Θεωρία ασκήσεων 7, 8, 9. Οδηγίες Χρήσης COMNET III Επιµέλεια: ηµ. Κατσιάνης, Νέλλη Λελίγκου 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το COMNET III είναι ένα ολοκληρωµένο πρόγραµµα προσοµοιώσεις (simulation) των σύγχρονων δικτύων. Βασίζεται αποκλειστικά στην περιγραφή του δικτύου από τον χρήστη, στον έλεγχο αλγορίθµων και στον έλεγχο του φόρτου εργασίας. Προσοµοιώνει, τις λειτουργίες του δικτύου και εξάγει χρήσιµα αποτελέσµατα από την λειτουργία του σε µορφή µετρήσεων. Ο προγραµµατισµός δεν είναι απαραίτητος. Η περιγραφή των χαρακτηριστικών του δικτύου γίνεται γραφικά µε ένα φιλικό προς τον χρήστη περιβάλλον µε το οποίο δηµιουργείται το µοντέλο του δικτύου το οποίο προσοµοιώνει σε πραγµατικό, αλλά και σε φαινοµενικό χρόνο την συµπεριφορά του δικτύου για την γρήγορη και ασφαλή διεξαγωγή συµπερασµάτων. Το περιβάλλον αυτό είναι σε µορφή Windows το οποίο περιλαµβάνει διάφορα µενού, χρήσιµα εργαλεία και µία παλέτα µε διάφορα στοιχεία µε την χρήση των οποίων µπορεί ο καθένας να σχεδιάσει εύκολα ένα δίκτυο. Επίσης, υπάρχει η δυνατότητα από τον χρήστη να παρακολουθεί βήµα προς βήµα την διαδικασία εξοµοίωσης. Ένα µοντέλο µπορεί να δηµιουργηθεί µε τα παρακάτω βήµατα : Κόµβους (Nodes), ζεύξεις (links) και πηγές κίνησης (traffic sources) µπορούν να επιλεγούν από την παλέτα και να τοποθετηθούν στην οθόνη, στο σηµείο που επιθυµούµε. Αυτά τα στοιχεία συνδέονται χρησιµοποιώντας το εργαλείο σύνδεσης (Connection Tool). Όταν ο χρήστης διπλό κλικ σε καθένα από τα στοιχεία links, nodes και traffic sources, ανοίγει ένα κουτί διαλόγου (dialog box), όπου µπορούν να µεταβληθούν κάποιες παράµετροι που αφορούν το εκάστοτε στοιχείο. Οι λειτουργίες του δικτύου και οι παράµετροι των πρωτοκόλλων µπορούν να οριστούν από ένα αρχικό dialog box. Το µοντέλο µπορεί να ελεγθεί ως προς την λογική ορθότητα των συνδέσεων του και φυσικά να εξοµοιωθεί. Μετά το τέλος της προσοµοίωσης τα αποτελέσµατα µπορούν να παρουσιαστούν είτε γραφικά είτε αναλυτικά (αριθµητικές τιµές). ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ : Το πακέτο COMNET III χρησιµοποιείται για την προσοµοίωση των WAN, των LAN ή και µικτού µοντέλου, που περιέχει και τα δύο αυτά είδη. Επίσης, εκτός από τις λειτουργίες ενός µοντελοποιηµένου δικτύου, µπορούν να προσοµοιωθεί η λογική των δικτυακών κόµβων. ηλαδή, οι Computers ενός κόµβου, τα υποσυστήµατα εισόδου/εξόδου (Ι/Ο subsystems), οι βάσεις δεδοµένων (Databases) και οι εφαρµογές οι οποίες «τρέχουν» στους Computers. 2. ΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ COMNET III Το COMNET III είναι ένα ισχυρό εργαλείο µε το οποίο µπορεί κανείς να σχεδιάσει µια µεγάλη ποικιλία από δίκτυα. Μπορεί να σχεδιάσει τοπικά δίκτυα (LAN), µητροπολιτικά δίκτυα (ΜΑΝ) ή και δίκτυα ευρείας περιοχής (WAN).
Aκόµα το πρόγραµµα µπορεί να προσοµοιώσει δίκτυα µεταγωγής φωνής καθώς επίσης και δίκτυα ολοκληρωµένων υπηρεσιών (ISDN). Τυπικές εφαρµογές του COMNET είναι οι εξής: Συνήθως υπάρχει µεγάλη κίνηση στο δίκτυο κάποιες ώρες της ηµέρας, τις λεγόµενες ώρες αιχµής. Ο σχεδιαστής λοιπόν φροντίζει το δίκτυο να µπορεί να αντεπεξέλθει σε αυτές τις δύσκολες ώρες. Αν το επιτύχει αυτό, τότε δεν υπάρχει περίπτωση να έχει πρόβληµα υπερβολικού φόρτου άλλες ώρες της ηµέρας. Έτσι προσοµοιώνει µε το COMNET το συγκεκριµένο traffic µόνο. Αυτό αποτελεί και την κλασσική εφαρµογή του παρόντος προγράµµατος. Μερικές φορές είναι σηµαντικό να ξέρεις, αν το δίκτυο έχει την ικανότητα να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις των χρηστών σε περίπτωση, που κάποιος κόµβος χαλάσει προσωρινά ή µόνιµα. Το πακέτο δίνει την δυνατότητα να θέσει κανείς εκτός λειτουργίας κάποιους από τους κόµβους και να εξάγει χρήσιµα συµπεράσµατα σχετικά µε την ικανότητα αυτοανόρθωσης του δικτύου. Νέοι χρήστες ή νέες εφαρµογές προσθέτουν νέο φόρτο στο δίκτυο. Είναι χρήσιµο να µπορεί ο σχεδιαστής να προβλέψει αυτή την αύξηση της κίνησης, πριν συµβεί στην πραγµατικότητα και έτσι να αποφύγει µελλοντικά προβλήµατα. Σε πολλά δίκτυα αυξάνεται µε τον καιρό η κίνησή τους. Αυτό οδηγεί σε αναβάθµιση του συστήµατος. Οι διάφορες επιλογές που υπάρχουν για την αναβάθµιση µπορούν να µοντελοποιηθούν µε το COMNET και έτσι να βρεθεί µια χρυσή τοµή µεταξύ κόστους και ποιότητας. Tο COMNET III είναι ένα ισχυρό εργαλείο για την προσοµοίωση των δικτύων. Ωστόσο, δεν µπορεί να κάνει τα πάντα. Παρακάτω αναφέρονται µερικές εφαρµογές τις οποίες το συγκεκριµένο πακέτο δεν µπορεί να πραγµατοποιήσει: Το COMNET δεν περιέχει µηχανισµούς κοστολόγησης. Είναι επικεντρωµένο στην υλοποίηση του συστήµατος κατά τις ώρες αιχµής. Αν υπήρχε µηχανισµός κοστολόγησης θα ήταν δύσκολο να γίνουν προβλέψεις για το κόστος, αφού θα έπρεπε να µοντελοποιηθούν οι µήνες και τα χρόνια λειτουργίας του δικτύου. Αυτό όµως θα έκανε ιδιαίτερα πολύπλοκο το µοντέλο. Το COMNET, όπως και κάθε πρόγραµµα προσοµοίωσης δεν µπορεί να προτείνει τον βέλτιστο σχεδιασµό του δικτύου. Το πρόγραµµα απλώς µοντελοποιεί αυτό που ο σχεδιαστής έχει στο µυαλό του. Έτσι του δίνει τη δυνατότητα να κάνει δοκιµές και να βγάζει κάθε φορά συµπεράσµατα, ώσπου να καταλήξει στον πιο ικανοποιητικό σχεδιασµό. Το COMNET δεν προσοµοιώνει πλήρως τη γεωγραφική απόσταση µεταξύ δύο κόµβων. Το αν αυτή η γεωγραφική απόσταση είναι 10 µέτρα ή 1000 χιλιόµετρα, καθώς και η διαµόρφωση του εδάφους ανάµεσα στους δύο κόµβους είναι κάτι που δεν φαίνεται. Ωστόσο µπορεί κανείς να ορίσει την καθυστέρηση διάδοσης (propagation delay). Έτσι το συγκεκριµένο πρόγραµµα δεν µπορεί να χρησιµοποιηθεί για να προσοµοιώσει κινητά δίκτυα (π.χ. την κυψελωτή κινητή τηλεφωνία, δορυφορικές επικοινωνίες ή κινητά ραδιοσυστήµατα), παρά µόνο σταθερά δίκτυα.πρέπει να σηµειωθεί, ότι είναι δυνατόν να προσοµοιωθεί το σταθερό δίκτυο που πολλές φορές χρησιµοποιεί η κινητή τηλεφωνία, καθώς επίσης και ένας γεωστατικός δορυφόρος, δηλαδή ένας δορυφόρος που βρίσκεται συνέχεια πάνω από το ίδιο σηµείο της γης.
Το COMNET δεν παρέχει λεπτοµέρειες σχετικά µε το πρώτο επίπεδο του OSI. ηλαδή ο τύπος του καλωδίου (συνεστραµένο ζεύγος, οµοαξονικό κ.λ.π.), το µήκος του καλωδίου, οι απώλειες διάδοσης, η διαµόρφωση του εδάφους σε ασύρµατη ζεύξη και άλλες πληροφορίες σχετικές µε το φυσικό µέσο δεν παρέχονται. Παρόλα αυτά τα πρωτόκολλα των ανωτέρων στρωµάτων, τα οποία χρησιµοποιούν το φυσικό µέσο υποστηρίζονται. Το COMNET παρέχει τη δυνατότητα να χρησιµοποιήσει κανείς όλα τα τυποποιηµένα πρωτόκολλα. εν δίνει όµως τη δυνατότητα να δηµιουργήσει κανείς καινούργια πρωτόκολλα. Αυτό θα συνέβαινε, αν υπήρχε η δυνατότητα να γράψει κάποιος χρήστης του πακέτου δικό του κώδικα, όµως αυτή η δυνατότητα δεν υπάρχει. Ετσι µπορεί κανείς να αλλάξει τις παραµέτρους των πρωτοκόλλων που ήδη υπάρχουν, δεν µπορεί ωστόσο να υλοποιήσει εντελώς καινούργια πρωτόκολλα. 3. ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΜΟΝΤΕΛΩΝ ΤΟΥ COMNET III 3.1 ΤΟΠΟΛΟΓΙΑ ΙΚΤΥΟΥ Η τοπολογία του δικτύου περιγράφει το προκαταρκτικό σχέδιο, καθώς και τις πηγές κίνησης που µοντελοποιούν ένα φυσικό δίκτυο. Η τοπολογία ορίζεται βάση τριών βασικών παραµέτρων: των κόµβων (nodes) που αντιπροσωπεύουν το hardware (υπολογιστές και µεταγωγείς), των συνδετικών διατάξεων (links) που µεταφέρουν δεδοµένα ανάµεσα στους κόµβους και των «τόξων» (arcs) που αναπαριστούν τις συσχετίσεις που υπάρχουν µεταξυ των κόµβων και των links. Τα arcs, δηλαδή, χρησιµοποιούνται απλά για να συνδέσουν τους κόµβους µε τα links και συγκεκριµένα µπορούν να µοντελοποιήσουν τη σύνδεση µιας συγκεκριµένης θύρας (port) του κόµβου σε ένα link. Επίσης, εκτός από τους βασικούς κόµβους και links, στο COMNET υπάρχουν και δύο αντικείµενα που έχουν εσωτερικές τοπολογίες το Subnet (υποδίκτυο), για τη µοντελοποίηση ανεξάρτητων δροµολογήσεων και ιεραρχικής τοπολογίας και το WAN Cloud, για τη µοντελοποίηση δικτύων ευρείας περιοχής (WAN). Και για τα δύο αυτά αντικείµενα, τα εικονίδια τους διαθέτουν λεπτοµέρειες παρόµοιες µε αυτές των κόµβων και των links για τον καθορισµό των συνολικών παραµέτρων και µια εσωτερική τοπολογία για µια πιο λεπτοµερή µοντελοποίηση. 3.1.1 ΚOMBOI (ΝΟDES) Το COMNET III διαθέτει τέσσερις βασικούς τύπους κόµβων: 1. τον Computer and Communication Node (C & C Node) 2. τον Computer Group Node 3. τον Router Node και 4. τον ATM Switch Node. Οι κόµβοι C & C και Computer Groups χρησιµοποιούνται για να µοντελοποιήσουν υπολογιστές. Αυτοί οι κόµβοι µπορούν να αποτελέσουν την αφετηρία ή τον προορισµό µηνυµάτων, ενώ επίσης είναι δυνατόν να µοντελοποιήσουν και σύνθετες εφαρµογές καθορίζοντας κάποιες παραµέτρους σχετικά µε τη χρήση του επεξεργαστή, το δίσκο κ.λ.π. Οι κόµβοι C & C χρησιµοποιούνται επίσης για να µοντελοποιήσουν γέφυρες (bridges), πύλες (gateways) και µεταγωγείς επικοινωνίας (communication switches), καθώς έχουν τη δυνατότητα δροµολόγησης δεδοµένων από µέσα τους. Αντιθέτως, οι Computer Groups περιορίζονται στην µοντελοποίηση τερµατικών σηµείων ενός δικτύου (µπορούν να είναι µόνο πηγές ή αποδέκτες της κίνησης).
Ο Router Node µοντελοποιεί hardware που χρησιµοποιείται για δροµολόγηση κίνησης (traffic), συµπεριλαµβανοµένων δροµολογητών (routers), συγκεντρωτών (hubs), και µεταγωγέων (switches). Ο Router Node είναι παρόµοιος µε τον C & C Νode, όσον αφορά τη δυνατότητα που έχει να αποτελεί πηγή ή προορισµό κίνησης, καθώς και να τρέξει εφαρµογές, χρησιµοποιώντας τον εσωτερικό επεξεργαστή και δίσκο. Ωστόσο, µπορεί ακόµα να µοντελοποιήσει και µια δοµή εσωτερικής αρτηρίας (internal bus structure) για τη µεταφορά δεδοµένων ανάµεσα στις θύρες εισόδου και εξόδου (input and output ports). Οι τρεις κόµβοι που προαναφέρθηκαν µπορούν να συνδεθούν µε πηγές κίνησης και µε εφαρµογές, που περιγράφονται παρακάτω. Για να µοντελοποιήσουν σύνθετες εφαρµογές, αυτοί οι κόµβοι συµπεριλαµβάνουν ένα ρεπερτόριο εντολών, όπως επίσης και ένα σύνολο παραµέτρων. Η µοντελοποίηση εφαρµογών περιγράφεται παρακάτω. Εκτός από τους C & C Nodes και τους Routers Nodes, η δροµολόγηση κίνησης µπορεί επίσης να υλοποιηθεί και από ένα ΑΤΜ Switch Node, ο οποίος χρησιµοποιείται αποκλειστικά για δροµολόγηση. Ο ATM Switch Node χρησιµοποιεί µια δοµή µεταγωγής, η οποία είναι αντίστοιχη για πολλούς µεταγωγείς που χρειάζονται πολύ λίγο χρόνο για να µετακινήσουν ένα πακέτο από έναν input σε ένα output buffer. Ωστόσο, αυτός ο κόµβος δεν µπορεί να αποτελέσει πηγή ή προορισµό κίνησης, και κατά συνέπεια δεν µπορεί να συνδεθεί µε τις πηγές κίνησης του COMNET. Τέλος, οι C & C Node και ΑΤΜ Switch Node έχουν την δυνατότητα να µοντελοποιήσουν κόµβους σε ένα δίκτυο µεταγωγής κυκλώµατος (Circuit Switched network). 3.1.2 ΣΥΝ ΕΤΙΚΕΣ ΙΑΤΑΞΕΙΣ (ΖΕΥΞΕΙΣ=LINKS) Υπάρχουν δύο τύποι µοντέλων links διαθέσιµοι στο COMNET III: τα σηµείο - προς - σηµείο (point - to - point) links που αναπαραριστούν ένα κανάλι ανάµεσα σε δύο κόµβους και τα links πολλαπλής πρόσβασης (multi-access links) που χρησιµοποιούνται σε τοπικά δίκτυα (LAN), ή και σε άλλες περιπτώσεις, όπου τρεις ή περισσότεροι κόµβοι µοιράζονται το ίδιο επικοινωνιακό µέσο. Τα point to point links µοντελοποιούν τα επικοινωνιακά κανάλια ανάµεσα σε δύο κόµβους. Συνήθως, αυτές οι συνδέσεις είναι αποκλειστικής χρήσης γραµµές (dedicated lines), κυρίως ανάµεσα σε δροµολογητές σε ένα WAN ή σε ένα δίκτυο πολλαπλών αλµάτων (multihop network). Είναι επίσης, ο µόνος τύπος link που µπορεί να µεταφέρει κλήσεις µεταγωγής κυκλώµατος. Τα links πολλαπλής πρόσβασης, που είναι διαθέσιµα στο COMNET µοντελοποιούν µια ποικιλία πρωτοκόλλων για τη διαµέριση του κοινού µέσου στους διάφορους κόµβους. Τα πρωτόκολλα πολλαπλής πρόσβασης συµεριλαµβάνουν τα Ethernet ή CSMA/CD (Carrier Sense Multiple Access / Collision Detection), CSMA, Aloha, Token Passing (token ring, FDDI, token bus) και Polling.
3.1.3 SUBNETS (ΥΠΟ ΙΚΤΥΑ) Το αντικείµενο Subnet στο COMNET ΙΙΙ χρησιµοποιείται για να µοντελοποιήσει µια ιεραρχική τοπολογία, έτσι ώστε ξεχωριστά υποδίκτυα να έχουν ανεξάρτητους και ξεχωριστούς αλγόριθµους δροµολόγησης, που να είναι επίσης ανεξάρτητοι από το backbone. Το εικονίδιο του Subnet µπορεί να συνδεθεί µόνο σε links. Εσωτερικά, η τοπολογία του υποδικτύου είναι παρόµοια µε αυτή του backbone, εκτός από το ότι δεν επιτρέπεται η εισαγωγή περαιτέρω υποδικτύων. Οι συνδέσεις ανάµεσα στην εσωτερική τοπολογία του υποδικτύου και στην τοπολογία του backbone γίνεται µέσω Access Points. Περιορισµός στον αριθµό των access points δεν υπάρχει. Εσωτερικά στο υποδίκτυο, ένας κόµβος που συνδέεται σε ένα access point γίνεται πύλη (gateway) και µπορεί να δροµολογήσει πακέτα τόσο προς το υποδίκτυο όσο και προς το backbone (ή ανάµεσα σε αυτά). Το υποδίκτυο χρησιµοποιείται καταρχήν για να µοντελοποιήσει συνδεδεµένα υποδίκτυα ανεξάρτητων αλγορίθµων δροµολόγησης. Μπορεί επίσης να χρησιµοποιηθεί για το χτίσιµο µιας σύνθετης ιεραρχίας δικτύου. Ωστοσο, αυτή η ιεραρχία είναι περιορισµένη σε ένα µόνο επίπεδο υποδικτύου. εν συνίσταται η χρησιµοποίηση του µοντέλου του υποδικτύου σε περίπτωση που µεγάλα δίκτυα πρέπει να µοντελοποιηθούν µε ένα απλό αλγόριθµο δροµολόγησης (τότε η τοπολογία πρέπει να περιοριστεί στο backbone). 3.1.4 WAN CLOUDS Το WAN Cloud είναι διαθέσιµο για τη µοντελοποίηση υπηρεσιών WAN αφηρηµένα, µέσω των Access Links και των Virtual Circuits. Οσον αφορά την τοπολογία, το WAN Cloud είναι παρόµοιο µε τα υπόλοιπα links ως προς το ότι µπορεί να συνδεθεί µόνο σε κόµβους. Το WAN Cloud έχει µία εσωτερική τοπολογία, που αποτελείται απλά από Access Links και Virtual Circuits. Τα Virtual Circuits είναι θεωρητικά µοντέλα συνόλων από µεταγωγείς και links και συνδέονται µόνο σε Access Links. Το Arc της σύνδεσης εµφανίζεται µε µια εστιγµένη γραµµή για να κάνει τη διάκριση ανάµεσα στο θεωρητικό αυτό µονοπάτι και στις φυσικές ζεύξεις που χρησιµοποιούνται στις backbone τοπολογίες. Το Access Link είναι µία ειδική περίπτωση ενός point - to - point link που εµφανίζεται σε ένα WAN Cloud. Εξω από το WAN Cloud, η σύνδεση ανάµεσα σε ένα κόµβο και στο WAN Cloud γίνεται µέσω ενός Access Point, το οποίο συνδέεται µε ένα Access Link στην εσωτερική τοπολογία του Cloud. Μόνο ένας κόµβος µπορεί να συνδεθεί σε ένα Access Point ενός WAN Cloud και µόνο ένα Access Link µπορεί να συνδεθεί σε ένα Access Point ενός WAN Cloud. Τα Virtual Circuits µπορούν να τοποθετηθούν µεταξύ δύο Access Links πηγής και προορισµού. Για κάθε ζευγάρι access links πηγής / προορισµού, µπορεί να υπάρχει το πολύ ένα Virtual Circuit. Τα Virtual Circuits είναι κατευθυντικά, όπως φαίνεται και από το βέλος που παρουσιάζεται στην εστιγµένη γραµµή του arc που το συνδέει στα Access Links. Τα Virtual Circuits είναι ωστόσο προαιρετικά µέσα σε ένα WAN Cloud. 3.1.5 ARCS ΚΑΙ PORTS Στις τοπολογίες του backbone και του subnet, τα arcs που συνδέουν τα links στους κόµβους, αναπαριστούν τις συνδέσεις στους κόµβους που τους διασυνδέουν µε το µέσο σύνδεσης (media link). Σε αυτά τα arcs µπορούν να οριστούν παράµετροι που αφορούν το port (delay, buffers και line-card ID) και το link (πίνακες ποινής για τη δροµολόγηση - penalty tables).
3.2 ΚΙΝΗΣΗ ΙΚΤΥΟΥ ΚΑΙ ΦΟΡΤΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (NETWORK TRAFFIC AND WORKLOAD) Η κίνηση του δικτύου αφορά τα µηνύµατα που στέλνονται ανάµεσα στους κόµβους, ενώ ο φόρτος εργασίας αφορά τις εσωτερικές δραστηριότητες των επεξεργαστών ή των αρτηριών των κόµβων. Υπάρχουν δύο είδη πηγών στο COMNET III: Οι πηγές εφαρµογών (Application Sources) που εκτελούν εντολές, οι οποίες εισάγουν είτε κίνηση στο δίκτυο είτε φόρτο εργασίας (workload) στον κόµβο. Οι πηγές κίνησης (Traffic Sources), οι οποίες είναι απλούστερες από τις προηγούµενες και δηµιουργούν κίνηση ανάµεσα στους κόµβους. Επειδή οι κόµβοι µπορεί να έχουν απαιτήσεις επεξεργασίας της κίνησης, που διέρχεται µέσα από αυτούς, οι πηγές κίνησης και οι εντολές θα εισάγουν έµµεσα φόρτο εργασίας στους κόµβους. Αντίθετα, οι εντολές που µοντελοποιούν αποκλειστικά φόρτο εργασίας, µπορούν να προκαλέσουν καθυστέρηση στη κίνηση µέσω της χρήσης του επεξεργαστή, όταν αυτός είναι απαραίτητος και στην κίνηση (traffic). 3.2.1 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΩΝ-ΚΛΗΣΕΩΝ (SCHEDULING) Υπάρχουν δύο γενικές µέθοδοι, σύµφωνα µε τις οποίες οι πηγές µπορούν να προγραµµατιστούν : βάση χρόνου (by time) και βάση λαµβανόµενου µηνύµατος (by received message text) εν υπάρχει περιορισµός στον αριθµό των πηγών που µπορούν να συνδεθούν σε ένα κόµβο, ενώ και οι πηγές που συνδέονται σε κάποιο κόµβο µπορούν να είναι διαφορετικά ή παρόµοια προγραµµατισµένες. Αν διάφορες πηγές ενεργοποιηθούν ταυτόχρονα, τότε εισάγονται στην ουρά του κόµβου και εξυπηρετούνται από τον επεξεργαστή, µία κάθε φορά. Οι πηγές προγραµµατισµένες βάση χρόνου, προγραµµατίζονται σύµφωνα µε ένα µεσοδιάστηµα από την προηγούµενη άφιξη και υπάρχουν επιλογές που µας επιτρέπουν να ορίσουµε ένα αρχικό και ένα τελικό σηµείο, ανάµεσα στα οποία η πηγή θα εκπέµπει. Ο προγραµµατισµός βάση λαµβανόµενου µηνύµατος (received message text) παρέχει µια µέθοδο, σύµφωνα µε την οποία µπορεί να προγραµµατίσει κανείς πηγές, που εξαρτώνται από τα µηνύµατα που λαµβάνονται στον κόµβο. Το message text είναι µια επικεφαλίδα ενός µηνύµατος και δίνεται ως παράµετρος στην πηγή ή στην εντολή που στέλνει το µήνυµα. Το message text έχει ως σκοπό, απλά την ενεργοποίηση της επιθυµητής πηγής στον προορισµό του µηνύµατος και δεν αναπαριστά το περιεχόµενο του µηνύµατος. Η πηγή που ενεργοποιείται από το λαµβανόµενο µήνυµα µπορεί να απαιτεί πολλά διαφορετικά message texts ή πολλαπλές λήψεις ενός συγκεκριµένου message text, πριν ενεργοποιηθεί. Στον κόµβο-προορισµό, υπάρχει περίπτωση πολλές πηγές που συνδέονται µε αυτόν να περιµένουν το ίδιο λαµβανόµενο message text. Τότε, µία µόνο πηγή θα είναι ενεργή και θα λάβει το µήνυµα, µέχρι να ενεργοποιηθεί. Αφού η πηγή ενεργοποιηθεί, µελλοντικές λήψεις του ίδιου message text θα χρησιµοποιηθούν για να ενεργοποιήσουν τις άλλες πηγές, µε κυκλική σειρά. 3.2.2 ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ (APPLICATIONS)
Οι εφαρµογές µας παρέχουν έναν ελαστικό τρόπο να µοντελοποιήσουµε κίνηση (traffic), αλλά και φόρτο εργασίας (workload) σε ένα συγκεκριµένο κόµβο. Η εφαρµογή αποτελείται από τρία µέρη: τις παραµέτρους του κόµβου για τον καθορισµό της ταχύτητας του επεξεργαστή και του δίσκου το ρεπερτόριο εντολών (command repertoire) για τον καθορισµό των διαφόρων λειτουργιών που µπορούν να λάβουν χώρα στον συγκεκριµένο κόµβο την πηγή εφαρµογών (application source), που θα προγραµµατίσει µια σειρά από εντολές. Ο φόρτος εργασίας ελέγχεται από τις φυσικές παραµέτρους της ταχύτητας του επεξεργαστή και του δίσκου. Για να εισάγουµε φόρτο εργασίας στον κόµβο οι παράµετροι αυτοί πρέπει να είναι µη µηδενικές. Μπορούµε να καθορίσουµε παραµέτρους που έχουν να κάνουν µε τον επεξεργαστικό χρόνο που απαιτείται ανά κύκλο µηχανής (χρησιµοποιείται από την Process command), µε τα χαρακτηριστικά του δίσκου (χρησιµοποιείται από τις Read και Write commands) και το χρόνο επεξεργασίας ανά πακέτο, που προκαλεί καθυστέρηση για την κίνηση που διέρχεται, δηµιουργείται ή τερµατίζεται σε αυτόν τον κόµβο. Οι εντολές κίνησης (traffic commands) περιλαµβάνουν την Transport Message Command, την Setup Session Command, που εκπέµπει µηνύµατα κατά τη διάρκεια µιας συνόδου (session) και την Answer Message Command. Η Transport Command στέλνει ένα απλό µήνυµα σε ένα συγκεκριµένο αποδέκτη ή σε µια οµάδα από αποδέκτες. Τα µηνύµατα µιας εντολής Transport Command στέλνονται πάντοτε µε τεχνική datagram (καθένα από τα πακέτα δροµολογείται ανεξάρτητα από τα υπόλοιπα, µε βάση τον αλγόριθµο δροµολόγησης). Η Setup Session Command δηµιουργεί αρχικές συνθήκες στέλνοντας ένα πακέτο εγκαθίδρυσης (setup packet) και λαµβάνοντας ένα πακέτο επιβεβαίωσης (confirmation packet). Αφού η σύνοδος εγκατασταθεί, ένας αριθµός µηνυµάτων µπορεί να σταλεί κατά τη διάρκειά της και αυτά τα µηνύµατα ορίζονται µέσα στην Setup Command. Τα µηνύµατα που θα σταλούν στα πλαίσια της συνόδου, µπορούν να δροµολογηθούν είτε µε τεχνική datagram είτε µε τεχνική νοητού κυκλώµατος (virtual circuit), ανάλογα µε τον αλγόριθµο δροµολόγησης του backbone ή του υποδικτύου, που περιέχει τον κόµβο ο οποίος εκτελεί την εντολή. Η Answer Command είναι µια ειδική εντολή, που στέλνει το µήνυµά της πίσω στον αποστολέα του µηνύµατος, που ενεργοποίησε την πηγή εφαρµογών. Συνεπώς, οι Answer Commands µπορούν να χρησιµοποιηθούν µόνο σε πηγές εφαρµογών, που είναι προγραµµατισµένες βάση λαµβανόµενου µηνύµατος. Το µήνυµα της εντολής µπορεί να δροµολογηθεί είτε µε τεχνική datagram είτε µε τεχνική virtual circuit, αντιγράφοντας τη µέθοδο που χρησιµοποιεί το µήνυµα ενεργοποίησης. Ο φόρτος εργασίας (από τις τρεις παραπάνω εντολές κίνησης) εισάγεται στον κόµβο έµµεσα, µέσω της κίνησης που διέρχεται από το εσωτερικό του και τις παραµέτρους επεξεργασίας πακέτου, που έχουν οριστεί στον κόµβο. Επιπλέον, υπάρχουν τρεις συγκεκριµένες εντολές για την εισαγωγή φόρτου εργασίας: Η Process Command, που µοντελοποιούν εσωτερικούς υπολογισµούς, οι οποίοι απασχολούν τον επεξεργαστή του κόµβου για κάποιο χρονικό διάστηµα. Οι Read και Write Commands απασχολούν επίσης, τον επεξεργαστή του κόµβου, αλλά αυτό γίνεται σε συνάρτηση µε το διάβασµα ή το γράψιµο αρχείων (για παράδειγµα, ο χρόνος που απαιτείται για το διάβασµα ή το γράψιµο εξαρτώνται από το µέγεθος του αρχείου). Επιπλέον, η εκτέλεση των δύο αυτών εντολών προκαλεί τροποποίηση στο χώρο αποθήκευσης του κόµβου (storage space). Η πηγή εφαρµογών (Application Source) περιέχει µια σειρά από εντολές, οι οποίες θα εκτελεστούν σειριακά, όταν η πηγή θα ενεργοποιηθεί είτε βάση χρόνου είτε βάση λαµβανόµενου µηνύµατος. Η σειρά εντολών της πηγής εφαρµογών δηµιουργείται, αφού τροποποιηθεί το ρεπερτόριο εντολών του κόµβου στον οποίο η πηγή συνδέεται, ώστε αυτό
να περιέχει τις επιθυµητές εντολές. Οι εντολές αυτές θα είναι δηλαδή διαθέσιµες, ώστε να επιλεχτούν και να προστεθούν στη λίστα εντολών της πηγής εφαρµογών, αφού η τελευταία συνδεθεί µε τον κόµβο µέσω ενός arc. Η λίστα εντολών µπορεί να περιέχει εντολές, που υπάρχουν στο ρεπερτόριο εντολών του κόµβου, στον οποίο η πηγή εφαρµογών συνδέεται, αλλά και καθολικές (global) εντολές, που µπορούν να οριστούν από το Define menu. Οι ίδιες εντολές µπορούν να χρησιµοποιηθούν πολλές φορές, από διάφορες πηγές εφαρµογών ή ακόµα και στην ίδια λίστα εντολών. 3.2.3 ΠΗΓΕΣ ΚΙΝΗΣΗΣ (TRAFFIC SOURCES) Πρόκειται, στην ουσία, για ειδικές πηγές εφαρµογών, των οποίων η λίστα εντολών αποτελείται από µια απλή εντολή κίνησης. Οι πηγές κίνησης του COMNET III είναι οι εξής: Η Message Source, που αποτελεί συνδυασµό µιας Application Source µε µια Transport Command και χρησιµοποιείται για τη µοντελοποίηση συγκεκριµένων µηνυµάτων. Η Response Source, που αποτελεί συνδυασµό µιας Application Source µε µια Answer Command και χρησιµοποιείται για τη µοντελοποίηση επιβεβαίωσης λήψης µηνυµάτων. Η Session Source, που αποτελεί συνδυασµό µιας Application Source µε µια Setup Session Command και χρησιµοποιείται για τη µοντελοποίηση συνόδων πολλαπλών µηνυµάτων, ριπών από µηνύµατα ή µηνυµάτων, που δροµολογούνται µε τεχνική εικονικού κυκλώµατος. 3.2.4 ΠΗΓΕΣ ΚΛΗΣΕΩΝ (CALL SOURCES) Η πηγή κλήσεων είναι µια πηγή, που χρησιµοποιείται για τη µοντελοποίηση κλήσεων µεταγωγής κυκλώµατος (circuit switched calls). Οι πηγές κλήσεων µπορούν να καθορίσουν κλήσεις, όσων αφορά τους χρόνους ενδοάφιξης, τη διάρκειά τους και τις απαιτήσεις σε εύρος ζώνης. Στο COMNET III υπάρχει µια δυνατότητα µοντελοποίησης κλήσεων µεταγωγής κυκλώµατος, αλλά και κλήσεων µεταγωγής πακέτου, ακόµα και κατά τη διάρκεια της ίδιας προσοµοίωσης. Ωστόσο, το µοντέλο της κλήσης µεταγωγής κυκλώµατος µπορεί να χρησιµοποιήσει µόνο τις διατάξεις: C & C Node, Router Node, ATM Node και Point-To-Point link, ενώ οι πηγές για κίνηση µεταγωγής κυκλώµατος είναι ανεξάρτητες από τις αντίστοιχες για την κίνηση µεταγωγής πακέτου. 3.2.5 ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ (EXTERNAL SOURCES) Το COMNET III επιτρέπει την χρήση αρχείων πραγµατικής κίνησης που έχουν καταγραφεί από παρακολούθηση πραγµατικών δικτύων (traffic recordings) µέσω της TRAFLINK, αλλά αυτή η δυνατότητα δεν θα µας απασχολήσει εδώ. 3.3 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΙΚΤΥΟΥ (NETWORK OPERATION) Οι παράµετροι της λειτουργίας δικτύου περιλαµβάνουν µια περιγραφή των αλγορίθµων δροµολόγησης. Οι αλγόριθµοι δροµολόγησης ορίζουν τις διαδροµές, που ακολουθεί η κίνηση στην τοπολογία του δικτύου από την πηγή στον προορισµό. Στη λειτουργία του δικτύου περιλαµβάνεται επίσης και ο τρόπος εκποµπής των µηνυµάτων δια µέσω του δικτύου, βάση του υπάρχοντος πρωτοκόλλου µεταφοράς (Transport Protocol).
3.4 ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΙ ΡΟΜΟΛΟΓΗΣΗΣ (ROUTING ALGORITHMS) Κάθε υποδίκτυο και το backbone δίκτυο έχουν ξεχωριστούς και ανεξάρτητους αλγορίθµους, οι οποίοι καθορίζονται από τα αντίστοιχα detail dialog boxes. Επίσης, υπάρχουν ξεχωριστές επιλογές για τη δροµολόγηση πακέτων (packet routing) και τη δροµολόγηση κλήσεων µεταγωγής κυκλώµατος (call routing), οι οποίες και χειρίζονται ανεξάρτητα από το COMNET III. Οι λεπτοµέρειες (detail dialog boxes) των αλγορίθµων δροµολόγησης, περιλαµβάνουν την επιλογή Connection-Oriented Routing for Sessions, αν θέλουµε να χρησιµοποιηθεί τεχνική virtual circuit για τις συνόδους, που θα δηµιουργηθούν κατά τη διάρκεια της προσοµοίωσης, καθώς και την επιλογή Preemption, η οποία χρησιµοποιείται στα δίκτυα µεταγωγής κυκλώµατος, ώστε, όταν το αντίστοιχο checkbox είναι επιλεγµένο, οι κλήσεις µε τη µεγαλύτερη προτεραιότητα να µπορούν να διακόψουν κλήσεις µικρότερης προτεραιότητας, µόνο στην περίπτωση που το bandwidth, που θα ελευθερωθεί από αυτή τη διακοπή, ικανοποιεί τις απαιτήσεις σε bandwidth της κλήσης υψηλής προτεραιότητας. Υπάρχει πλήθος αλγορίθµων δροµολόγησης, που είναι διαθέσιµοι στο COMNET III. Οι αλγόριθµοι αυτοί µπορούν να διακριθούν στους στατικούς αλγορίθµους (που υπολογίζουν τους πίνακες δροµολόγησης στην αρχή της προσοµοίωσης και όποτε συµβαίνει µια πτώση ή ανάκαµψη ενός κόµβου ή link) και στους δυναµικούς αλγορίθµους (που ενηµερώνουν τους πίνακες δροµολόγησης, βάση κάποιων δυναµικών µετρήσεων, οι οποίες γίνονται περιοδικά, µετά από καθορισµένα χρονικά διαλείµµατα). Επίσης, υπάρχουν αλγόριθµοι δροµολόγησης, που απαιτούν πίνακες ποινής (Penalty Tables) και οι οποίοι εφαρµόζονται σε κάθε port arc (σύνδεση ανάµεσα σε ένα κόµβο και ένα link) για να καθορίσουν ποινές για κάθε κατεύθυνση κίνησης µέσα στο link. Για κάθε κλάση δροµολόγησης (routing class), οι πίνακες ποινής ορίζουν τις διαφορετικές ποινές, που η κλάση αποδίδει κατά την κίνηση της κλήσης µέσα από ένα συγκεκριµένο arc. Σηµειώνεται, ότι οι default πίνακες ποινής αποδίδουν στα links µια ποινή µε τιµή 1 για κάθε άλµα (hop). Αν οι πίνακες αυτοί δεν µεταβληθούν, τότε ο συγκεκριµένος αλγόριθµος δεν παρουσιάζει καµία διαφορά µε τον αλγόριθµο ελαχίστων αλµάτων, που αναφέρεται παρακάτω. Αναλυτικότερα, για κλήσεις µεταγωγής πακέτων (packet switched traffic), υπάρχουν έξι διαθέσιµοι αλγόριθµοι δροµολόγησης : RIP Minimum Hop (αλγόριθµος ελαχίστων αλµάτων) : αποδίδει ποινή µε τιµή 1 για κάθε άλµα, µε συνέπεια να επιλέγεται κάθε φορά ο δρόµος, που απαιτεί το µικρότερο αριθµό αλµάτων. Αυτός ο αλγόριθµος δεν χρησιµοποιεί πίνακες ποινής στα links. Shortest Measured Delay (µικρότερη µετρήσιµη καθυστέρηση) : αποδίδει ποινές στα links, βάση των καθυστερήσεων που µετρήθηκαν, όπου µε τον όρο καθυστέρηση εννοείται το άθροισµα της καθυστέρησης στους output buffers, η καθυστέρηση εκποµπής (transmission delay) και η καθυστέρηση του πακέτου στη διαδροµή, που ακολουθεί από την αφετηρία προς τον προορισµό του. Link-State Shortest Path First : χρησιµοποιεί πίνακες ποινής, που αποδίδουν ποινές στα links των διαφόρων διαδροµών. Πρόκειται για ένα στατικό αλγόριθµο δροµολόγησης. Minimum Penalty (ελάχιστης ποινής) : χρησιµοποιεί πίνακες ποινής, οι οποίοι για κάθε κλάση δροµολόγησης, µπορούν να έχουν διαφορετικές ποινές, για διαφορετικά επίπεδα συµφόρησης (congestion levels). Τα επίπεδα αυτά µπορούν να µετρούνται ως προς την καθυστέρηση ή τη χρήση του καναλιού. Χάρη στα κατώφλια συµφόρησης, ο αλγόριθµος αυτός είναι δυναµικός (οι τιµές των ποινών ενηµερώνονται περιοδικά).
IGRP : χρησιµοποιεί µια ποινή, η οποία είναι άθροισµα διαφορετικών ποινών για το διαθέσιµο bandwidth, τη χρήση του καναλιού και την ποινή καθυστέρησης από τον πίνακα ποινών. Αυτός ο αλγόριθµος είναι δυναµικός. User Defined Routing Tables (πίνακες δροµολόγησης καθορισµένοι από τον χρήστη) : επιτρέπουν στο χρήστη να ορίσει αυθαίρετες διαδροµές δια µέσω του δικτύου, µε µια µέθοδο επιλογής ανάµεσα σε όλους τους πιθανούς δρόµους. Όσον αφορά τις κλήσεις µεταγωγής κυκλώµατος (circuit switched traffic), υπάρχουν τρεις διαθέσιµοι αλγόριθµοι δροµολόγησης : Minimum Hop (ελαχίστων αλµάτων) : αποδίδει µια ποινή µε τιµή 1 για κάθε άλµα και συνεπώς επιλέγεται η διαδροµή, που απαιτεί το µικρότερο αριθµό αλµάτων. Πρόκειται για έναν στατικό αλγόριθµο, που δεν χρησιµοποιεί πίνακες ποινής στα links. Minimum Penalty (ελάχιστης ποινής) : χρησιµοποιεί πίνακες ποινής, οι οποίοι για κάθε κλάση δροµολόγησης, µπορούν να έχουν διαφορετικές ποινές, για διαφορετικά επίπεδα χρήσης του καναλιού. Χάρη στα κατώφλια συµφόρησης, ο αλγόριθµος αυτός είναι δυναµικός (οι τιµές των ποινών ενηµερώνονται περιοδικά). User Defined Routing Tables (πίνακες δροµολόγησης καθορισµένοι από τον χρήστη) : επιτρέπουν στο χρήστη να ορίσει αυθαίρετες διαδροµές δια µέσω του δικτύου, µε µια µέθοδο επιλογής ανάµεσα σε όλους τους πιθανούς δρόµους. 3.4.1 ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ (TRANSPORT PROTOCOLS) Το πρωτόκολλο µεταφοράς ελέγχει τον τρόπο µε τον οποίο το δίκτυο µεταδίδει ένα µήνυµα από την πηγή στον προορισµό. Στον κόµβο-πηγή, κάθε µήνυµα θα έχει ένα συγκεκριµένο πρωτόκολλο µεταφοράς. Βάση αυτού του πρωτοκόλλου, θα προσδιοριστεί το µέγιστο δυνατό µέγεθος των δεδοµένων του πακέτου, η επικεφαλίδα (overhead) του πακέτου, ο τύπος του ελέγχου ροής (flow control), που θα χρησιµοποιηθεί, καθώς και το πότε θα επανεκπεµπούν τα πακέτα, που έχουν µπλοκαριστεί. Το δίκτυο τότε, δροµολογεί κάθε πακέτο από κόµβο σε κόµβο, µέχρι αυτό να φτάσει στον επιθυµητό προορισµό. Κάθε καταχώρηση ενός πρωτοκόλλου µεταφοράς, αναπαριστά και ένα διαφορετικό συνδυασµό παραµέτρων του επιπέδου µεταφοράς (transport layer). Στο COMNET III υπάρχουν διαθέσιµες οι µοντελοποιήσεις συγκεκριµένων πρωτοκόλλων, όπως τα TCP/IP, IPX, DECNet, SNA κ.λ.π. Η επιλογή Routed-protocol ID, είναι ένα όνοµα που κατατάσσει µία κλάση ή ακολουθία πρωτοκόλλων που υφίστανται, όπως οι καθυστερήσεις στους δροµολογητές. Για παράδειγµα, τα IP πακέτα θα έχουν παρόµοιες απαιτήσεις επεξεργασίας στους δροµολογητές, ακόµα κι αν οι άλλες παράµετροι του πρωτοκόλλου µεταφοράς διαφέρουν. Ο κόµβος δροµολόγησης τότε, χρησιµοποιεί το routed-protocol ID για να καθορίσει την ταχύτητα επεξεργασίας του πακέτου. Αυτό το πεδίο, είναι κυρίως σηµαντικό για τη µοντελοποίηση δροµολογητών πολλαπλών πρωτοκόλλων (multi-protocol routers), οι οποίοι διαθέτουν διαφορετικό υπολογιστικό χρόνο, ανάλογα µε το πρωτόκολλο του µηνύµατος, που δροµολογείται. Τα end-to-end πακέτα που δροµολογούνται από το πρωτόκολλο µεταφοράς, καθορίζουν το µέγιστο µέγεθος των δεδοµένων που µπορούν να µεταφερθούν, µέσω ενός απλού πακέτου. Το εκπεµπόµενο πακέτο θα περιλαµβάνει επίσης, τα overhead bytes, που αναπαριστούν τα bytes της επικεφαλίδας και της ουράς ή διαφορετικά, όλα τα bytes του πακέτου, τα οποία δεν είναι µέρος του επιθυµητού µηνύµατος.
Τα πακέτα θα σταλούν σύµφωνα µε τη µέθοδο ελέγχου ροής (flow control method). Το COMNET III παρέχει ελέγχους ροής µε τεχνική fixed window, sliding window, SNA pacing, ενώ υπάρχει δυνατότητα να µην οριστεί κάποιος έλεγχος ροής. Τα Χ.25 δίκτυα και τα LAN πρωτόκολλα χρησιµοποιούν συνήθως τεχνική fixed window, ενώ πολλά πρωτόκολλα δροµολόγησης, όπως το TCP/IP, χρησιµοποιούν τεχνική sliding window. Τα πρωτόκολλα µεταφοράς περιλαµβάνουν παραµέτρους σχετικά µε το µέγεθος του παραθύρου (window size) και των προτεραιοτήτων των αναγνωρίσεων (acknowledgments), που αποστέλλονται. Σε περίπτωση, που ένα πακέτο µπλοκαριστεί σε έναν κόµβο, λόγω έλλειψης χώρου σε κάποιο buffer ή µπλοκαριστεί σε ένα link, λόγω κάποιου λάθους µετάδοσης (transmission error), τότε το πρωτόκολλο µεταφοράς µπορεί να ξαναστείλει το πακέτο αυτό, ώστε να διορθώσει το λάθος. Το COMNET III διαθέτει µια επιλογή που επιτρέπει στο χρήστη να ορίσει το, αν θα επανεκπέµπονται τα χαµένα πακέτα, καθώς και µια παράµετρο, που καθορίζει τη χρονική καθυστέρηση, πριν την επανεκποµπή του πακέτου. Όλα τα πακέτα, που αποτελούν ένα µήνυµα, πρέπει να παραληφθούν σωστά, για να θεωρηθεί, ότι το µήνυµα έχει ολοκληρωθεί. 3.4.2 ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ (SIMULATION CONTROL) Από τη στιγµή, που ένα µοντέλο είναι έτοιµο για προσοµοίωση, οι εντολές του Simulate menu µπορούν να χρησιµοποιηθούν για τον έλεγχο της προσοµοίωσης. Οι εντολές του Simulate menu συντελούν στην εύρεση πιθανών λογικών λαθών. Αυτό πετυχαίνεται µε τον καθορισµό του χρόνου προσοµοίωσης, µε την εκκίνηση της προσοµοίωσης, τον τερµατισµό της προσοµοίωσης, µε την παραστατική παρουσίαση της κίνησης µέσα στο δίκτυο κατά τη διάρκεια της προσοµοίωσης (animation), τη βήµα προς βήµα εκτέλεση εντολών και µεταφοράς µηνυµάτων (trace) και τέλος, τη χρήση της µνήµης. 3.4.3 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ (STATISTICS REPORTING) Το COMNET III παρέχει στατιστικές αναφορές είτε µέσω µιας διαµορφωµένης αναφοράς σε text αρχείο, είτε µέσω στατιστικών γραφικών παραστάσεων για διάφορα αντικείµενα (κόµβους, links κ.α.). Οι διαµορφωµένες αναφορές παρουσιάζουν στατιστικά στοιχεία πάνω σε ένα συγκεκριµένο θέµα για τα αντικείµενα, που επιλέχθηκαν. Το Report menu περιέχει µια λίστα από διάφορες αναφορές, οι οποίες µπορούν να ενεργοποιηθούν. Η επιλογή των απαραίτητων µόνο αναφορών βοηθάει στη µείωση του όγκου του αρχείου αναφορών και µειώνει το υπολογιστικό κόστος για την καταγραφή των στατιστικών. Επίσης, εκτός από τις αναφορές, υπάρχουν στατιστικά, τα οποία συλλέγονται για συγκεκριµένα µόνο αντικείµενα, µέσω του πλήκτρου Statistics. Αυτά τα χαρακτηριστικά µπορούν να περιλαµβάνουν ακόµα και γραφικές παραστάσεις. Ανάλογα µε τον τύπο του αντικειµένου, υπάρχει µια ποικιλία διαθέσιµων στατιστικών. Μερικές από τις γραφικές παραστάσεις µπορούν να είναι ορατές ακόµα και σε real-time, δηλαδή, κατά τη διάρκεια της προσοµοίωσης. Πάντως, όλα τα στατιστικά (reports, γραφικές παραστάσεις κ.τ.λ.) είναι διαθέσιµα στο χρήστη, µετά το τέλος της προσοµοίωσης. 3.5 ΚΑΤΑΝΟΜΕΣ ΟΡΙΣΜΕΝΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΧΡΗΣΤΗ (USER DISTRIBUTIONS) Το COMNET III περιλαµβάνει µια σειρά από αναλυτικές στατιστικές κατανοµές για διάφορες παραµέτρους, που είναι τυχαίες µεταβλητές. Αυτή η λίστα των διαθέσιµων κατανοµών µπορεί να επεκταθεί, ώστε να περιλάβει νέες κατανοµές, µέσω της επιλογής Tables (πίνακες κατανοµών) ή της επιλογής User Distributions του Define menu.
Μια User Distribution είναι µια κατανοµή µε µια ετικέτα και ένα σύνολο παραµέτρων για µια συγκεκριµένη αναλυτική κατανοµή. Οι User Distributions είναι πολύ χρήσιµες για το χειρισµό πολύπλοκων µοντέλων, καθώς όλες οι κατανοµές είναι διαθέσιµες από το User Distributions menu. Ένας Distribution Table αποτελείται από ένα πίνακα τιµών και αντίστοιχων πιθανοτήτων που αναπαριστά µια διακριτή ή µια συνεχή κατανοµή. Για να δηµιουργήσει τυχαίες τιµές βάση ενός Distribution Table, το COMNET III, επιλέγει µια από τις τιµές του πίνακα, ανάλογα µε την πιθανότητα εµφάνισής της που έχει οριστεί. 4. ΗΜΙΟΥΡΓΩΝΤΑΣ ΜΟΝΤΕΛΟ ΣΤΟ COMNET III 4.1 ΠΑΛΕΤΑ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ (TOOL PALETTE) Το COMNET III είναι µία εφαρµογή για Windows, µε διαδικασία χρήσης κατά βάση γνωστή. Η εκκίνηση του προγράµµατος γίνεται µε το γνωστό double-click στο εικονίδιο και βρισκόµαστε στην πρώτη οθόνη του COMNET III (Σχήµα 7.1). Στo αριστερό µέρος της οθόνης βρίσκεται ο χώρος µε τα εργαλεία (tool palette). Τα εργαλεία µπορούν να χρησιµοποιηθούν κατά δύο τρόπους. Σε περίπτωση που γίνει click µία φορά, δηµιουργείται ένα εικονίδιο το οποίο µία και µόνη φορά θα τοποθετηθεί στον χώρο εργασίας. Με double-click µπορούν να τοποθετηθούν όσα εικονίδια θελήσει ο χρήστης (είναι χρήσιµο εάν θέλει να εισάγει το ίδιο εικονίδιο πολλές φορές), µέχρι να κάνει click σε άλλο εργαλείο ή στο εικονίδιο µε το βέλος (selector). Εάν ο χρήστης επιλέξει ένα εικονίδιο και το τοποθετήσει στο χώρο εργασίας, το εικονίδιο αυτό θα έχει στο κάτω µέρος του ένα χαρακτηριστικό όνοµα (label). Για παράδειγµα, όλοι οι κόµβοι έχουν αρχικά για label Node. Ολοι οι τύποι των συνδέσεων (links) έχουν label link. Κατά τον ίδιο τρόπο όλοι οι γεννήτορες κίνησης έχουν label source (App, Msg, Call, Sess). Για τα υποδίκτυα έχουµε label Net. Όλες οι ετικέτες µπορούν να αλλάξουν, µε double click στο εικονίδιο και πληκτρολόγηση ενός επιθυµητού χαρακτηριστικού ονόµατος (το οποίο θα εµφανιστεί αργότερα στα reports). Εάν ο χρήστης επιθυµεί να µαρκάρει ένα σύνολο από εικονίδια, πρέπει να κάνει click στον selector και click σε όσα εικονίδια θελήσει να επιλέξει. Ετσι µε Edit/copy αντιγράφει όσα επέλεξε.
Σχήµα 7.1 Οθόνη εκκίνησης στο COMNET III Για να συνδεθούν δύο αντικείµενα µεταξύ τους, πρέπει να επιλεγεί ένα connection tool, να γίνει click στο ένα αντικείµενο και κρατώντας πατηµένο το πλήκτρο του ποντικιού να γίνει µετακίνηση µέχρι το άλλο αντικείµενο. Αξίζει να σηµειωθεί ότι, αν η σύνδεση δεν έχει νόηµα (είναι για παράδειγµα λάθος) τίποτα δεν θα συµβεί ή θα εµφανιστεί µήνυµα λάθου και η γραµµή σύνδεσης δεν θα εµφανιστεί. Το COMNET III προσφέρει τη πολλή χρήσιµη δυνατότητα δηµιουργίας subnetwork. ηλαδή, µεγαλύτερα δίκτυα µπορούν να παρασταθούν από ένα και µόνο εικονίδιο, που ουσιαστικά περιλαµβάνει ολόκληρο το δίκτυο, όπως ακριβώς σχεδιάστηκε. Από την tool palette επιλέγεται το Subnetwork Node Tool και τοποθετείται στην οθόνη. Μετά µπορεί να µαρκαριστεί το δίκτυο που θα τοποθετηθεί στο υποδίκτυο, να γίνει η επιλογή Edit/Cut και µε double-click στο εικονίδιο του subnetwork να γίνει εισαγωγή στο χώρο που ανήκει στο υποδίκτυο. Τελικά µε Edit/Paste δηµιουργείται η τελική τοπολογία του υποδικτύου. Για την επικοινωνία του υποδικτύου µε τον έξω κόσµο (το υπόλοιπο δίκτυο δηλαδή) από την tool palette επιλέγεται το Access Point, που απεικονίζεται µε µία τελεία και τοποθετείται στο χώρο του υποδικτύου. Σε αυτή την τελεία συνδέεται ο τελευταίος κόµβος του υποδικτύου, αυτός που θα επικοινωνεί µε το κύριο δίκτυο (Node, Router, Bridge).Στο κύριο δίκτυο συνδέεται ένα link που αναπαριστά τη γραµµή µεταφοράς που χρησιµοποιείται για τη σύνδεση δικτύου-υποδικτύου. Η έξοδος από το χώρο του υποδικτύου και η επιστροφή στο backbone δίκτυο, γίνεται µε double click σε κενό χώρο, στο background. H πλήρη κατανόηση της περιγραφής γίνεται βλέποντας ένα παράδειγµα στο COMNET III.
4.2 ΤΑ MENUS TOY COMNET III Η επιλογή για την είσοδο στο menu γίνεται µε το ποντίκι και έχει ως αποτέλεσµα την εµφάνιση της µπάρας επιλογών. Στο COMNET III υπάρχουν εννιά διαφορετικά menu των οποίων θα ακολουθήσει συνοπτική περιγραφή. 4.2.1 FILE MENU Στο File Menu περιλαµβάνονται γνωστές επιλογές. Αξίζει να αναλυθούν µόνο οι παρακάτω : IMPORT... Κάνει εισαγωγή ενός µοντέλου το οποίο δηµιουργήθηκε εξωτερικά στο COMNET III. Το µοντέλο αυτό µπορεί αν είναι, είτε ένα εξωτερικό αρχείο του COMNET, είτε ένα αρχείο τοπολογίας δικτύου που δηµιουργήθηκε από κάποιο τρίτο πρόγραµµα. EXPORT... Η λειτουργία της Export είναι ίδια µε αυτή της Save As, µε τη διαφορά ότι αποθηκεύει το αρχείο σε ASCII µορφή, αντί σε δυαδική. Η µετατροπή αυτή είναι χρήσιµη όταν το αρχείο πρόκειται να µεταφερθεί σε άλλου είδους υπολογιστή. MERGE Συγχωνεύει το τρέχον αρχείο µε προδιαγραφές ενός εξωτερικού αρχείου του COMNET III (*.c3e). 4.2.2 EDIT MENU Οι διάφορες λειτουργίες του Edit Menu είναι γνωστές. Θα αναλυθούν µόνο οι επιλογές που διαφέρουν από αυτές µιας κοινής έκδοσης για Windows. CLONE... Είναι η ίδια εντολή όπως µία duplicate, αλλά επιλέγεται ο αριθµός των αντιγραφών που ο χρήστης επιθυµεί, καθώς και η απόσταση µεταξύ τους στο χώρο εργασίας. Το σηµαντικό σε αυτή την εντολή είναι ότι κρατά όλες τις παραµέτρους του κόµβου ή της πηγής π.χ. ακόµα και το destination list. SCALE... Μεταβάλλει το µέγεθος όσων εικονιδίων έχουν προεπιλεχθεί στην οθόνη. DETAIL... Εµφανίζει ένα dialog box µέσα στο οποίο µπορούν να µεταβληθούν οι παράµετροι ενός αντικειµένου που έχει επιλεγεί. Για παράδειγµα θα µπορούσε να οριστεί ένα ανεξάρτητο πρωτόκολλο µεταφοράς για ένα συγκεκριµένο υποδίκτυο. ENTER... Εισαγωγή σε ένα υποδίκτυο, όπως όταν γίνεται double-click επάνω στο εικονίδιο του. LEAVE... Έξοδος από το υποδίκτυο, στο οποίο ο χρήστης έχει βρεθεί προηγουµένως. 4.2.3 VIEW MENU
Το View Menu επηρεάζει τον τρόπο που τα µοντέλα του COMNET III εµφανίζονται στην οθόνη. Υπάρχει δυνατότητα ορισµού του χώρου εργασίας, µεγέθυνσης ενός ορισµένου χώρου ή ακόµη και αλλαγής του χρώµατος στο background, στην οθόνη και στο χώρο εργασίας. 4.2.4 CREATE MENU Στο Create Menu µπορούν να δηµιουργηθούν αντικείµενα ενός µοντέλου, όπως και από την tool palette, µε πιο αναλυτικό τρόπο, διότι περιλαµβάνονται όλα τα αντικείµενα της βιβλιοθήκης του COMNET III. Τα αντικείµενα της βιβλιοθήκης µπορεί να είναι τα default ή και να έχουν προστεθεί από τον χρήστη επιπλέον καινούργια χρησιµοποιώντας το Archive από το Menu Bar. NODES... Εδώ περιέχεται η λίστα µε τους τύπους των κόµβων που υπάρχουν ή έχουν αποθηκευτεί στην βιβλιοθήκη. LINKS... Περιέχεται αντίστοιχα η λίστα µε τους τύπους των links που υπάρχουν στη βιβλιοθήκη. APPLICATIONS SOURCES... Περιέχεται η λίστα εντολών µε τους τύπους των εφαρµογών που µπορούν να δηµιουργηθούν για να δροµολογηθούν µέσα στο δίκτυο ή να εκτελεστούν µέσα στον κόµβο. MESSAGE SOURCES... Περιέχεται η λίστα µε τους τύπους των µηνυµάτων που θα διακινηθούν µέσα στο δίκτυο. Χρησιµοποιούνται για να δηµιουργήσουν πακέτα κίνησης, τα οποία δροµολογούνται αυτόνοµα µέσα στο υπάρχον δίκτυο (connectionless message traffic). CALL SOURCES... Εδώ προσοµοιώνονται οι κλήσεις µεταγωγής κυκλώµατος (call traffic). Στα δίκτυα µεταγωγής κυκλώµατος η δηµιουργία δεδοµένων και φωνής ή π.χ. video κ.τ.λ. γίνεται µέσα από τα Call Sources. SESSION SOURCES... Εδώ περιέχονται οι γεννήτορες για session traffic. Χρησιµοποιείται δηλαδή για να προσοµοιώση δίκτυα µεταγωγής πακέτου µε εικονικό κύκλωµα (virtual circuit) 4.2.5 CLOUD VCs Ένα Cloud VC (virtual circuit δηλ. νοητό κύκλωµα) αναπαριστά ένα εικονικό κύκλωµα ή ένα µονοπάτι µέσα στο δίκτυο, που συνδέει µια πηγή σε ένα προορισµό. Σε ένα πραγµατικό δίκτυο το µονοπάτι µπορεί να αποτελείται από ένα αριθµό ενδιάµεσων δροµολογητών και αλµάτων σε links, και το εικονίδιο του virtual circuit µοντελοποιεί αυτό το µονοπάτι µέσω µιας καθυστέρησης που συνίσταται από την καθυστέρηση διάδοσης, συν µια καθυστέρηση από τις µεταγωγές που το µήνυµα υφίσταται. Τα virtual circuits συνδέονται ανάµεσα σε δύο access links (δεν µπορούν να υπάρξουν περισσότερα από ένα virtual circuit ανάµεσα σε δύο συγκεκριµένα access links πηγής και προορισµού). Τα βέλη στα arcs που θα κάνουν αυτές τις συνδέσεις δείχνουν την κατεύθυνση της ροής πληροφορίας. CLOUD ACCESS LINKS... Τα Cloud Access Links µοντελοποιούν συνδέσεις ανάµεσα στο χρήστη και στο cloud. Αυτές οι συνδέσεις µπορούν να είναι το link DTE ή το PAD σε Χ.25 είτε το link στη συσκευή
access relay για υπηρεσίες αναµετάδοσης πλαισίου (frame relay). Συνήθως, αυτή η γραµµή µοντελοποιεί µια τοπική γραµµή ανάµεσα στο χρήστη και στο σηµείο σύνδεσης µε το δίκτυο. 7.2.5 DEFINE MENU Εδώ γίνεται ορισµός παραµέτρων για χρήση από το δίκτυο. Αυτές οι παράµετροι όµως θα είναι global. ηλαδή θα µπορούν να εµφανίζονται σε κάθε µέρος του δικτύου και να το επηρεάζουν ολόκληρο. Οι παράµετροι µπορεί να είναι πρωτόκολλα, κατανοµές κ.α. COMMANDS... Παρουσιάζει ένα dialog box στο οποίο υπάρχει δυνατότητα προσθήκης, ή µεταβολής εντολών από το global ρεπερτόριο. Οι εντολές αυτές ανήκουν σε 4 κατηγορίες : Processing, Read, Transport και Write. Χρησιµοποιούνται για τη µοντελοποίηση ενός computer µέσα σε κόµβο και εκφράζονται µέσω κατανοµών που ορίζουν τους κύκλους επεξεργασίας που απαιτούνται για κάθε εντολή (command). ΤRANSPORT PROTOCOLS... Παρουσιάζει ένα dialog box όπου µπορούµε να προσθέσουµε, να µετακινήσουµε ή να µεταβάλλουµε παραµέτρους για το στρώµα µεταφοράς. Η δηµιουργία καινούργιων παραµέτρων γίνεται µε µοναδικό όνοµα. BACKBONE ROUTING... Εδώ τίθεται το backbone routing πρωτόκολλο για το δίκτυο (ο αλγόριθµος δροµολόγησης του δικτύου-ραχοκοκαλιά). Η επιλογή γίνεται από γνωστά πρωτόκολλα που θα αναλυθούν παρακάτω. PACKET ROUTING CLASSES... Ορίζεται η κλάση δροµολόγησης για δίκτυα µεταγωγής κυκλώµατος (packet routing class). CALL ROUTING CLASSES... Ορίζεται η κλάση δροµολόγησης για δίκτυα µεταγωγής κυκλώµατος (call routing class). PACKET ROUTING PENALTIES... Oρίζονται ποινές για δίκτυα µεταγωγής πακέτων. ηλαδή υπάρχει δυνατότητα, ανάλογα µε τη κίνηση που έχει ένα link, να αυξηθεί η ποινή του ώστε να υποχρεωθούν τα πακέτα να δροµολογηθούν µέσα από άλλο link. CALL ROUTING PENALTIES... Ορίζονται ποινές για δίκτυα µεταγωγής κυκλώµατος. USER DISTS... Εδώ ορίζονται κατανοµές µε ένα µοναδικό όνοµα. Προέρχονται από τις ήδη υπάρχουσες, αλλά µπορούν να µεταβληθούν οι παράµετροι τους. Έτσι αν η αποστολή µηνυµάτων από όλους τους κόµβους του δικτύου ακολουθεί µία δική µας κατανοµή, αλλάζοντας αυτή αλλάζουµε όλη την κίνηση σε όλους τους κόµβους, επιβαρύνοντας ή προκαλώντας αποσυµφόρηση του δικτύου. TABLES... Ορίζουµε µια δική µας κατανοµή είτε διακριτή είτε συνεχή στην οποία οι τιµές πιθανότητας να συµβεί κάτι δίνονται από το χρήστη.
EXTERNAL TRAFFIC... Επιτρέπει στο χρήστη να δηµιουργήσει ένα αρχείο εξωτερικής κίνησης που θα χρησιµοποιηθεί από το COMNET III. Το αρχείο αυτό µπορεί ωστόσο να δηµιουργηθεί και από ένα τρίτο πρόγραµµα. 4.2.6 SIMULATE MENU To menu αυτό έχει καθαρά σχέση µε την εκτέλεση των έτοιµων παραδειγµάτων (µοντέλων) που έχουν κατασκευαστεί. VERIFY MODEL... Κάνει ένα compile στο µοντέλο και αναφέρει λάθη που τυχόν εντοπίστηκαν. RUN PARAMETERS... Υπάρχουν παράµετροι που ορίζουν για πόσο θα προσοµοιωθεί το µοντέλο και για πόσο χρόνο θα ληφθούν αποτελέσµατα. Η παράµετρος Replication length (µήκος αναπαραγωγής) ορίζει τη χρονική διάρκεια της προσοµοίωσης κατά την οποία θα λαµβάνονται αποτελέσµατα. Η παράµετρος Warm-up time αναφέρεται στο χρόνο που το µοντέλο θα τρέξει χωρίς να καταγραφούν αποτελέσµατα. Αυτό γίνεται γιατί είναι σαφώς πιο χρήσιµο να αρχίσουµε να συλλέγουµε αποτελέσµατα, ενώ το δίκτυο έχει φτάσει σε κάποιο χρονικό σηµείο σε σταθερή κατάσταση (steady state) κατά τα την οποία υπάρχει ήδη ροή µέσα του, από το να παίρνουµε αποτελέσµατα από ένα δίκτυο που αρχίζει από ένα µηδενικό σηµείο. Σε µια τέτοια περίπτωση, τα αποτελέσµατα τα οποία θα λαµβάναµε θα ήταν κατά βάση πλασµατικά, καθώς ο φόρτος κίνησης θα ήταν αρχικά πολύ χαµηλός, κάτι που θα επηρέαζε σηµαντικά τις µετρήσεις. Η παράµετρος number of Replications ορίζει πόσες φορές θα τρέξει το µοντέλο. Καταγράφονται αναφορές για κάθε replication ξεχωριστά για να γίνουν συγκρίσεις. ( Το Replication1 δηµιουργεί το report1 κοκ.) Αν δεν επιλέξουµε Reset system every Replication τότε το µοντέλο στην επόµενη replication θα λάβει σαν είσοδο τα δεδοµένα που έχουν δηµιουργηθεί στο τέλος της προηγούµενης. Και στις δύο περιπτώσεις, η ακολουθία τυχαίων αριθµών που χρησιµοποιείται για το κάθε replication είναι διαφορετική, ώστε να µη βγαίνουν τα ίδια αποτελέσµατα διότι αλλιώς η ακολουθία που θα χρησιµοποιείτο για κάθε επανάληψη θα ήταν η ίδια και θα έδινα τα ίδια αποτελέσµατα. START SIMULATION... Αρχίζει την προσοµοίωση του µοντέλου που έχουµε δηµιουργήσει. Αν δεν έχει προηγηθεί Verify Model από την τελευταία φορά που έγιναν αλλαγές τότε αυτό ξαναγίνεται και ύστερα τρέχει κανονικά το µοντέλο. Κάθε φορά που επιλέγουµε Start Simulation, µας παρέχεται η δυνατότητα να αποθηκεύουµε το τρέχον µοντέλο. HALF SIMULATION... Σταµατάει την προσοµοίωση και γράφονται οι αναφορές για το διάστηµα που πρόλαβε να τρέξει η προσοµοίωση. ANIMATE... Αναφέρεται στη κίνηση που θα εµφανίζεται στην οθόνη κατά τη διάρκεια που θα τρέχει το µοντέλο. Μπορεί για παράδειγµα να εµφανίζονται πακέτα όπως ακριβώς κινούνται εκείνη την ώρα στο µοντέλο. Ακόµη ορίζεται ο χρόνος για το οποίο θα έχουµε animation (next on/off time). ηλαδή αν έχουµε next on/off time =10 τότε θα έχουµε animation στα διαστήµατα 0-10 sec, 20-30 sec, κ.ο.κ. της προσοµοίωσης. Ακόµη ρυθµίζεται και η ταχύτητα αυτής της κίνησης (step size) σε µια κλίµακα 10-1000, για να προλαβαίνει ο χρήστης να παρατηρεί (10=slow, 1000=fast). TRACE...
Παρουσιάζει µία βήµα προς βήµα εκτέλεση των όσων συµβαίνουν κατά την διάρκεια της προσοµοίωσης, δηλαδή το ποιο πακέτο δηµιουργείται, ο τρόπος που δροµολογείται κ.λ.π. Όλα αυτά µπορούν να φαίνονται στην οθόνη ή να καταγραφούν σε αρχείο µε όνοµα trace.txt. ΜΕΜORY USAGE... Παράγει ένα επιπλέον report στο αρχείο memstat.txt για τη χρήση της µνήµης κατά τη διάρκεια της προσοµοίωσης. 4.2.7 REPORT MENU Αυτό το menu δίνει στο χρήστη τη δυνατότητα επιλογής των αναφορών (reports) που θα καταγραφούν και θα εµφανιστούν στο τέλος της προσοµοίωσης. Αφορά τον καθορισµό συγκεκριµένων αναφορών για καθένα από τα ακόλουθα αντικείµενα : Κόµβοι Links WAN Clouds Application Sources Message Response Sources Call Sources Session Sources Transport Commands Setup Commands BROWSE REPORTS... Μέσα απ αυτή την επιλογή ανοίγονται οι αναφορές των αποτελεσµάτων των προσοµοιώσεων. Το νούµερο που αντιστοιχείται στο replication number µας οδηγεί στην αναφορά για την αντίστοιχη replication. ηλαδή θέτοντας replication number = 2 βλέπουµε την αναφορά για την δεύτερη replication, εφόσον είχαµε δηλώσει τουλάχιστον δύο replications. 4.2.8 ARCHIVE MENU ίνει στο χρήστη τη δυνατότητα να διαχειριστεί τη βιβλιοθήκη του COMNET III και να επέµβει σ αυτή. Με τη επιλογή Objects παρουσιάζεται µία λίστα µε τα αντικείµενα και τις παραµέτρους που χρησιµοποιούνται στα διάφορα µοντέλα. Αυτά τα αποθηκευµένα δεδοµένα της βιβλιοθήκης µπορούν να χρησιµοποιηθούν σαν βάση για τη δηµιουργία νέων αντικειµένων κάνοντας copy κάποιο αντικείµενο και αποθηκεύοντας την τροποποιηµένη έκδοσή του στην βιβλιοθήκη µε νέο όνοµα. 4.2.9 HELP MENU Λειτουργεί όπως τα γνωστά help των windows.
5. ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ 7 5.1 Η Εργαλειοθήκη Στο αριστερό µέρος της οθόνης βρίσκεται ο χώρος µε τα εργαλεία (tool palette), η οποία παρουσιάζεται στην εικόνα 7.2. Τα εργαλεία µπορούν να χρησιµοποιηθούν κατά δύο τρόπους. Σε περίπτωση που γίνει click µία φορά, δηµιουργείται ένα εικονίδιο το οποίο µία και µόνη φορά θα τοποθετηθεί στον χώρο εργασίας. Με double-click µπορούν να τοποθετηθούν όσα εικονίδια θελήσει ο χρήστης (είναι χρήσιµο εάν θέλει να εισάγει το ίδιο εικονίδιο πολλές φορές), µέχρι να κάνει click σε άλλο εργαλείο ή στο εικονίδιο µε το βέλος (selector). Στην εργαλειοθήκη βρίσκονται τα εξής εργαλεία, όπως φαίνονται στην Εικόνα 7.2. Εικόνα 7.2 Εργαλειοθήκη του COMNET III Εάν ο χρήστης επιλέξει ένα εικονίδιο και το τοποθετήσει στο χώρο εργασίας, το εικονίδιο αυτό θα έχει στο κάτω µέρος του ένα χαρακτηριστικό όνοµα (label). Για παράδειγµα όλοι οι κόµβοι έχουν αρχικά για label Node. Όλοι οι τύποι των συνδέσεων (links) έχουν label link. Κατά τον ίδιο τρόπο όλοι οι γεννήτορες κίνησης έχουν label source (App, Msg, Call, Sess). Για τα υποδίκτυα έχουµε label Net. Όλες οι ετικέτες µπορούν να αλλάξουν, µε double-click στο εικονίδιο και πληκτρολόγηση ενός επιθυµητού χαρακτηριστικού ονόµατος (το οποίο θα εµφανιστεί αργότερα στα reports).
Για να συνδεθούν δύο αντικείµενα µεταξύ τους, πρέπει να επιλεγεί ένα connection tool, να γίνει click στο ένα αντικείµενο και κρατώντας πατηµένο το πλήκτρο του ποντικιού να γίνει µετακίνηση µέχρι το άλλο αντικείµενο. Αξίζει να σηµειωθεί ότι αν η σύνδεση δεν έχει νόηµα (είναι για παράδειγµα λάθος) τίποτα δεν θα συµβεί ή θα εµφανιστεί µήνυµα λάθους, και η γραµµή σύνδεσης δεν θα εµφανιστεί. Εάν ο χρήστης επιθυµεί να µαρκάρει ένα σύνολο από εικονίδια, πρέπει να κάνει click στον selector και click σε όσα εικονίδια θελήσει να επιλέξει. Έτσι µε Edit/Copy αντιγράφει όσα επέλεξε. 5.2 Περιγραφή Μοντέλου Να µελετηθεί η τοπολογία ενός δικτύου που θα έχει σαν Backbone ένα Εthernet και 2 ανεξάρτητοι σταθµοί εργασίας (PC) είναι συνδεδεµένοι άµεσα πάνω στο Εthernet (Εικόνα 7.3). Θεωρούµε ότι η κίνηση (traffic) στο δίκτυο έχει ως εξής : Ο πρώτος κόµβους στέλνει (µε συχνότητα 0,01 περίπου µήνυµα ανά 1 sec) ένα µήνυµα E-mail, µεγέθους 1000 περίπου bytes, προς τον άλλο κόµβο του δικτύου. Να γίνει η προσοµοίωση και να υπολογιστεί η απόδοση του δικτύου µε σχετικές καµπύλες (Delay, Messages In Transit : αριθµός πακέτων που βρίσκονται εν πορεία, δεν έχουν δηλαδή φτάσει τον προορισµό τους) για το ένα PC (το PC1). Eπίσης, να υπολογιστεί, µε σχετική καµπύλη η χρήση (Utilization) του Ethernet Στην Εικόνα, φαίνεται η τοπολογία του Backbone δικτύου, όπως αυτή εµφανίζεται στην κεντρική οθόνη του COMNET III, και παρουσιάζεται το µοντέλο που θα υλοποιηθεί στην τελική του µορφή. ΝΑ κατασκευαστεί το δίκτυο όπως φαίνεται στην Εικόνα (χρησιµοποιώντας την ίδια ονοµατολογία) και στα υπόλοιπα βήµατα θα τροποποιηθούν οι παράµετροι του.