Η εκδήλωση αφιερώνεται στη μνήμη του Γ. Τόλη

Volos 2018.qxp_Layout 2 14/11/18 22:29 Page 1 Η εκδήλωση αφιερώνεται στη μνήμη του Γ. Τόλη

Volos 2018.qxp_Layout 2 14/11/18 22:29 Page 2 Χ Α Ι Ρ Ε Τ Ι Σ Μ Ο Σ Π Ρ Ο Ε Δ Ρ Ο Υ Αγαπητοί συνάδελφοι και φίλοι, Με ιδιαίτερη χαρά σας καλωσορίζουμε στην 32η Μετεκπαιδευτική Συνάντηση που διοργανώνει και φέτος η Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία Πανελλήνια Ένωση Ενδοκρινολόγων (EEE-ΠΕΕ) στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης ιατρικής εκπαίδευσης και ενημέρωσης. Η επιλογή των θεμάτων και των ομιλητών έγινε κατόπιν συνεργασίας του Διοικητικού Συμβουλίου με την Εκπαιδευτική Επιτροπή της εταιρείας για την κάλυψη των γνωστικών αντικειμένων της ειδικότητάς μας. Σκοπός της Συνάντησης είναι η ανάπτυξη των πρόσφατων επιστημονικών πληροφοριών σχετικά με την Ενδοκρινολογία, καθώς και η ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των συναδέλφων που ασχολούνται με όλο το φάσμα της ειδικότητάς μας και συγκριμένα, τον θυρεοειδή, τις γονάδες, τα επινεφρίδια, την υπόφυση, τον σακχαρώδη διαβήτη και τον μεταβολισμό. Φέτος, για πρώτη φορά θα υπάρξει βήμα των ειδικευόμενων όπου θα παρουσιάζουν τα νεότερα δεδομένα από το πρόσφατο Πανευρωπαϊκό Διαβητολογικό Συνέδριο (EASD-2018) που παρακολούθησαν κατόπιν χορηγίας από την ΕΕΕ-ΠΕΕ. Επίσης θα υπάρξει ένα δεύτερο τραπέζι με τίτλο «Οι ειδικευόμενοι ερωτούν οι ειδικοί απαντούν». Ο στόχος αυτών των εκδηλώσεων είναι η εκπαίδευση των νεοτέρων συναδέλφων και η ενεργοποίηση των δόκιμων μελών στις εκπαιδευτικές δραστηριότητες της ΕΕΕ-ΠΕΕ. Επίσης, στο πλαίσιο της εκδήλωσης, θα υπάρχουν συνεδρίες με παρουσίαση ενδιαφερουσών περιπτώσεων από τα Ενδοκρινολογικά τμήματα.

Volos 2018.qxp_Layout 2 14/11/18 22:29 Page 3 Το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΕΕ-ΠΕΕ αφιερώνει την εκδήλωση αυτή στη μνήμη του συναδέλφου Γιώργου Τόλη, για την μέγιστη προσφορά του στην εταιρεία μας και στην ειδικότητα της Ενδοκρινολογίας στον ελληνικό και διεθνή ιατρικό χώρο. Με φιλικούς χαιρετισμούς, Ο Πρόεδρος της ΕΕΕ-ΠΕΕ Ζ. Μούσλεχ

Volos 2018.qxp_Layout 2 14/11/18 22:29 Page 4 ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ- ΕΠΙΤΡΟΠ Ε Σ ΔΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Πρόεδρος: Αντιπρόεδρος: Γεν. Γραμματέας: Ταμίας: Ειδ. Γραμματείς: Ζ. Μούσλεχ Γ. Πιαδίτης Β. Βασιλείου Γ. Μισιχρόνης Γ. Μπούτζιος Φ. Ταλίδης Μ. Τζανέλα ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Ε. Κασσή Κ. Κώτσα Κ. Παζαΐτου - Παναγιώτου Δ. Βασιλειάδη B. Βλασοπούλου Θ. Στρατηγού Ε. Βασιλάτου Στ. Πάσχου ΕΠΙΤΡΟΠΗ Ε.Σ.Υ. ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ Η παρακολούθηση του Συνεδρίου αξιολογείται με 9 μόρια (CME Credits), στο πλαίσιο της Συνεχιζόμενης Iατρικής Επιμόρφωσης από τον Πανελλήνιο Ιατρικό Σύλλογο

Volos 2018.qxp_Layout 2 14/11/18 22:29 Page 5 Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ο Ν Ι Κ Ο Π Ρ Ο Γ Ρ Α Μ Μ Α ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2018 16:00 Εγγραφές 16:50 17:00 Χαιρετισμός Προέδρου 17:00 17:30 Διάλεξη: Διαχείριση της έναρξης και της εξέλιξης της ήβης Πρόεδρος: Δ. Χιώτης Ομιλητής: Ε. Βλαχοπαπαδοπούλου 17:30 18:00 Δορυφορική Διάλεξη 18:00 19:00 Στρογγυλή Τράπεζα Πρόεδρείο: Μ. Αλεβιζάκη 18:00 18:30 Η καλσιτονίνη στην διάγνωση και παρακολουθηση του μυελοειδούς Ca Ομιλητής: Κ. Σαλτίκη 18:30 19:00 Όζοι θυρεοειδούς σε άτομα >70 ετών: Οφελέειν μη βλάπτειν Ομιλητής: Γ. Φιλίππου 19:00 19:30 Διάλλειμα καφέ 19:30 20:00 Δορυφορική Διάλεξη 20:00 20:30 Διάλεξη: Νέα ταξινόμηση στο ΣΔ-ο δρόμος για την εξατομικευμένη θεραπευτική προσέγγιση Προεδρείο: Ν. Μπίκας Ομιλητής: Α. Γρηγορίου

Volos 2018.qxp_Layout 2 14/11/18 22:29 Page 6 Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ο Ν Ι Κ Ο Π Ρ Ο Γ Ρ Α Μ Μ Α ΣABBATO 24 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2018 9:00 9:30 Διάλεξη: Μακροοζώδης υπερπλασία επινεφριδίων Προεδρείο: Γ. Ηλίας Ομιλητής: Δ. Βασιλειάδη 9:30 10:00 Διάλεξη: Υπερκορτιζολαιμία και εγκέφαλος Προεδρείο: Γ. Χρούσος Ομιλήτρια: Κ. Σαριδάκη 10:00 10:30 Διάλεξη: Γενετική των φαιοχρωμοκυττωμάτων / παραγγλιωμάτων - Ποιοί ασθενείς πρέπει να ελέγχονται; Προεδρείο: Θ. Κουνάδη Ομιλητής: Σ. Τσιρώνα 10:30 11:00 Δορυφορική διάλεξη 11:00 11:30 Διάλειμμα καφέ 11.30 12.00 Διάλεξη: Ο σκελετός ελέγχει τον εγκέφαλο Προεδρείο: Γ. Πιαδίτης Ομιλητής: Ι. Γιώβος 12:00 12:30 Διάλεξη: Ενδοκρινικές επιπλοκές της ανοσοθεραπείας Προεδρείο: Α. Ασημακοπούλου Ομιλήτρια: Ε. Κασσή 12.30 13.30 Παρουσιαση ενδιαφερουσων περιπτωσεων Προεδρείο: E. Βασιλάτου Νοσοκομείο: Γεν. Κρατικό Αθηνών Νοσοκομείο: Θεαγένειο Θεσσαλονίκης

Volos 2018.qxp_Layout 2 14/11/18 22:29 Page 7 Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ο Ν Ι Κ Ο Π Ρ Ο Γ Ρ Α Μ Μ Α ΣABBATO 24 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2018 13:30 15:30 Μεσημεριανή διακοπή 15:00 18:30 Γενική Συνέλευση 18:30 19:00 Διάλεξη: Πρώιμη ωοθηκική ανεπάρκεια Προεδρείο: Δ. Πανίδης, Δ. Γουλής Ομιλήτρια: Ειρ. Λαμπρινουδάκη 19:00 19:30 Διάλεξη: Διατροφή, λιπώδης ιστός και φλεγμονή Προεδρείο: Κ. Τσίγκος Ομιλητής: Α. Μαργιωρής 19:30 20:00 Διάλεξη: PCSk9 αναστολείς στη θεραπεία της υπερλιπιδαιμίας Προεδρείο: Γ. Ιωαννίδης Ομιλητής: Δ. Κιόρτσης 20:00 20:30 Διάλεξη: Προδιαβήτης Προεδρείο: Ι. Κομνηνός Ομιλήτρια: A. Μπαργιώτα

Volos 2018.qxp_Layout 2 14/11/18 22:29 Page 8 Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ο Ν Ι Κ Ο Π Ρ Ο Γ Ρ Α Μ Μ Α ΚΥΡΙΑΚΗ 24 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2018 9:30 10:30 Τα Νέα του EASD 2018 Προεδρείο: Ζ. Μούσλεχ, Γ. Πιαδίτης Ομιλητές: Από τους ειδικευόμενους του 4 έτους που θα λάβουν την χορηγία της ΕΕΕ για το Συνέδριο του EASD, εισηγήσεις 5-10 λεπτών, προϋπόθεση η συνεργασία με το διευθυντή τους ή senior που παρακολούθησε το EASD 10:30 12:00 Στρογγυλή Τράπεζα: Οι ειδικευόμενοι ερωτούν οι ειδικοί απαντούν Σχολιαστές: Κ. Παζαΐτου Παναγιώτου, Κ. Κώτσα, Ε. Κασσή, Μ. Τζανέλα Ερωτήσεις 1. Ποια είναι η καλύτερη απεικονιστική εξέταση για τα επινεφρίδια 2. Ποιος και πότε χρειάζεται γενετικός έλεγχος στα αδενώματα της υποφύσεως 3. Είναι ακίνδυνη η θεραπεία με τεστοστερόνη στους ηλικιωμένους; 4. Έχει αντικαρκινική δράση η βιταμίνη D; 5. Έχουν θέση τα τοπικά οιστρογόνα στην εμμηνόπαυση; 6. Η διατροφή επηρεάζει τη γονιμότητα; 7. Σε ποιες περιπτώσεις έχει διαγνωστική αξία η AbA1c; 8. Σε διερεύνηση δευτεροπαθούς ανεπάρκειας κορτιζόλης, ως δοκιμασία πρώτης επιλογής προτιμάται το CRH test ή το Synachten test; 9. Επίπεδα PRL και πιθανές διαγνώσεις. Αν δεν υπάρχει κεφαλαλγία ή οπτικές διαταραχές σε ποιο επίπεδο PRL γίνεται MRI υπόφυσης; 10. Διερεύνηση επινεφριδιακών τυχαιωμάτων. Τι είναι η τεχνική chemical shift στην MRI; Ανάλυση και επεξήγηση. 11. Σε ποια χρονική στιγμή μετά από επινεφριδεκτομή πρέπει να ελέγχεται η επάρκεια του εναπομείναντος επινεφριδίου; Χρήζει δοκιμασίας Synacthen πάντα; 12. Επί επιβεβαιωμένης επάρκειας η υδροκορτιζόνη μπορεί να διακοπεί άμεσα; Ή προτιμάται η σταδιακή διακοπή; Αν ναι, σε ποιο χρονικό διάστημα και σε τι δοσολογικό σχήμα αν υποθέσουμε ότι ο/η ασθενής λαμβάνει 30mg HC ημερησίως; 13. Σε γυναίκα με φυσιολογική έμμηνο ρύση που προσέρχεται λόγω αναφερόμενης υπερτρίχωσης και από τον βασικό έλεγχο προκύπτει ήπια αύξηση της 17-ΟΗ PG, έχοντας αποκλείσει άλλα πιθανά αίτια, προχωρούμε σε δοκιμασία Synacthen; Σε ποιο εύρος τιμών παρακολουθούμε και ανά πόσους μήνες πριν καθησυχάσουμε την ασθενή; 14. Επαναλαμβανόμενη παθολογική απάντηση σε LDDST με φυσιολογική τιμή κορτιζόλης ούρων 24ώρου σε ασθενή με φυσιολογική νεφρική λειτουργία, μη παχύσαρκο/η, έχοντας αποκλείσει λοιπά αίτια διάστασης των αποτελεσμάτων. Τίθεται η διάγνωση συνδρόμου Cushing; 15. Νεοδιαγνωσθείς ασθενής με ΣΔΙΙ (άγνωστης έναρξης) με υψηλή γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (>9%). Ποιοι είναι οι συνήθεις, βραχυχρόνιοι γλυκαιμικοί στόχοι ώστε να υφεθεί η γλυκοτοξικότητα και, παράλληλα, να αποφευχθεί ο κίνδυνος επιδείνωσης πιθανής διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας; 16. GLP-1 και εντατικό σχήμα ινσουλίνης (βασική+γευματική). Δεν αναφέρεται ως επιλογή στο standards of care 2018. Υπάρχει πραγματικός κίνδυνος στην συγχορήγηση τους 17. Σε νέο ενήλικα ελέγχω BMD ΟΜΣΣ κ αν είναι φυσιολογική δεν ξεκινώ αντιοστεοπορωτικη αγωγή, ενώ μπορεί τα ισχία να είναι οστεοπορωτικά. Τελικά η μία θέση αρκεί για να απορρίψω την θεραπεία;

Volos 2018.qxp_Layout 2 14/11/18 22:29 Page 9 Δ Ο Ρ Υ Φ Ο Ρ Ι Κ Ε Σ Δ Ι Α Λ Ε Ξ Ε Ι Σ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2018 17.30 18.00 Δορυφορική Διάλεξη (με την ευγενική χορηγία της Abbott) Τεχνολογία Flash & Τρίγωνο του Διαβήτη: Ποια η συμβολή στη θεραπευτική απόφαση; Προεδρείο: Μ. Παπαγιάννη Ομιλητής: Χ. Μανθάκος 19:30 20:00 Δορυφορική Διάλεξη (με την ευγενική χορηγία της ΦΑΡΜΑΣΕΡΒ ΛΙΛΛΥ Α.Ε.Β.Ε) Ντουλαγλουτίδη: Το νέο εβδομαδιαίο GLP-1 ανάλογο που προσφέρει ισχυρή αποτελεσματικότητα με απλό και εύκολο τρόπο. Προεδρείο: A. Παναγιώτου Ομιλήτρια: Δ. Ζιάννη ΣABBATO 24 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2018 10.30 11.00 Δορυφορική Διάλεξη (με την ευγενική χορηγία της Novo Nordisk) Ταχύτερη απόκριση στο γεύμα με ινσουλίνη υπερ-ταχείας δράσης Προεδρείο: Ε. Αναστασίου Ομιλητής: Ε. Σουβατζόγλου

Volos 2018.qxp_Layout 2 14/11/18 22:29 Page 10 Τ Ι Τ Λ Ο Ι Ο Μ Ι Λ Η Τ Ω Ν & Σ Υ Ν Τ Ο Ν Ι Σ Τ Ω Ν Αναστασίου Ελένη Αλεβιζάκη Μαρία Ασημακοπούλου Αθηνά Βασιλάτου Ευαγγελίνα Βασιλειάδη Δήμητρα Βλαχοπαπαδοπούλου Ελπίδα Γιώβος Ιωάννης Γουλής Δημήτριος Γρηγορίου Αχιλλέας Ζιάννη Δήμητρα Ηλίας Ιωάννης Ιωαννίδης Γεώργιος Κασσή Εύα Διευθύντρια-Υπεύθυνη Ενδοκρινολογικού Τμήματος, Διαβητολογικό Κέντρο, ΓΝΑ Αλεξάνδρα Ομότιμη Καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας ΕΚΠΑ Πανεπιστημιακός Υπότροφος Ε.Κ.Π.Α., Γ Π.Π., Γ.Ν.Θ. «Η Σωτηρία» Ενδοκρινολόγος MD, PhD, Επιστημονική Συνεργάτις, Θεραπευτήριο «ΥΓΕΙΑ» Ενδοκρινολόγος, Επιμελήτρια Α, Ενδοκρινολογικό Τμήμα-Διαβητολογικό Κέντρο, ΓΝΑ Ο Ευαγγελισμός Παιδίατρος - Ενδοκρινολόγος, Διευθύντρια Τμήματος Αύξησης & Ανάπτυξης, Νοσοκομείο Παίδων «Π. & Α. Κυριακού» Ομότιμος Καθηγητής Παθολογίας- Ενδοκρινολογίας Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ Αν. Καθηγητής Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής ΑΠΘ, Μονάδα Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής, Α Μαιευτική-Γυναικολογική Κλινική ΑΠΘ, ΓΝΘ Παπαγεωργίου Ενδοκρινολόγος, Αθήνα Ενδοκρινολόγος, Αθήνα Ενδοκρινολόγος, Επιμελητής Α ΕΣΥ, Ενδοκρινολογικό Τμήμα, Νοσοκομείο Έλενα Βενιζέλου, Αθήνα Ενδοκρινολόγος, τ. Διευθυντής ΕΣΥ Ενδοκρινολογικής Κλινικής, ΓΝΑ Ο Ευαγγελισμός Ενδοκρινολόγος, Αν. Καθηγήτρια Βιοχημείας -Μοριακής Ενδοκρινολογίας Ε.Κ.Π.Α.

Volos 2018.qxp_Layout 2 14/11/18 22:29 Page 11 Τ Ι Τ Λ Ο Ι Ο Μ Ι Λ Η Τ Ω Ν & Σ Υ Ν Τ Ο Ν Ι Σ Τ Ω Ν Κιόρτσης Δημήτριος Κομνηνός Ιωάννης Κουνάδη Θεοδώρα Ενδοκρινολόγος, Καθ. Εργαστηριακής Ενδοκρινολογίας Πυρηνικής Ιατρικής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Αναπληρωτής Διευθυντής Ενδοκρινολογικής Κλινικής, Ναυτικού Νοσοκομείου Σαλαμίνας Ενδοκρινολόγος, Διευθύντρια Ενδοκρινολογικής Κλινικής ΓΝΑ Γεννηματάς Κώτσα Καλλιόπη Επ. Καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας - Διαβητολογίας Α.Π.Θ., Υπεύθυνη Τμήματος Ενδοκρινολογίας & Μεταβολισμού, Διαβητολογικό Κέντρο, Α Παθολογική Κλινική Α.Π.Θ., Π.Γ.Ν.Θ. «ΑΧΕΠΑ» Λαμπρινουδάκη Ειρήνη Μανθάκος Χρήστος Μαργιωρής Ανδρέας Μούσλεχ Ζαδάλλα Μπαργιώτα Αλεξάνδρα Μπίκας Νικόλαος Παζαΐτου-Παναγιώτου Καλλιόπη Παναγιώτου Αθανάσιος Καθηγήτρια Γυναικολογικής Ενδοκρινολογίας ΕΚΠΑ, Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Κλιμακτηρίου και Εμμηνόπαυσης, Επιστημονική Διευθύντρια Ευρωπαϊκής Εταιρείας Εμμηνόπαυσης και Ανδρόπαυσης (EMAS) Iατρός Eνδοκρινολόγος Ενδοκρινολόγος, Ομ. Καθηγητής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Κρήτης Ενδοκρινολόγος, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Α.Π.Θ., Πανεπιστημιακός Υπότροφος, Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική Α.Π.Θ., Γ.Ν.Θ. «ΑΧΕΠΑ» Επ. Καθηγήτρια Παθολογίας -Ενδοκρινολογίας Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Διευθύντρια Κλινικής Ενδοκρινολογίας και Μεταβολικών Νοσημάτων, ΠΓΝ Λάρισας Ενδοκρινολόγος - Φαρμακολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών Συντονίστρια Διευθύντρια Τμήματος Ενδοκρινολογίας, ΑΝΘ Θεαγένειο Επιμελητής Α, Ενδοκρινολογική Κλινική, ΓΝΘ Ιπποκράτειο

Volos 2018.qxp_Layout 2 14/11/18 22:29 Page 12 Τ Ι Τ Λ Ο Ι Ο Μ Ι Λ Η Τ Ω Ν & Σ Υ Ν Τ Ο Ν Ι Σ Τ Ω Ν Πανίδης Δημήτριος Πιαδίτης Γεώργιος Παπαγιάννη Μαρία Σαλτίκη Αικατερίνη Ομ. Καθηγητής Ενδοκρινολογίας ΑΠΘ Συντονιστής Διευθυντής Ενδοκρινολογικού Τμήματος - Κέντρου Διαβήτη, Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο Αθηνών «Γ. Γεννηματάς» Παιδίατρος-Παιδοενδοκρινολόγος, Ακαδημαϊκός Υπότροφος, Παιδοενδοκρινολογική Μονάδα, Γ Παιδιατρική Κλινική ΑΠΘ, Ιπποκράτειο Γ.Ν. Θεσσαλονίκης Διδάκτωρ, Ακαδημαϊκός Υπότροφος Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Θεραπευτική Κλινική, ΓΝΑ Αλεξάνδρα Σαριδάκη Αικατερίνη Ενδοκρινολόγος Διευθύντρια Β Ενδοκρινολογικού Τμήματος, Ευρωκλινική Αθηνών, τ. Διευθύντρια ΕΣΥ Σουβατζόγλου Εμμανουήλ Τζανέλα Μαρινέλλα Τσίγκος Κωνσταντίνος Τσιρώνα Σοφία Φιλίππου Γεώργιος Χιώτης Δημήτριος Χρούσος Γεώργιος Ενδοκρινολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου AACHEN, Γερμανία Ενδοκρινολόγος, Διευθύντρια Ενδοκρινολογικού Τμήματος - Διαβητολογικού Κέντρου, ΓΝΑ Ο Ευαγγελισμός Καθηγητής Ενδοκρινολογίας, Διατροφής και Μεταβολισμού, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών Ενδοκρινολόγος Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Ενδοκρινολόγος, τ. Επ. Καθηγητής Ενδοκρινολογίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Παιδίατρος Ενδοκρινολόγος Καθηγητής Παιδιατρικής & Ενδοκρινολογίας ΕΚΠΑ, τ. Διευθυντής Α Παιδιατρικής Κλινικής ΕΚΠΑ, ΓΝΑ Παίδων Η Αγία Σοφία