marina 74% Contributions to the Zoogeography and Ecology of the Eastern Mediterranean 73% Israel Journal of Zoology 93% Fisheries Research 96% Molecular Ecology 25% Marine Biology 63% Libellula 8% Molecular Phylogenetics and Evolution 52% Nota Lepidopterologica 9%
Ελληνικά περιοδικά Επιστημονικά Biologia Gallo-hellenica Entomologia hellenica Annales Musei Goulandris Annales de l Institut Phytopathologique Benaki Mediterranean Marine Science Hellenic Zoological Archives Newsletter of the Hellenic Zoological Society Περιοδικό της Ελληνικής Κτηνιατρικής Εταιρείας Αγροτική Έρευνα
Άλλα ελληνικά περιοδικά Οιωνός ΗΦύση Αμφίβιον Γαιόραμα Επτά Ημέρες Καθημερινής
Χώροι εργασίας Τμήματα Βιολογίας, Γεωπονίας, Δασολογίας, Περιβάλλοντος Ερευνητικά ιδρύματα ΕΛΚΕΘΕ, ΕΘΙΑΓΕ ΤΕΙ Γεωπονίας, Ιχθυοκομίας Μη κυβερνητικές οργανώσεις
Συμπεράσματα Αύξηση του αριθμού των εργασιών Αύξηση του αριθμού των ελλήνων ερευνητών Θεματολογία Έμφαση σε εφαρμοσμένα θέματα (οι έλληνες) σε θέματα καταγραφής, βιογεωγραφίας, ταξινομικής (οι ξένοι) Αυξημένη έμφαση σε γενετικές μελέτες
Αύξηση στο αριθμό των συνεδρίων και στη συμμετοχή σ αυτά Περισσότερες συνεργασίες με ξένους ερευνητές (κυρίως στα θαλασσινά θέματα) Ερευνητική ενεργοποίηση μη κυβερνητικών οργανώσεων
Αρνητικά Απουσία ελληνικών περιοδικών Περιορισμένες συνεργασίες Πολύ μικρή εξαγωγή γνώσης Απουσία συνθετικών εργασιών Κενά στη γνώση σε πολλές ομάδες και σε θέματα όπως η συμπεριφορά
Τι πρέπει να γίνει; Πολιτεία; Ευρωπαϊκή Ένωση; Φοιτητές; Μη κυβερνητικές οργανώσεις; Πολίτες; Χρήστες; Εμείς οι ίδιοι πρέπει να ενεργοποιηθούμε!!