ΛΑΝΙΤΕΙΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2016-17 ΒΑΘΜΟΣ:../40 ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ 2017 ΟΛΟΓΡ:.. ΥΠΟΓΡ:.. ΤΑΞΗ: Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 26/5/2015 ΜΑΘΗΜΑ (ΦΥΣΙΚΗ-ΧΗΜΕΙΑ/ΒΙΟΛΟΓΙΑ) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:.. ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ: 2 ΩΡΕΣ (120 λεπτά) ΤΜΗΜΑ:.ΑΡ: ΟΔΗΓΙΕΣ Να γράφετε με μπλε μελάνι μόνο. Δεν επιτρέπεται η χρήση διορθωτικού υλικού. Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από 12 σελίδες. ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ 1
ΜΕΡΟΣ Α: Αποτελείται από τέσσερις (4) ερωτήσεις. Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με δυόμισι (2.5) μονάδες. Να απαντήσετε σε όλες τις ερωτήσεις του μέρους Α. 1. Να απαντήσετε τις ακόλουθες ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής. (μον. 2.5) α. Τι χρειάζονται οι μικροοργανισμοί για ν αναπτυχθούν; Α. Νερό Β. Οξυγόνο Γ. Ευνοϊκό περιβάλλον Δ. Πηγή άνθρακα ως τροφή Ε. Οξυγόνο και ευνοϊκό περιβάλλον και πηγή άνθρακα ως τροφή β. Ποια πρόταση από τις ακόλουθες είναι λανθασμένη; Α. Η ομοιόσταση είναι η ικανότητα του οργανισμού να διατηρεί σταθερές τις εσωτερικές του συνθήκες. Β. Η ομοιόσταση σχετίζεται με τη σωστή στάση του σώματος. Γ. Ένας ομοιοστατικός μηχανισμός είναι η διατήρηση της θερμοκρασίας του σώματος μας. Δ. Το ανοσοποιητικό σύστημα είναι ένας μηχανισμός ομοιόστασης. Ε. Η διατήρηση της ομοιόστασης χρειάζεται ενέργεια. γ. Ποια από τις πιο κάτω προτάσεις ισχύει; Α. Τα αντισώματα είναι τα νεκρά σώματα των μικροβίων. Β. Τα αντισώματα προκαλούν ασθένειες. Γ. Τα αντισώματα είναι κύτταρα του αίματος. Δ. Τα αντισώματα είναι ειδικές πρωτεΐνες που παράγονται από ειδικά λευκά αιμοσφαίρια. Ε. Τα αντισώματα παράγονται στο μυελό των οστών. 2
δ. Ποια πρόταση από τις πιο κάτω είναι σωστή; Α. Τα αντιβιοτικά δρουν αναστέλλοντας σημαντικές αντιδράσεις μεταβολισμού των βακτηρίων. Β. Τα αντιβιοτικά δρουν ενάντια στους ιούς. Γ. Χρειάζεται να γίνει εμβολιασμός πρώτα του ασθενή προτού χορηγηθούν στον ασθενή. Δ. Τα αντιβιοτικά τα παράγει ο οργανισμός του ασθενή όταν μολυνθεί από ένα μικρόβιο. Ε. Τα αντιβιοτικά συνδέονται με τα αντισώματα. ε. Ποιο από τα πιο κάτω δεν ισχύει; A. Τα εμβόλια περιέχουν νεκρά η ανενεργά μικρόβια ή τμήματα των μικροβίων. Β. Τα εμβόλια προκαλούν την ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού. Γ. Τα εμβόλια ονομάζονται και αντιορροί. Δ. Μετά τον εμβολιασμό το άτομο αποκτά τεχνητή ανοσία. Ε. Τα αντισώματα που απέκτησε ο οργανισμός μετά τον εμβολιασμό παραμένουν στο σώμα για κάποιο χρονικό διάστημα. 2. Να απαντήσετε Σωστό ή Λάθος στα ακόλουθα ερωτήματα. (μον. 2.5) Α. Το οικοσύστημα ορίζεται ως η βιοκοινότητα μαζί με τους αβιοτικούς παράγοντες και όλες τις μεταξύ τους σχέσεις:... Β. Η βάση ενός τροφικού πλέγματος αποτελείται πάντα από φυτά:... Γ. Οι οικολογικές πυραμίδες πληθυσμού μας δείχνουν τη συνολική βιομάζα σε κάθε τροφικό επίπεδο:... Δ. Η ενέργεια παραμένει σταθερή σε κάθε τροφικό επίπεδο:... Ε. Ο πληθυσμός σε κάθε τροφικό επίπεδο θα πρέπει να μειώνεται προς τα πάνω ώστε να υπάρχει βιολογική ισορροπία:... 3
3. Α. Να συμπληρώσετε στο πιο κάτω σχήμα τα μέρη της σπονδυλικής στήλης. (μον. 1) 1 1.. 2.. 3.. 2 4. 3 4 Β. Να γράψετε τα τρία (3) είδη αρθρώσεων και το βαθμό κίνησης που επιτρέπουν. (μον. 1.5) Είδος άρθρωσης Βαθμός κίνησης 1. 2. 3. 4. Να αντιστοιχίσετε τους όρους της στήλης Α με τους αντίστοιχους της στήλης Β. Στη στήλη Α περισσεύει ένας όρος. (μον. 2.5) ΣΤΗΛΗ Α Α. Τετανική συστολή Β. Κράμπα Γ. Μυικός κάματος Δ. Μυική ίνα Ε. Μυοινίδιο ΣΤΗΛΗ Β 1. Ο μυς χάνει την ικανότητα του για συστολή λόγω συσσώρευσης γαλακτικού οξέος. 2. Συνδέει το μυ με το οστό. 3. Παράταση μυικής συστολής από συνεχόμενα ερεθίσματα. 4. Παρατεταμένη ακούσια συστολή του μυός. 5. Δομική και λειτουργική μονάδα του μυός. Στ. Τένοντας 4
ΜΕΡΟΣ Β: Αποτελείται από τρεις (3) ερωτήσεις. Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με έξι (6) μονάδες. Να απαντήστε σε όλες τις ερωτήσεις του μέρους Β. 5. Α. Να γράψετε τέσσερις (4) τρόπους μετάδοσης του ιού του AIDS. (μον.2) α)... β)... γ)... δ)... Β. Να γράψετε δύο (2) μέτρα αντισύλληψης για κάθε κατηγορία στον πιο κάτω πίνακα: (μον.1) Φυσικοί τρόποι Χημικοί τρόποι 1. 2. Γ. Να εξηγήσετε τι ονομάζουμε κρίσιμη περίοδο στη γυναίκα. (μον.1) Δ. Να εξηγήσετε τι είναι η φαγοκυττάρωση στη 2 η γραμμή άμυνας του οργανισμού. (μον. 1)......... Ε. Να εξηγήσετε τι ονομάζουμε φυσική ανοσία του οργανισμού. (μον. 1)......... 5
6. Δίνεται το ακόλουθο τροφικό πλέγμα. Να απαντήσετε στις ακόλουθες ερωτήσεις. Α. Να γράψετε δύο (2) οργανισμούς από το τροφικό πλέγμα που ανήκουν στις πιο κάτω κατηγορίες. (μον.2) Κατηγορία Παραγωγοί 1. 2. Καταναλωτές 1 ης τάξης 1. 2. Καταναλωτές 2 ης τάξης 1. 2. Κορυφαίοι θηρευτές 1. 2. 6
Β. Οι πληθυσμοί των οργανισμών του πιο πάνω τροφικού πλέγματος καταγράφηκαν στον πίνακα που ακολουθεί. Με βάση τα δεδομένα να απαντήσετε στα ακόλουθα ερωτήματα. Ι. Να δημιουργήσετε την οικολογική πυραμίδα πληθυσμών των τεσσάρων (4) τροφικών επιπέδων (κορυφαίοι θηρευτές, σαρκοφάγοι, φυτοφάγοι, αυτότροφοι οργανισμοί) σημειώνοντας το όνομα του τροφικού επιπέδου και το συνολικό του πληθυσμό στο αντίστοιχο κουτάκι. (μον.2) Είδος Πεύκο Βελανιδιά Ποώδη φυτά Μελίγκρα Κάμπια Πεταλούδα Σαλιγκάρια Δρυοκολάπτης Κότσυφας Ποντικός Βάτραχος Φίδι Κουκουβάγια Πληθυσμός 50 30 420 30 23 40 17 32 18 16 24 6 4 (.) (.) (.). (.) ΙΙ. Να γράψετε δύο (2) συμπεράσματα που προκύπτουν από την πιο πάνω οικολογική πυραμίδα. (μον. 1) 7
Γ. Να εξηγήσετε γιατί οι αποικοδομητές έχουν σημαντικό ρόλο σε ένα οικοσύστημα. (μον.1)... 7. Α. Να γράψετε τρεις (3) λειτουργίες του ερειστικού συστήματος. (μον.1.5) α)... β)... γ)... Β. Να ονομάσετε τις ακόλουθες παθήσεις των οστών. (μον.1.5) Όνομα πάθησης Χαρακτηριστικό Απομάκρυνση αρθρικών επιφανειών Τέντωμα ή σπάσιμο συνδέσμων άρθρωσης Ανάπτυξη ιστού ανάμεσα στα οστά της διάρθρωσης Ράγισμα ή σπάσιμο οστού Ελάττωση αλάτων ασβεστίου και φωσφόρου στα οστά Μετατόπιση μεσοσπονδύλιων δίσκων 8
Γ. Να ονομάσετε τα μέρη του μυός που φαίνονται στο σχήμα. (μον.1.5) 2 1.. 2.. 3.. 4. 5... 6. 6 5 4 3 1 Δ. Να περιγράψετε τα τρία (3) στάδια της μυικής συστολής. (μον.1.5) α)..... β).... γ)..... 9
ΜΕΡΟΣ Γ: Αποτελείται από μια (1) ερώτηση. Η ερώτηση βαθμολογείται με δώδεκα (12) μονάδες. 8. Α. Να γράψετε τέσσερις (4) λειτουργίες του νευρικού συστήματος. (μον. 2) (α)... (β)... (γ)... (δ)... Β. Να συμπληρώσετε τον πίνακα. (μον. 2) Μέρος Νευρικού Συστήματος Α Όργανα Νευρικού συστήματος 1 2.. 1... 2.. Β. Κέντρα και νεύρα στο Γ. Κ.Ν.Σ και Π.Ν.Σ Λειτουργία Δέχεται και επεξεργάζεται μηνύματα Μεταβιβάζουν μηνύματα που δέχονται από τους υποδοχείς Μεταφέρουν εντολές στους μύες και αδένες.. Γ. (α) Να γράψετε δύο (2) λόγους για τους οποίους οι δενδρίτες των νευρώνων έχουν τόσες πολλές διακλαδώσεις. (μον. 1.) α)... β)... (β) Να γράψετε δύο (2) λόγους για τους οποίους τα νευρογλοιακά κύτταρα που περιβάλλουν τον νευροάξονα είναι σημαντικά. (μον. 1.) Ι... ΙΙ... 10
Δ. α) Να συμπληρώσετε τις ενδείξεις στο σχήμα. (μον.1) 1. 2.. 1 3. 4 2 3 4 β) Να γράψετε ποιος είναι ο ρόλος της ένδειξης 3. (μον. 1)......... Ε. Να συμπληρώσετε τον πιο κάτω πίνακα σχετικά με το ενδοκρινές σύστημα. (μον. 2) Ενδοκρινής αδένας Ορμόνη Δράση Ενδοκρινής μοίρα παγκρέατος Αδρεναλίνη Τεστοστερόνη Ρυθμίζει τον μεταβολισμό και την ανάπτυξη του οργανισμού 11
Στ. Ένα παιδάκι αγγίζει το μάτι μιας ηλεκτρικής εστίας που μόλις το έχει σβήσει η μητέρα του και είναι ακόμη ζεστό. Απαντήστε στα πιο κάτω ερωτήματα: i. Ποια θα είναι η πρώτη του αντίδραση; (μον. 0.5).. ii. Πώς χαρακτηρίζεται αυτή η αυτόματη κίνηση του; (μον. 0.5) iii. Ποια είναι η σημασία των αυτόματων κινήσεων που κάνει ο οργανισμός όταν χρειάζεται; (μον. 0.5). iv. Δώστε ένα παράδειγμα αυτόματης κίνησης που κάνει το σώμα μας. (μον. 0.5) Η Διευθύντρια: Άννα Γιακουμή 12